Norsk Tidend 5-11 - Noregs Mållag

Foto: Hans Fredrik Asbjørnsen 

BIOGRAFI BIBELSPRÅK 

Byknot 

I 1916 var ikkje fri vandring 

fram og tilbake over språklege 

grenser noko alle tok 

lett på. Det fekk Hulda Garborg 

merke då boka hennar 

Gaaden vart meld i Gula 

Tidend. 

Side 12–13 

Framhald av Fedraheimen og Den 17de Mai 

Hjarteven 

dEI StORE tINGA: 

– Når det kjem til dei 

store tinga i livet, så har 

eg i grunnen kome fram 

til at det same gjeld for 

både vaksne og born. Det 

er like viktig for ein vaksen 

å ha ein ven som det 

er for ein unge. Familien 

er like viktig, og det er 

like fint med sommar. 

Ny omsetjing 

Som i 1880-åra er det også 

på 2000-talet mange omsyn 

å ta når bibeltekstene 

skal setjast om. Aasenorda 

om å gjere alle til 

lags, gjeld i høg grad for 

heilage tekster. 

Side 18–19 

Medlemsblad for Noregs Mållag • Nr. 5 – november 2011 

God trening 

– Det er viktig med det 

sosiale, og me har eit godt 

rykte på oss. Skal ein bli 

god, må ein ha det kjekt 

på trening, seier Unni 

Helland, ein hjørnestein i 

idrettslaget BUL Oslo. 

Side 8–9 

LYRIKK 

Kvitrekongen 

– Eg twitrar ikkje frå anna enn 

PC-en. Er eg ute ved stranda, 

kan ingen nå meg. Er eg inne 

i eit dikt, så gjer eg meg ferdig 

der. Den dagen det vert 

slitsamt, sluttar eg tvert, seier 

Helge Torvund. 

Side 10–11 

Foto: Erik Brandsborg, Aktiv I Oslo.no 

GLAd: Odd Nordstoga 

vart glad då han fekk 

høyra at Maria Parr ville at 

han skulle laga musikken 

til tv-serien «Vaffelhjarte». 

Det inspirerte han til å 

laga plata «Bestevenn». 

Midten 

Foto: Aschehoug

Utgjeven av Noregs Mållag 

Avisa blir redigert etter 

Redaktørplakaten 

Tilskrift: 

Postboks 474 Sentrum 

0105 OSLO 

Redaktør: Kjartan Helleve 

kjartan.helleve@nm.no, 

23 00 29 32, faks 23 00 29 31 

I redaksjonen: 

Hege Lothe, Tuva Østvedt 

Heimeside: www.nm.no 

Abonnement: 250 kroner per år 

Utforming: Språksmia AS 

smia@spraksmia.no 

Det har vore strid om dei nye 

rettskrivingsreglane, og 

framleis har nok ikkje alle 

slått seg til ro. Språkrådet 

sine ambisjonar om at dei 

nye reglane skulle glide rett 

gjennom alt og alle, lukkast 

berre nesten. Det vart likevel 

ikkje noko banesår, og 

no er ballen lagt daud. 

Det opnar for nye tankar. Å informere 

om dei nye reglane 

vil i seg sjølv gje auka fokus 

på nynorsk i både skule og 

i statsapparat. Arbeidet vil 

setje språk på dagsorden, 

og betre: rettskriving. Her 

har me vel alle noko å lære, 

men somme meir enn andre. 

Det fi ne med desse nye reglane 

er at det må haldast kurs, 

om det så er med ein levande 

innleiar eller gjennom 

ei nettside. Dette er 

eit godt høve til å friske opp 

nynorsken, eventuelt lære 

seg nynorsk. Mange av dei 

som t.d. skriv eksamensoppgåver 

på Universitetet i 

Oslo, bør i utgangspunktet 

kunne det frå før. Det har 

dei fl eire gonger prova at 

dei ikkje gjer. 

Det kan sitje langt inne å innrømme 

dette. Difor kan ei 

innføring i dei nye reglane 

vere ei god orsaking for å 

halde eit kurs. Då kan ein 

late som om ein kunne 

skrive rett i utgangspunktet, 

og at det berre er dei nye reglane 

ein vil lære meir om. 

Det er ingen grunn til at det 

ikkje skal kursast over ei 

låg fj øl frå statsminister til 

barnehage. 

2 


Eit 

godt 

høve 

Kjartan Helleve, redaktør 

leiarteigen 

Etter lokalvalet er det mange nye kommune- 

og fylkespolitikarar. Desse treng 

hjelp frå deg. Politikarar veit ikkje alt, og 

er avhengige av å få kunnskap og framlegg 

frå andre for å gjere jobben sin best mogeleg. 

Sjå gjennom namna på dei som no 

sit i det nye kommunestyret og send ein 

e-post eller eit brev – eller ta ein telefon – 

til ein eller fl eire og gje dei nokre råd om 

korleis dei kan gjere kommunen betre. 

Som politikar er det ofte forventa at ein 

skal kunne det meste om alt, men det er 

det dei færraste som gjer. Folkevalde er 

avhengige av at dei får hjelp frå andre – 

kollegaer, venner, lobbyistar, engasjerte 

borgarar. Og kunnskap og framlegg som 

gjer ein folkevald betre i stand til å gjere 

jobben sin, vert sett stor pris på. 

Nett no er den beste tida for å kontakte 

kommunalt folkevalde. I byrjinga på ein 

ny periode har ein best høve til å påverke 

både politikarar og politikk. Det er mange 

nye folkevalde rundt omkring i kommunestyra. 

Folkevalde som kanskje ikkje veit 

kva saker dei kan ta opp, som lurer på korleis 

dei kan profi lere seg som nyvalde. Om 

du kontaktar ein folkevald no i haust og 

kjem med konstruktive idear og framlegg, 

så vil du truleg få ein god alliert i heile 

kommunestyreperioden. 

For målarbeidet er det òg viktig at du 

hjelper dei folkevalde. Vi treng fl eire folkevalde 

som tek opp vilkåra for nynorsk i 

kommunane. Difor treng vi at nett du tek 

kontakt med ein folkevald. Kva skal du 

seie? Her kjem seks sentrale spørsmål som 

alle folkevalde i nynorskkommunar bør 

høyre: 

Som ein Maaneveg i Vatne 

ligg den Vegen for meg no. 

Jon 

Fosse 

Seljord 

Suldal 

Strand 

Valle 

Kåfjord 

Åmli 

Oslo 

NAV 

Hjelp ein folkevald! 

Håvard B. Øvregård, leiar 

Teikning: Kjartan Helleve 

1) Møter borna nynorsk i barnehagen? 

Språkutvikling er noko av det viktigaste 

i barnehagane. Korleis er samanhengen 

mellom opplæringsmålet i barnehagen 

og barneskulen? Driv kommunen aktiv 

påverknad av barnehagane for at dei skal 

føre borna inn i den nynorske skriftkulturen? 

Vert barnebøker lesne på nynorsk, og 

er songane på nynorsk? 

2) Møter elevane nok nynorsk i skulen? 

Korleis sikrar kommunen at elevane kan 

verte trygge i hovudmålet sitt? Kva rutinar 

har kommunen for å sikre at dei tilset 

lærarar som er kvalifi serte til å undervise 

i og på nynorsk og som har gode haldningar 

til nynorsk? Korleis møter skulen 

det massive bokmålspresset elevane møter 

utanfor skulen? Korleis sikrar ein at 

elevane møter nok nynorsk til at dei vert 

trygge språkbrukarar i hovudmålet sitt? 

3) Er norskopplæringa for vaksne innvandrarar 

på nynorsk? 

Mange kommunar har vaksne innvandrarar 

som ikkje enno har lært seg tilstrekkeleg 

norsk. Kva språk skal kommunane 

lære dei? Ikkje sjeldan tilbyd kommunane 

innvandrarane opplæring i og på bokmål, 

og er slik med på å rive vekk grunnen for 

sin eigen språkpolitikk. Er det naudsynt 

å halde fram med denne praksisen? Kva 

opplæringsmål for vaksne innvandrarar 

er det beste for kommunen og innvandrarane 

sjølve? 

Hulda Garborg, Den store Freden 

4) Gjer kommunen nynorsk synleg i 

utetterretta kommunikasjon? 

Utanom lokalavisene er det fyrst og fremst 

gjennom skriftleg kommunikasjon med 

kommunen og i butikkane at folk møter 

skrift. Brukar kommunen nynorsk i all 

utetterretta kommunikasjon? 

5) Meistrar dei tilsette i kommunen 

nynorsk? 

Korleis sikrar kommunen at dei tilsette 

er trygge i sin bruk av administrasjonsspråket? 

Kva opplæring og språkstøtte 

tilbyr ein dei tilsette? Finst det eit system 

for dette, eller skjer problemløysinga etter 

innfallsmetoden? 

6) Seier kommunen frå når statsetatar 

sender brev og informasjon på bokmål? 

Etter mållova pliktar staten å nytte nynorsk 

når han vender seg til nynorskkommunar. 

Det gjer staten slett ikkje alltid. 

Korleis reagerer kommunen då? Kva rutinar 

fi nst for å fylgje opp slike brot på mållova? 

Kontaktar kommunen Språkrådet i 

slike saker? 

Om du bur i ein språknøytral kommune 

eller bokmålskommune, er framleis barnehage 

og skule viktig, enten i korleis 

kommunen legg til rette for dei elevane 

som har nynorsk som hovudmål, eller i 

korleis kommunen gjev elevane god opplæring 

i sidemål. 

Vil du hjelpe ein folkevald, men kjenner 

at du manglar informasjon eller argument? 

Kontakt oss i Mållaget sentralt, så 

kan vi hjelpe. 

Norsk TideNd Nr. 5 – 2011

– Stundom kan ein kjenne seg 

litt trøytt og lei. Då treng ein 

interessante og utfordrande 

roller. 

Liv Bernhoft Osa har kome opp i ein alder 

der kvinnelege skodespelarar stort sett skal 

støtte opp om hovudpersonen. Gjerne som 

mora. 

– Det er stort å vere med på dei store 

juleproduksjonane før jul, med salen full av 

forventningsfulle ungar. Det er eit privilegert 

yrke eg har, og dette er ein fantastisk arbeidsplass. 

Men stundom som å vere i fabrikk, og 

barneteater kan vere full av eindimensjonale 

rollefigurar. Det er dei gode og det er dei 

vonde. Då kan ein kjenne at ein blir trøytt av 

det heile. Og treng litt meir utfordrande eller 

interessante roller, seier Osa. 

– Om lag som eg opplevde det tredje dagen 

på russerevyen? 

– Om lag. Bortsett frå at me gjer dette 

heile tida, og somme stykke kan ha 100 

framsyningar. Då treng eg å gjere noko anna, 

spele roller som utfordrar meg på ein annan 

måte. 

Fru Fåttnok 

Rolla som Fru Fåttnok i Uskyld av Dea Loher 

var noko anna. Rollefiguren livnærer seg 

på andre si ulukke og legg ikkje to pinnar i 

kross for å få merksemda retta mot seg sjølv. 

Ho er som er på utsida, ein einstøing, noko 

som vart understreka med ein heilt særeigen 

måte å røre seg på. 

– Utanfor scena kunne eg nesten ikkje 

røre meg. På scena var det som om rollefiguren 

byrja å røre på seg av seg sjølv. På førehand 

er ein alltid nervøs om ein greier å få 

liv karakteren, og det var ikkje annleis denne 

gongen. Men her var det som om karakteren 

fekk liv i meg. Det er stort å få oppleve at ein 

får det til. 

Og ho fekk det til. I haust vart hennar tolking 

av Fru Fåttnok heidra med Hedda-prisen 

for beste kvinnelege birolle. For å understreke 

at dette var nokon som stod på utsida, 

gav Osa henne vossadialekt. 

– Det var veldig kjekt å få pris, og det i ei 

rolle der eg nytta min eigen dialekt. Det er 

tjue år sidan sist eg kunne nytte dialekten 

min på scena her. Og når eg nyttar dialekt, 

så spelar eg anten åndssvak, hore eller kriminell. 

Men det er heilt greitt. Vossadialekten 

er markant og høver ikkje i alle stykke. I eit 

forsøk på halde på han, så har eg heller slege 

heilt over til bokmål. 

Meir dialekt i teatera 

– Men har det hendt noko med dialektbruk 

i teatera? Eg får inntrykk av det har blitt 

meir? 

– Å, ja. Du høyrer det særleg på Det Norske 

Teatret, for no er det så mange som spelar 

med ein med dialekttone. Eg såg oppsetjinga 

av Unge Werthers lidingar, med Torbjørn 

Eriksen og Tobias Santelmann. Eg trudde 

verkeleg at han Santelmann var frå Øystese, 

men så var det nokon som fortalde meg at 

han berre hadde lært seg dialekten. 

– I stykket slo dei av og til over til den 

stive nynorsken me tidlegare måtte høyre på 

teateret; oslofolk som tala om røynd, Noreg 

og varsemd. Når ein sette denne konstruerte 

seiemåten opp mot dei naturlege tonane i di- 

Norsk TideNd Nr. 5 – 2011 

intervjuet folk 

alektane som dei elles nytta, så vart det berre 

stivt og latterleg. Så eg er glad for at nynorsk 

teater har kome seg vidare. 

– Ja, for det har vore stivt språk der? Det er 

har ikkje berre vore ein fordom? 

– Eg har vridd meg i stolen av noko det 

eg høyrt. Det er nesten som om det hadde 

vore betre at dei berre brukte bokmål. Det 

er jo ingen som snakkar slik, og det har gått 

ut over mange stykke. Det blir stivt og rart. 

Men særleg dei nye generasjonane med skodespelarar 

er blitt mykje flinkare, og det ser 

ein gode døme på på Det Norske. Om dei ikkje 

har ein dialekt i utgangspunktet, så lærer 

dei seg ein. På teaterhøgskulen er det språkovergang, 

noko som eg hadde då eg gjekk der 

òg. Me kom med dialekt, og måtte lære oss 

å snakke skikkeleg. No må dei lære seg ein 

dialekt, og dei gjer det utan motstand. 

– Samstundes må ein gjere dette med ei 

viss finkjensle. Alle kan jo ikkje snakke ulike 

dialektar i eit stykke. Det må jo vere ein slags 

logikk der. Då Det Norske spelte Namnet av 

Jon Fosse, med m.a. Hildegunn Rise, snakka 

alle i stykket som var i familie med henne, 

hardangerdialekt. Dei hadde eit fellesskap, 

dei høyrde saman. Ein som kom utanfrå, 

snakka ein annan dialekt. Og dermed var det 

ein logikk. 

Samkjensle 

– Burde ikkje du eigentleg ha vore på Det 

Norske i staden for Nationaltheateret? 

– Eg var heilt sikker på at eg skulle ende 

Minnepris til Bø 

Ola E. Bø har fått Aksel 

Waldemars minnepris 

2011 for særleg innsats 

for nynorsk som scenespråk. 

Norsk teater- og 

orkesterforening deler 

ut prisen. 

Beste kvinnelege birolle 

Foto: Bjørn Moe 

heDDaPrisvinnar: – Det var veldig kjekt å få pris, og det i ei rolle der eg nytta min eigen dialekt. 

Det er tjue år sidan sist eg kunne nytte dialekten min på scena her, seier Liv Bernhoft Osa. Foto: Bjørn Moe 

Liv Bernhoft osa 

◆ Skodespelar ved Nationaltheateret 

◆ Fekk i haust Hedda-prisen for beste 

kvinnelege birolle som Fru Fåttnok i Uskyld 

av Dea Loher. 

opp der, men det var ikkje rette tida. 

– For deg eller for teateret? 

– Det var vel ei slags ulukkeleg kjærleikshistorie. 

Eg vart tilsett på National i 1979 

midt i ei opprivande tid, med oppseiingar og 

politisk strid mellom ulike skodespelarforbund. 

Då eg kom hit var det knapt ei sjel under 

30, og eg var ei blond jente frå vestlandet. 

Så det var ei tøff tid. 

– I byrjinga av 80-talet var eg med på ei 

oppsetjing på det gamle Norske, og tykte det 

var stor stas. Det vart snakka litt om at eg 

burde byte arbeidsplass, men teateret skulle 

byggje nytt og det var tilsetjingsstopp. Så det 

vart ikkje noko av. 

– Men no er eg utruleg glad for at eg 

hamna her, og for at eg har fått vore her så 

lenge. Eg kunne vel tenkt meg at det var litt 

større utveksling av skodespelarar mellom 

teatera, men det er dette som er mitt teater. 

Det er noko heilt eige å kjenne fellesskapet 

når det nærmar seg premiere på eit stykke og 

korleis alle lyfter i flokk. Nei, verkeleg. Dette 

er verdas beste arbeidsplass. 

Kjartan Helleve 

kjartan.helleve@nm.no 

Foto: Juristmållaget, UiS/NIFS 

Foto: Lom kommune 

Mestad heidra for 

nynorsk rettsmål 

Årets målpris frå Juristmållaget går 

til prof. dr. juris Ola Mestad. Han 

har vore ein ivrig nynorskbrukar 

og -forkjempar gjennom heile si 

juristkarriere. Mestad får først og 

fremst prisen for innsatsen sin 

for nynorsk som rettsmål både 

som forretningsadvokat og som 

professor ved Juridisk fakultet ved 

Universitetet i Oslo (UiO). 

Bjørgen får ny jobb 

som kulturvernar 

Simen Bjørgen begynte 1. oktober 

som ny direktør for den ideelle 

stiftinga Norsk Kulturarv. 

Bjørgen er tidlegare ordførar i 

Lom kommune. Styreleiar Inger- 

Lise Skarstein opplyser i ei pressemelding 

at ho på vegner av styret 

i stiftinga er sikker på at tilsetjinga 

vil føre til ei positiv utvikling for 

Norsk Kulturarv. (LNK) 

Stedje fekk den første 

Lutt-heidersprisen 

I september fekk Olav Stedje Luttprisen. 

Det er første gong Lutt sin 

heiderspris vert delt ut. Prisen skal 

gå til musikarar frå Sogn og Fjordane 

som over tid har vist kvalitet, 

nyskaping, speleglede og som 

har fått merksemd både lokalt og 

nasjonalt. 

