Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Sociale</strong> <strong>kaart</strong> <strong>Antwerpen</strong><br />
voor vreemdelingen<br />
met of zonder wettig verblijf<br />
maart 2010<br />
Deze sociale <strong>kaart</strong> biedt een overzicht van<br />
organisaties en instellingen in de stad <strong>Antwerpen</strong>,<br />
nuttig in de hulpverlening aan mensen met of zonder<br />
wettig verblijf. Naast adressen en contactgegevens,<br />
willen we ook basisinformatie meegeven over<br />
rechten en mogelijkheden tot doorverwijzing: per<br />
thema en per doelgroep.<br />
Voor een bredere sociale <strong>kaart</strong> van de provincie <strong>Antwerpen</strong>, met organisaties voor andere<br />
doelgroepen, verwijzen we graag naar www.soka.be. Voor meer algemene informatie<br />
omtrent rechten en doorverwijzing van vreemdelingen, verwijzen we graag naar<br />
www.newintown.be of www.vreemdelingenrecht.be.<br />
(<strong>Sociale</strong>) organisaties zijn vaak in verandering, en informatie van een sociale <strong>kaart</strong> raakt snel<br />
verouderd. Als u aanvullingen, actualisaties of correcties ziet op deze sociale <strong>kaart</strong>, neem<br />
dan contact op met sam.mampaey@de8.be.<br />
Inhoudstafel<br />
A. Oriëntering en administratieve begeleiding.........................................................................<br />
3<br />
A1. Oriëntering en rechtshulp..............................................................................................<br />
3<br />
>> Onthaalbureau Inburgering <strong>Antwerpen</strong>.......................................................................<br />
4<br />
>> Vluchtelingendienst CAW De Mare.............................................................................<br />
5<br />
>> CAW de Terp- PSC Vluchtelingenwerk.......................................................................<br />
5<br />
>> <strong>Sociale</strong> dienst Bond zonder Naam..............................................................................<br />
6<br />
>> Infopunt Latijns-Amerikaanse Federatie......................................................................<br />
6<br />
Legalisering van verblijf....................................................................................................<br />
7<br />
Zelfstandige terugkeer.....................................................................................................<br />
9<br />
Doormigratie..................................................................................................................<br />
10<br />
Overleven in de illegaliteit..............................................................................................<br />
10<br />
>> Oriëntatiebureau de8................................................................................................<br />
11<br />
>> Juridische helpdesk de8............................................................................................<br />
12<br />
>> Vreemdelingenpermanentie......................................................................................<br />
12<br />
>> Belgisch Comité voor Hulp aan Vluchtelingen (BCHV) ............................................. 12<br />
>> Bureau voor Juridische Bijstand................................................................................<br />
13<br />
>> Ondersteuningscentrum Voogden nbmw provincie <strong>Antwerpen</strong> (OVA) ...................... 13<br />
>> Ombudsvrouw...........................................................................................................<br />
13<br />
A2 (Doel)groepswerkingen ............................................................................................... 13<br />
>> CAW Metropool – Algemeen Onthaal......................................................................<br />
14<br />
>> ModeM......................................................................................................................<br />
14<br />
>> PSC Jongerenwerking..............................................................................................<br />
15<br />
>> Onthaalbureau Inburgering <strong>Antwerpen</strong>: –18jarigen..................................................<br />
15<br />
>> Jongeren Advies Centrum JAC Plus.........................................................................<br />
16<br />
>> Comité Bijzondere Jeugdzorg...................................................................................<br />
16<br />
>> PSC Vrouwenwerking...............................................................................................<br />
16<br />
>> Intercultureel Vrouwen Centrum <strong>Antwerpen</strong> (IVCA) .................................................. 17<br />
>> Payoke......................................................................................................................<br />
18<br />
>> Boysproject...............................................................................................................<br />
18<br />
>> Werkgroep Internationale Solidariteit met Holebi’s (WISH) ....................................... 19<br />
1
EVA-vluchtelingenwerk.............................................................................................<br />
19<br />
>> Filet Divers................................................................................................................<br />
20<br />
>> Samenlevingsopbouw <strong>Antwerpen</strong> Stad vzw..............................................................<br />
20<br />
A3 Administratie en documenten.......................................................................................<br />
21<br />
>> Dienst Asielzoekers..................................................................................................<br />
21<br />
>> Loket Buitenlandse Studenten..................................................................................<br />
22<br />
>> Cel Regularisaties.....................................................................................................<br />
22<br />
>> Districtshuizen...........................................................................................................<br />
23<br />
A4. Ondersteunende diensten...........................................................................................<br />
23<br />
>> Stedelijke Tolk- en Vertaaldienst <strong>Antwerpen</strong> - STA...................................................<br />
23<br />
>> Ba’bel Vlaamse tolkentelefoon vzw...........................................................................<br />
24<br />
>> Tolkendienst Provincie <strong>Antwerpen</strong>............................................................................<br />
24<br />
>> de8 vzw – team <strong>Sociale</strong> Grondrechten ..................................................................... 25<br />
B. Financiële en materiële hulp.............................................................................................<br />
26<br />
B1 <strong>Sociale</strong> uitkeringen en financiële steun........................................................................<br />
26<br />
>> Samenlevingsopbouw <strong>Antwerpen</strong> – team inkomen...................................................<br />
28<br />
B2 Materiële steun.............................................................................................................<br />
28<br />
>> De Loodsen...............................................................................................................<br />
29<br />
>> Vrijwilligerswerkingen rond voedselbedeling.............................................................<br />
29<br />
>> Goedkope meubels, kledij e.a. .................................................................................. 31<br />
B3 <strong>Sociale</strong> kruideniers en warme maaltijden.....................................................................<br />
31<br />
>> <strong>Sociale</strong> kruideniers....................................................................................................<br />
32<br />
>> Ontmoeting en warme maaltijden..............................................................................<br />
32<br />
C. Onderwijs en opleiding.....................................................................................................<br />
33<br />
C1 Onderwijs voor minderjarigen.......................................................................................<br />
33<br />
>> Meldpunt Onderwijs..................................................................................................<br />
34<br />
>> Jongerencoaches de8...............................................................................................<br />
34<br />
>> Roma en onderwijs (de8) .......................................................................................... 34<br />
C2 Onderwijs en opleidingen voor volwassenen................................................................<br />
35<br />
>> Studiebegeleidingsdienst Vluchtelingenwerk Vlaanderen.........................................<br />
36<br />
>> Helpdesk studiebegeleiding......................................................................................<br />
36<br />
>> Huis van het Nederlands <strong>Antwerpen</strong>.........................................................................<br />
36<br />
>> Taal*Oor (Samenlevingsopbouw <strong>Antwerpen</strong>) ........................................................... 37<br />
>> Harmattan (De Loodsen) ........................................................................................... 38<br />
>> Stadsklap stad <strong>Antwerpen</strong>........................................................................................<br />
39<br />
>> Yaguine en Fodé (Sint-Egidiusgemeenschap) .......................................................... 39<br />
>> Nederlandse conversatie EVA-centrum Ekeren........................................................<br />
39<br />
>> Studiewijzer...............................................................................................................<br />
40<br />
D. Arbeid en tewerkstelling....................................................................................................<br />
40<br />
>> Dienst Migratie en Arbeidsbemiddelingsbureaus Provincie <strong>Antwerpen</strong>.....................<br />
40<br />
>> Werkwinkel................................................................................................................<br />
41<br />
>> VDAB Inwerking <strong>Antwerpen</strong>......................................................................................<br />
41<br />
>> @work! de8...............................................................................................................<br />
42<br />
>> Instant A....................................................................................................................<br />
42<br />
>> GTB vzw – Gespecialiseerde Trajectbepalings- en Begeleidingsdienst....................<br />
42<br />
>> Toeleiders naar werk.................................................................................................<br />
42<br />
>> BIJBLIJF-consulenten...............................................................................................<br />
43<br />
>> Meldpunt Discriminatie <strong>Antwerpen</strong>............................................................................<br />
43<br />
>> Samenlevingsopbouw <strong>Antwerpen</strong> – team arbeid......................................................<br />
43<br />
>> Vakbonden................................................................................................................<br />
44<br />
>> Organisatie voor Clandestiene Arbeidsmigranten OR.C.A........................................<br />
44<br />
E. Opvang, huisvesting en noodopvang................................................................................<br />
45<br />
>> OCMW Sociaal Centrum Plein..................................................................................<br />
46<br />
>> <strong>Sociale</strong> Makelaar (de8) ............................................................................................. 47<br />
>> Woonhaven <strong>Antwerpen</strong>.............................................................................................<br />
47<br />
2
Stedelijk Woonkantoor..............................................................................................<br />
47<br />
>> SVK <strong>Antwerpen</strong>.........................................................................................................<br />
49<br />
>> Vlaams Woningfonds................................................................................................<br />
49<br />
>> Huurdersbond...........................................................................................................<br />
50<br />
>> Samenlevingsopbouw <strong>Antwerpen</strong> – team wonen......................................................<br />
51<br />
E4 Noodopvang en begeleide opvang..............................................................................<br />
51<br />
>> CAW Metropool – Algemeen Onthaal......................................................................<br />
51<br />
>> De Passage – CAW Metropool.................................................................................<br />
52<br />
>> Nachtopvangcentrum De Biekorf - CAW Metropool..................................................<br />
52<br />
>> Vrijwilligersinitiatieven huisvesting............................................................................<br />
53<br />
>> JOBA VZW................................................................................................................<br />
54<br />
>> Caritas International - Begeleiding op maat van erkende vluchtelingen tijdens hun<br />
integratietraject...............................................................................................................<br />
54<br />
F. Gezondheidszorg..............................................................................................................<br />
54<br />
F1 Antwerps aanbod gezondheidszorg..............................................................................<br />
54<br />
>> OCMW <strong>Antwerpen</strong>: <strong>Sociale</strong> Steunpunten Gezondheid (SSG) .................................. 55<br />
>> Dokters van de Wereld - Centrum voor Onthaal, Zorg en Oriëntatie (COZO) ........... 55<br />
>> Kind en Gezin: prenatale steunpunten......................................................................<br />
55<br />
>> Instituut voor Tropische Geneeskunde......................................................................<br />
56<br />
>> ZNA Stuivenberg: HIV-AIDS counselling...................................................................<br />
56<br />
>> Helpcenter-ITG.........................................................................................................<br />
56<br />
>> Gh@pro, Gezondheidshuis voor Antwerpse Prostitutie............................................<br />
56<br />
>> Free Clinic.................................................................................................................<br />
57<br />
>> Dagcentrum De Sleutel.............................................................................................<br />
57<br />
>> Antwerps Netwerk Cultuursensitieve Zorg ............................................................... 57<br />
>> Centrum voor Levens- en gezinsvragen (CLG) CAW De Mare.................................<br />
58<br />
>> Consulentenbureau - CAW De Terp.........................................................................<br />
58<br />
F2 Terugbetaling van gezondheidszorg en ondersteuning................................................<br />
59<br />
>> Mutualiteiten..............................................................................................................<br />
59<br />
>> OCMW <strong>Antwerpen</strong>: Sociaal Centrum Plein...............................................................<br />
60<br />
>> de8 vzw - Ondersteuningspunt Medische Zorg.........................................................<br />
60<br />
G. Vrije tijd en cultuur............................................................................................................<br />
60<br />
Interessante websites............................................................................................................<br />
61<br />
A. Oriëntering en administratieve begeleiding<br />
Hoe werkt het inburgeringsbeleid voor mensen mét verblijfspapieren? Hoe help je<br />
mensen zonder papieren om hun weg in de samenleving te vinden? Welke<br />
welzijnsorganisaties en (doel)groepswerkingen zijn er? En waar kunnen mensen<br />
terecht voor welke documenten?<br />
A1. Oriëntering en rechtshulp<br />
Voor mensen die pas in België of <strong>Antwerpen</strong> aankomen, is het vaak niet zo eenvoudig de<br />
weg te vinden. Veel Antwerpse organisaties doen daarom aan ‘oriëntering’: mensen wegwijs<br />
maken in de Antwerpse en Belgische samenleving, mensen doorverwijzen naar<br />
gespecialiseerde diensten, mensen uitleggen wat hun rechten en plichten zijn.<br />
Daar komt vaak ook ‘rechtshulp’ bij kijken: mensen begeleiden bij bepaalde juridische<br />
procedures (asielaanvraag, aanvraag regularisatie, aanvraag gezinshereniging,…), mensen<br />
ondersteunen in het afdwingen van hun rechten,… Oriëntering en rechtshulp heeft vaak veel<br />
te maken met het verblijfsstatuut dat mensen hebben.<br />
Oriëntering van mensen met verblijfspapieren<br />
3
Sinds 1 april 2004 heeft Vlaanderen een heel ‘inburgeringsbeleid’ ontwikkeld, om mensen<br />
met een (tijdelijk) verblijfsstatuut snel en professioneel te oriënteren. Mensen kunnen<br />
hiervoor terecht bij de zogenaamde ‘onthaalbureaus’.<br />
In zo een onthaalbureau krijg je een trajectbegeleider toegewezen. Die loodst je door het<br />
‘inburgeringstraject’. Hij zal je inschrijven voor een cursus maatschappelijke oriëntatie<br />
(een cursus van enkele maanden rond het reilen en zeilen van onze samenleving, in de taal<br />
van de nieuwkomer). Hij zal je doorverwijzen naar een cursus Nederlands (via het Huis van<br />
het Nederlands). En hij zal je bijstaan in je zoektocht naar werk (via de VDAB Inwerking).<br />
Daarnaast zal hij je begeleiden bij problemen, doorverwijzen naar gespecialiseerde diensten,<br />
… om je ‘inburgering’ zo snel en vlot mogelijk te laten verlopen.<br />
Nieuwkomers en oudkomers met (tijdelijke) verblijfspapieren hebben recht op inburgering.<br />
Sommige groepen zijn hiertoe ook verplicht.<br />
Voor meer uitleg over de doelgroepen en regelgeving: zie www.inburgering.be<br />
In <strong>Antwerpen</strong> worden de inburgeringstrajecten georganiseerd door het Onthaalbureau<br />
Inburgering <strong>Antwerpen</strong>.<br />
>> Onthaalbureau Inburgering <strong>Antwerpen</strong><br />
Atlas Zuidrand<br />
Carnotstraat 110 Sint-Bernardsesteenweg 313<br />
2060 <strong>Antwerpen</strong> 2660 Hoboken<br />
Tel 03/338.70.00 Tel 03/292.61.50.<br />
Fax 03/338.71.71. Fax 03/292.61.51.<br />
E-mail: inburgering@stad.antwerpen.be<br />
Website: www.antwerpen.inburgering.be<br />
Contact: permanentie voor een eerste aanmelding van maandag tot en met vrijdag van 9<br />
tot 11u30 en van 13 tot 16u00, dinsdagavond van 17 tot 19u30.<br />
Andere momenten op afspraak met uw trajectbegeleider.<br />
Doelgroep: iedereen die nieuw is in België of hier al langer verblijft maar van vreemde<br />
origine is. Bijvoorbeeld gezinsvormers en gezinsherenigers, asielzoekers na 4 maanden<br />
inschrijving in het rijksregister, erkende vluchtelingen, geregulariseerden, bepaalde<br />
arbeidsmigranten. Voorwaarde : meerderjarig én ingeschreven zijn in het rijksregister te<br />
<strong>Antwerpen</strong>.<br />
Sinds 1 april 2004 is het inburgeringstraject voor een deel van de doelgroep verplicht.<br />
Indien u uw verplichting niet nakomt, kan u een boete krijgen.<br />
Werking en aanbod: cursus maatschappelijke oriëntatie, toeleiding naar cursus<br />
Nederlandse taal (NT2), begeleiding naar werk of onderwijs, trajectbegeleiding.<br />
Er zijn naast het Nederlands 18 contacttalen : Frans, Engels, Duits, Spaans, Portugees,<br />
Russisch, Perzisch/Farsi, Armeens, Hindi, Urdu, Pashtu, Chinees, Tamazight/Berbers,<br />
Marokkaans, Turks, Arabisch, Servo-Kroatisch en Pools.<br />
Oriëntering van mensen in precair verblijf<br />
Voor mensen wiens verblijfsstatuut onzeker is, maar zeker voor mensen die geen wettig<br />
verblijf hebben (‘illegaal’ verblijvenden, clandestienen,…) is oriëntering iets moeilijker. Ze<br />
kunnen vaak niet terecht bij het onthaalbureau. Toch hebben ook deze mensen vaak<br />
allerhande vragen, moeten ze ook wegwijs gemaakt worden in de stad, moeten ze<br />
geïnformeerd worden over hun rechten en plichten.<br />
Daarvoor zijn een aantal gespecialiseerde organisaties in <strong>Antwerpen</strong> actief. Mensen in<br />
precair en zonder wettig verblijf kunnen bij hen terecht. Met allerhande vragen rond<br />
administratieve en juridische hulp, noodhulp, integratie, gezondheidszorg, onderwijs,<br />
huisvesting,… De belangrijkste organisaties zijn de Vluchtelingendienst CAW De Mare, CAW<br />
4
De Terp-Protestants Sociaal Centrum, de sociale dienst Bond zonder Naam en het infopunt<br />
Latijns-Amerikaanse Federatie.<br />
>> Vluchtelingendienst CAW De Mare<br />
Maurits Sabbelaan 57<br />
2020 <strong>Antwerpen</strong>-Kiel<br />
tel: 03/247.88.20<br />
fax: 03/247.88.92<br />
e-mail: vluchtelingendienst@cawdemare.be<br />
website : www.cawdemare.be > diensten<br />
Consultaties enkel na afspraak (telefonisch of ter plekke te maken)<br />
De Vluchtelingendienst is één van de diensten van het CAW De Mare.<br />
Doelgroep: De dienst richt zich tot vluchtelingen in de breedste betekenis (asielzoekers,<br />
geregulariseerden, gezinsherenigers, mensen zonder wettig verblijf, erkende vluchtelingen,<br />
… ).<br />
Werking en aanbod:<br />
1) Informatie, advies, begeleiding en bijstand mbt juridisch-administratieve problemen (asiel-<br />
en verblijfsprocedures en regelingen, gezinshereniging en –vorming, sociale zekerheid,<br />
ocmw-regelgeving, huisvesting, medische zorg, toeleiding onderwijs en tewerkstelling,<br />
integratiebevordering<br />
2) Psycho-sociale hulpverlening, individueel of in groep ism met het CLG van CAW De Mare<br />
3)Materiële hulpverlening (verwijzing naar noodhulp, …)<br />
4)Begeleiding bij naturalisatieprocedures<br />
5)Terugkeerbegeleiding (ism met IOM en landelijke partners)<br />
6)Groepswerking: zie verder<br />
>> CAW de Terp- PSC Vluchtelingenwerk<br />
Lange Stuivenbergstraat 54-56<br />
2060 <strong>Antwerpen</strong><br />
tel: 03/235.34.05<br />
fax: 03/272.20.85<br />
e-mail: psc.vluchtelingenwerk@cawdeterp.be<br />
website : www.cawdeterp.be > deelwerkingen<br />
Doelgroep: Asielzoekers, vluchtelingen, geregulariseerden en mensen zonder<br />
verblijfspapieren met vragen rond verblijf en integratie.<br />
Consultaties voor het vluchtelingenwerk:<br />
Individuele hulpverlening: tijdens de permanentie-uren kunnen cliënten binnenlopen zonder<br />
afspraak. Deze open permanenties vinden plaats op dinsdag (9u-12u en 14u-16u) en<br />
donderdag (9u-12u). Buiten de permanentie-uren worden cliënten op afspraak ontvangen op<br />
woensdag en op vrijdagnamiddag.<br />
Werking en aanbod vluchtelingenwerk:<br />
1) Informatie, advies, begeleiding en bijstand m.b.t. juridisch-administratieve problemen<br />
(asiel- en verblijfsprocedure, OCMW-steun, tewerkstelling, huisvesting, medische zorg,<br />
taallessen…).<br />
2) Psycho-sociale hulpverlening (moeilijkheden van illegaal verblijf, vluchtgerelateerde<br />
hulpverlening, psychische problemen, integratieproblemen,…). Individueel of in groep. Er is<br />
een speciaal aanbod voor vluchtelingenjongeren en vluchtelingenvrouwen (zie verder bij<br />
jongeren- en groepswerkingen). Voor therapeutische opvolging wordt doorverwijzen naar<br />
andere diensten.<br />
3) Als partnerorganisatie van IOM (Internationale Organisatie voor Migratie) kunnen mensen<br />
5
geholpen worden in hun keuze om terug te reizen reis naar eigen land, een buurland of<br />
eventueel een ander land.<br />
4) Het PSC werkt als vluchtelingenwerk mee aan het resettlement programma van<br />
de overheid om vluchtelingen uit andere landen op te vangen.<br />
>> <strong>Sociale</strong> dienst Bond zonder Naam<br />
Rolwagenstraat 49<br />
2018 <strong>Antwerpen</strong><br />
tel.: 03/233.06.84<br />
fax: 03/233.43.92<br />
e-mail: socialedienst@BZN.be<br />
website : www.bondzondernaam.be > wat doen we? > armoede en gelijke kansenrecht<br />
contact: consultaties zonder afspraak op donderdag: 9.00u – 10.30 u<br />
Doelgroep: De Bond zonder Naam streeft naar een evenwicht in de werking naar Belgen<br />
en allochtonen toe. Daarnaast wil de Bond zonder Naam expliciet kiezen voor de meest<br />
kwetsbare subgroepen, ingeval van de groep allochtonen zijn dat de mensen zonder wettig<br />
verblijf en/of de mensen met een klein netwerk in de eigen gemeenschap. Er is ook<br />
specifieke aandacht voor families.<br />
Werking en aanbod:<br />
1) Onthaal eerste lijn en doorverwijzing<br />
2) Informatie, advies, begeleiding en bijstand m.b.t. juridisch-administratieve problemen<br />
(asiel- en verblijfsprocedure, OCMW-steun, tewerkstelling, huisvesting, medische zorg, …).<br />
3) Materiële hulpverlening: financiële en materiële ondersteuning, noodhulp<br />
4) Signaleren van onbeantwoorde noden en het zoeken naar antwoorden.<br />
5) kortdurende intensieve begeleiding voor complexe dossiers. Beperkt in tijd en aantal<br />
