Norsk Tidend 3-11 - Noregs Mållag

Foto: Jan Nik. Hansen 

Framhald av Fedraheimen og Den 17de Mai 

Ambassadøren 

– Det skal vere personleg, men 

ikkje privat, seier Linda Sæbø 

som er kåra til Årets nynorskbrukar 

2011 for bloggen Den 

gode feen. Sidan 2003 har ho 

skrive om handarbeid, interiøret 

heime og familien sin. 

Side 14-15 

INTERNETT UNGDOM 

Usynleg 

Det har aldri vore 

trykt fl eire bøker og 

avisartiklar på nynorsk. 

Problemet er 

at dei som skal lære 

nynorsk, ikkje les så 

mykje bøker og aviser. 

Side 16–17 

Foto: stock.xchng 

Medlemsblad for Noregs Mållag • Nr. 3 – juni 2011 

Eventyr 

og fantasi 

– Eit gjennomgåande 

trekk i bøkene er at dei har 

eit element av fantasi og 

eventyr i seg. 

Ragnar Hovland har gitt ut 

ei bok om favorittbøkene 

sine. 

MIDTEN 

Språkglede 

160 deltakarar, god stemning 

og viktige ordskifte. Landsmøtet 

i Sand var eit av dei 

mest vellukka landsmøta på 

mange år. 

Håvard B. Øvregård vart 

attvald som leiar i Mållaget. 

Side 4–5 

Foto: Herborg Pedersen/Samlaget 

– Lettvint 

løysing 

VALFRITT SIDEMÅL: – Dette er heilt 

klart ei lettvint løysing, meiner 

Olin Johanne Henden i Sogn og 

Fjordane Høgre om landsmøtevedtaket 

som slår fast at 

partiet skal arbeide for å innføre 

valfritt sidemål i ungdomsskulen. 

– Eg meiner det kan få parodiske 

konsekvensar. Og eg trur ikkje det 

er fullt så lett å setje det ut i livet 

som tilhengjarane vil ha det til, 

seier sentralstyremedlem Arne 

Hjeltnes. 

SNUR IKKJE: Elisabeth Aspaker, 

utdanningspolitisk talskvinne i 

Høgre, meiner toget er gått. 

– Det vil kome eit nytt ordskifte 

om dette i samband med programarbeidet 

til stortingsvalet. 

Men eg trur det er utenkjeleg at 

partiet skal snu i dette spørsmålet. 

Side 6–7 

LANDSMØTET 

Foto: Hege Lothe


Utgjeven av Noregs Mållag 

Tilskrift: 

Postboks 474 Sentrum 

0105 OSLO 

Redaktør: Kjartan Helleve 

kjartan.helleve@nm.no, 23 00 29 32, 

faks 23 00 29 31 

I redaksjonen: 

Hege Lothe, Tuva Østvedt 

Heimeside: www.nm.no 

Abonnement: 250 kroner per år 

Utforming: Språksmia AS 

smia@spraksmia.no 

Kva har 

det å seie 

for andre at 

eg nyttar 

nynorsk? 

For nokre år sidan var eg med 

på å skipe eit lokallag. Me 

hadde tre–fi re møte, alle 

med høgtfl ygande planar 

om kva me skulle gjere i 

framtida. No er framtida 

her, og eg må diverre melde 

at laget ligg brakk. 

Eg trur likevel me var inne på 

eit godt spor. Eg hadde nett 

byrja som bladstyrar, og 

byrja allereie å bli lei av at 

folk eg intervjua svara at dei 

nytta nynorsk av di det var 

naturleg for dei, det var det 

språket dei kunne. Sjølvsagt 

er det heilt i orden, 

men det var kjekkare med 

dei som hadde refl ektert 

hakket vidare. Så eit ljosare 

hovud enn mitt kom opp 

med fylgjande motto for 

laget vårt: Kva har det å 

seie for andre at eg nyttar 

nynorsk? 

Det er grunnen til eg set sånn 

pris på Jon Fosse. Ikkje akkurat 

ein kjøkemeistertype, 

men han har ein veldig 

sjølvtillit når det kjem til 

det kunstnarlege uttrykket 

sitt. Og det med god grunn, 

kan ein vel trygt seie. Difor 

takka han ja til å fl ytte inn 

i Grotten. Ikkje av di han 

hadde lyst som privatperson, 

men av di det var eit 

signal. «Det eg symboliserer 

er den seriøse diktinga, 

og sjølvsagt nynorsken», sa 

han til Morgenbladet. 

Hadde det vesle laget mitt vore 

aktivt, så skulle han ha fått 

heidersmedlemskap på 

dagen. 

2 

Kjartan Helleve, redaktør 

leiarteigen 

Vi har to år på oss til å tryggje sidemålet i 

Noreg. Høgre sitt landsmøtevedtak i mai 

om å «innføre valgfritt sidemål i ungdomsskolen» 

var ein vekkjar. Det syner 

kva utfordring vi står føre i 2013. 

Høgre sitt vedtak har førebels ingen 

praktisk konsekvens, uansett kva som 

skjer i kommunevalet til hausten. Obligatorisk 

sidemål er bestemt nasjonalt, og i 

Stortinget som sit fram til 2013 er det eit 

solid fl eirtal for obligatorisk sidemål. Men 

etter neste stortingsval kan det sjå annleis 

ut. 

For det er i 2013 slaget vil stå. Alle partilandsmøta 

skal våren 2013 vedta stortingsvalprogram 

for perioden 2013–2017. 

Valet hausten 2013 vil avgjere kva program 

som vert gjennomført. Ei regjering 

av Høgre og Framstegspartiet i 2013 vil 

kunne utradere obligatorisk skriftleg sidemålsopplæring 

frå skulen, om dei ikkje 

kjem på betre tankar og endrar politikken 

sin til noko meir nynorskvennleg. Vi veit 

òg at det er fylkeslag i andre parti som har 

vedteke nynorskfi endtleg politikk på dette 

området. Politisk arbeid med sidemålsaka 

bør difor vere ein hovudprioritet i tida 

fram til neste stortingsval. 

Høgre sitt vedtak og mediemerksemda 

i etterkant har også ført noko godt med 

seg. Mange har blitt klar over kor viktig 

arbeidet fram mot 2013 er. Opposisjonen 

internt i Høgre har vorte tydelegare, med 

sentralstyremedlem Arne Hjeltnes i spissen 

på landsmøtet. Media har merka seg 

at leiar Erna Solberg og første nestleiar Jan 

Tore Sanner røysta mot vedtaket, og fl eire 

tillitsvalde har uttalt seg mot vedtaket i 

media i etterkant. Embla Belsvik, leiar 

for Sogn og Fjordane Unge Høgre, seier 

rett ut til NRK at ho trur mange vil føle 

seg krenkte av dette vedtaket, og det er 

Kvar einaste dag går dei forbi meg 

Og mange av dei same går forbi meg 

kvar einaste dag 

Og eg syng for dei kvar einaste dag 

heilt riktig. Sogn og Fjordane Høgre har i 

media varsla at dei vil ta omkamp om saka 

på landsmøtet i 2013. Mållaget må støtte 

desse gode kreftene i partiet. 

Men først og fremst må vi synleggjere 

Høgre sin valfridumskap i denne saka. 

Skulepolitisk er det idioti å argumentere 

med valfridom i basiskunnskap i skulen. 

Dette veit Høgre. I same fråsegn som 

det famøse sidemålsvedtaket står det at 

«Høyre vil ha en skole der alle elever får 

utfordringer å strekke seg etter». Dette er 

politikk som passar Høgre si verdsetjing 

av «Kunnskap i skulen». Utfordringar 

å strekkje seg etter er det motsette av å 

senke krav og forventningar, og det sistnemnde 

er det Høgre no gjer i sidemålssaka. 

Når andre parti gjer det same, er 

Høgre straks framme med spanskrøret. 

Høgre veit vel at basiskunnskap i skulen 

må vere obligatorisk. Det er difor dei 

vil ha obligatorisk andre framandspråk. På 

landsmøtet vedtok dei å «innføre annet 

fremmedspråk fra barneskolen». Kvifor 

er det ikkje samsvar mellom Høgre sin 

fornuftige framandspråkspolitikk og ufornuftige 

sidemålspolitikk? 

Det er diverre ungdomspartiet sitt behov 

for billege poeng i skuledebattane 

som styrer Høgre sitt synspunkt i denne 

saka. «Valfritt sidemål», eller rett fram 

«nei til nynorsk», er diverre ein vinnar i 

skuledebattar i store delar av landet. Og 

ungdomspartiet skjemst ikkje av å hetse 

nynorske ordbøyingar så lenge det gjev 

Jon Fosse, Gitarmannen 

No MÅ du komme 

deg på skulen! 

Høgre sin valfridumskap 

Håvard B. Øvregård, leiar 

Nei, det må eg ikkje. 

Høgre vann valet. 

Teikning: Kjartan Helleve 

røyster. Skuletrøytte elevar som vil lære 

mindre vert såleis styrande for «kunnskapspartiet» 

Høgre sin skulepolitikk. 

Valfridomen til Høgre på dette punktet 

er hol og innhaldslaus propaganda. Både 

skulepolitisk og språkpolitisk. 

Språkpolitisk er valfritt sidemål ein 

fallitt og ei undergraving av nynorsken 

sin status som nasjonalspråk i Noreg. 

Målbrukslova seier i dag at «Bokmål og 

nynorsk er likeverdige målformer og skal 

vere jamstelte skriftspråk i alle organ for 

stat, fylkeskommune og kommune». Obligatorisk 

opplæring i skriftleg sidemål er 

ein føresetnad for denne jamstellinga. 

Trass i den grove feilslutninga det er, 

held partiet fram med å hevde at valfritt 

sidemål er til beste for nynorsken. Sidan 

Høgre er så oppteken av valfridom: Kva 

valfridom får nynorskbrukarar om ein tek 

bort obligatorisk sidemål? Kan eg velje å 

bruke nynorsk når eg skal jobbe med ein 

tekst saman med andre som aldri har lært 

å skrive det? Kan vi forvente at statsetatar 

nyttar både nynorsk og bokmål om ikkje 

det er ein del av felleskunnskapen frå 

grunnopplæringa? Vil nynorskkommunar 

og nynorskskular få betre «valfridom» ved 

tilsetjingar av språkleg kompetente (nynorskbrukande) 

søkjarar om det vert valfri 

sidemålsopplæring? 

Svaret på alle desse spørsmåla er nei. 

Valfridomen er ein illusjon. På same måte 

som valfritt pensum, valfri karakter, valfri 

straff , valfritt inntakskrav og valfri skatt. 

Alt dette er valfridomar Høgre er imot, 

fordi det er dumskap. Valfridumskap. 

Håvard B. Øvregård 

Noregs Mållag 

NORSK TIDEND NR. 3 – 2011

folk 

intervjuet 

En ormt viktig 

Språkmeldinga var viktig for 

norsk, men heilt avgjerande for 

teiknspråket. 

Ein burde kunne forvente av nokon som arbeider 

i ein språkorganisasjon at dei møter 

ukjente språk med ein viss grad av respekt. 

Men nei. I aller fyrste spørsmål til den nye 

teiknspråkrådgjevaren i Språkrådet tråkkar 

underteikna rett i salaten og fyrer av fylgjande 

mangel på fi nkjensle: 

– Kor mange er det som er avhengige av 

teiknspråk i Noreg? 

– Vi likar ikkje å seie «teiknspråkavhengige». 

Ingen er då avhengige av norsk eller avhengige 

av samisk? Vi er teiknspråkbrukarar, 

seier Sonja Myhre Holten. 

Ein fl aum av pressemeldingar og artiklar 

med ordet «nynorskbrukar» veltar opp i medvitet, 

og eg blir raud i andletet sjølv om eg 

berre sit framføre datamaskina og les e-post. 

Behovet for å styrkje medvitet kring teiknspråket 

er med eitt veldig påfallande. 

Eit fullverdig språk 

I stortingsmeldinga «Mål og meining. Ein 

heilskapleg norsk språkpolitikk» vart teiknspråk 

anerkjent som eit fullverdig språk og 

meldinga varsla om at Språkrådet skulle få 

målpolitisk ansvar for meir enn bokmål og nynorsk. 

På grunnlag av dette har Språkrådet fått 

eigne midlar til å tilsetje Myhre Holten. 

– Men for å svare på spørsmålet ditt, så 

opererte Språkmeldinga med 16 500 brukarar. 

Dette skil ikkje mellom døve, tunghøyrde eller 

høyrande brukarar. Same meldinga seier 

at det er ein stad mellom ti og tjue tusen som 

brukar samisk. Det kan ein jo tolke til at språka 

er om lag like store, men eg føler vel at samisk 

får meir merksemd enn teiknspråk. 

– Det har vore ein del uro kring døveskulen 

i Bergen, der det er snakk om at arbeidet skal 

sentraliserast i Trondheim. Opplever du at 

staten gjev med den eine handa medan dei tek 

med den andre? 

– Det er trist å seie det, men ja, det er 

nok slik det kan opplevast, sjølv om skulen i 

Bergen vart redda. Mange døve ser på døveskulane 

som arnestaden til Norsk teiknspråk 

(NTS), og då er det ikkje kjekt når det er snakk 

om å leggje ned skular. Det er eit paradoks når 

språkmeldinga i utgangspunktet skulle gje 

teiknspråket vern, seier Myhre Holten. 

– Min jobb blir jo å sjå til at slike miljø blir 

verande tilgjengelege for høyrselshemma. Vi 

skal jo heller ikkje gløyme at det ved enkelte 

kommunale skular fi nst gode miljø som held 

NTS rikt og levande. 

Vil endre haldningane 

– Kva betyr det at Språkmeldinga la slik vekt 

på teiknspråket og inkluderte det i Språkrådet 

sitt språkpolitiske ansvarsområde? 

– For oss teiknspråkbrukarar var Språkmeldinga 

enormt viktig. Denne off entlege 

godkjenninga gjorde noko med oss både som 

gruppe og som individuelle språkbrukarar. 

Vi vart på ein måte ein del av samfunnet, og 

språket vart ein del av den norske kulturarven. 

Til no har teiknspråket vore noko høyrselshemma 

nytta som erstatning eller kompensasjon 

for norsk. No har det fått status som eit 

NORSK TIDEND NR. 3 – 2011 

Foto: Hege Lothe 

STATUS: Dersom teiknspråk hadde blitt eit fag i 

grunnskulen, ville det ha auka statusen for språket, 

seier Sonja Myhre Holten. Foto: Døves Tidsskrift 

eige språk, og gjennom plassen det har fått i 

Språkrådet, vil statusen berre auke. 

– Kva har vore og kva er utfordringane til 

teiknspråket? 

– Haldningane knytte til språket, særleg 

mellom døve og i fagmiljøet rundt. Vidare er 

det viktig å formidle til resten av samfunnet 

kva teiknspråk er for noko, og kva verdi det 

har. Vi er ikkje ei isolert gruppe, men tvert i 

mot ein del av eit stort internasjonalt og globalt 

nettverk. Og til slutt er det ei oppgåve å 

auke kunnskapen om døve som gruppe. Det å 

vere døv er heilt ok, i motsetning til kva mange 

høyrande trur. 

Ikkje på timeplanen 

– I eit sidemålsordskifte eg hadde i 17. maitoget, 

var det ei som sa at ho i tillegg til nynorsk 

gjerne skulle hatt eit kurs i teiknspråk 

medan ho gjekk på skulen. Er det nokon skular 

som har slik opplæring for alle elevar, og 

er det grunn til å tru at noko slikt kan kome 

inn i grunnskulen? 

– Opplæringslova gjev høyrselshemma 

Kihl prosjektleiar for Språkåret 

Nynorsk kultursentrum har fått i oppdrag frå 

Kulturdepartementet å utvikle planar for eit 

nasjonalt språkår i 2013, og Jens Kihl er no 

tilsett som prosjektleiar. – Jens Kihl blir rett 

person på rett plass, og vi gler oss til å sjå 

han i aksjon, seier direktør Ottar Grepstad i 

Nynorsk kultursentrum. 

SONJA MYHRE HOLTEN 

◆ nytilsett teiknspråkrådgjevar i Språkrådet 

◆ kjem frå stillinga som seniorrådgjevar ved Skådalen 

kompetansesenter 

◆ er utdanna språkvitar med mastergrad i teiknspråk, 

allmennlærar med fyrste avdeling spesialpedagogikk 

og teiknspråkspråklærar. 

barn rett til undervisning i og på teiknspråk. 

Det merkelege er at medelevane ikkje har 

tilgang til skolering i teiknspråk, sjølv om eg 

veit at det tidlegare var råd å ha det som valfag 

ved nokre skular. Dette gjer etter mitt syn 

inkluderinga av høyrselshemma i den vanlege 

skulen vanskeleg. Dersom teiknspråk hadde 

blitt eit fag i grunnskulen, vil det gjeve språket 

ein auka status, og ikkje minst ville det ha 

gjeve ein auka kunnskap om språket og brukarane. 

Problemet er sjølvsagt kven som skal 

undervise. Det er ikkje mange som er utdanna 

i teiknspråkdidaktikk, pedagogikk og teiknspråkgrammatikk. 

Som du ser, det er nok av 

utfordringar å gripe fatt i. 

KJARTAN HELLEVE 

kjartan.helleve@nm.no 

Foto: Siri Vaggen Olsen 

Foto: Knut Egil Wang 

Tungesvik 75 år 

«Hans Olav Tungesvik er en meget 

bevisst bruker av det nynorske 

språket, og på hans CV står da også 

en femårsperiode som leder av 

Noregs Mållag. Han skriver da også 

sine bøker og artikler på et malmfullt 

og godt nynorsk. Han er tildelt 

H M Kongens fortjenestemedalje 

i gull», skreiv KrF i samband med 

at Tungesvik runda 75 år 22. mai. 

På bokmål, signert partileiar Knut 

Arild Hareide. Me gratulerer! 

Fosse til Grotten 

– Eg er glad for at Jon Fosse har 

takka ja til å fl ytte inn, sa kulturminister 

Anniken Huitfeldt då ho 

melde at regjeringa ville gje han 

nøklane til Grotten, æresbustaden 

for kunstnarar. 

– Det er ei stor ære, som sagt, 

likevel var eg ganske bestemt på 

å takka nei. Men eg prøvde å sjå 

livet mitt litt utanfor. Og å sjå det 

å takka ja til Grotten også med ein 

slags avstand. Det eg då såg var at 

det er viktig med ein slik bustad, 

ikkje fordi eg eller andre mogelege 

innfl yttarar treng til hus, men for 

å symbolisera. Og det eg symboliserer 

er den seriøse diktinga, og 

sjølvsagt nynorsken, sa Jon Fosse 

til Morgenbladet. 

Mediemålprisen til 

Harald Thingnes 

Sportsjournalisten Harald Thingnes 

er tildelt Alf Helleviks Mediemålpris 

for sitt konsekvente og 

ledige nynorsk i ein bokmålsdominert 

journalistisk sjanger. «Harald 

Thingnes er eit viktig språkleg førebilete, 

både for andre journalistar, 

og ikkje minst for språkbrukarar 

i heile landet som følgjer NRK 

sine sportssendingar på radio og 

fj ernsyn», 

meinte 

juryen. 

Foto: NRK 

3

Nynorskpris til 

Njord V. Svendsen 

Njord V. Svendsen får Kulturdepartementet 

sin nynorskpris for 

journalistar i 2011. 

– Det er den beste pennen 

som får prisen i år, seier leiaren for 

juryen Gry Molvær. 

Utan å vite det stikk juryen 

med denne tildelinga handa inn 

i den aktuelle debatten om mellombels 

tilsette i media. Svendsen 

har vore det han kallar «ufast» 

medarbeidar i Bergens Tidende i 

fem–seks år, fekk ikkje halde fram 

og slutta i BT ei veke før juryen 

hadde møte og gav han prisen. 

Etter år som vikar og frilansar byrja 

han i fast arbeid 2. mai, som kommunikasjonsrådgjevar 

for NIFES 

– Nasjonalt Institutt for ernærings- 

og sjømatforsking i Bergen. 

– Dette endrar ikkje på tildelinga 

vår. Svendsen får prisen for 

det han har gjort som journalist, 

seier Gry Molvær. Med seg i juryen 

har ho sjefredaktør Tom Hetland i 

Stavanger Aftenblad og forfattar 

Olaug Nilssen. Magni Øvrebotten, 

i NRK Nynorsk mediesenter, er se- 

Færre nynorskelevar 

Bortsett frå Sogn og Fjordane, 

der nynorskprosenten dei ti 

siste åra har lege stabilt på 97,2 

prosent, er det ein svak nedgang 

i alle dei ni fylka som er medlemer 

av Landssamanslutninga av 

nynorskkommunar (LNK), fortel 

organisasjonen på nettsida si. 

LNK har henta inn tala frå 

Grunnskolens informasjonssystem 

(GSI). Tala viser at til saman 

12,96 prosent av elevane frå 

første til tiande klasse hadde ny- 

4 

NYHENDE! 

Sivlesongbok! 

60 sider, hefta og omslag 

i fargar. 30 songar, kort 

biografi, ordforklaringar. 

Ting boka ved å skrive til: 

Køppen Forlag 

Pb 1031 

3704 Skien 

eller koeppenforlag@hotmail.com 

målnytt 

Njord Vegard Svendsen Foto: Teresa Grøtan 

kretær for juryen. Prisen vert delt 

ut under Dei nynorske festspela i 

Ørsta 24. juni. 

Føremålet med Kulturdepartementet 

sin nynorskpris for journalistar 

er å fremje bruk av nynorsk 

i media, og årleg ære ein dyktig 

journalist som er eit føredøme for 

andre. 

Prisen går til ein journalist som 

har utmerka seg med bruk av 

levande og god nynorsk i media, 

og som gjennom arbeidet sitt har 

gjeve nynorsk innpass på nye 

område. 

Tidlegare vinnarar av denne 

prisen er Linda Eide, NRK, Kjell-Erik 

Kallset, Dagsavisen (no Klassekampen), 

Odd Reidar Solem, TV 2, 

Ronny Brede Aase, NRK og Astrid 

Brekken, NRK. (Pressemelding) 

norsk som hovudmål i skuleåret 

2010/2011. Det er ein nedgang 

på 0,22 prosent frå i fj or og 0,39 

prosent frå skuleåret 2008/2009. 

Etter Sogn og Fjordane er det 

Møre og Romsdal som ligg høgast 

på statistikken. Her har 52,5 

prosent av elevane i år nynorsk 

som hovudmål, mot 53,2 prosent 

i fj or. Hordaland kjem på tredjeplass 

med 39,7 prosent, mot 40,1 

prosent i fj or. (NPK) 

Ny barnebok 

av Knut Hauge 

I samband med 100-årsjubileet 

for Knut Hauge har Kvitvella Forlag gjeve ut Lasse frå 

Lærdal, eit gjenoppdaga bokmanus av Knut Hauge. 

Ein eventyrroman for barn i alle aldrar. Kr 199,-. 

Kjøp i bokhandelen eller bestill via 

www.nm.no/lag/nord-aurdal 

eller frå Kvitvella Forlag, 2910 Aurdal, 

tlf. 959 17 390. 

Nyhende! 

Kr 198,- 

(pluss porto 

kr 27,-) 

Klart språk på nye vognkort 

Breva frå Statens vegvesen skal bli 

lettare å forstå. Først ut er vognkortet, 

som går til ein million bileigarar 

kvart år. 

– Verken vi eller brukarane våre 

skal kaste bort tid på eit uforståeleg 

språk. Som ein av dei største brevskrivarane 

i landet både pliktar og 

HISTORISK NYNORSK: Bak tredjeklassingane som går studiespesialisering, ser vi to av veggavisene som har blitt 

produserte dette skuleåret. Her er det gjort greie for fl eire historiske hendingar og periodar. Det som gjer dei litt 

utanom det vanlege, er at dei er på nynorsk. Sitjande frå v.: Ida Marie Larsen, Marte Gravrok, lærar May Johanne 

Molund og Ingvild Myrvang. Bak frå v.: Marte Helgesen, Marie Grønvold, Gina Berg Fredheim, Therese Solvang, Marlene 

Myrlund, Tom-Erik Aarøen, Katrine Ursvik og Martin Jonassen. Ikkje alle i klassen var til stades då biletet vart teke. 

Foto: Kari Anne Skoglund/Nye Troms 

Historieprosjekt med meirverdi 

Historietimane fekk 

i år ein litt ny vri for 

tredjeklassingar som 

går studiespesialisering 

ved Bardufoss Høgtun 

videregående skole. 

Elevane har nemleg hatt lærebøker 

på nynorsk, og læraren har 

brukt sidemålet i undervisninga. 

Skriftlege oppgåver og prøver har 

dei levert med nynorske svar, og i 

alt av munnlege framlegg har dei 

nytta sidemålet. 

Nye innfallsvinklar 

– Det har gått over all forventning, 

og vi har berre positive 

erfaringar med å ha nynorsk i 

historietimane. Det er viktig å ha 

nynorsk med nye innfallsvinklar, 

for det er eit fag vi blir fort lei av, 

seier Ingvild Myrvang. 

I staden for å bli meir lei sidemålet, 

har klassen blitt meir 

motivert for å løyse oppgåvene i 

både historie og nynorsk. Dette 

prosjektet er fi nansiert og støtta 

av nynorsksenteret ved Høgskolen 

i Volda. 