«Men Olav Stedje er meir 

enn det – han er rett og slett ein 

heidersmann. Han er – på alle tenkjelege 

måtar – både som artist og 

menneske – eit stort førebilete, og 

heldigvis har han tenkt å drive på 

lenge enno», meinte juryen. 

3

d dette på idéinnspel 

sjekt 

Vil ha meir saksprosa på nynorsk 

Samlaget og Norsk faglitterær forfattar 

– og oversetterforening (NFF) 

arrangerer eittårig sakprosakurs for 

nynorskskrivande. Satsinga går over eitt 

år og byrjar i november. Både NFF og 

Samlaget har i eire år merkt seg at det 

kjem ut lite fag- og sakprosalitteratur 

på nynorsk. 

Ut og i bruk 

Kulturdepartementet 

godkjende framlegget 

frå styret i Språkrådet 

om ny rettskriving for 

nynorsk. 

Språkrådet arbeider no med å 

få rettskrivinga ut til folket. 

– Vi har hatt ein open prosess 

der ei nemnd oppnemnd 

av styret i Språkrådet har utforma 

framlegg til den nye 

rettskrivinga. Nemnda har 

stilt seg open for innspel og 

ordskifte undervegs i arbeidet 

og har også gjennomført ei avsluttande 

skriftleg høyring før 

styret i Språkrådet samrøystes 

slutta seg til innstillinga. Heile 

prosessen har truleg involvert 

godt over 1000 personar, sa 

kulturminister Anniken Huitfeldt. 

Styreleiar Ottar Grepstad 

i Språkrådet kalla det ein liten 

fl aggdag for viljen til å bli 

samde. 

– 2012-normalen er den 

største rettskrivingsreforma for 

nynorsk på femti år. Inga tidlegare 

rettskriving for nynorsk 

har vore så grundig diskutert av 

så mange og fått så brei tilslutning. 

Eg sender ein stor takk til 

alle dei som strekte seg langt 

for å skape ei rettskriving for 

nynorsk som femner heile landet 

og svært ulike grupper av 

språkbrukarar, sa Grepstad. 

Omfattande tiltakspakke 

Styret i Språkrådet fastsette i 

sommar ein handlingsplan for 

korleis ein skal få norma ut og 

i bruk. 

– Innstillinga vart godkjend 

som ho vart lagd fram, utan 

endringar, seier seniorrådgjevar 

Marit Hovdenak i Språkrådet. 

Innstillinga ligg ute på 

nettsidene til Språkrådet. 

– Det er likevel mange enkeltord 

som ikkje står der. No 

samarbeider Språkrådet med 

Universitetet i Oslo med å 

arbeide fram ei ny utgåve av 

Nynorskordboka. Dette er eit 

arbeid som har vore i gang i 

lengre tid, og me er snart klare 

til å leggje inn den nye rettskrivinga. 

– Har de nok ressursar til 

dette arbeidet? 

– Me vonar å nå godt ut med 

det me har å rutte med. Det har 

i fl eire år vore arbeidd med ei 

generell oppgradering av både 

Nynorskordboka og Bokmålsordboka. 

Språkrådet har løyvd 

pengar til dette arbeidet, som 

går føre seg ved Universitetet 

i Oslo. Ordbøkene ligg i databasar, 

og dei er knytte til Norsk 

ordbank, som er reine ordlister 

med fulle bøyingsformer. Desse 

4 

– Det kjem årleg ut svært få sakprosatitlar 

på nynorsk. Grunnen er fordommar 

både i forlag, bokhandel og formidlingsledd, 

som fører til at eire som 

vanlegvis nyttar nynorsk, heller skriv 

på bokmål. Hovudføremålet med dette 

tiltaket er ny rekruttering, seier Sverre 

Tusvik, redaksjonssjef i Samlaget. (NPK) 

fullformsordlistene skal syne 

gjeldande rettskriving i alle detaljar. 

Når Ordbanken er oppdatert, 

kan dei som skal lage 

ordlister og ordbøker, laste ned 

informasjon derfrå. 

Kurs og informasjon 

– Men sjølve rettskrivinga er 

berre ein del av arbeidet vårt. 

Me ønskjer å nå vidt ut med 

kurs og informasjonsverksemd 

om den nye norma. Mange 

treng kompetanseheving i nynorsk, 

og reforma er eit godt 

høve til å styrkje kompetansen. 

Eit viktig allment tiltak blir 

nye nettkurs i nynorsk tilpassa 

ulike brukargrupper. Me har 

gode røynsler med Nynorsk. 

nett.no, eit interaktivt kurs som 

vart laga spesielt for elevar i vidaregåande 

med bokmål som 

hovudmål. 

– Sist, men ikkje minst, 

må me informere om den nye 

norma. Rettskrivingsnemnda 

hadde stor kontaktfl ate og 

møtte mange brukarmiljø. På 

den måten vart mange informerte 

om arbeidet som var i 

gang, så den nye norma kjem 

ikkje som noka overrasking. 

Skuleverket og statsorgan er 

dei viktigaste å nå no. Me skal 

lage ein informasjonsbrosjyre 

som skal sendast ut til alle 

grunn- og vidaregåande skular, 

på same måte som med bokmålsreforma 

i 2005. 

– Korleis er den nye norma 

blitt teken imot? 

– Det er ei omfattande reform, 

men eg opplever heller 

ei interesse meir enn skepsis. 

Me vil gjerne framheve at med 

reforma har me fått ei enklare 

rettskriving som er lettare å 

lære enn den me har hatt. 

– Kva med den tilrådde 

norma som styret vedtok? 

– Departementet har ikkje 

teke stilling til det punktet 

enno, og Språkrådet har heller 

ikkje arbeidd med ei slik norm. 

KJARTAN HELLEVE 


målsaker 

Kulturdepartementet 

har vedteke at alle 

vinmonopol i nynorskkommunar 

skal 

få nynorske skilt og 

informasjonslappar. 

(Avisa Hordaland) – Dette er 

litt av ein milepåle! Utruleg 

moro, seier leiaren i Voss Mållag, 

Arvid Langeland. 

Heilt sidan 2008 har han 

arbeidd for å få nynorske skilt 

i hyllene på Vinmonopolet på 

Voss, og no er ynsket endeleg 

vorte ein realitet. 

Landsomfattande vedtak 

Langeland står utanfor vinmonopolet 

på Sverresplass, med 

det rykande ferske vedtaksbrevet 

frå kulturdepartementet i 

hendene. 

– Her står det at alle vinmonopol 

i nynorskkommunar 

skal få nynorske skilt og informasjonslappar 

om dei ulike 

produkta. Kommunar som er 

I budsjettframlegget for 2012 foreslår 

Kulturdepartementet å gi statsstipend 

til kunsthandverkar Annemor 

Sundbø og forfattar Edvard Hoem. 

Annemor Sundbø har gjennom 

ei årrekkje arbeidd for å utvikle og 

spreie kunnskap om strikking. Ho har 

skrive eire bøker, den nyaste er Norske 

vottar og vantar (Samlaget, 2010). 

Ho har også skrive mange artiklar og 

synt fram strikkekunst i utlandet. 

– No blir arbeidet mitt sett høgt 

frå statleg hald, sa Sundbø til Fedrelandsvennen. 

– Det er den største heideren eg 

kan få. No er eg jamstelt med dei som 

skriv kongebiogra ar. Eg, som skriv 

om kunsten som kom frå usynlege 

kvinnehender. No har strikkinga fått 

meg som talsperson eller eksponent. 

Det største med heile stipendet er 

at eg faktisk blir sett i ein ganske 

stor søkjarbunke med dyktige folk 

som fremjar kultur. Det er fantastisk. 

Eg har fått heider heile vegen, med 

kulturpris, heidersprisar og stipend. 

Det er kanskje dumt å seie, men eg 

har kanskje fått meir heider utanfor 

Lanserer språkpris for barn 

– Språkinteressa og språkgleda til 

barn fortener ein eigen pris, meiner 

direktør i Språkrådet, Arn nn 

Muruvik Vonen. 

Saman med Forskingsrådet 

lanserer Språkrådet dette skuleåret 

ein språkpris for barn. Prosjektet blir 

arrangert som ein del av den årlege 

språknøytrale, kan velja kva 

språk dei vil ha, eller ha parallellskilting 

på både nynorsk og 

bokmål, seier Langeland og peikar 

i brevet. 

Tidlegare har Vinmonopolet 

berre nytta bokmål på skiltinga 

og informasjonslappane i butikkane 

rundt om i landet. No vert 

dette slutt på i alle kommunar 

med nynorsk tenestemål, takka 

vera innsatsen til Voss Mållag. 

– Det er kjekt å vera eit lokomotiv 

i denne saka, seier Langeland. 

Positivt samarbeid 

Me tek turen inn på Vinmonopolet, 

og møter butikksjef Gunnar 

Lund Bjelkevik, som får nyhendet 

for første gong. 

– Dette var veldig kjekt å 

høyra. Dette har du jo jobba for 

lenge for, Arvid, seier Bjelkevik 

og gratulerer. 

Bjelkevik fortel at Vinmonopolet 

på Voss heile tida har vore 

positiv til nynorskskiltinga. 

– Alt før Arvid tok kontakt i 

2008, har me hatt eit ynske om 

Noreg enn i mine eigne nabokommunar, 

fortel ho. 

Edvard Hoem var glad for å kunne 

konsentrere seg berre om skrivinga. 

– Eg er uhyre glad for dette, og 

ser fram til fem år der eg kan seie nei 

til alt som er presserande og konsentrere 

meg om det som er viktig. 

Bjørnson vil ta tre kvart år til, men eg 

reknar med å ha ferdig band IV i 2012. 

Deretter tilbake til skjønnlitteraturen, 

sa Hoem ifølgje heimesidene til Den 

Norske Forfatterforeningen. 

– Kulturminister Anniken Huifeldt 

drog fram den skjønnlitterære forfattarskapen 

og det biogra ske, med 

konkurransen Forskingsrådet har for 

barn, Årets nysgjerrigper, der barna 

får forska sjølv. 

– Tanken med språkprisen er at 

barna skal utforska språklege emne 

spesielt, seier fungerande prosjektleiar 

i Nysgjerrigper, Knut van der 

Wel. Han håpar at prisen skal vera 

Raudt og 

kvitt sigra 

Statsstipend til 

Sundbø og Hoem 

Statsstipendiat Annemor Sundbø 

Foto: Eva Kylland 

at skiltinga i butikken skulle 

vera på nynorsk. Det skulle jo 

berre mangla at ein kommune 

som Voss, som er så stolt av 

språket sitt, ikkje skal ha nynorskskilting! 

– Avgjerande 

Langeland meiner at vedtaket 

om nynorskskilting på Vinmonopolet, 

er eit steg i rett retning 

for nynorsken. 

– Me i Voss Mållag er svært 

opptekne av at nynorsken skal 

vera aktivt i bruk i det off entlege. 

Det er heilt avgjerande 

for at språket skal få prestisje. 

Det at skiltinga no skal koma 

på nynorsk på Vinmonopolet, 

gjer at folk vert meir merksame 

på språkbruken, og kanskje vil 

endå fl eire synast at nynorsk er 

tøft. 

Både Bjelkevik og Langeland 

trur at vedtaket vil verta teke 

godt imot i lokalsamfunnet. 

– Det vil jo alltid vera delte 

meiningar, men jamt over trur 

me at dei fl este vossingane vil 

tykkja at dette er positivt. Me er 

Statsstipendiat Edvard Hoem 

Foto: Jarle Vines / Wikipedia Commons 

særleg vekt på Bjørnson. Ho nemnde 

òg boka om Nordahl Grieg. Vidare 

streka ho under det allsidige ved min 

innsats, nemnde operaen på Steinvikholm, 

Olav Engelbrektsson, som eg 

har skrive librettoen til, og som ifølgje 

henne er den norske operaen gjennom 

tidene som har hatt det største 

publikum. Så nemnde ho formidling. 

Ho har høyrt eire av mine Bjørnsonforedrag 

og konstaterte at dei var 

forskjellige frå gong til gong. 

Statsstipendet er på 391 300 

kroner årleg. I dag er det 30 statsstipendiatar 

i ordninga – 7 kvinner og 

23 menn. 

NORSK TIDEND NR. 5 – 2011

med å gjera barn ny kne på språk og bruken 

av språk. 

– Alle barn er jo naturlege språkforskarar, 

så eg trur prisen vil bidra til mange 

spennande rapportar i Årets nysgjerrigper 

2012, seier han. 

Også Språkrådet håpar på god respons. 

NORSK TIDEND NR. 5 – 2011 

– Vi håpar at så mange som råd vil hiva 

seg på konkurransen, seier informasjonssjef 

Svein Arne Orvik i Språkrådet. 

For dei som vil prøva seg som språkforskarar, 

er det mange innfallsvinklar. I kriteria 

for språkprisen heiter det: «Prisen går 

til eit prosjekt der eit språkleg emne blir 

utforska. Emnet må ha tilknyting til norsk 

språk eller tilhøvet mellom norsk og andre 

språk. Vi brukar språk anten vi les, skriv 

eller snakkar. Namn på personar og stader, 

slang og dialektar, språk og teknologi 

er berre nokre døme på emne som kan 

utforskast. Utfordringa er å visa korleis ein 

ska ar kunnskap om språket og bruken av 

det», heiter det i kriteria frå juryen. 

Frå arrangørane blir det streka under 

at språk inngår i alle fag, og at det er mogleg 

å få Nysgjerrigpers språkpris uansett 

kva skulefag elevane arbeider med. 

Fristen for å levera inn den språklege 

forskingsrapporten er 1. mai. Vinnaren 

blir kunngjord i juni og kan sjå fram til ein 

premie på 5000 kroner. (NPK) 

RAUDVIN, TAKK: Det nyttar ikkje å be om «rød»- og «hvitvin» på polet på Voss lenger. – Det skulle berre mangla at ikkje ein kommune som Voss skal ha nynorske 

skilt, seier Arvid Langeland (t.v.) og Gunnar Lund Bjelkevik. Foto: Daniel Melve Kvarme/ Avisa Hordaland 

jo kjende for å vera glade i «maolet» 

vårt! 

Det vert feiring 

Akkurat når nynorsken skal ta 

Regjeringa har i budsjettet 

for 2012 følgt 

opp gode intensjonar 

med auka løyvingar til 

viktige tiltak. Unntaket 

er Norsk Ordbok 2014. 

Regjeringa peikar i budsjettframlegget 

frå Kulturdepartementet 

på det verdifulle mangfaldet som 

ligg i det å ha to norske skriftkulturar, 

og stadfestar at det er «særlig 

viktig å sikre nynorsk gode 

utviklingsmuligheter». 

Noregs Mållag er skuff a over 

at budsjettet ikkje sikrar Norsk 

Ordbok 2014. Dette er eit nynorsk 

ordbokprosjekt som skal 

vere klart til 2014. Det er føreslege 

eit tilskot på 15,6 mill til 

Norsk Ordbok 2014, noko som 

er 680 000 mindre enn det som er 

naudsynt for å halde tidsplanen. 

over «rød-» og «hvitvin»-skilta 

over hyllene på Vinmonopolet på 

Voss, er førebels usikkert. 

– Slike formelle prosedyrar 

tek alltid litt tid, men det vikti- 

– Noregs Mållag meiner at 

dette ordbokprosjektet er eit 

unikt lyft. Det må løyvast nok 

midlar til at arbeidet vert ferdig 

til grunnlovsjubileet i 2014, seier 

Håvard B. Øvregård. 

Aksept og respekt 

Det er gjennom Nynorsk kultursentrum 

løyvt midlar til førebuing 

av det nasjonale Språkåret 

2013, i høve markeringa av at det 

er 200 år sidan Ivar Aasen vart 

fødd og 100 år sidan Det Norske 

Teatret vart opna. 

Språkåret 2013 skal bidra til 

større aksept og respekt for nynorsk 

og den språkdelte norske 

kulturen i alle lag av folket, samstundes 

som det skal vere ei feiring 

av språkmangfald. 

– Det Norske Teatret får sju 

millionar kroner mellom anna 

til vidareføring av prosjektet Det 

Multi Norske. Dette er eit godt 

gaste er jo at dei kjem, smiler dei. 

Og feiring skal det i alle fall verta. 

– Så lenge som Arvid har arbeidd 

for dette, er det er klart at 

me må ha ei markering når den 

Kulturdepartementet satsar vidare på språk 

FRAMLEGG TIL AUKA TILSKOT: 

◆ Språkrådet: 1 595 000 til å 

styrkje drifta 

Norsk Litteraturfestival – 

Sigrid Undset-dagane: 

500 000 til tiltak i samband 

med Språkåret 2013 

Nynorsk Pressekontor: 

500 000 for å auke tilbodet av 

nyhende på nynorsk 

◆ Nynorsk Kultursentrum: 

2 200 000 til å førebu Språkåret 

2013 og planleggje Olav 

døme på korleis satsing på nynorsk 

er ei satsing på mangfald, 

seier Håvard B. Øvregård. 

Gjennom prosjektet Det 

Multi Norske skal skodespelartalent 

med ikkje-norsk etnisk 

bakgrunn få utdanning på Det 

tid kjem! Han skal ha stor takk for 

dette, seier Bjelkevik. 

STINE STRAND CARLSEN 

Avisa Hordaland 

H. Hauge-senteret 

◆ Ryfylkemuseet: 600 000 til 

formidling av nynorskforfattaren 

Rasmus Løland til born og 

unge 

◆ Hordaland Teater: 

1 000 000 til å styrkje drifta 

◆ Opera Nord ord: 300 000 til 

å styrkje drifta 

◆ Det Norske Teatret: 

7 000 000 mellom anna til 

prosjektet Det Multi Norske 

Norske Teatret. I tillegg inneheld 

prosjektet vidareføring av «Den 

mangfaldige scenen», eit samarbeid 

mellom Det Norske Teatret, 

Bondeungdomslaget i Oslo og 

Noregs Ungdomslag. 