6) Dossieropvolging<br />
7)Groepswerk: zie verder<br />
>> Infopunt Latijns-Amerikaanse Federatie<br />
Lange Lozanastraat 14<br />
2018 <strong>Antwerpen</strong><br />
tel. + fax: 03/290.01.80, gsm: 0476/34.22.33<br />
e-mail: maria.serviciosocial@gmail.com<br />
website : http://www.federacionlatinoamericana.com<br />
Consultatie:<br />
woensdag (zonder afspraak): 9u – 12u. Anders na telefonische afspraak.<br />
Werking, aanbod en doelgroep:<br />
1)Voor Spaanssprekende bevolking in <strong>Antwerpen</strong> die buiten het inburgeringsdecreet valt:<br />
onthaal, oriëntatie en informatie op sociaal en juridisch vlak (gezondheid, huisvesting, werk,<br />
onderwijs, recreatie, voeding, religie) of als iemand zijn verhaal kwijt wil.<br />
2)Psychosociale begeleiding<br />
De oriëntering van mensen zonder wettig verblijf is niet eenvoudig. Deze doelgroep heeft<br />
erg weinig rechten, en hun leven is vaak een van dag tot dag overleven. Hulpverleners<br />
proberen hen daarom ook te begeleiden naar een ‘zinvol toekomstperspectief’, als uitweg uit<br />
de vaak uitzichtloze situatie van illegaal verblijf. In de praktijk staan er vier pistes open. Ofwel<br />
proberen tóch de verblijfspapieren in orde te krijgen (legalisering van verblijf). Ofwel toch<br />
terugkeren naar het thuisland (zelfstandige terugkeer). Ofwel migreren naar een ander land,<br />
6
ijvoorbeeld omdat daar familie of vrienden wonen of de toekomstkansen daar beter zijn<br />
(doormigratie). Ofwel proberen verder te overleven in de illegaliteit.<br />
Legalisering van verblijf<br />
Wanneer mensen geen wettig verblijf hebben, maar aan verblijfspapieren willen geraken,<br />
zijn de mogelijkheden in België beperkt. Grofweg zijn er vier wegen die kunnen leiden tot<br />
verblijfspapieren.<br />
1) Asiel<br />
2) Gezin (gezinshereniging, gezinsvorming, stabiele relatie)<br />
3) Specifieke statuten (slachtoffers mensenhandel, niet-begeleide minderjarigen)<br />
4) Regularisatie (art9bis, art9ter)<br />
1) Asiel<br />
Wie in België aankomt en bescherming of asiel wil aanvragen, moet dit binnen de acht<br />
dagen doen bij dienst Vreemdelingenzaken. Via de asielprocedure zal dan, door<br />
verschillende diensten, uitgemaakt worden of de aanvrager recht heeft op asiel. (Tijdens<br />
de asielprocedure kan de aanvrager in een opvangcentrum verblijven). Je hebt recht op<br />
asiel, als je 1) in je eigen land persoonlijk vervolging vreesde omwille van je politieke<br />
overtuiging, geloof, nationaliteit, etnie of sociale groep, en hiervoor de bescherming in eigen<br />
land niet kon of wou inroepen (Conventie van Genève) OF 2) je in eigen land vreest voor<br />
foltering, doodstraf, onmenselijke of vernederende behandeling of vluchtte voor willekeurig<br />
(oorlogs)geweld (subsidiaire bescherming). Je moet dit uitvoerig kunnen bewijzen met<br />
documenten. Wie als asielzoeker erkend wordt (ongeveer 20% van de aanvragers) kan in<br />
België blijven; de rest moet het land weer verlaten.<br />
Als je ooit een asielaanvraag deed, werd afgewezen en nu zonder wettig verblijf bent, kan je<br />
een nieuwe asielaanvraag doen. Je moet dan wel ‘nieuwe elementen’ (nieuwe<br />
bewijsstukken, documenten,…) kunnen aandragen, die het gevaar in eigen land bewijzen.<br />
Het feit dat de ‘subisidaire bescherming’ nog niet bestond toen je je eerste aanvraag deed,<br />
is niet voldoende. Wanneer je een nieuwe asielaanvraag doet maar geen nieuwe elementen<br />
kan aanbrengen, kan je bij DVZ ook gearresteerd worden. Overleg daarom altijd eerst met<br />
een advocaat of juridische dienst. Je kan je dossier ook voorleggen aan het Belgisch Comité<br />
voor Hulp aan Vluchtelingen (BCHV), die een eigen advies kunnen uitbrengen omtrent het<br />
dossier. Dit advies kan je ook gebruiken als ‘nieuw element’.<br />
Meer info op www.dofi.fgov.be > informatiebrochure over de asielprocedure<br />
2) Gezin<br />
Wie in België wettig verblijf heeft, kan in sommige gevallen zijn gezinsleden (ouders,<br />
kinderen, partner) naar België halen. Daardoor kunnen deze gezinsleden ook wettig verblijf<br />
krijgen (gezinshereniging). Belgen en EU-burgers kunnen wettelijke partners, kinderen en<br />
kleinkinderen zonder leeftijdsbeperking, ouders en grootouders ten laste laten overkomen.<br />
Een niet-EU-onderdaan kan zijn wettelijke partner en minderjarige kinderen laten<br />
overkomen. Wettelijk verblijvenden uit landen waar België een bilateraal akkoord mee<br />
afsloot (Marokko, Turkije, Algerije,…) kunnen echtgenoten, kinderen ten laste en<br />
ascendenten (ouders, grootouders) ten laste laten overkomen. De regels zijn complex, en<br />
voorwaarden en procedures verschillen sterk.<br />
Meer info op www.vreemdelingenrecht.be > verblijfsstatuten > gezinshereniging<br />
Een speciale vorm van gezinshereniging is gezinsvorming. Daarbij trouwt de met<br />
verblijfsrecht in België wonende persoon (verblijfsrecht van meer dan drie maanden of<br />
Belg/EU-burger) eerst met een buitenlander (in het buitenland of in België). Nadien krijgt<br />
deze buitenlander, via de procedure van gezinshereniging, wettig verblijf in België. Om<br />
misbruik tegen te gaan (enkel trouwen om verblijfspapieren te krijgen) wordt een huwelijk<br />
met iemand zonder wettig verblijf in België wel streng in het oog gehouden. Er is sterke<br />
controle op schijnhuwelijken.<br />
7
Het huwelijk geeft een tijdelijk verblijf aan de getrouwde partner van twee jaar. Als binnen<br />
die twee jaar het huwelijk op de klippen loopt, kan het verblijfsrecht worden ingetrokken.<br />
Vanaf het derde jaar kan dat enkel in geval van bewezen schijnhuwelijk.<br />
Meer info op www.vreemdelingenrecht.be > verblijfsstatuten > gezinshereniging<br />
Een derde vorm is gezinsvorming door ‘stabiele relatie’. Iemand zonder papieren, die<br />
samenwoont met een Belg of EU-burger, kan daardoor ook verblijfspapieren krijgen.<br />
Daartoe moet de ‘stabiele relatie’ wel bewezen worden: al een jaar effectief samenwonen,<br />
elkaar minstens twee jaar kennen met regelmatig contact, een gemeenschappelijk kind<br />
hebben,… Het kan ook door samenwoonst met een niet-EU-burger, maar dan moet die ook<br />
een tenlastename ondertekenen, bewijzen over voldoende huisvesting en een<br />
ziektekostenverzekering te beschikken,…<br />
Meer info op www.vreemdelingenrecht.be > verblijfsstatuten > gezinshereniging<br />
3) Specifieke statuten<br />
Niet-Begeleide Minderjarigen (NBM) zijn buitenlanders jonger dan achttien jaar, die<br />
zonder begeleidende meerderjarige of voogd in België zijn aangekomen of verbleven.<br />
Wanneer overheidsdiensten een NBM aantreffen, wordt de federale dienst Voogdij ingelicht.<br />
Deze stellen een voogd aan, die de jongere bij het verdere verblijf zullen begeleiden. (Voor<br />
contact met Antwerpse voogden: zie verder OVA. )De NBM kan, zoals meerderjarigen, een<br />
asielprocedure opstarten (hij wordt dan een Alleenstaande Minderjarige Asielzoeker of<br />
AMA). Of een procedure opstarten als slachtoffer mensenhandel. Of de speciale<br />
beschermingsprocedure voor NBM volgen. Zolang de NBM minderjarig is, heeft hij –<br />
onafhankelijk van zijn verblijfsstatuut – recht op opvang, en wordt hij niet uitgewezen.<br />
Meer info op www.vreemdelingenrecht.be > verblijfsstatuten > niet-begeleide minderjarige<br />
Meer info over NBM, opvang en voogdij op www.kinderenopdevlucht.be<br />
Slachtoffers van mensensmokkel of mensenhandel kunnen ook een procedure<br />
opstarten die kan leiden tot een verblijfsrecht. Mensensmokkel en -handel worden breed<br />
gedefinieerd: vormen van uitbuiting, mishandeling, prostitutie, verplichten tot bedelarij,… Om<br />
de procedure op te starten, moet het slachtoffer: 1) bereid zijn mee te werken aan het<br />
onderzoek tegen zijn ‘uitbuiter’; 2) niet terugkeren naar het milieu van exploitatie; 3) opvang<br />
aanvaarden in één van de drie gespecialiseerde centra. (Voor <strong>Antwerpen</strong> is dit Payoke). Er<br />
wordt een tijdelijk verblijfsrecht gegeven. Als het onderzoek leidt tot een veroordeling, of de<br />
overheidsdiensten beslissen dat de tips van het slachtoffer substantieel waren in het<br />
onderzoek, kan het slachtoffer definitief verblijfsrecht krijgen.<br />
Meer info op www.vreemdelingenrecht.be > verblijfsstatuten > slachtoffers van<br />
mensenhandel en mensensmokkel<br />
4) Regularisatie<br />
Artikel 9 van de vreemdelingenwet stelt dat elke buitenlander, die een verblijf wilt van langer<br />
dan drie maanden, dit kan aanvragen aan de Belgische ambassade in zijn thuisland. Artikel<br />
9bis stelt dat je dat, in ‘buitengewone omstandigheden’, ook kan doen als je al in België zelf<br />
bent: via de gemeente waar je verblijft. Mensen zonder wettig verblijf kunnen dus, in<br />
‘buitengewone omstandigheden’, via hun gemeente toch verblijfspapieren aanvragen.<br />
Wat die ‘buitengewone omstandigheden’ precies waren, was lang onduidelijk. Maar op 19<br />
juli 2009 is er toch een instructie gekomen vanuit de overheid. Deze schoof een aantal<br />
criteria naar voor. Een aantal ‘permanente criteria’ (lange asielprocedure zonder antwoord,<br />
prangende humanitaire omstandigheden, ouder zijn van een Belgisch kind, ouders van<br />
schoolgaande kinderen met lange asielprocedure,…). En een aantal criteria die enkel<br />
tussen 15 september en 15 december 2009 golden (vijf jaar feitelijk verblijf met poging tot<br />
verkrijgen van papieren en duurzame lokale verankering, OF feitelijk verblijf van twee en half<br />
jaar met duurzame lokale verankering en arbeidscontract). Zolang het onderzoek van de<br />
aanvraag loopt, blijft de aanvrager zonder wettig verblijf. Uitwijzing gebeurt in de praktijk<br />
enkel na een beslissing in de aanvraag.<br />
8
Meer info op www.vreemdelingenrecht.be > verblijfsstatuten > regularisatie (art9bis)<br />
Artikel 9ter van de vreemdelingenwet stelt dat mensen ook regularisatie kunnen aanvragen<br />
om medische redenen: als je zo ziek bent dat je leven of fysieke integriteit reëel gevaar<br />
lopen, en de juiste medische behandeling in het thuisland niet voorhanden is (het niet<br />
betaalbaar zijn van de behandeling valt daar ook onder). De aanvraag moet een medisch<br />
getuigschrift bevatten, en alle mogelijke stukken die de ernst van de ziekte en het nietbeschikbaar<br />
zijn van de medische zorgen in het thuisland kunnen bewijzen. De aanvraag<br />
wordt rechtstreeks aan DVZ gestuurd. Na onderzoek kan deze een tijdelijk (na<br />
ontvankelijkheid aanvraag) of definitief verblijf (na vijf jaar) geven.<br />
Meer info op www.vreemdelingenrecht.be > verblijfsstatuten > medische regularisatie<br />
(art9ter)<br />
Voor beide vormen van regularisatie is een identiteitsbewijs (paspoort of identiteits<strong>kaart</strong>)<br />
vereist. Hiervoor kan de aanvrager zich richten tot de ambassade van zijn thuisland in<br />
België.<br />
Voor adressen: zie www.diplomatie.be > adressen > buitenlandse ambassades in België.<br />
Zelfstandige terugkeer<br />
Afgewezen asielzoekers, asielzoekers die hun asielaanvraag hebben ingetrokken of<br />
mensen zonder wettig verblijf, die nooit een aanvraag indienden, kunnen ten allen tijde<br />
beslissen zelfstandig naar hun thuisland terug te keren. Als ze hier niet de middelen voor<br />
hebben, kunnen ze beroep doen op het REAB-programma van de Internationale Organisatie<br />
voor Migratie (IOM). Deze is ook in België actief, en werkt met plaatselijke organisaties en<br />
NGO’s. Bij deze ‘REAB-partners’ kan de cliënt met al zijn vragen terecht. De REAB-partners<br />
in <strong>Antwerpen</strong> zijn PSC Vluchtelingenwerk, Vluchtelingendienst CAW De Mare, OCMW<br />
Sociaal centrum Plein en Payoke.<br />
Deze REAB-partners helpen de cliënt om de terugkeer op te starten. Samen met IOM<br />
brengen ze de reisdocumenten in orde, boeken het vliegtuigticket, informeren de cliënt over<br />
de situatie in het thuisland,… Ze kunnen ook voorzien in een terugkeerpremie (maximum<br />
250 euro) om de eerste kosten bij aankomst te dekken.<br />
Daarnaast is er ook nog het reïntegratiefonds. Mensen kunnen, bij hun REAB-partner of<br />
samen met Caritas en IOM, een ‘reïntegratieproject’ uitstippelen. Hierbij kunnen ze hulp en<br />
informatie krijgen als ze bij terugkomst een nieuwe toekomst willen uitbouwen: een opleiding<br />
volgen, een eigen zaak beginnen,… Caritas en IOM werkten hiervoor samen met NGO’s in<br />
de landen van herkomst. Er kan voorzien worden in materiële steun bij terugkeer (betaling<br />
van een opleiding, arbeidsbemiddeling, basismateriaal voor een eigen zaak,…) ten belope<br />
van maximum 700 euro.<br />
Daar bovenop is er ook het fonds voor kwetsbare groepen (niet-begeleide minderjarigen,<br />
zwangere vrouwen, personen ouder dan 50, slachtoffers van mensenhandel, personen met<br />
een handicap of ernstige ziekte). Deze mensen kunnen ook steun krijgen (maximum 700<br />
euro) voor bijvoorbeeld medische opvolging, opsporen van familie e.d.<br />
Het hele REAB-traject duurt gemiddeld 1 à 3 weken. De cliënt kan op elk moment beslissen<br />
toch niet terug te keren. Bij terugkeer kan pas na vijf jaar een nieuwe terugkeer worden<br />
aangevraagd.<br />
Meer info op:<br />
www.fedasil.be > vrijwillige terugkeer<br />
www.belgium.iom.int/REAB<br />
www.caritas-int.be > hulp aan migranten > begeleide vrijwillige terugkeer<br />
9
Doormigratie<br />
Een cliënt kan ook besluiten om door te reizen naar een ander land dan zijn thuisland.<br />
Bijvoorbeeld omdat daar familie of vrienden wonen, of omdat hij zijn toekomstkansen daar<br />
hoger inschat. Als hij dit op legale wijze wil doen, is dat in de praktijk niet zo eenvoudig.<br />
Mogelijkheid tot doormigratie hangt vaak samen met het geldende migratiebeleid in het land<br />
waar je naar wil migreren (bijvoorbeeld de wetgeving rond gezinshereniging daar) en van de<br />
mogelijkheid om aan de juiste documenten te raken (paspoort, visum e.d.)<br />
Hulp en informatie bij doormigratie wordt ook geboden door de REAB-partners, en door<br />
Caritas international.<br />
Meer info op www.caritas-int.be > hulp aan migranten > begeleide vrijwillige terugkeer<br />
Overleven in de illegaliteit<br />
Zolang legalisering van verblijf, doormigratie of zelfstandige terugkeer niet lukt of geen optie<br />
is, blijven mensen vaak ‘hangen’ in illegaal verblijf. De ‘illegale verblijvers’ zijn in de praktijk<br />
erg divers: buitenlandse studenten of toeristen wiens visa verlopen zijn, uitgeprocedeerde<br />
asielzoekers die geen gehoor gaven aan het bevel het land te verlaten, mensen die nooit<br />
een asiel- of andere aanvraag deden (de ‘clandestienen’), afgewezen gezinsherenigers,…<br />
Leven zonder wettige verblijfsvergunning is echter niet eenvoudig. Je rechten zijn dan erg<br />
beperkt. Voor uitgebreide informatie: zie de ‘Informatiegids voor mensen zonder wettig<br />
verblijf’ op www.foyer.be of de ‘Infogids voor hulpverleners en begeleiders van mensen<br />
zonder wettig verblijf’ op www.vmc.be.<br />
Je hebt geen recht om te werken. Veel mensen werken dan maar ‘in het zwart’. Hoewel dat<br />
eigenlijk verboden is, heb je, ook al mag je eigenlijk niet werken, dan toch nog een aantal<br />
arbeidsrechten (recht op minimumloon, veilige arbeidsomstandigheden, maximum aantal<br />
arbeidsuren, arbeidsongevallenverzekering,…) In de praktijk zijn deze rechten echter<br />
moeilijk af te dwingen, hoewel de vakbondswerkingen ook open staan voor mensen zonder<br />
wettig verblijf en zaken kunnen opnemen. Voor meer info: zie D. Arbeid en tewerkstelling.<br />
Je hebt geen recht op sociale uitkeringen (werkloosheidsvergoeding, pensioen ed). Je<br />
hebt ook geen recht op uitkeringen of steun van het ocmw (leefloon ed).<br />
Je hebt geen recht op ziekteverzekering. Je hebt wel recht op ‘dringende medische hulp’:<br />
als je medische hulp nodig hebt, maar je kan dat niet betalen, kan het OCMW van je<br />
feitelijke verblijfplaats tussenkomen. Voor meer info: zie F. Gezondheidszorg.<br />
Je hebt geen recht op sociale huisvesting. Je kan wel wettig een huis huren op de privémarkt.<br />
Je hebt dan ook al je rechten als huurder. In de praktijk zijn deze vaak moeilijk af te<br />
dwingen. Voor meer info: zie E4: Private huisvestingmarkt.<br />
Kinderen zonder papieren hebben, tot hun achttien jaar, recht op onderwijs. Voor<br />
volwassenen zonder papieren ligt dat in de praktijk moeilijker. Voor meer info: zie C.<br />
Onderwijs en opleiding.<br />
Je mag hier sowieso niet zijn. Dat wil zeggen dat de politie je ook op elk moment kan<br />
arresteren, en naar je thuisland terugsturen.<br />
>> In de praktijk gebeuren die arrestaties vaak ‘bij toeval’: bij identiteitscontroles op straat,<br />
bij ticketcontroles op het openbaar vervoer, bij controles van de sociale inspectie,…<br />
Wanneer iemand zonder verblijfspapieren wordt tegengehouden, zijn er twee<br />
mogelijkheden. Ofwel wordt hij na korte tijd weer vrijgelaten, maar met het bevel om op<br />
eigen kracht het land binnen een aantal dagen te verlaten. Ofwel wordt hij overgebracht<br />
naar één van de zes gesloten centra in België, waar hij wordt opgesloten in afwachting van<br />
zijn terugkeer (voor adressen: zie www.ibz.be>vreemdelingenzaken). De Belgische<br />
10
overheid heeft dan twee maanden de tijd om de terugkeer te regelen. Hiertoe moet de<br />
persoon eerst geïdentificeerd worden, en het thuisland moet akkoord zijn de persoon ‘terug<br />
te nemen’ (via het ondertekenen van een ‘laisser-passer’). Indien België deze procedure<br />
niet kan opstarten binnen de twee maanden, moet de persoon weer worden vrijgelaten.<br />
Indien wel, kan de vasthouding met twee maanden worden verlengd. Als de uitwijzing dan<br />
nog niet gebeurd is, moet de persoon weer vrijgelaten worden; indien de procedure ingezet<br />
is kan de vasthouding met maximaal nog een maand verlengd worden. Bij vasthouding zijn<br />
nog een aantal juridische stappen te ondernemen: contacteer daarvoor best zo snel<br />
mogelijk een advocaat. Bij de uitzetting zelf kan de persoon de eerste keer weigeren,<br />
waarna hij weer wordt overgebracht naar het gesloten centrum. Vanaf een tweede<br />
weigering mag de politie geweld gebruiken om de uitzetting toch te laten doorgaan.<br />
Voor meer info: zie www.vluchtelingenwerk.be > thema’s > detentie.<br />
Voor meer info over terugkeerpraktijken, verwijderbaarheid,…: contacteer de Helpdesk<br />
Terugkeer: www.vluchtelingenwerk.be > thema’s > terugkeer.<br />
Mensen in precair en zonder wettig verblijf oriënteren naar een zinvol toekomstperspectief, is<br />
niet eenvoudig. In de praktijk bestaan hier wel een aantal methodieken rond.<br />
In Nederland werd, na het ‘generaal pardon’ daar, de Toekomst In Perspectief (TIP) –<br />
methodiek uitgewerkt. In een reeks gesprekken worden, samen met de cliënt, de vier pistes<br />
overlopen. Er wordt nagegaan wat realistisch is, en welke drempels de cliënt zelf ziet bij elk<br />
van deze pistes. De cliënt wordt zo ondersteund om een meer onderbouwde keuze te<br />
maken. Voor meer info: zie www.tipnederland.org. Het oriëntatiebureau de8 werkt verder op<br />
deze methodiek van oriëntering.<br />
>> Oriëntatiebureau de8<br />
Van Daelstraat 41<br />
2140 Borgerhout<br />
Tel 0473/11.62.28<br />
e-mail: Maria.arredondo@de8.be<br />
Contact : telefonisch of per e-mail. Na afspraak kan gestart worden met gesprekken : op<br />
het bureau of op verplaatsing.<br />
Doelgroep : Mensen in precair en zonder wettig verblijf, die begeleiding willen bij het<br />
uitstippelen van een zinvol toekomstperspectief.<br />
Aanbod: Samen met de cliënt worden de vier pistes van oriëntering overlopen. Wat is nog<br />
mogelijk rond legalisering van verblijf? Is doormigratie of zelfstandige terugkeer een optie?<br />
Of kiest de cliënt ervoor verder te leven in de illegaliteit? De begeleiding gebeurt middels<br />
een gesprekkentraject. De frequentie, het aantal en de richting van die gesprekken wordt<br />
bepaald door de cliënt. Bedoeling van het traject is de cliënt te ondersteunen in het afwegen<br />
van de opties en het maken van een meer geïnformeerde keuze.<br />
Een andere methodiek is de presentiebenadering. Deze vertrekt vanuit een andere houding<br />
van de hulpverlener. In plaats van een afstandelijke, ‘professionele‘ relatie hulpvragerhulpverlener,<br />
gaat de hulpverlener veel meer ‘naast’ de cliënt staan. Om, samen met de<br />
cliënt, de eigen krachten te (her)ontdekken en de problemen aan te pakken vanuit het kader<br />
van de cliënt. Voor meer info: zie www.presentie.nl.<br />
Andere methodieken en achtergrondinformatie rond psycho-sociale hulpverlening aan<br />
mensen in precair verblijf, zijn ook terug te vinden op www.vluchtelingenzorg.be ><br />
documentatie.<br />
Rechtshulp<br />
11
Nieuwkomers, mensen in precair en zonder wettig verblijf hebben vaak heel wat juridische<br />
vragen. Over verblijfsstatuten, rechten, te volgen procedures,… Hiervoor kunnen ze in<br />
<strong>Antwerpen</strong> op verschillende plekken terecht.<br />
Een aantal sociale organisaties geeft gratis juridisch advies. Ze hebben vaak een brede<br />
kennis over het vreemdelingenrecht. Mensen kunnen hiervoor terecht bij de sociale dienst<br />
Bond zonder Naam, Vluchtelingendienst CAW De Mare, CAW De Terp-PSC<br />
Vluchtelingenwerk en infopunt Latijns-Amerikaanse Federatie.<br />
Een aantal juridische diensten geeft ook gratis juridisch advies. Op de juridische helpdesk<br />
de8 kan je telefonisch terecht met heel wat juridische vragen rond vreemdelingenrecht. De<br />
helpdesk publiceert ook tweewekelijks een nieuwsbrief en heeft een aantal interessante<br />
brochures rond vreemdelingenrecht, op www.de8.be > projecten > sociale grondrechten ><br />
juridische helpdesk. Op de Vreemdelingenpermanentie kunnen mensen terecht voor een<br />
eerste gesprek met een jurist of advocaat. Het in Brussel gevestigde Belgisch Comité voor<br />
Hulp aan Vluchtelingen (BCHV) kan ook een eigen advies uitbrengen omtrent een (nieuwe)<br />
asielaanvraag, en geeft juridische ondersteuning bij gezinshereniging.<br />
>> Juridische helpdesk de8<br />
Van Daelstraat 41<br />
2140 Borgerhout<br />
Contact: Maandag (9-12u), woensdag (9-12u) op 03/270.33.29<br />
Buiten de contacturen: uw vraag per mail op silvija.basic@de8.be<br />
De juridische helpdesk brengt ook tweewekelijks een elektronische nieuwsbrief uit.<br />
Inschrijven kan op silvija.basic@de8.be.<br />
>> Vreemdelingenpermanentie<br />
Lamorinièrestraat 137<br />
2018 <strong>Antwerpen</strong><br />
Contact: Permanentie op dinsdag, woensdag en donderdag tussen 13.00u – 15.00u.<br />
Aanmelden zonder afspraak.<br />
Doelgroep: Mensen met een precair verblijf<br />
Werking en aanbod: Pro-deo advocaten en advocaten-stagiairs geven i.s.m. de juridische<br />
medewerker van de8 vzw een gratis eerstelijns juridisch advies i.v.m. vreemdelingenrecht.<br />
Indien nodig, bij dossiers omtrent asiel of regularisatie, worden mensen voor (verdere)<br />
bijstand doorverwezen naar een andere pro deo advocaat.<br />
Er wordt gewerkt met een vaste groep van advocaten die enkele keren per jaar vorming<br />
volgen over het thema.<br />
>> Belgisch Comité voor Hulp aan Vluchtelingen (BCHV)<br />
Defacqzstraat 1, 1000 Brussel<br />
Tel 02/537.82.20, 02/541.01.90 (gezinshereniging), fax 02/537.89.82<br />
e-mail: info@cbar-bchv.be, website www.cbar-bchv.be<br />
Contact: juridische permanentie:telefonisch bereikbaar maandag tot vrijdag, 13.30u-17u<br />
Werking en aanbod: juridische ondersteuning bij gezinshereniging, en adviseren bij een<br />
(nieuwe) asielaanvraag. Na invullen van een vragenlijst en overdragen van het complete<br />
dossier, kan het BCHV een aanvraag of een beslissing in de aanvraag toetsen aan de<br />
Conventie van Genève of subsidiaire bescherming. Hun advies kan eventueel ook gebruikt<br />
worden als nieuw element bij een nieuwe asielaanvraag. Ook wanneer de motivering van<br />
een beslissing foute informatie bevat, of de geloofwaardigheid van de aanvraag niet op<br />
correcte manier werd bestudeerd, kan het BCHV u helpen met advies.<br />
12
Op de vreemdelingenpermanentie of het Bureau Juridische Bijstand kunnen mensen ook<br />
een pro deo – advocaat aanvragen. Een pro deo-advocaat werkt gratis, en zal enkel<br />
(minimale) administratieve kosten aanrekenen. Voor verblijfsprocedures heb je sowieso recht<br />
op een pro deo-advocaat, ook als je zonder papieren bent. Voor andere procedures<br />
(huwelijk, arbeidsrecht,…) zal het Bureau Juridische Bijstand beslissen of je al dan niet recht<br />
hebt op een pro deo-advocaat (afhankelijk kan inkomen en andere factoren).<br />
Voor meer info: zie www.advocaat.be > juridische bijstand > pro deo advocaat.<br />
>> Bureau voor Juridische Bijstand<br />
Bolivarplaats 20, bus 15<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
tel.: 03/260.72.80, fax: 03/260.72.74<br />
www.balieantwerpen.be<br />
Voor de aanstelling van een pro deo advocaat kan men op werkdagen tussen 14.30 u en 16<br />
u op het Bureau voor Juridische Bijstand terecht.<br />
Mensen kunnen ook kiezen om zelf een (betalende) advocaat aan te stellen. Maak hierbij<br />
op voorhand wel duidelijke afspraken: over wat de advocaat zal doen, en aan welke prijs.<br />
Voor meer informatie over erelonen en prijzen: zie www.balieantwerpen.be > erelonen.<br />
Voor informatie over de werking van de (Antwerpse) advocatuur en adressen van Antwerpse<br />
advocaten: zie www.balieantwerpen.be > adressen en links, of www.advocaat.be.<br />
De juridische en administratieve begeleiding van Niet-Begeleide Minderjarigen wordt<br />
opgenomen door een aangestelde voogd. Veel voogden uit de provincie <strong>Antwerpen</strong> worden<br />
ondersteund, georganiseerd en vertegenwoordigd door het OVA.<br />
>> Ondersteuningscentrum Voogden nbmw provincie <strong>Antwerpen</strong> (OVA)<br />
p.a. EVA Vluchtelingenwerk, Schutstraat 10-01, 2180 Ekeren<br />
