muse 12 - Rijksmuseum Twenthe

karel van mander schreef in 1604 in zijn handboek voor schilders
dat ‘de schilder de natuur waar nodig moet verbeteren’
20 rijksmuseum twenthe – muse 12
plaatje dat men voor ogen had te kunnen schilderen, want
buiten kon het ideale landschap niet gevonden worden.
De Haarlemmer Esaias van de Velde schilderde bijvoorbeeld
als eerste heel natuurgetrouw het landschap nabij zijn
woonplaats, een omgeving die ook toen als rustiek werd
ervaren. Opvallend aan het werk Twee ruiters in een duinlandschap
(1614) is de eenvoud van de compositie. In vergelijking
met het complexe winterlandschap van zijn voorganger
Christoffel van den Berghe zijn de bomen hier bijna achteloos
neergeplant. De slingerende landweg verbindt op
on opvallende wijze de voorgrond met het achterliggende
landschap. Hierdoor wordt de blik van de toeschouwer de
verte in gestuurd. En daar zit hem de crux. Dit landschap
kan in werkelijkheid niet bestaan. Het effect dat Van de
Velde voor ogen had kon alleen bereikt worden door een
perspectief met verdwijnpunt te kiezen dat je buiten in
de natuur niet kunt vinden.
<
Jacob van ruisdael, haarlem
1628/29-1682 amsterdam,
Gezicht op kasteel Bentheim,
ca. 1652-1654,
olieverf op paneel, 52 x 68 cm,
mauritshuis, den haag
esaias van den velde,
amsterdam 1587-1630 den haag,
Twee ruiters in duinlandschap, 1614,
olieverf op paneel, 25,1 x 32,5 cm,
rijksmuseum twenthe
muse 12 – rijksmuseum twenthe 21