dijkstra ^—^ plastics bv - Historische Kring Haaksbergen

Orgaan van de Historische Kring Haaksbergen
42e jaargang nr.4, december 2009
Verschijnt 4x per jaar

Aold Hoksebarge
HISTORISCH CENTRUM HAAKSBERGEN:
Souterrain gemeentehuis
tel. 053-5742374
Correspondentieadres: Goorsestraat 31, 7482 CB Haaksbergen
Email: hist.centrum.hbg@hetnet.nl
Website: www.historischekringhaaksbergen.nl
OPENINGSTIJDEN:
Maandag 19.00-22.00 uur
Dinsdag 13.30-17.00 uur
Donderdag 19.00-22.00 uur
Vrijdag 13.30-17.00 uur
LEDENADMINISTRATIE: K. Faber, K. Doormanstraat 17, 7482 BJ Haaksbergen
BETALINGEN: Postbankrekening nr. 2547699 (alleen voor contributie)
Bankrekening Rabobank nr. 32.42.29.917
beide t.n.v. Penningmeester Historische Kring Haaksbergen
BESTUUR VAN DE HISTORISCHE KRING HAAKSBERGEN
J.H. Scholten Bizetstraat 31, 7482 AM Haaksbergen tel. 5722937
voorzitter, hoofd archivering
J.A.M, van der Zanden Goorsestraat 31, 7482 CB Haaksbergen tel. 5722300
secrefans
J.G. Hofste op Bruinink Blekerstraat 5, 7481 JT Haaksbergen tel. 5723553
wee voorzitter, voorz. wg. hist. onderzoek
G.J. Slotman Kroonprins 4, 7481 CJ Haaksbergen tel. 5724083
penningmeester
H.B. Slotman Kievitstraat 8, 7481 BW Haaksbergen tel. 5721999
hoofd interne zaken
M.C. Waijerdink-Mentink Eibergsestraat 240, 7481 HP Haaksbergen tel. 5724134
lid
C.W.M.J. Wentink Fazantstraat 129, 7481 BJ Haaksbergen tel. 5722711
voorz. wg. monumenten/archeologie
"Aold Hoksebarge" wordt vier keer per jaar toegezonden aan de leden van de "Historische
Kring Haaksbergen". Zij betalen voor lidmaatschap en abonnement € 18,- per jaar.
Publikatie of overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk, is alleen toegestaan met
toestemming van de auteur(s) en bronvermelding.
ISSN: 1384-76
Druk: Hassink Drukkers Haaksbergen Oplage: 850 exemplaren
Johannes Kokenberg (1862-1955) alias Varken Jans
zie artikel op pag. 3181
Foto: Arch. Hist. Kr. Hbg.

Redactie
REDACTIE
A. Bekkenkamp, redacteur
J.G. Hofste op Bruinink, redactiecoördinator
A. van Leeuwen, eindredacteur
G.J. Leppink, redacteur
AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE:
A. Bekkenkamp, A.H. den Herder, J.G. Hofste op Bruinink, A van Leeuwen,
A.B.M. Leferink, H.W. Oosterholt, J.H. Scholten, en G.P. Wes
REDACTIEADRES
Blekerstraat 5, 7481 JT Haaksbergen
Inhoud
INHOUD JAARGANG 42, NUMMER 4, december 2009
PAGINA 3157 t/m 3184
1 IN MEMORIAM PAG. 3158
2 VAN HET BESTUUR PAG. 3158
3 NIEUWE LEDEN PAG. 3159
4 SCHENKINGEN PAG. 3159
5 AANWINSTEN PAG. 3160
6 NAAR AANLEIDING VAN... PAG. 3160
7 WASSERBURG ANHOLT (verslag van een excursie) PAG. 3161
8 HAAKSBERGEN OP DE KAART GEZET PAG. 3163
(verslag van Monumentendag)
9 VELDWACHTER VAN ULSEN OP Z'N BEST PAG. 3165
10 RICHT UW BLIK OMHOOG PAG. 3166
11 HERMANNUS JOHANNES FRANSSEN PAG. 3167
12 RICHT UW BLIK OMHOOG PAG. 3176
13 SPIKKE(R) PAG. 3176
14 GENEALOGIEËN PAG. 3179
15 MISDAAD EN STRAF PAG. 3180
16 VARKEN JANS PAG. 3181
* inleveren van kopij voor het volgende nummer kan tot 20 december a.s.
* kopij in te leveren als volgt: tekst als worddocument, bijbehorende foto's los als JPEG formaat meeleveren
3157

3158
IN MEMORIAM
BERTHA OVERBEEKE-SCHOLTEN
Op dinsdag 6 oktober 2009 overleed op negentig jarige leeftijd in Livio
Verpleeghuis Het Wiedenbroek ons erelid Bertha Overbeeke-Scholten.
Zij heeft gedurende talrijke jaren veel betekend voor onze Historische Kring
Haaksbergen. Sinds de oprichting in 1967 was zij een trouw lid en vanaf 1
januari 1992 versterkte Bertha Overbeeke ons bestuur als opvolger van haar
man Jan, de eerste secretaris van onze vereniging.
Ten huize van de familie Overbeeke werd regelmatig door het bestuur vergaderd.
Daar verrichtte men ook al het speurwerk dat uitmondde in de standaardwerken
"Historie der Kerken van Haaksbergen", de geweldige drie delen "Historie van
Haaksbergen" en het "Veldnamenboek". Het kwartaalblad van onze Historische
Kring "Aold Hoksebarge" werd hier samengesteld en het archief van de vereniging
was er ondergebracht. En in die lange reeks van jaren was Bertha
steeds de gulle gastvrouw, die altijd klaarstond en bereid was zich in te zetten
daar waar dat nodig was. Zij wordt met recht beschouwd als de moeder van de
Historische Kring.
Bij haar afscheid als bestuurslid werd tijdens de ledenvergadering van 16 mei
1995 Bertha Overbeeke-Scholten op voorstel van het bestuur bij acclamatie
benoemd tot erelid van onze vereniging. Dit besluit werd onderstreep^ met een
warm applaus.
Dat zij nu moge rusten in vrede.
Namens het Bestuur,
J.H. Scholten

VAN HET BESTUUR
Op vier woensdagavonden in augustus zijn mensen van onze kring in touw geweest
om een rondleiding te verzorgen door het centrum van Haaksbergen. Over belangstelling
viel zeker niet te klagen. Meer dan 160 personen waren hiervoor gekomen.
Ons bestuurslid Henny Slotman heeft deze mensen, vooral inwoners van ons dorp,
tijdens de wandeling verrast met verhalen en gegevens over Haaksbergen in het
verleden. Het is fijn dat ons initiatief zo'n geweldige impact heeft gehad. Wij zijn
zeker van plan deze rondleiding zomer 2010 opnieuw aan te bieden.
De Historische Kring was met een stand aanwezig op de Autumn Fair op het
Scholtenhagen om onze vereniging te promoten, en tevens in Deventer op de dag
voor de regionale geschiedenis en streekcultuur en op de Vrijwilligersbijeenkomst in
De Kappen. Dat ons dit geen windeieren heeft gelegd kunt u aflezen aan het grote
aantal nieuwe leden.
In de week van de Geschiedenis 2009 van 17 t/m 25 oktober werd door onze Kring
in de bibliotheek een foto-expositie ingericht met als onderwerp Oorlog en Vrede.
Een verslag van de geslaagde Open Monumentendag op 12 september en van
de middagexcursie op 10 oktober naar Anholt vindt u in deze uitgave. De Open
Monumentendag kreeg nog een vervolg op 5 november tijdens de laatste lezing van
dit seizoen met als onderwerp "Haaksbergen op de kaart gezet".
Wij hebben bericht van de belastingdienst ontvangen dat zij onze vereniging vanaf
1 januari 2009 aanmerkt als een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Het
heeft als voordeel dat een financiële schenking aan onze vereniging voortaan bij het
invullen van de belastingaangifte als gift volledig aftrekbaar is en dat onze Kring bij
het ontvangen van een legaat een lager tarief aan successie betaalt.
Het boek: "VAN MARKE NAAR MAATSCHAP"
Een werkgroep binnen onze vereniging is al bijna zeven jaar bezig met onderzoek
naar het boerenleven in Haaksbergen gedurende de laatste anderhalve eeuw. Het
boerenbedrijf veranderde ingrijpend. Kleine bedrijven maakten plaats voor grootschalige
ondernemingen, GPS-gestuurde trekkers verschenen en Nederlandse
zwart- en roodbonte koeien stonden aan de wieg van internationale fokkerij.
Op 18 december a.s. presenteert onze kring het boek "Van Marke naar Maatschap"
-150 jaar landbouw in Haaksbergen waarin zo ongeveer alles beschreven staat, wat
er veranderde achter de "niendeure" bij de boeren in Haaksbergen.
De verkoopprijs van dit fraaie boek is € 25,00.
Het bestuur heeft gemeend deze zeer interessante uitgave aan al onze leden ter
beschikking te moeten stellen en wel gratis. Zij heeft hiervoor al jaren gereserveerd.
Alleen de leden van onze Kring kunnen na 18 december a.s. dus een exemplaar
komen halen in ons Historisch Centrum, tegen inlevering van bijgesloten coupon.
Op zondag 13 december bent u vanaf 11 uur van harte welkom op onze Open Dag
in ons Historisch Centrum. Er is dan een expositie van foto's, gemaakt door de
Weleerw. Heer J.Th. J. van den Berg, van de afbraak van de oude r.k.- kerk te Buurse
3159