Motvillig i starten 

Læreboka er den same som tidlegare, 

men denne er skriven på 

ønskjer vi å gjere oss forstått, seier 

kommunikasjonsdirektør Sissel Faller 

i Statens vegvesen. 

Vognkortet er ein av dei største 

utsendingane til Statens vegvesen. 

Kortet inneheld viktig informasjon, 

og mange får i dag ikkje med seg 

denne informasjonen fordi språket 

sidemålet. Sjølv om elevane er 

nøgde med prosjektet i historietimane, 

var dei ikkje like positivt 

innstilte då tanken vart lansert. 

– Vi diskuterte det på førehand, 

og dei gjekk litt motvillig 

med på prøveprosjektet. Men sidan 

har klassen vore motivert og 

positive til å ha nynorsk i historietimane, 

fortel lærer May Johanne 

Molund. 

– Sjølv om dei fl este av oss har 

ein dialekt som er nærare nynorsk 

enn bokmål, så har vi ei automatisk 

dårleg innstilling til sidemålet, 

seier Gina Berg Fredheim. 

Mange vil nok kjenne seg igjen 

i skildringa om at det var ille å 

måtte skrive oppgåver på nynorsk. 

Men klassen gjekk med på 

prøveprosjektet, og alle elevane 

var positivt overraska over resultatet. 

Resultat i nynorsk 

Historielæraren er også klassen 

sin norsklærer. Ho fortel at 

gjennomsnittseleven opplever at 

nynorskkarakteren går ned frå 

andreklasse til tredjeklasse. 

– Det er naturleg i og med at 

krava går opp, forklarer Molund. 

Men ikkje for denne klassen, 

og det synest læraren og elevane 

er artig å sjå. 

– Vi har forbetra karakteren 

i vognkortet og følgjebrevet er for 

vanskeleg. 

Den nye versjonen tek vare på 

det juridiske samtidig som språket er 

enkelt og forståeleg. Byråkratispråket 

og faguttrykka er tekne vekk, og inn 

er det kome ord som vert brukt i daglegtalen. 

(NPK) 

vår i nynorsk, og karakteren i 

faget har gått opp for dei fl este. 

No fl yt det betre når vi skriv nynorsk, 

og fl eire får betre karakterar 

i nynorsk enn bokmål, seier 

Marte Gravrok. Historietimane 

har framleis vore historietimar, og 

rettskriving har ikkje fått mykje 

merksemd. 

– Det som har vore fi nt, er at 

sjølve faget har hovudfokuset, og 

ikkje rettskrivinga. Og det har 

vore motiverande å sjå at det har 

gitt resultat på nynorskoppgåvene, 

seier Marte Helgesen. 

– Gjer det igjen 

Enn så lenge har ikkje skulen 

nokon planar om å vidareføre 

nynorsk i historietimane. Men 

dei har materialet dei treng med 

bøkene, og det er ikkje heilt utenkjeleg 

at dei blir tekne i bruk att. 

Avgangselevane oppfordrar fl eire 

klassar til å ønskje seg historietimar 

med nynorskvri. 

– Det har vore eit bra tiltak, 

og andre burde gjere det same og 

kanskje i fl eire fag, seier Gina, og 

resten av klassen er heilt samd. 

KARI ANNE SKOGLUND/ 

NYE TROMS 

karianne.skoglund@nye-troms.no 


Kringkastingsprisen til Norge Rundt-veteran 

NRK-profi len John Skien (66) fekk sist 

i april Kringkastingsprisen 2010 for sitt 

lange virke som nynorskbrukar i statskanalen, 

ikkje minst som bidragsytar 

til programserien Norge Rundt gjennom 

fl eire tiår. 

I fi re omgangar har han vore programleiar 

for programmet, og han 

Styret i Språkrådet stør 

framlegget til ny offi siell 

nynorskrettskriving, 

men vil samstundes 

lage ei eiga tilrådd 

norm. 

Det var eit samrøystes styre som 

slutta seg til innstillinga frå rettskrivingsnemnda 

på møtet i mai. 

Framlegget er no sendt til Kulturdepartementet 

for endeleg 

handsaming. I vedtaket heiter 

det at «Språkrådet sluttar seg 

på alle punkt til innstillinga frå 

rettskrivingsnemnda og rår til at 

Kulturdepartementet godkjenner 

framlegget til ny rettskriving for 

nynorsk med verknad frå 1. august 

2012». 

Imponert 

– Nemnda har først og fremst 

rydda og forenkla. Det gamle 

systemet med hovudformer og 

sideformer fell bort. Med denne 

reforma blir nynorsk normert 

på eigen grunn, utan omsyn til 

bokmål. Krafta og soliditeten i 

arbeidet til nemnda imponerer. 

Framlegget har fagleg tyngd og 

brei politisk legitimitet. Inga rettskrivingsreform 

i Noreg har vore 

betre fundert, seier styreleiar Ottar 

Grepstad i ei pressemelding. 

Lagar tilrådd norm 

– 2012-normalen vil gjere det 

lettare å skrive rett, både for den 

røynde språkbrukaren og for den 

som er språkleg usikker. Rettskrivinga 

blir enklare, på mange 

punkt tydelegare, men ikkje så 

mykje strammare. Som det verbale 

språket nynorsk er, har det 

særleg mykje å seie at det no blir 

lettare å bøye verba rett, seier styreleiar 

Grepstad. 

Styret i Språkrådet er likevel 

noko uroa for at valfridomen kan 

bli for stor. Difor gjekk eit fl eirtal 

i styret inn for at Språkrådet 

skulle utarbeide ei tilrådd norm 

som kan gjere det lettare for 

mange å skrive regelrett og stilsikkert. 

Denne norma skal ikkje 

markerast på noko vis i ordbøker, 

men vere digitalt tilgjengeleg hjå 

Språkrådet. 

– Dette skal ikkje gå ut over 

den individuelle valfridomen eller 

den regionale krafta i nynorsk, 

men gi ein ferdig pakke og eit 

trygt kvalitetstilbod for alle dei 

som ønskjer eller treng det, seier 

Grepstad. 


har produsert over 170 innslag til 

programmet. 

– Skien er ein del av ryggrada for 

nynorsk i fj ernsynet, sa styreleiar Martin 

Toft, under prisutdelinga. Prisvinnaren 

har vore fast tilsett i NRK sidan 

1975. Juryen peiker på at språket hans 

er «ein god, trygg og musikalsk ny- 

Nytt hierarki 

Endre Brunstad, førsteamanuensis 

i nordisk fagdidaktikk ved 

Universitetet i Bergen og medlem 

av fagrådet for normering og 

språkobservasjon i Språkrådet, er 

overraska over styrevedtaket om 

«tilrådd norm». 

– Eg trudde at poenget med 

heile rettskrivingsprosessen var at 

hierarkiet i nynorskrettskrivinga 

skulle vekk. 

Brunstad har samstundes forståing 

for sjølve ideen. 

– Mange av dei store tekstprodusentane 

er plasserte i Oslo, dvs. 

i eit bokmålsområde, og når det 

vert opp til dei å avgjere normvalet, 

kan ein tenkje seg at tradisjonsformer 

som "stikk seg ut", 

vil tape for bokmålsnære former. 

Ein måte å unngå det problemet 

på, er å innføre eit hierarki i rettskrivinga. 

– Kva er skilnaden på ei slik 

smal norm og det systemet ein tidlegare 

hadde med hovudformer og 

sideformer og ein læreboknormal? 

norsk med klang frå Sør-Vestlandet». 

– Eg set veldig pris på at juryen har 

funne ut at eg har snakka og skrive 

eit forståeleg norsk. Kall det gjerne 

nynorsk, kall det nynorsknært, kall 

det dialekt, kall det blandingsmål. 

Når du er fødd i Stavanger, fl ytter til 

Ølen som sjuåring og kjem tilbake til 

Språkrådet lagar 

tilrådd norm 

ENDELEG I MÅL: Ottar Grepstad takkar for vel utført arbeid. Frå venstre: Aud Søyland, sekretær for rettskrivingsnemnda; 

Ottar Grepstad, styreleiar i Språkrådet; Grete Riise, leiar i rettskrivingsnemnda. Foto: Språkrådet 

– Skilnaden treng ikkje å vere 

så stor, sjølv om den tilrådde 

norma skal vere eit såkalla «tilbod». 

Det ser ut til at norma er 

tenkt å svare til læreboknormalen, 

men ein uhyre trong variant av 

den. I pressemeldinga heiter det 

faktisk at der ikkje skal vere valfridom 

i «tilrådd norm», men sjølve 

styrevedtaket går ikkje så langt. 

Kva så som skal vere prinsippgrunnlaget 

for ei så trong norm, 

er heller uklårt. Det er òg uklårt 

kven som skal fastsetje prinsippa. 

Det reiser i sin tur problemstillingar 

som gjeld den politiske legitimiteten 

til den vidare prosessen. 

Sjølve nemningsbruken er elles 

sjølvmotseiande, for alle normer 

er i prinsippet «tilrådde». Skulle 

resten av norminventaret vere 

«frårådde normer»? 

Gjennomslagskraft 

– Trur du at Språkrådet greier 

å «stimulere fl est mogleg off entlege 

institusjonar, produsentar 

av digitale språkreiskapar, 

Stavanger som syttenåring, då blir du 

ein språkleg bastard, sa prisvinnaren 

sjølv då han takka for prisen, og streka 

under at han aldri har interessert seg 

for målsaka. 

– Eg er ingen språkstridens gene- 

Lothe 

ral, som Einar Økland uttrykkjer det, sa 

Hege 

Skien. (NPK) Foto: 

forlag og aviser og andre viktige 

normagentar til å bruke 

norma» som det står i styrevedtaket? 

– Fyrst må departementet 

eventuelt seie ja, og det er ikkje 

sikkert. Det er dessutan usikkert 

kva målrørsla meiner. Elles er det 

uklårt korleis norma skal formidlast. 

Ein kan vanskeleg tenkje seg 

at norma skal kunne brukast dersom 

ho berre fi nst som eit dokument 

med opplisting av former, 

og ikkje eksisterer i form av ei 

ordliste. Styret opnar samstundes 

opp for bruk av norma i digitale 

verkty, og det vil bl.a. seie retteprogram. 

I prinsippet vil eg tru 

at ei «tilrådd norm» kan ha gjennomslagkraft 

i statsforvaltinga 

i og med at det er tilrådingar frå 

statens eige språkorgan – med 

departemental godkjenning. Eit 

departementalt «bør» er som 

kjent ikkje som andre «bør». 



Lanserer Aasen 

kommune 

Dersom Ørsta og Volda slår 

seg saman, bør dei vurdere å ta 

namnet Aasen kommune, meiner 

Møreforsking og Telemarkforsking. 

I slutten av mai fekk kommunane 

overlevert ein rapport frå 

dei to forskingsinstitusjonane. 

Ifølgje Møre-Nytt går dei der 

langt i å argumentere for Aasen 

kommune, i staden for å ta namnet 

til ein av kommunane eller 

slå dei saman til Ørsta Volda eller 

Volda Ørsta. Aasen skal ha kome 

opp i gruppesamtalar med tilsette 

i kommunane og har vorte 

positivt motteke. 

– Namnet ber preg av ein 

kommunal profi l der nynorsk 

skrift og skriftkultur vil stå sentralt. 

Volda og Ørsta har alt ei slik 

nasjonal særstilling i dag, skriv 

forskarane. 

Rapporten viser at ei samanslåing 

vil gje eit betre tenestetilbod 

til innbyggjarane, og ein 

samanslått kommune vil utgjere 

ei sterkare regional røyst. Men 

det vil vere lite økonomisk vinst 

ved å slå saman kommunane. 

(NPK) 

Ny direktør 

før sommaren 

Styret i Det Norske Samlaget 

håpar å tilsetja ny direktør i forlaget 

før sommarferien. 

– Me er no midt i prosessen, 

men me håpar å bli ferdige 

før sommaren, seier styreleiar 

Kristin Bjella til Nynorsk pressekontor. 

Ho vil ikkje seia kor mange 

kandidatar styret har å velja mellom, 

men seier at styret har «ein 

god prosess». 

Samtidig med at forlaget 

lyste etter ny forlagsdirektør, blei 

det òg lyst etter ny forlagssjef for 

litteratur. Kven som blir tilsett i 

denne stillinga, blir først avgjort 

etter at ein ny forlagsdirektør er 

på plass. 

– Me ønskjer at den nye forlagsdirektøren 

skal få vera med 

på dette, difor ser me for oss ein 

totrinnsrakett: først tilsetjing av 

forlagsdirektør og så forlagssjef, 

seier Bjella. (NPK) 

SNART: Styreleiar Kristin Bjella 

vonar ny direktør i Samlaget er 

på plass til sommaren. 

Foto: Margunn Sundfj ord, NPK 

5

– Er dette no den offi sielle politikken 

til Høgre? 

– Det er usemje om dette i 

partiet og det er ei ærleg sak, og 

det som er programfesta i dag er 

at partiet skal arbeide for at sidemålsundervisninga 

skal gjerast 

valfri i den vidaregåande skulen. 

Det vil nok difor kome eit nytt 

ordskifte om dette i samband 

med programarbeidet til stortingsvalet. 

Men eg trur at det er 

utenkjeleg at partiet skal snu i 

dette spørsmålet. Det toget trur 

eg er gått. 

– Var det bakgrunnen for 

vedtaket? 

– Hovudargumentet vårt er 

at norske elevar slit med å skrive 

hovudmålet sitt godt. Me trur det 

ville ha vore betre om dei kunne 

få lov å konsentrere seg om hovudmålet 

skriftleg. Det betyr ikkje 

at ein skal ta vekk sidemålet, 

noko som i dei fl este tilfella vil 

seie nynorsk. . Me har heile tida 

vore klåre på at sidemålet ikkje 

skal svekkjast. Me ynskjer meir 

litteratur, større vektlegging av 

språkhistoria og av kulturarven. 

Då Høgre la fram Kunnskapsløftet, 

gjekk me inn for at elevane 

skal lære seg to obligatoriske 

framandspråk, der det skulle vere 

ei munnleg språkopplæring. Det 

er den tenkinga me vil overføre til 

norskfaget. 

– Det er heller ingenting i vegen 

for å gje nynorsk litteratur og 

saksprosa større plass i skulen, 

t.d. ved å ha nynorske lærebøker i 

eit anna fag. Då trur eg at elevane 

ville fått eit anna forhold til nynorsk, 

og fått det meir inn under 

huda. Samstundes bør litteraturdelen 

i norskfaget styrkjast og 

då særleg med tanke på nynorsk 

litteratur. Eg trur det er viktig å 

skape ein goodwill for nynorsk, at 

bokmålselevane les og blir kjende 

med språket, men at det er dei 

elevane som har det som hovudmål, 

som skal bere dei kvalitative 

sidene ved nynorsken vidare. 

– Eg har sjølv vore lærar i ung- 

6 

Alt anna enn skriftleg 

domsskulen og snakkar mykje 

med tidlegare kollegaer, og eg er 

overtydd om at ein ville ha gjort 

nynorsken ei stor teneste om 

ein kunne unngått mykje av den 

kranglinga med elevane om kvifor 

dei skal lære seg to skriftspråk. 

– Vil ikkje dette få konsekvensar 

for korleis språklova 

blir handheva? Blir det ikkje 

vanskeleg å krevje at dei som 

skal arbeide i t.d. statsforvaltinga 

skal kunne skrive både 

nynorsk og bokmål om dei aldri 

har vore borti nynorsk? 

– Den føresetnaden blir jo heilt 

feil. Eg trur det er fullt mogleg å 

lære seg ganske mykje nynorsk 

ved å lese det, ved å høyre det og 

ved å bli kjent med det, utan at 

ein har lært seg bøying av verb. 

Om du får behov for å kunne det 

skriftleg i ein framtidig jobb, så 

må ein lære seg det på same måten 

som ein lærer seg andre fag 

ein treng i ulike jobbar. Det må 

vere råd å plukke opp faget når 

ein treng det. 

– Den største utfordringa er likevel 

dei svakaste elevane. PISAundersøkingane 

syner jo at det er 

ein stad mellom femten og tjue 

prosent av elevane som har problem 

å ordleggje seg godt og med 

rett språk sjølv i hovudmålet sitt. 

– Har det skjedd noko i med 

elevane sine evner til å lære seg 

to språk dei siste åra, eller er 

dette noko de meiner har vore 

slik heile tida? 

– Det er ikkje godt å seie, sidan 

me ikkje har hatt slike undersøkingar 

tidlegare. Men om du går 

inn i skulen og høyrer med læra- 

TIDLEGARE: – Det er viktig at elevane byrjar med nynorsk endå tidlegare i 

skulen. Tidleg start gjer det lettare å lære eit anna språk, seier Arne Hjeltnesog 

Olin Johanne Henden. Foto: Jan Nik. Hansen 

På landsmøtet til Høgre vedtok partiet å arbeide for 

valfritt sidemål i ungdomsskulen. Elisabeth Aspaker, utdanningspolitisk 

talskvinne i Høgre, svarar på kvifor. 

rar som har vore i skulen i fl eire 

tiår, så vil dei nok seie at problematikken 

kring sidemålsopplæringa 

alltid har vore der. Eg har 

jo god kontakt med dei tidlegare 

kollegaene mine, og dei er like i 

stuss over denne øvinga. Spørsmålet 

er om ikkje me skal bruke 

ressursane på ein annan måte enn 

å tru at det er sidemålsundervisninga 

som skal redde nynorsken. 

– Vil ikkje eit slik vedtak som 

de gjorde på landsmøtet gjere 

det endå vanskelegare for lærarar 

å argumentere for kvifor 

elevar skal lære seg nynorsk? 

Fyrer ein ikkje berre oppunder 

den skepsisen som er i skulen? 

– Eg opplevde ikkje at ordskiftet 

på landsmøtet var eit 

spy-norsk-ordskifte. Det tek eg 

avstand frå, det er ikkje det me 

vil. Men eg trur det er viktig for 

nynorsken sin status i det norske 

samfunnet at fl eire får ei meir positiv 

haldning til språket. Det trur 

eg ikkje er råd å få til slik faget blir 

undervist i dag. Eg trur ikkje at 

framtida til nynorsk ligg i at bokmålselevane 

skal lære seg å skrive 

språket . 

– Eg har forståing for dei som 

Eg trur det er viktig å 

skape ein goodwill for 

nynorsk. 

spør kvifor me skal beherske to 

parallelle norske skriftspråk når 

me lever i den verda me lever i, 

der det er mykje viktigare, for t.d. 

norske arbeidsplassar, at me heller 

lærer oss eit framandspråk til. 

Uansett kva yrke ein endar opp 

med, så møter ein t.d. arbeidsmanualar 

på tysk eller engelsk. Så eg 

trur me må vurdere korleis me 

innrettar norskundervisninga i 

samsvar med den verda me lever i. 

– Det kan ikkje bli for 

mykje språk i skulen, 

seier Arne Hjeltnes, 

sentralstyremedlem i 

Høgre. 

På landsmøtet i Høgre i mai talte 

han engasjert for å halde på obligatorisk 

sidemål i ungdomsskulen. 

Han er på besøk hos Gloppen 

Høgre. Der møter han også 

Olin Johanne Henden som er 

andrekandidat til fylkestingsvalet 

i Sogn og Fjordane i september. 

Begge to var utsendingar på 

landsmøtet i mai. Der handsama 

SIDEMÅL: 

◆ På landsmøtet til Høgre i mai 

vedtok partiet ein storresolusjon 

om skule, inkludert eit 

punkt som seier at partiet skal 

arbeide for å «innføre valgfritt 

sidemål i ungdomsskolen». 

◆ Setninga var ikkje med i det originale 

framlegget til resolusjon, 

men vart fremja på landsmøtet 

av stortingsrepresentant Linda 

Cathrine Hofstad Helleland. 

Framlegget var vedteke med 164 

mot 87 røyster. 

– Det kan ein jo vere samd i. 

Men det er ikkje mange år sidan 

det var vedteke ei stortingsmelding 

om språk, der ein la vekt 

på at det uansett var viktig å ta 

vare på norsk språk. 

– Dei elevane som ynskjer å 

lære seg nynorsk, skal sjølvsagt få 

lov til å gjere det. 

– Trur du at det er nokon 

bokmålselevar som kjem til å 

velje å ha nynorsk som sidemål? 

– Kvifor skulle det ikkje vere 

det? 

– Av di dei i mange år har 

fått høyre at dei ikkje har bruk 

for det. Du nemnde jo sjølv 

at mange lærarar har vanskar 

med å argumentere for kvifor 

elevane skal lære seg nynorsk. 

Den nynorskundervisninga du 

skisserer, reduserer jo nynorsk 

til eit kulturemne, meir enn at 

det er eit levande språk og eit 

verktøy. 

– Hadde det vore slik at me 

gjekk inn for å fj erne språket heilt, 

så hadde eg forstått reaksjonane. 

For fl inke elevar trur eg ikkje at 

nynorsk er noko problem. Men 

for mange andre elevar så trur eg 

at dette kan vere utslagsgjevande 

for at dei greier å meistre hovudmålet 

sitt skikkeleg. 

– Er dette eit inntrykk du 

har, eller fi nst dei ei undersøking 

som stadfestar dette? 

Skuff a over vedtaket 

utsendingane ein såkalla storresolusjon 

om skule. I denne resolusjonen 

vart det gjort framlegg 

om også å gjere undervisninga i 

sidemål i ungdomskulen valfri. 

Frå før har Høgre programvedtak 

på at dei ynskjer å fj erne den obligatoriske 

sidemålsundervisinga i 

vidaregåande skule. 

Overraska 

– Denne striden i Høgre går igjen 

i mange parti. Det er ei motsetning 

langs ein sentrum-periferiakse 

og langs ein kulturakse, seier 

Arne Hjeltnes. 

– Var du overraska over vedtaket 

på landsmøtet? 

– Dette seier jo lærarar som 

står framføre klassane, og dette 

har jo eg opplevd sjølv. Me 

skjerma jo dei svakaste elevane 

frå å lære seg eit ekstra språk som 

dei overhovudet ikkje beherska. 

– Forstår du redsla for at ei 

slik tilnærming til faget kan 

føre til at nynorsk mister statusen 

sin som nasjonalt språk? 

– Det forstår eg ikkje. Med 

dei føringane som m.a. er lagde i 

Språkmeldinga, så er det ingen tvil 

om at den posisjonen nynorsk har 

i det norske samfunnet er spikra 

fast. Den posisjonen blir halden i 

hevd ved at ein gjev nynorsk ein 

stor plass i norskfaget, berre med 

unnatak av det skriftlege. Eg trur 

den redsla er overdriven og at ein 

har ei overdriven førestilling om 

kva nivå nynorskkunnskapane til 

elevane som kjem ut av den vidaregåande 

skulen faktisk har. Forvaltinga 

må ha eit høgare krav enn 

den knotenynorsken som mange 

elevar kan når dei går ut av skulen. 

– Men kven sin feil er det at 

elevane ikkje kan god nynorsk? 

Er det dei sjølve, faget eller lærarane 

som sviktar? 

– Eg trur det har noko med 

haldningar å gjere. Elevane blir 

møtt med to parallelle norske 

språk og ein skjønar ikkje kvifor 

det er slik. Eg tru at det påverkar 

kor mykje krefter ein legg inn i arbeidet. 

Flinke elevar greier dette 

fi nt, og kjem gjerne ut med minst 

like god karakter i sidemålet som 

dei har i hovudmålet. Men problemet 

er den gemene hop. Det 

er sikkert råd å få ut statistikk på 

dette, å sjå kor mange elevar som 

har dårlegare karakter i nynorsk 

som sidemål enn hovudmålskarakter. 

– Det studentar på lærarskulen 

i Oslo kvir seg mest til, er å 

skulle undervise i nynorsk som 

sidemål. Er det av di dei kjenner 

seg fagleg svake eller er det av di 

dei reknar med å møte ein motvilje 

mot faget? 

– Det kan sjølvsagt vere at dei 

– Eg vil seie det slik: Eg vart 

overraska over kor mange som 

var på mi side. Resultatet viste 164 

mot 87 røyster, og det vil seie at 

om lag 30 prosent var samde med 

oss. Det gjev håp. Det er langt 

fl eire enn dei som har nynorsk 

som hovudmål, seier Hjeltnes. 

– Vi vart veldig skuff a over 

vedtaket, seier Henden, som representerte 

Sogn og Fjordane 

Høgre på landsmøtet. 

Henden og Hjeltnes fortel at 

sjølve saka kom bardus på. Vedtaket 

var ikkje resultat av ein lang 

prosess i partiet. Resolusjonen 

vart lagt fram laurdag, og sundag 

skulle saka avgjerast. Truleg vil 


IKKJE GRAMMATIKK, TAKK: – Eg trur det er fullt mogleg å lære seg ganske mykje nynorsk ved å lese det, ved å 

høyre det og ved å bli kjent med det, utan at ein har lært seg bøying av verb, seier Elisabeth Aspaker, utdanningspolitisk 

talskvinne i Høgre. Foto: Høgre/CF-Wesenberg 

kjenner seg usikre reint fagleg, 

men det kan og vere at dei hugsar 

attende til sin eigen skulegang. 

Det er sikkert todelt det der. 