Contact: frie.vanlooy@telenet.be, louvandepol@hotmail.com, piet.hostyn@telenet.be<br />
Werking en aanbod: Het OVA is een werkgroep voor voogden van NBMV binnen de<br />
provincie <strong>Antwerpen</strong>. OVA biet ondersteuning aan alle Antwerpse voogden, organiseert<br />
overleg en vorming voor de voogden, zet projecten op voor NBMV, verdedigt hun belangen,<br />
vertegenwoordigt Antwerpse voogden op lokale, provinciale en regionale overlegmomenten,<br />
neemt initiatieven om het statuut en de taak van de voogd kenbaar te maken,…<br />
Als je klachten hebt over de onzorgvuldige of onbehoorlijke werking van de stedelijke<br />
administratie, inclusief politie, onderwijs, autonome gemeentebedrijven en stedelijke vzw’s,<br />
het ocmw of de sociale huisvestingsmaatschappij, kan je terecht bij de ombudsvrouw van de<br />
stad. De ombudsvrouw werkt gratis en volledig onafhankelijk van het stadsbestuur. Zij kan je<br />
klacht dus objectief en vertrouwelijk behandelen.<br />
>> Ombudsvrouw<br />
Sint-Jacobsmarkt 5-7<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 0800 94 84 3<br />
Fax 03/292.37.79.<br />
Website: www.antwerpen.be > over de stad > contact > ombudsvrouw<br />
Contact: spreekuur op maandag, dinsdag en woensdag van 9 tot 15u. Donderdag van 9 tot<br />
19u.<br />
A2 (Doel)groepswerkingen<br />
13
Een heel aantal welzijnsorganisaties in <strong>Antwerpen</strong> staat open voor iedereen, en in de praktijk<br />
komen mensen in precair en zonder wettig verblijf er ook terecht. Voorbeelden zijn CAW<br />
Metropool – Algemeen Onthaal en Modem.<br />
>> CAW Metropool – Algemeen Onthaal<br />
Vrijdagmarkt 11, 2000 <strong>Antwerpen</strong>, tel.: 03/232.16.19 , fax: 03/213.28.62<br />
e-mail: onthaalteam@cawmetropool.be , website : www.cawmetropool.be<br />
Contact:<br />
Telefonisch 7 dagen op 7, 24u op24 bereikbaar<br />
Vestiging op Vrijdagmarkt :<br />
Verwijzende diensten : graag vooraf telefonisch contact opnemen<br />
Permanentie:<br />
Van 9 en 18u: 03/232.16.19<br />
Open deur van 10 tot 14 uur<br />
Crisispermanentie van 18 tot 9u, tijdens weekend en feestdagen: 03/225.06.00<br />
Doelgroep: hulpvragende +25 jaar<br />
Werking en aanbod:<br />
Het accent ligt op spoedvereisende hulpverlening en er is bijzondere aandacht voor mensen<br />
die betrokken zijn bij Intra Familiaal geweld en mensen in kwetsbare huisvestingssituaties.<br />
Het Algemeen Onthaal bestaat uit twee teams.<br />
Het onthaalteam is rechtstreeks toegankelijk.<br />
Je kan er terecht met een vraag of een probleem, elke dag tussen 10 en 14 of op afspraak.<br />
In drie uitgebreide contactmomenten tracht men de hulpvraag zo duidelijk mogelijk te<br />
formuleren.<br />
Indien de vraag ondertussen niet is opgelost wordt samen met de hulpvrager<br />
bekeken welke dienst het best in aanmerking komt voor de gevraagde hulp, ondersteuning,<br />
informatie en kan er toegeleid worden.<br />
Het Onthaalteam van het Algemeen Onthaal is géén opvangcentrum en aanbieder van<br />
onderdak, maar fungeert in eerste plaats als laagdrempelige eerstelijnsdienst waar<br />
mensen met hun vragen terecht kunnen en met de nodige zorg verder geholpen<br />
worden.<br />
Cliënten verkeren vaak in een multiproblem situatie. Indien je niet weet welke weg je<br />
verder moet inslaan om het algemeen welzijn van de klant te garanderen, dan mag je<br />
als begeleider steeds contact opnemen met het Onthaalteam van het Algemeen<br />
Onthaal op tel. 03/232 16 19<br />
>> ModeM<br />
Wijkcentrum de Wijk Wijkcentrum ’t Pleintje<br />
Willy Vandersteenplein 1 Sint-Rochusstraat 106<br />
2060 <strong>Antwerpen</strong> 2100 Deurne<br />
tel.: 03/669.83.64 03/320.26.70<br />
modemnoord@cawmetropool.be modemdeurne@cawmetropool.be<br />
Contact:<br />
In Deurne Zuid is ModeM bereikbaar op:<br />
Maandag , dinsdag, donderdag en vrijdag van 9.00u tot 17.00u.<br />
In <strong>Antwerpen</strong> Noord is ModeM bereikbaar op:<br />
Maandag, dinsdag, woensdag en donderdag van 9.00 tot 17.00u en vrijdag van 9.00 tot<br />
12.00u<br />
Doelgroep: buurtbewoners met hulpvragen, in het bijzonder: mensen die verloren lopen in<br />
14
het welzijnslandschap; voor bewoners die vastzitten in een multi problem situatie.<br />
Werking en aanbod: ModeM is een wijkgericht onthaal voor multiproblemsituaties dat werkt<br />
vanuit de geïntegreerde wijkcentra De Wijk en 't Pleintje.<br />
Deze wijkcentra zijn toegankelijk en laagdrempelig voor zeer diverse doelgroepen en<br />
vormen ook een niet-problematiserend kader waar hulpvragen spontaan naar boven komen.<br />
Eerste contacten met hulpverleners zijn mogelijk in het verlengde van ontspannende en<br />
vormende activiteiten. Bovendien kunnen hulpverleners, via de partners in een wijkcentrum,<br />
een appèl doen op de natuurlijke netwerken van hulpvragers (mantelzorg,<br />
vrijwilligerswerk…). Ze vormen ook een laagdrempelig aanspreekpunt voor buurtbewoners.<br />
Het ModeM-team werkt er binnen een geheel van diensten en organisaties zoals<br />
opbouwwerk, buurtwerk en integratiesector. In principe is steeds één van beide<br />
medewerkers aanwezig. Als dit niet het geval is dan blijft de werking bereikbaar via het<br />
wijkonthaal van het wijkcentrum<br />
Een aantal welzijnsorganisaties in <strong>Antwerpen</strong> werkt rond specifieke doelgroepen.<br />
Allochtone jongeren kunnen met hun welzijnsvragen terecht bij een aantal specifieke<br />
organisaties (PSC jongerenwerking, Onthaalbureau Inburgering <strong>Antwerpen</strong>, JAC Plus,<br />
Comité Bijzondere Jeugdzorg)<br />
>> PSC Jongerenwerking<br />
Lange Stuivenbergstraat 54-56<br />
2060 <strong>Antwerpen</strong><br />
tel: 03/235.34.05<br />
fax: 03/272.20.85<br />
e-mail: psc.vluchtelingenwerk@cawdeterp.be<br />
Binnen het vluchtelingenwerk van het Protestants Sociaal Centrum gaat sinds enkele jaren<br />
specifieke aandacht naar jongeren. Door hun leeftijd, het feit dat velen onder hen niet<br />
begeleid zijn en hun onzeker toekomstperspectief, bevinden ze zich vaak in een zeer<br />
kwetsbare situatie.<br />
Contact:<br />
Marijke D’Heren : ma, di en do van 9.30 tot 15.30u; vrijdagnamiddag<br />
Vrije tijd: Nina Henkens: dinsdag en woensdag van 9:00u tot 17:30u<br />
Doelgroep: vluchtelingenjongeren van 12 tot 21 jaar, vluchteling, asielzoekers en jongeren<br />
zonder wettig verblijf, begeleid of niet begeleid, uit <strong>Antwerpen</strong><br />
Werking en aanbod:<br />
- Individuele hulpverlening en psycho-sociale begeleiding<br />
- Vrijetijds-begeleiding<br />
>> Onthaalbureau Inburgering <strong>Antwerpen</strong>: –18jarigen<br />
Atlas<br />
Carnotstraat 110<br />
2060 <strong>Antwerpen</strong><br />
tel. 03/338.70.00<br />
fax 03/338.71.71<br />
e-mail: inburgering@stad.antwerpen.be<br />
Contact: van maandag tot en met vrijdag van 9 tot 11u30 en van 13 tot 16u00.<br />
Doelgroep: minderjarige anderstalige nieuwkomers (AN-18)<br />
Werking en aanbod: toeleiding van de minderjarige naar het onthaalonderwijs,<br />
welzijnsvoorzieningen, gezondheidsinstellingen en socio-culturele activiteiten.<br />
15
Jongeren Advies Centrum JAC Plus<br />
Korte Nieuwstraat 26<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
tel.: 03/232.27.28<br />
fax: 03/232.31.38<br />
e-mail: jacplus@antwerpen.be<br />
website : www.jacplus.be<br />
Contact :<br />
• Open iedere werkdag zonder afspraak van 13 tot 17u<br />
• Telefonisch contact op maandag, woensdag en vrijdag tussen 10 en 17u<br />
• Dinsdag ook online te bereiken tussen 12 en 14u<br />
op http://chat.jac.be/pub/whoisonline<br />
JAC Plus is een deelorganisatie van het Centrum Algemeen Welzijnswerk Metropool.<br />
Doelgroep :12 -25 jarigen en hun omgeving (ouders, leerkrachten, …)<br />
Werking en aanbod:<br />
1)Jongeren kunnen er gratis en anoniem op vrijwillige basis met al hun vragen terecht om<br />
op zoek te gaan naar een gepast antwoord op hun hulpvraag: informatie, advies, crisishulp,<br />
bemiddeling, trajectbegeleiding, psycho-sociale en relationele begeleiding, financieeladministratieve<br />
begeleiding, begeleiding bij zelfstandig wonen (+18jaar)<br />
2)Vormingsaanbod: cursus jeugdadviseurs (peer-education)<br />
3)Preventieaanbod: jac-voorstellingen voor scholen op aanvraag<br />
>> Comité Bijzondere Jeugdzorg<br />
Frankrijklei 38 b 3<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel.: 03/202.52.00.<br />
Fax: 03/231.95.83<br />
E-mail: cbj.antwerpen@vlaanderen.be<br />
Contact: jongeren kunnen zelf contact opnemen; ook ouders of ‘derden’ (leerkrachten,<br />
hulpverleners, …) kunnen het Comité contacteren. Aanmelden kan alle werkdagen van 9u-<br />
12.00u en van 14u-17u (behalve dinsdagvoormiddag)<br />
Doelgroep: jongeren en ouders die met ernstige problemen zitten en die beroep op hen<br />
doen<br />
Werking en aanbod: Er kan hulpverlening worden opgestart, indien de jongere in een<br />
‘problematische opvoedingssituatie’ zit. Jongeren waarvoor hulpverlening wordt opgestart,<br />
krijgen een consulent toegewezen.<br />
Allochtone vrouwen kunnen terecht bij een aantal organisaties die zich specifiek naar<br />
vrouwen richten. (PSC vrouwenwerking, IVCA).<br />
>> PSC Vrouwenwerking<br />
Kerkstraat 57,2060 <strong>Antwerpen</strong><br />
tel: 03/2352859, 0498/164019<br />
Contact:Marleen Germer<br />
Doelgroep: vluchtelingenvrouwen en vrouwen uit de migratie die extra psychosociale steun<br />
nodig hebben, vrouwen zonder verblijfspapieren.<br />
Aanbod:<br />
Dit is een project waar vrouwen terecht kunnen die nood hebben aan sociale<br />
16
contacten, die erg geïsoleerd leven, die vechten om te (over)leven in een<br />
voor hen totaal onbekende samenleving en niet kunnen terugvallen op een<br />
eigen netwerk.<br />
De vrouwenwerking biedt een veilige plek aan waar mensen elkaar ontmoeten,<br />
elkaar sterken en elkaar (onder)steunen.<br />
Vrouwen kunnen Nederlandse taalles volgen. Van hieruit kunnen ze aansluiten<br />
bij allerlei groepsactiviteiten. Bij de meeste activiteiten wordt er een<br />
babysit voorzien.<br />
1)Taallessen:<br />
De gaan wekelijks, twee analfabete groepen op maandagnamiddag,<br />
twee gealfabetiseerde groepen op dinsdagochtend. De vrouwen krijgen les<br />
van vrijwilligers en worden zoveel mogelijk toegeleid naar officiële<br />
cursussen in de buurt.<br />
2)Inloopmomenten:<br />
Er is *inloophuis* op dinsdag van 12.00 tot 20.00 uur en op donderdag van<br />
10.00 tot 16.00 uur. De deur staat open, vrouwen komen en gaan, met of zonder vragen,<br />
alles kan, niks moet. Even tot rust komen en anderen<br />
ontmoeten, dat is de hoofdzaak.<br />
3)Creatieve workshops:<br />
Op donderdagvoormiddag én namiddag worden creatieve therapeutische sessies<br />
georganiseerd waaraan vrouwen vrij kunnen deelnemen.<br />
4)Kookmomenten<br />
Op dinsdagavond wordt tijdens het 'inloophuis' samen gekookt en samen gegeten.<br />
5)Uitstappen: Regelmatig staan er *uitstappen* op het programma, vinden er<br />
*ontmoetingen* plaats met andere groepen en worden er *workshops* aangeboden.<br />
6) Bewegingsexpressie:Op maandagnamiddag worden vrouwen toegeleid naar de<br />
bewegingsexpressie die doorgaat in het Oude Badhuis.<br />
Vrouwen die voor een eerste kennismaking willen langskomen en/of zich<br />
willen inschrijven voor taallessen, zijn welkom op donderdagen.<br />
>> Intercultureel Vrouwen Centrum <strong>Antwerpen</strong> (IVCA)<br />
YWCA-<strong>Antwerpen</strong> vzw<br />
Paleisstraat 39<br />
2018 <strong>Antwerpen</strong><br />
tel.: 03/238.16.93<br />
fax: 03/237.58.13<br />
e-mail: info@antwerpen.ywca.be<br />
website : www.antwerpen.ywca.be<br />
Doelgroep: IVCA (Intercultureel Vrouwencentrum <strong>Antwerpen</strong>) is een centrum van en voor<br />
vrouwen van alle nationaliteiten, leeftijden, overtuigingen en culturen. Wisselwerking - de<br />
wereld in één huis - maakt de rijkdom. Centrale doelstelling is de ‘empowerment’ van<br />
vrouwen.<br />
Werking en aanbod: IVCA wil werken aan een pluralistische samenleving door vrouwen te<br />
versterken, bewust te maken van hun mogelijkheden en hen te stimuleren om te<br />
participeren aan het maatschappelijk gebeuren, via verschillende activiteiten:<br />
- Conversatielessen Nederlands voor beginners: vrijdag 10u-12u<br />
- Conversatielessen Nederlands voor halfgevorderden: vrijdag 10u-12u<br />
17
- Conversatielessen Nederlands voor gevorderden: donderdag 10u-12u<br />
- Naailes: donderdag: beginners 10-12u, gevorderden 13u-15u<br />
- MaatWerk: activering en begeleiding naar werk: ma en do 17-19<br />
- Computerles: maandag (Frans) 13-15u, Nederlands: vrijdag 13u-15u<br />
- Vrouwennamiddagen: elke maandag van 13 tot 15u is er een ontspannende en<br />
creatieve activiteit voor vrouwen van hier en daar.<br />
Slachtoffers mensenhandel kunnen terecht bij Payoke. Jongens en mannen in prostitutie<br />
kunnen terecht bij Boysproject. Holebi asielzoekers en mensen zonder papieren kunnen<br />
terecht bij WISH. Het EVA-vluchtelingenwerk is een vrijwilligersinitiatief rond vluchtelingen.<br />
>> Payoke<br />
Leguit 4<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
tel.: 03/201.16.90, fax: 03/233.23.24<br />
e-mail: Admin@payoke.be, website: www.payoke.be<br />
contact: consultatie op afspraak, te maken van maandag tot vrijdag tussen 9 en 18u.<br />
Aanmelding van slachtoffers op andere momenten kan via de politie.<br />
Doelgroep: Slachtoffers mensenhandel in de procedure, aanvraag erkenning van<br />
slachtoffer van mensenhandel.<br />
Werking en aanbod: Payoke is, naast Pag-Asa (Brussel) en Sürya (Luik), één van de drie<br />
erkende centra voor de begeleiding en opvang van slachtoffers van mensenhandel. Zij zijn<br />
dan ook de enige die verblijfsdocumenten kunnen aanvragen bij de Dienst<br />
Vreemdelingenzaken, in het kader van de bijzondere verblijfsprocedure voor slachtoffers<br />
van mensenhandel.<br />
1) administratieve begeleiding (verblijfsdocumenten)<br />
2) psycho-sociale en morele steun, hulp bij financiële en materiële problemen, bij opleiding,<br />
tewerkstelling, huisvesting en vrije tijd; medische bijstand,…<br />
3) juridische begeleiding: informatie, advies en begeleiding binnen de gerechtelijke<br />
procedure, de werking, de verplichtingen en de positie van de betrokken actoren.<br />
4) Residentiële opvang kan in het opvanghuis ‘Asmodee’ (maximum 10 vrouwen).<br />
>> Boysproject<br />
Quellinstraat 56<br />
2018 <strong>Antwerpen</strong><br />
tel.: 03/293.95.90<br />
fax: 03/293.97.07<br />
e-mail: boysproject@cawdeterp.be<br />
website : www.boysproject.be<br />
Boysproject is een deelorganisatie van het Centrum Algemeen Welzijnswerk De Terp.<br />
Contact: Op woensdag van 14 u tot 20 uur en op donderdag van 14:00 tot 17:00 uur is de<br />
Drop Inn vrij toegankelijk voor de doelgroep, op andere momenten is een contact op<br />
afspraak mogelijk.<br />
Op donderdag- en vrijdagavond wordt er straathoekwerk gedaan.<br />
Telefonisch bereikbaar 03 293 95 90. Het is steeds mogelijk een boodschap in te spreken<br />
op het antwoordapparaat.<br />
18
Doelgroep: jongens en mannen in de prostitutie en jongens die een verhoogd risico lopen<br />
om in de prostitutie terecht te komen<br />
Werking en aanbod:<br />
Drop-inn: een laagdrempelig onthaal (inloopcentrum) dat vrij toegankelijk is voor de<br />
doelgroep, met of zonder duidelijke hulpvraag. De drop-inn is open op woensdag van 14 tot<br />
20 uur, op donderdag van 14 tot 17 uur. Andere dagen op afspraak.<br />
Straathoekwerk: de doelgroep wordt opgezocht in hun milieu, contacten worden gelegd en<br />
een vertrouwensband wordt opgebouwd, het aanbod wordt bekend gemaakt. Informatie en<br />
preventiemateriaal zijn beschikbaar op straat.<br />
Individuele begeleiding rond prostitutie en de ruimere context waarin de prostitutie gebeurt<br />
(huisvesting, tewerkstelling, administratie, psychische ondersteuning, vrije tijdsbesteding,<br />
middelen-gebruik, seksualiteit,…) Nadruk ligt steeds op toeleiding en het uitbouwen van een<br />
netwerk.<br />
SOA consultatie:maandelijkse SOA consultatie ism Ghapro (Gezondheidshuis Antwerpse<br />
Prostitutie): testing, counseling en behandeling<br />
Internetwerk (on-line hulpverlening): wekelijkse permanentie op chatsites om contacten te<br />
leggen met de doelgroep. Aanbod kenbaar maken, chatgesprekken, info en advies,…<br />
>> Werkgroep Internationale Solidariteit met Holebi’s (WISH)<br />
Het Roze Huis (ingang café den Draak)<br />
Draakplaats 1<br />
2018 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/288.00.84.<br />
e-mail: wish@hetrozehuis.be<br />
website: www.hetrozehuis.be/wish<br />
Contact: een vrijblijvend en discreet kennismakingsgesprek kan na contact via e-mail, brief,<br />
telefoon, of langslopen bij de permanentie (donderdag 19-22u).<br />
Doelgroep : HOLEBI ASIELZOEKERS: homo’s, lesbiennes, biseksuelen en transseksuelen<br />
zijn welkom bij WISH. Ook MENSEN ZONDER PAPIEREN die zich holebi voelen en<br />
worstelen met hun geaardheid of hun verblijfsituatie kunnen bij WISH terecht.<br />
Aanbod:<br />
1) WISH verzamelt informatie rond asiel- en holebigerelateerde problematiek en bouwt<br />
aan een informatie- en documentatiecentrum<br />
2) WISH wil een laagdrempelig aanspreekpunt zijn voor holebi-asielzoekers en mensen<br />
zonder papieren. Na een kennismakingsgesprek wordt doorverwezen voor juridisch<br />
advies, psychosociale en medische hulpverlening en religieuze ondersteuning, naar<br />
gespecialiseerde organisaties<br />
3) WISH wil het maatschappelijk debat rond holebi-asielzoekers en mensen zonder<br />
papieren volgen en voeden<br />
4) WISH organiseert elke maand op zondagmiddag een WISH-day (sociale<br />
ontmoetingsdag)<br />
>> EVA-vluchtelingenwerk<br />
Schutstraat 10, Ekeren<br />
Telefoon: Hilde van Hoijweghe (0498/53.65.60) of Frie Van Looy (0470/60.47.37)<br />
Contact: permanentie op dinsdagnamiddag van 14 tot 17u<br />
Aanbod: je kan terecht voor vragen rond regularisatie, verblijfsdocumenten,..., voor een<br />
19
abbel en een warm drankje, maar jongeren kunnen er ook terecht met vragen voor<br />
verhandeling of spreekbeurt rond migratie, asiel, mensen zonder papieren, armoede.<br />
Maandelijks een contactnamiddag voor gezinnen in armoede. Op de permanentiemomenten<br />
komen kinderen ook samen voor huiswerkbegeleiding en lessen.<br />
Andere welzijnsorganisaties schuiven het werken in groepen naar voor als alternatief op<br />
individuele begeleiding. Het bouwen van een sociaal netwerk rond mensen, wordt daarbij<br />
gezien als een manier om mensen te empoweren en sneller te integreren. Filet Divers en de<br />
buurthuizen van Samenlevingsopbouw <strong>Antwerpen</strong> zijn voorbeelden.<br />
>> Filet Divers<br />
Rolwagenstraat 49<br />
2018 <strong>Antwerpen</strong><br />
tel: 03/226.13.93<br />
website: www.filetdivers.be<br />
www.bondzondernaam.be > wat doen we? > armoede en gelijke kansenrecht<br />
Doelgroep: mensen met weinig of geen inkomen, voornamelijk vluchtelingen en mensen in<br />
precair of zonder wettig verblijf<br />
Aanbod:<br />
1)<strong>Sociale</strong> Kruidenier: winkel voor mensen met een laag inkomen, met aanbod aan voedings-<br />
en verzorgingsproducten. Toegang is enkel via doorverwijzing mogelijk vanuit een sociale<br />
organisatie (met een samenwerking met FD). Elke maandag (9u – 13.30u) en woensdag (9u<br />
– 12u, 13.30u – 15u) open.<br />
2)Onthaal- en ontmoetingsruimte: tijdens de openingsuren van de sociale kruidenier kan<br />
iedereen hier terecht voor een kopje koffie of een praatje. Samen met vrijwilligers wordt<br />
gewerkt aan netwerking rond de doelgroep.<br />
3)’t Project(ill): houtatelier voor mensen zonder wettig verblijf. Samen met vrijwilligers<br />
worden producten vervaardigt; de opbrengst van de verkoop wordt gebruikt voor<br />
humanitaire hulp. Groepsvorming en zinvolle tijdsbesteding staan centraal.<br />
4)Conversatiegroep: individueel of in groepsverband. Elke maandag, dinsdagen, woensdag<br />
en donderdag, wordt, o.l.v. een gespreksleider, binnen alledaagse thema’s geoefend op de<br />
Nederlandse taal. De conversatiegroep is gericht naar de mensen die een <strong>kaart</strong> hebben van<br />
de <strong>Sociale</strong> kruidenier.<br />
5)Kookproject: een multicultureel kookteam bereidt elke 2 e en 4 e woensdag van de maand<br />
om 12.30u een maaltijd voor medewerkers en vrijwilligers. Vooraf inschrijven<br />
6)Animatiegroep: biedt mogelijkheid tot workshops aan scholen en verenigingen<br />
>> Samenlevingsopbouw <strong>Antwerpen</strong> Stad vzw<br />
Website: www.samenlevingsopbouw.be/antwerpenstad<br />
De verschillende gebiedsgerichte werkingen en projecten van Samenlevingsopbouw zijn<br />
verspreid over verschillende locaties in de stad. Mensen kunnen er terecht om deel te nemen<br />
aan activiteiten (buurtmaaltijd, vorming, een pannenkoek eten, samen een activiteit<br />
organiseren,…), om vrijwilligerswerk te doen of hun ‘idee’ te vertellen die opbouwwerkers<br />
samen met hen kunnen uitwerken.<br />
Gebied: Contactgegevens: Teamleden:<br />
<strong>Antwerpen</strong>-Noord Centrum De Wijk<br />
Willy Vandersteenplein 1<br />
Walter Busschots<br />
Ellen Van Doren<br />
20
2060 <strong>Antwerpen</strong><br />
03 235 17 24<br />
Oud-Borgerhout De Shelter<br />
Langstraat 102<br />
2140 Borgerhout<br />
03 270 39 44<br />
Groeningerplein 1<br />
2140 Borgerhout<br />
03 235 19 80<br />
Deurne Dinamo<br />
Ten Eekhovelei 337<br />
2100 Deurne<br />
03 326 22 14<br />
‘t Pleintje<br />
Sint-Rochusstraat 106<br />
2100 Deurne<br />
03 320 26 70<br />
Kiel Nova<br />
Schijfstraat 105<br />
2020 <strong>Antwerpen</strong><br />
03 259 04 20<br />
Katleen Nuyts<br />
Wilfried Defillet<br />
Patrick Vinck<br />
Hüseyin Oral<br />
Mia Crollet<br />
Griet Van Baarle<br />
Geert Janssen<br />
Rachida Ahali<br />
Driss Bidane<br />
Fatima Choukri<br />
Leen Van den Bulck<br />
Mattia De Pauw<br />
Marleen Kauwenberghs<br />
Jesse Lemmens<br />
Ria Vervoort<br />
Lut Schrevens<br />
Joke Verlaet<br />
Wout Plasmans<br />
Hafida Dalaa<br />
Bart Vandormael<br />
Bruno Verheyden<br />
Koen Mees<br />
Jamal Belmahi<br />
Gina De Mey<br />
Samenlevingsopbouw <strong>Antwerpen</strong> stad vzw werkt ook rond verschillende thema’s. Een<br />
daarvan is samenleven. Het team Samen Op Straat bevordert de relatie tussen jongeren en<br />
vaders van Marokkaanse origine en de buurten waarin ze wonen.<br />
Samen Op Straat is actief in <strong>Antwerpen</strong>-Noord, Borgerhout-Noord en Hoboken.<br />
Samen Op Straat Centrum De Wijk<br />
Willy Vandersteenplein 1<br />
2060 <strong>Antwerpen</strong><br />
03 235 03 44<br />
A3 Administratie en documenten<br />
Btisam Akarkach<br />
Abdelilah El Youssfi<br />
Noure Edine Sekkaki<br />
Said El Far<br />
Als je nieuw bent in België, je nog nooit in een Belgische stad hebt ingeschreven en pas<br />
in <strong>Antwerpen</strong> komt wonen, moet je je verblijfsdocumenten zo snel mogelijk in orde maken.<br />
(In de praktijk gaat het vaak om gezinsherenigers, huwelijksmigranten, arbeidsmigranten,…)<br />
Registratie en inschrijving doe je aan het Centraal Loket Inschrijvingen. Hier kan je enkel<br />
terecht op afspraak, via een inschrijvingsformulier. Deze kan je per mail of post aan het<br />
Centraal Loket toesturen, waarna je een afspraak krijgt.<br />
Alle informatie op www.antwerpen.be > leven > bevolking > niet-Belgen > inschrijving als<br />
nieuwkomer of bij de infolijn op 03/221.13.33.<br />
Ben je nieuw in <strong>Antwerpen</strong>, maar ben je voordien wel in een andere Belgische stad<br />
ingeschreven, en je bent géén asielzoeker, kan je voor je inschrijving terecht bij je<br />
districtshuis (zie verder).<br />
Voor asielzoekers in procedure die zich in <strong>Antwerpen</strong> komen vestigen, is er de Dienst<br />
Asielzoekers. Dat is de dienst voor de bevolkingsadministratie van asielzoekers in alle<br />
districten van de stad <strong>Antwerpen</strong>. De afdeling doet hetzelfde voor de kandidaat-politiek<br />
vluchtelingen als wat de bevolkingsdienst en de dienst vreemdelingenzaken in de<br />
districtshuizen voor de Belgen en niet-Belgen doet.<br />
>> Dienst Asielzoekers<br />
21
Everdijstraat 20<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/292.61.30.<br />
Contact: maandag tot vrijdag van 9 tot 15u<br />
Donderdagavond van 17 tot 19u<br />
Doelgroep: Asielzoekers die een aanvraag tot erkenning indienden bij de Dienst<br />
vreemdelingenzaken in Brussel, en die zich in <strong>Antwerpen</strong> vestigen.<br />
Aanbod: inschrijving, adreswijzigingen, het regelen van een arbeidsvergunning, afhalen van<br />
attesten,… Maandelijks of driemaandelijks wordt hier ook de verlenging van<br />
verblijfsdocumenten verschaft.<br />
Meer info op www.antwerpen.be > leven > bevolking > niet-Belgen > verblijven.<br />
Buitenlandse studenten die deel uitmaken van een uitwisselingsproject, kunnen voor hun<br />
inschrijving en documenten terecht bij het Loket Buitenlandse studenten. Buitenlandse<br />
studenten buiten een uitwisselingsproject moeten hiervoor naar het districtshuis van hun<br />
woonplaats (zie verder).<br />
>> Loket Buitenlandse Studenten<br />
Huis van de Associatie<br />
Lange Nieuwstraat 55<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Doelgroep: buitenlandse studenten die deel uitmaken van een uitwisselingsproject<br />
Aanbod:<br />
1) Het dossier van de buitenlandse uitwisselingsstudenten moet altijd opgestart worden<br />
door de universiteit of hogeschool. Deze contacteert het loket buitenlandse studenten en<br />
laat het dossier starten. De stadsmedewerkers zorgen achter de schermen voor de<br />
verwerking van het dossier en de nodige documenten.<br />
2)Wanneer het dossier volledig in orde is, neemt het loket contact op met de universiteit of<br />
hogeschool. Deze contacteert de student en regelt een afspraak met het loket om de<br />
documenten af te halen.<br />
Meer info op www.antwerpen.be > leven > bevolking > niet-Belgen > verblijven<br />