3160
en van de bouw van de huidige kerk. Van den Berg was pastoor in Buurse vanaf
29 december 1933 tot zijn overlijden op 17 december 1940 in het ziekenhuis in
Enschede. Wij hopen velen van u op deze bijzondere dag te mogen begroeten.
Mede namens het bestuur wens ik u allen prettige feestdagen en een gezond 2010
toe.
J.H. Scholten, voorzitter
NIEUWE LEDEN
Wij heten de volgende leden van harte welkom:
H. Abbink, Richterstraat 24, 7482 ZW Haaksbergen
N.H. Amsing, Pijperstraat 28, 7482 AL Haaksbergen
Assurantiekantoor Wigger, Entersestraat 15. 7627 LS Bornerbroek
J. Buschers, Rossinistraat 28, 7482 AV Haaksbergen
G.J.M. Claessen, Dopperstraat 21, 7481 DT Haaksbergen
W.H. van Hagen, Postbus 33, 7150 AA Eibergen
Hagen Schildersbedrijf V.O.F., M.A. de Ruijterstraat 20, 7482 BZ Haaksbergen
A.C. van Hoogmoed, Oude Postweg 146, 7557 DH Hengelo
R. Knoef, Fazantstraat 131, 7481 BJ Haaksbergen
H.A.B. Könniger, Veldmaterstraat 52, 7482 TC Haaksbergen
H. Lubbersen-Odink, De Braak 2A, 7481 JG Haaksbergen
F. de Lugt, Fazantstraat 50, 7481 BL Haaksbergen
C.H. Makinje, Goorsestraat 158, 7482 CM Haaksbergen
H.M. Manrho, Nijenkerckestraat 38, 7482 ZZ Haaksbergen
H.G.J. Meijerink, Hengelosestraat 38, 7482 AC Haaksbergen
N.G.V. Postbus 26, 1380 AA Weesp
G.A.J. Noordink, Past. Brandsmastraat 18, 7481 BP Haaksbergen
J.S. van Otterlo, De Boerenmaat 13, 7481 DV Haaksbergen
B.H.M. Ottink, Schapendijk 20, 7574 PG Oldenzaal
J.H.J. Rouwenhorst, Benninkstraat 1, 7481 DJ Haaksbergen
Scharenborg Interieur Afbouw, Industriestraat 54, 7482 EX Haaksbergen
A.J. Sloot, Molenstraat 85, 7481 GL Haaksbergen
l.J. de Vlugt-Schrijer, Drienerpark 14, 7552 EB Hengelo Ov.
J. Voortman, Saalmerinksingel 3, 7481 EP Haaksbergen
J.H. Warfman, Marktstraat 14, 7161 DH Neede
SCHENKINGEN
In de afgelopen periode mochten we de volgende schenkingen ontvangen, waarvoor
we de gulle gevers van harte willen bedanken: A.Bekkenkamp: Diverse boeken.

R.Remmelts: 3 boeken geschreven door Mani Beekman: Teufels Mühle, Die Kapelle
im Moor, Moor Teufel. Historische roman, die zich afspeelt in het Witteveen en bij
de Haarmühle. E.M.Lammers: Tussen de bedrijven door. (150 jaar bedrijfsleven en
Kamers v.Koophandel.) Mevr.T.Gröneveld: Diverse foto's en persoonlijke bezittingen
van haar vader G.J.Gröneveld. G.J.Heinink: Diverse boeken en bidprentjes. J. te
Lintelo: 7 boeken over de geschiedenis van de tweede wereldoorlog. H.Lammers:
Watermolens (J.Bouwhuis): jaarboek Twente 1993. D.Jordaan & Zonen, suikerzakjes
o.a. Jorzolino. J. den Herder": Foto's interieur Ned.Herv.kerk te Haaksbergen.
Mevr.J.CIaessen: Bronzen penning uitgereikt aan bestuursleden Haaksbergen
800, kwartetspel in de vorm van een kalender over Haaksbergen 800. K.Muller.
Ansichtkaarten van Haaksbergen. J. ten Broeke: Archiefstukken Woningvereniging
Lucht en Licht. G.Leusink: Ellewick-Crosewick. H.Jongerius: 1 scanner, fabr. HP
type Scanjet 5300. C.J. te Lintelo: Verzamelde gegevens van Het Laarhuis te
Beckum. J.Eijsink: Foto + jaargang van het blad "De Prins "1921. D.Bouwman:
Het Hemelse Prentenboek en bidprentjes. Mevr.J.S.Poodt-Lintelo: Diverse boeken.
Mevr.S.Henkes: Diverse boeken. Fam.Sak: 5 boeken. G.Sloot: "Ontwikkeling
Textielbedrijf J.F.Scholten en Zonen". Oorlogszakboekje van J.Gubler.
AANWINSTEN (Boeken)
Middeleeuwse ceramiek.
Verscholen in vuil (Arch. vondsten in Kampen).
Weggegooid en terug gevonden (Arch. vondsten in Deventer).
De Bos-atlas van ondergronds Nederland.
De historie van HSC'21 door Peter Visser.
Historisch kippevel.
218 x Overijssel. Van Aadorp tot Zwolle.
NAAR AANLEIDING VAN ...
In het artikel HET LANDHUISJE FAZANTSTRAAT 13 op blz. 3112 van het vorige
nummer staat onder het kopje De bewoners : "...en de fam. Wezenfeld".
Dat moet zijn: "...en Wezenfeld"
Zowel in bovengenoemd artikel als in het artikel over DERK JAN VAN LOCHEM,
blz. 3113, wordt als datum van het bombardement op Haaksbergen 23 maart 1945
genoemd. De juiste datum is 24 maart 1945.
De heer Schurink uit Neuenkirchen meldt ons dat het onderschrift bij de foto op pag.
3143 moet zijn: "Opa en Opoe Roerink-Rietman uit Buurse" en dat zijn voorletters
H.H. en niet H.J.
3161

3162
WASSERBURG ANHOLT
(verslag van een excursie)
Op zaterdag 10 oktober j.l. vertrokken we prachtig op tijd met 60 personen (1 bus
en twee personenauto's) naar de Wasserburg Anholt, waar we een klein uurtje later
aankwamen. Een flink deel van de Wasserburg is voor excursies opengesteld. We
werden door een gids rondgeleid en ingelicht.
Het kasteel Anholt met enkele deelnemers op de voorgrond (Foto: H. Krooshof)
De vorsten van Salm stammen van de rijksonmiddellijke wild- en rijngraven, graven
van Salm ( sinds de 11e eeuw bekend ). In 1623 werd graaf Philipp Otto van Salm,
wild- en rijngraaf, in de erfelijke rijksvorstenstand verheven en daardoor verkregen
de vorsten van Salm in 1654, als soevereine vorsten, zitting en stem in het college
van de rijksvorsten op de Rijksdag. Door huwelijk verwierven zij in 1645 de heerlijkheid
Anholt in Westfalen. Zij resideerden afwisselend in het vorstendom Salm:
hoofdstad Senones in Lotharingen (F), in de heerlijkheid Anholt: residentie kasteel
Anholt, in het hertogdom Hoogstraten: zetel kasteel Hoogstraten (B) en in het wilden
rijngraafschap: zetels Kyrburg en Rheingrafenstein.
Door het huwelijk van Dorothea, prinses van Salm ( 1702 - 1751 ) met Nicolaus
Leopold, graaf van Salm, wilden rijngraaf, hertog van Hoogstraten (1701 - 1770)
verenigden zich de twee takken van de Salm'se lijn der wild- en rijngraven. Graaf
Nicolaus Leopold volgde in 1738 zijn schoonvader vorst Ludwig Otto van Salm (
1674 -1738 ) als soevereine vorst van Salm op. In 1743 verhief de keizer hem tevens
tot vorst van Salm-Salm en noemde zich voortaan: vorst van Salm, vorst van Salm-
Salm, wild- en rijngraaf.
Het kasteel Anholt vormt sindsdien voor de vorsten van Salm en van Salm-Salm
de hoofdresidentie; het is één van de weinige grote kastelen, die zich nog in privéeigendom
bevinden. Chef van het vorstenhuis is Carl Philipp vorst van Salm en van
Salm-Salm, wilden rijngraaf ( geb. 1933 ).