– Men då går jo haldningane i 

arv, og nynorsk blir nesten som 

ei arvesynd ein aldri kjem i frå. 

spørsmålet om valfritt eller obligatorisk 

sidemål verte eit emne 

ved handsaminga av stortingsvalprogrammet 

om to år. 

Ikkje gjennomtenkt 

Hjeltnes og Henden meiner at 

dette vedtaket ikkje er godt nok 

gjennomtenkt. 

– Dette vedtaket er heilt klart 

ei lettvint løysing. Eg meiner det 

kan få parodiske konsekvensar. 

Og eg trur ikkje det er fullt så lett 

å setje det ut i livet som tilhengjarane 

vil ha det til, seier Hjeltnes. 

– Ei anna side ved vedtaket er 

at nynorskelevar skal kunne velje 

vekk bokmål. Skal ein då kunne 


– Ein kjem jo ikkje unna den 

fundamentale problemstillinga 

om kvifor elevane skal lære seg 

to skriftspråk så lenge alle i Noreg 

skjønar begge språka. Vegen til eit 

levande nynorsk språk går gjennom 

dei som har det som hovud- 

bruke nynorsk i alle samanhengar, 

også på redaksjonell plass i 

VG og Dagbladet? spør Henden. 

Kunnskapsparti 

– Det er viktig for meg å seie at 

Høgre er eit kunnskapsparti. Resolusjonen 

heiter jo også «Kunnskap 

i skolen», og då vert det feil 

at vi skal gå imot at elevane skal 

få meir kunnskap. Vi seier i same 

resolusjon at vi vil at elevane skal 

lære eit andre framandspråk i 

grunnskulen, og dersom vi meiner 

at dei greier det, så må vi også 

tru at dei kan lære nynorsk, seier 

Henden. 

– Eg likar heller ikkje prin- 

mål og som veks opp i dei områda 

av landa der språket er rotfest. 

Det er dei som er dei fremste til 

bere kvaliteten vidare. 

– No blir det færre og færre 

av dei som har nynorsk som hovudmål. 

sippet med å ta vekk kunnskap 

– sjølv om eg ser at det kan vere 

vanskeleg for elevane å lære nynorsk 

dersom dei trur dei ikkje får 

bruk for det, seier Hjeltnes. 

Spennande 

Mange elevar tykkjer det er kjedeleg 

å lære nynorsk. Både Hjeltnes 

og Henden er opptekne av at faget 

må vere noko anna enn pugging 

og grammatikk, og at fornyingsarbeid 

i skulen er viktig. 

– Eg reiser mykje rundt på 

skulane, og eg møter mange lærarar 

og elevar som tykkjer nynorsk 

er vanskeleg å arbeide med. 

Men eg meiner det er mykje som 

– Ja, bli det det? Ligg det ikkje 

nokolunde stabilt på om lag tretten 

prosent? 

– Jo, men der ein har opna 

for valfridom, ved at elevane 

kan velje hovudmål ved overgangen 

til den vidaregåande 

skulen, der ser ein at mange 

fell i frå. Særleg ser ein dette i 

randsonene. Nynorskbrukarar 

er ikkje ein eigen etnisitet, det 

er ikkje noko ein fell attende på. 

Det er ei politisk avgjerd at me 

skal ha to språk her til lands, og 

spørsmålet er korleis ein legg 

best til rette for det. 

– Då må ein jo sjå nærare på 

tiltak som kan rette på dette, korleis 

ein kan setje inn ekstraordinære 

midlar i dei delane av landet 

der dette er eit problem. Men 

det å påtvinge elevane skriftleg 

nynorsk i resten av landet, er ikkje 

det som reddar nynorsken. 

Blant dei fylka der nynorsken står 

sterkt, er òg fylke med auke i folketalet. 

Så eg vil ikkje spå at talet 

på nynorskelevar vil gå ned. Og så 

må me sjå nærare på kvifor elevar 

vel vekk nynorsk når dei kjem 

på den vidaregåande skulen, det 

burde vore mogleg å forske seg til. 

– Eg blir litt skeptisk når 

du no snakkar om forsking 

og stimulering. Kva konkrete 

framlegg tiltak har Høgre for å 

styrkje nynorsken sin posisjon 

i skulen? 

– Oppgradere litteraturdelen, 

lese meir og ta nynorsken inn i 

andre fag. Det trur eg vil gje bokmålselevar 

eit heilt anna forhold 

til språket og det blir ikkje lenger 

ein sidedisiplin i norskfaget. 

Mange av bokmålselevane høyrer 

nok ein del nynorsk, men ser det 

knapt på trykk. Eg skulle gjerne 

sett at me hadde ei meir liberal 

presse som var meir open, og at 

det var råd å skrive på den målforma 

ein sjølv ville i t.d. Dagbladet, 

VG og Aftenposten. 

– Er de opne for dette, eller 

vil de arbeide for det? 

– Me må tenkje heilt nytt. Ny- 

kan gjerast med faget for å få det 

meir humørfylt. Og det er mange 

fl inke nynorske forfattarar som 

skulle vore endå meir brukte, 

smiler Hjeltnes. Han legg til at det 

er viktig at elevane møter nynorsk 

tidleg. 

– Det er viktig at elevane byrjar 

med nynorsk endå tidlegare i skulen. 

Tidleg start gjer det lettare å 

lære eit anna språk, seier han. 

– I fj or sommar var eg i ein 

landsby i Zambia. I den landsbyen 

hadde dei sju språk. Når dei greier 

det, då bør vi greie å handtere nynorsk 

og bokmål her i landet, legg 

Henden til. 

HEGE LOTHE 

norsk må bli ein meir naturleg del 

av kvardagen for store delar av 

ålmenta, og ingen har noko har 

noko å tape på dette, alle minst 

nynorsken. Det er eg overtydd 

om. 

– Kva tykkjer du om dei som 

seier «om sidemålet skal bli 

valfritt, skal algebra bli valfritt 

òg»? 

– Hadde me hatt to matematikkfag, 

så kunne me sikkert hatt 

den diskusjonen. 

– Men norsk er vel berre eitt 

fag? 

– Ja, eller to skriftspråk då. 

Me har ikkje to typar algebra, me 

har ikkje bokmålsalgebra og nynorskalgebra. 

– Forstår elevane kvifor dei 

må ha algebra? 

– Det er sjølvsagt ei utfordring 

i mange fag. Dei fl este skjønar at 

dei må lære seg matematikk og 

engelsk, men mange har problem 

med å skjøne kvifor dei skal lære 

seg to skriftspråk. Det vil jo sikkert 

gjelde for dei som har bokmål 

som sidemål òg. 

– Nynorskelevar blir eksponerte 

for bokmål på ein heilt 

annan måte og er i praksis tospråklege. 

– Ja, men det treng ikkje bety 

at dei må skrive det. Du kan jo 

opparbeide kunnskapar med å 

lese og høyre eit språk. Det er 

slik me har tenkt når me har gjort 

framlegg om eit ekstra framandspråk 

i grunnskulen. Ein skal lære 

språket å kjenne, utan at det er 

naudsynt å skrive det. 



Milevis unna 

UiO oppfyller ingen av Språkrådet 

sine krav til bruk av nynorsk, 

melder studentavisa Universitas. 

– Det er ikkje noko nytt at UiO 

bryt mållova. Vi er likevel veldig 

skuff a. Det er dumt for studentane 

at det ikkje oppfyller krava, 

og lover er jo til for å bli fylgde, 

seier Tina Fauskanger, leiar i Studentmållaget 

i Oslo. 

Berre 2 av 115 dokument som 

UiO rapporterte inn til Språkrådet 

i 2010 låg føre på båe målformer. 

UiO greidde heller ikkje å nå opp 

til nokre av dei andre krava i mållova. 

7

Vegard Markhus Foto: Eirik Svela 

Vinnaren av Nynorsk barnelitteraturpris for 

2010 vart Vegard Markhus for boka Timothy 

mister seg sjølv! Han har både skrive og illustrert 

boka som er gjeven ut på Aschehoug forlag. 

I grunngjevinga står mellom anna dette: 

«Juryen for Nynorsk barnelitteraturpris 

har i år oppdaga ei perle av ei biletbok. Det er 

forfattaren si andre bok, og han har laga eit 

surrealistisk univers som er stringent logisk og 

burlesk på same tida.» 

Juryen for Nynorsk barnelitteraturpris har 

vore Anne Marit Godal, Eva Westvik og Ketil 

Kolstad. Det er Noregs Mållag som deler ut 

prisen på 30 000 kroner, og Vegard Markhus 

kom sjølv til Suldal for å ta i mot prisen. 

Stipend til Paleologos 

og Mariell Øyre 

Noregs Mållag har med støtte frå Kulturdepartementet 

delt ut to nynorskstipend, kvart 

av dei på 50 000 kroner. Dei to stipenda gjekk 

i år til Andreas Paleologos og Mariell Øyre. 

Tanken med desse 

stipenda er at dei 

skal få nynorsk i 

bruk på område 

der han ikkje har 

så stort spelerom 

frå før. Andreas 

Paleologos får 

stipendet for å 

utvikle vidare mu- 

sikkteaterframsyninga 

Det beste 

eg veit, og sende 

henne på turné. 

– Me har tru 

på dette prosjektet. Det syner fram nynorsken 

på ein ny og spanande måte som er retta mot 

eit særs viktig publikum – nemleg små barn. 

Framsyninga er leiken, levande og moderne, 

seier Håvard B. Øvregård, leiar i Noregs Mållag. 

Mariell Øyre har lenge fått mykje merksemd 

for bloggen sin «Hjartesmil». Ho får 

stipend for å lage Hjartemagasinet, som er eit 

magasin basert på bloggen «Hjartesmil». Hjartesmil-bloggen 

er populær og stadig å fi nne 

på oversyna over dei mest lesne bloggane i 

landet. Magasinet presenterer mellom anna 

stoff og bilete frå eit knippe av dei mest lesne 

bloggarane i Europa innanfor den sjangeren 

«Hjartesmil» tilhøyrer. Den glansa vekeblad- 

og magasinverda har sakna nynorskrøyster. 

– Med det brennande engasjementet 

for å nå ut har prisvinnaren slege den fyrste 

kilen inn i bokmålsmonopolet som har prega 

denne sjangeren. Noregs Mållag vonar at den 

kilen står djupt og støtt, seier Øvregård. 

8 

ynorsk Barnelitteraturris 

til Vegard Markhus 

Mållagsleiaren og 

stipendmottakar 

Andreas Paleologos. 

Foto: Kjartan Helleve 

Landsmøtet 

I Sand i Suldal fekk 160 utsendingar 

og gjester oppleve 

eit av dei mest vellukka landsmøta 

på mange år. Det var god 

stemning, men også skarpe, 

viktige ordskifte. 

– Den nye målstriden handlar ikkje berre 

om norsk språk i Noreg, men også om minoritetsspråk 

og framandspråk. Djupast 

sett dreier det seg om å verdsetje språk, 

fl eirspråkskunnskap og det at vi lever i eit 

fl eirspråkleg samfunn, sa Håvard B. Øvregård 

i leiartalen til landsmøtet. 

Språkglede 

– Målsaka er heilt avhengig av språkgleda. 

Gleda i å lære språk er ein av våre beste 

medspelarar. Mange foreldre er språkfi endar. 

Vaksne trur gjerne at ungar lærer like 

tregt som dei sjølve. Og så fôrar dei ungane 

med negative språkhaldningar, sa Øvregård, 

og kom også inn på kor viktig dette er 

i sidemålsordskiftet. 

– Sidemålsordskiftet handlar om drap 

på gleda i å lære språk. Ei sjølvoppfyllande 

førestilling om elevane si manglande interesse 

for sidemål, som i dette ordskiftet 

konsekvent tyder nynorsk, reduserer evna 

og viljen elevane har til å lære både nynorsk 

og bokmål i skulen. 

Rettskrivingsdebatt 

Det var fl eire spennande debattar, men det 

var saka om framlegg til ny nynorskrettskriving 

som fekk mest merksemd. Styret 

i Noregs Mållag hadde levert høyring til 

rettskrivingsnemnda i februar, basert på 

landsmøtevedtaket frå 2008. Styret bad 

difor landsmøtet om ikkje å fatte vedtak i 

saka. Fleire var usamde med styret i dette. 

I dei utsende landsmøtepapira hadde 

Arvid Langeland, leiar i Voss Mållag, utforma 

eit framlegg som opna slik: 

– Framlegget til ny rettskriving for det 

nynorske skriftmålet opnar i urovekkjande 

grad for tilnærming til eller reint samanfall 

med bokmål. Det er ikkje vorte ei tydeleg, 

enkel og stram norm. Noregs mållag bed 

difor om at framlegget vert gjennomgjenge 

på nytt, heitte det i framlegg til vedtak. 

Mange ulike syn 

Det var fl eire som var sterkt kritiske til 

framlegget til nemnda, men det var mange 

som tvilte på om det var rett å byrje prosessen 

ein gong til. 

Astrid Myhre, leiar i Aust-Agder Mållag, 

ynskte å avvise framlegget til rettskriving. 

Men hennar utgangspunkt var at ho 

var usamd i at nemnda gjorde framlegg om 

å ta ut fl eire bokmålsnære ord som er viktige 

for nynorsken lokalt på Agder. Også 

Margit Ims, frå Bø Mållag i Telemark, ytra 

seg kritisk til nemnda si innstilling til ny 

rettskriving, med bakgrunn i at ordtilfanget 

som det er naturleg å bruke i austlandsnynorsk, 

vert teke vekk. 

Spennande røysting 

Siste dag var det knytt stor spenning til 

Nynorsk litteraturpris til Jan Roar Leikvoll 

«Leikvoll er ein av dei dristigaste og mest interessante 

forfattarane i norsk samtidslitteratur», skriv 

juryen i grunngjevinga for Nynorsk litteraturpris 

2010. 

Jan Roar Leikvoll fekk prisen for boka Fiolinane 

som er gjeven ut på Samlaget. Det er Noregs 

røystinga i saka. Det skulle no røystast 

over fl eire framlegg, og det var 124 røyster 

i salen. Fyrst var det røysting for framlegget 

frå Voss Mållag, som vart sett opp mot 

eit framlegg frå Sigbjørn Hjelmbrekke: 

Landsmøtet i Noregs mållag ynskjer å 

oppretthalda skiljet mellom hovudformer 

og sideformer. 

I denne røystinga fekk Voss Mållag 48 

røyster og Hjelmbrekke sitt framlegg fekk 

25 røyster. I neste røysting vart framlegget 

frå Voss Mållag sett opp mot eit framlegg 

frå Astrid Myhre og Vegard Sætervadet: 

Landsmøtet avviser rettskrivingsnemnda 

sitt forslag til ny nynorsk rettskriving og 

bed om ny gjennomgang av nynorsknorma. 

I denne røystinga fekk Voss Mållag 

52 røyster og Myhre/Sætervadet fekk 

14. Resten var fråhaldne. Deretter vart 

Mållag, Det Norske Samlaget og Det Norske Teatret 

som står bak prisen. Han vart fyrste gong delt ut i 

1982 og er på 30 000 kroner og eit diplom. Juryen 

har vore Vidar Lund og Margunn Vikingstad. 

Leikvoll kom til opninga av landsmøtet og tok i 

mot prisen. Han vart veldig glad for tildelinga. 

Sullikt landsmøte i 

RØYSTING: Det var knytt stor spenning til utfallet av røystingane om rettskrivinga i nynorsk. Her 

røystar mellom andre Marie Morken og Kari Pedersen frå Meland Mållag og Arvid Langeland og 

Lars Kvamsdal frå Voss Mållag. Foto: Hege Lothe 

framlegget frå Voss Mållag sett opp mot eit 

framlegg frå Rogaland Mållag: Framlegget 

til ny rettskriving for det nynorske skriftmålet 

opnar i nokon grad for tilnærming 

til eller reint samanfall med bokmål, men 

Noregs Mållag aksepterer at ein viss grad 

av valfridom må verta oppretthalden for 

at nynorsk framleis skal kunna ha ei brei, 

geografi sk utbreiing. 

I denne røystinga fekk Voss Mållag 48 

røyster og Rogaland Mållag 78 røyster. 

Deretter vart det eit lengre ordskifte om 

røysterekkjefølgja. Resultatet vart at framlegget 

frå Rogaland Mållag vart sett opp 

mot framlegget frå styret om ikkje å vedta 

noko. I denne røystinga var det 51 som 

ikkje ville vedta fråsegna og 49 som ville 

vedta henne, og resten var fråhaldande. 

Dermed valde eit fl eirtal på landsmøtet ik- 


Foto: Aschehoug 


Målpris til Yngvar Andersen 

– Årets prisvinnar er kjend for å vere glad 

og positiv. Du har knapt sett han utan at eit 

varmt smil har lyst mot deg. Ein perfekt ambassadør 

for nynorsk, seier Håvard B. Øvregård, 

leiar i Noregs Mållag. 

Yngvar Andersen starta opp trenings- 

Suldal 

kje å gjere eige vedtak i saka om rettskriving. 

Norskfaget 

Ei større fråsegn om norskfaget vart lagd 

fram frå styret til landsmøtet. I fråsegna 

blir det peika på at Noregs Mållag understrekar 

at norskfaget er det viktigaste faget 

i skulen, og meiner at meistring av språket 

er ein grunnleggjande dugleik som ligg til 

grunn for læring i alle andre fag. Norskfaget 

har òg ein viktig funksjon i å gje alle 

norske born eit felles språkleg utgangspunkt. 

Elevane skal verte medvitne om at 

det er to målformer her i landet, og alle 

elevar skal lære å lese og skrive både nynorsk 

og bokmål. 

– Vi krev eit lyft for sidemålsopplæringa 

senteret Mykjemeir i Oslo i 2006. Han valde 

medvite å bruke nynorsk i næringsverksemda 

si. Nettsidene har nynorsk som standard 

– men dei som absolutt vil, kan velje å få teksten 

på bokmål. Seinare har han blitt eit kjent 

andlet som treningsekspert i NRK-program- 

for dei med bokmål som hovudmål. Vi vil 

ha tidlegare start med sidemålsopplæring, 

sidemålsopplæring i andre fag enn norsk, 

eigen sidemålsdidaktikk og meir forsking 

på sidemålsundervisninga, seier Håvard 

B. Øvregård. Også eit treårig nytt arbeidsprogram 

vart vedteke. Tittelen på programmet 

er: Gjennom ord blir verda stor. I 

komande treårsperiode vil Mållaget leggje 

sterkare vekt på skulemål enn dei siste åra. 

Nytt styre, ny nestleiar 

Håvard B. Øvregård tok attval som styreleiar. 

Aud Søyland er tilbake som nestleiar, 

etter eitt års pause. Ho overtek etter Jens 

Kihl frå Oslo som vart ny styremedlem, og 

Terje Kjøde frå Ørsta rykkjer opp frå varaplass. 

Bente Riise og Helga Hjetland var 

met Puls, der han bruker eit ledig, konkret og 

godt språk. Andersen fekk målpris frå Luster 

Mållag i 2008 og målpris frå Sogn og Fjordane 

Mållag tidlegare i år. Han var ikkje til stades 

for å ta imot prisen, men sende ei videohelsing 

som vart synt fram i landsmøtesalen. 

ØVST TIL HØGRE: Valdresingar på landsmøtet. Frå venstre Margunn Søyland, Bjørn Karsrud, Aud Søyland, Ingunn Kompen og Karen Marie Kvaale 

Garthus. MIDTEN: God tone mellom Karstein Bjørge i Sotra Mållag og Astrid Olsen i Bergen Mållag. NEDST: Frå venstre: Kristin Birkenes, Studentmållaget 

i Kristiansand, Sara Marie Niday, SmiO, Tina N. Fauskanger, SmiO, Idun Lio, SmiK, Martin Årseth, SmiB, Helene Urdland Karlsen, SmiB, Odin H. 

Omdal og Martine Rørstad Sand frå Studentmållaget i Bergen. Alle bileta: Hege Lothe 

ikkje på val og held fram i styret. 1. vara: 

Sigbjørn Hjelmbrekke, Bø i Telemark; 2. 

vara: Magne Heide, Kvæfj ord; 3. vara: Marit 

Aakre Tennø, Luster og 4. vara: Reza 

Rezaee frå Oslo. 

Sosial samling 

Det kom heile 160 utsendingar og gjester 

til Ryfylke fj ordhotell i Suldal. Då var det 

mållagsfolk i alle ledige senger i Suldal, og 

vel så det. 

– Dette gjorde sitt til at det vart eit triveleg 

landsmøte, fortel Gro Morken Endresen, 

dagleg leiar i Noregs Mållag. Ho vart 

gledeleg overraska over kor mange som 

tok turen til Ryfylke. 

HEGE LOTHE 

hege.lothe@nm.no 

6på 

landsmøtet: 

Korleis er det å vere på 

landsmøte i Mållaget? 

Randi Einrem, 

Vefsn Mållag: 

– Det er kjekt å 

kome på landsmøte 

i Mållaget. 

Det er mange oppglødde 

folk som 

gjev ny inspirasjon. 

Gry Folkvord, Odda Mållag: 

– Det er veldig kjekt å vere på landsmøtet 

i Noregs Mållag. Dette er mitt aller 

fyrste landsmøte, 

og eg har møtt 

mange interessante 

folk og vi 

lærer mykje. Det 

er veldig god 

stemning og folk 

er veldig imøtekomande. 

Og så 

er det kjekt å få 

møte litteraturprisvinnarane, og eg tykte 

landsmøtetalaren Margareth Sandvik 

kom med mange gode konkrete tips. 

Øystein A. 

Vangsnes, 

Tromsø Mållag: 

– Eg er på landsmøte 

for aller fyrste 

gong og eg tykkjer 

det er veldig interessant 

og kjekt. 

Bodil Vinjevoll, 

Målselv Mållag: 

– Det er veldig viktig 

å møte resten 

av organisasjonen. 

Både knyte kontaktar 

og snakke med 

folk. Spesielt for 

oss som er så langt 

vekke. 

Marit Rommetveit Staveland, 

Time Mållag: 

– Det er lenge sidan eg har vore på 

landsmøte sist. 

Eg tykkjer det er 

artig å treff e gamle 

kjende frå rørsla, 

men ekstra kjekt 

å treff e nye folk. 

Særleg kjekt er det 

at Noregs Mållag 

har valt å knyte 

landsmøtet opp 

mot Rasmus Løland-markeringa. 

Åsmund Lien, 

leiar i valnemnda: 

– Det er alltid kjekt 

å kome på landsmøte 

i Mållaget. Eg 

fann ut at eg har 

eit jubileum. I år er 

det 40 år sidan eg 

var på mitt fyrste 

landsmøte. 

9

Landsmøtet 

i Noregs Mållag 

krev satsing på 

norskfaget 

Norskfaget er det viktigaste faget i skulen. 

Meistring av språket er ein grunnleggjande 

dugleik som ligg til grunn for 

læring i alle andre fag. Norskfaget har 

òg ein viktig funksjon i å gje alle norske 

born eit felles språkleg utgangspunkt. 

Elevane skal verte medvitne om det 

språklege mangfaldet vi har i Noreg, og 

alle elevar skal lære å lese og skrive både 

nynorsk og bokmål. 

Utfordringar i norskfaget 

Landsmøtet i Noregs Mållag merkar seg 

at det er eit stort ordskifte om norskfaget 

for tida, og ser at det er store utfordringar 

i norskfaget i dag. Mange elevar 

oppnår ikkje god nok kompetanse i 

nynorsk, og norsklærarane er under eit 

krevjande tids- og arbeidspress. 

Gjennom revideringar av læreplanen 

dei siste åra – særleg gjennom 

Kunnskapsløftet frå 2006 – har det 

kome fl eire prioriterte område inn i 

norskfaget. Landsmøtet i Noregs Mållag 

meiner at norskfaget framleis må 

vere eit danningsfag som skal gje elevane 

forståing for tospråksituasjonen i 

Noreg. Samtidig må det vere sjølvsagt 

at elevane får god lese- og skriveopplæring 

i nynorsk og bokmål. Vi er derfor 

kritiske til at norskfaget vert fylt opp av 

andre emne som tek tida frå den viktige 

opplæringa i basisdugleikane. 

Nynorsk som hovudmål 

Språklæring går ikkje føre seg i eit vakuum 

på skulen. Når elevar for det 

meste møter bokmål utanfor skulen, 

vert det vanskelegare for dei å tileigne 

seg god kompetanse i nynorsk – uavhengig 

av kva hovudmål dei har. 

For elevar med nynorsk som hovudmål 

er det ekstra viktig å møte mykje 

nynorsk i skulen for å vege opp for bokmålsdominansen 

elles. Det er viktig å 

gjere desse elevane trygge i nynorsk for 

å unngå målbyte. 

Sidemålsopplæringa 

Landsmøtet i Noregs Mållag stør læreplanen 

si tydelege stadfesting av at 

elevane skal meistre både nynorsk og 

bokmål. Mange elevar med bokmål 

som hovudmål får ikkje tilfredsstillande 

opplæring i sidemålet sitt. Dette 

kan føre til at elevane ikkje får ei positiv 

meistringskjensle knytt til nynorsk, og 

at dei får ei negativ innstilling til vurdering 

i faget. 