Det er i budsjettet sett av ein 

Arn nn Muruvik Vonen 

Foto: Hallvard Østrem / NPK 

Idéseminar om 

norsk fagspråk 

Den 17. oktober skipa Universitets- 

og høgskolerådet (UHR) 

og Språkrådet til idéseminar om 

norsk fagspråk i universitets- og 

høgskolesektoren. Det kom fram 

at oppretting av termbankar vil 

vere eit viktig verkty for å utvikle 

norskspråkleg fagterminologi i 

akademia. (Språkrådet) 

Krev nynorsk 

langs vegane 

Å skilta på bokmål langs vegane i 

nynorskkommunar er i strid med 

norsk lov, slår Språkrådet fast. No 

krev Språkrådet at Vegvesenet 

lagar ein tiltaksplan for å betra 

bruken av nynorsk. 

Bakgrunnen for utspelet er 

mellom anna at Vegvesenet i 

mange nynorskkommunar på 

Vestlandet har skilta på bokmål. 

Det har vekt sterke reaksjonar. 

No får Statens vegvesen region 

vest kraftig kritikk frå Språkrådet, 

fortel ABC Nyheter. 

– Me ventar no at de sørgjer 

for at lovverket blir etterlevd i 

organisasjonen, skriv språkdirektør 

Arn nn Muruvik Vonen i eit 

brev til regionkontoret. 

I brevet ber Språkrådet om at 

bokmålsskilta blir bytte ut med 

skilt på nynorsk, og at det blir 

laga ein tiltaksplan for bruk av 

nynorsk. (NPK) 

halv million ekstra til Nynorsk 

Pressekontor (NPK). Nynorsk 

Pressekontor gjer eit viktig arbeid 

for å sikre lokalaviser riksnyhende 

på nynorsk. 

Noregs Mållag er glad for at 

Edvard Hoem vert statsstipendiat. 

Vi gler oss også over at regjeringa 

doblar løyvinga til TVdramaproduksjon.TV-dramaproduksjon 

er eit godt bidrag til 

å støtte opp om norsk språk, i 

konkurranse med engelskspråklege 

produksjonar. 

– Vi nyttar også høvet til å ynskje 

Norsk Country Treff i Gloppen 

til lukke med knutepunktstatus. 

Denne festivalen brukar 

konsekvent nynorsk i marknadsføringa, 

som ein av få festivalar 

med knutepunktstatus, seier Håvard 

B. Øvregård. 

HEGE LOTHE 

hege.lothe@nm.no 

5

– Viktige val for kyrkjemålet 

Val av kyrkjemål er ei 

sak som vert meir og 

meir aktuell i sokneråd 

over heile landet. 

Arve Nilsen, kyrkjefagsjef i Agder 

og Telemark bispedømeråd, vart 

invitert til haustseminaret for å 

fortelje om kva som er lovverket 

knytt til kyrkjemålsrøystingar. 

– Det er ikkje så reint sjeldan 

eg får telefon frå folk som kan fortelje 

at eit sokneråd ikkje har følgt 

reglane for skifte av kyrkjemål. Mi 

erfaring er at ofte har soknerådet 

gjort alt etter reglane, fortel Arve 

Nilsen. 

Han arbeider i eit bispedøme 

der spørsmålet om eit sokneråd 

skal vere nynorsk eller bokmål, er 

aktuelt fleire stader. 

– Og om ein ynskjer å påverke 

desse vala, må ein følgje med på 

informasjon og innkallingar til 

soknerådsmøte. 

Klare reglar 

– Reglane er klare. Soknerådet 

kan kalle inn til soknerådsmøte 

der val av kyrkjemål er eiga sak. 

Eller så kan 20 personar med røysterett 

i soknet krevje at det vert 

kalla inn til soknerådsmøte for å 

halde kyrkjemålsrøysting, fortel 

Nilsen. 

Ifølgje reglane skal møtet vere 

kalla inn med 14 dagars varsel, og 

i innkallinga skal det stå kva sak 

som skal opp til debatt og røysting. 

Følgjer soknerådet desse reglane, 

er prosessen i gang. 

– Alle har sjølv ansvar for å 

halde seg informert om kva som 

skjer i kyrkja, påpeikar Nilsen. 

Han legg til at det er viktig å 

6 

AnsvAr: – Alle har sjølv ansvar for å halde seg informert om kva som skjer i 

kyrkja, påpeikar Arve Nilsen, kyrkjefagsjef i Agder og Telemark bispedømmeråd. 

Foto: Borghild Løver 

debattere utsemje i kyrkja, og det 

kan vere viktig å vere usamde frå 

tid til annan. 

Soknerådsmøtet avgjer 

– Soknerådsmøtet har uttalerett i 

mange saker, men i val av kyrkjemål 

er det soknerådsmøtet som 

avgjer, fortel Nilsen. 

Alle som er medlemer i Den 

norske kyrkja i eit sokn, kan møte 

opp på soknerådsmøte og røyste. 

Alle som vil bruke røysteretten, 

lyt møte fram for å få røyste. Berre 

dei som bur i soknet kan røyste, 

og ein får røysterett ved sjølv å 

møte opp på soknerådsmøtet. 

I lova om kyrkja står det ikkje 

noko om nynorsk eller bokmål 

i kyrkja. Det står at soknerådsmøtet 

skal avgjere liturgien. Og 

i denne setninga ligg det innforstått 

at dette gjeld språkspørsmålet. 

– Det står ingenting i lova om 

nynorsk eller bokmål i kyrkja. 

Dette vert regulert av rundskriv 

sendt ut frå departementet 2. februar 

1987. I dette rundskrivet 

står det nærmare retningslinjer, 

fortel Nilsen. 

Rundskrivet klargjer at det 

er soknerådsmøtet som avgjer 

målform for liturgien. Presten 

avgjer sjølv korleis han eller ho vil 

snakke, og ved kyrkjelege handlingar 

som vert utførde i samband 

med gudstenesta, må presten 

Nynorsk i Agder og Telemark bispedømmeråd 

Agder og Telemark bispedømmeråd 

skal vere eit nynorsk bispedømme. 

Avtroppande biskop Olav 

Skjevesland har vore tydeleg på at 

han ynskte å sleppe denne merkelappen, 

men Språkrådet har 

vore like tydeleg på at det bispedømmet 

er nynorsk. 

– Eg vil gjerne seie at vi prøver 

å følgje opp nynorskvedtaket. 

Men eg ynskjer å få fram at 

det ofte ikkje er viljen det står 

på, men mange praktiske hinder 

for å gjennomføre nynorsk over 

alt. Ofte kan det vere problem 

å få tilsett fagfolk som vil bruke 

nynorsk, og også staten skriv 

bokmålsbrev til bispedømmet, 

fortel Arve Nilsen. Han peika på 

at målfolk må tenkje over korleis 

KyrKjemål 

◆ Bruk av målform i kyrkjene 

(Rundskriv F-17/87) (utdrag frå 

rundskrivet) 

◆ Etter lov om Den norske kirkes 

ordning av 29. april 1953 § 

32b avgjer soknemøtet kva for 

salmebok som skal nyttast i 

kyrkjelyden, og kva for målform 

i liturgien skal vera på. Presten 

sjølv avgjer kva for eitt av dei to 

måla han vil preike på. Ved kyrkjelege 

handlingar som vert utførde 

i samband med gudstenesta, må 

presten nytta den målforma som 

gjeld i kyrkjelyden. 

◆ Ved kongeleg resolusjon 3. mai 

1935 er fastsett at liturgien i den 

målforma som ikkje er vedteken av 

kyrkjelyden, kan nyttast ved høve 

eller eit visst tal gonger kvart år når 

vedkomande prest etter samråd 

med soknerådet finn det ønskjeleg. 

nytte den målforma som gjeld i 

kyrkjelyden. 

– Utover dette opnar rundskrivet 

for fleire måtar å organisere 

dette med språk i kyrkja på. 

Og om det er interessegrupper 

som ynskjer meir bokmål i kyrkja, 

så opnar rundskrivet for det. Slik 

eg opplever det, vert rundskrivet 

mange stader brukt til å få meir 

bokmål inn i nynorske sokn, seier 

Nilsen. 

Men han peika også på at det 

opnar for å få meir nynorsk inn i 

bokmålssokn, om soknerådet og 

presten ynskjer det. 

Hege LotHe 


mottakarane opplever stadig kritikk 

og klager. 

– Eg vil veldig gjerne ha eit 

nærare samarbeid med mållaga 

i regionen, og eg vil veldig gjerne 

invitere dykk til møte for å drøfte 

desse sakene, seier Arve Nilsen. 

– Kven kjem frå det einaste nyskipa 

laget i Vest-Agder Mållag på fleire 

tiår? spurte Håvard B. Øvregård på 

festmiddagen på haustseminaret. 

Svein Kjørvik frå Kvås Mållag retta 

opp handa. Foto: Borghild Løver 

Heider til 

Kvås Mållag 

Kvås Mållag i Lyngdal vart 

starta opp att i februar i år. 

Laget vart skipa for hundre år 

sidan, i 1911. Laget sovna inn 

att på eitt eller anna tidspunkt, 

men i vår var altså dvalen over. 

Borghild Løver, skrivar 

for Mållaga på Agder, har vore 

tett medhjelpar i oppattskipinga, 

og på haustseminaret 

på Lista var det tid for å gjere 

stas på det nyskipa laget. 

Håvard B. Øvregård, leiar 

i Noregs Mållag, overrekte ei 

gåve på 500 kroner frå krambua 

til Mållaget, og ynskte 

lukke til med arbeidet. 

– Bestefaren min var med 

på å stifte laget i 1911, så eg 

tykkjer det er veldig kjekt 

å vere med å starte opp att 

laget i 2011, fortalde Svein 

Kjørvik frå Kvås Mållag. 

Meir nynorsk 

i strand? 

– Me opplevde det slik at 

Strand vil jobba med å få meir 

nynorsk i kommunen, seier 

leiaren i Strand Mållag, Knut 

Falk. 

Han har undersøkt og 

funne ut at 90 prosent av 

offentlege sakspapir, annonsar 

og liknande frå Strand 

kommune er på bokmål. 

Resterande 10 prosent er på 

nynorsk. 

– Talet på elevar som 

brukar nynorsk i skulen i 

Strand aukar, ikkje minst på 

Jørpeland. Det er eit godt utgangspunkt 

for å setja søkjelys 

på kommunen sin bruk av 

nynorsk, seier Falk, som opplevde 

at dei blei tatt på alvor 

av leiinga i kommunen. 

– Me har ikkje ein regel 

om å bruka ein bestemt del 

nynorsk, saksbehandlarane 

styrer dette sjølv. Men det er 

fint om me kan bruka meir nynorsk, 

seier rådmann Jon Ola 

Syrstad, som meiner mållaget 

si problemstilling er aktuell i 

Strand. 

Han utelukkar ikkje at det 

kan bli meir bruk av nynorsk 

i det offentlege. Rådmannen 

vil gjerne stimulera dei tilsette 

i kommunen til å bruka meir 

nynorsk, og at det blir meir 

balanse mellom målformene. 

Ordførar Helge Steinsvåg 

meiner møtet med mållaget 

var ein vekkar, og at kommunen 

nok søv litt i timen. 

– Me trong på mange måtar 

litt den påminninga som 

mållaget kom med. Det skal 

lite til for å få ein betre balanse 

av dei to målformene, seier 

han. (Strandbuen) 


Så kjekt å vinne! 

I august i år vann nynorsken 

ein solid siger 

i skulemålsrøysting i 

Skåbu i Nord-Fron, 

og i november i 2007 

vart det også siger for 

nynorsken i Kvinlog i 

Kvinesdal. 

På haustseminaret fortalde Tom 

Arnt Lindeland frå Kvinlog og 

Kristian Ekre frå Skåbu om kva 

dei hadde gjort frå nynorsksida, 

då det kom krav om å få bokmål 

i deira skulekrinsar. 

– Vi samla ein gjeng på om 

lag ti folk. Vi laga eit veldig flott 

flygeblad, og vi var klare på at vi 

skulle vere saklege i alle debattar, 

fortel Tom Arnt Lindeland, leiar 

i Kvinesdal Mållag. 

– Dessutan laga vi eit avisinnlegg 

som også vart delt ut i 

postkassene. Vi tykte at dette var 

eit godt innlegg, og det tok for 

seg alle desse argumenta som er 

vanleg at ein møter frå bokmålsfolk, 

seier Tom Arnt Lindeland. 

Dør til dør-aksjon 

– Vi ville vitje alle husstandane 

i skulekrinsen. Vi delte oss opp 

i sju grupper med to på kvar 

gruppe. Eg må seie at vi hadde 

ei veldig fin oppleving med å 

reise rundt på dørene. Nokre 

var veldig interesserte og engasjerte, 

og andre ikkje. Men 

alle fekk materiell frå oss, fortel 

Tom Arnt Lindeland. Begge 

skulemålsaktivistane var klare 

på at husstandsbesøka var heilt 

avgjerande for saka. Då fekk ein 

snakka med folk, og ikkje minst 

vart nynorskfolka klar over kor 

viktig det er å bruke røysteretten. 

– Vi hadde også sett opp telefonnummer 

til dei som ville 

ha hjelp til å få skyss til røystelokalet. 

Det var ingen som tok 

kontakt, men eg trur det var ein 

god idé. 

Spennande 

– Den 19. november 2007 var 

det røysting. Det var ein veldig 

spennande dag. Nynorsk fekk 

75 prosent av røystene, men 

oppmøtet kunne vore endå betre, 

seier Tom Arnt Lindeland. 

Haustsamling på lista 

Siste helga i oktober var det haustseminar 

med god stemning, interessant 

program og godt oppmøte med om 

lag 80 folk på Lista. I nydeleg haustvêr 

var det busstur til Lista fyr, Farsund og 

for å sjå dette spesielle kystlandskapet. 

Deretter var det varm velkomst ved 

Richard Ivar Buch, ordførar i Farsund 

kommune og Randi Lohndal Frestad, 

leiar i Lista Mållag. 

Eit viktig punkt på programmet 

var sidemålsopplæringa. To lærarar frå 

Lista ungdomskole, Tone Holtbu Fjellestad 

og Ole Flåto, fortalde om korleis 

dei hadde sett i gang eit positivt forsøk 

med betre sidemålsundervisning 

saman med Nynorsksenteret. Forsøket 

som har gått over tre år, har vore svært 

vellukka. 


solid siGEr: Tom Arnt Lindeland frå Kvinlog i Kvinesdal (t.v.) og Kristian Ekre i Skåbu har i kvar si bygd vore med 

å vinne solide sigrar for nynorsk i skulemålsrøystingar. Foto: Hege Lothe 

– Etter sigeren feira vi med kake. 

Vi vart utfordra til å lage til ein 

fest for bygda, og konsert med 

Odd Nordstoga. Dei fleste i styret 

tykte det var litt «stort». Men 

det var tre årstal vi hadde lagt 

vekt på. Det var 150 år sidan Ivar 

Aasen vandra forbi Fjotland, 100 

år sidan nynorsk vart innførd 

i Fjotland og 90 år sidan innføringa 

av nynorsk kyrkjemål. 

– Så fest vart det. Det vart ei 

fantastisk kulturhending. Med 

konsert, kulturdag og gudsteneste, 

fortel Tom Arnt Lindeland. 

Saklege argument 

Også Kristian Ekre fortalde at 

dei i arbeidet i framkant av røystinga 

var veldig opptekne av å 

vere saklege. 

– Vi var samde om at vi skulle 

vere skikkeleg saklege og positive 

på vegner av nynorsken. Og 

Debattantane Ottar Grepstad, 

Janne Nygård og Karen Marie Kvåle 

Garthus gav deretter nokre svar på 

spørsmålet «Kva slags sidemålsordning 

treng nynorsken?». Dei var samde 

om at nynorsken treng sidemålsordninga, 

men det kom fleire ulike innspel 

til korleis denne ordninga bør vere. 

– Dette var eit veldig godt samarbeid. 

Noregs Mållag sentralt stod for 

programmet på konferansen, medan 

Mållaga på Agder ordna kveldsunderhaldninga. 

Så det var ein god kombinasjon, 

smiler Borghild Løver, skrivar 

for Mållaga på Agder. 

Det var ein nydeleg konsert med 

Kirsten Bråten Berg, og ein opplagt 

redaktør frå Setesdølen, Sigurd Haugsgjerd, 

kåserte. Og langt på laurdags- 

at vi ikkje ynskte ei konflikt med 

bokmålet, fortel Kristian Ekre, 

aktiv i arbeidet med røystinga i 

Skåbu. 

Saka om skulemål byrja i februar 

i fjor då to foreldre ville 

ha saka opp, og FAU arrangerte 

foreldremøte. 

– Eg skulle på dette foreldremøtet. 

Eg hadde på førehand 

skrive ut «formålet med faget» 

som står fremst i læreplanen i 

norsk, og det var eg veldig glad 

for. For der står det at både nynorsk 

og bokmål er grunnlag for 

norskfaget, seier Kristian Ekre. 

Etter dette møtet kom det 

på trykk eit lengre innlegg frå 

bokmålssida. Der vart det peika 

på kor få det er som brukar nynorsk, 

kor vanskeleg det er å 

lære nynorsk og kor dårleg nynorskelevane 

gjer det i skulefaget. 

Deretter vart det laga ei underskriftsliste 

for folkerøysting. 

kvelden spelte Lista trekkspillklubb til 

dans. Fredag kveld heldt Siv Ringdal 

eit veldig spennande føredrag om 

«Det amerikanske Lista». Om kva ut- 

– Då var ballen i gang. Det 

var viktig å få til ei samling på 

nynorsksida. Vi hadde eit møte 

der også skulemålsskrivaren 

frå Noregs Mållag var med. Og 

vi fekk både kunnskap og vart 

kveikte. Eg må seie at vi ikkje var 

altfor høge i hatten, men tenkte 

at vi skulle i alle fall ikkje gje oss 

utan eit skikkeleg arbeid. 