De dikke toren uit de 12° eeuw vormt tot aan vandaag het karakteristieke teken van
het kasteel. Het huis werd op eiken palen, een houtrooster en een stenen fundament
opgericht.
In de 14° eeuw werd het kasteel vergroot en nog later als barokke residentie omgebouwd.
Tegen het einde van de tweede wereldoorlog werd het gehele kasteel
zwaar beschadigd ( meer dan 70 % ), waardoor een permanente bewoning niet
meer mogelijk was.
In het kader van
de wederopbouw
na de oorlog kreeg
het kasteel op
initiatief van vorst
Nicolaus Leopold
van Salm-Salm
(1906 - 1988) een
museale bestemming.
Zo werd in
het hoofdgebouw
de nog aanwezige,
gedeeltelijk zwaar
beschadigde in- Koffie in de restaurantzaal van het kasteel (Foto: H. Krooshof)
ventaris, die gedurende
vijf eeuwen in de historische ruimten bijéén was gebracht, als de historische
kunstcollecties van de vorsten van Salm voor het publiek tentoongesteld.
Reeds in 1966 werd het museum met de bibliotheek en het huisarchief van de vorsten
van Salm-Salm geopend.
Vorst Carl Philipp van Salm-Salm voerde in de jaren 1990 tot 2000 verdere ingrijpende
restauraties van historische ruimten door en liet tevens talrijke historisch
belangrijke kunstvoorwerpen tot verdere verfraaiing en ontsluiting van het museum
restaureren.
Na de rondleidingen in het kasteel, hebben we de tuinen bezocht en maakten velen
gebruik van de mogelijkheid om het uitgestrekte kasteel met toren van alle kanten
te fotograferen.
De middag werd besloten met een gezellig kopje koffie, eventueel met "nog wat
erbij".
De terugreis per touringcar verliep voorspoedig, het regende wel, maar het was
droog toen we in Haaksbergen aankwamen.
Het was een gezellige en leerzame middag.
Jan den Herder
3163

3164
HAAKSBERGEN OP DE KAART GEZET
(Verslag Open Monumentendag zaterdag 12 sept.)
Als startpunt van deze met vele activiteiten ingevulde dag werd dit jaar gekozen
voor de bibliotheek. Hier konden de deelnemers aan Monumentendag 2009 na de
inschrijving genieten van en herinneringen ophalen bij de tentoonstelling 'Oude en
nieuwe ansichten van Haaksbergen'. Mooie foto's van karakteristieke straatbeelden
uit het verleden van ons dorp, voorzien van informatieve teksten, op een kwalitatief
hoog niveau uitgevoerd door de fotogroep o.l.v. onze eigen huisfotograaf.Henk
Krooshof. Ook de zelfontworpen ansichten nieuwe stijl gaven blijk van kennis en
interesse voor het werken met beelden als hobby ten dienste van het historisch
gebeuren.
Rond 9.15 uur volgde in groepen een wandeling langs objecten uit de bouwkunst en
geschiedenis, die Haaksbergen op de kaart hebben gezet. In de stijlvol gerestaureerde
Nederlands Hervormde Kerk werd in vogelvlucht een beeld geschetst van de
geschiedenis van dit godshuis en verteld, welke ideeën het uitgangspunt vormden
bij de herinrichting van het interieur na de restauratie. In de Richtershof gaf Nico
Spit ons een beeld van de speurtocht naar nieuwe aanwijzingen op oude kaarten
uit o.m. het archief te Munster, die steeds meer invulling geven aan de beelden
van het ontstaan en het 'gezicht' van Haaksbergen. Bij de synagoge werden we
welkom geheten door Marion ter Haar; zij vertelde over de historie en het gebruik
van dit kleine, sobere gebouw, waar tot de Tweede Wereldoorlog de Haaksbergse
Joden hun diensten hielden. Door de Holocaust van de nazi's is het aantal Joodse
Haaksbergenaren zo sterk teruggebracht, dat er niet meer voldoende leden zijn om
een dienst te kunnen houden. Alleen de Liberaal Joodse Gemeente van Twente
maakt nog gebruik van dit gebedshuis.
De villa Jordaan, de fabrikantenvilla in klassieke stijl aan de Spoorstraat waar thans
Leeters Advocaten gevestigd is, werd vervolgens onder de loep genomen. Hennie
Somhorst wist door
zijn ervaring als
gids bij de bezoekers
met enkele
heldere aanwijzingen
een nieuwe
kleur te verlenen
aan het ons allen
vertrouwde beeld
van deze dorpsvilla,
die een zeer
verzorgde uitstraling
heeft.
Een groep deelnemers in de tuin van de villa Jordaan aan de Spoorstraat
(Foto: H. Krooshof)

Enkele deelnemers
in de tuin achter de
houten villa
"Breidablik" aan de
Enschedesestraat
(Foto: H. Krooshof)
Bij het bevrijdingsmonument op de Markt liet Berend Kok ons via indringende beelden
en teksten opnieuw stilstaan bij de noodzaak ons steeds bewust te zijn van
onze vrijheid en de herinnering levend te houden aan hen, die hun leven gaven of
wier leven werd afgesneden door oorlog en geweld.
Voorde koffiepauzein het atriumvan het gemeentehuis verraste BarttenBruggencate
ons met een uiteenzetting over het werk van Klaas Bernink, staande in de hal bij de
collectie van de daar permanent tentoongestelde werken van Bernink. Hij wist zijn
gehoor op een boeiende manier te overtuigen van het vakmanschap en de artistieke
kwaliteiten van deze Enschedese schilder.
Daarop konden we nog een uitleg volgen over enkele verschillen en overeenkomsten
in de architectuur van de gebouwen in Haaksbergse en het Hongaarse Nagykörös,
onze vriendschapsstad.
Het was een uitstekend idee van het bestuur van de Historische Kring om alle leden
naast een Boerderijenkaart van Haaksbergen een speciale uitgave "Haaksbergen
op de kaart gezet" te bezorgen, voorafgaande aan Monumentendag. Daardoor konden
we ons vooraf oriënteren op het thema van dit jaar: onze eigen identiteit en die
van de bewoners van Nagykörös. Heel verhelderend! Ik heb er persoonlijk veel van
opgestoken.
De lunch in de Kappen vormde een ontspannend onderdeel van deze dag vol actie.
Circa 13.15 uur begonnen we aan een fietstocht door het buitengebied van
Haaksbergen met speciale aandacht voor oude en nieuwe gebouwen en landgoederen.
Een pracht gelegenheid om nader kennis te maken met gebouwen, waaraan
je al vele keren voorbijgekomen bent, maar die je eigenlijk niet echt 'kent':
- het herenhuis in Amsterdamse stijl 'Het Fort' aan de Enschedesestraat;
- de boerderij 'De Toekomst', restant van de vroegere boerenwoningen in het dorp,
onbewoond, maar van buiten nog in redelijk goede staat verkerend;
- het Noorse houten herenhuis "Breidablik" van de familie Hoogenboom, met zijn
3165

3166
gele, rode en zwarte tinten, waar de bewoners ons trots rondleidden;
- boerderij 'De Ziepe', opgetrokken in de traditionele vakwerkstijl, waarbij de balken
niet van eikenhout zijn vervaardigd maar van beton. De spreuken en teksten,
op de balken aangebracht, zijn weergegeven in een mengelmoes van dialecten
uit het Sassisch gebied;
- boerderij 'Heek - Stepelerveld';
- boerderij 'Aarnink' aan de Beckummerweg, bewoond door de fam. Goselink en
onlangs gerestaureerd en voorzien van een modern interieur;
- erve 'Rietoarnd', met zijn grote schat aan antieke tegeltjes en waar de gastvrije
bewoners ons terloops ook de collectie heiligenbeelden toonden.
Ook sloegen we onderweg nog even af bij het Grintenbos, met zijn mooie schuur,
zijn grondwaterpeilstation en zijn functie als natuureducatiepunt.
Deze zeer geslaagde, zonovergoten dag was niet mogelijk geweest zonder de bereidwillige
medewerking van alle eigenaren/bewoners van de diverse gebouwen en
instanties en de langdurige voorbereiding door onze 'monumentengroep'.
Hulde en dank.
Met een eindborrel in 'Het Meuken' te St. Isidorushoeve werd Monumentendag
2009 gezellig afgesloten. De deelnemers waren vermoedelijk zo vervuld van de
opgedane indrukken, dat men geen oog meer had voor de kleine expositie, die het
Dorpsarchief had ingericht.
Harry Mensink
VELDWACHTER VAN ULSEN OP Z'N BEST
De gemeenteveldwachter Ferdinand van Ulsen
(1866-1923) (Foto: Arch. Hist. Kr. Hbg.)
Bij het lezen van het artikel over burgemeester
Van Beek moest ik bij het gedeelte
over veldwachter Van Ulsen denken
aan het verhaal, dat mijn vader - Albert
Ottink - vaak vertelde over deze blijkbaar
populaire gezagsdrager. De geschiedenis
speelde zich af in het destijds door mijn
opa - Bernard Ottink (Bernard van Kuper
Oldenkotte) - bestierde café.
De Haaksbergse varkensmarkt werd met
enige regelmaat bezocht door een zekere
Graads en Sanne uit de omgeving van
Winterswijk, een ongehuwd stel hetgeen
in die tijd nogal ongebruikelijk was. Ze bewoonden
een armelijke bedoening waarop
echter wel een nogal hoge brandverzeke-

ing rustte. Op zekere dag brandde de boel af en aangezien men de zaak verzekeringstechnisch
niet helemaal vertrouwde, werden beiden opgepakt.
Na enige tijd was Graads weer op de markt en bezocht hij café Ottink voor een
goeie borrel. Ook veldwachter van Ulsen was aanwezig en er ontspon zich een
gesprek dat ongeveer zo verliep:
Van Ulsen: "Kiek es an, doar he'w Graads wier. Heb ze oe los 'eloatn? Hoo geet d'r
met?"
Graads: "Wa good".
Van Ulsen: "En Sanne dan?"
Graads: "Sanne zit nog vaste".
Van Ulsen: "Wat duch oe? Dee zal oe toch nich verluln?"
Graads: "Dat dach ik ni."
Van mijn vader heb ik begrepen dat van Ulsen de zaak liet voor wat ze was. Wellicht
volstond het voor hem, dat er in Hoksebarge orde heerste, maar het was wel een
knap staaltje van verhoortechniek.
Bernard Ottink
RICHT UW BLIK OMHOOG
Weet u aan welke gevel zich dit kunstwerk
bevindt?
Het antwoord vindt u op blz.3176
(Foto: J.G. Hofste op Bruinink)
i%3£gfiCT33S
^|g|pSf
* fiS = a ^--^ifr
3167