Landsmøtet i Noregs gs 

Mållag krev eit lyft for sidemålsopplæringa 

for 

dei med bokmål som 

hovudmål. Elevane med 

nynorsk som hovudmål 

møter så mykje bokmål i dagleglivet 

at dei ikkje har det same behovet for 

sidemålsopplæring – dei er i praksis 

toskriftspråklege utan særleg formell 

undervisning. 

Eit lyft for sidemålsopplæringa: 

Tidleg start 

Tidlegare start med sidemålsopplæring 

er ein god måte å gjere det lettare for 

elevane med bokmål som hovudmål å 

meistre nynorsk, og gjer at elevane får 

færre fordomar mot å lære det. 

Landsmøtet i Noregs Mållag meiner: 

● Kompetansemåla for 4. og 7. årstrinn 

i læreplan i norsk må endrast slik 

at læreplanen betre legg til rette for tidlegare 

start med sidemålsopplæring. 

● Erfaringar med tidleg start med sidemålsopplæring 

må samlast inn og 

formidlast til andre skular. 

● Det må gjennomførast forskingsprosjekt 

på tidlegare start med sidemålsopplæring. 


Bruk av nynorsk i andre fag enn 

norskfaget 

Det er i dei siste åra gjort mange positive 

sidemålsforsøk for elevar med nynorsk 

som sidemål, der ein gjennom å 

nytte nynorsk i andre fag enn norskfaget 

har gjeve elevane eit betre grunnlag 

for å meistre begge skriftspråka. 


● Skular bør nytte sidemål i andre fag 

enn norskfaget som eit verkemiddel for 

at elevane skal meistre både bokmål og 

nynorsk, og at regelverket for skulen må 

leggje til rette for dette. 

● Erfaringar med bruk av sidemål i 

andre fag enn norskfaget må samlast 

inn og formidlast til andre skular. 

● Det må gjennomførast 

forskingsprosjekt på bruk av 

si sidemål i andre fag enn norskfaget. 

Anne-Ma Eidhammer var vanleg utsending på 

landsmøtet og var heilt ukjent med at ho skulle 

få tildelt målblome. Så då ho blei ropt fram av 

Håvard B. Øvregård, vart ho beint fram nesten 

mållaus. 

– «Stø kravet om nynorsk undervisningsmateriell 

i alle fag til framandspråklege» Slik lyder 


Utvikling av nynorsksdidaktikk 

Elevar med nynorsk som hovudmål har 

ein annan læringssituasjon og andre utfordringar 

enn bokmålselevar. Dette er i 

liten grad teke opp i lærarutdanninga og 

norskdidaktikken. 


● Éin eller fl eire lærestader med lærarutdanning 

må få eit nasjonalt ansvar 

for å utvikle nynorsk didaktikk for hovudmåls- 

og sidemålselevar. 


Forsking på sidemålsopplæringa 

Det fi nst svært lite forsking på sidemålsopplæringa, 

trass i at ho er mykje 

debattert i det off entlege. Landsmøtet i 

Noregs Mållag vil at mindre synsing og 

meir forskingsbasert kunnskap skal liggje 

til grunn for sidemålsordskiftet. Det 

trengst kunnskap om gjennomføring av 

sidemålsopplæringa i skulen og korleis 

dette påverkar elevane sitt læringsresultat. 


● Det trengst meir forskingsbasert 

kunnskap om metodar og tidsbruk i sidemålsundervisninga, 

og lærarane sin 

kunnskap i og haldningar til sidemålet. 

Norsk i lærarutdanninga 

Lærarane sine norskkunnskapar er avgjerande 

for god norskundervisning i 

skulen. Landsmøtet i Noregs Mållag er i 

tvil om dei ulike lærarutdanningane legg 

til rette for og sikrar at framtidige lærarar 

har god nok kompetanse i nynorsk og 

bokmål. Tilbodet norsklærarane har om 

kurs og etterutdanning i nynorsk, står ikkje 

i høve til kva dei treng. 


● Det må undersøkjast i kva grad lærarutdanninga 

legg til rette for og sikrar 

at framtidige lærarar har god kompetanse 

i nynorsk og bokmål. 

● God kompetanse i nynorsk og bok- 

oppropet som 50 ordførarar har samla seg bak i 

2009, og som har vore viktig for å setje nynorskopplæring 

for vaksne innvandrarar på dagsorden 

siste åra, sa Håvard B. Øvregård. 

– Målarbeidet er heilt avhengig av lokale eldsjeler 

og gode initiativ. Og av og til får slike lokale 

initiativ nasjonal verknad. Det var nyleg avgått 

Fråsegner vedtekne av landsmøtet i Noregs 

10 

Landsmøtet 

Målblome til Anne-Ma Eidhammer 

DET NYNORSKE BLIKKET: Unge blikk på landsmøtefesten. Frå venstre Janne Nygård, leiar i 

NMU, Maria Svendsen og Vebjørn Sture. Foto: Hege Lothe 

mål er også eit avgjerande krav for lærarar 

som ikkje skal undervise i norsk, 

fordi språklæring skjer i alle timar og i 

alle fag. 

● Alle lærarar må få tilbod om kurs og 

etterutdanning i nynorsk. 

Vurderingsordningar 

Læreplanen og kompetansemåla skal 

styre opplæringa. Men i eit stort og 

omfattande fag som norsk har vurderingsordningane 

stor påverknad på 

korleis kompetansemåla vert prioriterte 

i opplæringa. Det er difor avgjerande 

at vurderingsordninga i norskfaget 

synleggjer kravet om at elevane skal 

meistre både nynorsk og bokmål. 

Landsmøtet i Noregs Mållag er ope 

for endringar i vurderingsordninga for 

norskfaget, men slike endringar skal ikkje 

svekkje kravet om skriftleg kompetanse 

i både nynorsk og bokmål slik det 

er slege fast i dagens læreplan. 


● Det må vere ei særleg vurdering av 

eleven sin kunnskap i sidemålet, både på 

ungdomsskulen og i studieførebuande 

vidaregåande opplæring. Vurderinga 

må vere gjennom eigen standpunktskarakter 

eller obligatorisk eksamen, eller 

helst båe delar. 

● Elevar i studieførebuande vidaregåande 

opplæring må ha sidemål som ein 

del av norskfaget til og med det avsluttande 

året for å oppnå ein god nok kompetanse 

i språket. 

Forsøk i norskfaget 

Landsmøtet i Noregs Mållag støttar forsøk 

i norskfaget som er i tråd med læreplanmåla. 

Det må vere eit krav at slike 

forsøk vert dokumenterte undervegs og 

i etterkant, at erfaringane vert vurderte 

av kompetente fagmiljø, og at dokumentasjon 

vert gjord tilgjengeleg for 

andre skular og eksternt interesserte. 


● Det er viktig med eit mangfald av 

forsøk i norskfaget. 

● Forsøk i norskfaget må vere i tråd 

med gjeldande læreplanmål. 

● Forsøka må dokumenterast, og dokumentasjonen 

må gjerast tilgjengeleg 

for eksternt interesserte. 

● Erfaringar frå forsøk må i tillegg 

vurderast av kompetente fagmiljø. 

Tospråkssituasjonen 

I sidemålsordskiftet vert det stundom 

spurt om kvifor vi må ha to språk. 

Den norske språksituasjonen med to 

levande skriftspråk er ein styrke og ein 

ressurs for norske språkbrukarar. Gjennom 

å meistre nynorsk og bokmål i tidleg 

alder vert ein betre i norsk. Dette er 

ein styrke som elevar med bokmål som 

hovudmål i dag ikkje får ta full del i, på 

grunn av manglande prioritering av og 

for dårleg opplæring i sidemålet. 

Landsmøtet i Noregs Mållag ynskjer 

at det ikkje berre skal vere nynorskelevar 

som skal dra nytte av den norske 

språksituasjonen. ■ 


leiar i Vindafj ord Mållag, og framleis styremedlem i Karmsund 

Mållag, som stod bak oppropet. Anne-Margrethe, eller Anne- 

Ma Eidhammer har sjølv vore vikarlærar for innvandrarar, og 

såg kor viktig dette var lenge før ordførarar og kommunale 

vaksenopplæringar såg alvoret. 

Tildelinga av målblomen var svært populær, og Anne-Ma 

Eidhammer fekk veldig applaus frå salen. 

Mållag 2011 

Skriftkulturen 

i kommunane 

I språkmeldinga (St.mld. 35, Mål og 

meining) og andre off entlege dokument 

står det tydeleg at styresmaktene har eit 

stort ansvar for å verne om jamstillinga 

mellom bokmål og nynorsk. Det skal 

leggjast spesielt til rette for at nynorsk 

blir meir reelt likestilt med bokmål. 

Ein rapport frå mars i år om målbruken 

i nynorskkommunane, viser at vi 

berre unntaksvis fi nn kommunar som 

set språkpolitikk på dagsordenen. Dei 

tek ikkje alvorleg nok at dei som kulturforvaltarar 

også har ansvar for skriftkulturen. 

Det er kommuneplanar for det 

meste, men skriftkulturen er gløymd 

i dei aller fl este kommunane. Mange 

kommunar gøymer seg bak den såkalla 

språknøytraliteten, som i praksis tyder 

sterk bokmålsdominans, sjølv i kommunar 

der nynorsk har stor plass i skulen, 

avisene, i lag og organisasjonar og 

elles i lokalsamfunnet. Mange kommunar 

overlet til dei tilsette å velje skriftmål. 

Slik kan det ikkje halde fram. Kommunane 

må ta ansvaret sitt som språkpolitiske 

aktørar. Til det treng dei støtte 

i form av midlar og kompetansebygging 

frå staten og frå sin eigen interesseorganisasjon, 

KS, og desse instansane må 

samstundes leggje press på kommunane 

om å ta oppgåva som språkpolitisk 

aktør på alvor. 

Landsmøtet i Noregs Mållag i 2011 

meiner at kommunane må setje seg følgjande 

minimumsmål: 

● Kommunane tek ansvar for å utvikle 

språkleg sjølvtillit til eigen skriftkultur 

og språkleg toleranse til andre sin skriftkultur. 

● Kommunane må byggje opp medvit 

om skriftkulturen i kommuneadministrasjonen. 

● Dei språknøytrale kommunane må 

vise at vi har ein tospråkleg skriftkultur 

ved å bruke begge målformene i ulike 

samanhengar. 

Språknøytrale kommunar og nynorskkommunar 

må vidare: 

● Bruke nynorsk i kommuneplanar, 

sakspapir, annonsar og utoverretta informasjon 

på nettsider og i brosjyrar. 

● Leggje til rette for god målbruk hjå 

dei tilsette, td. ved å arrangere skrive- 

RØYSTING 1: Astrid Myhre stilte med røysteskilt 

nr. 33 og baby på armen. Foto: Hege Lothe 


FREMST: Helga Hjetland var på plass i 

landsmøtesalen. Foto: Hege Lothe 

kurset På sakslista, som LNK har utarbeidd. 

● Ta ansvaret som skuleeigar ved å 

syte for: 

– Allsidig og tidleg møte med nynorsk 

i barnehagen og skulen. 

– Språket i skulen og kva læremiddel 

som blir skaff a. 

– Korleis norskopplæringa blir gjennomført. 

– Å fremje nynorsk i kulturarbeid og 

kulturarrangement. 

Staten må ta ei aktiv rolle for å sjå 

til at kommunane tek det lovpålagde 

ansvaret for å forvalte språklovene og 

oppfylle innbyggjarane sine språklege 

rettar. ■ 

Etterutdanning 

i samband med 

ny nynorskrettskriving 

1. april leverte Riise-nemnda innstillinga 

om ny rettskriving til styret i 

Språkrådet. Styret behandlar saka i mai, 

og sender venteleg innstillinga vidare til 

Kulturdepartementet til godkjenning. 

Etter planen skal den nye nynorskrettskrivinga 

takast i bruk frå hausten 2012. 

Alle som nyttar nynorsk, blir påverka 

av den nye norma. I tillegg til dei som 

har nynorsk som hovudmål, gjeld det 

off entleg tilsette på statleg, fylkeskommunalt 

og kommunalt nivå, lærarar, 

journalistar, forfattarar, tilsette i nettredaksjonar 

og publikumsretta tenester 

ofl . 

Vi veit at det også i dag er eit klart 

behov for å styrkje nynorskkompetansen 

i store delar av det off entlege 

og i andre yrkesgrupper. Mangelen på 

kompetanse er ein viktig grunn til at 

nynorskbrukarar ikkje får oppfylt retten 

til språkleg jamstelling. Med ei ny rettskriving 

er det fare for at endå fl eire kvir 

seg for å skrive nynorsk, viss dei ikkje får 

tilbod om opplæring. 

Innføringa av den nye norma er eit 

unikt høve til å gi eit kompetanselyft 

til alle yrkesgrupper som bruker det 

nynorske skriftmålet. Ei slik satsing på 

kompetanseheving i nynorsk er òg i tråd 

med St.meld. 23 (2007–2008) Språk 

bygger broer og St.meld. 35 (2007–2008) 

Mål og meining, der overordna språkpolitiske 

mål er nettopp å leggje til rette for 

at nynorsk blir meir reelt likestilt med 

bokmål, og at det off entlege skal leggje 

vekt på å føre eit korrekt og forståeleg 

språk. 

Landsmøtet i Noregs Mållag vil 

oppmode Stortinget om å gi særskilde 

løyvingar til å gjennomføre eit kompetanselyft 

i nynorsk i off entleg sektor på 

alle forvaltningsnivå og i utdanningsinstitusjonane 

frå barnehage til høgskule- 

og universitetsnivå. Noregs Mållag forventar 

at Kunnskapsdepartementet og 

Fornyings- og administrasjonsdepartementet 

lagar eigne planar for dette. 

Språkrådet har ei viktig rolle i å følgje 

opp arbeidet. ■ 

Undervisningsmateriell 

på 

nynorsk 

Norske elevar har etter opplæringslova, 

§ 9.4, rett til å få undervisningsmateriell 

på hovudmålet sitt. Ein del av 

det undervisningsmateriellet som blir 

brukt i den norske skulen, blir utvikla og 

produsert av ulike lag og organisasjonar. 

Mykje av dette blir gjeve gratis til skular, 

og mykje av det er godt. 

Dei fl este store organisasjonar har 

også heimesider med mykje god informasjon, 

laga for skuleelevar på ulike 

nivå. Etter gjeldande læreplan, Kunn 

skapsløftet, skal elevane i alle fag søkja 

informasjon på nettsider og i andre kjelder. 

Men det aller meste av det materiellet 

som blir laga av organisasjonane 

kjem berre på bokmål, trass i at mange 

av dei får statsstønad for å utvikla informasjonsmateriell 

for born og unge. 

Eit aktuelt døme er UNICEF, SN sin 

barneorganisasjon, som no inviterer 

alle grunnskulane i landet til å delta i 

Det store jubileumsløpet: 

«UNICEF-RUNDEN er en lærerik 

og inkluderende skoleaktivitet hvor alle 

barns rettigheter settes på dagsordenen. 

Ved påmelding får dere alt nødvendig 

materiell helt gratis, inkludert et spennende 

undervisningsopplegg spesielt 

tilpasset læreplanen.» 

Sjølv om dei reklamerer med å setja 

alle barns rettar på dagsorden, lagar dei 

berre materiell på bokmål. Også på heimesidene 

deira er alt stoff på bokmål. 

UNICEF er ein av mange organisasjonar 

som får statsstønad for å utvikla 

informasjonsmateriell for born og unge. 

Noregs Mållag krev at organisasjonar 

som får statsstønad skal laga alt informasjonsmateriell 

som er tenkt brukt 

i skulen, på begge målformer. Alternativt 

kan ein bruka begge målformer i 

same publikasjon, halvparten nynorsk 

og halvparten bokmål. ■ 

6på 

landsmøtet: 

Korleis har de arbeidd med 

barnehagekampanjen 

«Gjennom ord blir verda stor» 

– og kva gjer de vidare? 

Solgunn Liestøl, Haugesund Mållag og 

Ungdomslag: 

– Vi har vore på barnehagebesøk saman 

med Håvard B. Øvregård i 

ein barnehage i Koparvik, 

og vi har besøkt nynorskelevane 

ved Gard skole i 

Haugesund. 

– Vi ønskjer òg å invitere 

til kurs i songleikar for 

barnehagetilsette! Det har 

vi gjort ein gong før og det 

var ein suksess! 

Øystein Vangsnes, leiar i Tromsø Mållag: 

– I Tromsø arbeider vi med 

eit prosjekt der vi lagar 

songhefte med nordnorske 

songtradisjonar. Dette 

heftet kan nyttast i barnehagane, 

og vi trur det er 

eit viktig tiltak. Vi har fått 

støtte frå Tromsø kommune 

til prosjektet. 

Margit Ims, styremedlem i Bø Mållag: 

– I Bø har vi delt ut bokpakker i barnehagar 

i kommunen. Vi har 

òg laga ei eiga barnebok 

med forteljingar frå Midt- 

Telemark. Dessutan har 

vi kontakta ordførar og 

rådmann. Framover kjem 

vi til å arbeide med å få dei 

ansvarlege i kommunen 

til å setje nynorsk på dagsorden. 

– Ja, vi synest dette er ein god kampanje. 

Og vi synest det er fi nt at mållaget 

sentralt har gjort kampanjen så lett å jobbe 

med. Det er viktig. 

Karen Marie Kvåle Garthus, 

Sør-Aurdal Mållag: 

– Eg tykkjer dette er ei veldig 

viktig sak. For oss i Valdres 

er det spesielt viktig at 

borna i barnehagane i dei 

nynorske skulekrinsane får 

møte nynorsken allereie i 

barnehagen. Vi ynskjer at 

alle born må få eit positivt møte med både 

nynorsk og dialekt i barnehagen. 

Aud Lunde, leiar i Sogn 

og Fjordane Mållag: 

– Dette er ei veldig viktig 

sak. Trass i at Sogn og Fjordane 

er eit nynorskfylke, så 

fl øymer det over med bokmålsbøker 

i barnehagane, 

og det er viktig å gjere 

noko med. 

Terje Kjøde, leiar i Sunnmøre Mållag og 

Ørsta Mållag: 

– Vi tykkjer dette er ei veldig viktig sak. For 

oss på Sunnmøre er det 

viktig at borna i barnehagane 

i får møte nynorsken 

allereie i barnehagen. 

Fleire av laga våre har teke 

tak i kampanjen og delt 

ut bøker og materiell i 

barnehagane. I Ørsta har 

vi hatt ei vellukka samling 

i Aasentunet der vi presenterte 

kva slag mangfald det fi nst av nynorsk 

litteratur, songar, rim, regler og forteljingar. 

11

Ragnar Hovland tek oss med 

på ei litterær rundreise i den 

nye essaysamlinga si. 

Me tuslar kring hyllene på biblioteket. Eg 

har bede Ragnar Hovland å sjå etter bøker 

som er nemnde i Kunsten å komme heim 

og andre essay, den nye boka hans. Det er 

ei samling tekstar, eller essay om du vil, 

om bøker. Det handlar om Dickens, Jansson, 

Wodehouse, Bichsel og Carroll. Og 

Dickens har dei i boksamlinga. Og noko 

Nyquist. 

– Ikkje så mange i forhold til kor mange 

han faktisk har skrive, men noko er det då, 

seier Hovland. 

Det var forlaget som kom 

til Hovland med ideen om å 

gje ut ei samling. Det er tjue 

år sidan førre essaysamling 

og det var på høg tid å få 

samla noko av den utanomlitterære 

skrivinga mellom to 

permar. 

– Eg tykte det var ein god 

idé. Då kom det jo ei ny bok 

frå meg, så no slepp eg jo å 

tenkje på det på ei stund. 

Mange av tekstane i boka 

er henta frå ei spalte i Klassekampen 

som heiter «God bok», der 

Hovland skriv nokre gonger i året. Planen 

frå starten av var å skrive om bøker som 

hadde inspirert han til å skrive, og om bøker 

han hadde freista å etterlikne. Det er 

ikkje det same. 

– Til dømes gav dei tidlege bøkene til 

Tor Åge Bringsværd meg lyst til å skrive, 

utan at eg ville etterlikne han. Arild Nyquist 

ville eg derimot lære av, eg ville prøve 

å få det til det same han gjorde. 

– Finn du framleis nye heltar i litteraturen? 

– Ja, det gjer eg, men ikkje i like stor 

grad som i ungdomen. Eg siterer Graham 

Greene i boka som seier at det berre er i 

barndomen at bøker kan ha avgjerande påverknad 

på våre liv. Men visse nye litterære 

har eg fått, men dei råkar ikkje like hardt 

som då ein var sytten år gamal. 

– Greier du å lese ei bok utan å analysere 

henne? Har du framleis same evna til å bli 

sogen inn av ei bok? 

– Nja, det er vel ikkje så ofte, men det 

hender. Det skjer jo noko med eit lesande 

menneske når ein sit på eit forlag og vurderer 

manus år etter år. Det skal litt til å bli 

rørd. Men resultatet er jo at eg legg meir 

merke til dei bøkene som faktisk står ut, 

dei bøkene som er verkeleg bra. 

Samling for ettertida 

Hovland samla i hop dei tekstane han 

kunne fi nne, og sende over til redaktøren. 

Det var minst dobbelt så mykje materiale 

som det som no ligg føre i bokform. I 

samråd med ein konsulent landa dei på at 

det var best å avgrense det til litteratur, og 

noko reising. Så byrja arbeidet med å reinske 

opp og ta ut dei fl este referansane til 

kvar tekstane hadde stått på trykk i ut 

– Eg vil helst ikkje tenkje på kva menneske eg ville 

ha vore om eg ikkje hadde lese alle desse bøkene. 

Litterært sjølvportrett 

RAGNAR HOVLAND 

◆ Forfattar og manuskonsulent hjå 

Det Norske Samlaget 

◆ Aktuell med boka Kunsten å komme heim 

og andre essay 

gangspunktet. Nokre meldarar av boka har 

meint at ein har reinska opp for mykje, at 

det burde ha stått kvar tekstane var publiserte 

fyrste gongen. 

– Ja, eg har sett det, men eg ville at tekstane 

skulle vere sjølvstendige. 

– Kva inntrykk fekk du sjølv når du las 

gjennom tekstane? Var alt like godt? 

– Nei, alt var ikkje like godt, og 

det meste av det dårlege har altså 

ikkje kome med i boka. 

Dette er jo den nye Samlagssjangeren: 

ein samlar tekstar som 

har stått på trykk ein annan stad 

og gjev det ut som bok. 

– Ein kritikar meinte at tekstane 

i Agnes Ravatn si nye bok 

Folkelesnad fungerte i avisa, men 

ikkje som bok. Det er ikkje eg 

samd i. Eg tykkjer det er ein god 

sjanger, og det er det fl eire grunnar 

til. Aviser tek ein ikkje vare på, 

og dermed risikerer ein at tekstane forsvinn. 

Det ville ha vore synd for verdifulle 

tekstar. Det er ikkje alt eg har skrive som er 

fantastisk, men eg har ein innebygd motvilje 

mot å skrive for skrivebordsskuff a. Eg 

vil gjerne at det eg skriv, skal vere lett å få 

tak i framtida. Ei bok som dette gjer det 

enkelt. 

– Og? 

– Og kva? 

– Du sa det var fl eire grunnar? 

– Ja, nemleg. Jo, det var ein meldar som 

meinte at han kjende meg litt betre etter å 

ha lese boka. Ho er på mange måtar eit litterært 

sjølvportrett, og seier mykje om kva 

bøker eg har lese, og kva type bøker eg likar. 

Føler at eg gir litt av meg sjølv. Eit slikt 

inntrykk får ein berre ved å lese tekstane 

samla, slik det er gjort her. Difor trur eg 

slike samlingar har noko for seg. 

– Blir du sur om ein meldar heng seg opp 

i slikt? 

– Eg blir ikkje sur, denne boka har fått 

både gode og lunkne meldingar, og det 

får ein jo berre leve med. Men eg blir litt 

oppgitt av meldingar som ligg på sida av 

boka, t.d. når ein meldar ville lære meg om 

alle dei kvinnelege forfattarane eg burde ha 

teke med. 

– Var du medviten om slikt når de sette 

saman boka? At det var kult å ha med nokre 

obskure forfattarar? 

–Det er lite som er obskurt i denne 

boka. Det er litt av di at eg t.d. i denne 

spalta i Klassekampen skulle skrive for 

vanlege litteraturinteresserte avislesarar, og 

då kunne det ikkje vere dei mest obskure 

bøkene eg tok med. 

Kva bøker har du så teke med? Er det 

råd å snirkle det inn? 

– Eg har nok aldri sett så stor pris på 

den realistiske psykologiske romanen, sjølv 

om det er gode bøker i den sjangeren òg. 

Eit gjennomgåande trekk i favorittbøkene 

er at det hender underlege ting, at dei har 

eit element av fantasi og eventyr i seg. 

Kunne debutert som lyrikar 

Me tuslar vidare nedover hyllene og kjem 

til H-hylla og jammen santen fi nst det 

ikkje nokre bøker av han sjølv òg. Me er 

tidleg ute og det er knapt med folk. Likevel 

kikkar me oss rundt, lett nervøse for å bli 

avslørt. Det er litt klamt å leite etter eigne 

bøker i ei folkeboksamling. Det er ikkje 

noka komplett samling dette heller, berre 

ein sju-åtte titlar. 