Tijdens de regularisatiecampagne van 2009, die liep tussen 15 september en 15<br />
december, werd er door de stad <strong>Antwerpen</strong> tijdelijk een Cel Regularisaties opgezet, in het<br />
Harmoniepark. Na 15 december verhuisde deze cel naar een andere locatie.<br />
>> Cel Regularisaties<br />
Postadres: Grote Markt 1<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
e-mail: cel.regularisaties@stad.antwerpen.be<br />
Telefoon: 03/292.61.42<br />
Fax 03/292.61.44<br />
Doelgroep: <strong>Antwerpen</strong>aren die met de regularisatiecampagne 2009 een<br />
regularisatiedossier indienden.<br />
Aanbod: Telefonische informatie over de verdere verwerking van de dossiers. Langskomen<br />
kan enkel na telefonische afspraak.<br />
22
Alle andere oud- en nieuwkomers in <strong>Antwerpen</strong> – ook mensen zonder wettig verblijf -<br />
kunnen voor hun documenten terecht bij hun districtshuis.<br />
Voor meer info over de te volgen procedures (bij inschrijving, geboortes, overlijden, huwelijk,<br />
…) en het verkrijgen van documenten: zie www.antwerpen.be > algemeen > leven ><br />
bevolking.<br />
Voor meer informatie rond de districtshuizen en hun werking: zie www.antwerpen.be ><br />
algemeen > districten.<br />
>> Districtshuizen<br />
Alle districtshuizen zijn open van maandag tot vrijdag (9-15u) en donderdagavond (17-19u).<br />
>> Districtshuis <strong>Antwerpen</strong> >> Districtshuis Berchem >> Districtshuis Beren-<br />
Lange Gasthuisstraat 21 Grotesteenweg 150<br />
drecht-Zandvliet-Lillo<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
2600 Berchem<br />
Antwerpsebaan 140<br />
Tel 03/338.34.11<br />
Tel 03/338.40.11<br />
2040 Berendrecht<br />
Tel 03/568.38.10<br />
> Districtshuis Borgerhout >> Districtshuis Deurne >> Districtshuis Ekeren<br />
Moorkensplein 19<br />
Maurice Dequeeckerplein 1 Veltwijcklaan 27<br />
2140 Borgerhout<br />
2100 Deurne<br />
2180 Ekeren<br />
Tel 03/270.17.11<br />
Tel 03/338.45.11<br />
Tel 03/338.29.11<br />
>> Districtshuis Hoboken >> Districtshuis Merksem >> Districtshuis Wilrijk<br />
Marneflaan 3<br />
Burgemeester J. Nolfplein 1 Doornstraat 3c<br />
2660 Hoboken<br />
2170 Merksem<br />
2610 Wilrijk<br />
Tel 03/338.30.11<br />
Tel 03/338.72.11<br />
Tel 03/820.53.11<br />
Bij sommige procedures (huwelijk, regularisatie,…) hebben mensen documenten nodig uit<br />
het thuisland (paspoort, identiteits<strong>kaart</strong>, geboorteakte,…) of moeten ze bestaande<br />
documenten laten legaliseren. Dit kan bij de ambassade of het consulaat van het thuisland,<br />
gevestigd in België. De te volgen procedure en praktijk voor het bekomen van documenten,<br />
verschilt per ambassade.<br />
Voor een lijst van de buitenlandse ambassades in België: zie www.diplomatie.be > adressen<br />
> buitenlandse ambassades in België.<br />
A4. Ondersteunende diensten<br />
In het werken met mensen in precair of zonder wettig verblijf, of doelgroepen die de<br />
Nederlandse taal niet altijd machtig zijn, hebben eerstelijnsdiensten soms ondersteuning<br />
nodig.<br />
Wanneer de doelgroep de taal niet spreekt, of er nood is aan vertaling tijdens de<br />
hulpverlening, kan je in <strong>Antwerpen</strong> terecht bij een aantal tolkendiensten.<br />
>> Stedelijke Tolk- en Vertaaldienst <strong>Antwerpen</strong> - STA<br />
Atlas - Carnotstraat 110<br />
2060 <strong>Antwerpen</strong><br />
Contact:<br />
Info: 03/338.70.93 en sta@stad.antwerpen.be<br />
Tolk- en vertaalopdrachten: sta@stad.antwerpen.be (aanvraagfomulier eveneens aan te<br />
vragen op dit adres)<br />
Fax: 03/338.70.98<br />
e-mail: sta@stad.antwerpen.be<br />
Balie: elke werkdag tussen 9.00 en 15.30u.<br />
Voorwaarden:<br />
- tarieven te bespreken<br />
23
- ondertekening samenwerkingsovereenkomst<br />
Doelgroep: De Stedelijke Tolk- en Vertaaldienst <strong>Antwerpen</strong> werkt in opdracht van de<br />
stedelijke diensten van de stad <strong>Antwerpen</strong> en andere algemene voorzieningen gevestigd in<br />
de stad (met een samenwerkingsovereenkomst). Dus geen rechtstreekse dienstverlening<br />
aan individuele cliënten.<br />
Werking en aanbod:<br />
1. mondeling tolken op uw dienst<br />
2. vertalen van documenten voor diensten t.a.v. anderstalig doelpubliek (brieven,<br />
berichten, folders, brochures, reglementen enz):<br />
3. beëdigd vertalen van officiële documenten: vertalingen voor particuliere cliënten<br />
gebeurt enkel als cliënten een doorverwijzingsfomulier meebrengen.<br />
Beschikbare talen: cf website: www.antwerpen.be en vervolgens via trefwoord ‘Tolken en<br />
vertalen’.<br />
>> Ba’bel Vlaamse tolkentelefoon vzw<br />
Vooruitgangsstraat 323 bus 3<br />
1030 Brussel<br />
tel. centrale: 02/208.06.11<br />
fax: 02/208.06.12<br />
e-mail: info@vlaamsetolkentelefoon.be<br />
Permanenties:<br />
• Maandag, dinsdag en donderdag: 8.45u – 12.30u en 13.30u – 19u (in schoolvakanties<br />
tot 17u)<br />
• Woensdag en vrijdag: 8.45u – 12.30u en 13.30u – 17.00u<br />
Contact: telefonisch contacteren of op voorhand reserveren. Vooraf of bij opbellen<br />
inschrijven is noodzakelijk<br />
Doelgroep: maatschappelijke voorzieningen gesubsidieerd door de Vlaamse<br />
Gemeenschap, zoals het algemeen welzijnswerk, gezondheidszorg (ziekenhuizen, centra<br />
geestelijke gezondheidszorg,…), jeugdzorg, minderhedensector, OCMW, stedelijke en<br />
gemeentelijke diensten, lokale en kleinschalige initiatieven vluchtelingenwerk (geen federale<br />
opvangcentra), scholen en CLB's.<br />
Werking en aanbod: gratis telefonisch tolken.<br />
Taalaanbod: Albanees, Duits, Arabisch, Aramees, Armeens, Assyrisch, Bengali, Wit-<br />
Russisch, Birmaans, Bosnisch, Bulgaars, Kasjmiri, Kantonees, Koreaans, Kroatisch, Dari,<br />
Spaans, Ests, Farsi, Geaorgisch, Hakka, Hindi, Hongaars, Italiaans, Kabyl, Kazachs,<br />
Kikongo, Kinyarwanda, Kirundi, Lets, Lingala, Litouws, Macedonisch, Malayalam,<br />
Mandarijns, Moldavisch, Mongools, Montenegrijns, Nepalees, Urdu, Pashtu, Pools,<br />
Portugees, Pular, Punjabi, Roemeens, Russisch, Servisch, Slowaaks, Sloveens, Somalisch,<br />
Swahili, Tamil, Tsjechisch, Tsjetsjeens, Turks, Oekraïens, Vietnamees<br />
>> Tolkendienst Provincie <strong>Antwerpen</strong><br />
Dienst Welzijn en gezondheid,Boomgaardstraat 22 / bus100, 2600 Berchem<br />
Tel. taalaanbod op aanvraag: 03/240.61.77<br />
e-mail: tolkaanvragen@welzijn.provant.be<br />
Contact: telefonisch minstens 2 dagen op voorhand aanvragen tussen 9.30 en 16u, van<br />
maandag tot vrijdag<br />
24
Doelgroep: (sociale) organisaties<br />
Werking en aanbod:<br />
1) ter plaatse tolken: Er gaat bijzonder aandacht naar de psychosociale en<br />
psychotherapeutische begeleiding van allochtone cliënten. De tolkendienst werkt aanvullend<br />
op de bestaande tolkeninitiatieven. 2/3 van de tolkenvergoeding wordt betaald door de<br />
tolkendienst, de aanvragende organisatie betaalt zelf 1/3 van de tolkenvergoeding (bij<br />
cliënten die verblijven in en asielcentrum of Lokaal Opvanginitiatief, wordt dit door het<br />
centrum betaald.<br />
2) vorming aan hulpverleners over het werken met ondersteuning van een tolk.<br />
Taalaanbod: Albanees, Arabisch (Maghrebijns, Standaard), (tijdelijk geen) Armeens,<br />
Assyrisch, Berbers, Bulgaars, Chinees, Engels, Farsi, Frans, Hebreeuws, (tijdelijk geen)<br />
Georgisch, Litouws, Pools, Portugees, Roemeens, Russisch (Oezbekistan, Letland),<br />
Servokroatisch, Slowaaks, Spaans, Tsjetsjeens, Turks, Nepalees, Bosnisch, Kosovaars,<br />
Mongools, Urdu<br />
In het werken met etnisch-culturele minderheden en mensen in precair en zonder wettig<br />
verblijf, doen zich soms (nieuwe) moeilijkheden voor. Antwerps Minderhedencentrum de8 is<br />
één van de acht Vlaamse integratiecentra, gesubsidieerd vanuit de Vlaamse gemeenschap<br />
en ondersteund en overkoepeld door het Vlaams MinderhedenCentrum (www.vmc.be) Een<br />
integratiecentrum is een tweedelijnsorganisatie, die de eerstelijns-welzijnsorganisaties wil<br />
ondersteunen in het dagelijks werken met de doelgroep.<br />
<strong>De8</strong> stelt zich als doel de hele samenleving toegankelijker te maken voor etnisch-culturele<br />
minderheden. Ze wil drempels wegwerken op de terreinen arbeid, onderwijs, welzijn en vrije<br />
tijd, en sociale grondrechten voor iedereen garanderen. Dit door projecten op te zetten en<br />
(experimentele) methodieken uit te werken, en zo antwoord bieden op de (steeds nieuwe)<br />
vragen die de diverse samenleving stelt. Voor meer info: zie www.de8.be.<br />
Het team <strong>Sociale</strong> Grondrechten werkt specifiek rond de doelgroep mensen in precair en<br />
zonder wettig verblijf.<br />
>> de8 vzw – team <strong>Sociale</strong> Grondrechten<br />
Van Daelstraat 41<br />
2140 Borgerhout<br />
tel.: 03/270.33.37 - 03/270.33.32 – 03/270.33.29 (juridische permanentie)<br />
fax: 03/235.89.78<br />
e-mail: edwin.delanoeye@de8.be<br />
website: www.de8.be > projecten > team sociale grondrechten<br />
Contact: telefonisch<br />
Doelgroep: iedereen die in zijn werk te maken krijgt met vragen over (de situatie van)<br />
vluchtelingen, nieuwkomers en mensen zonder wettig verblijf<br />
Werking en aanbod: het team <strong>Sociale</strong> Grondrechten is een onderdeel van het Antwerps<br />
minderhedencentrum de8 vzw. U kan bij het team terecht voor:<br />
• vragen over verblijfswetgeving en problemen waar vreemdelingen mee te maken<br />
krijgen (bv. tewerkstelling en OCMW, huisvesting), over dringende medische hulp, …<br />
• inhoudelijke ondersteuning en bijdrage aan vormingen die u zelf organiseert of aan<br />
informatiedocumenten die u wil opmaken<br />
• signaleren van knelpunten mbt. de (leef)situatie van vluchtelingen, asielzoekers en<br />
mensen zonder wettig verblijf<br />
• vragen over organisatievorming van vluchtelingen en mensen zonder papieren<br />
• overleg, feedback en ondersteuning bij (nieuwe) initiatieven rond vluchtelingen en<br />
mensen zonder wettig verblijf die u of uw organisatie wenst op te starten<br />
• algemene informatie mbt. de (leef)situatie van vluchtelingen en mensen zonder<br />
wettig verblijf in <strong>Antwerpen</strong> en mbt. de relevante sociale <strong>kaart</strong><br />
• een tweewekelijkse informatieve en juridische (elektronische) nieuwsbrief met<br />
25
etrekking tot vluchtelingen en mensen zonder wettig verblijf<br />
B. Financiële en materiële hulp<br />
Wie heeft recht op sociale uitkeringen of OCMW-steun? En hoe werkt dat? Waar kan je<br />
terecht voor voedselpakketten, kledij en andere materiële steun? En wat zijn sociale<br />
kruideniers?<br />
B1 <strong>Sociale</strong> uitkeringen en financiële steun<br />
Er bestaat in België een heel systeem van sociale uitkeringen. De vakbonden zijn hier<br />
oorspronkelijk mee begonnen. Wie werkte, stopte een deel van zijn geld in een gezamenlijke<br />
spaarpot. Daarmee werden dan uitkeringen betaald aan andere werkers, die minder geluk<br />
hadden en zonder inkomen vielen. Omdat ze werkloos werden, of ziek, of te oud waren om<br />
te werken,… Een systeem van solidariteit dus. Op dit moment is het sociale<br />
zekerheidssysteem door de Belgische overheid overgenomen, en wordt het door de staat<br />
geregeld.<br />
Voor een eenvoudige site met vragen en antwoorden: www.mijnsocialezekerheid.be<br />
Voor uitgebreide informatie: www.socialezekerheid.be<br />
Het systeem is eenvoudig. Elke werknemer die aan het werk is, betaalt automatisch een deel<br />
van zijn loon aan de ‘spaarpot’ van de sociale zekerheid. Dit is de RSZ-bijdrage: een deel<br />
van het loon dat automatisch aan de Rijksdienst voor <strong>Sociale</strong> Zekerheid wordt gestort. Deze<br />
Rijksdienst verdeelt het geld dan onder verschillende diensten:<br />
- de Rijksdienst Voor Arbeidsvoorziening (RVA) betaalt de werkloosheidsvergoedingen.<br />
Als je afgestudeerd bent maar je bent al een tijd werkloos, of je hebt een periode gewerkt en<br />
bent onvrijwillig je werk kwijt geraakt, heb je recht op een werkloosheidsuitkering. Je moet<br />
nog wel ingeschreven zijn als werkzoekende.<br />
De werkloosheidsvergoeding moet je aanvragen bij je vakbond of (als je niet aangesloten<br />
bent) bij de Hulpkas voor Werkloosheidsuitkeringen. Op basis van je aanvraag beslist de<br />
RVA of je een werkloosheidsuitkering krijgt, hoe hoog die is en hoe lang je wordt uitbetaald.<br />
Meer info op www.rva.be.<br />
- het RijksInstituut voor Ziekte en InvaliditeitsVerzekering (RIZIV) betaalt zowel ziekte- en<br />
invaliditeitsuitkeringen als geneeskundige zorgen. Als je ziek wordt en daardoor (tijdelijk)<br />
niet meer kan gaan werken, kan je een ziekte- of invaliditeitsuitkering aanvragen. Je vraagt<br />
dit aan bij je mutualiteit (ziekenfonds). Na onderzoek van een controlerend arts kunnen die je<br />
een uitkering betalen. Soms betaalt de werkgever eerst nog een deel van die uitkering.<br />
Meer info op www.riziv.be.<br />
Het RIZIV staat ook in voor de terugbetaling van geneeskundige zorgen. Een deel van je<br />
dokterskosten, kosten in een ziekenhuis, kosten van medicijnen,… wordt dan door hen<br />
terugbetaald. Meer info bij F2: Terugbetaling van gezondheidszorg.<br />
- de Rijksdienst voor Kinderbijslag voor Werknemers (RKW) betaalt de kinderbijslag en de<br />
geboortepremie. Elke werknemer die een kind geboren krijgt, heeft recht op een<br />
geboortepremie of kraamgeld. Elke werknemer met kinderen heeft recht op kinderbijslag:<br />
een premie die per kind wordt uitbetaald, afhankelijk van de leeftijd van het kind en de<br />
gezinssamenstelling. Kinderbijslag en kraamgeld zijn sociale uitkeringen: je krijgt ze als je<br />
werkt, of een aan werk gelinkte uitkering krijgt (werkloosheidsuitkering, pensioen,<br />
ziektevergoeding,…) De aanvraag gebeurt automatisch via de kinderbijslagkas van je<br />
werkgever. Ouden, zieken of werklozen kunnen beide aanvragen regelen via de laatste<br />
werkgever.<br />
26
Als je geen inkomsten hebt, nooit gewerkt hebt of een ocmw-uitkering krijgt, heb je recht op<br />
gewaarborgde kinderbijslag en kraamgeld. Deze kan je aanvragen via de website<br />
www.kindergeld.be. Je moet wel een verblijfsvergunning hebben.<br />
Meer info op www.kindergeld.be<br />
- de Rijksdienst Voor Pensioenen (RVP) betaalt je rust- en overlevingspensioen uit. De<br />
grootte van je pensioen hangt af van je job en de tijd dat je gewerkt hebt. Met de sociale<br />
bijdragen die werkers vandaag betalen, worden vandaag de pensioenen uitbetaald aan de<br />
gepensioneerden. Het is dus niet zeker of, wie vandaag werkt, ook genoeg pensioen zal<br />
kunnen krijgen op het moment dat hij oud is. Door de vergrijzing staan de pensioenen onder<br />
druk. Daarom bestaan er verschillende systemen: naast het wettelijk verplichte systeem<br />
(betalingen van sociale zekerheidsbijdragen) kan je ook collectief of individueel aan<br />
pensioensparen doen. Voor vragen omtrent pensioenen, in hoeverre je werk in het<br />
buitenland invloed heeft op je pensioen hier, in hoeverre periodes van werkloosheid invloed<br />
hebben op je latere pensioen,… kan je ook steeds terecht bij je vakbond.<br />
Meer info op www.onprvp.fgov.be.<br />
- het Fonds voor ArbeidsOngevallen (FAO) betaalt je een premie als je een arbeidsongeval<br />
had. Als je een ongeval had tijdens het werk, of op weg van of naar het werk, en je kan<br />
hierdoor (deels) niet meer werken, kan je een premie krijgen. Je werkgever is verplicht zich<br />
voor arbeidsongevallen te verzekeren: hij regelt de verdere afhandeling.<br />
Meer info op www.faotfat.fgov.be<br />
- het Fonds voor BeroepsZiekten (FBZ) betaalt je een premie in geval van beroepsziekte.<br />
Als het FBZ beslist dat de ziekte waaraan je leidt voortkomt uit het werk dat je doet, kunnen<br />
ze je een premie uitbetalen.<br />
Meer info op www.fbz-fmp.fgov.be.<br />
- de Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie (RJV) betaalt je vakantiegeld. Als je een<br />
arbeidsovereenkomst sluit, heb je recht op een aantal vakantiedagen per jaar, waarop je<br />
tóch uitbetaald wordt. Dit is het vakantiegeld. Hoeveel betaalde vakantiedagen je hebt, hangt<br />
af van het aantal gewerkte dagen het jaar voordien, je job, je leeftijd,… De verlofdagen en<br />
het vakantiegeld worden verrekend door je werkgever.<br />
Meer info op www.rjv.be<br />
Ook het OCMW geeft financiële steun. Welke steun, en aan welke voorwaarden, hangt<br />
samen met het verblijfsstatuut van mensen.<br />
> Asielzoekers tijdens de procedure hebben in sommige gevallen recht op steun. Tot 2007<br />
verliep de asielprocedure in twee fasen. Wanneer mensen in de tweede fase kwamen<br />
(‘gegrondheidsfase’) konden ze hun open opvangcentrum of LOI verlaten, en werden ze (via<br />
het zogenaamde spreidingsplan) toegewezen aan een OCMW. Deze werd vanaf dan – en<br />
tot het einde van de asielprocedure – verantwoordelijk. Zolang asielzoekers geen werk<br />
vonden, moest het ocmw voorzien in een maandelijkse financiële steun (gelijk aan het<br />
leefloon). Het OCMW moest ook voorzien in een woning op het eigen grondgebied.<br />
Asielzoekers waren echter niet verplicht die woning ook aan te nemen. Velen kozen om<br />
bijvoorbeeld in grootsteden als <strong>Antwerpen</strong> te gaan wonen. Het toegewezen ocmw bleef wel<br />
bevoegd voor de maandelijkse financiële steun, maar met praktische of sociale vragen<br />
konden de mensen terecht bij OCMW Sociaal Centrum Plein. Deze deed ook soms<br />
huisbezoeken in opdracht van ocmw’s wiens toegewezen cliënten in <strong>Antwerpen</strong> woonden.<br />
> Erkende vluchtelingen, geregulariseerden, asielzoekers in procedure die een<br />
asielaanvraag deden vóór 1 juni 2007 en het open opvangcentrum mochten verlaten,…<br />
kunnen ook bij het OCMW van hun feitelijke verblijfplaats gaan aankloppen voor financiële<br />
steun. Hier is het ocmw echter niet automatisch bevoegd, of zal er niet automatisch steun<br />
27
worden verstrekt. Mensen kunnen premies en geld aanvragen (stookolie-, installatiepremie,<br />
huurwaarborg,…) maar daarbij zullen ze moeten bewijzen dat ze op het grondgebied van het<br />
ocmw wonen, én het ocmw zal een sociaal onderzoek voeren om te zien of de mensen<br />
effectief behoeftig zijn.<br />
Ook financiële steun (het leefloon) wordt niet zo maar gegeven. Naast behoeftigheid en het<br />
feitelijk verblijf in de gemeente, moet de aanvrager ook bewijzen dat hij alle andere<br />
mogelijkheden heeft uitgeput om aan een inkomen te raken. Het uiteindelijk geven van<br />
leefloon kan ook gekoppeld worden aan voorwaarden (activering naar werk,<br />
inburgeringsbereidheid,…) Gezinsherenigers kunnen in principe ook leefloon aanvragen,<br />
maar dit kan de verlenging van hun verblijf in gevaar brengen.<br />
De aanvraag moet gebeuren in het ocmw-sociaal centrum in de buurt. <strong>Antwerpen</strong> telt 23<br />
sociale centra.<br />
Voor het dichtst bijzijnde sociale centrum, zie www.ocmw.antwerpen.be > waar kan je<br />
terecht? Voor de regelgeving en procedures: zie www.ocmw.antwerpen.be > financiële hulp.<br />
> Mensen zonder wettig verblijf: Hoewel het eerste artikel van de OCMW-wet stelt dat het<br />
OCMW wil instaan voor het welzijn van alle mensen op haar grondgebied, wordt dit voor<br />
mensen zonder wettig verblijf beperkt tot ‘dringende medische hulp’. Het OCMW is bij wet<br />
dus enkel verplicht dit deel van het ‘welzijn’ op te nemen. Hiermee kan het OCMW tussen<br />
komen in terugbetaling van (een deel van) de medische kosten, als na onderzoek blijkt dat<br />
mensen effectief ziek zijn en hun medische kosten niet kunnen betalen (zie ook F2<br />
Terugbetaling van gezondheidszorg).<br />
Elk OCMW kan in principe wél beslissen om ook aan mensen zonder wettig verblijf tóch<br />
leefloon uit te betalen, of andere vormen van financiële steun. Maar ze zal deze steun dan uit<br />
eigen middelen moeten betalen, en niet terugbetaald krijgen van de federale overheid.<br />
Voor meer info: zie www.ocmw.antwerpen.be > mensen zonder papieren<br />
>> Samenlevingsopbouw <strong>Antwerpen</strong> – team inkomen<br />
’t Pleintje<br />
Sint-Rochusstraat 108<br />
2100 Deurne<br />
Tel 03/322.10.04<br />
Contact: Karen Maes, Chris Haesendonckx, Rein Domus, Ann Graulus<br />
Aanbod: Het team groepeert mensen die steun krijgen van het OCMW. Ze bespreken in<br />
groep welke rechten en noden ze hebben om volwaardig te kunnen participeren en hoe ze<br />
daarvoor ondersteuning kunnen krijgen.<br />
B2 Materiële steun<br />
Sinds 2001 krijgen asielzoekers in de asielprocedure geen financiële steun meer, maar<br />
‘materiële steun’.<br />
Om het stijgend aantal asielaanvragen de baas te kunnen, werd er vanaf 2001 een dubbel<br />
systeem ingesteld. Asielzoekers zouden pas in de tweede fase van hun procedure (de<br />
‘gegrondheidsfase’) financiële steun van een ocmw krijgen. Gedurende de eerste fase (de<br />
‘ontvankelijkheidsfase’) zouden ze worden opgevangen in open opvangcentra of Lokale<br />
Opvang Initiatieven. Daar zouden ze geen financiële steun krijgen, maar steun ‘in natura’.<br />
Een dak boven hun hoofd, een bed, voedsel, medische verzorging,… We spreken van het<br />
bed-bad-brood-principe of ‘materiële steun’.<br />
Sinds de omvorming van de asielprocedure (de twee fasen werden één fase) en de nieuwe<br />
opvangwet in 2007, blijven asielzoekers zelfs de hele duur van hun asielprocedure in een<br />
opvangcentrum, en krijgen ze die hele duur enkel ‘materiële steun’.<br />
Met de opvangcrisis van 2009 kwam steeds meer ter discussie wie nu nog recht had op<br />
materiële steun.<br />
28
Voor een laatste stand van zaken: zie www.vvsg.be > sociaal beleid > vreemdelingen.<br />
Asielzoekers buiten procedure (erkende vluchtelingen, uitgeprocedeerden, mensen<br />
zonder papieren,…) en andere groepen komen vaak in de grootstad terecht. Velen van hen<br />
zitten ook in de armoede, en hebben nood aan extra hulp.<br />
Er zijn in <strong>Antwerpen</strong> een reeks organisaties actief rond voedselbedeling (het uitdelen van<br />
voedselpakketten e.a.). Hiertoe behoren vooral veel vrijwilligersinitiatieven. De concrete<br />
werking, en de criteria die ze gebruiken om uit te maken of iemand al dan niet in aanmerking<br />
komt voor een voedselpakket, verschilt per organisatie.<br />
Er is een poging ondernomen om gemeenschappelijke criteria rond de doelgroep te bepalen,<br />
maar deze criteria zijn niet definitief en er wordt wel eens van afgeweken.<br />
Uitgangspunt voor vluchtelingen en asielzoekers is dat zij die aan een asielcentrum of<br />
OCMW zijn toegewezen, niet in aanmerking komen voor materiële hulp omdat zij recht<br />
hebben op materiële hulp in dit asielcentrum of op financiële steun via het OCMW.<br />
Mensen zonder wettig verblijf kunnen wel materiële hulp ontvangen.<br />
Er wordt een territoriale spreiding nagestreefd. Daarom wordt er doorverwezen naar een<br />
organisatie in de buurt waar men woont.<br />
Hieronder vind je een lijst van vrijwilligersinitiatieven die aan voedselbedeling doen. Een<br />
aantal van hen doen ook aan bredere hulpverlening, en buiten hen zijn er ook andere<br />
vrijwilligersverenigingen rond de doelgroep actief. Een breder overzicht vind je in de<br />
brochure ‘Geen kruimels maar rechten’, op te vragen bij De Loodsen.<br />
>> De Loodsen<br />
Sint Jacobsmarkt 43<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
tel.: 03/234.05.11<br />
e-mail: info@deloodsen.be<br />
website : www.deloodsen.be<br />
Contact: telefonisch contact opnemen.<br />
Werking en aanbod:<br />
1)De Loodsen is een tweedelijnsdienst die voornamelijk vrijwilligersorganisaties<br />
ondersteunt. Dit gebeurt via verschillende kanalen: de brochure ‘Geen kruimels maar<br />
rechten’ te verspreiden en te actualiseren, het Platform Noodhulp onder protest te<br />
organiseren,...<br />
2)Verschillende projecten zoals Harmattan, De Overzet, ‘t Vlot: zie verder<br />
In <strong>Antwerpen</strong> wordt materiële hulp gegeven ONDER PROTEST: noodhulp geven alleen lost<br />
niets op, maar is voor veel mensen een noodzaak om te (over)leven. Er is nood aan<br />
structurele maatregelen om armoede op te lossen en noodhulp overbodig te maken.<br />
Noodhulp onder Protest is een platformbeweging van verschillende noodhulpinitiatieven in<br />
<strong>Antwerpen</strong>, die deze visie onderschrijven. Meer info op www.noodhulponderprotest.be.<br />
>> Vrijwilligerswerkingen rond voedselbedeling<br />
>> SOS Hulp aan Mensen In Nood (SOS Hamin)<br />
Leeuwlantstraat 129, 2100 Deurne. Tel 03/326.10.40.<br />
Contact: maandag van 14 tot 16u (uitsluitend kleding) in de winkel (Turnhoutsebaan 10)<br />
Dinsdag (10 tot 12u), woensdag (10-12u, 14-15u: nieuwe inschrijvingen), donderdag (14-<br />
17u), vrijdag (14-16.30u).<br />
Aanbod: vrijwilligerswerking met bedeling van voedsel, kleding, huisraad en<br />
ontmoetingsmomenten tijdens permanenties.<br />
>> Zenith<br />
De Marbaixstraat 22, 2060 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03-213.15.75.<br />
29
Contact: Maandag van 13-15.30u (voor wie familienaam met letter A begint tot en met letter<br />
J). Donderdag van 13 tot 15.30u (van letter K tot en met Z)<br />
Aanbod: bedeling van voedselpakketten, tweedehandskleding, linnen, schoolgerief,<br />
speelgoed<br />
>> De Zon<br />
Charel De Costerlaan 50A, 2050 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 0476/88.02.03. e-mail: Schiltz@telenet.be<br />
Contact : maandag tot donderdag van 8 tot 12u<br />
Aanbod: voedselbedeling elke eerste donderdag van de maand<br />
>> De Toevlucht<br />
Dambruggestraat 336, 2060 <strong>Antwerpen</strong>.<br />
Contact: elke donderdag van 20 tot 21.30u (voedsel en kleding)<br />
De mensen hebben hiervoor een bonnetje nodig dat ze op bovenvernoemd adres kunnen<br />
krijgen vanaf 15u.<br />
>> Moeders voor Moeders<br />
Helmstraat 87-89, 2140 Borgerhout. Tel 03/272.53.84.<br />
Contact: dinsdagvoormiddag (familienaam beginnend met A tot en met L) en<br />