3168
HERMANNUS JOHANNES FRANSSEN, 1800 - 1888
Schoolmeester aan de Boekeler School
Het pand waar thans
Eetcafé Jeruzalem en
Country Wishes (tot
voor kort nog PAPS !)
gevestigd zijn en naar
een vroegere bewoner
het Tusveldhuis genoemd
wordt, heeft in
de loop der jaren al vele
eigenaren en bewoners
gekend. Het werd in
1805 door Fenna Maria
van Heek, de weduwe
van de Haaksbergse De Spoorstraat omstreeks 1920, 2e huis aan de linkerkant het
schoolmeester Derk Tusveld huis (Foto: Arch. Hist. Kr. Hbg.)
Scholten, verkocht aan
de koopman Izaak de Jong. In 1830 was hij volgens de volkstelling nog steeds de
eigenaar, maar woonde zelf aan de overkant van de Spoorstraat. Bewoners van
het pand Blankenborg 179 waren de uit Zwolle afkomstige Hermannus Franssen,
geb. 31 aug. 1774, zijn vrouw Johanna Weijmar, geb. op 10 okt. 1766 en hun zoon
Johannes Hermannus, die overigens alleen in zijn geboorteakte en trouwakte met
deze namencombinatie wordt aangeduid en in tal van andere vermeldingen als
Hermannus Johannes.
Zoon Herman werd op 2 dec. 1800 te Zwolle geboren en genoot, waarschijnlijk in zijn
geboorteplaats, een gedegen opleiding, gezien zijn vele getoonde bekwaamheden
en kennis van zaken op
diverse terreinen gedurende
zijn carrière in
Haaksbergen.
L
Herman Franssen is
vermoedelijk voor 1818
l naar Haaksbergen gekomen.
In juni van dat
jaarwordthij samen met
een 20-tal andere geloofsgenotenaangenomen
als lidmaat van de
Hervormde Gemeente
van Haaksbergen. Uit
Het Tusveld huis in 2009 (Foto: Auteur) documenten uit het

Oudarchief van de gemeente
Haaksbergen
valt op te maken, dat
Herman gedurende de
periode nov. 1822 t/m
okt. 1824 de functie
van waarnemend hoofd
van de Boekeler school
heeft vervuld.
De markebesturen
gingen niet bepaald
voortvarend te werk bij
het benoemen van een Fragment uit het document waarin de vergoeding voor de waarne-
opvolger voor het toenming door Herman wordt vermeld.
malige hoofd Albertus
van Lochem, die in 1822 overleden was. Vanaf mei 1783 had hij de jeugd uit een
deel van de marken Boekelo, Brammelo, Holthuizen/Eppenzolder, een gebied dat
thans in grote lijnen samenvalt met de grenzen van de parochie St. Isidorus-hoeve,
de eerste schoolse kennis en vaardigheden bijgebracht. Voor de jonge Herman
Franssen was het een mooie kans, om zich in de praktijk van het onderwijzen te bekwamen.
Als beloning voor zijn waarnemende taak mocht hij over de totale periode
f91,665 incasseren.
Benoeming
Hij zal zijn werk ongetwijfeld met veel inzet en jeugdig enthousiasme hebben gedaan
en een goede indruk hebben gemaakt. Want per 1 nov. 1824 wordt hij aangesteld
als hoofd van de Boekeler school, die ca. 50 m vanaf de Beckummerweg schuin
tegenover de huidige kapsalon van Wilma Winkelhuis heeft gestaan.
Het is jammer, dat Meester Herman niet de verleiding heeft gevoeld om ons in een
dagboek het een en ander te vertellen over zijn activiteiten als schoolmeester en
over andere gebeurtenissen tijdens zijn lange loopbaan, zoals zijn collega W.J.H.
Claessen dat gedaan heeft. Nu moeten we ons behelpen met bronnen uit die tijd,
waarin hij al dan niet terloops vermeld wordt.
Of was er misschien weinig reden om zijn dagelijkse ervaringen op school te noteren?
We weten, dat hij bij zijn aanstelling in 1824 in een schoolgebouw met 2 lokalen
kwam, dat zijn beste jaren had gehad en dat hij 33 jaar heeft moeten wachten tot er
eindelijk in 1857 een nieuwe school kwam.
Veelzijdig en actief
Herman is zeker geen saai mens geweest. Hij had naast zijn schoolwerkzaamheden
belangstelling voor een groot aantal andere zaken. Zijn opleiding en bekwaamheden
moeten op een behoorlijk niveau hebben gestaan, omdat hij als een soort hulpsecretaris
burgemeester Schaepman heeft bijgestaan bij de afhandeling van diens
3169

3170
correspondentie. In dit kader heeft hij waarschijnlijk ook zijn medewerking verleend
bij het controleren van het concept van de plaatsbeschrijving van Haaksbergen voor
het bekende Aardrijkskundig Woordenboek van A. J. van der Aa.
In het Historisch Centrum te Zwolle wordt een manuscript in zijn handschrift bewaard,
waarin hij een groot aantal wetenswaardigheden over Haaksbergen anno
1837 beschrijft. U vindt deze "Toeristische beschrijvingen van Haaksbergen" ook
terug op de pagina's 83 t/m 85 van deel II van "Historie van Haaksbergen".
Herman was bij de Burgerlijke Stand van zijn woonplaats geen onbekende; gedurende
de jaren 1830 t/m 1832 was hij maar liefst 32 keer getuige bij een geboorteaangifte.
Ook bij enkele huwelijkssluitingen treedt hij als getuige op, o.m. in 1832,
wanneer Johannes Frederikus Schrevers(Screever), de zoon van de pachter en
latere eigenaar van het erve Brummelhuis, trouwt met Hendrika ten Vregelaar en
in 1837 bij het huwelijk van het paar Gerrit Jan Keizers en Berendina Heetpas.
Kennelijk beschikte Herman over voldoende vrije tijd om geregeld op de burgerlijke
stand aanwezig te zijn. Ook de ruime openingstijden van deze afdeling van de gemeentelijke
secretarie tot een uur of 9 's avonds hebben hierbij misschien een rol
gespeeld. Zelf trouwde Herman om 8 uur 's avonds.
Meester Herman beschikte ongetwijfeld ook over capaciteiten op het financiële en
economische vlak. Hij hield nauwlettend in de gaten, waar in Haaksbergen stukjes
grond of huizen te koop waren, die hij dan veelal aan zijn bezit toevoegde. Rond
1840, na ca. 15 jaar in Haaksbergen gewoond te hebben, had hij al een aanzienlijk
bezit aan grond opgebouwd. Gedurende de volgende 10 jaar nam zijn bezit aan
grond en gebouwen gestadig toe. Zo had hij in 1841 ruim 10 bunder grond met 2
erven onder zijn beheer: het erve Nijhuis of de Top, gelegen in de Meijerinkhoek
De percelen met de kadastrale nummers 429 t/m 432 - 435 t/m 439 - 441 - 464 - 484 in de Meijerink-
hoek en Esch, zijn ca. 1840 eigendom van Herman Franssen.

en het erve de Weuste in de Pas en Krukkenhoek, waarvan de laatste eigenaren
Marie en Bets Scharenborg waren. Voor deze eigendommen was hij respectievelijk
f 136,72 en f24,00 aan belasting verschuldigd. In 1850 besloeg de oppervlakte van
zijn grondbezit ruim 14 ha, waarvoor hij f 157,86 grondbelasting moest afdragen en
zijn gebouwen aangeslagen werden voor f 54,00. In de periode hierna verkocht hij
regelmatig delen van zijn grondbezit, maar in 1867 had hij nog altijd ruim 9 bunder
over.
Het is dan ook niet verwonderlijk, dat we Herman Franssen heel wat keren tegenkomen
in de boeken van de Haaksbergse notarissen i.v.m. koop, verkoop of veiling van
percelen grond of gebouwen, soms individueel handelend, dan weer gezamenlijk
met één of meerdere personen.
Het maakte Herman kennelijk niet zo veel uit waar de percelen lagen; hij had o.m.
bezittingen in de Zienesch, de Pas en de Krukkenhoek, het Meijerinksveld, het
Veldmatenveld, de Vaanholterhoek, het Nieuw Horsterveen en de Molenbelten.
Hij startte in de Meijerinkshoek en Esch met de verwerving van zijn bezit. Rond
het hiervoor vermelde erve Nijhuis of de Top, door de Hoevenaren tegenwoordig
veelal als Haslender aangeduid en bewoond door de familie Groot Breteler aan
de Hanninkweg 19, lagen meerdere aaneengesloten percelen, die zijn eigendom
waren. Hij kon door de ligging van deze percelen dagelijks vanuit zijn school zo zijn
landerijen overzien. Maar ook stukjes her en der verspreid liggende zeer smalle
strookjes grond waren bij hem welkom. Veelal was dit cultuurgrond, maar meerdere
percelen bestonden uit woeste grond, heide en veen of waren begroeid met bos of
hakhout.
Ondernemer en commissionair
Herman was dus een ondernemend man. Al vrij snel wist hij het vertrouwen van
handelaren en middenstanders uit Haaksbergen en tal van andere plaatsen te
winnen, die hem vroegen, als tussenpersoon te willen optreden om openstaande
rekeningen betaald te krijgen. Zo is een schrijven van H.J. van Heek & Zonen
uit Enschede bewaard gebleven, waarin Herman gevraagd wordt te bemiddelen
//•/v*
/» £o
t* /<
J . j /
Fragment uit een document -betaling in natura- 14 pond vlees a 72% cent, in natura gegeven a/s
aanvulling op de rekening groot f3,55
door
bemiddeling
ontvangt de
commissionair
loon of
provisie
3171