– Nei, sjå her, seier Hovland og trekkjer 

ut ei tynn fl is av ei bok. Det er Psst! Kubanske 

notat som han gav ut på det ørvesle 

forlaget Baskerville/Texas i 2000. Det er ei 

samling av det han sjølv vil kalle kortprosa, 

medan andre vil seie det er lyrikk. Frå 

veska dreg han opp Texas: korte tekster av 

lange menn, som er Eduardo Andersen, 

Reidar Karlsen og han sjølv. Igjen same 

kortprosaen, for det er ikkje lyrikk. 

– Eg får ut den lyriske sida av meg i 

kortprosaen. Det er enklare slik, då risikerer 

eg mindre. 

– Er du redd for å risikere? 

– Nei, eg føler heller at eg har risikert 

ein del. Særleg dei fyrste bøkene var eg 

usikker på om nokon ville skjøne og vere 

villige til å gje ut. Faktisk kunne eg ha debutert 

som lyrikar. Eg sende ei diktsamling 

til Solum forlag og dei hadde sagt at dei 

ville gje den ut. 

– Men slik vart det ikkje? 

– Eg fekk eit brev frå forlagssjefen om at 

det var tronge tider, nedskjeringar og difor 

hadde dei ikkje råd til å gje henne ut. 

– Du vil ikkje ta den opp av skrivebordsskuff 

a òg? 

– Nokre av dikta har kome med i andre 

bøker, nokre i barnebøker og andre i Bussen 

til Peking. Resten trur eg diverre ikkje 

hadde nokon evig verdi. 

– Kva skriv du på no? 

– Eg skriv på ein roman som kjem til 

hausten. Eg har byrja på han, men det er 

enno litt jobb igjen. No er det jo fullt av 

manus på forlaget som skal bli bøker til 

hausten, så eg har tenkt at det berre er 

ein fordel om eg ventar litt, til etter at det 

verste har lagt seg. Det er av rein omsut for 

redaktørkorpset. 

Yrkesliv/hobby 

Me fi nn oss ein krok og tek nokre bilete 

framføre hylla der bøkene om Yrkesliv/ 

Hobby står, ein bakgrunn fotografen tykkjer 

høver knakande godt. Etterpå snik me 

oss ut, forbi bibliotekaren og håpar at ho 

ikkje kjenner Hovland att og skal snakke 

om Sveve over vatna eller om at Jon Fosse 

skal fl ytte inn i Grotten. Vel ute blir me ståande 

på trappa og myse litt i vårsola. 

– Eg vil helst ikkje tenkje på kva menneske 

eg ville ha vore om eg ikkje hadde 

lese alle desse bøkene. 

– Vil du gå så langt som til å seie at du er 

glad i bøker? 

– Ja, det vil eg nok. Eg vil til og med seie 

at eg er glad i bøker som ein fysisk ting. 

Fine omslag og fi n produksjon og slikt. Eg 

kan kjøpe ei bok berre av di ho har eit fi nt 

omslag. 

– Blir du aldri lei bøker? 

– Jo, det kan gå månader der eg ikkje les 

eller skriv eit kløyva ord. 

– Kor mange bøker har du lese? 

– Det er umogleg å seie. No les eg ikkje 

mange bøker i året, om me då ser vekk i frå 

alle desse manusa eg les. Les vel gjerne ei 

og anna bok kvar månad, men det blir ikkje 

meir enn det. På det verste i ungdomen 

kunne det vere fl eire bøker om dagen, og 

likevel ha tid til å gjere andre ting. 

– Har du bøker du skulle ha lese? 

– Eg har knapt lese noko av Dostojevski, 

og endå mindre av Th omas Mann. Såg 

på ei liste over klassikarar, og det var overraskande 

mange eg ikkje hadde lese. 

– Les du mykje om litteratur sjølv? Tingar 

du t.d. litterære magasin frå inn- og utland? 

– Eg tingar Vinduet og … Vinduet. Eg 

skulle gjerne ha sagt Vagant, men eg trur 

ikkje eg tingar det lenger. Eg les generelt 

lite om litteratur. Vart liksom ferdig med 

det på eit tidspunkt, sjølv om eg enno kan 

kome over velskrivne og innsiktsfulle tekstar. 

Det fristar ikkje så mykje lenger. 

– Så det blir ikkje noko litteratur mellomfag 

på deg? 

– Nei, men eg har litteratur grunnfag, 

og det opplevde eg som lærerikt. Ikkje 

minst las eg på den måten klassikarar som 

eg elles ikkje ville ha kome på å lese, Don 

Quijote til dømes. 

– Men du har ikkje blitt professor 2 ein 

stad? 

– Nei, det har eg ikkje. Eg har halde ei 

gjesteførelesing om fransk litteratur på 

Universitetet i Bergen. 

– Og det er det? 

– Ja. 

– Er ikkje det rart? Er det ingen som har 

kome på deg som undervisar? 

– Tydelegvis ikkje. 

– Men du er eit ynda objekt som emne for 

litterære analysar. Les du dei? 

– Eg har lese eit par, mellom anna den 

av Gaute Sortland som han skreiv om Ei 

vinterreise. Så eg har eit par liggjande på 

vent. Men alt i alt er det ikkje så mykje som 

er skrive om bøkene mine, det har mest 

dreidd seg om barnebøkene. Dei siste åra 

har det vel moglegvis kome nokre fl eire. 

– Kva er grunnen til at det er så få? 

– Det kan det vel vere fl eire grunnar til, 

men kan vere at bøkene fell litt utanom, at 

dei kan vere litt vanskelege å plassere. Det 

er ikkje heilt enkelt å vite om det berre er 

lettbeint overfl ate, eller er det faktisk noko 

der. 

– Det er vel dette vestlandet. Du er jo kjent 

som referansepunktet for vestlandshu… 

– Det fi nst ikkje nokon vestlandshumor. 

Skiljet går mellom god og dårleg humor. 

– Ja vel? Og dei bøkene du har skrive om? 

–Dei bøkene eg likar, har god humor. 


kjartan.helleve@nm.no

Foto: Kjartan Helleve

Linda Sæbø er kåra til 

årets nynorskbrukar. 

Sidan 2003 har Linda Sæbø skrive om 

handarbeid, interiøret heime og familien 

sin på bloggen Den gode feen. I fj or kåra 

Dagbladet sine lesarar den til beste interiørblogg 

i landet, og i vår vart ho kåra til 

Årets Nynorskbrukar 2011 av Nynorsk 

Kultursentrum. 

– Dette er ein kulturpolitisk pris, sa 

direktør Ottar Grepstad i Nynorsk kultursentrum 

då dei kunngjorde prisvinnaren. 

– Interiør og familieliv har vore eitt 

av dei sterkaste domena for bokmål, og 

språkpresset i Stavanger-regionen er formidabelt. 

Då kjem kvar einaste nynorskbrukar 

på Internett godt med, sa Grepstad. 

Ein ekstra dimensjon 

Utmerkinga kom svært overraskande på 

Sæbø. 

– Eg blei veldig glad og tykkjer det er 

utruleg kjekt. Men då dei ringde var eg 

ikkje sikker på om det var nokon som 

tulla med meg. Eg kunne heller ikkje heilt 

skjøne kvifor eg skulle få ei slik utmerking. 

Tekstane mine er ikkje utan feil, nokre 

medvitne og andre ikkje. Ottar Grepstad 

måtte argumentere for at eg faktisk var 

verdig ein slik pris, og understreka at dei 

ikkje såg etter perfekte nynorskbrukarar. 

Det viktigaste var at eg nytta nynorsk i ein 

slik samanheng som ein blogg om interiør 

og handarbeid, og formidlingsevna. Så det 

var litt rart ja, men veldig kjekt. 

– Er det framleis rart når det no har gått 

ei stund? 

– Nja, litt, kan hende. Eg skriv jo nynorsk 

av di det er språket mitt og har ikkje 

refl ektert over at det skulle vere så spesielt. 

Men etter at eg la ut ei melding på bloggen 

om at eg hadde fått utmerkinga, så kom 

det ei røys av kommentarar som trekte 

fram nynorsken som ein ekstra dimensjon 

ved bloggen. Mange skreiv at språket 

gjorde han meir personleg og nær. Så eg 

er nok ein meir medviten språkbrukar no, 

sjølv om det framleis er rart at eg skal fortene 

ein pris. Det er jo berre noko eg held 

på med på fritida. 

blogging 

HOBBY: – Eg er utruleg glad for prisane eg har 

fått, seier bloggar Linda Sæbø. Foto: Privat 

Personleg, ikkje privat 

Linda Sæbø byrja med bloggen då var 

heime i fødselspermisjon med den eldste 

guten sin. Kvelden måtte fyllast med noko, 

og ho vart aktiv i eit hobbyforum på nettet. 

Så dukka blogg opp, og Sæbø og ti andre 

fann ut at dei skulle lage kvar sin blogg der 

dei la ut bilete og tekstar om ting dei laga. 

Sæbø skjøna tidleg at ho aldri ville klare 

å lage nok ting til at ho kunne oppdatere 

bloggen ofte nok. Difor spedde ho på med 

innlegg om koppar og kar heime og små 

glimt frå familielivet. Dermed kunne ho 

oppdatere oftare, og slik auka lesartala. 

Sjølv om talet på lesarar kan dale i periodar, 

ligg det normalt på ein stad mellom 

3500 og 5000 vitjingar om dagen. 

Sjølv om familien i høgste grad er til stades, 

så har Sæbø ei medviten grense om kva 

ho kan/vil leggje ut tekstar og bilete om. 

– Det skal vere personleg, men ikkje 

privat. Nokre legg ut bilete av ungane sine, 

andre ikkje. Eg er vel ein stad midt i mellom. 

Eldsteguten er no åtte år gamal, og det 

er ikkje lenge før han kanskje tykkjer det er 

pinleg å vere ein del av dette. Så no blir det 

mindre bilete av han. Og om adre enn familien 

min er med på bilete, spør eg alltid om 

lov før publiserer dei. Det hender også at eg 

Målpris til Sogndal Fotball 

Sogndal Fotball skårar også på nynorsk språkbruk. No får dei mål- målbrukspris 

frå Landssamanslutninga for nynorskkommunar (LNK). LNK). LNK 

sin pris for off entleg målbruk går til ei off entleg verksemd som m arbeider 

for å fremje nynorsk språk, eller til einskildpersonar som markerer 

seg som nynorskbrukarar i det off entlege. 

– Det er utruleg kjekt å få ein slik pris. Nynorsk er i ryggrada da vår, vår, 

seier dagleg leiar Egil B. Mundal i Sogndal Fotball. Saman med ed marmarknadssjef Rasmus Mo tok han imot prisen på LNKs landsting g i Suldal. 

Den gode ambassadøren 

Sivlesongar samla i eiga bok 

Det skal vere berre Bjørnson og Garborg som 

har fl eire tonesette dikt enn Per Sivle. No har 

Sivle fått si eiga songbok. Primus motor 

har vore Jan Køppen Petersen, og 

boka kjem ut på Køppen forlag. 

– Det var etter eit årsmøte i 

Sivle-laget på Stalheim hotell at 

ideen dukka opp. Sidan eg tidlegare gare 

hadde gjeve ut Berre ein hund 

som lydbok, fekk eg vere med 

i komiteen som skulle samle 

inn songane og arbeide fram 

mot ei bok, fortel Køppen 

Petersen. 

Det er sjeldan at forfatta- 


14 

rar får si eiga songbok på denne måten. Saman 

med Tone Ringen, Hans Høimyr og Anne Kari 

Dreier måtte difor Køppen Petersen gå gjen- 

nom ei mengd me songbøker. Ikkje uventa var 

det «Den 

fyrste song» og «Lerka» som gjekk 

att. Til sl slutt enda dei opp med 30 songar, 

inkludert inkluder fl eire dikt som er tonesette i sam- 

band med at denne boka skulle kome ut. 

– Eigentleg skulle det også vere 

ein cd med boka, men det vart for 

dyrt. Det har vore viktig at dette 

er ei songbok, og ikkje berre 

ei samling. Songane er ordna 

alfabetisk og notane er skrivne 

inn att på ny med besifring, slik 

LINDA SÆBØ 

◆ kåra til Årets Nynorskbrukar 2011 

◆ starta bloggen «Den gode feen» een» 

i 2003 

◆ Dagbladet-lesarane kåra bloggen ggen 

hennar til den beste interiørbloggen 

i fj or 

◆ Bloggen har mellom 3500 og 

5000 lesarar kvar dag. 

sladdar ut andlet. Det skal også vere 

kjekt å lese for alle, og skal ikkje kkje 

opplevast som pinleg. Dette skal al jo 

vere ein blogg om det som opptek ptek 

meg, og ikkje om meg. 

Ikkje superkvinne 

– Eg blir jo heilt misunneleg når år 

ein ser kor ryddig du har det 

heime. 

– Nei, det skal du ikkje bli! Det 

er utruleg viktig for meg at eg ikkje 

står fram som ei superkvinne ne 

som alltid har orden heime. Difor 

legg eg også ut bilete av rotet et 

mitt, og det er nesten forbauusande 

kor godt det blir motteke. e. 

Lesarane set pris på situasjonar ar 

dei kjenner seg att i. Ein kan ikkkje berre leggje ut glansbilete. e. 

Det er ein ståande vits mellom m 

oss bloggarar at ein berre kan n 

rydde eit hjørne av stova, ta a 

bilete og leggje ut på nettet, 

og vips trur alle at du har det i 

orden overalt. Men slik er det 

sjølvsagt ikkje, og det syner eg 

gjerne fram. Av og til. 

– Du har fått pris for beste 

interiørblogg og for nynorskbruken. 

Kva blir det neste? 

– Eg er utruleg glad for 

prisane eg har fått, men no 

trur eg snart det held. Eg får 

jo nesten prestasjonsangst 

av all denne heideren. Det er 

no eingong berre ein hobby. 



at dei blir tydelege og enkle å lese. Songboka 

Sivle-songboka bør difor vere eit funn m.a. til 

skulebruk og i ulike samlingar. 

Boka blir gjeven ut med støtte frå mellom 

anna Drammen, Voss og Skien kommunar, i 

tillegg til Norsk Kulturråd, Aurland Sparebank, 

Voss Sparebank og Mållaget Dag. Ho er spreidd 

til bibliotek og bokhandlar over heile landet. 

– Det er moro med slike prosjekt som dette, 

fortel Køppen Petersen. 

– Det er utfordrande, men samstundes svært 

lærerikt. Det er kjekt å sjå at så mange tonesetjarar 

har late seg inspirere av dei eineståande 

tekstane til Sivle. 


NORSK TIDEND NR. NR 3 – 2011


– Det at Sogndal Fotball naturleg bruker 

nynorsk i ei verd som er så dominert av 

bokmål, er viktig for haldningane til dette 

språket, både i lokalmiljøet og nasjonalt, 

skriv styret i grunngivinga si for tildelinga. 

Det fi nst dei som synest nynorsk er heilt 

bak mål i fotballsamanheng. Styret i LNK 

strekar under at nynorsken duger også der. 

BLOGGAR ER EIN god arena 

for å marknadsføre produkt. 

Difor fungerer dei også godt til 

å marknadsføre nynorsk. 

Å lage ei heimeside tek tid. 

Ein må fyrst ha eit domenenamn, 

som ein må skaff e seg frå 

eein 

leverandør, og gjerne betale 

nnokre 

kroner for. I tillegg må ein 

læ lære seg eit publiseringsverktøy; 

ssjølve 

programmet som lagar 

nnettsida. 

Det er enklare å lage ein blogg. 

DDet 

fi nst fl eire ulike publiserings- 

ve verktøy, og alle ligg fritt tilgjen- 

ge geleg på nettet. Felles er at dei er 

en enkle å bruke, og dei er enkle å få 

op opp på nettet sidan ein ikkje treng 

no noko domene. Det enkle oppsettet 

ein 

blogg har, gjer at sakene kjem 

opp 

i den rekkjefølgja ein skriv dei 

i. DDet 

nyaste innlegget vil alltid lig- 

gje 

øvst. 

DDei 

enkle publiseringsverktøya 

har 

gjort det enklare for kven som 

hels helst å kome seg ut på nettet. Dei 

fyrst fyrste bloggane dukka opp på slutten 

av 90 90-talet. Utover 2000-talet voks 

popu populariteten og dei seinare åra har 

talet 

på bloggar eksplodert. I mars 

2011 

var det om lag 150 millionar 

off en entlege bloggar i verda. I Noreg er 

det re registert fl eire hundre tusen blog- 

gar, uutan 

at dei treng å vere aktive. 

De Det auka talet på bloggar gjorde 

at ein 

lett kunne sjå kva typar bloggar 

som ddukka 

opp. Grovt sett kan ein 

dele ddei 

opp i tre: personleg, kom- 

mersie mersiell og tema. Den personlege kan 

minne 

om ei dagbok, med refl eksjonar 

over si sitt eige liv og ting ein tenkjer på 

eller ha har opplevd. Den kommersielle 

bloggen 

er knytt til ei verksemd eller eit 

produk produkt, på same måte som ein tema- 

tisk blo blogg er knytt til eit særleg emne 

som t.d t.d. sport, politikk eller musikk. 

Inter Internasjonalt handlar dei mest 

populær populære bloggane om teknologiske 

duppedi duppedittar, politikk og ei samling av 

rare ting 

som fi nst på nettet. I Noreg og 

Sverige eer 

dei mest populære bloggane 

skrivne aav 

tenåringsjenter, om me då nyt- 

tar den uutvida 

defi nisjonen av tenåring. 

Marknadsplass 

Markna 

Det er som 

eit personleg uttrykk at blog- 

gen har funne fu sin plass i den norske medi- 

everda. everda. Sjølv Sjø om alle dei ulike sjangrane 

nyttar det 

same verktøyet for å kome på 

nett, så er det den personlege vrien som 

skil ein blo blogg frå eit anna medium. Dei 

personleg personlege bloggane har ein intimitet, ein 

nærleik, so som gjer at ein les blogginnlegga 

på ein heil heilt annan måte enn andre nettsi- 

der eller av aviser. Det er ein person som har 

skrive innl innlegga, og slik les ein det. Blogg- 

verda er blitt b ein intimsfære. 

Dei me mest populære bloggane har difor 

blitt viktig viktige kanalar for marknadsføring, 

og og dei mest mes populære kan tene opp mot 

hundre tu tusen i månaden. Og éin ting er 

reklame, reklame, ein e annan ting er produktplasse- 

ring. Skrib Skribentane blir tilsendt gratis varer, 

– Nynorsk blir ikkje sidrumpa når ei fotballside 

skriv «Siger på vindfulle La Manga» eller 

«heimetrøye», særleg ikkje når Tone Damli er 

med og reklamerer for trøya, meiner dei nynorskkommunale. 

(NPK) 

STOLTE: Egil B Mundal (t.v.) og Rasmus Mo 

i Sogndal Fotball er stolte over å få målprisen frå LNK. 

Foto: Elin Moen Karlsen / Norsk Plan 

Når det blir personleg 

innspel 

som dei så omtalar i same personlege stil. 

Grunnen til at denne typen marknadsføring 

fungerer, er sjølvsagt denne 

intimsfæren som bloggarane skaper. Det 

er som om du kjenner personen, du les 

jo praktisk talt dagboka hennar. Som lesar 

senkjer ein garden og blir meir open. 

Dette veit marknadsfolk å gjere seg nytte 

av. 

Nynorske bloggar 

Det fi nst mange nynorske bloggar, men 

på lista over dei mest populære bloggane 

i Noreg, er det tre som står fram. Mariell 

Øyre har lenge fått mykje merksemd for 

bloggen sin Hjartesmil. Bloggen er svært 

populær, og fl eire tusen er innom i løpet 

av ein dag. På landsmøtet til Noregs Mållag 

fekk Mariell Øyre eit stipend på 50 000 

kroner. Stipendet fekk ho for Hjartemagasinet, 

som er ein slags forlenga arm av 

både forma og innhaldet som bloggen har, 

men er mindre personleg og har i større 

grad bidrag frå andre enn Øyre sjølv. 

Bloggen handlar om «kjolar og kjærleik 

og alt som er fi nt». Han har heilt klårt eit 

personleg preg, og både kjærasten, vener 

og familie dukkar opp rett som det er. Det 

er heller ikkje råd å lese bloggen utan å få 

med seg at ho har budd ei stund i Paris og 

er på veg til London. Sidan Øyre er fotograf 

har han eit sterkt visuelt uttrykk, og 

bileta er vel så viktige som tekstane. Det 

er bileta av dei nære tinga, mat, sko, kjolar 

og innkjøp. Øyre stiliserer kvardagen, og 

kvardagen hennar er vakker, sjølv på gråe 

dagar. 

Typisk blogg 

Ein annan nynorsk blogg er Tone Damli 

Blogg, som er hakket meir lesen enn Hjartesmil. 

Her må ein nok snakke om det 

utvida nynorskomgrepet, sidan innslaget 

av dialekt er over snittet. Han har noko av 

det same personlege uttrykket, men er i 

langt større grad ein salskanal. Tone Damli 

er i utgangspunktet ein artist, og bloggen 

hennar ber preg av det. Akkurat no kan du 

kjøpe t-skjorter og armband med ein tekst 

frå den siste plata hennar. 

Slik sett er han ein meir typisk blogg. 

Om ein ser gjennom lista over dei mest 

populære bloggane i Noreg, er det akkurat 

slik dei ser ut: forholdsvis unge jenter 

som syner fram kva dei et, syner fram nye 

kjolar dei har kjøpt og kor herleg den siste 

ferieturen var. Til skilnad frå dei kunstnarlege 

bileta på Hjartesmil er det amatørbilete, 

gjerne teke i spegelen, som dominerer 

hjå Tone Damli. Nynorsken er likevel til 

stades, om ikkje så artikulert som hjå Mariell 

Øyre. 

For dei med litt mindre utfl ytande liv 

er Den god feen populær. Igjen er den 

personlege vinklinga inngangsporten. 

Bloggen er skriven av Linda Sæbø og har 

mest fokus på interiør, altså ting og tang. 

Ting og tang i heimen hennar. For her 

dukkar det opp ungar, kjøkken, barnedåp 

og 17. mai-feiring. Men som Hjartesmil, 

har denne bloggen eit godt visuelt auge. 

Bileta har ein kvalitet i seg sjølv, og det er 

tydelegvis god orden heime hjå Sæbø. I 

fj or vart han kåra av Dagbladet sine lesarar 

til den beste interiørbloggen i landet. Det 

vart framheva at nynorsken gav bloggen 

ein personleg eigenart. 

Nynorsk reklame 

Alle dei tre nemnde bloggane er nynorske 

fyrtårn. Ungdom og unge vaksne er 

enormt mykje på nettet, og dei les mykje 

meir tekst på skjerm enn dei gjer i trykt 

utgåve. 

«kvar dag er det tusenvis av personar i 

dette landet som les nynorsk som ellers ikkje 

ville gjort det som les nynorsk på bloggen 

min. (

Nynorskapp 

Brukarar av Apple sine iPhone-telefonar og 

iPad-lesebrett kan no for første gong laste ned 

ein nynorsk applikasjon, eller app som ordet 

gjerne blir forkorta til. 

Boka som kan overførast digitalt frå App 

Store for 17 kroner, Sommaren med Gommo, 

er ei barnebok om kontakt på tvers av genera- 

sjonar slik barn kan oppleve det. Forfattar og 

illustratør er Åshild Lappegard frå Ål i Hallingdal. 

Ho var 19 år då ho laga boka, der ho skildrar 

i ord og teikningar korleis ho og venninnene 

hugsar attende til sommarveker på stølen saman 

med bestemora, Gommo som det heiter i 

Hallingdal. 

Usynleg, men vesentleg 

Det har aldri vore trykt 

meir bøker og avisartiklar 

på nynorsk. Problemet 

er at dei som skal 

lære nynorsk, ikkje les 

så mykje bøker og aviser? 

Idenne kronikken presenterer 

Hjalmar Eiksund hovudresultata 

i ei ny gransking av 

lese- og skrivevanar blant tiandeklassingar. 

Norsk blir rekna som eitt 

språk. Nynorsk og bokmål er likevel 

så ulike at dei kan reknast som to ulike 

skriftspråk, men til forskjell frå mange andre 

nærskylde språk representerer dei to 

norske målformene ikkje nokon separate 

etniske minoritetar eller avgrensa geografi 

ske regionar. Val av målform i eit område 

kjem ofte som eit resultat av politikk og 

samfunnsklasse, kultur og motkultur. Nynorsk 

skil seg derfor frå dei mange andre 

mindretalsspråka, sidan det i hovudsak er 

eit skriftleg og ikkje eit munnleg mindretalsspråk. 

Ambisiøst 

Nynorsk har eit sterkt juridisk vern, og er 

i tillegg godt representert i læreplanen for 

grunnopplæringa. Allereie før fj erde trinn 

skal norske elevar vere gjort kjende med 

eit utval av songar, dikt og eventyr på både 

nynorsk og bokmål. Etter sjuande skal alle 

ha utforska eiga skriving på begge målformene, 

og etter tiande årstrinn skal alle 

elevar meistre både nynorsk og bokmål 

skriftleg. Det er verdt å merke seg at dei to 

målformene alltid er refererte til som par, 

medan dei innarbeidde omgrepa hovudmål 

og sidemål ikkje er nemnde i kompetansemåla 

for norsk, noko som tyder på 

like kompetansekrav i dei to målformene. 

