muse 12 - Rijksmuseum Twenthe

Landschap in de storm, Gerard van Nijmegen
Vereniging Rembrandt steunde in 2010 de aankoop van een landschap van Gerard van
Nijmegen (1735 -1808). Het landschap in de storm wordt gezien als één van de hoogtepunten
uit het oeuvre van de kunstenaar.
Dat u meebeslist over onze winst.
Dat is ons idee.
Met het Stimuleringsfonds wil Rabobank
Enschede-Haaksbergen kleinschalige,
lokale projecten op duurzaam,
economisch, maatschappelijk en cultureel terrein
een zetje in de rug geven. Dat is het idee.
Kijk op rabobank.nl/eh
Ook u kunt lid worden van deze
prachtige vereniging. Al vanaf € 65,-
per jaar. U helpt dan direct mee
met het verwerven van nog meer
droomaankopen voor de Nederlandse
musea. Als dank ontvangt u onder
andere de Rembrandtpas die gratis
toegang biedt tot de vaste collectie van
125 kunstmusea door heel Nederland.
Voor meer informatie kunt u ons bellen
op 070-427 17 20
verenigingrembrandt.nl
Heeft u een goed doel?
Dan zorgen wij voor de middelen.
VERENIGING
REMBRANDT
ALS JE OM
KUNST GEEFT
Rabobank. Een bank met ideeën.
dirk bouts (atelier),
haarlem ca. 1420-
1475 leuven,
Maria met Kind,
gezeten op een
zodenbank, ca. 1450,
tempera en olieverf
op paneel,
41,2 x 29,6 cm,
rijksmuseum twenthe
peter van lier
COlumn
op het eerste
geziCht
Peter van Lier (1960) is dichter en filosoof. Hij publiceerde
een filosofisch essay, een roman in dichtvorm en vijf poëziebundels,
waarvan de laatste in 2010 verscheen onder de
titel Hoor. In MUSE bespreekt Van Lier steeds een kunstwerk
uit de collectie van Rijksmuseum Twenthe.
Ik kijk naar Maria met Kind, gezeten op een zodenbank
(prachtig meubelstuk, trouwens, wil ik ook in onze tuin) door
Dirk Bouts of een van zijn leerlingen rond 1450 gemaakt. Op
www.bijbelencultuur.nl lees ik de theologische interpretatie
van dit schilderij. Alle personen, dieren en dingen hebben
er een symbolische betekenis die de christelijke heilsleer
uitdraagt. Maar is het wel zo dat van alle hoofdrol spelers de
toewijding aan het geloof afdruipt? Maria toont zich zoals we
van haar mogen verwachten: met een gezicht zooo sereen.
Maar zie die kleine wildebras van een Jezus zich loswrikken
uit de omarming van zijn moeder! In mijn ogen heeft hij iets
heel anders aan zijn hoofd dan de verlosser van de mensheid
te worden. In zijn rechterhand bevindt zich een kers,
volgens de bijbelsite het symbool van de hemel. Zijn andere
hand houdt een strakgespannen touwtje vast waaraan een
vogel is vastgebonden, die de menselijke ziel moet uitbeelden. Door het aanbieden van de kers zou
Jezus de mens in staat stellen om het hemelse paradijs te bereiken. Maar zonder deze opgelegde
symboliek heeft het kindeke gewoon een lekkernij van zijn moeder gekregen en is het alleen maar
bezig om de vogel als een vlieger in de lucht te houden.
Jezus heeft iets heel anders aan zijn hoofd
dan de verlosser van de mensheid te worden
www.bijbelencultuur.nl ziet in de oude man op de achtergrond Jozef: ‘In hem wordt wellicht de huiselijke
dienstbaarheid geëerd.’ Wellicht. Ik zie eerder hoe de man zich bijna theatraal van de prominent
aanwezige moeder heeft afgekeerd, zonder enige interesse in haar zoon. Het zal niet lang meer
duren voordat de man door de open poort is verdwenen. De bijbelsite ziet de poort als mogelijke
toegang tot de hemel, ik vermoed er de wereld in zijn volle rijkdom achter. ‘Daar vliegen de vogels
niet aan touwtjes!’ hoor ik de oude man mompelen. De pauw op de stadsmuur, die binnen de
omheining de onsterfelijkheid van Christus moet weergeven, heeft er wel oren naar.
Al het leven, behalve Maria, is op de vlucht! Voor haar!! In haar devotie is zij groots, maar kennelijk
ook dominant en beklemmend. Eerder afschrikwekkend dan nastrevenswaardig. De secularisatie
is rond 1450 begonnen, zonder twijfel, Dirk Bouts of een afvallige leerling toont het. Geweldig
schilderij, juist voor moderne ogen.
muse 12 – rijksmuseum twenthe 25