3172
WAARSCHUWING.
Oy wordt hiermede c rnstig aangemaand en tevens ge
gen na dato dezes, aa den ondergeteekcnden te kom
verschuldigd zijt, wegei
" 1 ' S °'" Ta ° s^-**"-^
schuwd , om binnen ^z
oldoen; hetgeen gij «m
Bij uitblijven of geene ^voldoening binnen den bepaalden tijd, i
en zonder cenig verwijl overgaan tot geregtebjke dwangmiddelen,
ten men U waarschuwt bij dezen.
Nota, Deze bij de betaling
me^o te brengen.
en dadelijk
«elke kus-
J. FRAHSSEH,
Commissionair.
Waarschuwingsbriefje van de commissionair H. J. Franssen
bij het innen van achterstallige
landhuur(=pacht) van enkele
pachtboeren uit Haaksbergen.
In zijn Debiteurenboek, dat hij
al aanlegde in 1826 en waarin
hij nauwkeurig bijhield, wie
zijn opdrachtgevers waren en
welke vorderingen of schulden
geïnd moesten worden, komen
we naast de genoemde Van
Heek o.m. de volgende namen
van opdrachtgevers tegen: H.
Schartman, J.H. ten Raa, G.
ten Raa, Wed. Wiedenbroek,
Ds. P. Scheij, J.G. Schriever,
Joh. Hannink te Boekelo,
Vredenburg uit Lochem,
J.F. Roessing Uding, G.
Weijers uit Deventer, G.
Jan van den Barg uit Enter
en geneesheer Sankvoort
uit Neede.
Uit de lange rij namen van
vorderingen door dokter
Sankvoort op inwoners uit
Rekken valt op te maken,
dat velen uit dit dorp het
moeilijk hadden om de
eindjes aan elkaar te knopen;
de verschuldigde bedragen varieerden van 50 cent tot ƒ 14,30. Meerdere lijsten
met honderden 'overgegeven personen aan de Heer Franssen te Haaksbergen'
heeft Herman samengesteld, om een goed overzicht te hebben van zijn incassoactiviteiten.
Hij stuurde voorafgaande aan de inning van de openstaande posten meestal een
briefje als (Laatste) WAARSCHUWING met vermelding van het verschuldigde bedrag,
een omschrijving van de verleende dienst of goederen en de ernstige aanmaning,
dat er binnen 3 dagen betaald moest worden.
Soms konden de 'klanten' het bedrag niet contant voldoen. Zoals uit voorgaande illustratie
blijkt, werden dan soms goederen in natura meegegeven, waarbij de waarde
van de goederen dan als aanvulling van het openstaande bedrag gold.
] In 1836 werd meester Franssen zelfs calicotfabrikant (fijne katoen) en startte zijn
productie met 10 weefgetouwen in verschillende lokalen, zoals de auteurs van

"Historie van Haaksbergen " ons in deel III uit de doeken hebben gedaan.
Vermoedelijk heeft hij naast de handelsactiviteiten voor eigen rekening ook vele jaren
als zetbaas voor fabrikant S. ten Cate uit Enschede gefungeerd, getuige briefje
van aanbeveling hiernaast.
Stem in het kapittel
Hermans opleiding stelde hem in staat op vele terreinen actief te zijn en daarmee
de vinger aan de pols te houden van de gemeenschap, waarvan hij deel uitmaakte.
Hij was door die actieve deelname steeds goed geïnformeerd en op de hoogte van
belangrijke gebeurtenissen. Die hadden vaak betrekking op het algemeen belang,
maar Herman verloor ook zijn eigen belang niet uit het oog.
Zo kocht hij in 1830 het markerichterambt van de Marke Holthuizen voor ƒ 92 van
de Haaksbergse burgemeesterszoon en secretaris Christiaan Waanders. Hij bleef
daardoor goed op de hoogte van allerlei marke-aangelegenheden.
Door die gedegen kennis raakte hij zelfs in een gerechtelijk conflict met de markerichter
van Haaksbergen en Honesch J.D. Jordaan bij de verdeling van de markegronden,
omdat hij vrij goed op de hoogte was van allerlei reglementen. Maar hij verloor
het proces en mocht voor de kosten opdraaien (zie Historie van Haaksbergen, deel
ll-pag. 117 t/m 121).
In zijn 'eigen' marke Holthuizen was hij de voorzitter van de commissie die er na 25
jaar eindelijk in slaagde te besluiten om tot verdeling van de markegronden over te
gaan. In 1846 werd het plan daadwerkelijk ten uitvoer gebracht.
In de jaren daarop verminderden de activiteiten van het markebestuur en rond 1860
was het weinig zinvol meer de functie van markerichter te handhaven. Herman kreeg
wegens de afstand van zijn ambt ƒ 300 als tegemoetkoming in de derving van zijn
inkomsten.
Zelfs na zijn pensionering had Herman belangstelling voor nieuwe ontwikkelingen
in de maatschappij en de ontsluiting van Twente in het algemeen en Haaksbergen
in het bijzonder. Zijn naam vinden we terug op een lijst van aandeelhouders in het
maatschappelijk kapitaal van de Geldersch - Overijsselsche Lokaalspoorweg, opgericht
in 1881 door Twentse en Achterhoekse fabrikanten, om deze gewesten te
ontsluiten d.m.v. een spoorwegnet, waarover de diverse goederen naar en uit het
westen van Nederland getransporteerd konden worden. Het betrof de aanleg van de
spoorlijnen Winterswijk - Zevenaar en Winterswijk - Hengelo - Enschede. Evenals
vele andere vooraanstaande Haaksbergse particulieren kocht Herman een aandeel
van ƒ 250. In onze ogen geen groot bedrag, maar voor die tijd en voor een gepensioneerde
op leeftijd toch nog een aanzienlijke uitgave.
De Franssens privé
Het hervormde gezin Franssen - Weijmar woont in 1840 niet meer op de Blankenborg
no. 179 maar we treffen het aan op het adres Blankenborg 187. Zoon Herman is
in 1833 getrouwd met Antonia Hendrika ten Cate, geboren op 27 sept. 1812 te
3173

3174
Weerselo, dochter van
de vroegere maire
van Weerselo Hendrik
Willem ten Cate, geboren
ca. 1770 te Zwolle en
Elisabeth Boom, geboren
op28nov. 1774 te Leiden.
Naast de ouders zijn als
getuigen bij het huwelijk
de arts Gerhardus
Wilhelmus Buursink,
de schoenmaker Gerrit
ter Raa, de organist Hetzelfde huis omstreeks 1950 (Foto: Arch. Hist. Kr. Hbg.)
Franciscus Sandfort en
de deurwaarder Hendrik
Wessels aanwezig. De
keuze van deze getuigen
geeft ons enigszins een
aanwijzing van de maatschappelijke
status van
het jonge paar.
Het eveneens hervormde
gezin Ten Cate woont
aan de Oostenstraat 11.
De hoofdbewoners Gerrit
Hetzelfde huis
Morsinkhof en zijn vrouw
omstreeks 1950
Johanna L. Dieperink
(Foto: Arch.
verlenen naast hun 6
Hist. Kr. Hbg.)
kinderen en de familie
Ten Cate ook nog onderdak aan 3 commiezen: Pieter Burggraaf uit
Bergen op Zoom, Franciscus M. Jop, geboren te Deventer en Johannes Bernhardt
uit Groningen.
Op dit adres overlijdt op 28 juni 1839 Hermans schoonvader Hendrik Willem ten
Cate, die als commensaal of kostganger in het bevolkingsregister geregistreerd
staat.
Het jonge echtpaar Franssen-Ten Cate neemt zijn intrek in de woning van de ouders
van Herman aan de Blankenborg 187. Hier worden hun eerste drie kinderen geboren:
Johannes Hermanus Antonius, geb. 13 sept. 1834 en ongehuwd overleden
op 21 okt. 1869 op no. A 51, Berend Willem Hubertus, geb. op 29 dec. 1836 en
nog geen maand oud overleden op 23 jan. 1837 en tenslotte opnieuw een Berend
Willem Hubertus op
17 april 1838.
Herman is door zijn 'vastgoed-, incasso- en calicotactiviteiten' enkele jaren na zijn