Læreplanen er med andre ord ambisiøs. 

Etter ti år i skulen skal elevane vere 

kompetente i fl eire måtar å skriftfeste 

språket sitt på. Ifølgje framståande språkforskarar 

er dette bra for språkforståinga. 

Norske elevar forstår dei skandinaviske 

nabospråka betre enn svenske og danske 

elevar og «skulda› for dette får mellom 

anna den unike tospråkkompetansen. 

Men alt er ikkje like bra. Ifølgje fl eire 

internasjonale undersøkingar er norske 

femtenåringar mindre positive til leseaktivitetar 

enn andre elevar. I tillegg tyder mykje 

på at elevar med nynorsk som opplæringsmål 

er noko svakare i norsk enn dei 

med bokmål som opplæringsmål. Mange 

har forsøkt å tilbakevise dette, mellom 

anna med å peike på systematiske feil i 

bakgrunnsmaterialet. Likevel heng tala 

ved og blir mellom anna refererte til i stortingsmelding 

23 (2007–2008) om språket 

vårt. I tillegg sluttar mange å bruke ny- 

Kronikk 

norsk etter grunnskulen, eller når dei tek 

til på høgare utdanning og gjennom jobben. 

Fleire undersøkingar stadfestar desse 

tendensane som gjerne blir omtalt som 

den nynorske lekkasjen. 

Normeringsagentar 

Eit særtrekk ved både bokmål og nynorsk 

er den store variasjonen av skrivemåtar 

som er godkjende som korrekt rettskriving. 

Dette er ein realitet, sjølv etter dei 

siste innstrammingane frå rettskrivingsnemndene. 

Det er ei utfordring å ha full 

oversikt over kva som er rett og gale, og 

nye granskingar understrekar at fl eirtalet 

er forvirra over valfridomen. Mange 

aviser og forlag har derfor eigne husnormer 

og rettskrivingsstandardar med eit 

strammare utval rettskrivingsreglar, og 

desse normene har stor påverknad på 

kva som blir oppfatta som korrekt norsk 

av folk fl est. Ifølgje gjeldande teoriar er 

dermed aviser og forlag vesentlege premissleverandørar 

til rettskrivinga og blir 

omtalte som dei viktigaste normagentane 

til moderne norsk. Dette verkar naturleg, 

sidan dei står for majoriteten av all trykt 

tekst på norsk. 

I eit slikt lys står nynorsk sterkt: Det er 

aldri før blitt skrive og publisert så mykje 

nynorsk tekst i aviser og bøker som no. 

Fleire verksemder køyrer i dag nasjonale 

reklamekampanjar på nynorsk, noko som 

var uaktuelt berre få år tilbake. I tillegg 

kjem den velkjende nynorskprosenten i 

NRK, utdanningsinstitusjonar og kulturelle 

institusjonar med nynorsk arbeidsspråk, 

og lova om språkbruk i staten. 

Nynorsk er godt synleg, i alle fall for den 

som ser etter. 

Men sjølv om ein tekst er publisert, er 

det ikkje sikkert han blir lesen, og spesielt 

ikkje av tiandeklassingar. Elevar les mykje, 

truleg meir enn før. Men ein forsvinnande 

liten del av teksten er henta frå aviser 

og bøker. Nesten tre fj erdedelar av tida 

elevane bruker på lesing skjer framfor ein 

PC- eller TV-skjerm. Den typiske «tekstforfattaren» 

er i tillegg andre ungdommar, 

som gjennom chatte-sider, e-postar og sosiale 

medium dominerer skriftkvardagen 

til jamaldringane sine. Det er derfor lett 

å argumentere for at normagentane for 

tiandeklassingen vel så ofte er andre tenåringar, 

og ikkje forlag og aviser og åleine. 

Nynorskmangel 

Tekstane elevane skriv til kvarandre, er 

sjeldan på nynorsk. Den einaste «nynorskkanalen» 

av ein viss storleik er leksearbeid. 

Mengda nynorsk varierer derfor 

med kva som er opplæringsspråket i skulen. 

Det er nesten berre nynorskelevane – 

elevar med nynorsk som hovudmål – som 

les nynorske lekser, for bokmålselevane 

er det så godt som usynleg. Nynorsk er 

derfor nesten å rekne som eit reint skulespråk, 

ikkje berre for bokmålselevane, 

men òg for nynorskelevane. 

Den enklaste måten å lære eit skriftspråk 

på er gjennom aktiv bruk, men 

elevane manglar gode nynorske tekstar i 

kvardagen som kan verke som språklege 

førebilete. Sjølv om læreplanen krev lik 

kompetanse i nynorsk og bokmål, er det 

vanskelegare å lære nynorsk enn bokmål, 

rett og slett fordi tilgangen til nynorsk 

tekst er mindre. Trass i fagre ord om jamstelling 

er kompetansen i dei to målformene 

ulik. 

Dialektskrivarar 

Korleis påverkar dette fritidsskrivinga til 

tiandeklassingen? For bokmålselevane 

er svara som forventa. Dei vel å skrive på 

bokmål når dei skriv til vaksne, men vel 

lik så ofte slang eller dialekt når dei skriv 

til andre ungdommar. Det interessante er 

svara frå nynorskelevane. Nesten ingen av 

dei skriv nynorsk. Ein stor majoritet skriv 

eine og åleine på dialekt og aldri bokmål 

eller nynorsk, og vel dei å skrive normert, 

blir det nesten like ofte på bokmål som på 

nynorsk. 

«Å skrive dialekt» er eit upresist omgrep. 

Det er ikkje snakk om eit fonetisk 

korrekt attgiving av dialekten, meir at 

skrivarane krydrar teksten sin med ulike 

markørord som ligg nær opp til munnleg 

tale. Trass i at det ikkje er ei autorisert 

skriftleg utgåve av dialekten elevane nyttar, 

er det overraskande stor semje om 

korleis dialekten skal skrivast. Denne 

semja er òg med på å defi nere kven som 

er innanfor og utanfor den sosiale gruppa 

dialektområdet femner om. 

Språklege domene 

Vanlegvis blir termen «diglossi» brukt til 

å skildre eit språkdelt samfunn der medlemmane 

skiftar språkleg kode i ulike kulturelle 

samanhengar. Ifølgje ein streng defi 

nisjon av omgrepet omhandlar diglossi 

berre talt språk, men for mange er det å 

skrive på Internett likeverdig med det å 

snakke. Det kan derfor gi meining å bruke 

omgrepet på skriftspråk òg. Elevane med 

nynorsk som opplæringsspråk vekslar 

språk eller kode når dei skriv, avhengig av 

kven dei skriv til. 

Det ser ut til å det vere ei felles forståing 

for at bokmål, nynorsk og dialekt 

representerer ulike tekstlege domene: Nynorsk 

er akseptert som eit regionalt språk 

for vaksne nynorskbrukarar, eller som ein 

elev seier det: «Nynorsk er berre brukt 

av gammalt folk over 25 år.» Bokmål ser 

ut til å vere akseptert som det eigentleg 

nasjonale språket. Til og med elevar med 

eit medvite forhold til eiga målform argumenterer 

med at nynorsk er upassande i 

nettsamtaler med ukjende, eller når ein 

skriv til off entlege institusjonar: 

«Eg skriv alltid på nynorsk, men på 

ulike nettsider, som til dømes Lånekassa, 

skriv eg på bokmål. (…) Bokmål er kanskje 

enklare å forstå for dei som skal lese 

søknaden. Eg vil unngå trøbbel. Det er 

enklare å bli forstått dersom eg bruker 

bokmål. Dessverre så er det slik» 

«Oskar» 

Oskar påstår dette, sjølv om norsk lov 

pålegg nasjonale institusjonar å svare 

med same målform som søknaden er 

skriven på. Oskar hevdar å vite at bokmål 

er målforma som høver best når ein skriv 

søknader. Anten veit han ikkje betre, eller 

så meiner han at nynorsk er ueigna og lett 

å misforstå. Utsegna er endå meir interessant 

når ein veit at det lokale kontoret til 

Lånekassa ligg i eit typisk nynorskområde 

mindre enn ti kilometer unna. 

Identitetsspråket 

Skriftleggjord dialekt er allment akseptert 

som identitetsspråket. På sosiale nettstader 

er det viktig å bruke ulike identitetsmarkørar 

for å understreke den virtuelle 

profi len. I tillegg til profi lbilete og lister 

over arbeid, ulike aktivitetar og interesser, 

viser skriftspråket korleis eigaren av 

profi len ønskjer å bli oppfatta. Teksten 

er både spontan og fl yktig og har meir til 

16 NORSK TIDEND NR. 3 – 2011

Det å gjere om bøker til dataapplikasjonar 

er ein ny måte å formidle 

litteratur på, eller fl eire måtar 

samtidig. Den som bruker appen, 

får tekst, tale og illustrasjonar på 

ein gong på skjerm og høgtalar. Ein 

applikasjon er eit lite dataprogram. 

felles med tale enn tradisjonell tekst. For 

nynorskelevane indikerer det nynorske 

skriftspråket eit sett med identitetsmarkørar 

som blir assosierte med vaksenverda 

og gjerne rurale profesjonar. Dette frir 

dei seg frå når dei skriv på dialekt. For nynorskelevane 

representerer den skriftleggjorde 

dialekten identitetsspråket. 

Fleirspråklege – i eitt språk 

Nynorskelevane vekslar derfor mellom 

tre ulike skriftlege kodar, ein nasjonal, ein 

regional og ein identitetskode, og opplever 

dermed ein slags «tri-glossi»-situasjon, og 

er – kanskje umedvite – fl eirspråklege. I ei 

globalisert verd er dette ønskt situasjon. I 

den førebelse OECD-rapporten Language 


Webutviklar Espen Tokerud og 

Kari Randen har laga løysinga for 

Boksmia, og Astrid Randen les. Det 

er det vesle forlaget Boksmia, som 

held til på ein geitegard 850 meter 

over havet i Hallingdal og kallar 

seg Nord-Europas høgastliggjande 

forlag, som er først ute med nynorskapplikasjonar. 

– Eg synest det er spesielt artig at 

det første nynorsktilbodet i det nye 

mediet er primært for barn og knyter 

band til historie, seier forleggjar 

Olav Randen. 

Nynorsk er berre brukt av 

gammalt folk over 25 år. 

Education Policy Profi les frå 2003 blir 

det jamvel omtalt som ein ressurs: «Th e 

Norwegian education system is linguistically 

rich and includes pupils who, either 

through schooling or by other means, have 

signifi cant experience of the diversity of 

languages and varieties of languages (…)» 

Forskarar og fagfolk hevdar til liks med 

læreplanen at kompetanse i dei to norske 

målformene er ein fordel. Den offi sielle 

oppfattinga er at bokmål og nynorsk er 

likestilte. Likevel er det skilnad mellom 

læreplanmåla og den daglege bruken 

av nynorsk blant norske femtenåringar. 

For elevar er ikkje fordelen ved å vere 

fl eirspråklege gitt og blir slik eit lett bytte 

for dei som argumenterer for å gjere 

Skuleelev 

TRI-GLOSSI: Nynorskelevane vekslar mellom tre ulike skriftlege kodar, ein nasjonal, ein regional og ein identitetskode, og opplever dermed ein 

slags «tri-glossi»-situasjon, og er – kanskje umedvite – fl eirspråklege, skriv kronikkforfattaren. Foto: stock.xchng 

tospråkskompetansen valfri. Dei ser kanskje 

på nynorsk som vakkert og historisk 

viktig, men ser ikkje eigennytten i å lære 

det. For dei er nynorsk så å seie usynleg 

og dermed uvesentleg. Dette er ei alvorleg 

utfordring. Ein synleg nynorsk er truleg 

viktigare som motivasjon for skuletrøytte 

sekstenåringar med stemmerett enn eventuelle 

nye rettskrivingsreglar. 

HJALMAR EIKSUND 

◆ Hjalmar Eiksund arbeider til dagleg ved Nasjonalt senter 

for nynorsk i opplæringa (Nynorsksenteret) ved Høgskulen 

i Volda. Han har skrive «Med nynorsk på leselista : ein komparativ 

studie av lesevanar blant ungdommar på Sunnmøre 

og i Trøndelag». (2011) Masteroppgåve i Nynorsk 

skriftkultur / Skrifter frå Ivar Aasen-instituttet nr. 27. 

Rein og kvit reklame 

AGENT: Margunn Søyland Nesbakken 

prøver seg med salstriks i bokhandelen 

på Fagernes for å få selt inn 

den nyoppdaga barneboka etter Knut 

Hauge, Lasse frå Lærdal. Foto: Bjørn Karsrud 

Nyoppdaga bok 

frå Knut Hauge 

31. mai ville Knut Hauge ha fylt 100 år. 

I det høvet gjev Kvitvella Forlag ut ei 

nyoppdaga barnebok. 

Lasse frå Lærdal er basert på eit nyoppdaga 

manus som tidlegare ikkje er 

gjeve ut som bok. Hauge skreiv boka 

i 1978. Sjølv karakteriserte han boka 

som ein eventyrroman for barn i alle 

aldrar. Boka handlar om bussjåføren 

Lasse frå Lærdal, han som skjøna fuglefl 

øyt og dyreskrik og var ven med alle 

som går på fi re, og med dei som fl yg i 

lufta. I tillegg til eventyret om Lasse og 

dei ulike dyra gir boka oss ein interessant 

tidskoloritt frå 60- og 70-åra. 

Knut Hauge var frå Lomen i Vestre 

Slidre i Valdres. Saman med Olav 

Duun, Tarjei Vesaas, Alfred Hauge og 

Johannes Heggeland representerer 

han ifølgje Ottar Grepstad ein av dei 

fem store prosaforfattarskapane i den 

nynorske bokheimen i det 20. hundreåret. 

Hauge gav ut rundt 30 bøker. 

Mest kjend er han for åttebandsserien 

Sagaen om Ulfsætta, som kom ut i 

perioden 1965–1980. I 1977 kom boka 

Ein roman om kjærleiken og om døden, 

utgjeven gjennom Bokklubben i eit 

samla opplag på 120.000. 

Knut Hauge har frå før gjeve ut 

berre ei barnebok, Pekka, elva og eventyret 

(1962) . Forfattaren Olav Gullik 

Bø har i samband med 100-årsjubileet 

skrive eit skodespel basert på denne 

boka. Skodespelet, som også er gjeve 

ut av Kvitvella Forlag, har tittelen 

Pekka. Det er råd å laste ned Pekka, elva 

og eventyret gratis på heimesidene til 

Valdres Mållag. 

Kvitvella forlag er forlaget til Nord- 

Aurdal Mållag. Familien etter Knut 

Hauge har velvillig sagt frå seg royalty 

frå salet, og overskotet vil bli fordelt 

mellom Vestre Slidre Mållag, Valdres 

Mållag og nynorskprosjektet Målstreken. 

Boka blir marknadsført gjennom 

ulike salskanalar og gjennom nettsida 

www.nm.no/lag/nord-aurdal. 

(Pressemelding) 

Logg inn på samisk 

Regjeringa har no gjort innlogging 

til off entlege tenester tilgjengeleg på 

nordsamisk. 

– I dag blir MinID brukt som 

innlogging av nær 2,5 millionar menneske. 

For at samisk skal vere eit 

levande språk, må det også vere ein 

del av den digitale kvardagen. Direktoratet 

for forvaltning og IKT (Difi ) har 

no gjort innlogging med elektronisk 

ID til off entlege tenester tilgjengeleg 

på nordsamisk, seier fornyings-, administrasjons- 

og kyrkjeminister Rigmor 

Aasrud. 

Nordsamisk som språkval er tilgjengeleg 

i den siste versjonen av IDporten, 

fellesløysinga som gir sikker 

innlogging til det off entlege. Ein versjon 

dei fl este off entlege verksemder 

skal ta i bruk første halvår i år. 

Unesco har klassifi sert dei tre samiske 

språka som trua. Nordsamisk er 

det største av dei tre. (NPK) 

17

Med språkprat i skulesekken 

Nynorsk Kultursentrum 

sitt undervisningsopplegg 

«Snakk 

om språk» er like levande 

på sjuande året. 

Korleis skal ein formidle omgrep 

som språkleg identitet, språkleg 

medvit og språkleg refl eksjon til 

13-åringar? Dette temaet kan vere 

ugjennomtrengjeleg og litt vanskeleg 

å nærme seg i norsk skule. 

Desto viktigare er det å gjere terskelen 

låg, og formidle til elevar at 

språk er viktig å vite noko om. 

Nynorsk kultursentrum står 

bak framsyninga «Snakk om 

språk», som er eit tilbod den 

Kulturelle skulesekken i Møre og 

Romsdal gjev til ungdomsskuleelevar. 

Prosjektet starta i 2004 med 

Runar Gudnason frå rappegruppa 

Side Brok og Marit Neergaard. 

Eirik Helleve som då var 

tilsett ved Aasentunet, kom med i 

prosjektet i 2007. Bakgrunnen var 

at det skulle vere eit språkfokusert 

undervisningstilbod med ein 

person som barn og unge kjende 

til frå før. Side Brok hadde på den 

tida slått gjennom via media, og 

dermed fekk dette prosjektet mykje 

merksemd. 

Mest Gudnason 

Eigentleg var det meininga at prosjektet 

skulle brukast fritt og fl eksibelt, 

slik at Runar kunne skiftast 

ut med fl eire «språklege kjendi- 

18 

SNAKK OM SPRÅK 

◆ Snakk om språk! er ei vidareføring 

av framsyninga Det 

undrande språket som er sett 

av over 4000 elevar i Møre og 

Romsdal, Sogn og Fjordane, 

Hordaland og Bærum sidan 

starten i 2004. 

◆ Nynorsk Kultursentrum har 

utvikla framsyninga, og ho blir 

formidla gjennom den kulturelle 

skulesekken. 

sar». Olaug Nilssen og Øystein 

Runde har vore innom og turnert, 

men det er Runar Gudnason som 

har vore den dominerande. 

Gudnason og Helleve seier at 

dei har halde på med dette prosjektet 

så lenge fordi det er kjekt. 

Dei turnerer tre–fi re veker kvart 

skuleår, og det er passeleg mengd. 

Aktivitet og samspel med elevane 

er viktig, og det er kjekt. Det er 

som ein mellomting mellom det å 

vere lærar og underhaldar, hevdar 

dei. Det er også fi nt at dei kan avvike 

frå manuskriptet innimellom. 

– Mykje av det vi snakkar om, 

gjer inntrykk blant elevane, og det 

er viktig, hevdar språkunderhaldarane. 

Dei oppdagar at elevane 

snakkar om framsyninga i pausane, 

det gjer dette arbeidet gjevande 

og inspirerande. 

Medvitne elevar 

Det er tydeleg at elevane har 

språkleg medvit. Runar Gudna- 

ODDMUND LØKENSGARD HOEL 

Mål og modernisering 1868–1940 

«Hoel maktar å knyta den ytre 

språkhistoria saman, betre enn 

nokon har gjort før han» 

Olaf Almenningen, Klassekampen 

AGNES RAVATN 

Folkelesnad 

«Denne boka er en skatt» 

Ellen Sofie Lauritzen, 

Dagsavisen 

Kr. 429,- 

Kr. 329,- 

DIALOG: Framsyninga har form av dialog mellom elevane og utøvarane, og 

det er lagt opp til eit aktivt og deltakande publikum. Foto: Katrine Briksdal 

son meiner at ungdomar her i 

distriktet er meir medvitne om 

språkleg identitet og refl ekterer 

meir rundt språk og dialektar enn 

ungdomar på austlandet, der dei 

også har vist framsyninga si. 

– Dette skal eg sjølvsagt vere litt 

forsiktig med å hevde, men det er 

inntrykket vi har, seier Gudnason. 

Framsyninga for 8. klasse ved 

Godøy Skule er slutten på den 

femte og siste turnéveka denne 

våren, men dei ønskjer å halde 

fram neste år. Dei har spikra nokre 

framsyningar i Ryfylke, og har 

eit ønske om å arbeide utanfor 

det nynorske kjerneområdet. Alle 

turneringane denne våren har 

vore i Møre og Romsdal. 

– Dette er ikkje ei framsyning 

som berre høyrer heime i ny- 

Kr. 359,- 

norskfylka, men også over heile 

landet. Dialektar og språkleg 

refl eksjon gjeld overalt. Særleg 

grenseområda som Oppland og 

Rogaland er viktige målområde 

for oss. 

Aktive, lærande elevar 

Godøy Skule har sett fram til møtet 

med Helleve og Gudnason. 

Ungdomssteget har elevar både 

frå Giske og Godøya, og elevane 

er svært medvitne om dei språklege 

forskjellane mellom dei to 

øyane. Dei var aktive med det 

same det vart spurt om dialektorda. 

– Giskingane seier «øss» og 

«gøtt», medan Godøyingane seier 

«åss» og «gått», kom det frå elevgruppa. 

8. klassingane frå Godøy er 

som dei fl este tenåringar, dei synest 

det er stas med ein ekte rappar 

og kjendis. Rappinnslaga til 

Runar vart møtt med nølande 

applaus i starten, men stemninga 

steig etter kvart. Samtalen mellom 

språkunderhaldarane og elevane 

gjekk radig når han snakka om 

kjende saker som dialektar, språk 

og makt og nynorsken si stilling. 

Språkquizen som avrunda framsyninga 

fekk opp konkurranseinstinktet. 

Framsyninga har form av dialog 

mellom elevane og utøvarane, 

og det er lagt opp til eit aktivt og 

deltakande publikum. 

– Vi har valt denne forma fordi 

elevane vert meir engasjerte, og 

det er ei opnare form. Det vert 

meir nytt og friskt – og vi lærer 

heile tida noko nytt i møte med 

elevane. Dette gjer det også meir 

underhaldande for alle partar. Det 

er viktig med underhaldningsper 

spektivet. Alt går lettare med litt 

humor og open diskusjon, fortel 

Gudnason og Helleve. 

Denne forma er svært veleigna 

når eit slikt tema skal formidlast 

til denne aldersgruppa. Aktive 

elevar er lærande elevar. Gudnason 

og Helleve viste på ein forståeleg 

måte gjennom framsyninga 

si at språk er noko som rører alle i 

kvardagen, det er ein del av identiteten 

vår. Dialektane våre er verdifulle 

og skal hevast høgt. 

KATRINE BRIKSDAL 

Godøy skule 

RAGNAR HOVLAND 

Kunsten å komme heim 

og andre essay 

«Det er en fryd å boltre seg 

i Ragnar Hovlands tekster» 

Jon Øystein Flink, Klassekampen 

GYRID AXE ØVSTENG, 

PER RAGNAR MØKLEBY (ill.) 

Draumar 

«Draumar er ei nydelig bildebok 

om et nydelig søskenforhold" 

Marie L. Kleve, Dagbladet 

Kr. 229,- 


NMU jublar for Paradise Hotel-språket 

– Deltakarane i reality-programmet 

Paradise Hotel blir ofte 

skulda for å vere dårlege språklege 

føredøme. Eg meiner tvert 

imot at det dialektmangfaldet 

som deltakarane representerer, 

er positivt, seier leiar i Norsk Målungdom, 

Janne Nygård. 


Ho rosar TV3 for å ha utført 

ein glimrande castingprosess 

som har resultert i at dialektar frå 

Nordland til Agder får boltre seg 

på TV-skjermen fi re dagar i veka. 

– Sjølv om dialektbruk er 

meir akseptert i dag enn for 

nokre tiår sidan, er det framleis 

mange unge som legg om 

dialekten når dei reiser til større 

byar. Å høyre sin eigen dialekt 

på TV kan vere med å heve 

statusen til dialekten og gjere 

det enklare å halde på han, seier 

Nygård. 

– Det er forfriskande å høyre 

dialekt frå Råde i Østfold og Mo i 

Rana bli snakka med den største 

sjølvfølgje og sjølvkjensle. 

– Vi får høyre eit rått og utilsløra 

språk, snakka slik ungdommen 

snakkar i dag, og det skal 

TV3 ha ros for å lyfte fram, seier 

Janne Nygård. (NMU) 

HURRA: NMU-landsmøtet svarte til forventningane og vel så det for dei som feira femtiåringen i mars. Foto: Odin Hørthe Omdal 

Vellukka landsmøte 

i Målungdommen 

Jølstringen Janne Nygård fekk 

fornya tillit av landsmøtet på 

landsmøtet til NMU, og held 

fram som leiar enno eit år. 

Helga 25.–27. mars var det landsmøte 

i Norsk Målungdom. Det vart halde på 

Nordseter skole i Oslo. Dei siste åra har 

landsmøta vore skipa til ulike stader i landet, 

sist år på fødeplassen til Ivar Aasen i 

Ørsta. Landsmøtet då vedtok å skipe til 

jubileumslandsmøte i Oslo i 2011, for å 

kunne samle fl eire, og få besøk til landsmøtet 

frå andre nynorskinstitusjonar. 

Dei største sakene som var oppe, var 

lovbrigde, arbeidsprogram og budsjett. 

Hovudprioriteringa i arbeidsprogrammet 

var norskfaget, og landsmøtet vedtok fl eire 

fråsegner om dette. 

– Fråsegnene vi vedtok er eit viktig 

grunnlag når eg skal i debatt om korleis 

norskfaget skal vere, seier Janne Nygård, 

leiar i Målungdommen. – Fråsegnene er 

detaljerte, og krev mellom anna at det vert 

utvikla didaktikk for sidemålsundervisning. 