– Vi fekk med oss lærarar 

frå både barneskule, ungdomsskule 

og vidaregåande skule i 

aksjonskomiteen. I tillegg var 

foreldre med born i barnehagen 

med. Saman arbeidde vi fram 

argument som vi ville bruke i 

flygeblad og lesarinnlegg, fortel 

Kristian Ekre. 

– Eg var veldig spent på røystedagen 

22. august i år. Vi vann, 

og det var veldig kjekt å få eit 

slikt resultat, seier Kristian Ekre. 

Hege LotHe 


Lista trekkspillklubb spelte til dans. Foto: Borghild Løver 

vandringa til USA hadde hatt å seie for 

kultur og språk på Lista. 

Det var tre innleiarar om emnet 

mållova. Astrid Marie Grov frå Språk- 

nynorsk i 

barnehagen 

Nynorsksenteret har laga ei ny 

nettside som dei meiner gjev eit 

fullverdig tilbod for born. Borna 

kan spele spel, leggje puslespel og 

sjå små filmsnuttar. 

– Det finst veldig mange 

nettressursar på bokmål, men 

dette er det einaste i sitt slag på 

nynorsk, seier Irene Garnes Hareide, 

prosjektmedarbeidar for 

Nynorsksenteret. Nettsida heiter 

berteogiver.no. 

Garnes Hareide peikar på at 

det er veldig viktig å gje kulturelle 

og språklege impulsar til borna på 

nynorsk. 

– Barn i barnehagen er i ein 

alder der ein er spesielt oppteken 

av språk. Nynorsksenteret har 

utvikla nettressursar for tilsette i 

barnehagane, og vi har fleire nynorskprosjekt 

i barnehagar. 

– På nettsidene finn ein idear 

og framlegg til korleis ein kan 

arbeide med nynorsk saman med 

borna. Eit godt døme er plakaten 

med åtte innspel for nynorsk 

språkstimulering i barnehagane 

som Ingeborg Mjør har laga. 

– Vi har fått gode tilbakemeldingar 

på denne plakaten, for han 

gjev konkrete innspel til nynorsk 

språkstimulering, seier Garnes Hareide. 

Ho har følgt opp prosjekta 

i barnehagane på vegner av Nynorsksenteret. 

– Målet er at barnehagane 

gjennom utviklingsprosjekta 

skal kome fram til gode opplegg 

for nynorsk språkstimulering. Eit 

døme er å lese frå boka Jakop og 

Neikop, som er spesielt god med 

tanke på å snakke om språk, fordi 

ho har nokre interessante språklege 

grep, seier Garnes Hareide. 

– Born kjem ofte med spørsmål 

når dei vaksne går over frå å 

lese på dialekt til å lese på nynorsk. 

Somme trur kanskje at dette kan 

forstyrre leseopplevinga, men 

dette er ein sjanse til å snakke om 

språk med borna. 

– Å lese bøker i barnehagen er 

ein viktig kvalitet for borna. Å få 

lov til å sitje åleine med ein vaksen 

og lese bok opnar for spørsmål 

og svar på ein god måte, avsluttar 

Irene Garnes Hareide. 

Hege LotHe 

–Utfordringa vår er å nå ut med 

informasjon om prosjekta frå Nynorsksenteret. 

Barnesidene berteogiver.no 

er ei viktig satsing, seier Irene Garnes 

Hareide. Foto: Hege Lothe 

rådet gav ei innføring i mållova og korleis 

Språkrådet arbeider. Erlend Bakke 

og Wenche Haugen Havrevoll heldt 

deretter innlegg. Begge har arbeidd 

med mållova som «mållovsaktivistar». 

Dei la vekt på kor viktig det er å seie 

ifrå om ein vil ha tekst frå staten på 

nynorsk. Norsk Tidend kjem tilbake 

med ei breiare omtale av denne saka i 

neste utgåve. 

– Det var fleire engasjerande 

emne på seminaret. Men saman med 

kyrkjemål og sidemål, var dette det 

emnet som engasjerte mest, seier 

Gro Morken Endresen, dagleg leiar i 

Noregs Mållag. 

Hege LotHe 

7

Gammalt lag med ny giv 

Oslo Mållag opplever ein ny 

vår denne hausten. Eit nyvalt 

og engasjert styre satsar friskt 

med målbar som sitt viktigaste 

satsingsfelt. 

– Då eg kom til Oslo for å vere med i sentralstyret 

i Norsk Målungdom, var det av 

og til målbar i Oslo. Og eg meiner at det er 

eit veldig kjekt tiltak der unge og eldre målfolk 

kan møtast uformelt på kafé. Målet er 

å få til ein møteplass der ein kan lære noko, 

snakke saman og ha det kjekt saman, seier 

Birgitta Lim Ersland, leiar i Oslo Mållag. 

– Fyrste målbaren handla om nynorsken 

sin plass i Oslo-litteraturen. Neste 

målbar skal vere i samarbeid med Noregs 

Mållag, og til ære for den nye heidersmedlemen 

Guri Vesaas. Ho har sjølv valt emne. 

Og det skal vere innleiingar av Inger Vederhus 

og Synnøve Skjong om deira viktige 

nynorskprosjekt på lærarutdanninga på 

Høgskulen i Oslo. 

Godt valnemndsarbeid 

Ho fortel at valnemnda gjorde eit veldig 

godt arbeid i framkant av årsmøtet, og at 

ho fekk med seg eit styre der alle som sit i 

styret har lyst til å ta i eit tak. 

– Det er veldig kjekt når eit styre kan 

vere eit arbeidsfellesskap. Og at alle styremedlemene 

har lyst til å ta i eit tak. Og eg 

var så heldig å ha ei valnemnd som gjorde 

ein god jobb med å setje saman eit slikt 

styre, seier Birgitta Ersland. 

Med seg i styret har ho Bror Magnus 

Sviland Strand, Ingebjørg Før Gjermundsen, 

Kristian Weibye og Erlend Estenstad. 

Styret har eit politisk mål om å betre vilkåra 

for sidemålsordninga i Oslo. Dette vil 

dei arbeide langsiktig med. 

8 

3 

adventskalender 

2 

7 

24 små songbøker med gamle og nye nynorske julesongar 

Inspirasjon til songstunder i ei travel adventstid, år etter år 

03 Vi vil ha snø.indd 1 06.07.2010 02 Juletre 15:23:37 og julefre .indd 1 06.07.2010 07 Det 15:22:29 lyser i stille grender.indd 1 06.07.2010 15:29:31 

KR 149 

MÅLBAR: Birgitta Lim Ersland, leiar i Oslo Mållag, 

vonar målbar blir godt motteke av målfolk 

i Oslo. Foto: Kjartan Helleve 

Unge og eldre 

– Neste målbar vert 1. desember i Collets 

bar på St. Haugen, og den også skal få eit 

Oslo-emne, fortel Birgitta Lim Ersland. 

– Kven er det som kan vere med på 

desse målbarane? 

– Vi inviterer medlemer i Oslo Mållag. 

Men vi har også lyst til at målbarane skal bli 

ein møteplass både for studentar, målungdomar 

og for eldre folk. Det kan ofte vere 

vanskeleg berre å dukke opp på slike tilskipingar, 

så vi vonar dette vil bli ein open 

møteplass, smiler Birgitta Ersland. 


kjartan.hellevel@nm.no 

Ivar aasen-boksar 

På lager i dame- og herremodellar, svart og turkis i fleire storleikar 

Nynorske ordsmykke, koppar med Aasen-sitat, ordkrus 

og mange andre flotte gåveartiklar for store og små! 

www.aasentunet.no/butikk 

KR 279 

To foR 249 

Lagsmøte på 

Mellom medlemene i Mållaget 

fi nn ein nokre av dei 

beste fridrettsutøvarane i 

landet. Unni Helland har 

trent dei fl este. 

Det er tysdag og Bislett stadion ligg 

stille. Eg har sykla forbi her mange 

gonger og tenkt at dette var bortkasta 

pengar, og kven er det som held på med 

friidrett, eigentleg? Men inn ei lita dør 

og ned tre etasjar fi nn eg svaret. Under 

tribuna går ein 545 meter lang løpebane. 

Det er ikkje meir enn to banar i 

breidda, og ikkje breiare enn ein middels 

skulegang. Med jamne mellomrom 

er det dører ut til utandørsbana, 

og her er laga opne rom. 

Då eg kjem ned her denne kvelden, 

ligg det strødd med utøvarar. Brått 

susar det eit par løparar forbi meg på 

bana, og eg skvett vekk. Eg har ein halvavtale 

med Unni Helland som trenar 

ungdomsgruppa til Idrottslaget i Bondeungdomslaget 

i Oslo eller BUL som 

dei aller fl este seier. Kortnemninga er 

så vanleg at det berre er dei aller færraste 

som veit kva bokstavane står for. 

Glidande oppstart 

«Dette er også eit lagsmøte», tenkjer 

eg for meg sjølv, og gler meg over alle 

BUL-emblema eg ser overalt. Det pregar 

også ryggen på treningsjakka til 

Unni Helland. Eg har berre sett henne 

på bilete tidlegare, men for å seie det 

slik: Ho dreg ikkje akkurat alderssnittet 

nedover. Med som hjelpetrenar er 

ektemannen Th or Helland. Som alltid. 

Me helsar og eg får lov til å fylgje med 

henne dei to timane treninga skal vare. 

Eg reknar med at det blir ei samling når 

treninga skal ta til no klokka fem. Men 

noka fast samling blir det ikkje. Det er 

meir slik at utøvarane glid inn og nokre 

glid ut. Når eg kjem har «dei tre beste 

trestegsutøvarane i landet i sin klasse» 

akkurat gjort seg ferdig med ei økt ute. 

Så medan dei får instruksjonar om nokre 

styrkeøvingar, kjem det andre som 

blir sett i oppvarming, to rundar rundt 

innandørsbana. 

– Unni? seier dei som kjem. 

– Skal me vere ute eller inne, Unni? 

– Unni? Skal me varme opp no? 

– Eg har hald, Unni. 

– Unni. 

– Unni. 

Det er mykje mas, men det er eit 

mildt mas. Og Unni, som eg no går 

over til å kalle henne, sidan openbert 

alle andre gjer det, svarar på alt. Ho 

ser alle og svarar alle. Til og med han 

nye som berre snakkar fransk, tek ho 

seg tid til, sjølv om ho sjølv ikkje snakkar 

språket. Ho syter for at han fi nn ein 

plass til tinga sine, og sender han ut på 

oppvarming. 

Ndure 

Unni har halde på med dette i fl eire tiår. 

Ho var mellom dei fyrste som byrja å 

trene born og unge i laget, og det er 

uråd å seie kor mange som har vore 

innom treningane hennar. Unni sprang 

sjølv for BUL på 60-talet og har fl eire 

Noregsmeisterskap i stafett og sølv i 

lengde. I kveld er det nokre og tjue utøvarar 

i gruppa hennar. Det er ei open 


SVEVE: Unni Helleland gjev klare instruksjonar til unge BUL-talent på bana under tribunen på Bislett Stadion. Foto: Kjartan Helleve 

Bislett Stadion 

dør, og laget er populært. Barnegruppa 

må no avvise dei som har lyst til å vere 

med. 

– Me må setje eit tak på femti ungar, 

seier Unni. 

– Blir det for mange, greier me ikkje 

å fylgje opp alle. 

Etter oppvarminga går alle ut og blir 

delte opp i grupper etter kva nivå dei 

er på. Det blir lett intervall-trening att 

og fram på den eine langsida. Relativt 

lett, det er openbert at dei fleste har lagt 

ned nokre timar her. Og stundom dukkar 

det opp talent, som t.d. Jays Ndure. 

Han dukka opp på ei trening, og sprang 

denne øvinga fram og attende. Trass i at 

han skulle bryne seg på den beste sprintaren 

landet i sin klasse, så såg det ut 

som om han jogga. 

– Eg kunne ikkje ha han i denne 

gruppa, seier Unni. 

– Han var altfor god. 

Møter nynorsk 

Men Ndure vart likevel medlem i BUL. 

Og er på den måten medlem i Noregs 

Mållag. Det er også Ezinne Okparaebo. 

Og Cathrine Larsåsen. Alle mellom dei 

fremste utøvarane i landet, om ikkje 

dei beste. BUL er likevel så svært at ein 

medlem fort kan miste oversynet. Som 

dei skriv på heimesida: «BUL er landets 

største ungdomslag og mållag og ligg 

midt i hjartet av Oslo, berre nokre steg 

frå Stortinget. BUL har songlag, idrettslag, 

leikarring, teatergruppe og barnelag. 

Vi er største aksjonær i Det Norske 

Teatret og har også fleire forretningar 

med hotell, kaffistove og husflidsutsal. 

BUL arbeider for kulturelt mangfald og 


UNNI HellaNd 

◆ trenar/oppmann for Idrottslaget i 

BUL Oslo sidan 1967 

◆ har fleire Noregsmeisterskap i 

stafett og sølv i lengde 

◆ fekk Ildsjelprisen 2007 frå Oslo 

idrettskrets 

eit ope inkluderande samfunn.» 

Akkurat det siste får dei openbert 

godt til. Treninga er veldig open og inkluderande. 

Nye blir ynskt velkomne, 

anten dei berre snakkar fransk eller om 

dei kjem frå Oslo vest. Men kva med 

målsaka, er ho oppe i det heile? 

– Det er nok få som reflekterer over 

kva dei er med på, seier Unni. 

– Men det gjeld ikkje berre målsaka. 

Då eg byrja i laget, var lagsrommet i Rosenkrantz’ 

gate veldig viktig. Der møttest 

me og åt middag og hadde det kjekt 

i lag. No er det ikkje mykje av slikt lenger. 

Det er andre ting som freistar meir, 

og mange av desse som trenar her, bur 

heime. 

– Men når det er sagt, så er alle klår 

over at dei er involvert i noko nynorskgreier. 

Dei møter språket på heimesida 

og i brev. Me plar jo å seie at om dei får 

problem med nynorsk på skulen, så kan 

dei berre stikke nedom kontoret. Så det 

er ikkje slik at dei ikkje ser nynorsk, det 

er mest at det ikkje er grunnen til at 

dei er med laget. Dessutan er det nok 

mange som anten har foreldre eller besteforeldre 

som har flytta til Oslo. Og 

dei er nok meir medvitne om kva BUL 

er og står for. 

Det sosiale er viktig 

Ein utøvar avbryt henne. 

– Unni. Foten min er liksom så laus. 

Så er det inn igjen. No er det styrketrening, 

og sjølv om ikkje alle er med samstundes, 

er det ein veldig disiplin. Unni 

køyrer dei hardt, og eg blir sveitt berre av 

å sjå på. Ungdomane som er med på treninga, 

er ikkje her for tulle. Så då går det 

godt å halde på med tre ulike aktivitetar 

samstundes. Dei tek tjue sit-ups som om 

det er åtte gutar som sit og ser på. Det er 

ikkje den hakkinga ein kan kjenne frå gymnastikktimen. 

Tvert om er det roleg og veldig 

god tone. I motsetning til andre idrettar 

er det få som sluttar når dei kjem litt 

opp i tenåra. Det er noko dei gjer rett her. 

– Det er viktig med det sosiale, og 

me har eit godt rykte på oss. Dette er ein 

sentrumsklubb, og her det folk frå heile 

byen, og i praksis heile verda. Skal ein 

bli god, må ein ha det kjekt på trening. 

Treninga går mot slutten og ein etter 

ein forsvinn utøvarane, like ustrukturert 

som dei kom. Unni gjev råd om kva 

dei kan gjere på eigentreninga dagen etter, 

og informerer om korleis treningstidene 

blir framover. 

– Ha det, Unni! 

– Snakkast, Unni. 

– Ser deg på torsdag Unni. 

Ei jente kjem bort til meg. 

– Du veit kven du snakkar med, sant? 

– Du veit kven ho har trent? 

Har fått ein idé, ja. 


kjartan.hellevel@nm.no 

media 

Tarjei Vågstøl 

Ei ålmente 

for framtida? 

I ein kronikk i Klassekampen (29.10) tok 

Kjell Lars Berge og Jan Inge Reilstad 

til orde for ein kommisjon som skal 

vurdera korleis «staten kan legge til 

rette for en kvalitetssikret ytringskultur 

i et framtidig gjennomdigitalisert 

samfunn». Reaksjonen min vart delt: 

For det fyrste reiste håra seg på ryggen 

min, for det andre tenkte eg at dei var 

inne på noko. 

Dei ti siste åra har mange (kanskje særleg 

medievitarar og -meinarar) gått rundt 

og venta på at papiravisene skal døy og 

tradisjonell kringkasting gå av lufta. Likevel 

så står det heller ikkje klar nokon 

som kan ta over rolla som nyhende- og 

debattorgan. Den typiske nettavisa 

fokuserer på augneblinksnyhende og 

trivialstoff, og kommentarfelta er lette 

å avskriva som leikegrinder for rasistar 

og provokatørar («troll»). 

Altså: Berge og Reilstad ønskjer seg ei 

framtid der det finst eit rom i media 

der ein kan diskutera viktige spørsmål 

med gode argument, og der journalistar 

skriv om nyhende og saker som har 

samfunnsinteresse. 

Den «digitale framtida» kan ikkje lova 

dette. Ikkje fyrst og fremst fordi ho er 

digital og mangfaldig, men fordi ho ikkje 

er planlagd. Der aviser og fjernsyn 

har vore prega av mild offentleg styring 

(pressestønad, mva-fritak, konsesjonskrav 

og NRK-plakat) og begrensa 

marknad, er både produksjon og konsumering 

av digitale media kaotisk og 

frittflytande. Ei meir styrt utvikling er 

vanskeleg å tenkja seg. 

Der ligg problemet for både Berge og 

Reilstad, som ønskjer seg ein kvalitetssikra 

ytringskultur, og målrørsla, som 

gjerne ønskjer seg at den kvalitetssikra 

(og kvalitetslause) ytringskulturen skal 

vera mest mogleg på nynorsk: Vi kan 

ikkje vedta ei ålmente når vi ikkje er 

sikre på at folk vil oppsøkja henne. Vi 

kan sjølvsagt betala folk for å produsera 

godt innhald, slik både Fritt Ord, 

Vinjefondet og Noregs Mållag gjer, 

men det sikrar ikkje ei ålmente - eller 

lesarar. 