huwelijk al in staat een eigen woning te kopen. Het wordt het pand Oostenstraat 1,
waar thans Shoeby Fashion gevestigd is, aan de Spoorstraat 14 en waaro.m. bakker
G.J. Hassink gewoond heeft. De wat oudere Haaksbergenaren zullen zich bakkerij
Hassink nog wel kunnen herinneren. Voordat Herman Franssen deze woning koopt
heeft het huis mogelijk een korte tijd leeg gestaan of is het verhuurd geweest na het
overlijden in 1840 van de weduwe Johanna Buursink - Waanders. Haar man, de
'medicine doctor' Gerhardus Wilhelmus Buursink was 5 jaar eerder al overleden.
De ouders Franssen en Hermans schoonmoeder de weduwe Elisabeth ten Cate
- Boom vinden een gastvrij onderdak in het jonge schoolmeestersgezin, dat naast
veel gelukkige momenten ook veel droevige gebeurtenissen meemaakt op hun
nieuwe stek aan de Oostenstraat:
- 18-09-1842 - Dochter Petronella Johanna Maria wordt geboren.
- 31-08-1844 - Hermans moeder Johanna Weijmar overlijdt.
- 06-01-1846 - Een meisje wordt geboren, dat nog dezelfde dag sterft.
- 15-05-1848 - Het gezin wordt verblijd met de geboorte van het dochtertje
Antonia Hendrika Johanna, dat 14 dagen later al overlijdt.
- 19-03-1852 - Opnieuw wordt een dochter verwelkomd; zij draagt dezelfde
namen Antonia Hendrika Johanna als haar overleden zusje.
- 25-07-1852 - Schoonmoeder Elisabeth Boom overlijdt
- 17-08-1855 - Hermans vader Hermanus Franssen overlijdt
Kerkelijk actief
Wegens verminderde werkzaamheden in de calicotweverij en het beheer van zijn
afnemend grondbezit heeft Herman rond 1860 wat meer tijd om naast zijn onderwijstaak
zich ook verdienstelijk te maken in de Hervormde Kerk. Bovendien kan hij
best wat extra inkomsten gebruiken, aangezien het aantal leerlingen in die jaren
op de Boekelerschool niet meer dan ca. 55 bedraagt. Het aantal leerlingen op een
school was medebepalend voor de hoogte van het salaris.
Zo is er in het Archief van de Hervormde Gemeente Haaksbergen een adres van
Hermannus Johannes Franssen bewaard gebleven, 'verzoekende om met de post
van koster bij de Hervormde Gemeente te worden begunstigd'.
De groep Notabelen, die als een groep kerkelijke adviseurs steeds een voorstel bij
benoemingen e.d. doet, komt met het volgende voorstel:
"De vergadering acht het wenselijk voor deze post voor als nog geene vaste benoeming
te doen doch de adressant de voorloopige waarneming van de post van
koster en voorzanger bij de Herv. Gemeente op te dragen onder het genot van het
traktement en emolumenten thans aan dezelfde verbonden." (19 aug. 1859)
In hetzelfde jaar bedankt H. Jordaan als kerkvoogd. Herman stelt zich beschikbaar
als kandidaat, evenals de heren Derk Jan ten Hoopen en H.J. Smits.
Maar de heer Ten Hoopen weet de meeste stemmen te vergaren en Herman kan
zijn energie op andere taken in het kerkelijk gebeuren richten. Wel wordt hij met
meerderheid van stemmen tot secretaris van de groep Notabelen gekozen, naast
burgemeester Verbeek als president.
3175

3176
Met pensioen
Op 1 april 1876 houdt Herman Franssen
na meer dan een halve eeuw onderwijs
te hebben gegeven de school voor gezien.
Drie jaar eerder, op 6 sept. 1873 is
zijn vrouw Antonia overleden en enkele
maanden later, op 27 jan. 1874 moet hij
ook afscheid nemen van zijn dochter
Antonia Hendrika Johanna.
In dec. 1885 overlijdt dochter Petronella
Johanna Maria en na 12 jaar pensioen
overlijdt op 26 okt. 1888 'schoolonderwijzer',
commissionair, oud-markerichter,
oud-fabrikant en kerkenraadslid
Hermannus Johannes Franssen op
88-jarige leeftijd op het adres A 51.
Als aangevers worden in de overlijdensakte
vermeld: Johannes Theodorus
Meijerink, gemeenteontvanger, zoon
van de buren Arend Jan Meijerink en
Grada Barendunck, die een winkel hadden
op no. 50 en Johannes Wunderink,
25 jaar, bakker van beroep.
Alleen zoon Berend Willem Hubertus
heeft zijn vader overleefd.
Hij heeft nog enige jaren in zijn onderhoud
voorzien als winkelier in zout,
zeep en suiker in het voormalige ouderlijk
huis aan de Oostenstraat 1 - inmiddels
omgenummerd naar A 51.
Op 2 aug. 1892 overlijdt hij, ongehuwd,
op dit adres, dat dan het nummer 70
draagt.
Kort daarvoor, op 19 mei had hij zijn
testament laten opstellen bij notaris
Gerrit Hendrik Gerhardus van Beest.
In zijn uiterste wil werd de Hervormde
Gemeente tot universeel erfgenaam
van de nalatenschap van de familie
Franssen benoemd.
Maar deze nalatenschap vormde geen
„„„„„. ADMINISTRATIE
/ DEU DIRECTE BEUSTISGEN, ISVOBRBEUTK
"77 EK ACCHN8EN.
KENNISGEVING.
wordt bij deze tennis gtgoven, dat er valf wege de Administratie dor btrifetingen
geene bedenkingen zijn voGigefcomen tegen de duur h t,r*^s vurlangdo oprigting
er nering in
in het pand gelegen te X^^jég^-L»^ Wijk . ,
liet daartoe vcroiaehto patent door h ^ruf' vrorde genomen en 1& z
underwurpe aan de peilingen en visitatieu, uïoroenliuinstig de bepalingen dor a!ge-
raeene Wet van den 20 Augustus 1832 (S
Uit de administratie van H. J. Franssen
"" * N^C*'. "''f '_"•" '^. ' T ' «
TER HERINNERING
^ . " AAN DE'
EDELE GEVERS
Dl W. VAN DEN HAM.'"
B.W.H. FRANSSEN.
VWH.JORDAAN.
• HvSMlTS
Gedenkplaat in het consistorielokaal van de Ned.
Hen/. Kerk waarop de naam van Hermans zoon.
(Foto: H. Krooshof)

onverdeeld genoegen; de kerk bleef uiteindelijk zitten met een nadelig saldo.
In Aold Hoksbarge nr. 4, 1998 vindt u nadere gegevens over deze nalatenschap in
een artikel met de kop: "De gedenkplaat van de 'edele gevers' in de NH Kerk" door
G.J. Leppink.
Wel moet hier de aantekening worden gemaakt, dat niet B.W. Franssen in zijn tijd de
schoolmeester in de marke Boekelo was, zoals in dit artikel vermeld staat, maar dat
hij de zoon was van de oud-schoolmeester H.J. Franssen.
Harry F. Mensink
Bronnen:
W.E. ten Asbroek - J. Overbeeke:Historïe van Haaksbergen.
W.E. ten Asbroek-J. Leusink-J. Overbeeke: Publicaties in Aold Hoksbarge :
Woningen Blankenborg, Woningen Oostenrot, Woningen Oostenstraat
Oud-Archiefgemeente Haaksbergen en Kadastrale leggers gemeente Haaksbergen
Archief Ned. Hervormde Gemeente Haaksbergen. HCO Zwolle- toegang 394
Informatie via internet, o.m. het doopboek van NH Gemeente te Weerselo
RICHT UW BLIK OMHOOG
Oplossing van blz.3166
Dit beeldhouwwerk
bevindt zich aan de
noordgevel van het
schoolgebouw, waar
nu het Kulturhus "'t
lemenschoer" de volkshogeschool
"Het lemenschoer"
is gevestigd, aan
de Sterrebosstraat.
Het kunstwerk werd vervaardigd
door mevr. M.H.
Eyl-Eitink uit Enschede.
De beeldhouwster heeft
(Foto: Arch. Hist. Kr. Hbg.)
in haar figuren het onderwijs aan deze school tot uitdrukking gebracht: de kookkunst,
de opvoeding en het theoretische onderricht.
Het schoolgebouw werd in 1955 gebouwd door de Haaksbergse aannemer H. ter
Braak onder architectuur van de architect Jos Bedeaux uit Goirle.
Op maandag 7 november 1955 vond de officiële opening plaats.
Deze school werd gebouwd om huisvesting te bieden aan het R.K. huishoudonderwijs.
Vanaf september '95 vond 't lemenschoer in deze school onderdak.
J.G. Hofste op Bruinink
3177

3178
SPIKKE(R)
Onlangs werden in het waterpark Lankheet ter afsluiting van het project een drietal
kunstwerken onthuld, die elk voor zich een symbolisch karakter hebben. Een daarvan
is de kleine houten brug, die in het fietspad over het water is gelegd, dat daar uit
de Buurserbeek/de Schipbeek het waterpark instroomt, hetzgn.van Heek's Slat. De
brug en het water symboliseren hier de overgang van vervuild water naar het zuiverende
waterpark. Er is echter ook een historische achtergrond. In de beek naast
de fietsbrug is door middel van keien een brede doorwaadbare plaats gecreëerd,
waar paard en wagen en gemotoriseerd verkeer doorheen kunnen rijden, een zgn.
Voorde.
Deze Voorde verwijst naar een tijdperk, nog niet zo lang geleden, waarin nog geen
bruggen bestonden en mens en dier bij het passeren van rivieren en beken aangewezen
waren op doorwaadbare plaatsen. Vele eigennamen herinneren nog aan
die tijd. Denk bijvoorbeeld hier in de buurt maar aan eigennamen als Ten Voorde
of Ossevoort. Maar de naam Voorde komt ook regelmatig samengesteld voor in
plaatsnamen zoals in Lichtenvoorde, Bredevoort en Vorden. Of over de grens in
Hackfort, Steinfurt en Frankfurt. Vaak was ook het eerste element van de naam
met een dier verbonden. Denk maar aan Coevorden, Oxford en Schweinfurt. Een
Voorde was dus een algemeen verschijnsel.
Bij kleinere stroompjes, beekjes en sloten sprak men niet meer van een Voorde als
het over doorwaadbare plaatsen ging, maar over een V(l)onder of een Spikke. Dat
waren overbruggingen, gemaakt van boomstammen of takkenbossen, bedekt met
zoden. De familienaam Vonderman zal bijvoorbeeld van zo'n Vonder zijn afgeleid,
(zie ook het artikel Misdaad en Straf op pag. 3180, redactie) In Haaksbergen gebruikte
men een andere naam, zoals uit oude stukken blijkt. Hier ter plaatse heette
zo'n provisorische oversteekplaats een Spikke. En hoewel B.J. Hekket in zijn boek
over Oost-Nederlandse familienamen de naam Spikker niet noemt, is deze familienaam,
evenals die van Spekreise, volgens wijlen André Hottenhuis wel degelijk
afgeleid van de Haaksbergse naamgeving "Spikke".
Nico Spit wees mij erop dat in het Markeboek van Langelo, waarin tussen 1603
en 1862 nauwkeurig alle belangrijke zaken zijn opgetekend, in 1831 bij een gedetailleerde
beschrijving van watergangen, waarvan het onderhoud ten laste van de
Marke kwam, enkele van deze spikke's zijn weergegeven.
We citeren: "De Eerste waterlijding is een vervolg van die (van) Hones tussen de
wijdegronden van Roosink en Hartgerink tot aan het Erve de Hasselt, waar de
Schouw van de Markte Langelo zijn aanvang neemt. Loopt daar tussen de gronden,
ter eener (Zijde) die der Hasselt, Hartgerink en verdere, ter andere Zijden die
van 't Erve Lankheet, de Pagemaat, eigenaar J.H.Stuve dooreenen goot ter zijnen
laste,, zig lings wendend langs de aangekogte grond van genoemde erven, eigenaar
Arent Waanders, tot aan de broekgronden van 't Erven Scholten Hagen, zig rechts
wendend onder 't vonder van den gemeenen voetpad, en lings tussen die grond