Det fi nst ikkje i dag. 

Lovbrigde 

Frå talarstolen var det debatt om hovudprioriteringa 

i arbeidsprogrammet skulle 

vere brei, og handle om heile norskfaget, 

eller smal, og berre handle om sidemål. Til 

slutt vart eit breitt punkt vedteke, saman 

med Nynorsk digitaldugnad og Nynorsk 

i riksavisene som politiske prioriteringar. 

To forslag til lovbrigde hadde kome til 

sentralstyret før fristen. Det eine handla 

om at utsending av informasjon til medlemmene 

skulle skje elektronisk. På talarstolen 

vart det uttrykt uro for at medlemmene 

ikkje ville opne dei viktige e-postane, 

og at sentralleddet ikkje har e-postadressa 

til alle medlemmene. 

Representantar frå landsstyret argumenterte 

mot, og forslaget vart vedteke 

sundag morgon. Det andre forslaget til 

brigde gjekk ut på å fj erne lokalsatsen, 

som lokallaga kan krevje inn på toppen av 

sentralsatsen av medlemspengane. I dag er 

Studentmållaget i Oslo det einaste lokallaget 

som framleis har denne lokalsatsen. 

Dei ønskte ikkje å fj erne dette økonomiske 

tryggingsnettet, og framlegget fall. 

Nøgd med budsjettet 

Økonomiansvarleg Eva Holthe Enoksen er 

nøgd med budsjettet som vart vedteke. 

– Eg er glad for at landsmøtet vedtok 

dette budsjettet. No har vi fått ein eigen 

post med pengar som lokallaga kan søkje 

fritt om. Det omgår avgrensingane til Frifond-ordninga, 

og vil hjelpe nyoppstarta 

lag som treng pengar med ein gong. 

På eitkvart jubileumslandsmøte må 

det vere ein jubileumsfest. Først vart det 

servert lammegryte, og deretter fekk vi 

underhaldning. Først ut var lokallagsaktivistane 

Vegard Storsul Opdahl frå Oslo 

og Emil Henry Flakk frå Trondheim med 

eigenkomponerte teknolåter. 

Etter det fekk vi eit kåseri med powerpoint 

om historia til nynorsken av isgeneral 

Øystein Skjæveland, som òg donerte is 

til landsmøtedesserten. Alle deltakarane 

og gjestene på jubileumsfesten hadde det 

veldig gøy, og festen held fram langt utover 

kvelden. 

Sture ny nestleiar 

Jølstringen Janne Nygård fekk fornya tillit 

av landsmøtet under valet på sundagen, 

og held fram som leiar enno eit år. Vebjørn 

Sture frå Stavanger tek over nestleiarvervet 

frå Bror-Magnus Sviland Strand etter 

å ha sete i sentralstyret i tre år, og Johanne 

Marie Kydland Torvund frå Hå tek over 

som skrivar. Eva Holthe Enoksen held fram 

som økonomiansvarleg, og Tone Rossow 

vert sentralstyremedlem etter å ha vore 

skrivar dette året. Det nye sentralstyret tek 

over på sommarleiren på Vinstra i juli. 

– Utruleg kjekt! 

På sundagen var det òg val av landsstyremedlemmer. 

Tolv faste medlemmer med 

seks varaer byrjar no på eit nytt arbeidsår. 

Helene Urdland Karlsen er ein av dei nye 

medlemmene, og oppsummerer landsmøtet 

slik: «Det var utruleg kjekt å vera med 

på (jubileums)landsmøtet i år. Sjølve møtet 

gjekk roleg for seg og det var god stemning 

i salen frå byrjing til slutt. Eg trur me alle 

var glade for og samde i den nye satsinga 

på sidemål i skulen. I salen sat det både 

elevar i skulen og framtidige lærarar, noko 

som var med på å skapa eit positivt og omfangsrikt 

ordskifte om emnet. Det var elles 

kjekt å sjå at det kom so mange på møtet, 

ikkje minst nye fj es. På laurdagen fekk me 

is og upassande song om klorin, slik det sømer 

seg i ei 50-års feiring. Eg gler meg til 

neste år. Me snakkast på Voss.» 

TONE ROSSOW 

nmu 

Janne Nygård 

Farleg og 

fordummande 

retorikk 

frå Høgre 

Lokalvalkampen har allereie fått ein 

pangstart ved at partiet Høgre 

for ei stund sidan vedtok ein 

resolusjon på landsmøtet sitt 

der dei gjekk inn for å gjere 

all obligatorisk undervisning i 

sidemål valfritt – ikkje berre i vidaregåande 

opplæring, men òg i 

ungdomsskulen. Det kom sikkert 

ikkje som eit sjokk på nokon. 

Høgre har lenge argumentert for 

valfritt sidemål på vidaregåande, 

og argumenta dei nyttar for å 

legitimere dette standpunktet, 

kan godt overførast til å gjelde sidemålsopplæringa 

på ungdomsskulenivå. 

Problemet er berre at 

retorikken er så simpel – og argumentasjonen 

så banal og uvitskapleg 

– at den største faren ved 

vedtaket er at denne typen retorikk 

får større fotfeste òg utanfor 

landsmøtelokala til Høgre. 

9. mai møtte underteikna Høgres 

Elisabeth Aspaker til debatt om 

sidemålsvedtaket på Dagsnytt 18. 

La meg peike på nokre hovudpoeng 

i Aspaker sin argumentasjon: 

1. «Elevane skal framleis 

lære nynorsk (sic!), men dei 

skal ikkje måtte skrive det (fordi 

det går ut over kunnskapane i 

hovudmålet).» 2. «Det fi ns jo så 

mange fi ne dikt på nynorsk, no 

får elevane tid til å kose seg med 

litteraturen i staden for å skrive 

nynorsk.» 3. «Det er ein naturleg 

konsekvens av valfritt sidemål at 

krava i mållova vert lempa på.» 

Det Høgre altså meiner, er at 

valfritt sidemål ikkje skal gå på 

kostnad av kunnskap i sidemålet, 

men at det skal vere valfritt 

å skrive det. På den måten vil 

elevane verte betre i hovudmålet 

sitt, sjølv om dei skal lære fl eire 

framandspråk (eit anna landsmøtevedtak) 

sidan dette styrkjer 

språkkompetansen deira. Og 

naivt trur dei at elevar vil kaste 

seg over Vesaas-romanar berre 

dei slepp å skrive eit ord. Dei 

skil ikkje mellom sidemål og 

nynorsk, og seier uttala (om enn 

indirekte) at dette vedtaket ikkje 

berre handlar om å få velje 

bort sidemålet sitt, men om å 

oppheve den formelle jamstillinga 

mellom nynorsk og bokmål 

i lovverket. 

Om ein går argumenta litt etter i 

saumane, ser ein kjapt at dei ikkje 

heng på greip. Difor må vi i 

denne valkampen knuse ein slik 

retorikk med saklege og gode 

argument slik at vi får ein opplysande 

– ikkje fordummande 

– debatt. 

19

SAMAN OM NYNORSK SCENESPRÅK: Teatersjef 

Terje Lyngstad ved Sogn og Fjordane 

Teater (T.v.), teatersjef Trond Birkedal ved Hordaland 

Teater og teatersjef Erik Ulfsby ved Det 

Norske Teatret. Foto: Hordaland Teater 

Teatersamarbeid 

skal gje meir nynorsk 

Folk på Vestlandet skal få meir teater på 

nynorsk. Hordaland Teater, Sogn og Fjordane 

Teater og Det Norske Teatret går no 

saman om å etablera Nynorskscena Hordaland 

Teater i Bergen sentrum. 

Målet er å gje publikum på Vestlandet 

eit mangfald av teatertilbod og styrkja nynorsk 

som scenespråk, heiter det i ei pressemelding 

frå Hordaland Teater. 

Nynorskscena Hordaland Teater skal 

oppretthalda turnéplikta i Hordaland, 

men teatertilbodet skal bli rikare fordi 

teaterframsyningar produserte av Sogn og 

Fjordane Teater og Det Norske Teatret også 

kjem til å bli spelte rundt om i Hordaland. 

Hordaland Teater har i dag eigen teatersal 

på Stend i Fana. Informasjonssjef Irene 

Smørdal seier til Nynorsk pressekontor at 

dei nye planane både inneber ei fl ytting 

til Bergen sentrum og eit samarbeid med 

Sogn og Fjordane Teater og Det Norske 

Teatret. 

– Samarbeidet byrjar allereie neste år 

då planen er å setja opp eit teaterstykke 

som skal framførast i området til alle dei tre 

teatra, seier ho. 

I 2013 blir det ein endå større samproduksjon 

i samband med ei rekkje språklege 

jubileum. Då skal det nasjonale Språkåret 

markerast. I tillegg er det 200 år sidan Ivar 

Aasen blei fødd, 100 år sidan Det Norske 

Teatret blei skipa og 25 år sidan Hordaland 

Teater blei etablert. Det skal markerast med 

utvalde teaterstykke som skal framførast 

både i Bergen, utvalde stader i Hordaland, 

Sogn og Fjordane og i Oslo. 

Tanken om eit nynorskteater for Vestlandet 

med sete i Bergen har vore levande 

gjennom fl eire generasjonar. 

Dramatikar Jon Fosse er mellom dei 

som har ivra for eit slikt teater. 

– Eg starta samtalar i mai 2010 med teatersjef 

og styreleiar ved Hordaland Teater. 

Det er for gale at det ikkje er ein einaste 

kulturinstitusjon i Bergen sentrum på nynorsk. 

Draumen om ei eiga nynorskscene i 

Bergen er lang, seier Fosse. 

Målet må vera å skapa ein fascinerande 

plass å gå til, meiner Fosse som gjerne vil 

bidra med å gje råd og bruka kontaktane 

sine nasjonalt og internasjonalt. 

Teatersjef Terje Lyngstad ved Sogn og 

Fjordane Teater seier at alle ved teatret stiller 

seg bak, og meiner satsinga er viktig. 

– Nynorsken er pressa. Det er naturleg 

å ha ei nynorskscene i Bergen sentrum. 

Det handlar om identitet. Det er symbolsk 

viktig å koma til Bergen og Oslo for å visa 

produksjonane våre, seier Lyngstad. 

Han meiner også det er viktig for rekrutteringa 

av kunstnarar at det blir fl eire stader 

å spela. Også teatersjef Erik Ulfsby ved 

Det Norske Teatret støttar heilhjarta opp 

om etableringa av Nynorskscena. 

Det er førebels ikkje avgjort kvar i 

Bergen sentrum Nynorskscena får lokale. 

I pressemeldinga heiter det at styreleiar 

Ågot Valle her håpar på god hjelp både frå 

politikarane i Bergen, Hordaland og nasjonalt. 

(NPK) 

20 

Nordmenn er verdsmeistrar i engelsk 

Skandinavar får ofte skryt av utlendingar 

for gode engelskkunnskapar. No stadfestar 

ei undersøking at nordmenn er fl inkare i engelsk 

enn både svenskar og danskar. Ingen 

kan betre engelsk enn nordmenn. 

Education First (EF), som kanskje er mest 

kjend for språkskulane sine, har brukt eit par 

år på å teste språkkunnskapane i 44 land. 

Over to millionar personar har teke ein nettbasert 

engelsktest i åra 2007 til 2009. 

Olaug 

Nilsen på 

vidåtta 

ytring 

I førre Norsk Tidend fer Olaug 

Nilsen på vidåtta i kasusjungelen. 

Kanskje ho er litt «kiløte»? Bestefaren 

hennar kunne nok kasusen 

sin. Ho burde ikkje prøve å rette 

på han. Han sa vel til svigerinna 

at han hadde «vore gift med systrene 

dine» (både søstra og eigedomspronomenet 

i dativ eintal, 

for preposisjonen «med» styrer 

vanlegvis dativ.) Og han som 

«rulla ut av sengjine i fylljine», 

han gjorde nettopp det, for av (eller 

or) styrer også dativ, og det gjer 

faktisk i også når handlinga går 

føre seg på staden. Han rulla nok 

ikkje ut av sengjine og inn i fyllja 

(akkusativ). Han var truleg full 

nok frå før. 

No er eg lenger nordafrå kysten 

enn Olaug, men slikt som dette 

veit vel både sunnfj ordingar og 

romsdalingar som har levd ei 

stund. Dotter mi, som er fi re år 

eldre enn Olaug, veit det òg. 

Sverre Hatle 

Eg viser til Norsk Tidend nr. 2 for i år. 

Der skriv du mellom anna at bestefar 

din presenterte seg til den demente 

svigerinna si med orda: «Eg har vore 

gift med systrene di.» No skal eg pirke, 

og då trur eg han sa «gifte» og ikkje 

«gift». Vidare hevdar du at preposisjonen 

med styrer akkusativ. Det gjer 

han ikkje. Han styrer dativ. Og «med 

systrene di» er dativ hokjønn, eintal, 

bunden form av syster. 

Han sa òg: «Eg rulla ut av sengjene 

i fylljene.» Og han tok ikkje feil, slik du 

– Ingen kunne engelsk betre enn nordmenn, 

seier Morten Davidsen, som leier EFs 

kontor i Noreg, før han legg til ei viktig opplysning: 

«blant land som ikkje har engelsk 

som morsmål». Dei fi re andre landa som 

toppar lista og får karakteren «svært godt» 

er Nederland, Danmark, Sverige og Finland. 

Eit tydeleg fellestrekk blant landa som scorar 

høgt er at dei er små, rike og ligg i Nord- 

Europa. Det er land med høgt utdannings- 

Sabotering av nynorsk i NTB AS? 

I februar 2011 fekk eg tilbod frå NTB 

om jubilantomtale i samband med at 

eg ville fylle 75 år 16. april 2011. Eg 

fylte ut eit skjema for personalia og 

biografi ske opplysningar på nynorsk og 

sende dette som epost innan fristen. I 

fylgjeskrivet kravde eg at omtalen kom 

på nynorsk. Eg hadde høyrt at NTB 

skreiv jubilantomtalar på bokmål sjølv 

om dei innsende opplysningane var på 

nynorsk. Difor skreiv eg i fylgjebrevet 

at dersom det ikkje var mogeleg å få 

ytring 

omtalen på nynorsk, ynskte eg ikkje 

nokon omtale i det heile. Men det 

gjekk som eg ottast: Omtalen kom på 

bokmål! 

Eg har sendt ei skriftleg klage på 

dette til NTB, men det bryr dei seg nok 

ikkje om. Difor ynskjer eg at Noregs 

mållag som vonleg har større tyngde, 

Men Olaug Nilssen, då! 

ytring 

trur. Preposisjonen i styrer både dativ 

og akkusativ, plent som i tysk. I dette 

tilfelle er «i fylljene» dativ hokjønn, 

eintal, bunden form. Eg vil no helst tru 

at han sa «ut or sengjene» eller «ut u 

sengjene», og ikkje «ut av». Og or styrer 

nok dativ. Då er det meir tvilsamt 

med av, som har breidd seg i nyare tid, 

men styrer nok som oftast dativ. 

nivå og språk som ikkje er særleg utbreidd i 

resten av verda. 

– Undersøkinga viser at land som brukar 

mykje tid og ressursar på opplæring og 

utdanning av barn, får sterkare engelskkunnskapar 

hjå dei vaksne. Vi ser at norsk ungdom 

forstår at gode språkkunnskapar kan opne 

mange dører og mange vel difor å ta delar av 

skuleopphaldet i England eller USA for å lære 

engelsk godt, fortel Davidsen. (NPK) 

tek dette opp med byrået. Dersom 

NTB ikkje har skriveføre nynorskmedarbeidarar, 

kan dei kanskje overlate 

arbeidet til Nynorsk pressekontor som 

har tilhald i same huset. 

Elles tykkjer eg at NM bør informere 

medlemene sine om saboteringa 

av nynorsk som NTB vitterleg gjer seg 

skuld i. 

Illustrasjon: Wixøe Wisuelt 

Preposisjonen i styrer dativ når du 

er på staden og akkusativ ved rørsle 

til staden. Dette òg er nett som i tysk. 

Døme: Eg va inn i løene, eller eg va 

inn i fl ora. Eg går inn i løa, eg går inn i 

fl oren. 

Da e mångt løye i fi nne i sunnfj ordmåla 

endå. 

Dette til ei lita påminning. 

Bjug Åkre, 

Kristiansand 

Beste helsing 

Joar Stegane 


Gåvene som aukar gleda ved 

Medlemskap i gåve: Kjenner du nokon 

som burde ha vore med i Mållaget? 

Gje dei medlemskap i gåve! Dette 

kostar 200 kroner. 

JA TAKK, 

eg tingar: 

— stk. MEDLEMSBEVIS som eg kan gje 

vekk i gåve. Kr 200 

— stk. PC-HYLSTER med slagordet 

Mange røyster – felles mål. Storleik: 

15". Kr 100 

— stk. Takk, Ivar Aasen-JAKKEMERKE. 

Kr 10 (kr 50 for 20 stk) 

— stk. Slepp nynorsken til-JAKKE- 

MERKE. Kr 10 (kr 50 for 20 stk) 

— stk. REFLEKSBAND til å slå rundt 

armen eller foten for å vere tryggare 

i trafi kken. Med logo og slagord: 

Mange røyster – felles mål. Kr 20 


— stk. kaffi krus (2008) 

Svart dekor og gulltekst. 

Kruset er nytrykk av jubileumsserviset. 

Det går mangt eit menneske og ser 

seg fritt i kring for Ivar Aasens skuld 

Tarjei Vesaas 1950 

— stk. tekrus med skål (2008) kr 150 

Svart dekor og brun tekst. 

Nynorsken kviskrar: Dette går ikkje an. 

Kristin Auestad Danielsen,2007 

— stk. frukostasjett (2008) kr 100 


Nokon må elske ordet og reinske bort 

ugras der det gror. Nokon må bruke ordet. 

Berre ved bruk blir det vakkert. 

Marie Takvam, 1987 

Kryss av, klipp ut eller kopier 

og send tinginga til: 

Noregs Mållag, 

Postboks 474 Sentrum, 

0150 Oslo 

— stk. T-SKJORTE 

«Gjennom ord blir 

verda stor!» NO OGSÅ FOR 

BORN! Er å få i fargane 

raud, oransje og grå. 

Storleikar: Herre: S, M, 

L, XL, Dame: S, M, L, XL, 

Born: 3-4 år, 7-8 år, 9-11 

år Kr 150 

— stk. Ivar Aasen-almanakk-OMSLAG 

i skinn som varer i mange år. A- 

plan-/Filofax-system. Burgunder 

farge. Passar for innmat storleik 96 

x 167 mm. Du byter ut innmaten for 

kvart år. I dette lausbladsystemet er 

det også mykje anna tilleggsutstyr 

å få kjøpt, m.a. lausark for eigne 

notat. Kr 250 

— stk. MATBOKS i plast. 16x11 cm. 

Kr 50 

Du kan også tinge ved å sende e-post 

til nm@nm.no, ringje 23 00 29 30, 

fakse til 23 00 29 31 eller ved å gå inn 

på www.nm.no 

Porto kjem i tillegg. 

... å servere 

— stk. tekrus med skål (2007) kr 120 

Oransje dekor og svart tekst. 

OSS, RETNING Eg veit ikkje kvar vi skal. 

Men eg gler meg medan vi kjem dit. 

Ann Kavli, 1996 

NYTT KRUS! 

— stk. kaffi krus kr 100 


Skogen stend, 

men han skifter sine tre 

Olav H. Hauge, 1965 

... å markere 

Hugs å melde om storleik! 

Namn: 

Postnr. 

— stk. FRIMERKEMAPPER frå Posten 

med førstedagsbrev med frimerket 

som Posten laga i høve hundreårsjubileet. 

Kr 50 

— stk. PARAPLY med trehandtak. Svart 

med kvit logo og slagord: Mange 

røyster – felles mål. Diameter om 

lag 1 meter. Kr 70 

— stk. PARAPLY (kan slåast saman). 

Kr 70 

Adresse: 

Poststad: 

Til barnehagekampanjen: 

— stk. SONG- OG TEIKNEHEFTE: 

Kvart lokallag får dei fyrste 50 

eks gratis, deretter 2 kroner per 

sett. Gratis! 

— stk. TIPSHEFTE som gjev god lesestart 

med gode tips til nynorske 

barnebøker. 16 sider. Gratis! 

— stk. FLYGEBLAD til dei tilsette: 

«Gjennom ord blir verda stor»kampanje 

for nynorsk i barnehagen. 

4 sider. Gratis! 

— stk. FLYGEBLAD til foreldra: 

«Gjennom ord blir verda stor»kampanje 

for nynorsk i barnehagen. 

2 sider. Gratis! 

— stk. JAKKEMERKE: «Gjennom 

ord blir verda stor». Gratis for 

inntil 20 jakkemerke! Deretter 

1 krone per stykk. 

— stk. RULLEBANNER: 

«Gjennom ord blir verda stor». 

2 meter høg. Kr 500 

Hugs at vi kan gå tom 

for somme artiklar! Det 

er såleis ikkje sikkert at 

du får alt du tingar. 

21

Prent: Nr1Trykk as 

Opplag: 12 000 

Abonnement: Kr. 250,– per år 

Annonsar: 

Annonseprisar: kr 9,00,–/mm 

Tillegg for tekstside: kr 0,50,–/mm 

Spaltebreidd: 45 mm 

Kvartside: kr 4 000,– 

Halvside: kr 7 000,– 

Heilside: kr 12 000,– 

Tillegg for fargar 

Ilegg til avisa: kr 1,00 pr. stk. 

Alle prisar er eks. mva. Ved lysing 

i fl eire nummer kan vi diskutere 

særskilde avtalar. 

Stoff rist nr. 4 – 2011: 

18. august 2011 

NOREGS MÅLLAG 

Tilskrift: Boks 474 Sentrum, 

0105 OSLO 

Telefon: 23 00 29 30 

Telefaks: 23 00 29 31 

E-post: nm@nm.no 

Kontoradresse: 

Schweigaardsgt. 16 

Bankgiro: 3450.19.80058 

Leiar: Håvard B. Øvregård 

mobil: 917 73 157 

havard@nm.no 

Tilsette: 

Gro Morken Endresen, dagleg leiar, 

tlf. 23 00 29 37, 957 85 560 

gro.morken@nm.no 

Tuva Østvedt, 

organisasjonskonsulent, 

tlf. 23 00 29 34, 

tuva.ostvedt@nm.no 

Berit Krogh, økonomikonsulent, 

tlf. 23 00 29 35, 

berit.krogh@nm.no 

Ingar Arnøy, skulemålsskrivar, 

tlf. 23 00 29 36, 975 29 700, 

ingar.arnoy@nm.no 

Hege Lothe, informasjonskonsulent, 

tlf. 57 86 53 60, 926 48 348, 

hege.lothe@nm.no 

Kjartan Helleve, redaktør Norsk Tidend, 

tlf. 23 00 29 32, 943 97 998, 


Else Elise Sætre Bullus, 

kontormedarbeidar, 

tlf. 23 00 29 30, 

else.bullus@nm.no 

Tarjei Vågstøl, IT-medarbeidar, 

tlf. 23 00 29 50, 452 31 489, 

tarjei.vagstol@nynorsk.no 

NORSK MÅLUNGDOM 

www.nynorsk.no/nmu 

Tilskrift: Postboks 285 Sentrum, 

0103 Oslo 

Telefon: 23 00 29 40 

Telefaks: 23 00 29 31 

E-post: nmu@nynorsk.no 

Bankgiro: 3450 65 48707 

Leiar: Janne-Kristin Svarstad Nygård, 

tlf.: 916 16 637, 23 00 29 40 

janne@nynorsk.no 

Skrivar: Tone Rossow, 

tlf.: 23 00 29 40 

skriv@nynorsk.no 

22 


www.nm.no 

tre på gata: Har du tenkt å sjå fi lmen «Få meg på, for faen?» 

Anne Viken, 

veterinær og journalist 

Ja, det tenkte eg. Har hørt 

mykje om fi lmen frå media og 

har blitt nyfi ken. Har ikkje lese 

nokon av Olaug Nilssens bøker 

enda, men kanskje eg skal 

ta og lese nokre av dei også i 

same slengen. 

Ein høgthengjande manuspris 

har gjeve fi lmen «Få meg 

på, for faen» mykje merksemd 

fl eire månader før han 

har premiere i Noreg. 

Det er eit nålauge å få med ein fi lm på Tribeca 

Film Festival i New York, og desto betre 

er det når ein plukkar med seg prisen 

for beste manus. Det opnar dører, og fi lmen 

fekk seinare god mottaking på fi lmfestivalen 

i Cannes. Slikt gjev merksemd i avisene, 

og straks hagla det inn med gratulasjonar 

frå høgt og lågt til Olaug Nilssen. Det kom 

så mange at Nilssen måtte skrive fylgjande 

på Twitter: «Solar meg jo i glansen, men 

det er altså Jannicke Systad Jacobsen som 

har skrive manus og fått pris!» 

– Filmen har fått eit eige liv, seier Systad 

Jacobsen. 