Vi må – dessutan – vera varsame med å erklæra 

at den ålmenta vi har i dag, er tilstrekkjeleg. 

Det er ho ikkje. Det er begrensa 

kven som slepper til i kronikk- 

og debattspalter, og journalistikk og 

redigering er slett ikkje alltid gravande. 

Når folk ikkje lenger les og kjøper papiraviser, 

er ikkje den mest nærliggjande 

forklaringa då at det er fordi dei ikkje 

framstår som interessante? 

I denne dystopien finst det framleis ljospunkt. 

Sjølv om tilbodet av underhaldnings- 

og nisjekanalar på fjernsyn har 

eksplodert dei siste åra, ser det ut til at 

NRK stadig aukar nedslagsfeltet sitt. I 

haust synte granskingar at dei når ut til 

87 prosent av alle i Noreg. Det er vanskeleg 

å lesa det på noko anna vis enn 

at folk flest faktisk ønskjer seg ei felles 

medieålmente. 

9

10 

HELGE TORVUND 

◆ Aktuell: 60 år, fekk Stavanger 

Aftenblads kulturpris i haust, 

Diktkammeret er ti år og han har 

re ferske bøker i handelen 

◆ har gitt ut over 30 bøker 

◆ har tidlegare fått: 

Hartvig Kirans Minnepris (1982), 

Nynorsk litteraturpris (1989), 

Samlagsprisen (1996), 

Rogaland Mållags målpris (2006) 

og Ordknappen (2008) 

frå kjellaren 

ved Erlend Skjetne 

Den digitale verda har lægja 

dørstokken inn til utanlandske 

aviser, klassekameratar 

frå barneskulen og porno. Og 

lyrikk. Ein litterær sjanger som lenge 

var mest forbunden med små drypp i 

lokalavisa, foreldre og skulen. Tilbodskassene 

utanfor bokhandlar var fulle av 

samlingar av «34 dikt om å sjå på dagleglivet». 

Som igjen var ei stadfesting av 

at dette ikkje er ein populær sjanger, og 

at det er eit fantastisk land me lever i. 

24 000 innlegg 

Men dørstokken vart altså lågare, og 

Helge Torvund skjøna dette tidleg. For 

ti år sidan var han med då Dagbladet 

byrja med Diktkammeret, der røynde 

og urøynde lyrikarar kan senda inn dikt 

og få tilbakemeldingar. Seinare kom 

Skolekammeret til, retta mot skuleelevar. 

Framleis kjem det inn 6000 dikt eller 

kommentarar kvar månad. I skrivande 

stund har det totalt vore 840 961 innlegg 

på Diktkammeret og Skolekammeret til 

saman. Dei fl este av desse er på Diktkammeret, 

og om lag 24 000 av desse er 

frå Torvund sjølv. 

Det er smått fantastisk, og ikkje 

minst at dette skjer på nettstaden til ei 

tabloidavis. 

– Det har vore periodar med nedskjeringar 

i Dagbladet, der me har vore 

i faresona, seier Torvund, via e-post, 

sjølvsagt. 

– Eg måtte føreslå å 

halda fram med halvparten 

av den stillinga eg hadde i 

byrjinga, berre etter kort tid, 

for at dei ikkje skulle kutta ut 

diktlærarjobben. Dermed vart 

Om nynorsk og bridge 

Det var etter at eg nyleg overtok som 

redaktør i bladet Norsk Bridge at ein 

representant for Norsk Tidend inviterte 

meg til å skrive nokre ord også her. Innføringa 

av nynorsk som redaksjonell målform 

i Bridgeforbundets medlemsblad 

har naturlegvis avfødd nokre sarkastiske 

jeremiadar frå dei mindre kulturinteresserte. 

Men førebels har ingen meldt seg ut 

i protest, og det er jo i seg sjølv ein aldri så 

liten siger til nynorsken. Til bridgen, ikkje 

Det går vegen for lyrikar og 

twitterkonge Helge Torvund. 

Lyrikk til folket 

òg kravet til å skriva leksjon 

kvar månad borte. No skriv eg 

når eg vil. Ved skifte av kulturredaktør 

har det vore ei oppgåve å 

informera godt om kva dette er, for å få 

byggja opp positiv haldning til Diktkammeret 

hjå dei nye. Det har Maria Børja, 

som har vore med på litteratursatsinga 

på nett for Dagbladet lenge, gjort. Eg har 

vel hjelpt til litt. 

Twitter 

I 2006 kom nettsamfunnet Twitter der 

brukarane kan senda og lesa andre brukarar 

sine meldingar. På engelsk vert 

desse meldingane kalla tweets, på norsk 

er det tale om kvitring. Meldingane kan 

vera opp til 140 teikn. Og Torvund såg 

potensiale i denne tenesta. I skrivande 

stund har han kvitra i overkant av 22 

000 gonger, sjølv om ikkje alt er hans 

eigne ord. Folk omtaler han som poet/ 

twitter-konge. Noko han ikkje har problem 

med. 

– Eg er komfortabel med det, seier 

Torvund. 

– Ein må ta eit steg attende og observera 

og vurdera om dette kan vera ein 

akseptabel måte å nå fram med poesien 

på. Er svaret ja, så står eg på. Men det er 

ikkje slitsamt på noko vis. Eg har ganske 

rolege dagar, og eg twitrar ikkje frå 

anna enn PC-en. Er eg ute ved stranda, 

kan ingen nå meg. Er eg inne i eit dikt, 

så gjer eg meg ferdig der. Den dagen det 

vert slitsamt å vera på Twitter, sluttar eg 

tvert. Ein av dei interessante tinga eg har 

nytta Twitter til, er å selja signerte bøker. 

Det har fungert så bra at eg har seld 

ut førsteopplaget, og no vert det prenta 

eit tredje opplag. Det er inspirerande å 

minst, ein sport som mange nok forbind 

med heimeverande overklassekvinner 

og forgylte porselenstekoppar. For 

femti år sidan hadde denne myten truleg 

noko med røynda å gjera, men tidene 

har heldigvis endra seg, og den dag i dag 

trur eg knapt det fi nst ei meir heterogen 

gruppering i Noreg enn bridgespelarane: 

Dette parspelet utøvar kaksar i lag med 

veritable bomsar, patologiske gamblarar 

med knusktørre matematikarar og god- 

selja bøker og få direkte tilbakemeldingar 

frå folk når dei 

har lese. 

– Du er godt synleg i den digitale 

verda, og eg får inntrykk av du nyt respekt 

for å ha eit klårt prosjekt. Merkar 

du ei haldningsendring til lyrikk? 

– Mitt prosjekt er og blir formidling 

av poesi, eigen og andre sin, og det å 

dela mine erfaringar med det å skriva 

lyrikk med andre. Men i det som eg har 

kalla mitt «poetiske verdssyn" inngår 

vel òg ein del av mine psykologiske og 

pedagogiske erfaringar; det å respektera 

andre sine livsprosjekt, det å akseptera 

det som fi nst inni og mellom oss i augneblinken. 

Eg har etter kvart våga å setja 

poesien inn i ein samanheng der menneska 

sitt potensial er heilskapen. Poesien 

skal aldri skrivast med tanke på å 

vera nyttig. Han er som eit tre som veks, 

som fuglesong. Men alt verkar på oss, 

og alt har ein funksjon, både tre og fuglesong 

og poesi. Eg prøver å overskrida 

ein motsetnad her mellom det å vera ein 

reiskap for noko anna, og det å ha ein 

verdi i seg sjølv. Poesien fyller fi nt begge 

desse romma. 

– Med så god tru på det slitesterke i 

det eg held på med, på krafta som ligg 

der, er eg ikkje redd for å prøva ut nye 

kanalar for å få poesien fram til folk. På 

Diktkammeret deler eg mine tankar om 

skriving, tipsar om bøker, tidsskrift og 

nettstader med inspirerande ting. På 

Twitter når eg openbert både folk som 

lenge har vore opptekne av poesi, og ein 

del folk som oppdagar poesiens magi 

når dei les mine gjendiktingar av japanske 

kortdikt og mine eigne små dikt. 

hjarta bestemødrer i lag med dei verste 

psykopatar, og det er aldri gjeve kven av 

partane som ropar høgast i kranglane 

om kor vidt kløver to eller kløver fi re var 

det riktige kortet å leggje. Men utan at 

eg just har tal til å underbyggje det, så er 

eg overtydd om at iallfall eitt fellestrekk 

fi nst for bridgespelarane: Dei har til regel 

klåre hjernar, for det er eit spel som krev 

svært mykje av konsentrasjon og logisk 

tankegang. Den store variasjonen til 


OM Å SKRIVA: – Eg kan kjenna meg som ein slags ordets jazzmusikar, som ut frå mykje øving, kan laga noko i augneblinken, som eg av og til, ein sjeldan gong, er ganske nøgd med. Foto: Maria von Krogh 

Ikkje vanskeleg å skilja 

– Korleis greier du å skilja 

deg sjølv og di skriving frå 

det å læra andre og formidla 

deira skriving? Har 

du nokon reglar? 

– Eg merkar nok at eg har refl ektert 

litt for lite over dette. Men kanskje 

grunnen til det er at eg i liten grad har 

opplevd det som eit problem. Når eg arbeider 

med eigne dikt, og då tenkjer eg 

spesielt på dikt som eg ser som del av ei 

komande diktsamling, så er det som om 

eg går inn i eit heilt eige rom. Det er eit 

rom med svært mange vindauge og der 

det er så høgt under taket, at eg trur eg 

vil seie at det ikkje fi nst tak. Men likevel 

er det avgrensa frå andre verksemder. 

Det er ein stad der eg gir alt, brukar alt 

eg har lært, og yter maksimalt. Diktet er 

så fl eksibelt og mangfaldig, men det 

å få til ei god form er avgjerande. 

Så i spennet mellom fridommen 

og verket sine eigne lover, der 

kjenner eg meg som ein slags 

ordets jazzmusikar, som ut frå 

mykje øving, kan laga noko i 

trass så er det altså fåe grauthovud innan 

bridgen, og sidan det typisk nynorskfi - 

endtlege mennesket nettopp ofte er eit 

grauthovud, har ein nok der den enkle 

forklåringa på at dei verkeleg negative 

attendemeldingane til meg som nynorskskrivande 

bridgeredaktør enno lèt vente 

på seg. 

Faktisk vil eg hevde at bridgen og nynorsken 

har noko vesentleg til felles i 


augneblinken, som eg av og til, ein sjeldan 

gong, er ganske nøgd med. 

Når eg underviser i skriving eller formidlar 

andre sine dikt, vert eg ikkje så 

sveitt som når eg les og skriv eigne dikt. 

Det er ikkje like altomfattande. Å dikta 

er å vera heilt tilstades i augneblinken 

som eit instrument som språket kan 

spela på. 

Fire nye bøker 

– Og no har du fått kulturpris frå 

Stavanger Aftenblad, og Alabama? er 

utseld. Det går vegen om dagen? 

– Ja, eg opplever veldig sterkt at 

mange års arbeid ber frukt no. Alabama? 

har eg arbeidd med sidan sommaren 

2007, og det har vore ein lang 

prosess, som mellom anna har innehalde 

ein god del motstand, både i stoffet, 

og i det som viser seg gjennom 

skifte av forlag. Då er det ekstra 

hyggeleg at boka til slutt vert møtt 

med så mykje begeistring, både 

så og seia einstemmig frå kritikarane, 

og ikkje minst frå lesarane, 

mellom anna tilsyne- 

samfunnet i dag: Dei står båe langt veikare 

enn dei fortener. Med unnatak av 

visse vinteridrettar, som vi i Noreg liksom 

er lagnadsbundne til å lykkast i, fi nst det 

ikkje mange store, internasjonale sportar 

Noreg har gjort det så bra i dei siste tiåra 

som bridge. Likevel får bridgen så godt 

som inga merksemd nokon stad i dette 

landet, anna enn når einkvan obskur 

bridgespelar er innblanda i smugling av 

metanolsprit eller liknande, sjølvsagt heilt 

gjort gjennom eit uvanleg godt sal. 

– I tillegg kjem eg med ei 

barnebok, Vivaldi på Magikon 

forlag, ei biletbok som tek opp 

tema som selektiv mutisme og 

mobbing. Eg er utruleg begeistra 

for illustrasjonane som Mari Johnsen 

har laga til teksten min. Den tredje 

boka eg er med på, er no ferdig. Det er 

Samlaget som har laga ein skikkeleg 

god-å-halde-i innbunden dokumentasjon 

av kva som har gått føre seg på 

Diktkammeret gjennom ti år. Å våga 

seg ut i ord inneheld svært mange diktleksjonar, 

om skriving og om poetar, 

som eg har laga opp gjennom åra, men 

her er òg dikt av månadens poetar og 

intervju med poetane våre av den aldri 

kvilande Pedro Carmona-Alvarez. 

– Og som om det ikkje var nok med 

dette, er eg med på ei erde bok som 

vert lansert den 29. oktober med eit 

seminar på Litteraturhuset i Oslo. Ho 

heiter Framtidsfrø. Ho inneheld bidrag 

frå eit trettitals fagfolk innanfor mange 

ulike område. Mange spennande røyster, 

Erik Damman, Helge Hognestad og 

urelatert til det faktum at han tilfeldigvis 

spelar bridge. Mange aviser har enno 

bridgespalter, men overalt er dei truga 

av nedlegging. Også spalta eg sjølv har i 

lokalavisa heime var dét, heilt til ein ivrig 

lesar ringde redaksjonen, og utan eit hei 

eller hallo til innleiing byrja samtala med 

utropet: «Kva er det de held på med?!» 

Dette har berga spalta førebels, men vi 

får sjå kor lenge det varar. Korleis nynorsken 

på liknande vis blir ignorert og 

Audun Myskja, for å nemna nokre, 

er med her. Der har eg skrive ein 

artikkel om poesiterapi, og nokre 

tidlegare publiserte dikt er ein del 

av heile boka saman med vakre fotografi 

av Magnar Fjørtoft. 

– Det var då valdsamt. Kva skal 

du til med no? 

– Eg putlar med noko som kanskje 

kan verta noko for scenen. Eg har skrive 

nokre nye dikt. Eg har nokre skisser til 

barnebokmanus liggjande. Eg vil vel 

lesa inn ein del dikt i studio snart, og gje 

ut ei lydbok eller ein CD. Om det dukkar 

opp ei eller anna moglegheit for fi - 

nansiering. Av og til tenkjer og skriv eg 

litt på noko som er ein slags magisk litterær 

sjølvbiografi . 

– Så skriving og diktformidling, skriving 

og diktformidling. Og midt oppi alt 

dette, tek eg meg tid til å lesa. Og teia. 

Og glo. Å sitja ei stund heilt i ro. Det er 

jo det fi naste av alt i grunnen. 



marginalisert i dei fl este samanhengar, 

treng ein treng vel neppe fortelja lesarane 

av herverande avis. Men ein kan 

ikkje gje opp. Som saharawiane slåst mot 

marokkanske okkupantar og samane no 

og då går i rette med oss eplekjekke fl eirtalsnordmenn, 

er det berre å oppmode 

usynlege bridgespelarar og utskjelte nynorskbrukarar 

til aldri å bukke under for 

dei trongsynte kreftene som vil tvinge ein 

til tagnad. 

11

Sjølvsagt vert ho ikkje nemnt; 

og serskilt er alle samstellte 

um aa tegja med det, at det 

er ho som hev sett Arbeide 

i Gang; utan henne hadde 

Inkje vori gjort i Spelsaki 

enno.» Arne Garborg såg seg meir enn 

éin gong forarga på at arbeidet til kona 

hans blei oversett. Når Det Norske Teatret 

var komme godt i gjenge, syntest 

han det var påfallande kor sjeldan ho 

fekk anerkjenning for innsatsen sin. 

«Maalbladi nemnde henne no og daa, 

naar dei ikkje kunde sleppe fraa det; ein 

av grunnane hev vel vore den, at Hulda 

var Bymenneskje, ja Austlands-Bymenneskje.» 

Han hadde truleg funne noko 

av svaret. I alle fall kunne dette langt på 

veg forklara den underlege kritikken ho 

blei utsett for i Gula Tidend i 1916. 

Romanen Gaaden av Hulda Garborg 

kom den hausten, og endå ein gong var 

det Klikken og 1880-talet ho vender 

tilbake til i ein tilnærma brevroman med 

undertittelen Efter Præstedatteren Else 

Marie Lindes Optægnelser. Romanen 

er ei frigjeringsforteljing der impulsane 

frå både Brandes, Ingersoll, Krapotkin 

og Turgenjev er eksplisitt på plass, og 

Harriet Backer har fått eit fint portrett 

teikna i kunstnaren Henny Herder. Også 

utanlandsreisene som høyrde med i utviklingsromanar, 

er der, men til forskjell 

frå klassikarane i sjangeren er altså den 

kunstnaren som utviklar seg, ei kvinne. 

Romanen var den beste Hulda Garborg 

hadde skrive til då, og ho fekk mykje og 

uventa ros for han. Folk stoppa henne 

på gata for å fortelja kor sterkt inntrykk 

boka hadde gjort, og den store svenske 

Ellen Key skreiv eit langt brev der ho 

betrudde Hulda Garborg at akkurat slik 

som Else Maries store krise var skildra i 

12 

Forsvinning 

& 

syn def all 

I 1916 var ikkje fri vandring fram og tilbake 

over språklege grenser noko alle tok lett på. 

Det fekk Hulda Garborg merke. 

HULDA GARBORG 

◆ 1862–1934, fødd på Stange 

◆ grunnla Det Norske Teatret i 1912 

◆ gav ut ei rekkje bøker, mellom anna 

den første kokeboka på nynorsk 

På Nordisk forfattarkongress i København i 

1919. Frå høgre: Hulda Garborg, Barbbra Ring 

og Regine Normann. Foto frå boka: Akershus Fylkesmuseum 

romanen, slik hadde også Ellen Key lidd 

og tenkt då ho bestemte seg for å leva 

resten av livet sitt åleine. «Sida101–103 

har jag nästan ordagrant själv upplevat, 

och vi alla, barnlösa, ogifta Kvinnor som 

hållit oss andlig og kroppslig friska ha vel 

haft något liknande.» 