donderdagvoormiddag (M tot en met Z)<br />
Aanbod: stellen ‘kindkorven’ samen met allerlei kinderkleding, speelgoed,<br />
verzorgingsmateriaal, … Geven voedsel indien gevraagd. Alles mits verwijzingsbriefje van<br />
een sociale dienst.<br />
>> Teledienst<br />
Nerviërsstraat 7, 2018 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/230.78.78.<br />
e-mail: teledienst@skynet.be Website: www.tele-dienst.be<br />
Contact: maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 9 tot 17u. Woensdag: 9-13u<br />
Aanbod: gesprek, informatie, budgetbegeleiding en voedselhulp<br />
>> Raad en Daad (Dominicushuis)<br />
Zaal Eeninghe, Provinciestraat 108A, 2018 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/232.30.19.<br />
Contact: dinsdag van 8.30u – 10.30u<br />
Aanbod: laagdrempelige hulpverlening en ontmoeting aan mensen uit buurt van<br />
Provinciestraat, ism CAW De Mare<br />
>> Onthaal Sint-Antonius<br />
Paardenmarkt 109, 2000 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/231.74.32.<br />
Contact: elke voormiddag van 10-12u. Niet op maandag. Donderdagvoormiddag specifiek<br />
voor vluchtelingen<br />
Aanbod: voedselpakketten en hulpverlening<br />
>> Rozemaai<br />
Groot Hagelkruis 207, 2030 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/542.42.31.<br />
Werking gericht op bewoners appartementsblokken<br />
>> Leger des Heils<br />
Sociaal Dienstbetoon, Aalmoezeniersstraat 54, 2000 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/226.10.98<br />
Elke tweede vrijdag van 9 tot 12u: voedselbedeling<br />
>> Poverello<br />
Van Havreplein 13, 2100 Deurne. Tel 03/283.57.37<br />
Contact: maandag tot vrijdag van 14 tot 17u<br />
Aanbod: dagonthaal voor mensen met kleine en grote noden (koffie, soep)<br />
>> Welzijnsschakel Hoboken<br />
Kasteel Broydenborg, Broydenborglaan 2, 2660 Hoboken. Wzs.hoboken@scarlet.be<br />
Voedselbedeling: vrijdag van 14.30 tot 16u<br />
>> Sint-Vincentiusvereniging H. Sacrament<br />
Diksmuidelaan 195, 2600 Berchem. Tel 03/239.37.82.<br />
>> Sint-Vincentiusvereniging St.-Hubertus<br />
Ferd. Coosemansstraat 145, 2600 Berchem. Tel 03/239.28.27.<br />
>> Wederzijds Hulpbetoon Kristus Koning<br />
L. Strausstraat 3, 2020 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/238.67.95<br />
Contact: dinsdag en woendsdag van 10-12u<br />
30
Aanbod: voedselpakketten, tweedehandskledij, doorverwijzing en informatie<br />
>> Sint-Bernardus (’t Zonneke)<br />
De Bosschaertstraat 143, 2020 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/328.71.32.<br />
>> Chabadvereniging <strong>Antwerpen</strong><br />
Brialmontlei 48, 2018 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/218.41.96.<br />
Aanbod: Joods huis voor cultuur, welzijn, zorg en vorming. Voorziet Joodse gezinnen van<br />
voedselpakketten en organiseert kinderkampen, Nederlandse les,…<br />
Naast voedselpakketten kan de doelgroep ook op verschillende plaatsen terecht voor<br />
goedkope meubelen, (tweedehands) kledij en andere. Ook hier zijn verschillende<br />
organisaties actief.<br />
>> Goedkope meubels, kledij e.a.<br />
>> Kringwinkels<br />
Abdijstraat 104, 2020 <strong>Antwerpen</strong><br />
Kroonstraat 166, 2140 Borgerhout<br />
Maandag tot en met zaterdag van 10 tot 18u<br />
>> Leger des Heils<br />
Ballaerstraat 94, 2018 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/237.28.68.<br />
Dinsdag t.e.m. vrijdag van 9 tot 12u en 13 tot 15.45u<br />
>> C-Dienst<br />
Kattenberg 101, 2140 Borgerhout. Tel o3/236.87.97. info@c-dienst.be, www.cdienst.be<br />
Contact: maandag en donderdag: kantoor: 9-16u, meubelen: 14-16u<br />
Aanbod: klusjes en onderhoudswerken voor mensen in moeilijkheden, noodzakelijke<br />
meubelen, voedselbedeling aan huis,…<br />
>> ’t Stuiverke<br />
Veldstraat 65, 2060 <strong>Antwerpen</strong>.<br />
Elke werkdag van 13.30-17u en vrijdag tot 18.30u. Uitsluitend kleding.<br />
>> ’t Frakske<br />
Kerkstraat 57, 2060 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 0473/931.814.<br />
Contact: maandag van 12-16u. Dinsdag tem vrijdag van 13 tot 16.30u. Zaterdag: 11-16u<br />
Aanbod: uitsluitend kleding. Mensen met PSC-steun<strong>kaart</strong> kunnen enkel terecht op<br />
woensdag en vrijdag.<br />
>> Het Zonneke<br />
De Bosschaertstraat 149, 2020 <strong>Antwerpen</strong>.<br />
Contact: dinsdag van 10-12u, en van 14 tot 16u. Zaterdag van 10 tot 12u.<br />
Aanbod: tweedehandskleding aan budgetvriendelijke prijzen.<br />
>> Pax (OCMW)<br />
Lange Dijkstraat 68-70, 2060 <strong>Antwerpen</strong>.<br />
Meubelhal: tweedehandsmeubelen.<br />
>> De Bron<br />
Oude Bareellei 64, 2170Merksem. Tel03/645.54.21. GSM0495/27.98.64. debron@skynet.be<br />
Donderdag tussen 19 en 21u<br />
>> ’t Vestje<br />
Auguste Oleffestraat – ingang zijkant St. Catharinakerk, 2020 <strong>Antwerpen</strong><br />
Contact: maandag van 13 tot 17u. Zaterdag van 9 tot 12u<br />
Aanbod: verkoop tweedehandskleding, schoenen, huishoudlinnen en kleine inboedel<br />
B3 <strong>Sociale</strong> kruideniers en warme maaltijden<br />
<strong>Sociale</strong> kruideniers zijn kruideniers die producten verkopen aan een lager tarief. De kosten<br />
kunnen gedrukt worden doordat de producten vaak overschotten zijn die worden opgekocht<br />
bij supermarkten, producten tegen vervaldatum of na breekschade, donaties,… De winkel<br />
31
wordt vaak open gehouden door vrijwilligers. Je kan er enkel kopen na doorverwijzing door<br />
een sociale organisatie, en als je inkomen onder een bepaald minimum ligt.<br />
>> <strong>Sociale</strong> kruideniers<br />
>> <strong>Sociale</strong> kruidenier Filet Divers<br />
Rolwagenstraat 49, 2018 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/226.13.93.<br />
Contact: maandag (9-12.30u), woensdag (9-12.30u, 13.30-15u)<br />
Aanbod: Goedkope kruidenier voor mensen met een leefgeld van max. 150 euro. Bij een<br />
aantal organisaties kan men hiervoor een toegangs<strong>kaart</strong> krijgen. Project ism verschillende<br />
organisaties, o.a. de Bond zonder Naam, De Loodsen, PSC, stedelijke Armoedecel<br />
>> <strong>Sociale</strong> kruidenier Kiel<br />
Sint-Bernardsesteenweg 113 (boven feestzaal Kielpark), 2020 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/216.90.69<br />
(Samenwerkingsverband tussen stad <strong>Antwerpen</strong>, OCMW en Platform Noodhulp onder<br />
Protest)<br />
Contact: maandagnamiddag en donderdagvoormiddag<br />
Aanbod: mensen kunnen terecht na doorverwijzing door een armenorganisatie of het<br />
OCMW. Ze moeten voldoen aan bepaalde criteria: laag of geen inkomen én schuldenlast,<br />
kinderlast, ouderdom, medische problemen,…<br />
Mensen kunnen in <strong>Antwerpen</strong> ook op verschillende plekken terecht voor warme maaltijden:<br />
gratis of aan sociaal tarief. Vaak zijn deze gekoppeld aan projecten van ontmoeting.<br />
>> Ontmoeting en warme maaltijden<br />
>> Instuif<br />
Lamorinièrestraat 183, 2018 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/218.68.26. instuif@andante.be<br />
www.andante.be<br />
Aanbod: ontmoeting, vorming en ontspanning voor wie contact leggen moeilijk is<br />
>> Café zonder Bier<br />
Familiestraat 8, 2060 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/235.12.10.<br />
Contact: dinsdag tem vrijdag van 17 tot 22u. Zaterdag, zon- en feestdagen van 15 tot 22u<br />
>> Op het Eilandje<br />
Londenstraat, 2060 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/235.12.10.<br />
>> Ontmoetingshuis Welzijn Stuivenberg<br />
Handelsstraat 72, 2060 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/271.00.30<br />
>> Inloophuis De Steenhouwer (CAW De Terp)<br />
Steenhouwersvest 14, 2000 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/233.58.78. de.steenhouwer@cawdeterp.be<br />
Contact: di, do, vr en za van 9 tot 16u. Ma en woe van 10 tot 14u. Warme maaltijden en<br />
soep dan vanaf 10.30 tot 14.30u aan 1 euro.<br />
Aanbod: tasje koffie, babbel met andere mensen, krant lezen, warme maaltijden, sociale<br />
dienst,…<br />
>> Inloopcentrum De Vaart (CAW Metropool)<br />
Provinciestraat 32, 2018 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/234.07.50. vaart@cawmetropool.be<br />
Contact: maandag tot vrijdag van 9 tot 12u.<br />
Aanbod: koffie tegen klein bedrag, bagage in bewaring tegen 2,50 euro, douchen, kleren<br />
wassen en drogen aan 1 euro.<br />
>> vzw Daklozenhulp <strong>Antwerpen</strong><br />
Lange van Ruusbroecstraat 86, 2018 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/272.01.91. dakant@telenet.be<br />
Contact en aanbod: winterse soepbedeling met brood, vanaf half oktober tot eind maart<br />
elke zondag om 18u in het Koninklijk Atheneum aan de Rooseveltplaats (ingang Osystraat)<br />
>> Kamiano (Sint-Egidiusgemeenschap)<br />
Lombardenstraat 28, 2000 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/229.04.12.<br />
Contact en aanbod: gratis warme maaltijd op woensdag en zaterdag van 17 tot 19u;<br />
douche, dokters- en kappersbezoek zaterdagvoormiddag van 10 tot 12u (na aanmelding)<br />
32
De Zeven Schaken (sociaal restaurant)<br />
Van Schoonhovenstraat 82, 2000 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/226.04.91.<br />
Dagelijks (behalve zondag) warme maaltijden van 11.30u tot 14u<br />
>> De Pollepel<br />
Onderwijsstraat 13, 2060 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/270.33.42<br />
Sociaal restaurant met soep en hoofdschotel tussen 11.30u en 13u. Klanten ocmw: 2,40<br />
euro, gepensioneerden: 4,30 euro, anderen: 6 euro<br />
>> ’t Stoofpotje<br />
Sint-Lambertusstraat 38, 2600 Berchem.<br />
Elke eerste donderdag van de maand, tussen 12u en 14u: een eenvoudige, gezonde<br />
maaltijd voor 3 euro<br />
>> Free Hot Meals vzw<br />
Britselei 1, 2000 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 0497/48.84.71.<br />
Bedeling van gratis warme maaltijden aan minderbedeelde bejaarden<br />
>> TISO vzw La Cuisine<br />
Sint-Pieter en Paulusstraat 7, 2000 <strong>Antwerpen</strong>. Tel 03/226.42.71.<br />
TewerkstellingsInitiatief Stedelijk Onderwijs. Van dinsdag tot vrijdag, van 12 tot 19u: warme<br />
maaltijd en verse dagsoep aan democratische prijs.<br />
C. Onderwijs en opleiding<br />
Welk onderwijsaanbod is er in <strong>Antwerpen</strong>, voor kinderen en volwassenen? En welke<br />
onderwijsmogelijkheden hebben kinderen en mensen zonder papieren?<br />
C1 Onderwijs voor minderjarigen<br />
Elk kind, onafhankelijk van zijn verblijfstatuut, is verplicht naar school te gaan tot hij/zij<br />
meerderjarig wordt. Wat betreft de leerplicht is er dus geen verschil tussen kinderen met of<br />
zonder papieren. Wil je je kind inschrijven en ben je op zoek naar een school in <strong>Antwerpen</strong>?<br />
Je vindt alle Antwerpse scholen van alle netten (de Vlaamse Gemeenschapsscholen GO!,<br />
provinciaal, stedelijk, vrij katholiek en kleinere onderwijsverstrekkers) op www.antwerpen.be><br />
leven> onderwijs en vorming > voor leerlingen, cursisten en ouders.<br />
Voor jongeren die pas in België of <strong>Antwerpen</strong> aankomen, is aansluiten bij het regulier<br />
onderwijssysteem vaak niet eenvoudig. Speciaal daarvoor organiseren een aantal<br />
secundaire scholen in <strong>Antwerpen</strong> ‘OnthaalKlassen voor Anderstalige Nieuwkomers’ (OKANklassen).<br />
Bedoeling van deze OKAN-klassen is jonge nieuwkomers klaar te stomen voor het<br />
reguliere onderwijscircuit, in de vorm van een intensieve algemene cursus (waar alle<br />
‘vakken’ aan bod komen maar de klemtoon ligt op het verwerven van het Nederlands).<br />
Jongeren kunnen – gezien ze elk moment in de stad kunnen aankomen – in principe tot het<br />
einde van het schooljaar instappen. Op het einde van het schooljaar geven de OKANbegeleiders<br />
een advies: dit kan zijn om een tweede jaar OKAN-onderwijs te volgen (als de<br />
jongere nog te zwak staat) óf een advies om in een bepaalde (reguliere) studierichting en<br />
leerjaar in te stromen. Toeleiding naar scholen waar deze OKAN-klassen georganiseerd<br />
worden, vind je bij het onthaalbureau Inburgering <strong>Antwerpen</strong> -18.<br />
Voor het basisonderwijs bestaat het systeem van OKAN-klassen (nog) niet. Daar probeert<br />
men de diverse instroom zo veel mogelijk op te vangen via GOK-middelen.<br />
Onderwijs brengt voor mensen van vreemde origine, in precair of zonder wettig verblijf, soms<br />
extra vragen met zich mee. Daartoe werden een aantal specifieke projecten opgezet. Bij<br />
problemen bij inschrijving of discriminatie op school kan je terecht bij het Meldpunt onderwijs.<br />
Met het project jongerencoaches biedt de8 individuele opvolging en ondersteuning van<br />
risicoleerlingen met onderwijsmoeilijkheden. Roma en onderwijs roepen soms ook vragen<br />
op. <strong>De8</strong> wil scholen ook hierin ondersteunen.<br />
33
Meldpunt Onderwijs<br />
Langstraat 102<br />
2140 Borgerhout<br />
Tel.: 03/270.39.45<br />
GSM: 0497/41.84.71.<br />
0497/49.68.49.<br />
E-mail: meldpunt@de8.be<br />
Website: www.meldpuntonderwijs.be<br />
Contact: telefonisch of per mail<br />
Doelgroep: leerlingen en hun ouders<br />
Werking en aanbod:<br />
1)Ouders en leerlingen kunnen er terecht met vragen en klachten over onderwijs<br />
(bijvoorbeeld inschrijving in school, vragen rond uitsluiting, niet slagen of andere klachten en<br />
vragen rond rechten en plichten). Er wordt geprobeerd om samen met de ouders en de<br />
scholen een oplossing te vinden voor hun probleem. Daarbij wordt er vertrokken van de<br />
keuze van de ouders.<br />
2)Geven van informatiesessies over het Decreet Gelijke Onderwijskansen of andere<br />
onderwijsthema's. Dit zowel vanuit de theorie als vanuit concrete praktijkvoorbeelden.<br />
3)Het Meldpunt Onderwijs neemt deel aan allerhande overlegfora rond onderwijs, waar<br />
signalen worden gebundeld en uitgewisseld aan aange<strong>kaart</strong> bij de overheid.<br />
>> Jongerencoaches de8<br />
Contact: Kathleen Debruyne, de8, Van Daelstraat 35, 2140 Borgerhout, 03/270.33.25 of<br />
kathleen.debruyne@de8.be. Meer info op www.de8.be > projecten > onderwijs<br />
Doelgroep: Een jongerencoach probeert te voorkomen dat risicoleerlingen in het onderwijs<br />
uitvallen. Hij of zij richt zich op leerlingen die spijbelen, storend gedrag vertonen, in een<br />
neerwaartse spiraal terechtkomen. Deze jongeren zijn afgeknapt op<br />
hulpverleningsinstanties, lopen risico om de school zonder diploma te verlaten, geen werk te<br />
vinden… Bovendien gaan schoolproblemen vaak hand in hand met een problematische<br />
thuissituatie.<br />
Aanbod: Een jongerencoach werkt niet voor, maar samen met jongeren. Hij of zij is een<br />
vertrouwenspersoon, bemiddelaar, adviseur, hulpverlener, jeugdwerker en conflictmanager.<br />
Respect en wederzijds vertrouwen zijn de sleutelwoorden.<br />
>> Roma en onderwijs (de8)<br />
Contact: natasja.naegels@de8.be, tel 03/270.33.03.<br />
<strong>De8</strong> informeert scholen en onderwijspartners over de Roma. <strong>De8</strong> geeft vormingen op<br />
maat aan scholen, sociale partners, het OCMW… op basis van eigen ontwikkeld<br />
vormingsmateriaal en een uitgebreide syllabus.<br />
NIEUW ! <strong>De8</strong> organiseert bijeenkomsten voor leerkrachten, zorgcoördinatoren, directies,<br />
onderwijsactoren rond (omgaan met) Roma leerlingen. Op een tiental bijeenkomsten<br />
verspreid over een schooljaar staat uitwisseling hoog op de agenda. Bovendien krijg je<br />
naast een algemene introductie ook een vormingsaanbod op maat, afhankelijk van de<br />
vragen van de groep over vb. verblijfsdocumenten, armoedeproblematiek,<br />
praktijkvoorbeelden...<br />
<strong>De8</strong> ontwikkelt methodieken om te komen tot een meer toegankelijk onderwijs voor Romaleerlingen.<br />
<strong>De8</strong> neemt deel aan overleg en formuleert beleidsvoorstellen. <strong>De8</strong> schrijft<br />
Roma-attesten uit waarmee scholen extra middelen van Gelijke Kansen Onderwijs krijgen<br />
voor opvang en begeleiding van Roma kinderen.<br />
34
Ook kinderen zonder papieren hebben het recht om onderwijs te volgen. Tot hun 18 jaar<br />
hebben deze kinderen recht om ingeschreven te worden in een school, de schoolloopbaan te<br />
volgen, diploma’s te halen,… Verschillende regelgevingen bepalen dat kinderen niet op de<br />
school zelf mogen gearresteerd worden, dat de schoolverzekering ook voor hen open staat,<br />
… De praktijk is vaak moeilijker. Kinderen zonder papieren hebben geen recht op een<br />
studietoelage, en zelfs basisonderwijs is soms toch nog te duur voor de ouders zonder<br />
papieren (schoolbenodigdheden, transport,…). Ook andere drempels verhinderen dat<br />
kinderen zonder papieren effectief school lopen.<br />
Voor meer info rond regelgeving van onderwijs aan kinderen zonder papieren: zie het<br />
‘Infodossier leerlingen zonder wettig verblijf’ op www.vmc.be<br />
Belangrijk is ook dat minderjarigen in precair verblijf een opleiding ‘deeltijds leren’ kunnen<br />
aanvangen, ook al geeft hun precair statuut in principe geen recht op een arbeids<strong>kaart</strong>.<br />
Zolang de jongere de opleiding begint voor zijn achttiende verjaardag mag hij ook deeltijds<br />
(betaalde) stages volgen. Dit recht loopt door na de achttiende verjaardag van de jongeren,<br />
zolang hij de opleiding begonnen is toen hij/ zij nog minderjarig was.<br />
CDO Leonardo Lyceum<br />
Vestiging Het @lternatief (15-17 jaar):<br />
Sint-Bernardsesteenweg 620<br />
2660 Hoboken<br />
tel. 03 828 34 23<br />
fax 03 825 21 63<br />
e-mail info@werkendleren.be<br />
website www.werkendleren.be<br />
CDO Noord<br />
Bredastraat 35-37<br />
2060 <strong>Antwerpen</strong><br />
tel. 03 201 25 10<br />
fax 03 201 25 11<br />
e-mail info@cdo-noord.be<br />
website http://www.cdo-noord.be/<br />
Vanaf het moment dat een jongere in precair verblijf meerderjarig wordt, worden de<br />
onderwijsmogelijkheden een stuk beperkter. De onderwijsrechten hangen nu ook erg samen<br />
met het juridisch statuut (welke procedure, …) van de jongere. Zie hiervoor C2.<br />
In de Jongerenwerking van het Protestants Sociaal Centrum (CAW De Terp) kunnen<br />
jongeren in precair verblijf tot 21 jaar terecht voor studiebegeleiding – en oriëntatie.<br />
C2 Onderwijs en opleidingen voor volwassenen<br />
Ook volwassenen kunnen onderwijs volgen, al ligt dat voor mensen in precair en zonder<br />
wettig verblijf vaak moeilijker in de praktijk.<br />
Strikt gezien zijn is er geen bindende reglementering wat betreft mensen in precair verblijf en<br />
hoger onderwijs (universiteit of hogeschool). Ook mensen zonder wettig verblijf wordt<br />
wettelijk nergens het recht ontzegd om hoger onderwijs te volgen. De Antwerpse instellingen<br />
voor hoger onderwijs en alle praktische randinformatie vind je op<br />
www.antwerpenstudentenstad.be<br />
In de praktijk hangt het al dan niet toegelaten worden in het hoger onderwijs, evenwel sterk<br />
af van de school zelf. Elke universiteit/hogeschool beslist zelf wat de toelatingsvoorwaarden<br />
zijn. U richt zich dus best rechtstreeks tot de onderwijsinstelling zelf met de vraag of zij<br />
studenten in precair verblijf al dan niet aanvaarden en welke de toelatingsvoorwaarden zijn.<br />
De inschrijvingskosten zijn vaak een groot struikelblok. Mensen zonder wettig verblijf hebben<br />
geen recht op een studiebeurs en de onderwijsinstellingen kunnen ervoor kiezen om hen<br />
geen verlaagd inschrijvingstarief toe te kennen.<br />
De voorwaarden voor inschrijving in een instelling voor hoger onderwijs zijn steeds het<br />
bezitten van een (geldig) diploma middelbaar onderwijs en een voldoende niveau<br />
Nederlands. Ga dit eerst goed na! Studiebegeleidingsdienst Vluchtelingenwerk Vlaanderen<br />
en hun Helpdesk bieden studiebegeleiding aan voor erkende vluchtelingen die hoger<br />
onderwijs willen volgen.<br />
35
Studiebegeleidingsdienst Vluchtelingenwerk Vlaanderen<br />
Carine Maes<br />
Universiteit <strong>Antwerpen</strong> (Agora gebouw)<br />
Hoek Grote Kauwenbergstraat – Vekestraat<br />
Lokaal E 121 (1 ste verd)<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
tel.: 03/265.44.90 (donderdag en vrijdag)<br />
02/274.00.20 (maandag, dinsdag en woensdag)<br />
e-mail: carine@vluchtelingenwerk.be<br />
Contact : op afspraak, na telefonisch contact<br />
Doelgroep: ontvankelijk verklaarde asielzoekers, erkende vluchtelingen en andere<br />
nieuwkomers die willen instappen in het hoger onderwijs in Vlaanderen, en die in zijn/haar<br />
herkomstland minstens het secundair onderwijs hebben voltooid en een redelijke kennis van<br />
het Nederlands hebben.<br />
Werking en aanbod: De studiebegeleidingsdienst begeleidt, geeft informatie en advies:<br />
1) informatie geven over studeren aan een hoge school of universiteit of het hoger<br />
beroepsonderwijs van het volwassenenonderwijs in Vlaanderen<br />
2) begeleiden bij het maken van een geschikte studiekeuze<br />
3) hulp bij het samenstellen en indienen van een toelatingsdossier<br />
4) hulp bij het bekijken van hoe de studies te financieren<br />
5) opvolging tijdens de studies<br />
>> Helpdesk studiebegeleiding<br />
tel. 02/274.00.20<br />
e-mail: carine@vluchtelingenwerk.be of goska@vluchtelingenwerk.be<br />
Contact: maandag, dinsdag en woensdag telkens van 13.30 tot 16.30u<br />
Werking en aanbod: telefonische helpdesk voor vragen over o.a. studieaanbod, structuur,<br />
toelatingsvoorwaarden, taalvereisten en financiering hoger onderwijs voor asielzoekers,<br />
vluchtelingen en anderstalige nieuwkomers met minimum een buitenlands diploma<br />
secundair onderwijs en een legaal verblijf in België.<br />
Nederlandse les is in praktijk nog vrij toegankelijk, ook voor mensen zonder wettig verblijf.<br />
Wie Nederlandse les wil volgen in <strong>Antwerpen</strong>, gaat best eerst naar het Huis van het<br />
Nederlands. Daar wordt, middels een COgnitieve VAARdigheidstest het niveau van de<br />
cursist bepaald. Afhankelijk van het niveau wordt de cursist nadien ingeschreven bij Open<br />
School <strong>Antwerpen</strong> (minder dan tien jaar schoolse ervaring en/of ‘laaggeschoold’), of bij één<br />
van de vijf Centra voor Volwassenen Onderwijs (CVO) in <strong>Antwerpen</strong>, of een andere instelling<br />
(indien ‘hoger geschoold). Inschrijvingsgeld bij een CVO bedraagt evenwel 60 euro per<br />
module. Wanneer een persoon begeleid wordt door OCMW of VDAB is er korting mogelijk,<br />
maar mensen zonder wettig verblijf moeten sowieso het volledige bedrag betalen.<br />
>> Huis van het Nederlands <strong>Antwerpen</strong><br />
Atlas<br />
Carnotstraat 110 Sint-Bernardsesteenweg 313<br />
2060 <strong>Antwerpen</strong> 2660 Hoboken Kiel<br />
36
tel.: 03/338.70.55 Tel 03/292.61.50.<br />
Contactpersoon : Frieke Van Zundert<br />
e-mail: huisvanhetnederlands@stad.antwerpen.be<br />
website: www.nt2antwerpen.be<br />
Afspraak maken kan: van maandag tot donderdag tussen 9.00 en 16.00uur.<br />
Doelgroep: Iedereen die nog geen Nederlands kent maar het graag wil leren, of die zijn<br />
Nederlands wil verbeteren.<br />
Werking en aanbod: Er wordt samen bekeken welke cursus Nederlands het beste bij de<br />
persoon past. Afhankelijk van het moment in het jaar en het aanbod wordt er een afspraak<br />
gemaakt over de inschrijving, de startdatum en de plaats van de lessen.<br />
Omdat het professionele taalaanbod soms onbereikbaar of te duur is, of als aanvulling op het<br />
bestaande aanbod, organiseren verschillende sociale organisaties Nederlandse<br />
conversatielessen. Voorbeelden zijn Taal*Oor (Samenlevingsopbouw), Harmattan (De<br />
Loodsen), Stadsklap (stad <strong>Antwerpen</strong>), conversatielessen bij IVCA, vrouwenwerking PSC en<br />
Filet Divers, Yaguine en Fodé (Sint-Egidiusgemeenschap) en het EVA-centrum.<br />
>> Taal*Oor (Samenlevingsopbouw <strong>Antwerpen</strong>)<br />
Via Taal*ooR brengt Samenlevingsopbouw <strong>Antwerpen</strong> stad buurtbewoners met een<br />
verschillende moedertaal met elkaar in contact om bruggen te bouwen tussen diverse<br />
groepen en culturen. In Taal*ooR praten Nederlandstaligen en anderstaligen over de<br />
samenleving en het wijkgebeuren in het bijzonder. Taal*ooR is de deur naar andere<br />
initiatieven in de samenleving en een stap op weg naar actief burgerschap.<br />
Op www.taaloor.be vind je steeds het meest recente overzicht van waar en wanneer<br />
Taal*ooR plaatsvindt en de visie achter dit initiatief.<br />
Hieronder het huidige overzicht:<br />
maandag dinsdag woensdag donderdag samenstelling contactgegevens<br />
<strong>Antwerpen</strong> Noord<br />
18-21u. 13-15u. Dinsdag:<br />
gemengde<br />
groepen<br />
Donderdag: enkel<br />
voor vrouwen<br />
Ellen Van Doren<br />
Centrum De Wijk<br />
Willy Vandersteenplein 1<br />
2060 <strong>Antwerpen</strong><br />
ellen.vandoren@samenleving<br />
sopbouw.be<br />
T 03 235 17 24<br />
of 03 236 13 51<br />
Deurne Noord<br />
13.30-15.30u. Gemengde<br />
Hafida Dalaa<br />
Dinamo<br />
groepen Ten Eekhovelei 337<br />
2100 Deurne<br />
hafida.dalaa@samenlevingsopbou<br />
w.be<br />
T 03 326 22 14<br />
Deurne Zuid<br />
14-16u. Gemengde<br />
groepen<br />
Ria Vervoort<br />
‘t Pleintje<br />
Sint-Rochusstraat 106<br />
2100 Deurne<br />
ria.vervoort@samenlevingsop<br />
bouw.be<br />
37
Borgerhout Zuid<br />
20-21.30u. 10-11.30u. Gemengde<br />
groepen<br />
Berchem<br />
10-12u.<br />
13.30-15.30u.<br />
19-21u.<br />
Kiel<br />
Vrouwengroep<br />
De avondgroep is<br />
een gemengde<br />
groep<br />
19-20.30u. 14-15.30u. Gemengde<br />
groepen<br />
>> Harmattan (De Loodsen)<br />
Sint Jacobsmarkt 43<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
tel.: 03/234.05.11<br />
T 03 320 26 70<br />
Leen Van den Bulck / Mattia<br />
De Pauw<br />
De Shelter<br />
Langstraat 102<br />
2140 Borgerhout<br />
leen.vandenbulck@samenlevi<br />
ngsopbouw.be<br />
mattia.depauw@samenleving<br />
sopbouw.be<br />
T 03 270 39 46<br />
Griet Vielfont<br />
Posthof<br />
Patriottenstraat 62, 2600<br />