en bouwland. Dezzelfe tot onderde grote Spikke dergemenen voerweg na(ar) genoemde
Erve, vandaar zich haakswijze ten Zuiden wend(end) tussen de landerijen
van 't Erven Hagen en Wilderink, vervolgt tot aan de gronden van het Erve Wilderink
en Oostendorp. Verder rechts winkelhaaks over 't Laerveld door een goot langs de
landerijen van J. H. Laerveld en die van der Helle Klaas woning, verder Zijdelings
het huis door J. H. Laerveld en J.H.Morsink bewoond, voorts langs de grond van de
laatstgenoemde en die der Helle Klaas woning Zig wendende links door tot aan die
van 't Erve Weernink, verder tussen Dijkhuis en Weerninkmaat, tot in de Weernink
Steeg, en daar onder eene Spikke zig weder rechts slingerend tussen bouw en
Hooijlanden onder een Spikke langs het Lage Kleinsmans bosje voortvloeit in de
Langeler Steeg, daar onder eene Spikke passeert, langs het Bouwmans huis te
Langelo en daar achter door een Spikke zig links wendende en langs de bos grond
van dat Erve loopt en verder tussen dien Bosch, en de bos en bouwgronden van de
Wed. Kristiaan Hessels voortschiet tussen de landerijen en Broekgronden van genoemde
Erve Langelo, vervolgens zig weder links wendende tussen de bosgronden
van de Erven Aaftink en Langelo, tot aan genoemde Langeler Broek,vandaar tussen
de Aaftinkwijde en dit Bosch lopende tot aan het einde toe, zich weder rechts wendende
loopt langs de wijdegrond van Jongman tot in de Jonkman Steeg, daar onder
eene brug passeerend Zijne loop verder in de Markt van Holthuisen vervolgt.
De tweede waterlijding ontspruit in het Haaksberger veen en loopt door dat van
Langelo. Op den veendijk gaande na het Krakeel, passeert daar twee Spikken, die
ten laste der markte Langelo gehoren, loopt verder door de Venne riet tot aan de
(Foto: N. Spit)
Huidige waterloop
Oude waterloop
i Spikke
3179

3180
Helle Maat, daar langs gaande tot aan de grote Spikke op den dijk na Rekken en
verder dan een eindweegs vervolgende zig in eene leiding onder de gemeente rekken
verliest'. Einde citaat
Uit deze beschrijving valt op te maken dat een Spikke zowel een bruggetje was over
een sloot als een met takkenbossen opgehoogde zandweg, waar die door een natte
laagte liep.Dinant Dijkhuis schrijft over de Spikke(r) in zijn "Taal van Haaksbergen":
" Een Spikker is een bruggetje over een sloot, gemaakt van ronde stammetjes en
bedekt met heetskoln" (heideplaggen/dekkeplagn). En heideplaggen waren hier
vroeger natuurlijk in ruime mate aanwezig. Het gebied heet immers niet voor niets
Lankheet (Lange Heide).
Gerard Dijkhuis verwijst in het Twents Woordenboek naar een Spikhorst. Een hoog
gelegen stuk grond, waardoor een lage weg liep, waar men met overlast van water
te kampen had. Zo'n weg kreeg een "Spik", een verhoging van takkenbossen (veelal
van Gagel) om verkeer mogelijk te maken.
Soms komen we een combinatie tegen van de begrippen Voorde, Vonder en Spikke.
Zo'n combinatie omschrijft Gerard Dijkhuis als een Spikvoord: Een doorwaadbare
plaats in een beek met een vonder van takkenbossen bedekt met zoden. "De Bokeler
bekke hadde hier in oale tieden n'n voord met n'n spik der noast".
Op bijgaande kadasterkaart heeft Nico Spit met een dikke zwarte lijn een reconstructie
getekend van de oorspronkelijke loop van de " Eerste Waterlijding" in Langelo.
De spikke's zijn daarin aangegeven met grijze vertikale blokjes. Zoals u ziet liep
deze "Waterlijding" ter hoogte van Scholtenhagen tussen camping Scholtenhagen
en Camping Stien'n Boer door, ongeveer ter hoogte van de huidige sportvelden. De
'spikke's' zelf zult u niet meer vinden. Ze zijn allemaal vervangen door duikers, die
onder de wegen en paden doorlopen.
Het is goed deze historische achtergrond in uw achterhoofd te houden als u op een
mooie dag een wandeling maakt door het Waterpark en bedenkt hoeveel moeite men
in vroeger dagen moest doen om in Langelo met droge voeten thuis te komen.
Jaap Kluitenberg
Bronnen:
Historisch Centrum : Markeboek Langelo , 1603-1862
Dinant Dijkhuis : Taal van Haaksbergen, Twente Akademie 1994 , blz.115, 261 en 301
G(erard).J.H Dijkhuis: Twents Woordenboek, 1991, 3e herziene druk
B. J. Hekkert : Oost-Nederlandse Familienamen, 1996. Hun ontstaan en betekenis.
André Hottenhuis : Lezing over dialect en familienamen ter gelegenheid van
het 20-jarig jubileum van de NGV Twente op 13-11-2004

Genealogieën (deel 17)
Reijmerink. "Om 't lijnwaad". De familie REIJMERINK te 's-Graveland, meer dan
200 jaar kleerenbleekers. 242 pag. Tweezijdig bedrukt. Formaat A4, gelijmde rug.
Uitg. 2005. Schrijver: Adriaan (Ad) Reijmerink.
In het boek worden ca. 400 Reijmerinks of Reimerinks genoemd. Als stamvader
wordt genoemd Hermanus Rijmering die ca. 1720 in Haaksbergen is geboren. Er is
een relatie met De Reimer, voorheen Erve Reimerink, aan de Klaashuisstraat net
buiten de rondweg.
Genoemde Hermanus Rijmering is wasmeester in Amsterdam als hij in 1743 trouwt
met Jannetje van der Horst. Het echtpaar woont dan in 's-Graveland. Zeer veel
afstammelingen wonen daarna ook in 's-Graveland en Amsterdam en andere plaatsen,
veelal in het westen van Nederland.
Wat Twente betreft is Hengelo(o) de enige plaats die genoemd wordt, maar dat
betreft de geboorte van 2 dochters in 1960 en 1961.
Toch staan er in het huidige telefoonboek onder Haaksbergen 17 personen Reimerink
en 1 persoon Reijmerink. In het boek is er met deze personen geen relatie te vinden.
Maar mocht u, wonend in de omgeving van Haaksbergen, toch meer willen weten
over de naam Reijmerink dan kunt U in het Historisch Centrum in Haaksbergen
hierover wel wat lezen. Maar de kans is klein dat u een ver familielid zult vinden in
dit boek al is het natuurlijk altijd mogelijk dat de schrijver een bepaalde
tak niet verder heeft uitgewerkt.
Gerrit Wes
MISDAAD EN STRAF
Al jaren waren er in het kerspel Haaksbergen diefstallen gepleegd terwijl de daders
maar niet konden worden gepakt. Op een keer echter merkte een boer dat dieven
bezig waren zijn iem'nschoer (= bijenstal) te plunderen. Hij greep zijn geweer en
wist een van de dieven te treffen, maar hoewel gewond wist die met behulp van zijn
makkers te ontkomen. Kort daarna werd hij toch gesnapt en door de drost opgesloten
te Diepenheim. Rotger Twenhuizen was zijn naam en zijn vader was pachter
van het Apelgoor, een boerderijtje in de marke Langelo. Enkele weken later zagen
Rot-ger's kornuiten kans hun maat uit de gevangenis te bevrijden. Met één van hen,
Jan ten Vonder, vluchtte Rotger naar Anholt, een stadje juist over de grens niet ver
van Dinxperlo. Een halfjaar later gingen ze terug naar Haaksbergen om zich op de
schietende boer te wreken. Hun plan om zijn boerderij in brand te steken lukte aardig;
de boerderij brandde tot de grond toe af. Opnieuw namen ze de benen naar Anholt,
maar nu bleken ze daar toch niet veilig. Op verzoek van de drost van Haaksbergen
en Diepenheim, Arend van Raesfeld tot Den Doorn en Eisen, werden ze uitgeleverd
en toen voor alle zekerheid maar opgesloten te Zwolle. Op de pijnbank bekenden ze
de diverse diefstallen en ook de brandstichting. Vier mannen werden door de drost
3181