– Tidlegare har eg hatt ei kjensle av å 

eige fi lmane mine, men eg skjønar no at 

det er ein skilnad på å lage dokumentarfi lm 

og spelefi lm. Ein spelefi lm rullar berre av 

garde, og det er mange som har meiningar 

om alt i frå innspelingsstad til om det 

skulle vere eit komma i tittelen. Sidan det 

er Olaug Nilssen som har skrive boka, så er 

det ikkje så rart at det er mange som tenkjer 

på henne i denne samanhengen. Ho 

har likevel vore fl ink til å seie ifrå at ho ikkje 

har hatt noko med han å gjere, og om det 

kjem særleg fi ne tekstmeldingar til henne, 

så sender ho dei vidare til meg. 

– Kva sa dei då du fekk prisen? 

– Eg må innrømme at dei ikkje sa så 

mykje, berre «Th is jury was unanimous. 

Hands down, this is the best screenplay». 

Det er jo fi nt det, men litt kort kan hende? 

Uansett var det minst like stas å vere til 

stades på visningane og høyre at publikum 

lo på dei rette stadene. Tilbakemeldingane 

var påfallande like, og det var tydeleg at dei 

sette pris på å sjå ein annleis fi lm om ungdom, 

unge jenter og seksualitet. Dei skrytte 

fælt av Helene Bergsholm, og dei følte at fi lmen 

var ærleg. Så det var kjekt, ja. 

Ikkje ekstraarbeid 

Systad Jacobsen tok opsjon på å lage fi lm 

av boka i 2006, og nådde å få med seg teaterversjonen 

av boka. Der snakka skodespelarane 

dialekt, og ho tykte det fungerte 

såpass bra at ho ville prøve å gjere det same 

i fi lmen sin. 

– Eg landa på å bruke dialekt sidan 

Halvor Folgerø, 

journalist 

Foto: Det Norske Samlaget 

Skal sjølvsagt sjå fi lmen. Først og fremst 

fordi eg likar boka veldig godt, og er 

dermed spent på korleis ho blir framstilt 

på fi lm. Men den kanskje viktigaste 

grunnen er at min gode ven Finn 

Tokvam dukkar opp i rollen som matematikklærar. 

Det gler eg meg til å sjå. 

det gav ein tydeleg identitet, ei sterk samkjensle 

og ei sterkare binding til ein konkret 

geografi sk stad. 

– Det var ikkje slik at Olaug pressa på? 

– Nei, ikkje det heile. Dette er jo min 

idé, og særleg etter å ha sett teaterstykket 

landa eg på at det kom til å fungere. Olaug 

spurde vel på eit tidspunkt om kva dialekt 

han skulle fi lmast på, men eg var tidleg klår 

på at me måtte til Sunnfj ord ein stad. Det 

var nokon som lurde på om han kunne fi lmast 

i Tranby utanfor Drammen. Nei, det 

kunne han absolutt ikkje. 

– Og på den måten skaff a du deg godt 

med ekstraarbeid? 

– Det er klart at det var litt ekstra jobb 

med å skaff e skodespelarar ein annan 

stad i landet enn der eg bur, men det er i 

grunnen det einaste. Sidan eg så tidleg bestemte 

meg for å gjere det på dialekt, så har 

det berre vore éi av mange oppgåver som 

måtte løysast. 

Nesten for mykje 

– Korleis arbeidde de? 

– Eg skreiv fyrst ut replikkane på nynorsk, 

før Marita Liabø omsette dei til 

Håkon Kolmannskog 

sjefredaktør 

Frå Skoddeheimen til New York 

ANNLEIS: – Tilbakemeldingane var påfallande 

like, og det var tydeleg at dei sette pris på å sjå 

ein ærleg fi lm om ungdom, unge jenter og seksualitet, 

seier Jannicke Systad Jacobsen. 


Foto: Eit Forlag 

Ja, det skal eg. Gler meg til å sjå 

ein norsk fi lm som ikkje forvekslar 

«kvalitet» med fi lmatisering 

av anemiske vestkantgutars 

livslede (les «Reprise»). 

Har forventningar til nynorsksexen! 

FÅ MEG PÅ, FOR FAEN 

◆ Jannicke Systad Jacobsen fekk pris 

for beste manus under Tribeca Film 

Festival i New York i mai. Ho har også 

regissert fi lmen. 

◆ Filmen har premiere i Noreg 19. august. 

Førde-/Sunnfj ord-dialekt. Så fekk skodespelarane 

hjelp frå anten Unn Røyneland 

eller Arne Torp. Henriette Steenstrup fekk 

i tillegg replikkane lesne inn på band av 

Jorunn Torsheim som er i frå Førde. I tillegg 

var det jo til hjelp at Helene Bergsholm 

som spelar hovudrolla som Alma, kjem frå 

Førde. Alt dette fungerte godt, men samstundes 

fekk jo Henriette minst fi re råd og 

tips om korleis ho skulle snakke, så det vart 

nesten for mykje. Det enda i alle fall godt. 

– Du er sjølv frå Høvik utanfor frå Oslo. 

Var det ikkje då vanskeleg å vite om skodespelarane 

sa replikkane sine på rett måte? 

Sjølv eg slit med å skjøne kva sogningane 

eigentleg meiner. 

– Det gjekk veldig fi nt med dei unge 

skodespelarane, sidan dei jo hadde dialekten 

inne. Dei er jo meir defi nerte typar som 

har fått rolla ut i frå korleis dei er og måten 

dei snakkar på. Det var vanskelegare med 

dei vaksne, men det er ikkje så lett å detaljstyre 

slikt. Dessutan har jo fi lm eit litt skakt 

uttrykk. Ein skal tru på det som hender, 

det skal vere naturleg, men samtidig kan 

det vere ting som skurrar utan at det gjer 

noko. Så om dialektane ikkje perfekte, eller 

om det er nokon som sprekk litt i stemma, 

så gjer ikkje det noko. Når det er sagt, så 

har Unn Røyneland sett gjennom fi lmen i 

etterkant, og me har luka vekk det grøvste. 

– Og publikum over heile landet vil 

skjøne alt? 

– Det vil eg då tru. Me har berre hatt 

testvisningar for ungdom i Oslo, og ingen 

sa at språket var noko problem. No er det 

likevel snakk om teksting, utan eg veit så 

mykje om det. Det var snakk om noko for 

dei hørselshemma. Dette er typisk ei slik 

sak eg ikkje blir spurd om. 

– For det blir på nynorsk i så fall? 

– Ja, det håpar eg verkeleg, og det skal eg 

jammen mase på. 

Nokre timar etter intervjuet tikkar 

det inn i tekstmelding frå Systad Jacobsen: 

«Har sendt mail til distributøren om 

tekstinga.» 




sagt sidan sist 

– Elevene skal ikke bli fritatt for sidemålet, 

de skal lese det og studere 

det, og de skal lære dets språklige 

struktur å kjenne. Her har partiledelsen 

i Høyre uttalt seg lettsindig. 

Den påstår nemlig at grammatikkstudiet 

skal vekk. 

Tja, mon det? Elevene skal 

fortsatt arbeide med tekster på sidemålet, 

og da må de naturligvis 

studere leksikalske, ortografi ske, 

stilistiske og grammatiske særtrekk 

og tilegne seg kunnskap om dem. 

Grammatiske iakttagelser, sammenligninger 

og systematiseringer hører 

med, slikt bør man ikke neglisjere. 

Og metodene for et slik studium kan 

anvendes også på hovedmålet. 

Finn Erik Vinje minner om at eit 

sverd er tveegga. 

I Asker og BærumBudstikke 

– Folk som har hatt leiande roller i 

Språkrådet er no ansvarlege for ei 

språkutdanning som gjer at det i 

etermedia fl øymer over av setningar 

som vert omsett ordrett, der til 

dømes «muligheter» på bokmål vert 

direkte omsett til «mogelegheiter» 

fordi journalistane er for dumme 

til å vita at ein får betre språk ved å 

byggja om setningi, og redaksjonen 

heilt medvite let dei få øydeleggja 

rytmen og songen i nynorsken. 

Arve M. Bakken har ikkje 

store trua på journaliststanden. 

I Bergens Tidende 

– Tre av fi re UPris-vinnere er på nynorsk. 

Fire av tjue nominerte er på 

nynorsk. Hvorfor vinner nynorskbøkene 

over bokmålsbøkene når 

alle elever og ikke minst, alle lærere 

sier at ungdom ikke leser nynorsk? 

Jo, for bøkene er gode. Ungdom vil 

ha kvalitet. De vil ha driv og de vil 

ha en bok som får dem til å tenke og 

føle. Nynorsken glemmer de så fort 

de er fanget av historien. 

Bjarte Bakken i Foreningen !les 

har større tru på ungdomen. 

I Dagsavisen 

– Generelt sett kan jeg si at tekstene 

på nynorsk appellerer mer enn de på 

bokmål. 

Espen Lind har ifylgje NTB 

sine klare favorittar. 

– Jeg brøt tradisjonen om at bysaker 

skulle være på bokmål. Dette er et 

kunstig skille. Nynorsk er også et urbant 

språk. Det fi ns mange nynorskbrukere 

i byen på samme måte som 

det fi ns bokmålsbrukere på bygden. 

Njord V. Svendsen til Bergensavisen, 

og forklarer moglegvis samstundes 

kvifor han aldri fekk tilbod om fast 

tilsetjing i Bergens Tidende 

Løysing på puslekryssord 


kryssord 

ved Laurits Killingbergtrø 

FØR 

HUS- 

DYR 

HALDE 

KJÆR 

EIGE- 

DOM 

ROM 

UNG- 

DOM I 

BILAR 

FLIRER 

FARGE 

SKEP- 

SIS 

SIPING 

TØRR 

FURU- 

VED 

BARTRE 

AGN 

RYE 

MED 

BRILLE- 

BEHOV 

UGIFT 

MANN 

TULL 

FESTE- 

GREIE 

VAR- 

SELET 

PUTTAR 

I KAS- 

SEN 

GRIP 

GROVE 

GOD Å 

ETE 

LEIE 

DESS- 

UTAN 

UTBYTE 

UNG 

HJEL- 

PAR 

JAMVEL 

GÅR 

RUNDT 

STØRSTE 

DELEN 

FRED 

HØGDE- 

DRAG 

SOM 

EIN ER 

TA IMOT 

MATEN 

FOR- 

KASTAR 

PUSTE- 

RØYR 

FLATE- 

MÅL 

VASKAR BOR 

STYRE 

EVAN- 

GELIST 

FRA- 

MAND 

DIKTAR 

SKUM- 

PA 

BORT 

BY I 

JAPAN 

ØRNANE 

GARDS- 

PLASS 

PLOG 

HEILAG 

TRONG S SAM- 

LINGS- 

STAD 

GUD B UPÅ- 

VERKA 

RIK 

BLINK 

E ONKEL 

SIVBÅT 

PART L LINJE I NORD- S FJORD ROM- 

HØGD 

ROM FOR 

NÅL OG 

TRÅD 

MÅL TYPE Å S 

STAT 

BOK 

U T F E R D S L Y S T POLAR- 

HUND H U S K Y 

SYSTEM 

OVER- 

VAKING R A D A R K O N T R O L LAUGE L RENDE 

SOGE- O K 

HELT 

B A D E PLANTE 

FARLEG U R T UDRYG 

LUFT- 

I NORD- R Y R FJORD 

INTENS A E R O 

DOTT 

VERE 

FULL- M E H E PAKKA 

FRAM- 

ANDE U T TREND L E N D I N G A R 

S T R U T 

I ORDEN 

SISTE DEL 

AV ORD 

T E OPP- O K E N D LEVINGAR I LØYND I N G 

PLAS- 

SERE S E S S E HUS- 

DYR 

MANN 

KVINNE- 

NAMN 

F E ORD I U N N BØN 

FLIRE 

FISK L E GJEV 

FØDE 

L I 

I NARVIK 

N ER MARA- A N K E N E S DONA 

STORT 

FARTY T S STEMNE 

MUN- N M 

NEN 

TY T DREG 

TY 

PUSTEN A N D A R GIFTIG 

PLUSS GASS L E R R E ØNSKJE- T STAD E 

DENNE 

VERDA J O R D E R I K E T MED 

E I R E T 

GRØNT 

DEKKE 

MYNT 

DEI PÅ 

TOPPEN 

T A G G E N E RENNE L I 

DET 

HEILE T E N A L KØYR! T 

SPIS- 

SEN N FENGS- 

LING E GRESK 

ØY 

SAMLA S A M O S TAL 

LAND 

ROM FOR 

SKRIVE- U G A N D A 

SAKER 

TRIM 

MED 

RYTME D A N S "HAND- 

FARAR" 

INSTRU- K MENT I R O P R A K T O R 

H E R T U G E N GASS 

SLUTT N E O N LEVER 

DEI 365 E R BEIN 

FYRS- 

BUTIKK 

TEN 

SKIN R I M I 

I DAG 

LIKE N O FRYSE FELL I 

UVIT N D Å N A R 

TRAU 

OMRÅDE 

NÅL OG L E N TRÅD 

DAMER 

HØGT PÅ 

STRÅ G R E V REKKJE I N N E R DEN 

GONGEN D A 

VANDRE 

S Y S A K E R STORE- 

BROR, 

SÅ VIDT E S A U BANDE- 

LEIAR 

PÅ FILM E G O N 

SPREI- 

ER S T R Ø R FUGLE- 

MAGE K R E L KLARE 

SEG S T Å ELTAR K 

Løysing på kryssord 2 – 2011 

løysing 

FRAM- 

FERD 

GRIS 

BAR- 

BERE 

ROM- 

MÅL 

KALIUM 

KRYP 

PIGGAR 

IKKJE 

GOD Å 

LYDE 

PÅ 

SVART 

SØTSAK 

1. Solfrid Mykletun Vik, 

Seim 

2. Kari Oleivsgard, 

Ål 

3. Erna Tomasgard Langøy, 

Seim 

KVAD- 

RATET 

NYTTIG 

VIND 

LITEN 

SONG 

LEDD 

VERN 

FUGL 

FOT- 

SOLE 

RUS- 

SISK 

FYRSTE 

DEG 

OG 

MEG 

NORRØN 

GUD 

DEL 

MOT- 

TEKE 

JESU 

LÆRE- 

SVEIN 

Kryssordvinnarar i nr. 2 – 2011 

Namn: 

Adresse: 

Postnummer/-stad: 

puslekryssord for barna 

Nedanfor fi nn du alle orda som skal vere med i 

kryssordet til venstre: 

2 bokstavar: AU, KU, LE, RU, RU, TE 

3 bokstavar: ELI, KUL, SIK 

4 bokstavar: AUSE, LIKT, NOTE, OSLO, SEKK 

5 bokstavar: EKKEL 

6 bokstavar: BROREN, DROSJE, KJEKKE, 

REISTE 

7 bokstavar: BANDANE 

(Løysing fi nn du nedst på sida) 

BELG 

HAUG 

LENGER 

KATOLSK 

BØN 

ARBEI- 

DARAR 

BAKKE 

ELTA 

TUTING 

LAR- 

VER 

Send løysinga til: 

Noregs Mållag 

Postboks 474 Sentrum 

0105 Oslo 

Frist: 18. august 2011 

Merk konvolutten «Kryssord». 

Rett løysing kjem i neste utgåve. 

Tre vinnarar vert trekte 

ut og får fi n premie. 

DISI- 

PLIN 

MYNT 

SJIKT 

PÅ 

SJIKT 

FRÅ 

STOVA 

DU OG 

EG 

UNDER- 

GANG 

ÉIN OG 

ÉIN 

23

Nynorskklasse i Trondheim? 

Jørgen Bosoni og Nidaros Mållag 

har teke initiativ til å få til 

nynorskklasse i Trondheim. No er 

prosjektet inne 

i ein avgjerande 

periode. 

Jørgen Bosoni 

er engasjert i 

parallellklasseprosjektetNidaros 

Mållag har 

Jørgen Bosoni 

sett i gang ved 

Åsveien skole i 

Trondheim. Jørgen Bosoni, som 

sjølv har ei dotter i skulealder, har 

arbeidd målretta for å fi nne andre 

interesserte foreldre. 

– Vi sende brev til 451 foreldrepar 

i bydelen der vi opplyste 

Ønskjer meir nynorsk i Vefsn 

– Det hadde vore veldig fi nt om kommunen 

kunne skrive på nynorsk av og 

til i ulike skriv, på nettsidene og i annan 

informasjon, seier Randi Einrem frå 

Vefsn Mållag. 

Ho får støtte frå Håvard B. Øvregård, 

leiar i Noregs Mållag. 

– For Mållaget er det viktig at kommunane 

syner fram språkmangfaldet i 

Noreg. Og det tyder også at dei språknøytrale 

kommunane bør bruke nynorsken 

aktivt, seier Øvregård. 

Ordrik, versjon 2 

Nynodata har lansert ein ny versjon av 

Ordrik, ei samling elektroniske ordbøker 

som kan hjelpe deg å skrive betre 

nynorsk. Du kan slå opp i tre ulike bøker, 

Ordrik – nynorsk, Ordrik – bokmål 

til nynorsk, Ordrik – nynorske synonym. 

– Alle som skriv eller les nynorsk, 

kan bruke Ordrik, seier Bjørn Seljebotn 

i Nynodata. 

– Ordrik 2 er eit frittståande 

program som kan køyrast både på 

Windows, Mac og Linux. Fordi det ikkje 

er integrert som ein del av andre 

program, er det lett for den einskilde å 

tilpasse det til skrivesituasjonen, seier 

Seljebotn. 

– Typiske brukssituasjonar er når 

ein stussar på om eit ord er lovleg, eller 

korleis du bøyer eit ord. Dessutan er 

det eit nyttig verktøy når ein vil vari- 

i nynorskens skog 

om kva nynorskklasse er, korleis 

vi kan få det og kvifor det er bra 

for ungane. Til å byrje med var det 

ikkje den heilt store interessa – 

men så spreidde ordet seg mellom 

venner og kjenningar, i folk sine 

nettverk. Vi trur no det er von om 

å få på plass ein parallellklasse – og 

dersom interessa held fram med å 

vekse, kan vi kanskje tilmed få to? 

spør Bosoni engasjert. 

Ingar Arnøy, skulemålsskrivar 

i Noregs Mållag, og aktive målfolk 

i Trondheim vil gå frå dør til dør 

og snakke med foreldre som skal 

ha elevar i 1. klasse frå hausten. Så 

innan nokre veker vil det vere klart 

om ein får til å starte eiga nynorskklasse. 

Helga Hjetland, Randi Einrem og Håvard B. Øvregård. Foto: Hege Lothe 

– Det er viktig at barnehagane les 

bøker på nynorsk på nynorsk, og bokmålsbøker 

på dialekt. Det er også kjekt 

å bruke den nynorske songskatten. På 

den måten får borna eit positivt møte 

med nynorsken, seier Einreim. 

Ho er oppteken av at foreldre bør 

velje nynorsk for borna sine i skulen, 

men då lyt dei også vite at borna får 

mykje nok og god nynorskundervisning, 

på linje med elevane som får 

bokmålsundervisning. 

ere språket. Alle ordbøkene kan vise 

nynorsk bøying, ordforklaringar, valfrie 

ordformer og sideformer. Du vel sjølv 

kor mykje informasjon du vil vise frå 

kvar, men ei standardinnstilling viser 

det som er mest aktuelt ut frå boka si 

eigenart, seier Seljebotn. 

Ordrik – nynorsk inneheld meir 

enn 100 000 oppslagsord, i tillegg til 

bøygde former. Ordrik – bokmål til 

nynorsk inneheld meir enn 70 000 

oppslagsord på bokmål og Ordrik – nynorske 

synonym inneheld nær 70 000 

synonym for om lag 6000 oppslagsord. 

TIPS OSS! Vi vil gjerne vite kva som kravlar og kryp i nynorskens skog. Send e-post til kjartan.helleve@nm.no. 

MUSIKK: Sigrid Moldestad spelar ut sine musikalske forteljingar 

frå utescena i Ivar Aasen-tunet fredag 24. juni. 

Foto: sigridmoldestad.com 

Kjærleik pregar 

nynorskfestspela 

Veggavis med kjærleiksdikt, danseframsyning om 

kjærleik, utstilling av brurefoto og blogg om ung 

kjærleik. Det er noko av det publikum kan oppleva 

når Dei nynorske festspela i år går av stabelen for 

tjuande gong 23.–26. juni. 

– Kjærleik er festspeltemaet i år. Dette er eitt av 

dei eldste og største tema i litteratur og musikk. Vi 

tek også opp kjærleiken i språket og til språket, seier 

programansvarleg Åshild Widerøe, som minner om 

at lesarane til VG for nokre år sidan kåra «kjærleik» 

til det vakraste ordet på norsk. 

På dei fi re festivaldagane byr Dei nynorske festspela 

på eit allsidig program med litteratur, musikk 

og biletkunst. Til saman kan publikum velja mellom 

meir enn femti ulike arrangement. 

Bøker og musikk 

Festspeldiktar Bjørn Sortland blir med på ei rekkje 

av arrangementa. Han skal også halda det årlege 

Ivar Aasen-foredraget. Der spør han om folk verkeleg 

les nye norske barne- og ungdomsbøker, heiter 

det i pressemeldinga frå arrangørane. 

Til saman femten skjønnlitterære forfattarar 

har fått plass i programmet. Mellom anna Ragnar 

Hovland, Lars Mæhle, Olaug Nilssen og Jan Roar 

Leikvoll. Som vanleg blir det også mykje musikalsk 

underhaldning. Kunstnarfamilien Kari, Ola og Lars 

Bremnes står for opningskonserten. Frå før er det 

kjent at både Sigrid Moldestad og Gunhild Sundli 

frå gruppa Gåte kjem til Dei nynorske festspela. 

Debuterer med dans 

For første gong byr Dei nynorske festspela i år på 

danseframsyningar. Solveig Styve Holte tek heile Ivar 

Aasen-tunet i bruk i urframføringa «Forteljingar» 

med originaltekstar av Maria Parr, Hilde Myklebust 

og Fanny Holmin til ny musikk av Magnar Åm, heiter 

det i programomtalen. Det blir også framsyningar 

av elevar ved Ørsta og Volda ballettskule. 

Ber om brurebilete 

Også publikum får høve til å bidra til festspelprogrammet. 

Arrangørane inviterer folk både til 

å senda inn gamle og nye foto av brurepar og dei 

beste kjærleiksdikta dei veit på nynorsk eller dialekt. 

Bileta skal brukast til ei utstilling som skal visast i 

Aasen-tunet heile sommaren, medan dikta skal 

slåast opp på ei veggavis der festspelspelgjestene skal vera med på å kåra 

det beste diktet. 

I tillegg blir publikum inviterte te 

til å skriva om ung forelsking og 

kjærleik på bloggen Hjarteklapp. . 

Bloggen skal brukast i ei ny utstilling 

om kjærleik i ungdomslitteraturen. 

(©NPK) 

Forfattar Bjørn Sortland 

er festspeldiktar på kjærleiksfestspela. 

Foto: Aschehoug 

Momsfritak 

I fj or vart det innført ny tilskotsordning 

som skal kompensere for 

utgifter frivillige organisasjonar har 

til meirverdiavgift ved kjøp av varer 

og tenester. Ordninga omfattar ikkje 

investeringar i og påkostnader 

på bygg, anlegg og fast eigedom. 

Lokallag i Noregs Mållag som vil 

søkje momskompensasjon for 2011 

må sende søknad til Noregs Mållag 

innan 25. juni. 

Søknaden må fyllast ut med kontaktinformasjon 

og totale driftskostnader 

i 2010 slik det kjem fram av 

laget sin reviderte og årsmøtegodkjende 

rekneskap. Skjemaet og meir 

informasjon er lagt ut på nettsidene 

til Noregs Mållag, www.nm.no. I skjemaet 

fi nn du òg nærmare informasjon 

om ordninga. 

Even Lusæter i Austmannalaget 

Foto: Hege Lothe 

Nye heimesider 

Austmannalaget er fylkeslaget for 

Hedmark og Oppland unnateke 

Valdres. Det er eit stort område, og 

fylkeslaget vil arbeide meir med å få 

til kontakt mellom lokallaga. 

– Vi er i ferd med å lage heilt 

nye nettsider for Austmannalaget. 

På www.austmannalaget.no ligg 

informasjon om laget og lokalt stoff . 

Sida er under utvikling, men det er 

absolutt verdt å sjå innom, seier Even 

Lusæter, nyvald leiar i Austmannalaget. 

Hundreårsjubileum 

I Jølster Mållag har dei byrja å gle 

seg til jubileum. Dei vil nytte høvet 

til å feire at borna i Jølster har lært 

nynorsk i hundre år. 

– Den 30. juni 1911 var det vedtak 

i Jølster kommune om innføring av 

nynorsk i skulen. Det må feirast! Vi er 

godt i gang med å få til ei skikkeleg 

jubileumsfeiring, fortel Hallgeir 

Dvergsdal og Hilde Yndestad Halland. 

Barnehagetilfang 

Ba 

frå Nynorsksenteret 

Vil ddu 

gje barnehagane i kommunen 

plakatar plak med innspel til korleis dei 

kan driva med nynorsk språkstimulering 

lerin i barnehagen? Eller vil du gje 

dei fl 

ygeblad om dei barnehageretta 

vevstadene vevs til Nynorsksenteret? Ta 

kontakt kont med Nynorsksenteret på 

ato ato@hivolda.no for å få gratis plakatar 

og fl ygeblad.

Norsk Tidend 3-11 - Noregs Mållag

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?