Berchem<br />
griet.vielfont@samenlevingso<br />
pbouw.be<br />
T 03 609 52 03<br />
Gina De Mey/Bruno<br />
Verheyen<br />
NOVA<br />
Schijfstraat 105<br />
2020 <strong>Antwerpen</strong><br />
gina.demey@samenlevingsop<br />
bouw.be<br />
bruno.verheyen@samenleving<br />
sopbouw.be<br />
T 03 259 04 20<br />
e-mail: info@deloodsen.be<br />
website : www.deloodsen.be<br />
Contact: De Loodsen is elke dag open van 8.30u tot 13u of na (telefonische) afspraak.<br />
Doelgroep: vluchtelingen, asielzoekers en mensen met een precair verblijf.<br />
Werking en aanbod:<br />
Harmattan is één van de initiatieven van de Loodsen. Via deze groepswerking wil men<br />
aandacht aan de opvang van vluchtelingen geven en een ontmoetingsplaats voor<br />
interculturele uitwisseling creëren. Voor meerderjarigen worden er per trimester cursussen<br />
Nederlands voor anderstaligen gegeven.<br />
Taallessen gaan door op:<br />
Dinsdag en donderdag van 9.30 tot 11.00u<br />
Woensdag van 9.30 tot 11.00u en van 14.00 tot 16.00u<br />
Opgelet: alle lessen zijn volzet voor schooljaar 2009-2010!<br />
Wilt u in contact komen met inburgeraars? Een gesprek voeren over hun dagelijks leven en<br />
het uwe? Over opvoeding? Gewoontes? Ervaringen uitwisselen? Neem dan deel aan een<br />
Stadsklap. Tijdens Stadsklap wisselt u ervaringen uit met inburgeraars die een cursus<br />
38
maatschappelijke oriëntatie (MO) volgen. Stadsklap is voor sommige inburgeraars het<br />
eerste persoonlijke contact met <strong>Antwerpen</strong>aars of Vlamingen. Indien nodig vertalen onze<br />
leerkrachten het gesprek. VormingPlus begeleidt samen met Inburgering <strong>Antwerpen</strong> de<br />
Stadsklapgroepen. Er bestaan verschillende Stadsklap-formules.<br />
>> Stadsklap stad <strong>Antwerpen</strong><br />
Inschrijven<br />
Vooraf inschrijven is noodzakelijk. Hiervoor neemt u contact op met VormingPlus op het<br />
nummer 03 230 03 33 of via mail info@vormingplusantwerpen.be.<br />
Belangrijk: na inschrijving krijgt u een uitnodiging van VormingPlus waar de plaats staat<br />
waar de Stadsklap zal plaatsvinden: Atlas of 't Werkhuys. Kijk dit steeds goed na. Wilt u zelf<br />
een groep samenstellen om deel te nemen aan Stadsklap? Neem contact op met Sofie<br />
Liekens op het nummer 03 227 03 89 of per mail sofie.liekens@stad.antwerpen.be.<br />
>> Yaguine en Fodé (Sint-Egidiusgemeenschap)<br />
Kammenstraat 51<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/229.04.10.<br />
Doelgroep: voor mensen met basiskennis Nederlands en elders een officiële cursus volgen<br />
(of aantoonbaar hebben gevolgd)<br />
Aanbod: Conversatielessen en mondelinge taalvaardigheid Nederlands. Twee semesters<br />
van telkens 30 uur (15 weken van twee uur). Twee instapmomenten: september en januari.<br />
Keuze uit twee lesmomenten: zaterdag 14-16u of woensdag 13.30-15.30u.<br />
>> Nederlandse conversatie EVA-centrum Ekeren<br />
EVA-ontmoetingscentrum<br />
Schutstraat 10, Ekeren<br />
Aanbod: gratis Nederlandse conversatie op woensdagvoormiddag van 9.30u tot 11u<br />
Aanmelden bij Hilde van Hoijweghe (0498/53.65.60) of Frie Van Looy (0470/60.47.37)<br />
Beroepsopleidingen voor volwassenen worden ook voorzien door de VDAB. Informatie<br />
hierrond vind je in de werkwinkel in je buurt, bij VDAB Inwerking of op www.werkwinkel.be.<br />
VDAB-opleidingen kunnen enkel gevolgd worden door mensen die ook ingeschreven zijn als<br />
werkzoekende. Wie niet mag werken – bijvoorbeeld mensen zonder wettig verblijf – is hier<br />
dan ook voor uitgesloten.<br />
Beroeps- en andere opleidingen voor volwassen worden in <strong>Antwerpen</strong> ook georganiseerd<br />
door de Centra voor Volwassenen Onderwijs en andere opleidingsinstellingen.<br />
De Centra voor Volwassenenonderwijs zijn in principe toegankelijk voor mensen in precair<br />
verblijf, zolang zij ook voldoen aan de andere toelatingsvoorwaarden. Asielzoekers die<br />
materiële steun krijgen (verblijven in een asielcentrum) zijn vrijgesteld van<br />
inschrijvingskosten. Mensen zonder papieren betalen het volledige inschrijvingsgeld,<br />
aangezien zij geen recht hebben op financiële steun van het OCMW en dus ook niet op de<br />
sociale tarieven die daarbij horen.<br />
Informatie omtrent het aanbod in volwassenenonderwijs, de inschrijvingsvoorwaarden en<br />
antwoord op alle andere praktische vragen kan verkregen worden bij de Studiewijzer van<br />
stad <strong>Antwerpen</strong>, of via de site http://studiewijzer.antwerpen.be.<br />
39
Studiewijzer<br />
Lange Gasthuisstraat 29<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
03 338 3366<br />
fax 03 338 3369<br />
Website: http://studiewijzer.antwerpen.be<br />
Aanbod: Waar is er een lagere school in mijn buurt? Wanneer kan ik mijn dochter<br />
inschrijven in de kleuterschool? Mijn zoon moet zijn studiekeuze maken voor het secundair<br />
onderwijs: welke richtingen kan hij allemaal kiezen? Waar kan ik een cursus Spaans<br />
volgen? Hoe kan ik omscholen tot netwerkbeheerder? ... De Studiewijzer beantwoordt al uw<br />
vragen over leren in <strong>Antwerpen</strong>. Heeft u een vraag over onderwijs? Bel, e-mail of ga eens<br />
langs bij de Studiewijzer. Ook op de website vindt u heel veel informatie. Informatie of<br />
advies van de Studiewijzer is gratis. De Studiewijzer kan u informeren over alle<br />
onderwijsniveaus: van kleuter- en lager onderwijs over secundair onderwijs tot hoger en<br />
volwassenenonderwijs.<br />
Openingsuren: Elke werkdag van 12 tot 17 uur.<br />
Cursussen allerhande kunnen ook gevolgd worden bij de verschillende culturele centra van<br />
de stad, of de dienstencentra van het OCMW (zie www.ocmw.antwerpen.be) Stad<br />
<strong>Antwerpen</strong> organiseert ook gratis cursussen rond PC, gsm- en internetgebruik. Meer info op<br />
www.antwerpen.be > onderwijs en vorming > voor leerlingen, cursisten en ouders.<br />
D. Arbeid en tewerkstelling<br />
Wie mag werken? Waar kunnen mensen terecht voor arbeidsbemiddeling? Hoe dwing<br />
je je arbeidsrechten af? En wat met je arbeidsrechten als je zonder papieren bent?<br />
Niet elke nieuwkomer mag werken. Of je al dan niet mag werken, hangt af van je<br />
verblijfsstatuut. Mensen zonder wettig verblijf mogen bijvoorbeeld NIET werken. Andere<br />
groepen mogen wel werken, of pas na een bepaalde periode. Brussels integratiecentrum<br />
Foyer werkte een website uit, waar je per verblijfsdocument kan nagaan of iemand mag<br />
werken, en of hij hier al dan niet een arbeids<strong>kaart</strong> moet voor aanvragen. Je vindt de<br />
zoekmachine op www.foyer.be > verblijf en werken.<br />
Als je een arbeids<strong>kaart</strong> B nodig hebt, wordt deze door je werkgever aangevraagd. Als je<br />
een arbeids<strong>kaart</strong> A of C nodig hebt, moet je die echter zelf aanvragen. Je moet de aanvraag<br />
doen bij de Dienst Migratie en Arbeidsbemiddelingsbureaus Provincie <strong>Antwerpen</strong>. Je kan er<br />
ook terecht voor alle mogelijke vragen rond arbeids<strong>kaart</strong>en.<br />
>> Dienst Migratie en Arbeidsbemiddelingsbureaus Provincie <strong>Antwerpen</strong><br />
Lange Kievitstraat 111-113 bus 22<br />
2018 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03 224 95 05<br />
Fax 03/224 95 00<br />
e-mail: arbeids<strong>kaart</strong>.antwerpen@vlaanderen.be<br />
Contact : maandag tot vrijdag van 8.30u tot 12u<br />
Als je mag werken, moet je ook nog werk vinden. Dit kan op verschillende plekken.<br />
Arbeidsbegeleiding vind je in de werkwinkel in je buurt. De werkwinkel groepeert alle<br />
diensten die bezig zijn rond tewerkstelling (VDAB, zelfbedieningscomputers, PWA,..). Je kan<br />
je er inschrijven als werkzoekende bij de VDAB, en deze kan je begeleiden in het zoeken<br />
naar werk. Er zijn elf werkwinkels in <strong>Antwerpen</strong>. De adressen en verdere informatie vind je<br />
40
op www.werkwinkel.be. Je vindt er ook de adressen van de (private) Antwerpse<br />
uitzendkantoren, waar je je ook als werkzoekende kan inschrijven. (onder ‘werklinks’)<br />
>> Werkwinkel<br />
Website: www.werkwinkel.be<br />
>> <strong>Antwerpen</strong>-Berchem<br />
Belpairestraat 20<br />
2600 Berchem<br />
Tel 03/280.10.50.<br />
Fax 03/280.10.59.<br />
>> <strong>Antwerpen</strong>-Deurne<br />
Turnhoutsebaan 155-157<br />
2100 Deurne<br />
Tel 03/360.28.60.<br />
Fax 03/260.28.79.<br />
>> <strong>Antwerpen</strong>-Linkeroever<br />
Verbrandendijk 106/2<br />
2070 Zwijndrecht<br />
Tel 03/210.98.10<br />
Fax 03/210.99.29<br />
>> <strong>Antwerpen</strong>-Wilrijk<br />
Somersstraat 22<br />
2018 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/202.17.83<br />
Fax 03/202.17.00<br />
>> <strong>Antwerpen</strong>-Borgerhout<br />
Eliaertstraat 20-24<br />
2140 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/270.78.40.<br />
Fax 03/270.78.69.<br />
>> <strong>Antwerpen</strong>-Ekeren<br />
Kloosterstraat 11<br />
2180 Ekeren<br />
Tel 03/546.73.10.<br />
Fax 03/546.73.29.<br />
>> <strong>Antwerpen</strong>-Merksem<br />
Komiteitstraat 48-52<br />
2170 Merksem<br />
Tel 03/641.43.40.<br />
Fax 03/641.43.59<br />
>> <strong>Antwerpen</strong>-Zuid<br />
Brederodestraat 188<br />
2018 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/260.75.10<br />
Fax 03/260.75.39<br />
>> <strong>Antwerpen</strong>-centrum<br />
Kipdorp 49<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/203.47.30.<br />
Fax 03/203.47.59.<br />
><strong>Antwerpen</strong>-Hoboken-Kiel<br />
Kapelstraat 24-26<br />
2660 Hoboken<br />
Tel 03/897.18.70.<br />
Fax 03/897.18.89.<br />
>> <strong>Antwerpen</strong>-Noord<br />
Vondelstraat 15<br />
2060 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/217.42.60.<br />
Fax 03/235.58.89<br />
Sommige specifieke organisaties leggen zich ook toe op het begeleiden van onze<br />
doelgroep naar werk. Het is voor mensen in precair verblijf of van vreemde origine niet altijd<br />
eenvoudig om werk te vinden. Soms hebben ze eerst nog extra opleidingen nodig, moeten<br />
ze eerst beter wegwijs gemaakt worden in de Vlaamse arbeidsmarkt, hebben ze extra<br />
ondersteuning nodig bij het opstellen van een CV en zoeken naar werk,… Verschillende<br />
Antwerpse organisaties houden zich hier mee bezig. VDAB Inwerking <strong>Antwerpen</strong> leidt<br />
nieuwkomers en inburgeraars toe naar de VDAB en eventuele bijkomende opleidingen.<br />
@work en Instant A bieden individuele arbeidsbegeleiding en toeleiding naar<br />
(voor)opleidingen aan. GTB biedt arbeidsbegeleiding aan voor gehandicapten die moeilijk<br />
bemiddelbaar zijn in het reguliere circuit. Binnen verschillende allochtone gemeenschappen<br />
zijn ook toeleiders naar werk actief, die de eigen doelgroep aansluiting doen vinden op de<br />
arbeidsmarkt. De bijblijfconsulenten bij de verschillende vakbonden geven ook informatie<br />
over opleidingen en het verhogen van je kans op de arbeidsmarkt. Wie zich in het zoeken<br />
naar werk, of op de uiteindelijke arbeidsvloer, gediscrimineerd voelt, is er ook nog het<br />
Meldpunt Discriminatie <strong>Antwerpen</strong>. Samenlevingsopbouw <strong>Antwerpen</strong> brengt mensen uit de<br />
doelgroep samen om te werken rond oorzaken die hun toetrede tot de arbeidsmarkt<br />
bemoeilijken.<br />
>> VDAB Inwerking <strong>Antwerpen</strong><br />
F. Rooseveltplaats 12<br />
2060 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/212.28.91<br />
Fax: 03/212.28.81.<br />
Doelgroep: oudkomers en nieuwkomers die geen of gebrekkig Nederlands spreken, en nog<br />
geen getuigschrift of diploma hebben behaald in België of Nederland<br />
Aanbod: Nieuwkomers die binnen het Onthaalbureau Inburgering begeleid worden in hun<br />
41
zoektocht naar werk, worden naar deze dienst doorverwezen nadat ze de cursus<br />
maatschappelijke oriëntering hebben gevolgd en als de voorwaarden voor tewerkstelling<br />
vervuld zijn. Ook toeleiders verwijzen hiernaar door, wanneer nieuwkomers nog te weinig<br />
Nederlands beheersen om in het reguliere VDAB-circuit terecht te kunnen.<br />
Deze dienst neemt de begeleiding naar de arbeidsmarkt dan verder op zich<br />
(loopbaanoriëntatie, jobbegeleiding op maat, doorverwijzing naar eventuele extra<br />
opleidingen).<br />
>> @work! de8<br />
W. Vandersteenplein 1<br />
2060 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/271.11.33.<br />
GSM 0485/73.88.67 (Jamal)<br />
e-mail: anja.boonen@de8.be<br />
website: www.de8.be<br />
Contact: dinsdag en donderdag van 13.30u tot 16u of na telefonische afspraak<br />
Doelgroep: +18-jarigen (allochtonen) met basiskennis Nederlands en een legale<br />
verblijfsvergunning die toelaat te werken<br />
Aanbod: hulp bij opstellen van een CV en sollicitatiebrief, info over opleidingen, info over<br />
arbeidsbegeleiding, een motiverende babbel<br />
>> Instant A<br />
Sociaal uitzendkantoor voor jongeren<br />
Website: www.instanta.be<br />
Provinciestraat 91-93 Abijstraat 100 Wolstraat 25-29<br />
2018 <strong>Antwerpen</strong> 2020 <strong>Antwerpen</strong> 2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/272.55.65 Tel 03/260 65.39 Tel<br />
Contact: maandag tot vrijdag van 9-12.30u en op afspraak<br />
Doelgroep: alle jongeren tussen 16 en 30 jaar met weinig werkervaring en/of scholing.<br />
Diploma en ervaring niet noodzakelijk. Recht op werk en basiskennis Nederlands wel.<br />
Aanbod: de jongeren krijgen advies, hulp bij het zoeken naar werk, de juiste opleiding- of<br />
begeleidingsprogramma’s, opvolging,… Werken veelvuldig met interim-werk<br />
(samenwerkingsverband met t-interim en tempo-Team).<br />
>> GTB vzw – Gespecialiseerde Trajectbepalings- en Begeleidingsdienst<br />
Deurnestraat 208<br />
2640 Mortsel<br />
Tel 03/740.36.20<br />
03/830.66.31<br />
Website: www.gtb-vlaanderen.be<br />
e-mail: info.ant@gtb-vlaanderen.be<br />
Contact: open op werkdagen van 8u – 16.30u<br />
Doelgroep: personen met een handicap die niet door reguliere tewerkstellingsdiensten<br />
bemiddelbaar zijn en die een Vlaams Fondsnummer hebben.<br />
Aanbod: arbeidstrajectbegeleiding met aandacht voor de specifieke begeleidingsbehoeften<br />
van gehandicapten naar een volwaardige tewerkstelling. Ook aanvragen Vlaams<br />
Fondsnummer.<br />
>> Toeleiders naar werk<br />
>> Internationaal Comité<br />
>> Federatie Marokkaanse >> UTV Turkse Unie<br />
42
Platform Russisch<br />
Sprekenden<br />
Nationalestraat 111<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Contact: Pavel Radjuk<br />
Tel 0494/38.65.64.<br />
e-mail: pradjuk@hotmail.com<br />
Verenigingen<br />
Prins Leopoldstraat 51<br />
2140 Borgerhout<br />
Contact: Mohammed Bali<br />
e-mail:<br />
mohammed.bali@fmbbali.be<br />
Lange Achteromstraat 32<br />
2018 <strong>Antwerpen</strong><br />
Contact: Fatih Ari<br />
e-mail: fatih.ari@utvweb.be<br />
>> BIJBLIJF-consulenten<br />
ACV ABVV Bijblijfconsulten ABVV<br />
Nationalestraat 111 Ommeganckstraat 35 Ommeganckstraat 35<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong> 2018 <strong>Antwerpen</strong> 2018 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/222.72.79. tel 03/220.66.44 Tel 03/220.66.44.<br />
Website: www.acv-online.be > het acv www.vlaamsabvv.be/bijblijvers<br />
Contact: na telefonische afspraak<br />
Doelgroep: werkzoekenden die hun kansen op de arbeidsmarkt willen verhogen en op zoek<br />
zijn naar mogelijkheden, opleidingen enz.<br />
Aanbod: Bijblijfconsulenten zijn geen trajectbegeleiders naar werk, maar geven wel<br />
informatie over opleidingen, vormingen en werk en zoeken samen met je uit welke<br />
opleidingen geschikt zijn.<br />
>> Meldpunt Discriminatie <strong>Antwerpen</strong><br />
Sint-Jacobsmarkt 7<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 0800 94843<br />
Fax 03/292.37.79.<br />
e-mail: meldpunt.discriminatie@stad.antwerpen.be<br />
Website: www.antwerpen.be > leven > diversiteit en inburgering > meldpunt discriminatie<br />
Contact: na telefonische afspraak<br />
Aanbod: Begeleiding bij klachten rond racisme en discriminatie (ook rond leeftijd,<br />
seksuelme geaardheid, gender e.d.) op alle terreinen van de samenleving. Het meldpunt<br />
luistert in vertrouwen, noteert de klacht, zoekt naar een oplossing, volgt de zaak op en<br />
neemt initiatieven ter voorkoming van discriminatie.<br />
>> Samenlevingsopbouw <strong>Antwerpen</strong> – team arbeid<br />
De Shelter<br />
Langstraat 102<br />
2140 Borgerhout<br />
Tel 0473/86.83.94.<br />
Website: www.samenlevingsopbouw.antwerpen/ antwerpenstad<br />
Contact: Viviane Gerits, Billy Kalonji, Mohammed Elmajjoudi, Joke Janssens<br />
Aanbod: Het team Arbeid groepeert werkzoekenden om samen te zoeken naar oorzaken<br />
waarom zij niet terechtkomen op de arbeidsmarkt. Het team arbeid gaat in 2010 van start<br />
met 2 groepen, één groep van Marokkaanse origine en één groep van Afrikaanse origine.<br />
Als je aan het werk bent, hebt je ook een heel aantal arbeidsrechten. Deze rechten werden<br />
door de geschiedenis afgedwongen door bewegingen van arbeiders: de vakbonden. Je kan<br />
je aansluiten bij een vakbond (door betaling van lidmaatschap) om je bij te staan je<br />
arbeidsrechten te verdedigen. Aansluiten bij een vakbond is niet verplicht, maar 60% van de<br />
Belgische werkende bevolking doet het.<br />
43
Aansluiting bij een vakbond heeft een aantal voordelen. De vakbond kan je helpen met<br />
advies en informatie rond loon, werkloosheid, PWA-diensten, arbeidscontracten, ontslag,<br />
overuren, pensioenen, kinderbijslag, studietoelagen, jobstudent enz. De vakbond kan je ook<br />
(gratis) juridische bijstand geven om, eventueel voor de rechtbank, je arbeidsrechten af te<br />
dwingen. De vakbond kan je stakerssteun uitbetalen, als je stakingsacties voert. De vakbond<br />
geeft je ook heel wat syndicale vergoedingen op belangrijke momenten in je leven. Als je<br />
aangesloten bent bij een vakbond, betalen zij ook je werkloosheidsvergoedingen uit (anders<br />
gebeurt dit via de Hulpkas).<br />
Door de geschiedenis heen is België sterk verzuild. Elke ‘zuil’ heeft zijn eigen vakbond. Zo is<br />
er een socialistische vakbond (ABVV), een christelijke vakbond (ACV) en een liberale<br />
vakbond (ACLVB). Je mag zelf kiezen bij welke vakbond je aansluit. Hun ideologische inslag<br />
en structuur is vaak verschillend, maar ze werken allemaal voor je arbeidsrechten. Alle<br />
praktische informatie (inschrijvingsbedragen, plaatselijke bureaus,…) vind je op hun<br />
websites.<br />
>> Vakbonden<br />
>> ACV-<strong>Antwerpen</strong><br />
Nationalestraat 111<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 078/15.20.58<br />
Fax 03/222.72.18.<br />
Website:http://acvantwerpen.acv-online.be<br />
Contact: maandag (9-12u,<br />
14-16u, 17-18.30u), dinsdag<br />
(8.30-12u), woensdag (8.30-<br />
12u, 14-16u), donderdag<br />
(8.30-12u)<br />
>> ABVV <strong>Antwerpen</strong><br />
Ommeganckstraat 35<br />
2018 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/220.66.11<br />
Fax 03/220.67.50<br />
Website: www.abvv-regioantwerpen.be<br />
Contact: maandag, dinsdag,<br />
donderdag en vrijdag (8u30-<br />
12u), woensdag (14u –<br />
18u30)<br />
>> ACLVB <strong>Antwerpen</strong><br />
Londenstraat 25 bus 1<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/226.13.02<br />
Website: www.aclvb.be<br />
Contact: 8.30-12u (ma, di,<br />
do, vr), 13-16u (ma, di, wo,<br />
do), tot 18u (di)<br />
Mensen zonder wettig verblijf mogen in principe niet werken. Om te overleven, werken<br />
veel mensen daarom ‘in het zwart’ (de werkgever betaalt daarbij geen sociale<br />
zekerheidsbijdragen aan de overheid). Elke arbeider zonder papieren werkt sowieso<br />
‘clandestien’ (je hebt eigenlijk een arbeidsvergunning nodig om te mogen werken).<br />
Wie zonder papieren aan het werk is, heeft echter wél nog arbeidsrechten. Zelfs als er geen<br />
schriftelijk contract is gesloten. Je hebt recht op het wettelijk minimumloon, je hebt recht op<br />
een maximum aantal werkuren, je hebt recht op een veilige arbeidsomgeving, je werkgever<br />
mag je niet zo maar ontslaan, hij is verplicht voor jou een arbeidsongevallenverzekering af te<br />
sluiten,…<br />
Deze rechten in de praktijk afdwingen, is vaak moeilijker. Je kan hiervoor op een aantal<br />
plaatsen terecht. De vakbond kan je helpen, als je je bij hen aansluit (ook mensen zonder<br />
papieren kunnen lid worden van de vakbond!) Maar zelfs als je geen lid bent, kunnen ze<br />
vaak advies verstrekken. Ook de gespecialiseerde organisatie OR.C.A kan je helpen. Je kan<br />
klacht indienen bij de sociale inspectie (die controle kan uitvoeren op de werkplek) of je kan<br />
naar de rechtbank stappen.<br />
Meer info over je arbeidsrechten en hoe die af te dwingen, vind je in de ‘Rechtengids voor<br />
clandestiene werknemers’ op www.orcasite.be.<br />
>> Organisatie voor Clandestiene Arbeidsmigranten OR.C.A<br />
Gaucheretstraat 164<br />
1030 Brussel<br />
Tel.: 02/274.14.31<br />
Fax: 02/274.14.48<br />
44
E-mail: info@orcasite.be<br />
website: www.orcasite.be<br />
Je kan je vragen aan OR.C.A. stellen per brief, e-mail, een vraagformulier op hun website of<br />
per telefoon (laat een boodschap na op het antwoordapparaat met je naam en<br />
telefoonnummer, zij bellen je terug). Als dat nodig is, kan men nadien uitgenodigd worden<br />
voor een gesprek. Een consultatie op kantoor kan enkel na afspraak.<br />
Doelgroep: Zowel clandestiene arbeidsmigranten als hulpverleners, vrijwilligers,<br />
vakbondsafgevaardigden,…<br />
Werking en aanbod:<br />
OR.C.A. informeert via publicaties, de website, vormingen voor verschillende doelgroepen,<br />
…<br />
OR.C.A.’s helpdesk is bereikbaar voor werknemers zonder papieren, hun begeleiders en<br />
alle geïnteresseerden voor advies bij concrete problemen of voor algemene informatie rond<br />
het onderwerp.<br />
OR.C.A. sensibiliseert ook relevante actoren (overheidsdiensten, middenveldorganisaties,<br />
…) en het grote publiek.<br />
OR.C.A. doet waar mogelijk aan beleidswerk om de rechtspositie van werknemers zonder<br />
papieren te verbeteren en om te zoeken naar alternatieven voor hun clandestiene<br />
arbeidssituatie.<br />
E. Opvang, huisvesting en noodopvang<br />
Hoe werkt de opvang van asielzoekers? Wie kan terecht in de sociale huisvesting?<br />
Welke rechten hebben huurders op de private huurmarkt? Hoe werkt noodopvang in<br />
<strong>Antwerpen</strong>? En waar kunnen dakloze mensen zonder papieren terecht?<br />
E1 Opvang tijdens en na de asielprocedure<br />
Voor asielzoekers die in België een asielaanvraag hebben ingediend, bestaat al lang het<br />
recht op opvang. Dit recht kent wel een woelige geschiedenis.<br />
Vanaf 1995 kregen asielzoekers, vlak na de asielaanvraag, een OCMW toegewezen. Dit<br />
OCMW betaalde de asielzoeker maandelijks financiële steun uit (gelijk aan het leefloon)<br />
waarmee de asielzoeker zelfstandig in opvang en onderhoud moest voorzien. De verdeling<br />
naar de OCMW’s gebeurde via een spreidingsplan: afhankelijk van de grootte van de<br />
gemeente, het inkomen van de inwoners e.d. moest elke gemeente/OCMW een ‘quotum’<br />
aan asielzoekers opvangen.<br />
Door de sterke stijging in de asielaanvragen werd dit systeem in 2001 aangepast.<br />
Asielzoekers zouden dan pas vanaf de tweede fase in de asielprocedure (‘fase van<br />
gegrondheid’) een OCMW toegewezen krijgen met financiële steun. In de eerste fase (‘fase<br />
van ontvankelijkheid’) zouden ze worden opgevangen in open opvangcentra. Daar zouden<br />
ze geen financiële steun meer krijgen, maar enkel ‘materiële steun’. Ze krijgen er onderdak,<br />
voedsel, medische verzorging en sociale begeleiding, in afwachting van hun procedure. De<br />
opvangcentra worden uitgebaat door de staat (de federale centra), het Rode Kruis, kleinere<br />
opvangpartners (Ciré, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, Caritas) of de OCMW’s (die Lokale<br />
Opvang Initiatieven starten: kleinschalige opvang in de gemeente). De opvangcentra worden<br />
overkoepeld door Fedasil, en gesubsidieerd vanuit het ministerie van maatschappelijke<br />
integratie. Voor meer informatie: www.fedasil.be<br />
Met de opvangwet in 2007 verandert ook dit systeem. Sinds dan blijven asielzoekers, de<br />
hele duur van hun asielprocedure, in een opvangcentrum. Er wordt dus niet meer<br />
45
toegewezen aan een OCMW, en er wordt geen financiële steun meer gegeven. Het<br />
spreidingsplan wordt in de praktijk niet meer gebruikt. Wel wordt er afgesproken dat<br />
asielzoekers eerst in de grote opvangcentra komen, en na zes maanden kunnen verhuizen<br />
naar de meer kleinschalige LOI’s.<br />
De mensen die, tot op vandaag, recht hebben op opvang in zo een centrum, zijn:<br />
1) Asielzoekers gedurende de hele asielprocedure, inclusief de beroepstermijnen en het<br />
beroep bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen en het cassatieberoep voor de Raad<br />
van State;<br />
2) Niet - Begeleide Buitenlandse Minderjarigen, onafhankelijk van hun verblijfsstatuut, tot de<br />
leeftijd van 18 jaar;<br />
3) minderjarigen die met hun ouders illegaal op het grondgebied verblijven, en waarvan de<br />
ouders behoeftig zijn (voor aanmelding: OCMW Sociaal Centrum Plein);<br />
4) iemand die zich al in een centrum bevindt, wiens procedure werd afgesloten maar die met<br />
een ingediend artikel 9ter in de onmogelijkheid is te reizen, OF door overmacht niet naar zijn<br />
thuisland kan terugkeren, OF bevoogd is door iemand met recht op materiële hulp, OF die<br />
getekend heeft voor vrijwillige terugkeer.<br />
>> OCMW Sociaal Centrum Plein<br />
Lamorinièrestraat 137<br />
2018 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/292.83.30.<br />
Contact: permanentie maandag van 9 tot 12.30u<br />
Dinsdag - vrijdag van 9 tot 12.30u en van 13 tot 15.30u<br />
Doelgroep: kinderen zonder wettig verblijf en hun ouders, met recht op opvang in een<br />
opvangcentrum<br />