3182
schuldig bevonden en veroordeeld na advies van twee juristen. Ze hebben zwaar
moeten boeten.
Rotger Twenhuizen en Jan ten Vonder werden veroordeeld voor diefstallen en
brandstichting. Hun gezicht zou met vuur worden geblakerd en vervolgens zouden
ze worden gewurgd. Dat gebeurde aan de wurgpaal. Het slachtoffer werd met de
rug tegen de paal zittend vastgebonden en dan werd een touw om de hals met
een knevel aangehaald. Wanneer dat langzaam gebeurde en ook nog een paar
keer werd onderbroken kon dat erger zijn dan ophanging. De lijken zouden, op een
rad gebonden met een bos stro en vuurgereedschap erbij, worden tentoongesteld.
Rotgers vader Jan Willem had niet alleen de hand gehad in de bevrijding van zijn
zoon uit het cachot. Hij had zich ook schuldig gemaakt aan diefstallen en werd
daarom veroordeeld tot de galg. Diefstal werd vaak zwaarder bestraft dan doodslag.
Het enige dat de vierde kon worden verweten was dat hij had geholpen bij
Rotger's bevrijding. Daarvoor werd hij gegeseld en gebrandmerkt en bovendien nog
veroordeeld tot 10 jaar gevangenisstraf, gevolgd door levenslange verbanning uit
Overijssel. Op 2 november 1767 werden de vonnissen in Haaksbergen voltrokken.
Gerrit J.W. Leppink
VARKEN JANS
Er zijn in Haaksbergen vast nog wel mensen die bij het horen van de naam Varken
Jans spontaan zullen zeggen: "O ja, die vreemde, mopperende kluizenaar aan de
Peddemors, die meer dorst had dan hij eigenlijk kon betalen...."
Varken Jans was een bijnaam, zoals veel dorpsgenoten een bijnaam hadden; vaak
kende men de eigenlijke familienaam niet eens. In Haaksbergen leeft nog de herinnering
aan illustere figuren met bijnamen:
Kiek'n Berend, Weul'n Jans en Poet'n
Graats. Zo'n bijnaam kon overgaan van vader
op zoon, en zelfs op kleinzoon. Zo was
er in Neede een notabele man met de bijnaam
Spoelbaas, zijn zoon werd dus Mans
van 'n Spoelbaas en de zoon van Mans,
geboren 1924 was bekend als Jan van
Mans van'n Spoelbaas. Zoiets was vaak
heel praktisch, omdat er in een vrij gesloten
plattelandsgemeenschap veel mensen
waren met dezelfde achternaam.
Varken Jans was in de burgerlijke stand
ingeschreven als Johannes Kokenberg, ge-
Jans voor zijn huisje aan de Peddemors boren in Beuningen, gemeente Losser, in
(Foto:Arch. Hist. Kr. Hbg.) 1862. Toen hij 26 jaar was trouwde hij met

Jans zittend voor zijn huisje
(Foto: Arch. Hist. Kr. Hbg.)
de weduwe Maria Egberink, oud 41 jaar.
In die tijd werkte Jans als fabrieksarbeider
in Oldenzaal. Uit dit huwelijk werden
2 kinderen geboren. De eerste overleed
na een maand, de tweede na een dag.
Voor zover bekend is dit huwelijk nooit
officieel ontbonden, maar feitelijk was
dat wel zo.
Toen Jans naar Haaksbergen kwam,
in 1920, wist niemand dat hij getrouwd
was. Pastoor Dijkman kwam er natuurlijk
wel achter en sprak hem daar op
aan. Jans ontkende het gewoon. Maar
de pastoor kwam er op terug en toen
zei Jans:
"O, maar dat is al zo lang geleden..."
Varken Jans had zijn bijnaam te danken aan zijn bezigheden: Hij werkte in een varkensmesterij
in Beckum. Na twee jaren werd die mesterij gesloten en nadien kwam
Jans aan de kost door af en toe bij een boer te werken en door hier en daar tuintjes
te onderhouden. Bezoek kreeg hij nooit en dat wenste hij ook niet. Er wordt verteld
dat er één keer een familielid, een 15 jaar jongere broer, werd
binnengelaten. Jans zonderde zich af in zijn woning, eigenlijk niet meer dan een
oude schuur, waar het een legendarische rommel was.
Het onderkomen was een zogenaamde endskamer, verbonden aan het huis van de
familie Ordelmans, thans Peddemors 21. De woning werd in 1935 afgebroken en
verderop werd door de familie een nieuwe woning gebouwd. Omdat de familie Jans
niet op straat wilde zetten, liet men de endskamer staan.
De familie Ordelmans bekommerde zich over de hoogbejaarde Jans; Hendrik
Ordelmans knipte zijn haren.
Niemand mocht bij Jans binnenkomen. Toen iemand hem een keer eten bracht
en er op het geklop niet werd gereageerd, ging hij naar binnen en zag Jans op de
vloer liggen. Jans vloog overeind met een wilde uitdrukking in zijn ogen en riep: "An
gloeperds hek 'n hekel..."
In 1950 kreeg hij een beroerte en werd hij opgenomen in het ziekenhuis aan de
Braak, waar meer dakloze behoeftige ouderen gehuisvest waren. Daar is hij verzorgd
tot 1955, toen hij om niet bekende redenen is overgeplaatst naar Huize Padua
in Boekei, Noord Brabant, waar hij in dat zelfde jaar overleed op 93-jarige leeftijd.
A.Bekkenkamp
Bron: Dossier Arch. Hist. Kr. Hbg., Twentsche Courant
3183

W O O N D E C O R A T I E
TEN HIAGEN TEN H< IAGEN
ALLES ONDER ÉÉN DAK
10% KORTING
met de RelatieCard!
(elke kopende klant krijgt
een RelatieCard met recht
op interessante korting)
VERF 8e BEHANG
PARKET & LAMINAAT
VLOERBEDEKKING
ZONWERING BINNEN a BUITEN
GORDIJNEN
KLEURADVIES
LUSTENMAKERIJ
Unipro is producent van
Uzin kleefstoffen, Oeshfloor
kunstharsvloeren en Renovloer
vloerrenovatiesystemen
Unipro
schilderwerken
SCHILDERWERKEN
24-UURS GLAS
SERVICE
HAAKSBERGEN - MA. DE RU IJTERSTRAAT 2O
WWW.TENHAGENSCHILDERWERKEN.NL
Tel. 053-5722162
LEETERS
ADVOCATEN
Spoorstraat 32
Mr L.P.F.M.C. Leeters 7481 HZ HAAKSBERGEN
Mr A. van Zutphen tel.: (053)572 57 57
Mr A.W. van Putten fax: (053)572 22 01

RD
plastics
Het is tijd voor een bank
waar je lid van kunt worden.
Het is tijd voor de Rabobank.
Van der Linde
De Echte Bakker
Jhr. von Heydenstraat 30
telnr. 053-5721394
Spoorstraat 59
telnr. 053-5742888
DIJKSTRA ^—^
PLASTICS BV
ssjjfc'
Rabobank
tt cen nieuwe kijk op beter zien"
ook uw specialist in contactlenzen
v \ „ leeslenzen
cylinderlenzen
kleurlenzen
VAN DER WERF
gediplomeerd opticien - registeroptometrist BSc. • contactlensspecialist
Spoorstraat 2 / aan de markt - Haaksbergen
Tel.053-5722696
Industriestraat 3O-34 7482 EZ Haaksbergen, NL
Tel.:053-5723884 Fax:053-5727845
E-mail: info@rdplastics.nl www.rdplastics.nl
'EiÉeysestmat 4 - JtaaRëBergen
TeL 053 - 5728712
BOEK EN BURO
HAAKSBERGEN
Spoorstraat 67 7481 HX Haaksbergen
tel. 053-5723524 fax 053-5741344
haaksbergen@boek-en-buro.nl
producent van
kunststof
verpakkingsemmers
voor o.a. de
voedings- en
verfindustrie.
Thuis zien of uw boek op voorraad is:
www.boek-en-buro.nl

ACCOUNTANTS
• Enschede
• Haaksbergen
• Bergentheim
Blankenburgerstraat 41
7481 EA Haaksbergen
(053)574 1979
www.smkaccountants.nl
BONZET
BOEKBINDERS V.O.F.
Voor het inbinden van
boeken, tijdschriften en
vervaardigen van dozen
en mappen
De Osseboer 44 7547 SJ Enschede
053-4314069
— GRONDVERZET — DRAINAGE WERKZAAMHEDEN
— (SIER) BESTRATINGEN — CULTUURTECHNISCHE WERKEN
— GROENVOORZIENINGEN — LOON-EN SLOOPWERKZAAMHEDEN
— LANDBOUWMECHANISATIE — AANLEG EN ONDERHOUD SPORTVELDEN
Hazenweg 7 Haaksbergen Tel. 053 - 5721859 Fax 053 - 5729430
Veldmaterstraat 75,7481 AC Haaksbergen
Tel.: (053)572 15 38, Fax: (053)572 77 66
Landelijk erkend Electro Technisch Installatie Bureau
info@electrobreukers.nl www.electrobreukers.nl
r.«afr UNETO-VNI
aanleg en onderhoud van
electrotechnische installaties,
airco, ventilatie, stalbewaking,
inbraak, brand, beveiliging,
alle electrische app-, audio, video,
SAT-schotels, antennes,
telecom, ISDN, (mob.) telefonie,
computers, netwerk, verlichting