Vorsten 4 2024 inkijkexemplaar

PAUL REM
Paul Rem is kunsthistoricus en conservator van Paleis Het Loo in Apeldoorn. In die hoedanigheid stuit hij regelmatig op bijzondere verhalen.
Bovendien is hij soms aanwezig als koninklijke gasten het museumpaleis bezoeken. In Vorsten deelt hij zijn ervaringen en zijn kennis.
De glans van zilver
NNa het kerstdiner is het
glanzend gepoetste tafelzilver
van grootvader weer
veilig opgeborgen. Natuurlijk
nadat ik eerst alle vorken,
messen en lepels weer even
heb nageteld, want zilver is
een edelmetaal. Behalve
dat je de feesttafel er mooi
mee dekt, vertegenwoordigt
zilver ook echt waarde. Eén van de passies van
de Franse koning Lodewijk XIV was pronken
met meubelen van zilver. De beroemde
Spiegelzaal van Versailles stond er vol mee.
Maar toen de oorlogen te veel geld gingen
kosten en de bodem van de schatkist in
zicht kwam, besloot de Zonnekoning zijn
massief zilveren tafels en spiegellijsten te
gelde te maken.
Modieus verschijnsel
Jammer genoeg is er bijna niets van die glorie
bewaard gebleven, maar de 17de-eeuwse
vertrekken van Willem III en Mary II op Paleis
Het Loo geven een goed beeld van zo’n rijk
interieur. In de kamer met het grote staatsiebed
van prinses Mary, de echtgenote van
stadhouder Willem III, staat een set meubelen
van zilver die op Versailles niet zou hebben
misstaan. De set bestaat uit een tafel, met
daarboven een spiegel en links en rechts van
de grote tafel een hoge eenpoots tafel. Zo’n
set was al een modieus verschijnsel dat door
de Oranjes van het Franse Hof overgenomen
was. Maar om de tafels en de spiegellijst ook
nog eens in zilver te laten uitvoeren, was de
overtreffende trap.
Willem III had zulke meubelen al eens geërfd
van zijn grootmoeder Amalia van Solms, maar
schrok er niet voor terug zelf ook zo’n kostbaar
zilveren ensemble te bestellen als nieuwjaarsgeschenk
voor zijn vrouw Mary. Helaas bestaan
die meubelen niet meer, want ook deze
verdwenen allemaal in de smeltoven. Maar
de schrandere koningin Emma ontdekte twee
eeuwen later bij een Duitse kunsthandelaar
meubelen in deze stijl en kocht ze aan als
geschenk voor haar dochter Wilhelmina, die
ze onmiddellijk op Paleis Het Loo plaatste.
Verguld zilveren veldfles
Nu we toch op Willems lievelings-Loo zijn:
niet alleen het paleis was de uitdrukking van
zijn vorstelijke macht. Voorwerpen van zilver
stonden niet slechts te pronken in de koninklijke
appartementen, maar werden ook naar buiten
meegenomen. Het Loo is immers gebouwd
als jachthuis. En voor de jacht had Willem III
43