Aanbod: intake, onderzoek naar behoeftigheid ouders en doorverwijzing voor opvang in<br />
opvangcentrum (via Fedasil)<br />
Sinds de opvangcrisis en overbezetting van de centra in 2009, staat ook dit systeem op de<br />
helling. Eerst werden de asielzoekers die nog in de opvangcentra verbleven, en hun<br />
asielaanvraag vóór 1/6/2007 hadden gedaan, verzocht de centra te verlaten. Eind 2009 werd<br />
de opvangwet opnieuw aangepast, waardoor vanaf 2010 het recht op opvang/ ocmw-steun<br />
van een aantal groepen asielzoekers wordt verstrengd (drievoudige asielaanvragen, mensen<br />
met verblijf langer dan drie maanden, uitgeprocedeerden met art9ter,…).<br />
De opvangcrisis verandert de situatie voortdurend. Voor de meest actuele stand van zaken:<br />
zie www.vvsg.be > sociaal beleid > vreemdelingen.<br />
Het spreidingsplan blijft nog steeds afgeschaft. De woonstkeuze binnen dit spreidingsplan<br />
was belangrijk. Als een asielzoeker via het spreidingsplan aan een bepaald OCMW werd<br />
toegewezen en daar financiële steun kreeg, moest het OCMW normaal voorzien in een<br />
woonaanbod op eigen grondgebied. Enkel dan kregen ze de financiële steun, die ze aan de<br />
asielzoeker gaven, volledig terugbetaald van het ministerie maatschappelijke integratie.<br />
Deden ze geen woonaanbod, kregen ze maar de helft terugbetaald.<br />
De asielzoeker heeft echter vrije woonstkeuze; hij mag zich ook elders gaan vestigen. Enkel<br />
als hij een verklaring ondertekent dat hij de hem aangeboden woning weigert, krijgt het<br />
ocmw de volledige steun terugbetaald.<br />
Vermits het spreidingsplan nog steeds niet in voege is, maar asielzoekers in procedure (door<br />
de opvangcrisis) wel de opvangcentra verlaten of daar niet meer terecht kunnen, blijven<br />
ocmw’s discussiëren over hun verplichting tot steun, wat de huisvesting dan weer in de weg<br />
staat. Erkende vluchtelingen die zich effectief op het grondgebied komen vestigen, krijgen<br />
wel steun.<br />
Voor vragen rond de opvangcrisis en de geldende regelingen kan je ook terecht bij de<br />
<strong>Sociale</strong> Makelaar van de8. Deze verstrekt ook doorverwijzing naar huisvesting.<br />
46
<strong>Sociale</strong> Makelaar (de8)<br />
Van Daelstraat 41, 2140 Borgerhout.<br />
Contact: Rie Hofkens, T 03 271 33 31, E Rie.Hofkens@de8.be<br />
Aanbod :<br />
- telefonische helpdesk voor organisaties en diensten en voor vluchtelingen, asielzoekers<br />
en MZWV. Vragen en klachten rond opvang en huisvesting, Informatie, advies en<br />
doorverwijzing naar betrokken diensten.<br />
- Vormingsaanbod rond opvang en huisvesting voor vluchtelingen, asielzoekers en MZWV<br />
E2 <strong>Sociale</strong> huisvesting<br />
<strong>Sociale</strong> huisvesting is vaak goedkoper dan huren op de private woningmarkt.<br />
<strong>Sociale</strong> huisvestingsmaatschappijen verhuren en verkopen sociale woningen aan mensen<br />
met een beperkt inkomen. De huurprijs wordt bepaald door het inkomen en door het type<br />
woning. Afhankelijk van de te onderscheiden aanbieders van sociale woningen is soms ook<br />
je sociaaljuridische situatie van belang.<br />
In <strong>Antwerpen</strong> werken drie organisaties rond sociale huur.<br />
De sociale huisvestingsmaatschappij Woonhaven <strong>Antwerpen</strong> vzw ontstond uit de fusie<br />
van De Goede Woning, Huisvesting <strong>Antwerpen</strong>, Onze Woning en Perisfeer. Ze verhuren<br />
18.000 woningen over heel <strong>Antwerpen</strong>.<br />
>> Woonhaven <strong>Antwerpen</strong><br />
Website: www.woonhavenantwerpen.be<br />
Jan De Voslei 36<br />
2020 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/238.07.76<br />
Contact:<br />
Maandag: 9-11.30u, 13.30-<br />
15.30u<br />
Elke 1 e maandag van de<br />
maand: 15.30-18u<br />
Tampicoplein 2<br />
2030 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/203.68.10.<br />
Contact:<br />
Dinsdag: 9-11.30u, 13.30-<br />
15.30u<br />
Elke 3 e dinsdag van de<br />
maand: 15.30u-18u<br />
Van der Sweepstraat 14<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/260.82.00<br />
Contact:<br />
Woensdag en donderdag:<br />
13.30u-15.30u<br />
Elke 2 e donderdag van de<br />
maand: 15.30-18u<br />
De inschrijvingsvoorwaarden voor een sociale woning zijn:<br />
1) meerderjarig zijn;<br />
2) een inkomen niet hoger dan een bepaald bedrag (afhankelijk van gezinssamenstelling en<br />
fysieke toestand);<br />
3) geen eigen woning in eigendom hebben;<br />
4) ingeschreven zijn in bevolkings- of vreemdelingenregister (sociale woningen zijn dus NIET<br />
toegankelijk voor asielzoekers in procedure of mensen zonder wettig verblijf);<br />
5) voldoen aan taal- en inburgeringsvoorwaarden.<br />
Een inschrijvingsformulier kan je per telefoon of e-mail opvragen. Je dient het ingevuld en<br />
voorzien van de nodige documenten binnen te brengen bij één van de wijkkantoren, waarna<br />
je een bewijs van inschrijving krijgt en op de wachtlijst komt.<br />
Kandidaten voor een sociale woning kunnen zich bij de inschrijving laten helpen door één<br />
van de zes Woonkantoren in de stad <strong>Antwerpen</strong>. Door de inschrijving wordt je automatisch<br />
op alle wachtlijsten gezet van de verschillende sociale huisvestingsmaatschappijen in het<br />
Antwerpse.<br />
>> Stedelijk Woonkantoor<br />
Woonkantoor Noord Woonkantoor Centrum<br />
47
Pothoekstraat 136 Langstraat 102<br />
2060 <strong>Antwerpen</strong> 2140 Borgerhout<br />
tel.: 03/236.21.25 tel.: 03/236.60.77.<br />
Woonkantoor Zuid Woonkantoor Binnenstad<br />
Abdijstraat 253 Klapdorp 18<br />
2020 <strong>Antwerpen</strong> 2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
tel.: 03/257.30.95 tel.: 03/225.09.85.<br />
Woonkantoor Deurne Woonkantoor Ekeren<br />
Stenenbrug 75 Veltwijcklaan 31<br />
2140 Borgerhout 2180 Ekeren<br />
tel.: 03/324.70.58. tel.: 03 338 29 43<br />
EcoHuis-<strong>Antwerpen</strong><br />
Turnhoutsebaan 139<br />
2140 Borgerhout<br />
Architectenpermanentie: enkel do van 13.30 tot 16.30 uur<br />
Eco-bouwadvies: enkel op afspraak op het nummer 03 217 08 40 of<br />
ecohuis@stad.antwerpen.be<br />
e-mail: woonkantoor@stad.antwerpen.be<br />
Doelgroep : huurders en verhuurders<br />
Werking en aanbod:<br />
1. gratis advies, ondersteuning en begeleiding bij woonproblemen, rond premies en<br />
bouwaanvragen, technisch bouwadvies, bemiddeling bij conflicten, aanvraag<br />
conformiteitsattesten, hulp bij inschrijving sociale woning,…<br />
2. meldpunt voor onbewoonbare en ongeschikte woningen (naast districtshuizen)<br />
De toewijzingsvoorwaarden zijn dezelfde als de inschrijvingsvoorwaarden. Op het moment<br />
van toewijzing moet je nog altijd voldoen aan de inschrijvingsvoorwaarden.<br />
<strong>Antwerpen</strong> heeft een bijkomend lokaal toewijzingsreglement voor woningen van Woonhaven.<br />
Een sociale woning kan enkel toegewezen worden aan mensen die drie jaar wettelijke<br />
woonst in <strong>Antwerpen</strong> bewijzen. Dat wil zeggen drie jaar ingeschreven zijn in het Antwerps<br />
bevolkings -of vreemdelingenregister.<br />
Het sociaal verhuurkantoor heeft dezelfde inschrijvingsvoorwaarden als de sociale<br />
huisvestingsmaatschappij (dus ook NIET toegankelijk voor asielzoekers in procedure of<br />
mensen zonder wettig verblijf).<br />
De toekenning van de woning verloopt wel anders. Waar bij de sociale<br />
huisvestingsmaatschappijen de datum van inschrijving bepaalt wanneer je aan de beurt bent,<br />
houdt een sociaal verhuurkantoor rekening met een aantal andere factoren: je inkomen, je<br />
herhuisvestingsnood, je band met de gemeente, je kinderlast en de tijd dat je op de wachtlijst<br />
staat. Al deze factoren samen geven je een puntentotaal: diegene met de hoogste punten<br />
komt het eerste in aanmerking als er een huis vrijkomt.<br />
In tegenstelling met de sociale huisvestingsmaatschappijen, moet je bij SVK (sociale<br />
verhuurkantoren) geen drie jaar inschrijving in <strong>Antwerpen</strong> in het bevolkings -of<br />
vreemdelingenregister bewijzen.<br />
Inschrijven voor een woning kan tijdens de permanentiemomenten. Neem al de nodige<br />
documenten mee. Meer informatie hierover vind je op de verschillende websites.<br />
48
SVK <strong>Antwerpen</strong><br />
Langstraat 102, 2140 Borgerhout, Tel 03/270 39 71, Website: www.svka.be<br />
Inschrijving: Iedere dinsdag: 13.30u-17u (werklozen), 17-19u (werkenden en<br />
schoolgaanden)<br />
Contactgegevens van andere SVK – kantoren in andere regio’s vindt u op:<br />
www.vob-vzw.be > SVK. Inschrijvingen voor SVK Woonunie verlopen via SVK <strong>Antwerpen</strong>.<br />
Gezinnen met minstens één kind ten laste kunnen ook sociaal huren bij het Vlaams<br />
Woningfonds. Zij verstrekken ook goedkope leningen. De toelatingsvoorwaarden zijn<br />
dezelfde als de sociale huisvestingsmaatschappijen en verhuurkantoren. Inschrijven kan op<br />
het Antwerpse contactadres.<br />
>> Vlaams Woningfonds<br />
Bosmanslei 29<br />
2018 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/238.60.23.<br />
Fax 03/238.16.97.<br />
e-mail: ddlant@vlaamswoningfonds.be<br />
website: www.vlaamswoningfonds.be<br />
Contact en permanentie : voormiddag van 8.30-11.30u. Namiddag van 12.45-17u (behalve<br />
op donderdag).<br />
E3 Private huisvestingsmarkt<br />
Erkende asielzoekers, subsidiair beschermden en geregulariseerden, en mensen in precair<br />
verblijf kunnen huren op de private huisvestingsmarkt. Ook mensen zonder wettig verblijf<br />
kunnen met een eigenaar een privaat huurcontract afsluiten. Zodra er instemming is van<br />
beide partijen, is dit contract rechtsgeldig. De huurder zonder wettig verblijf heeft dan ook al<br />
zijn huurdersrechten en –plichten (rond terugbetaling huurwaarborg, indexering huur,<br />
herstellingen, duur huurcontract,…)<br />
In de praktijk is het afdwingen van deze rechten vaak moeilijker. Er zijn ook weinig eigenaars<br />
die willen verhuren aan mensen zonder wettig verblijf, dus er zijn ook minder alternatieven.<br />
De Huurdersbond staat wel open voor mensen zonder wettig verblijf.<br />
Het vinden van een woning (te huur of te koop) is niet altijd eenvoudig. Een aantal<br />
internetsites bieden een mogelijkheid: www.hebbes.be, www.koopjeskrant.be,<br />
www.immoweb.be, www.kapaza.be , ...<br />
Huren via een immo-bureau is niet de gemakkelijkste weg. De kandidaat - huurder krijgt<br />
geen rechtstreeks contact met de eigenaar – verhuurder, die vaak niet wil verhuren aan<br />
mensen met OCMW-leefloon en mensen die geen inkomen uit werk hebben. Rechtstreeks<br />
contact met de huiseigenaar geeft de kandidaat - huurder wél kans om te onderhandelen en<br />
zichzelf ‘te verkopen’. Via de koopjeskrant of via de contactgegevens op de bordjes ‘TE<br />
HUUR’ aan de ramen van woningen vindt je ook rechtstreekse contactgegevens.<br />
Sommige woningen vertonen ernstige tekortkomingen. De Vlaamse Wooncode legt echter<br />
kwaliteitsnormen op. Als de woning ernstige gebreken vertoont, moet eerst de verhuurder<br />
aangesproken worden per aangetekend schrijven. In de brief wordt de verhuurder verzocht<br />
de nodige werken uit te voeren. De Huurdersbond helpt deze brief mee schrijven, indien<br />
nodig.<br />
Als dit aangetekend schrijven niets uithaalt, kan je een vraag tot ongeschikt- of<br />
onbewoonbaarverklaring indienen bij je districtshuis of het stedelijk woonkantoor. Een<br />
ambtenaar van de stad zal dan langs komen om de woning te controleren en te bemiddelen<br />
49
met de eigenaar. Als dit niets uithaalt, wordt een controleur van het Vlaams Gewest<br />
ingeschakeld, die na controle een advies zal uitbrengen aan de burgemeester. Deze heeft<br />
drie maand de tijd om een beslissing te nemen: in tussentijd worden de huurders en<br />
eigenaar op de hoogte gesteld. Bij een ongeschiktheidsverklaring wordt de eigenaar verplicht<br />
de nodige herstellingen uit te voeren; bij een onbewoonbaarverklaring dient de woning<br />
ontruimd te worden en wordt aan de huurders gevraagd een andere woning te zoeken.<br />
Houdt deze procedure een gevaar in voor mensen zonder wettig verblijf? Wanneer na een<br />
onbewoonbaarverklaring blijkt dat de eigenaar toch blijft verhuren, kan de politie<br />
ingeschakeld worden om de woning te ontruimen (‘handhavingsactie’). Wanneer bij een<br />
eerste controle de stadsambtenaar niet binnen gelaten wordt, of het huis vertoont een<br />
duidelijk gevaar, kan de politie ook worden ingeschakeld om toch binnen te raken<br />
(‘verkenningsactie’). In beide gevallen kan de politie, wanneer mensen zonder wettig verblijf<br />
worden aangetroffen, deze mensen arresteren en overdragen aan Dienst<br />
Vreemdelingenzaken. Wanneer bij duidelijk instortings- of ontploffingsgevaar een huis direct<br />
moet worden ontruimd, kunnen mensen door de stad herhuisvest worden in een aantal<br />
transitwoningen. Deze transitwoningen zijn niet toegankelijk voor mensen zonder wettig<br />
verblijf.<br />
Bij het afsluiten van een huurcontract moet een huurwaarborg betaald worden. Voor vele<br />
mensen is dit een probleem. Sinds 25 april 2007 is de woninghuurwet gewijzigd. Het<br />
systeem van de huurwaarborg werd herzien. De huurder kan nu kiezen tussen drie<br />
systemen.<br />
1) De bank kan een bankwaarborg regelen (een bankgarantie). Deze waarborg moet in<br />
maximum 36 maandelijkse schijven terug betaald worden. In dit geval mag de huurwaarborg<br />
nog maximum drie maanden bedragen. De bankgarantie is niet wettelijk afdwingbaar.<br />
2) Indien iemand zelf in één keer de waarborg wil betalen kan dit op een geblokkeerde<br />
rekening op eigen naam en bedraagt de huurwaarborg maximum twee maanden.<br />
3) In bepaalde gevallen kan het OCMW deze huurwaarborg regelen. In feite is het een<br />
waarborg ‘op papier’, het OCMW stort het geld niet echt op een rekening. De waarborg moet<br />
niet ‘afbetaald’ worden. De waarborg bedraagt maximum twee maanden huur.<br />
De Huurdersbond biedt meer informatie over rechten en plichten van de huurder,<br />
ondersteuning in problemen met de huiseigenaar, ondersteuning in procedures als de<br />
kwaliteit van de woning niet voldoet. De Huurdersbond helpt iedereen verder die lid is.<br />
Hiervoor betaal je een kleine bijdrage. Vele hulpverleningsorganisaties zijn aangesloten bij<br />
de Huurdersbond.<br />
>> Huurdersbond<br />
Langstraat 102, 2140 Borgerhout, T 03 272.27.42,<br />
<strong>Antwerpen</strong>.huurdersbond@antwerpen.be<br />
Op hun site www.huurdersbond.be vind je ook antwoord op veel gestelde vragen rond<br />
private huur.<br />
Private eigenaars willen soms niet verhuren aan mensen met een OCMW - inkomen, of<br />
mensen van vreemde herkomst. Klachten over discriminatie worden neergelegd in<br />
<strong>Antwerpen</strong> bij het Meldpunt Discriminatie (contactgegevens: zie fiche onder ’arbeid’) of in<br />
Brussel bij het Centrum van Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding (CGKR).<br />
Het meldpunt en het Centrum helpen bij het neerleggen van de klacht, indien er voldoende<br />
bewijsmateriaal is. Melding maken van discriminatie is nuttig en zinvol, ook al is er misschien<br />
niet genoeg bewijsmateriaal.<br />
Meer informatie op www.diversiteit.be > publicaties > discriminatie.<br />
50
Samenlevingsopbouw <strong>Antwerpen</strong> heeft een aantal projecten lopen rond wonen in<br />
<strong>Antwerpen</strong>. Het team Wonen werkt rond de sociale en de private huisvestingsmarkt. Ze<br />
groeperen sociale huurders, private huurders en noodkopers in verschillende projecten rond<br />
hun rechten en participatie aan het woonbeleid. Het team Wonen is in het meerjarenplan<br />
2009-2015 ook bezig rond de rechten van de consument rond energie.<br />
>> Samenlevingsopbouw <strong>Antwerpen</strong> – team wonen<br />
Centrum De Wijk, Willy Vandersteenplein 1, 2060 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/236.13.51., www.samenlevingsopbouw.be/antwerpenstad<br />
Contact: Erik Van Leuven, Veerle Beernaert, Ellen Baert, Herman De Greve, Lief Vogels,<br />
Benedict Mayuku, El Hassan Radi<br />
Permanentie: elke donderdagnamiddag van 14.00 tot 16.00 u<br />
-voor iedereen met vragen over energieleveranciers, problemen met<br />
energieleveranciers/betaling van facturen/sociale tarieven<br />
- voor iedereen die problemen heeft met zijn of haar woning, met de huisbaas,<br />
- voor iedereen die ondersteuning zoekt in het zoeken naar een woning.<br />
E4 Noodopvang en begeleide opvang<br />
Noodopvang<br />
Iemand kan door allerlei problemen dakloos worden. Dat kunnen problemen zijn in een<br />
relatie, psychische problemen of een verslaving. Mensen kunnen ook om andere acute<br />
problemen nood hebben aan noodopvang. De CAW’s in <strong>Antwerpen</strong> organiseren<br />
verschillende noodopvanginitiatieven. Omdat de huisvestingsnood vaak gepaard gaat met<br />
andere problemen, kan een eerste aanmelding gebeuren via CAW Metropool – Algemeen<br />
Onthaal. Voor de noodopvang zelf staan verschillende initiatieven open, zoals De Passage.<br />
Deze kan bij dringende crisisopvang ook doorverwijzen naar nachtopvang De Biekorf.<br />
Andere opvanginitiatieven zijn terug te vinden via www.cawmetropool.be of<br />
www.cawdeterp.be.<br />
>> CAW Metropool – Algemeen Onthaal<br />
Vrijdagmarkt 11, 2000 <strong>Antwerpen</strong>, tel.: 03/232.16.19 , fax: 03/213.28.62<br />
e-mail: onthaalteam@cawmetropool.be , website : www.cawmetropool.be<br />
Contact:<br />
Telefonisch 7 dagen op 7, 24u op24 bereikbaar<br />
Vestiging op Vrijdagmarkt :<br />
Verwijzende diensten : graag vooraf telefonisch contact opnemen<br />
Permanentie:<br />
Van 9 en 18u: 03/232.16.19<br />
Open deur van 10 tot 14 uur<br />
Crisispermanentie van 18 tot 9u, tijdens weekend en feestdagen: 03/225.06.00<br />
Doelgroep: hulpvragende +25 jaar<br />
Werking en aanbod:<br />
Het accent ligt op spoedvereisende hulpverlening en er is bijzondere aandacht voor mensen<br />
die betrokken zijn bij Intra Familiaal geweld en mensen in kwetsbare huisvestingssituaties.<br />
Het Algemeen Onthaal bestaat uit twee teams.<br />
Het onthaalteam is rechtstreeks toegankelijk.<br />
Je kan er terecht met een vraag of een probleem, elke dag tussen 10 en 14 of op afspraak.<br />
In drie uitgebreide contactmomenten tracht men de hulpvraag zo duidelijk mogelijk te<br />
formuleren.<br />
51
Indien de vraag ondertussen niet is opgelost wordt samen met de hulpvrager<br />
bekeken welke dienst het best in aanmerking komt voor de gevraagde hulp, ondersteuning,<br />
informatie en kan er toegeleid worden.<br />
Het Onthaalteam van het Algemeen Onthaal is géén opvangcentrum en aanbieder van<br />
onderdak, maar fungeert in eerste plaats als laagdrempelige eerstelijnsdienst waar<br />
mensen met hun vragen terecht kunnen en met de nodige zorg verder geholpen<br />
worden.<br />
Cliënten verkeren vaak in een multiproblem situatie. Indien je niet weet welke weg je<br />
verder moet inslaan om het algemeen welzijn van de klant te garanderen, dan mag je<br />
als begeleider steeds contact opnemen met het Onthaalteam van het Algemeen<br />
Onthaal op tel. 03/232 16 19<br />
>> De Passage – CAW Metropool<br />
Trapstraat 11, 2060 <strong>Antwerpen</strong>, tel 03/224.85.92, passage@cawmetropool.be<br />
De Passage is een extra module binnen het Algemeen Onthaal. Doel: cliënten een tijdelijk<br />
onderdak bezorgen, in het kader van een opstartende, lopende of aflopende begeleiding die<br />
plaatsvindt in een andere dienst. Doelgroep zijn cliënten die nood hebben aan kortdurende<br />
opvang van maximum 6 weken. Zowel mannen, vrouwen, koppels als gezinnen met<br />
kinderen kunnen er terecht. Er zijn ook twee opvangsystemen voor mensen zonder wettig<br />
verblijf, onder voorwaarde van psycho-socilae begeleiding en begeleiding in de procedures<br />
en toekomstperspectief door een externe organisatie.<br />
>> Nachtopvangcentrum De Biekorf - CAW Metropool<br />
Dambruggestraat 304, 2060 <strong>Antwerpen</strong>, tel.: 03/232.08.24, fax: 03/232.35.27<br />
biekorf@cawmetropool.be<br />
Contact: Cliënten kunnen voor nachtopvang elke dag in De Biekorf terecht tussen 20u en<br />
22u. Tijdens de nacht is er altijd een permanente fysieke aanwezigheid van twee<br />
hulpverleners. De Biekorf sluit om 8.30u 's morgens. De toewijzing bij crisisopvang gebeurt<br />
via De Passage.<br />
Doelgroep: daklozen met een verslavings- en/of psychisch probleem die niet meer terecht<br />
kunnen of willen in de bestaande onthaalcentra OF daklozen die enkel vragen voor<br />
overnachting en geen andere begeleiding willen.<br />
Kernactiviteiten: bieden van overnachtingsmogelijkheid, douche, soep en brood. Voor<br />
daklozen die daar om vragen wordt er gezorgd voor toeleiding naar hulpverlening. Een<br />
overnachting kost 2,5 euro. Voor thuislozen zijn er standaard 32 bedden.<br />
Er zijn ook twee bedden voorzien voor mensen zonder wettig verblijf. Toewijzing van deze<br />
bedden verloopt via Inloopcentrum De Vaart, Provinciestraat 32, 2018 <strong>Antwerpen</strong>, tel<br />
03/234.07.50.<br />
OCMW – <strong>Antwerpen</strong> regelt de werking van het winternoodplan voor daklozen dat jaarlijks<br />
in werking treedt van 24 november tot 31 maart. Dit doet het OCMW in samenwerking met<br />
de Centra voor Algemeen Welzijnswerk (CAW).<br />
Het winternoodplan voorziet in nachtopvang en in een uitbreiding van de openingsuren en<br />
aanbod van inloopcentra. Er is geen begeleiding tijdens de nacht. ‘s Morgens staan de<br />
mensen terug op straat. De organisatie van het winternoodplan wordt jaarlijks herbekeken.<br />
Voor dakloze mensen zonder wettig verblijf ligt de situatie vaak moeilijker. In theorie<br />
kunnen ze ook terecht in de residentiële noodopvang. De Biekorf heeft speciaal bedden voor<br />
52
mensen zonder wettig verblijf, en in opvangcentra als De Passant (CAW De Terp) kunnen<br />
ook alleenstaande mannen zonder papieren terecht. Maar ze moeten een dagprijs betalen<br />
(het OCMW komt niet tussen als het gaat om mensen zonder papieren) en in de praktijk is<br />
dit vaak moeilijk. Soms komt een begeleidende dienst hierin tussen.<br />
Criteria voor het opvangen van mensen zonder wettig verblijf zijn sowieso 1) het kunnen<br />
aantonen dat er perspectief is in het verblijfsstatuut: lopende procedure met ‘kansen’; 2) de<br />
dakloze MZWV wordt begeleid door een vluchtelingendienst, OCMW of komt rechtstreeks<br />
van een opvangcentrum; 3) de persoon kan aantonen dat hij/zij door zijn verblijfsstatuut<br />
enkel aangewezen is op de private huisvestingsmarkt en/of een particulier<br />
vrijwilligersinitiatief.<br />
Er zijn enkele kleinschalige vrijwilligersinitiatieven actief rond opvang van dakloze mensen<br />
zonder wettig verblijf. Projecten als Het Klooster, Via Veneto, De Overzet en EVA-centrum<br />
proberen mensen op te vangen.<br />
>> Vrijwilligersinitiatieven huisvesting<br />
Het klooster (een initiatief van DAK (Daklozenactiecomité)<br />
Ploegstraat 27, 2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
Contact: Philippe De Craene, Philippe.decraene@gmail.com, 0496 91 03 16<br />
VIA VENETO<br />
Kapelstraat 56-58, 2660 Hoboken, T. 0478 208 490<br />
Contactpersoon Mark Janssen<br />
Onthaal en transit voor jongeren zonder papieren en zonder woonst. Begeleiding in<br />
procedures en andere administratieve zaken.<br />
De Overzet – De Loodsen<br />
Contactadres: St.Jacobsmarkt 43, 2000 <strong>Antwerpen</strong>, www.deloodsen.be > projecten<br />
Contact: Annemie Luyten 03 234 05 11, Riet Smulders: 0475 93 42 13<br />
Een gemeenschapshuis. Project voor opvang van vrouwen met medische of psychosociale<br />
problematiek (met 1 tot max. 2 kinderen) zonder onderdak<br />
EVA - centrum Ekeren Steunfonds MZWV<br />
Frans Lenaertsstraat 21, 2180 Ekeren, T. 0498 53 65 00 – een medewerker<br />
T. 03 295 09 75, T 0486 07 71 29 Piet Hostyn<br />
1 appartement in eigendom – 1 à twee appartement die gehuurd worden met tussenkomst<br />
van de organisatie en via het project Project’ill van BZN-Filet Divers. De inbreng van de<br />
mensen wordt in overleg bepaald.<br />
In de praktijk is er verder weinig geregeld: dakloze mensen zonder papieren moeten vaak<br />
gewoon zien te overleven. Bij de begeleiding hierin zijn er een aantal belangrijke<br />
aandachtspunten:<br />
1)De meeste initiatieven onderhouden contacten en samenwerkingsverbanden met<br />
vluchtelingenorganisaties en/of een organisatie die de mensen nog psychosociaal en naar<br />
een perspectief begeleiden (PSC, Filet Divers, Vluchtelingendienst CAW De Mare). De<br />
toegang tot deze initiatieven verloopt dan meestal ook meestal via deze organisaties.<br />
2)Er zijn zeer weinig opvang -en huisvestingsmogelijkheden in <strong>Antwerpen</strong> voor MZWV. In<br />
eerste instantie wordt aan deze mensen gevraagd om via eigen netwerken onderdak te<br />
vinden. De achterliggende filosofie is dat MZWV nog erg veel, gezien hun situatie, hun eigen<br />
netwerk zullen moeten aanspreken voor hulp.<br />
3)Verdere zoektocht binnen de gemeenschappen kan ondernomen worden door<br />
rechtstreeks contact op te nemen met verantwoordelijken en sleutelfiguren binnen de<br />
53
gemeenschappen. Een lijst van koepels van zelforganisaties kan je krijgen in het<br />
Atlasgebouw, Carnotstraat 108-110. T. 227 70 11<br />
4)Gezinnen zonder papieren en met kinderen onder de 18 jaar hebben recht op opvang in<br />
een opvangcentrum.<br />
Begeleide opvang<br />
Er zijn een aantal organisaties in <strong>Antwerpen</strong> actief rond begeleide opvang. Naast de<br />
thuiszorg en thuisbegeleiding (zie www.cawmetropool.be en www.cawdeterp.be) zijn er ook<br />
enkele specifieke organisaties rond de doelgroep bezig. Payoke voorziet in begeleide<br />
opvang voor mensen in de procedure slachtoffer mensenhandel (zie boven). NBBM die<br />
begeleid worden via het Comité Bijzondere Jeugdzorg kunnen in begeleide opvang van<br />
JOBA vzw geplaatst worden. Papierloze vrouwen met een psychomedische problematiek<br />