«Yvergang til riksmaalet» 

Meldaren «-n»i Gula Tidend, som var 

den største landsmålsavisa på Vestlandet, 

la særleg vekt på at boka var ei 

skildringa av kvinna som «veks gjenom 

vandskar og vonbrot». Meldinga peika 

også på kor sentralt forfattaren lét heimen 

stå også i denne boka. «Eg hev 

berre eit evangelium, eg trur paa no», 

siterte meldaren frå Else Maries lange 

brev, «det er heimsens. Men heimen 

det er barnet.» Det påfallande i teksten 

var at «-n.» hadde omsett desse sitata. 

Språket i Gaaden var riksmål, noko 

Gula-lesaren ikkje fekk beskjed om før 

redaktør og avisgrunnleggjar Johannes 

Lavik fleire veker seinare melde novellesamlinga 

Mens hjulene staar av Oskar 

Braaten. Braaten var litterær rådgjevar 

ved Det Norske Teatret og hadde skrive 

dei første bøkene sine på landsmål. «Det 

er likt me lyt føra upp ein ny yvergang til 

riksmaalet,» skreiv Lavik og lét dette temaet 

fylla meir enn halve bokmeldinga. 

Braaten var visst ikkje åleine. «Fru Garborg 

er og paa vegen til dansken. Alle 

siste romanane hennar hev vore paa det 

maalet. Det er tvo me soleis har mist. 

Og næst fyre deim gjekk prof. Koht som 

visst helder ikkje kjem att meir.» Målskiftet 

kom nok til å lønna seg for dei, 

ironiserte Lavik. 

Vest mot aust 

Gjennom denne dystopien fortalde 

Lavik ikkje berre at dei tre forfattarane 

denne hausten hadde gjeve ut bøker 

på riksmål. Han viste også at tilliten 

hans til dei to byaustlendingane og til 

tromsøværingen Koht var tynn. Dette 

overraska neppe dei som hadde følgt 

med på splittinga i målrørsla i åra etter 

stiftinga av Noregs Mållag i 1906. Ivar 

Aasen, Aasmund Olavsson Vinje og 

Arne Garborg hadde under skapinga av 

landsmålet vandra ledig og fritt mellom 

landsmålet og dansk-norsken utan krav 

til konsekvens. Hulda Garborg hadde 

skrive drama på dialekt, dansk-norsk 

og landsmål om kvarandre frå midten 

av 1890-talet, og ho var ikkje åleine om 

denne frie flyttinga mellom språklege 

«nasjonar». I Fedraheimen, Den 17de 

Mai og dei andre landsmålsavisene var 

toleransen for ulike landsmålsvariantar 

stor, men nå kom det nye tider. Med 

Laviks Gula Tidend var det frå 1905 

komme ei landsmålsavis som tok stilling 

ikkje berre i politikken, men også i 

ein intern strid i Noregs Mållag. Usemja 

gjaldt rettskriving, men også mykje 

meir. I grove trekk gjekk skiljet i denne 

debatten mellom målfolk på Vestlandet 

og resten. Vestpå ville dei halda seg til 

Aasen-normalen, og der var Lavik i Gula 

den fremste talsmannen. På den fløya 

som ville ta inn fleire former frå aust- og 

innlandsnorsk, sto krefter i Den 17de 

Mai og Koht og dei fekk mykje kjeft. 

Oscar Braaten fekk nok av å bli skulda 

for å «skitne til landsmålet» med «rennesteinsmål». 

I eit kraftig oppgjer i Den 

17de Mai takka han for seg som landsmålsforfattar 

i 1917. 

Fundamentalistar 

Med den indre polariseringa leid ikkje 

berre den språklege fornyinga. Også den 


Hulda Garbord ved skrivebordet, 1924. Foto frå boka: A. Moen, 1924 / Nasjonalbiblioteket 

flittig brukte brua mellom landsmål og 

riksmål heldt på å bli stengd – i alle fall 

om vestmennene fekk det som dei ville. 

Språkbruk var ikkje lenger eit val etter 

formål, ei fri vandring fram og tilbake 

over språklege grenser. Ei språkdrakt 

var ikkje noko ein tok på seg og kunne 

skifta, slik bondeungdommen skifta 

mellom byknot og bygdemålet sitt, mellom 

spaserdrakt og bunad. Språket heldt 

på å bli noko ein var, slik byfolk var byfolk 

og noko anna enn bygdefolk. 

Landsmålsrørsla hadde fått sine 

fundamentalistar, og dei heldt seg til 

Aasen-læra. Om ikkje målspørsmålet 

hadde hatt det før, fekk det nå preg av 

moral. Å skriva riksmål og så begynna å 

skriva rett slags landsmål må ha vore sett 

som ei omvending og møtt med jubel. 

Men skreiv ein landsmål og så skreiv 

riksmål, blei det rekna som eit syndefall, 

og Lavik-teksten tydde på at utsiktene 

til tilgjeving var små. Han takka verken 

«Fru Garborg» eller Braaten, og heller 

ikkje «prof. Koht» for den norskdomsinnsatsen 

dei hadde gjort. Det påståtte 

fråfallet overskygde openbart alle dei 

arbeidstimane og -åra desse tre til saman 

hadde lagt ned for «Saka». 

Målpolitisk hengemyr 

Til Laviks forsvar skal det seiast at også 

Morgenbladet denne hausten hadde 

skrive at Hulda Garborg var fråfallen, og 

at ho meinte riksmålet lodda djupare. 

Til riksmålsavisa leverte ho ein protest, 

og heller ikkje Lavik fekk døy i synda. 

Tredje juledag 1916 sto det motsvar frå 

Hulda Garborg og Koht i Gula. Rykta 

om hans fråfall var sterkt overdrivne, 

skreiv historieprofessoren. «Alltid naar 

eg har staat fritt, har eg skrive paa norsk, 

og soleis kjem det vel til aa bli i framtida.» 

Han var forsonleg, Koht. 

Hulda Garborg trykte hardare til i sitt 

innlegg. «Unggutar som lite visste, kva 

det var aa skriva ei Bok og lite Vit hadde 

paa Stil og litterert Maalbruk» hadde før 

skrive omtrent slik som Lavik, hugsa ho. 

Desse hadde ho aldri brydd seg med å 

svara, men nå måtte ting setjast på plass. 

Ho var byjente, oppvaksen med riksmål 

og skreiv sjølvsagt morsmålet sitt då ho 

tok til å skriva. «Eg er soleis ikkje ’paa 

Veg til Dansken’; eg hev skrive 14 Bøker 

paa Dansk – diverre.» 

Så langt var Hulda Garborg på trygt 

land, men så vassa ho uti ei målpolitisk 

og logisk hengemyr. Etter kvart som ho 

lærde seg landsmål, var ikkje oppveksten 

lenger den einaste grunnen til at ho tok i 

bruk riksmål, skreiv ho. Målforma hennar 

skifta også etter kva emne ho skreiv 

om. Dei siste romanane hennar var «Jegromanar» 

om byfolk. Dei kunne ikkje 

ha vore skrivne på «norsk», like lite som 

Garborg kunne ha skrive Trætte Mænd 

på landsmål. Hulda Garborg hadde 

snakka med mannen sin om dette og fått 

støtte for dette synet. Ho ville dessutan 

minna Lavik på at det framleis fanst 

to mål i landet, at ikkje alle miljø som 

skulle skildrast, var prega av landsmål, 

og at ikkje alle forfattarar som ville, enno 

meistra det godt nok. 

Når det gjaldt økonomien hennar, «saa 

kunde eg vist og ha funne Arbeid som 

hadde lønt seg betre enn dei ymse andre 

Ting eg hev brukt mi Tid til i mange Aar 

for Maalsak og national Reising». 

Uglesett 

Det siste var bitre ord, men Lavik 

bøygde ikkje av. I ein hale slo han fast 

at alle bøker på dansk åt «norsken» ut. 

«Endaa um ein skriv ringare paa norsk, 

lyt no enden verta det, at me brøyter 

oss igjenom.» Dermed sat ikkje berre 

Hulda Garborg i riksmålssaksa. Også 

Lavik blei hengd ut då Aftenposten på 

nyåret tok fatt i dei to innlegga og brukte 

dei til å riva mållagsargumentasjonen 

frå kvarandre, for her «tørner theori og 

praxis sammen». Korleis kunne Mållaget 

krevja full administrativ og politisk 

likestilling mellom dei språka også i 

byane, når norskdomsfolk som Hulda 

Garborg og Halvdan Koht likevel hoppa 

mellom måla og «fru Garborg» dessutan 

meinte at landsmål ikkje kunne brukast 

til «skildring af bymennesker”? Og kven 

ville festa lit til landsmålslitteraturen 

dersom det låg under at forfattarane 

av språkpolitiske årsaker skulle skriva 

dårlegare enn det beste dei kunne? 

«Burde ikke nu ledende maalmænd tage 

under overveielse, hvorvidt det ikke 

var heldigere og gavnligere for en norsk 

sprogudvikling, at man lod rigsmaalet 

beholde sin naturlige plads (...) og saa 

lade landsmaalet (...) faa den plads som 

det retteligen fylder efter sin tyngde og 

betydning?» 

Hulda Garborg blei neppe mindre 

uglesett blant målfolket etter dette. 

Arnhild Skre 

Teksten er eit utdrag frå boka 

Hulda Garborg. Nasjonal strateg 

(Det Norske Samlaget, 2011) 

13

Det er jackpot. Det er som ein 

skulle ha site på kontoret til 

Mållaget eller i Aasentunet og 

kasta ut idear om eit drøymeprosjekt. 

«Ok, høyr her. Det må rette seg mot ungar. 

Det er det viktigaste. Og så må det nå 

ut. Hm. Ein tv-serie! Kjempeidé! Ja, det blir 

bra. Kan hende me kan overtale NRK til å 

lage noko litt sånn Linus i svingen-aktig, 

berre på dialekt. Kan hende me kan føreslå 

ei av bøkene til Maria Parr, Vaffelhjarte er 

jo fantastisk. Oi, dette blir gode greier. Og 

så toppar me det heile med Odd Nordstoga. 

Ja! Han er sikkert med. Kven har 

nummeret til Bjerkaas?» 

Og her er han. Tv-serien «Vaffelhjarte» 

går sin sigersgang om fredagane. NRK har 

grave djupt i lommene og spelt inn serien 

på Runde. Og Odd Nordstoga vart med. 

– Det som mest gledeleg er at NRK 

reiser ut og forbi Ullevål Hageby. På premierefesten 

for serien var sjefen for NRK 

Super nesten rørt av di dei hadde greidd å 

få det til. Det er så viktig for ungar lenger 

ute å kunne identifisere seg med det dei ser 

på tv. I tillegg er det jo ein god serie, ikkje 

minst takka vere regissør Atle Knudsen, 

som er mellom dei beste på barneregi her 

til lands. 

– Kunne du seie nei til dette? 

– Det er alltid moro å vere med på musikalske 

prosjekt. Om det var nokon tvil 

i det heile, så var det uansett utslagsgjevande 

at dei tok tak i Maria Parr, den store 

nynorsklandstjerna innan barnelitteratur. 

Det passa meg utruleg godt, og når det 

synte seg at ho hadde lyst til at eg skulle 

vere med, så var det som hand i hanske. 

Sams tematikk 

Om lag samstundes med at serien byrja 

å gå, kom Nordstoga med ny plate. Plata 

fauk til topps på listene og stadfesta posisjonen 

hans som folkekjær artist. Bestevenn 

inneheld songar frå serien, mellom 

anna tittelsongen. Men det er ikkje soundtrack. 

– Serien peikar mot ein tematikk, 

ei kjensle, og plata peikar i same leia. 

Kongstanken var å utvikle dei musikalske 

elementa som eg laga til serien til ferdige 

songar. Og motsett: at element av songar 

kunne bli musikalske tema i serien. Men 

ei plate har sine eigne reglar, medan tv- 

Odd Nordstoga er glad for at Maria Parr 

ville ha han med på vaffelhjartelaget. 

Bestevenen vår 

seriar har sine. Musikken til serien er heilt 

underlagt bileta. Han må fungere til bileta, 

og ikkje som musikkstykke. Noko som kan 

vere frustrerande. Difor har det vore godt å 

ha ein slik ventil som plata har blitt, der det 

musikalske har fått bestemme alt. 

– Er det ei barneplate? 

– Ja, det òg. I starten tenkte eg at dette 

skulle bli ei plate som ungane skulle like, 

og ungar er jo glade i litt tempo. Så i byrjinga 

laga eg ein del som var i den leia, men 

eg fann snart ut at det gjekk ikkje. Eg må 

snakke mitt språk, og eg må vere ærleg. Difor 

er det ikkje blitt ei rein barneplate, sjølv 

om det handlar om familie og gjerne sett 

frå eit barneperspektiv. Til dømes er det 

ein låt på plata som handlar om ein ny vaksen 

som kjem inn i ein heim, ei mor som 

får seg kjærast. Han er skriven ut i frå korleis 

ein unge kunne ha opplevd det, eller ut 

i frå korleis eg som liten ville ha reagert. 

– No er ikkje eg nokon unge, men når 

det kjem til dei store tinga i livet, så har eg 

i grunnen kome fram til at det er det same 

som gjeld for vaksne og for born. Det er 

like viktig for ein vaksen å ha ein ven som 

det er for ein unge. Familien er like viktig, 

og det er like fint med sommar. Sjølv om 

bestemora mi døydde for mange år sidan, 

så er ho like viktig for meg no som då eg 

var liten. 

Godt med innfallsvinklar 

–Sjølv om serien har vore ei inspirasjonskjelde, 

og du leika med tanken om å lage 

ei barneplate, så er songane typisk deg. 

– Eg har vel kan hende nokre avgrensingar, 

men det er min måte å gjere det 

på. Det er vel ein kvalitet å ha ein slags stil, 

som t.d. ein kunstmålar har det. Det er 

denne typen songar eg får best til. For det 

er ikkje slik at eg ikkje prøver andre ting. 

Eg ynskjer jo å utvikle sirkelen min, og gjer 

heile tida forsøk i nye retningar. Men det er 

alltid dei «grenseutvidande» songane som 

ryk ut når det dreg seg mot ferdig plate. 

På den førre plata November prøvde me 

lenge å lage ei meir rocka plate, men det 

fungerte ikkje. Det vart så lite truverdig. 

Så me gjorde ei grov kursendring midt i 

prosjektet, mot meir det vanlege uttrykket 

mitt. Då fungerte det betre. 

– Er det frustrerande? Skulle du ynskje at 

du kunne variere meir? 

– Nei, det har eg ingen problem med. 

odd nordstoga 

◆ Aktuell med plata Bestevenn, som 

inneheld tittelsporet frå tv-serien 

«Vaffelhjarte». 

Eg føler det er artistar som gjentek seg 

meir enn meg. Det er ikkje berre «Odd 

Nordstoga A», «Odd Nordstoga B» og så 

vidare. Det er ein kjerne der, og den trur 

eg eg skal vere lojal mot. Då eg skulle lage 

juleplata saman med Sissel Kyrkjebø, var 

det viktig for meg at det var eg og mitt som 

var med på plata. At eg fekk med meg mitt 

utrykk og setje mitt preg på plata. Om ikkje 

så kunne det jo ha vore kven som helst 

som song. 

– Har du alltid artikulerte innfallsvinklar? 

– Det er i alle fall lettast å ha ei oppgåve, 

ei retning når ein skal lage ei plate. Det er 

mykje enklare enn å berre å sitje å sjå ut 

glaset og vente på at songane skal kome. 

Det held ikkje å tenkje at «no er det på 

tide å gje ut ei plate». Det fungerer sjeldan 

som motivasjon. Dessutan hjelper det godt 

når ein skal møte journalistar, for då har 

ein noko svare når dei spør kva plate dette 

er. Men det varierer jo. På Pilgrim samarbeidde 

eg med Stein Versto, og han hadde 

hengt seg opp i dette vandringstemaet. Då 

gav mykje seg sjølv. November, Heim te 

mor og Luring er berre vanlege plater. Men 

det hjelper godt å ha ein visjon, ei retning 

på det ein held på med. 

Treffsikkert 

I samband med lanseringa var Nordstoga 

gjest i TV2-programmet «Senkveld med 

Thomas og Harald» saman med den amerikanske 

komikaren Michael Winslow. Saman 

spelte dei «Whole lotta love» av Led 

Zeppelin. Winslow brukte utelukkande 

munnen som instrument, og briljerte. 

Snart hamna opptaket på Youtube og vart 

fort sett av fleire hundre tusen. 

–Det der er jo heilt sinnsjukt. Det har 

aldri hendt før. Tidlegare har klypp med 

meg blitt sett av nokre få tusen. No var 

det brått over ein million, og i tillegg er 

det blitt synt på CNN. Det er jo noko heilt 

anna, sjølv om det nok helst var Winslow 

si forteneste. 

– Trur du dette kan gjere det enklare å 

slå i gjennom i USA? 

– Det tviler eg vel sterkt på. 

– Tenkjer du på utlandet i det heile? 

– Tja. Berre det at eg hadde med ein 

song på ei juleplate som kom ut i heile 

Norden, gjer at ein merkar kor liten marknad 

Noreg eigentleg er. Så om ein tenkjer 

økonomi, så er det noko heilt anna å få ein 

låt sånn passeleg populær t.d. i Tyskland 

enn her heime. Men eg syng på norsk og 

dialekt, og det er oppdraget mitt. 

– Kaizers Orchestra gjer vel det nokolunde 

i Danmark? 

– Ja, det kan du seie. Men dei arbeider 

nok annleis når dei skriv tekstar. Janove 

Ottesen tenkjer meir på fonetikk enn kva 

eg gjer, og kan styre meir etter det. Eg er 

jo nærare viselandskapet enn kva Kaizers 

er, så det blir viktigare å forstå innhaldet i 

teksten. Dei har meir lydmålande hooks i 

tekstane sine. Mine eventuelle hooks ligg 

ofte ligg i tydinga. Då kjem du jo litt til kort 

om du ikkje skjønnar norsk. 

– Det er vel fordelar òg? 

– Global musikkultur er superbra, eg er 

heilt for. Men han kan ikkje treffe deg som 

lokal musikk. Når t.d. Madonna lagar ei 

plate, så skal ho treffe like godt i India som 

i Noreg. Då må ho leggje seg på eit anna 

plan enn det t.d. deLillos gjer når dei syng 

om Oslo. Difor kan ho ikkje vere like treffande 

og presis som dei er. Så ved å bruke 

språket mitt og mi verd så mykje som eg 

gjer, så er det større sjanse for at eg treffer 

betre. 

– No sel du plater så det held. Tenkjer du 

nokon gong på tal? 

– I botnen veit eg at eg er heilt sinnsjukt 

privilegert, men tek meg sjølv i å gløyme 

det. Då denne plata kom ut, så hamna ho 

ganske fort på toppen av iTunes, men fall 

så attende nokre plassar. Då vart eg irritert 

over at det skulle gå så fort attende. Men 

hallo! Det er sju hundre og femti norske 

utgjevingar som aldri kjem i nærleiken av 

topp ti, så kva skal eg klage for? Samstundes 

er det jo eit plateselskap som lever av å 

selje plater, så eg kan ikkje seie at det ikkje 

er viktig. 

– Men sidan du spør: Eg er stolt over 

at eg greier å halde på med dette innanfor 

den kommersielle verda eg opererer i. Eg 

må seie det. 


kjartan.hellleve@nm.no

Foto: Hans Fredrik Asbjørnsen

Forfattarane ynskjer at boka skal kunna 

eggja til debatt, mellom anna om kva ein 

bør leggja vekt på i den norske språkdebatten. 

I kapittelet «Lærdomar for den norske 

språkstoda» listar dei opp fem tilrådingar 

der nummer fem lyder: 

«Det er behov for å gje nynorsk ein 

privilegert status i ein viss periode, medan 

språket konsoliderer seg som vanleg 

bruksspråk på dei mest ulike områda i 

samfunnet.» 

JN: – Eg meiner absolutt ein bør ta opp 

dette spørsmålet i den politiske debatten. 

Det spørst sjølvsagt korleis ein gjer det, 

men slik det er no, er det det internasjonale 

maktspråket engelsk som blir favorisert, 

til dømes i akademia og i næringslivet. 

Innanfor våre eigne område i akademia 

favoriserer ein heilt klart publisering på 

engelsk. Tidlegare stod det i Universitetslova 

at undervisningsspråket til vanleg er 

norsk, noko som blei teke vekk for ein del 

år sidan. Her må vi lata oss inspirera av likestillingskampen 

mellom kjønna, der den 

parten som stod svakast, blei favorisert. Då 

er det eit gedigent tankekors at den parten 

som står desidert sterkast, engelsk, blir favorisert 

her til lands, tilmed i reglement og 

retningsliner. 

– Eg trur Mållaget må ta denne kampen 

og prioritera han. Her er det viktig å få det 

medvitne grunnplanet med seg før ein går 

vidare for å påverka politikarar, skuleverk, 

forlag, presse og andre aktørar. 

RT: – Eg seier meg heilt samd med Johannes. 

Steget før favorisering er faktisk 

jamstelling. Som eit døme kan eg nemna 

synleggjeringa av nynorsken. Som Stephen 

J. Walton skreiv i Klassekampen laurdag 

22. oktober, er det store problemet for 

nynorsken er at dei aller fl este ser for lite til 

han. Han legg til at det hadde vore ei enkel 

sak å krevja, slik dei gjer i Canada og 

Belgia, at produkt som vert selde i Noreg 

skal merkjast på dei offi sielle skriftspråka i 

landet, pluss på nordsamisk. Det er eigentleg 

ganske underleg at norske styresmakter 

ikkje innførde dette kravet for lenge 

sidan. Det er 126 år sidan jamstellingsvedtaket. 

Ikkje ein gong regjeringa gjer det ein 

kunne venta på dette området. «Denne 

sida fi nst ikkje på nynorsk» er ei av dei vanlegaste 

meldingane du får om du går inn 

på regjeringa.no. 

Politisk slagkraft 

– Er det eit problem om ein reduserer 

nynorsk til grammatikk og språklege 

uttrykk og gjer han stoverein? Har han 

framleis eit politisk innhald som brukarane 

kan identifi sera seg med? Er han i 

ferd med å mista si politiske slagkraft? 

RT: – Nynorsk er eit nøytralt norsk 

språk som har ein sjølvsagd plass i Noreg. 

Vi som skriv nynorsk, har ikkje så mykje 

meir til felles enn det at vi skriv nynorsk. 

Sjølv om nynorsk passar best som skriftspråk 

i heile landet, skriv dei fl este nynorsk 

16 

Det er på tide å favorisera nynorsk, meiner 

Johannes Nymark og Rolf eil. Saman har 

dei skrive boka Dei ukuelege språka. 

Jamstelling = favorisering 

fordi dei er oppvaksne i kommunar eller 

krinsar DEI der UKUELEGE nynorsken SPRÅKA er hovudmål, og 

◆ Johannes Nymark (fødd 1949) er 

førsteamanuensis i spansk ved Noregs 

Handelshøgskole (NHH). 

◆ Rolf Theil (fødd 1946) er professor i 

allmenn og afrikansk lingvistikk ved 

Universitetet i Oslo. 

◆ Dei ukueleg språka – språkpolitikk og 

språksituasjonar 

har ikkje nokon ideologiske grunnar for å 

gjera det. Dei likar heller ikkje å bli spurde 

om kvifor dei skriv nynorsk. Det bør vera 

naturleg å bruka nynorsk i alle samanhengar, 

og nynorsken bør ikkje vera knytt til 

ein særskild kulturell arv. Eg skriv nynorsk 

som urban søraustlending med arbeidarklassebakgrunn, 

og synest det er den mest 

naturlege tingen i verda. 

– Det er ikkje nokon motsetnad mellom 

å sjå på nynorsken som ein del av eit 

politisk prosjekt og å meina at han ikkje 

skal vera berar av ein særskild kulturell arv. 

Nynorsk og bokmål er to forskjellige språk. 

Dei representerer to forskjellige språklege 

tradisjonar, ein norsk og ein dansknorsk, 

og har begge ein naturleg plass i Noreg, på 

bakgrunn av historia vår. Det er eit godt 

grunnlag for eit politisk prosjekt. 

JN: – Det kjem heilt an på kva ein meiner 

med politikk. Sjølv meiner eg at nynorsk 

framleis er eit viktig motkulturelt 

fenomen. Vi har lite gjennomslag i maktkrinsar, 

så vel politiske som økonomiske, 

medan vi står relativt sterkt på det kulturelle 

området, med mange framifrå skriveføre 

representantar. Dette er sjølvsagt 

òg eitt av dei problema nynorsk har å hanskast 

med. Katalansk, som eg har jobba 

mykje med, står så mykje sterkare enn 

nynorsk fordi dei har den politiske og økonomiske 

makteliten i Barcelona med seg. 

Men dette har som konsekvens at mange 

lenger nede i det sosiale hierarkiet stiller 

seg skeptisk til det katalanske prosjektet. 

– Eg konstaterer forresten at fl eire bokmåls- 

og tilmed riksmålsskrivande forfattarar, 

intellektuelle og journalistar no skriv 

i Dag og Tid på eit sobert nynorsk. Det er 

eit svært interessant prosjekt som kan vera 

med og føra nynorsken ut til fl eire grupper 

i samfunnet. 

To språk 

– Språkmangfald er eit godt ord her i 

garden, og målfolk har tradisjonelt vore 

fl inke til å syna til utlandet for å argumentera 

for nynorsk. Men ordskiftet i 

Noreg har vel helst stått i stampe i bokmål 

kontra nynorsk? 

RT: – Framleis er det stort sett berre ekspertane 

som veit at språkmangfald er det 

vanlege i verda. Det fi nst nesten 7000 språk 

i verda, fordelte på 204 statar. Einspråklege 

statar som Island og Cuba er unnataket. Vi 

håpar boka vår kan vera med på å gjera dei 

faktiske språktilhøva i verda meir kjende. 

Det norske språkmangfaldet blir usynleggjort 

ved at skiljet mellom nynorsk og bokmål 

blir framstelt som ein skilnad mellom 

to «målformer» – altså to «former» for 

norsk. Dette gjer den norske språkstoda 

spesiell. Nynorsk og bokmål er to forskjellige 

språk, med kvar si historie. Det er ikkje 

noko uvanleg med to språk som står så 

nær kvarandre som nynorsk og bokmål. 

Strengt teke er ikkje nynorsk og bokmål så 

like som ein vil ha det til. Dei er forskjellige 

på mange punkt, både i grammatikk, ordtilfang 

og lydsystem. Bokmål og dansk står 

mykje nærare kvarandre. 

– Eg har problem med å sjå at tilhøvet 

mellom nynorsk og bokmål har som følgje 

at samisk er usynleg. Eg er heller ikkje 

utan vidare samd i at dei samiske språka 

er usynlege, og lurar faktisk på om ikkje 

det faktumet at vi har nynorsk og bokmål 

gjer nordmenn fl est meir merksame på og 

opptekne av at språklege minoritetar enn 

mange andre europeiske folk. Dei samiske 

språka er mykje meir synlege i Noreg enn 

til dømes bretonsk og baskisk i Frankrike 

eller dei sorbiske språka i Tyskland. 

Teiknspråkkonsulenten i Språkrådet 

takkar eg den nye språkrådsdirektøren for! 

Sjølv har eg alltid hatt mykje kontakt 

med fl eire av dei språklege minoritetane i 

Noreg -- samar, kvener, romar, taterar og 

døve -- og er kanskje ikkje i stand til å sjå 

at dei er usynlege. På Austlandet møter ein 

forresten støtt folk som synest nynorsken 

er usynleg. Dei trur han berre lever i NRK 

og lurar på om han ikkje snart er daud. 

JN: – At somme språkfag er truga, har 

nok andre årsaker enn ordskiftet og diskusjonane 

bokmål - nynorsk. Den generelle 

trenden i samfunnet dei seinaste tiåra har 

gått frå våre mjuke kultur- og verdifag til 

hardare fag som økonomi og teknologi. 

Forresten er ikkje trenden eins, for eit fag 

som spansk har hatt ein monaleg vekst 

den seinaste tida. Dessutan har ein sett 

ein tendens til auka interesse for språklege 

spørsmål generelt og faktisk også for klassiske 

språk. 

– Det er ikkje berre vi som kan henta 

inspirasjon utanlands når det gjeld språk 

og språkpolitikk. Når eg har vore på kongressar 

i utlandet og halde føredrag om 

forskinga mi om språkpolitikk 

i Noreg, Spania 

og Paraguay, merkar 

eg ofte ei sterk interesse 

for «den norske 

løysinga», med sterke 

innslag av språkleg toleranse. 

Det blir gjerne 

omtala som eit demokratisk 

gode, og somme set 

det faktisk opp mot andre 

språksamfunn der dei 

språklege normene mykje 

meir er baserte på høgstatusvariantar. 

Nyenorma 

– Eg les det slik at de er 

nøgde med intensjonane 

til den nye nynorsknorma. 

Er det ferdige resultatet 

som de håpa på? Og kva 

skal til for å få norma til å 

fungera i praksis? 

JN: – For å seia som sant 

er, så kom innstillinga til den 

nye nynorsknorma så seint at 

vi ikkje fekk sett oss skikkeleg 

inn i innhaldet før boka vår 

gjekk i trykken. Men intensjonane 

bak norma er gode, på 

det viset at vi får normer som 

det er enklare å halda seg til for 

oss nynorskbrukarar. Eg håpar 

at eg ein dag skal koma så langt 

at eg kan skriva til dømes ein 

hel kronikk utan å konsultera 

nynorskordboka. Dei gongene 

eg skriv bokmål, gjer eg det utan 

ordbok. Dette er sjølvsagt slik av 

di ein les bokmål i tide og spesielt 

i utide. Når nynorsk blir like vanleg 

som bokmål i skrift, og normene 

dessutan er enklare, vonar 

eg dette skal lata seg gjera ikkje 

berre for meg, men for mange. 

RT: – Intensjonane er det ingenting 

i vegen med. Sjølv skulle eg 

nok ynskja at norma blei trongare, 

og at mange sideformer hadde gått 

ut i staden for å endra status til jamstelte 

former. Dessutan kunne eg 

ha ynskt meg ei noko meir tradisjonell 

norm med mindre påverknad 

frå bokmålet. Men grunnen til at vi 

støtt og stadig slår opp i ordboka når 

vi skriv nynorsk, har lite med dette å 

gjera. Hovudgrunnen er at vi ser for 

lite til han. 

– Er dette årets julegåve? 

RT: – Ja, jula blir ikkje den same 

utan! 

JN: – Samd med Rolf. For språkfolk 

er dette ei julegåve som i alle fall varer 

heilt til påske. 





Foto: Knut Bry 

Ein koreansk draum 

«Skal du ikkje 

låse?», spør ein 

koreanar guiden 

på veg ut av 

Engelsk-kyrkja. 

Nitti minutt i 

Balestrand er nok 

til å gjere ti sørkoreanarar 

djupt 

forbløff a over 

Noreg. 

Kakikledde og berande på 

feite pressekamera skil denne 

turistgruppa seg ut. Med 

Innovasjon Noreg i ryggen 

er dei ti pressefolka frå Seoul 

på reise for å fortelje avislesarar 

heime om Noreg, dette 

jomfruelege, rike landet 

nord i Europa. Balestrand 

er eitt av få stopp. Dei ti ser 

seg svoltent rundt, der dei 

traskar i ein liten hale bak 

den lokale guiden. Denne 

vesle, fredelege landsbyen 

– er det Noreg i eit nøtteskal? 

Gruppa traskar 

utover mot Balahaugen. 

Dei veit ikkje kor heldige 

dei er. Bygda tek seg godt 

ut i dag; lauvet er på veg 

ut, orden algegrøn, elltoppane 

framleis kvite. 

Balestrand på sitt mest 

overveldande, klar til 

knipsing. 

«Ein kollega av meg 

fekk livet sitt snudd opp 

ned etter å ha sett ordane», 

fortel ein ung 

journalist ved den grublande 

av Kong Bele. 

«Han var utanriksjournalist, 

og så fort 

han kunne, oppsøkte 

han ambassaden for 

å få vite korleis han 

kunne bli norsk statsborgar». 

Vi passerer hagar 

der folk sit i lune 

krokar og pratar 

over ein kaffi kopp. 

Ei kvinne som syklar 

forbi med den 

vesle dottera si på 

bagasjebrettet, blir 

møtt med intens 

kameraknatring. 

Guiden på kulturvandringa, 

Mary 

Menes, helsar. 

Knipsinga roar 

seg, men den 

vesle situasjonen har gjort inntrykk. 

«Alle er så avslappa her», 

seier ein av journalistane. «Mary 

ser ut til å kjenne alle. Seoul, derimot, 

er aggressivt. Folk jagar rundt 

og er travle». 

Mary er engelsk, men har 

budd i Balestrand i litt over eit 

halvt hundreår. Ho var den første 

som dreiv turistkontoret i bygda. 

Ho fortel levande om korleis den 

tyske keisaren kom til å vanke i 

ordane. Om Fridtjof den frøkne 

og Balestrand sin første epoke som 

turiststad. Neste stopp er Villa 

Normann, eitt av dei raude drakestilshusa 

med «the Norwegian 

feeling». Mary kjenner eigaren, og 

tek gruppa med fram i hagen for 

å studere huset på nært hald. Dei 

heidenske drakehovuda vekkjer 

forundring. For sa ikkje Mary at 

nordmenn fl est tilhøyrde statskyrkja? 

Ved Askelund Futegard skal 

følgjet snu. Mary gir pressefolka 

litt tid før ho ropar dei til seg. Den 

erfarne guiden har sett mykje endre 

seg sidan ho kom til Balestrand 

i 1958. «Den gongen rodde folk 

til Tjugum kyrkje på søndagar», 

smiler Mary. I dei dagar var det 

fem bilar i bygda. Dei tilhøyrde 

lensmannen, doktoren og andre 

med sentrale stillingar. «Folk var 

medvitne om sin plass i samfunnet», 

forklarar Mary. «Vanlege 

balestrendingar letta på hua til 

visse andre». Gjennom åra er klasseskiljet 

viska ut, til liks med skiljet 

mellom turist og balestrending. 

«Men det var først då balestrendingar 

sjølve tok til å reise, at ting 

blei annleis», seier Mary. 

Ho ser nervøst på klokka. Sørkoreanarane 

har eit stramt skjema, 

og må snart vere tilbake på Kviknes. 

Fotografane er i gang med å 

knipse kvarandre og ein norsk fotograf 

dei har fått høyre er kjendis: 

«Is he really famous? I’m doing a 

story on him!», kunngjer ei kvinne 

og hentar fram skriveblokka. 

På tilbakevegen kjem PR-agenten 

Nancy og grip meg i armen. 

Vi går fort og med korte steg mot 

Kviknes mens ho fortel at mange 

frå Sør-Korea ønskjer å oppleve 

Noreg, med vekt på «oppleve». 

Folk i det nye Sør-Korea er nemleg 

ute etter meir enn attraksjonar og 

vakre ordar. Som nordmenn har 

også dei fått meir mellom hendene, 

og velstanden har gjort noko med 

dei. «Tourist» er blitt «visitor», 

forklarar Nancy. «Vi vil bu her og 

oppleve dykk. Det held ikkje lenger 

berre å sjå». 

Ein kvinneleg journalist kjem 

bort for å dele tankar om paradiset 

Noreg. «I Sør-Korea betyr karriere 

alt. Menn må vere på kontoret 

frå ni til ni for å vere gode nok, og 

gjerne gå ut etterpå. Alle strevar 

etter status og tekniske duppedittar». 