kunnen beperkt terecht in De Overzet.<br />
Verder zijn enkele projecten actief in het begeleiden van erkende vluchtelingen naar de<br />
huisvestingsmarkt, en het verder sociaal begeleiden als een woonst gevonden is. Caritas<br />
International en de <strong>Sociale</strong> Makelaar-de8 bieden dergelijke begeleiding aan.<br />
>> JOBA VZW<br />
Golfstraat 62, 2610 Wilrijk, T 03 899 32 51, E vlwjoba@telenet .be<br />
Begeleid zelfstandig wonen voor niet-begeleide buitenlandse minderjarigen (NBBM)<br />
Elke werkdag tussen 9.00 en 17.00 u.<br />
>> Caritas International - Begeleiding op maat van erkende vluchtelingen tijdens hun<br />
integratietraject<br />
Liefdadigheidsstraat 43, 1210 Brussel, t. 02 229 36 11<br />
Contactpersoon: Steven Valckx, t 02 211 10 59, s.valckx@caritasint.be<br />
www.caritas-int.be/nl/hulp-aan-migranten/activiteiten/integratie-van-<br />
erkende-vluchtelingen<br />
Een persoonlijke begeleider informeert en adviseert de erkende vluchteling of subsidiair<br />
beschermde die doorstroomt vanuit een opvangstructuur, gedurende twee jaar bij de<br />
verschillende stappen die ondernomen moeten worden in het inburgeringproces.<br />
Omdat, vanwege beperkingen in personeelsinzet, niet elke erkende vluchteling gevolgd kan<br />
worden krijgen mensen met specifieke problemen (gehandicapten, zieken, alleenstaande<br />
ouders,…) en mensen waarvan de sociale dienst in de OC op voorhand schat dat er zich<br />
integratieproblemen zullen voordien, voorrang.<br />
Aanbod: Luisterfunctie en individuele opvolging; Hulp bij de zoektocht naar huisvesting;<br />
Begeleiding bij administratieve stappen; Intermediair in de relatie tussen de erkend<br />
vluchteling en verschillende organisaties/eigenaar van de huurwoning; Toeleiding naar<br />
vormings- en werkmogelijkheden.<br />
F. Gezondheidszorg<br />
Waar kan je terecht voor medische verzorging in <strong>Antwerpen</strong>? Hoe werkt psychosociale<br />
hulpverlening? Wie heeft wanneer recht op terugbetaling van medische zorgen?<br />
F1 Antwerps aanbod gezondheidszorg<br />
Gezondheidszorg<br />
Er zijn heel wat diensten in <strong>Antwerpen</strong> actief rond gezondheidszorg. Er wordt aanbevolen de<br />
doelgroep zo veel mogelijk naar het reguliere circuit van huisartsen, ziekenhuizen,<br />
tandartsen en apothekers door te verwijzen, in plaats van naar de categoriale hulpverleners.<br />
54
Voor een huisarts in uw buurt, of de adressen van de ziekenhuizen in <strong>Antwerpen</strong>: ga naar<br />
www.medischezorg.be > links en adressen. (of www.mijndokter.be of<br />
www.gezondheidsgids.be). Voor een tandarts of apotheker: ga naar www.mijntandarts.be of<br />
www.uwapotheker.be.<br />
Er zijn een aantal specifieke organisaties werkzaam rond gezondheidszorg en de<br />
doelgroep van maatschappelijk kwetsbaren. De sociale steunpunten gezondheidszorg van<br />
OCMW <strong>Antwerpen</strong> en Dokters van de Wereld staan uitdrukkelijk open voor mensen die in<br />
het regulier circuit moeilijker terecht kunnen.<br />
In andere meer algemene organisaties (zoals Kind en Gezin) kan de doelgroep ook<br />
gemakkelijk terecht.<br />
Weer andere organisaties richten zich op een bepaalde medische problematiek (HIV/SOAbehandeling<br />
bij Instituut Tropische Geneeskunde, ZNA Stuivenberg en Helpcenter-ITG) of<br />
een bepaalde medische doelgroep (prostituees bij gh@pro, mensen met een<br />
drugsproblematiek bij Free Clinic en De Sleutel).<br />
>> OCMW <strong>Antwerpen</strong>: <strong>Sociale</strong> Steunpunten Gezondheid (SSG)<br />
Kiel: De Bosschaertstraat 4 - 2020 <strong>Antwerpen</strong><br />
<strong>Antwerpen</strong>-Noord: Schoolstraat 14 - 2060 <strong>Antwerpen</strong><br />
Kiel: <strong>Antwerpen</strong>-Noord :<br />
T 03/259.50.70 T 03/270.33.45.<br />
F 03/825.51.16 F 03/270.33.47.<br />
E SSGKiel@OCMW.<strong>Antwerpen</strong>.be E SSGNoord@ocmw.antwerpen.be<br />
Open op weekdagen van 8u tot 16u.<br />
Werking en aanbod: het SSG biedt kansarme buurtbewoners een antwoord op al hun<br />
vragen over ziektes, hygiëne en evenwichtige voeding en helpt bij materiële, sociale en<br />
psychische problemen. Het SSG maakt ook afspraken met andere diensten uit de buurt:<br />
sociaal centrum, thuiszorg, thuisverpleging, huisarts, apotheker, ziekenfonds,<br />
revalidatiecentrum,...<br />
>> Dokters van de Wereld - Centrum voor Onthaal, Zorg en Oriëntatie (COZO)<br />
Van Maerlantstraat 56, 2060 <strong>Antwerpen</strong>, T 03/231.36.41, F 03/707.22.60<br />
E info.antwerpen@doktersvandewereld.be Website: www.doktersvandewereld.be<br />
Medische consultaties zonder afspraak op maandagvoormiddag (aanmelden om 9u) en op<br />
donderdagnamiddag (aanmelden om 13u).<br />
Doelgroep: personen die uitgesloten zijn uit de reguliere gezondheidszorg.<br />
Werking en aanbod: gratis medische, psychologische en sociale consultaties bij een<br />
multidisciplinair team.<br />
Dokters van de Wereld zet hiermee de werking van Artsen zonder Grenzen onveranderd<br />
verder.<br />
>> Kind en Gezin: prenatale steunpunten<br />
Te bereiken via de Kind en Gezin-lijn 078/150.100 (elke werkdag van 8u tot 20u).<br />
Alleenstaande moeders, ongewenst zwangere vrouwen en vrouwen met sociale problemen<br />
kunnen hun zwangerschap gratis laten begeleiden in een prenataal consultatiebureau.<br />
- Willy Vandersteenplein 1 - 2060 <strong>Antwerpen</strong><br />
Permanenties: maandag 13u15-15u en dinsdag 13u15-15u<br />
55
- Pothoekstraat 112 - 2060 <strong>Antwerpen</strong><br />
Permanenties: maandag 13u-15u, dinsdag 13u-15u en woensdag 9u-11u<br />
- Sint-Bernardsesteenweg 342 - 2020 <strong>Antwerpen</strong><br />
Permanenties: donderdag 9u-11u15<br />
Naast de prenatale steunpunten heeft Kind en Gezin nog een uitgebreid aanbod van<br />
hulpverelning na de geboorte en bij de opvoeding van het kind. Alle info vindt u op<br />
www.kindengezin.be.<br />
>> Instituut voor Tropische Geneeskunde<br />
Patiëntenbegeleiding, Kronenburgstraat 43/3, 2000 <strong>Antwerpen</strong> , T 03/247.64.05 ,F<br />
03/216.14.31 , E info@itg.be , W www.itg.be<br />
Werking en aanbod: De eenheid HIV/SOA heeft tot doel de opvang en zorg voor mensen<br />
met een HIV-infectie te verbeteren. Gezien de nauwe relatie met HIV vormt de opvang en<br />
behandeling van mensen met SOA in het algemeen eveneens een belangrijk deel van het<br />
werkterrein.<br />
>> ZNA Stuivenberg: HIV-AIDS counselling<br />
Patiëntenbegeleiding, Lange Beeldekensstraat 267, 2060 <strong>Antwerpen</strong> ,T 03/217.73.46 , F<br />
03/217.79.48 , E ines.buscher@ocmw.antwerpen.be<br />
Werking en aanbod: In samenwerking met het Instituut voor Tropische Geneeskunde heeft<br />
de dienst tot doel de opvang en zorg van mensen met een HIV-infectie te verbeteren.<br />
>> Helpcenter-ITG<br />
Sint-Andriesstraat 7, 2000 <strong>Antwerpen</strong> , T 03/216.02.88 , F 03/216.08.65 ,<br />
helpcenter@itg.be , W www.helpcenteritg.be<br />
Vrije consultaties op maandag en vrijdag van 17u tot 19u, consultaties op afspraak:<br />
maandag van 12u30 tot 17u, dinsdag van 14u tot 19u, woensdag van 14u tot 19u,<br />
donderdag van 10u tot 15u en vrijdag van 15u tot 17u.<br />
Werking en aanbod: Deelwerking van het Instituut voor Tropische Geneeskunde. HIV- en<br />
SOA-testen (zo nodig anoniem), medische consultaties rond anticonceptie, ongewenste<br />
zwangerschap, SOA, HIV en seksuele problemen, seksuologische consultaties. De<br />
consultaties zijn gratis.<br />
>> Gh@pro, Gezondheidshuis voor Antwerpse Prostitutie<br />
Verversrui 3, 2000 <strong>Antwerpen</strong>, T 03/293.95.91 of 0474/98.57.66 , F 03/294.33.70 ,<br />
info@ghapro.be , W www.ghapro.be<br />
Openingsuren doktersconsultatie (SOI): maandag van 14u tot 16u, woensdag en vrijdag van<br />
10u tot 12u.<br />
Werking en aanbod: Gh@pro doet medische onderzoeken (onderzoek naar seksueel<br />
overdraagbare infecties en vaccinatie hepatitis B, gynaecologisch onderzoek,<br />
zwangerschapstest), biedt informatie over SOI en sociale ondersteuning en behandelt SOI.<br />
Gratis en anoniem.<br />
56
Free Clinic<br />
Schijnpoortweg 14, 2060 <strong>Antwerpen</strong>, T 03/201.12.60 , F 03/201.12.99 , E info@free-clinic.be<br />
Openingsuren op maandag, woensdag en vrijdag van 10u tot 12u30 en van 13u30 tot<br />
18u45, op dinsdag en donderdag van 13u30 tot 18u45, zaterdag van 10u30 tot 12u30,<br />
doktersconsultatie elke weekdag van 13u30 tot 15u30 en zaterdag van 10u30 tot 12u30.<br />
Werking en aanbod: drughulpverlening (sociale en medische consultaties).<br />
>> Dagcentrum De Sleutel<br />
Dambruggestraat 78, 2060 <strong>Antwerpen</strong>, T 03/233.99.14 , F 03/225.10.24 ,<br />
dca.info@fracarita.org , W www.desleutel.be<br />
Elke weekdag open consultatie van 14u tot 17u.<br />
Werking en aanbod: drughulpverlening (medische en psychosociale begeleiding, individueel<br />
of in groep).<br />
Geestelijke gezondheidszorg en psychosociale zorg<br />
De doelgroep vreemdelingen met en zonder wettig verblijf heeft ook heel wat vragen rond<br />
geestelijke gezondheidszorg. In <strong>Antwerpen</strong> zijn een aantal organisaties hier rond actief.<br />
Het Antwerps Netwerk Cultuursensitieve Zorg brengt een aantal van die partners (CAW’s,<br />
Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg in <strong>Antwerpen</strong>,…) samen, en ondersteunt hen. Op<br />
de site www.vluchtelingenzorg.be vind je ook al hun adressen.<br />
Een voorbeeld van één van die specifieke werkingen rond geestelijke gezondheidszorg aan<br />
vluchtelingen, is het Centrum voor Levens- en Gezinsvragen van CAW De Mare of het<br />
Consulentenbureau CAW De Terp.<br />
>> Antwerps Netwerk Cultuursensitieve Zorg<br />
Van Daelstraat 35<br />
2140 Borgerhout<br />
Tel 03/270.33.34.<br />
Fax 03/235.89.78.<br />
e-mail: psychosocialezorg@de8.be<br />
website: www.vluchtelingenzorg.be<br />
Contact: maandag, dinsdag en donderdag (8u30 – 14u) en vrijdag (8u30-12u30)<br />
Doelgroep: Het netwerk richt zich naar hulpverleners en organisaties<br />
Aanbod:<br />
Het Antwerps Netwerk Cultuursensitieve Zorg ondersteunt de CAW en CGG bij de uitbouw<br />
van de cultuursensitieve zorg en bevordert de samenwerking en deskundigheid van<br />
hulpverleners en organisaties.<br />
Hoe ?<br />
- De deskundigheid van hulpverleners bevorderen via vormingen, intervisie en overleg<br />
- Het hulpverleningsaanbod van CAW en CGG voor etnisch-culturele minderheden,<br />
vluchtelingen en mensen met een precair statuut bekendmaken bij mogelijke doorverwijzers<br />
en toeleiding faciliteren<br />
- De samenwerking, doorverwijzing en afstemming tussen de diensten optimaliseren<br />
- Netwerkvorming<br />
- Vraag en aanbod in de regio detecteren en onderzoeken.<br />
Op www.vluchtelingenzorg.be vind je ook meer informatie over het hulpverleningsaanbod<br />
van de partners en de acties van het Antwerps Netwerk Cultuursensitieve Zorg<br />
57
Centrum voor Levens- en gezinsvragen (CLG) CAW De Mare<br />
Maurits Sabbelaan 57<br />
2020 <strong>Antwerpen</strong> - Kiel<br />
Tel. 03/247.88.40/42<br />
Email : clglieve@cawdemare.be<br />
Contact:<br />
Aanmelden kan telefonisch of per mail bij Lieve Geukens die aanwezig is op de dienst op<br />
maandagvoormiddag, dinsdag gans de dag of woensdagnamiddag<br />
op het telefoonnummer : 03/247.88.40/42 of Email : clglieve@cawdemare.be<br />
Doelgroep: bijzondere aandacht voor vluchtelingen, asielzoekers, geregulariseerden,<br />
mensen zonder papieren en andere allochtonen...(werken met tolk)<br />
Werking en aanbod :<br />
- Individueel : Psychosociale begeleiding via gesprekken<br />
- Groepswerk : Na een individueel intakegesprek kan gestart worden in een groep.<br />
Doel van het groepswerk is stressreductie, verhogen van de draagkracht van de<br />
deelnemers, empowerment. Er worden mogelijkheden aangereikt om uitdrukking te geven<br />
aan traumatische ervaringen via creatieve therapie, er worden fysieke<br />
ontspanningsoefeningen aangeleerd en via psycho-educatie krijgen deelnemers meer<br />
inzicht in hun problematiek.<br />
In de groep wordt eerder gefocust op het groepsgebeuren en groepsdynamica dan op de<br />
individuele problematiek.<br />
De groepen kunnen zowel voor mannen als voor vrouwen doorgaan, tot op heden zijn ze<br />
niet gemengd.<br />
De sessies gaan wekelijks door op maandagnamiddag, met uitzondering van vakanties of<br />
feestdagen en duren ongeveer 3 uur. We starten telkens voor 10 sessies. Dan volgt een<br />
korte pauze, waarna een nieuwe groep start. Daaraan kunnen leden van de vorige groepen<br />
opnieuw deelnemen als die behoefte er is. Indien nodig wordt er gewerkt met tolken.<br />
Kandidaten voor het groepswerk kunnen zich zelf aanmelden en er kan ook worden<br />
verwezen door hulpverleners uit andere diensten.<br />
>> Consulentenbureau - CAW De Terp<br />
Centrum voor Levens- en gezinsvragen<br />
J. De Bomstraat 27<br />
2018 <strong>Antwerpen</strong><br />
03/326.00.00<br />
consulentenbureau@cawdeterp.be<br />
Contact: Aanmelden kan enkel op het bovenstaande nummer via het centraal onthaal, met<br />
vermelding van het Consulentenbureau. Te bereiken op maandag, woensdag en donderdag<br />
van 10u tot 13u en van 17u tot 19u. Op dinsdag tussen 17u en 19u en op vrijdag tijdens de<br />
voormiddag (10u tot 13u).<br />
Doelgroep: volwassenen waaronder ook vluchtelingen, asielzoekers, mensen zonder<br />
papieren, ...met een eerstelijns problematiek (geen psychiatrische hulpverlening)<br />
Werking en aanbod:<br />
- onthaal, psychosociale begeleiding en psychotherapie bij persoonlijke, relationele en/of<br />
opvoedingsmoeilijkheden<br />
- juridisch advies of informatie rond personen en familierecht<br />
- scheidings- en ouderschapsbemiddeling<br />
Ook hulpverlening in Frans, Engels en Duits en bij andere talen met tolken.<br />
58
F2 Terugbetaling van gezondheidszorg en ondersteuning<br />
België kent een eigen systeem van terugbetaling van de gezondheidszorg. Uit de pot van de<br />
ziekte- en invaliditeitsverzekering – een onderdeel van de sociale zekerheid - kan (een<br />
deel van) je gezondheidszorg worden terugbetaald. De terugbetaling verloopt via de<br />
mutualiteiten of de Hulpkas. Bepaalde groepen vreemdelingen (erkende vluchtelingen,<br />
subsidiair beschermden, geregulariseerden) kunnen zich, net als de Belgen, aansluiten bij zo<br />
een mutualiteit. Je betaalt daarvoor lidgeld. Door de geschiedenis zijn er drie grote<br />
mutualiteiten ontstaan: de Christelijke mutualiteit, de Socialistische en het Onafhankelijk<br />
Ziekenfonds. De keuze van de mutualiteit is vrij.<br />
>> Mutualiteiten<br />
CM Arrond. <strong>Antwerpen</strong><br />
Molenbergstraat 2<br />
2000 <strong>Antwerpen</strong><br />
tel 03/221.92.92<br />
Dichtstbijzijnde kantoor<br />
via www.cm.be<br />
De Voorzorg <strong>Antwerpen</strong><br />
Sint-Bernardsesteenweg<br />
200, 2020 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/285.44.44<br />
Dichtstbijzijnde kantoor<br />
via www.socmut.be<br />
Onafhankelijk Ziekenfonds<br />
Boomsesteenweg 5<br />
2610 <strong>Antwerpen</strong><br />
Tel 03/201.84.00<br />
Dichtst bijzijnde kantoor<br />
www.onafhankelijkziekenfonds.be.<br />
De terugbetaling van de gezondheidszorg (kosten van een dokter of een ziekenhuis, maar<br />
ook de kosten voor geneesmiddelen bij de apotheker) loopt op twee manieren. Ofwel moet je<br />
als patiënt eerst alle kosten zelf betalen (bijvoorbeeld bij een consultatie bij de dokter), moet<br />
je nadien een attest van de verstrekte hulp bij je mutualiteit binnenbrengen, en betaalt de<br />
mutualiteit je een deel van je kosten terug (de kosten die opgenomen zijn in de zogenaamde<br />
RIZIV-nomenclatuur). Het geld dat je uiteindelijk zelf betaalt, heet het remgeld.<br />
Ofwel krijg je (bijvoorbeeld bij een ziekenhuis) de factuur opgestuurd, maar moet je zelf maar<br />
een deel betalen. Het ander deel wordt automatisch door de mutualiteit betaalt. Dit heet het<br />
derdebetalerssysteem. Dit is ook zo voor geneesmiddelen: soms moet je bij de apotheker<br />
maar een deel betalen, en wordt het ander deel direct door de mutualiteit betaald. Hiervoor<br />
moet je wel steeds je SIS-<strong>kaart</strong> bijhebben, die bewijst dat je aangesloten bent bij een<br />
mutualiteit en waar al je gegevens opstaan.<br />
Vreemdelingen die zich niet kunnen aansluiten bij een mutualiteit, hebben vaak toch<br />
een andere regeling voor de terugbetaling van hun gezondheidszorg. Voor asielzoekers in<br />
procedure worden de medische kosten door de opvangstructuur betaald. Niet-Begeleide<br />
Minderjarigen kunnen zich, zelfs als ze hier zonder papieren verblijven, in bepaalde gevallen<br />
toch aansluiten bij de mutualiteit. Voor andere groepen zijn weer andere regels van<br />
toepassing. Op de site www.medimmigrant.be vind je een duidelijk overzicht, per<br />
verblijfsstatuut.<br />
Mensen zonder wettig verblijf hebben een eigen regeling: de regeling ´dringende<br />
medische hulp´. Het principe is dat wanneer iemand hier illegaal verblijft, maar niet in staat is<br />
zijn medische kosten te betalen (dokterskosten, ziekenhuiskosten, medicijnen,…), het<br />
OCMW van de feitelijke verblijfplaats kan tussenkomen in deze kosten (het deel van de<br />
kosten dat opgenomen is in de RIZIV-nomenclatuur). De aanvraag moet gebeuren bij het<br />
OCMW van feitelijke verblijfplaats. Het OCMW zal onderzoeken of aan alle voorwaarden<br />
voldaan is (illegaal verblijf én behoeftigheid van de cliënt). Een erkend geneesheer dient een<br />
attest voor te leggen dat de nodige medische zorgen inderdaad ‘dringend’ zijn. De<br />
geneesheer beslist hier zelf over: het gaat niet enkel om ‘dringend noodzakelijke’ medische<br />
hulp, maar ook andere zorgen: zowel preventief als curatief, ambulant of in een instelling.<br />
De procedure om deze ‘dringende medische hulp’ te verkrijgen, verschilt per ocmw. In<br />
<strong>Antwerpen</strong> moeten cliënten hiervoor naar het OCMW Sociaal Centrum Plein. Voor meer<br />
details over de daar te volgen procedure kan je ook terecht op de website van het<br />
59
Ondersteuningspunt Medische Zorg. Dit Ondersteundingspunt biedt ook een helpdesk aan<br />
bij vragen, geeft informatie en advies en bemiddelt bij eventuele problemen rond<br />
(terugbetaling van) gezondheidszorg.<br />
>> OCMW <strong>Antwerpen</strong>: Sociaal Centrum Plein<br />
Lamorinièrestraat 137, 2018 <strong>Antwerpen</strong>, tel.: 03/292.83.30, fax: 03/292.83.69<br />
Contact: openingsuren:<br />
ma: 9u tot 12u30; di, wo, do en vrijdag: 9u tot 12u30 en 13u tot 15u.<br />
Nieuwe cliënten kunnen in de voormiddag langskomen voor een intakegesprek.<br />
Cliënten in begeleiding dienen een afspraak te maken met hun maatschappelijk assistent.<br />
Doelgroep: mensen zonder wettig verblijf<br />
Werking en aanbod: wie een beroep wil doen op dringende medische hulp, moet zich hier<br />
aanmelden.<br />
>> de8 vzw - Ondersteuningspunt Medische Zorg<br />
Van Daelstraat 41, 2140 Borgerhout, Tel.: 03/270.33.36, Fax: 03/235.89.78<br />
e-mail: medischezorg@de8.be<br />
website: www.medischezorg.be<br />
Doelgroep: medische zorgverstrekkers, sociale organisaties en andere betrokkenen<br />
Werking: Het Ondersteuningspunt Medische Zorg verschaft informatie (via gratis<br />
informatieteksten, vormingen, een nieuwsbrief en een website) over de procedures die<br />
mensen met een precair of zonder wettig verblijf toegang geven tot gezondheidszorg.<br />
Daarnaast kunnen zorgverstrekkers en organisaties ook bij het Ondersteuningspunt<br />
Medische Zorg terecht met vragen of problemen rond concrete dossiers. Het<br />
Ondersteuningspunt Medische Zorg bemiddelt bij complexe dossiers en ijvert voor<br />
duidelijke, toegankelijke procedures.<br />
G. Vrije tijd en cultuur<br />
Waar kunnen kinderen en volwassenen terecht voor vrije tijd en ontspanning in <strong>Antwerpen</strong>?<br />
Hoe zijn de interculturele verenigingen en gemeenschappen georganiseerd? En waar zitten<br />
de levensbeschouwelijke organisaties?<br />
Er gebeurt heel wat in de stad <strong>Antwerpen</strong> rond vrije tijd en cultuur. Het aanbod is erg<br />
verscheiden, maar ook mooi samengebracht op een paar overzichtelijke websites.<br />
Voor alle informatie rond sport, cultuur, jeugdverenigingen, activiteiten,… voor kinderen: zie<br />
www.kinderen.antwerpen.be<br />
Voor alle informatie rond jeugdcentra, jeugdverenigingen, sport, cultuur, allerhande<br />
activiteiten,… voor jongeren: zie www.jongeren.antwerpen.be<br />
Voor alle informatie voor volwassenen rond musea, cultuurcentra, podia, literatuur,<br />
monumenten en erfgoed, cultuurcheques, cultuursubsidies en amateurkunsten: zie<br />
www.antwerpen.be > vrije tijd > cultuur<br />
Voor alle informatie voor volwassenen rond sportactiviteiten, sportclubs, sportlocaties,…:<br />
zie www.antwerpen.be > vrije tijd > sport<br />
Door de ,jaren heen zijn heel wat etnisch-culturele minderheden zich gaan verenigen. Ook in<br />
<strong>Antwerpen</strong> bloeit het ‘allochtoon verenigingsleven’: gaande van allochtone jongeren- en<br />
60
vrouwenbewegingen over allochtone sportclubs tot allochtone socio-culturele en<br />
moskeeverenigingen. Veel van die verenigingen zijn georganiseerd per nationaliteit, maar<br />
sommigen overstijgen ook de nationaliteitsgrenzen.<br />
Een overzicht van de Antwerpse allochtone jongerenverenigingen vind je op<br />
www.jeugd.antwerpen.be > jeugdwerk in de stad: zoek: allochtone zelforganisatie.<br />
Alle Antwerpse ‘allochtone verenigingen’ vind je in de ‘Atlas van ’t Stad: Gids van<br />
interculturele verenigingen in <strong>Antwerpen</strong>’ (editie 2009). Deze kan je bestellen bij de dienst<br />
Samen Leven van Stad <strong>Antwerpen</strong> (contact: Ekrem Koçak, 03/338.71.10).<br />
Met de jaren zijn de verschillende clubs en organisaties binnen een zelfde ‘allochtone<br />
gemeenschap’ zich meer gaan verenigen. Er ontstonden koepelstructuren die de belangen<br />
van de kleinere organisaties gingen behartigen. Een aantal van die ‘koepelstructuren’ of<br />
federaties zijn ook in <strong>Antwerpen</strong> gevestigd: de Federatie van Marokkaanse Verenigingen, de<br />
Turkse Unie, de Latijns-Amerikaanse Federatie,… In heel Vlaanderen zijn 13 van die<br />
federaties actief en erkend door de Vlaamse Gemeenschap. Ze krijgen middelen om hun<br />
lidorganisaties te ondersteunen en organiseren, en moeten hun lidorganisaties<br />
vertegenwoordigen bij het beleid. Als mensen zich in <strong>Antwerpen</strong> als vereniging willen<br />
organiseren, kunnen ze zich ook bij een federatie aansluiten om daar ondersteuning te<br />
krijgen: in het organiseren van activiteiten, het aanvragen van subsidies,…<br />
De federaties worden op Vlaams niveau ondersteund en samengebracht door het<br />
minderhedenforum (www.minderhedenforum.be) Via haar lidfederaties vertegenwoordigt het<br />
minderhedenforum meer dan 1000 Vlaamse en Brusselse verenigingen en zelforganisaties<br />
van etnisch-culturele minderheden.<br />
Er zijn ook heel wat levensbeschouwelijke verenigingen in <strong>Antwerpen</strong>. Ben je op zoek<br />
naar een bepaalde kerk of moskee? Zoek je aansluiting bij een levensbeschouwelijke<br />
organisatie? Alle strekkingen zijn in <strong>Antwerpen</strong> vertegenwoordigd: boeddhisme, de<br />
christelijke traditie, Hindoeïsme, vrijzinnigen, Islam, de joodse traditie,… Meer info op<br />
www.antwerpen.be > leven > diversiteit en inburgering > levensbeschouwingen.<br />
Je vindt er ook de handige ‘Gids voor levensbeschouwelijk <strong>Antwerpen</strong>’, met alle nuttige<br />
contactadressen.<br />
Interessante websites<br />
Algemene informatie<br />
Het Antwerps Minderhedencentrum- de8: www.de8.be<br />
Het Vlaams Minderhedencentrum: www.vmc.be<br />
Vluchtelingenwerk Vlaanderen: www.vluchtelingenwerk.be<br />
Alle informatie over verblijfsprocedures en statuten: www.vreemdelingenrecht.be of op<br />
www.newintown.be<br />
Alle informatie over ambassades en visa: www.diplomatie.be<br />
Alle informatie over vrijwillige terugkeer: www.iom.int<br />
Alle informatie over verblijfsstatuten en recht om te werken: www.foyer.be<br />
De Belgische asiel- en migratie instanties<br />
De Dienst Vreemdelingenzaken: www.dofi.fgov.be<br />
Het Commissariaat Generaal: www.cgvs.be<br />
De Raad voor Vreemdelingenbetwistingen: www.rvv-cce.be<br />
Fedasil: www.fedasil.be<br />
Landeninformatie<br />
Informatie bij Vluchtelingenwerk Vlaanderen: www.vluchtelingenwerk.be<br />
Informatie van het UNHCR: www.refworld.org<br />
Country of return information : www.cri-project.eu<br />
Informatie voor medische dossiers: www.medimmigrant.be en www.ithaca-eu.org<br />
61
<strong>Sociale</strong> rechten<br />
Alle over gezondheidszorg: www.medischezorg.be en www.medimmigrant.be en<br />
www.vluchtelingenzorg.be<br />
Alles over arbeidsreglementering: www.vlaanderen.be/werk<br />
Alles over OCMW wetgeving: www.vvsg.be<br />
Nog andere nuttige links<br />
Ministerie van Buitenlandse Zaken, Nederland, ambtsberichten: www.minbuza.nl<br />
Amnesty International: www.aivl.be<br />
Human Rights Watch: http://www.hrw.org<br />
Austrian Centre for Country of Origin and Asylum Research and Documentation:<br />
http://www.ecoi.net<br />
U.S.Department of State, Country Reports on Human Rights Practices, Released by the<br />
Bureau of Democracy, Human Rights and Labor: http://www.state.gov/gDRL/rls/hrrpt/<br />
Norwegian Refugee Council, Global IDP Project: http://www.idpproject.org<br />
Center for Gender and Refugee Studies: http://www.uchastings.edu/cgrs/<br />
Organisatie van de Verenigde Naties: http://www.un.org<br />
Hoog Commissariaat van de Verenigde Naties voor de Mensenrechten:<br />
http://www.unhchr.ch<br />
United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs: http://www.reliefweb.int<br />
Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa: http://www.osce.org<br />
62
Change language