Ein mannleg skribent seier 

han godt kunne tenke seg livet i 

Noreg – skrive bøker og vandre i 

ellet. Den kvinnelege journalisten 

held fram: «Noreg og ordane er 

vakkert og har rein luft og blide 

menneske. 

KNUT BRY (FOTO) 

IDUN A. HUSABØ 

Bileta og teksten er henta frå 

boka Balestrand (Skald, 2011). 

17

18 

Ikkje lenger «Fader vår» 

i den nye Bibelen 

Det er 33 år sidan sist. 

Den 19. oktober blei 

den nye Bibelen lansert, 

i ny omsetjing og 

ny språkdrakt. 

Den nye omsetjinga byr på til 

dels store endringar. Mellom 

anna heiter det ikkje lenger «Fader 

vår, du som er i himmelen!», 

men «Vår far i himmelen!». Det 

er heller ikkje lenger noko herberge 

i juleevangeliet. 

Meir presis 

– Betlehem var ein fattig by, det 

var ikkje noko herberge der då 

Jesus blei fødd. Vi har difor omsett 

dette med «det var ikkje 

husrom for dei», seier generalsekretæren 

i Det Norske Bibelselskap, 

Stein Mydske, til NTB. 

Til saman femti menneske 

har vore involverte i arbeidet 

med å omsetja Bibelen. Ifølgje 

Mydske er språkdrakta i den 

nye Bibelen meir presis. 

– Vi har prøvd å stramma inn 

språket og erna klisjeane. I staden 

for klisjear har vi late bileta 

stå der i si eiga kraft, seier han. 

Han trur den nye omsetjinga 

vil nå nye grupper lesarar, mellom 

andre fl eire ungdommar. 

I kø for Bibelen 

Det var kø framfor inngangen til 

éin av dei kristne bokhandlane i 

Oslo då den nye Bibelen endeleg 

var tilgjengeleg for lesarane. 

Dei ivrigaste hadde lege i kø 

heile natta. 

Teologistudent Anders Hove 

frå Vik i Sogn og Fjordane, for 

høvet utkledd som Jesus, hadde 

møtt fram klokka 20 kveld før 

og lagt seg til å sova klokka 1, 

for å sikra seg ein av dei første 

biblane. 

– Vi har vore her i heile natt, 

seier han til NTB. Glad for endeleg 

å ha den nye utgåva mellom 

hendene. 

– Denne skal eg ta fram 

og lesa i når eg har litt meir ro 

rundt meg, seier han. 

Knausgård 

Arbeidet med den nye bibelomsetjinga 

starta for elleve år 

sidan. Både teologar og forfattarar 

har vore med i prosjektet. 

Resultatet er ei ny omsetjing på 

bokmål og på nynorsk. 

Ifølgje prosjektleiar for lanseringa 

Dag Smemo er omsetjinga 

i den nye Bibelen endå 

nærmare grunnteksten. Dette 

kjem mellom anna av at det sidan 

sist er gjort nye funn, blant 

anna i Daudehavsrullane. 

– Den nye Bibelen er halden 

i eit friskt og godt språk, og omsetjinga 

er solid og skikkeleg og 

held kontakten med grunntekstane, 

seier han. 

Blant forfattarane som har 

bidrege til den nye omsetjinga, 

er mellom andre Karl Ove 

Knausgård, Håvard Rem og Jon 

Fosse. 

På nettet 

Generalsekretæren i Bibelselskapet 

trur at den nye Bibelen 

vil nå ut til svært mange. 

– Dette er den største dagen 

i mitt profesjonelle liv som teolog, 

seier han. 

Den nye Bibelen er førehandstinga 

av 15 000. Det første 

opplaget er på 100 000 eksemplar. 

Den førre Bibel-utgåva er 

selt i to millionar utgåver. 

Og den nye Bibelen er allereie 

tilgjengeleg på nettet på 

nettstaden Bibel.no. Der blir 

også dagens bibelord lagt ut 

kvar dag. 

(Nynorsk Pressekontor) 

MEIR PRESIS: – Vi har prøvd å stramma inn språket og erna klisjeane, 

seier generalsekretæren i Det Norske Bibelselskap, Stein Mydske. 

Foto: Bibelselskapet/Dag Kjær Smemo 

Heilage ord i 

Det norske bibelselskap har nettopp lansert ei ny omsetjing 

av Bibelen. I denne kronikken dreg Per Halse 

trådane attende til dei fyrste freistnadene på å bruke 

landsmål til heilage tekster. 

Etter at Jesus for generasjonar av 

nordmenn «efter sin Sædvane» 

hadde gått «ind i Synagogen 

– paa Sabbatsdagen», kunne 

ein frå 1880-åra lese eit evangelium 

der han gjekk «um Kviledagen inn 

i Stemnestova». I innleiinga til Herrens 

bøn fekk det gamle danske «Naar I bede, 

da siger» den nye forma «Naar de beda, 

skulo de segja». Ein språkleg revolusjon 

var på gang. 

Leiande geistlege så vel som det vakte 

lekfolket var skeptiske til å føre målstrevet 

inn på det religiøse området. Motstanden 

var delvis grunna i vanetenking og ein 

inngrodd redsel for endringar i kyrkjelivet. 

Motviljen vart ikkje mindre av at fl eire 

målmenn målbar moderne tankar, og 

såleis vart saka ofte knytt til fritenkjeriet. 

Typisk nok kunne den lærde teologiprofessoren 

Carl Paul Caspari i 1884 klage 

over «alt det Narrevæsen med Maal-, 

Kvinde- og Totalafholdssagen, og alt det 

radikale Kjeltringvæsen». 

Eit anna argument var at landsmålet 

var altfor lite utvikla til å kunne brukast 

på religiøse tekster. Bondelensmannen 

og politikaren Lars Liestøl 

repliserte at Bibelen var omsett 

til så ymse språk i verda, og han 

kunne ikkje forstå at «det norske 

Sprog er simplere end de vilde barbariske 

Hedningmaal». 

Etter ein lang og intens debatt 17. 

juni 1881 vedtok Stortinget å løyve midlar 

til Det norske samlaget for ei prø- 

veomsetjing av Nytestamentet – «paa 

Betingelse, at Kirkedepartementet 

godkjender Valget af de Mænd, der 

overtage Oversættelsesarbeidet, 

samt at Arbeidet, før det udgives, 

undergives en Bedømmelse, som 

nævnte Departement fi nder betryggende». 

Med statsstøtte og departemental 

kontroll fekk omsetjinga status, og det fyrste 

landsmålstestamentet vart ein viktig 

milepåle i soga om nynorsk kyrkjespråk. 

Det er ei spennande og mangslungen 

soge, men som det tidlegare ikkje har vore 

forska mykje på. Underskrivne forsvarte i 

2009 ei avhandling om temaet på nesten 

seks hundre sider, og for å gjere stoff et lettare 

tilgjengeleg er det nyleg redigert om 

til eit bokformat med halve omfanget. 

Gudsord i folkemålet 

Frå 1850- og 60-åra gjev kjeldene glimt av 

ihuge etter å kle religiøse tekster i folkespråket. 

Motivasjonen var delvis nasjonal. 

Det Det handla om å å markere markere norsk eigenart 

og suverenitet. Samstundes sameina 

somme somme slike synsmåtar med med kyrkjelege kyrkjelege 

og misjonerande føremål. Frå rundt 1870 

vart så vel salmar og preiker som katekismer 

og bibelstykkje publiserte i norsk 

språkdrakt. Bak dei tiltaka stod idealistiske 

einskildpersonar og ingen kyrkjelege 

organ. 

Eit solid fundament for det nye kyrkjespråket 

vart lagt med Samlaget si omsetjing 

av Nytestamentet i 1880-åra. Dei som 

gjorde arbeidet, var Ivar Aasen, Johannes 

Belsheim, Elias Blix og Matias Skard. Dei 

fi re hadde alle vakse opp med bygdedialekten 

som morsmål, og dei hadde røynt 

den store avstanden til bokspråket i kyrkja 

og skulen. Dei skjemdest ikkje over bakgrunnen 

sin, men synte heile livet samhug 

med bygdekulturen, venstrepolitikken og 

dei folkelege rørslene. Samstundes synte 

dei seg så fagleg kompetente at dei vann 

respekt også hjå somme i den gamle eliten. 

Oppfatninga av målstrevet som radikalt 

kan ha medverka til at testamentom- 

testamentom- 


simpelt språk? 

setjinga i praksis vart noko «konservativ». 

Vala av lese- og seiemåtar heldt seg nær 

til dei tradisjonelle bibelutgåvene. Det 

å bruke folkespråket var i seg sjølv så 

drastisk at omsetjargruppa vegra seg for 

å støyte lesarane meir enn naudsynt. Slik 

fekk høgtidspreget prioritet framfor det 

talemålsnære. Men om formuleringane 

stundom var litt kronglete, vart landsmålstestamentet 

ei «grunntekst» for vidare 

arbeid med nynorsk kyrkjespråk. 

Norskdom og kristendom 

I 1890-åra og tidleg på 1900-talet utvikla 

nynorsken seg frå å vere stempla 

som fritenkjarsk til å få departementalt 

autoritetsstempel til kyrkjebruk. Det 

vart arbeidt vidare med bibelomsetjing, 

bibel- og kyrkjesoger, nye katekisme- og 

forklåringsutgåver og salmar og songar til 

gudstenestebruk så vel som for vekkingskristendomen 

på bedehusa. 

Prosessane gjekk raskare i kyrkja og 

skulen enn i lekmannsmiljøa og mange 

heimar. For det eine hadde det med 

statskyrkjeordninga å gjere. Dei folkelege 

rørslene fekk ein oppslutnad i storting 

og styringsverk som pressa reformer på 

eit til dels motviljug presteskap. I tillegg 

meiner eg at den norske 


lekmannskristendomen – til liks med frikyrkjene 

i landet – generelt har vore meir 

konservativ og skeptisk til endringar enn 

folkekyrkja. Dei nasjonale straumane som 

inkluderte målfolket og ei veksande frilynt 

ungdomsrørsle slo raskare inn i soknekyrkjene 

enn i bedehusa. 

Koplinga av kristendom og norskdom 

vart særleg tydeleg frå tida kring hundreårsskiftet. 

I hovudstaden vart det arbeidt 

for ei landsmålskyrkje, og etter kvart kom 

det eigne målprestar både der og i andre 

bispedøme. 

Det offi sielle gjennombrotet for nynorsk 

kyrkjespråk ser eg i og med autorisasjonen 

av tekst- og altarboka hausten 

1907. Frå då var det ingen veg attende. 

Sjølv om det skulle gå nye orten år før 

heile Bibelen var sett om, og sjølv om 

prestane lenge kunne setje seg imot lokale 

ynske om skifte av liturgispråk, hadde 

nynorsken openbert vunne innpass i Den 

norske kyrkja. 

Anton Chr. Bang var biskop i hovudstaden 

frå 1896 til 1912. I åra rundt hundreårsskiftet 

var han den einaste biskopen 

som rådde til at landsmålet fekk innpass i 

gudstenestelivet. Fyrst med utnemninga 

av V.A. Wexelsen i 1905 fekk han ein kollega 

som var positiv til målsaka. 

Dei fyrste praktiserande målbispane 

vart sunnmøringen 

Bernt Støylen 

(Kristiansand 

«alt det Narrevæsen med Maal-, Kvinde- og Totalafholdssagen, 

og alt det radikale Kjeltringvæsen» 

1913–1930) og jærbuen Peter Hognestad 

(Bergen 1916–1931). Grunnleggjarane 

av det nynorske kyrkjespråket høyrde til 

eit akademisk, kristeleg og folkeleg miljø. 

Gjennom klassereisa hadde dei teke vare 

på ein bagasje frå allmugen og bygdekulturen 

som plasserte dei på venstresida i 

politikken. 

Nytt kyrkjespråk 

Kva så med språkstoda på det religiøse 

området i dag? Både talemål og skriftspråk 

er i utvikling. Dermed er heller ikkje 

bibeltekstene omsette ein gong for alle. 

Det vil alltid vere behov for endringar. 

Det norske bibelselskap har nettopp 

lansert ei ny omsetjing av Bibelen. Omsetjingsarbeidet 

til bokmål og nynorsk 

har gått føre seg parallelt, og selskapet har 

gjort seg nytte av kompetente folk både 

når det gjeld forståinga av grunntekstene 

og bruken av moderne norsk. Hebraiskog 

greskkunnige teologar har samarbeidd 

med fi lologar og forfattarar om den stilistiske 

utforminga. 

I pionertida for nynorsk kyrkjemål var 

det stor skepsis i Bibelselskapet mot å ta 

ansvar for utgåver på folkespråket. Det 

var som nemnt Samlaget som stod føre 

det fyrste landsmåls-testamentet (1889), 

og seinare vart det Studentmållaget i Oslo 

som fekk omsett heile Bibelen Bibelen (1921). 

I det siste halve hundreåret har derimot 

selskapet arbeidt grundig grundig og godt godt 

med med dei dei to norske målformene målformene på ein 

jamstelt måte. Som Som i 1880-åra er det også også 

på 2000-talet mange omsyn å ta når bibeltekstene 

skal setjast om til dagens 

levande språk. Aasen-orda om å 

gjere alle til lags, gjeld i høg grad for 

heilage tekster. 

Somme vil like og andre vil 

mislike at «or» mange stader er 

skifta ut med «ut av», at grannar 

har vorte naboar, og at «verken» tek 

over for «korkje». Meir skeptisk er 

eg til at «kyrkjelyd» er skifta ut med 

«forsamling». Den tradisjonelle nynorsktermen 

minte oss om at «kyrkje» 

og «kyrkjelyd» gjev att det 

same ordet frå grunnteksta. 

Dei jødiske gudshusa 

og forsamlingane vart på 

landsmål fyrst kalla «stemnestover”. 

Frå 1907 har dei 

vore «synagoger», men 

den siste omsetjinga 

har endra kjønnet til 

maskulinum. Ordet er 

hokjønn på gresk og 

innarbeidt som det 

på nynorsk. Kvifor 

då dette grammatikalske 

kjønnsskiftet? 

Slike småkritiske 

spørsmål rokkar ikkje 

hovudinntrykket 

av at den nye bibelutgåva 

er svært god. Ta 

og les! Ved å samanlikne 

Foto: Bibelselskapet/Dag Kjær Smemo 

ulike omsetjingar vil 

ein oppdage nye 

Car Paul Caspari, 1884Åsa Palviainen 

sider og få meir ut av tekstene. 

Andre kyrkjelege organ har ikkje hatt 

like god hand med nynorsken som Bibelselskapet. 

Gjennom dei siste åra har også 

gudstenesteordninga vore under revisjon. 

Sommaren 2008 sende Kyrkjerådet den 

reforma på høyring. Då var dei nynorske 

tekstene så fulle av feil at ein kunne undrast 

på om dei var konverterte frå bokmål 

av eit dårleg dataverkty. 

Innimellom mange korrekte former 

kunne me lese reine bokmålsord som 

«se», «anse» og «vann» i tillegg til ei rekkje 

bastardar som «fråvikes», «avgjeringar», 

«kyrkjelydsrådet» og «beskriving». 

Då slurvet kom fram i media, vart det 

skulda på hastverk. 

Dette er tankevekkande i forhold til 

den tidlege historia om kyrkjeleg nynorsk. 

I ei tid heilt utan skrivemaskinar eller dataverkty, 

før det fanst noko nynorsk rettskrivingsordbok 

og medan kyrkja enno 

ikkje hadde annan administrativ stab enn 

den departementale, vart det verkeleg 

investert tid, krefter og pengar på å forme 

eit nytt bibel- og kyrkjespråk. Den gongen 

var landet vårt ganske fattig, men det vart 

løyvt ressursar og arbeidt samvitsfullt 

med å gje dei religiøse tekstene eit så korrekt, 

godt og tenleg språk som råd. 

På slutten av 1800- og byrjinga av 

1900-talet streva kompetente folk med 

salmar, katekismer, bibelord og liturgiske 

tekster i dagar, månader og år. For 

å få gode resultat laut det samarbeid til. 

«Oversættelsen af Menighedens Grundtro 

(Den apostoliske truvedkjenninga) 

og Grundbøn (Fadervår) er intet let Arbeide», 

skreiv Matias Skard i 1879, «Det 

overstiger Enkeltmandens Kræfter.» Sjølv 

sat han gjennom 1880-åra i mange og 

lange møte med Johannes Belsheim, Elias 

Blix og Ivar Aasen for å fi nne dei rettaste 

og beste norske attgjevingane av gresken i 

Det nye testamentet. 

Sjølv om «Aasen og Belsheim var 

svære til å fortelja historier så arbeidet 

stundom vart noko bortheft», heldt dei 

fast ved motivasjonen og fullførte eit arbeid 

som det framleis står stor respekt av. 

Seinare fann liknande drøftingar og fl ikkingar 

stad med omsyn på den nynorske 

liturgien. Berre det beste var godt nok når 

folkemålet skulle gjerast til kyrkjespråk. 

Dei gav oss ein arv. 

PER HALSE 

Per Halse er teolog og har sidan 1991 undervist i 

kristendomskunnskap ved Høgskulen i Volda. Han 

har doktorgrad frå Universitetet i Oslo med avhandlinga 

«Gudsord og folkemål. Framveksten av nynorsk 

kyrkjespråk 1859 –1908» (2009). Avhandlinga fi nst 

også i bokform: Gudsord og folkespråk. Då nynorsk 

vart kyrkjemål, Tapir akademisk forlag (2011). 

19

20 

nmu 

Janne Nygård 

Invitasjon 

til digital 

dugnad 

Norsk Målungdom kallar i desse dagar 

inn til ein stor digitaldugnad, 

der målet er å reinske opp i det 

bokmåls– og engelskdominerte 

språket på nettstadene der norsk 

ungdom ferdast ofte. Det er ganske 

enkelt – og alle kan vere med. 

Vi hugsar alle dommedagsprofetia 

om korleis Internett og den auka 

globaliseringa kom til å ta livet 

av nynorsken. I dag tenkjer vi litt 

annleis. Vi har fått nynorsk Wikipedia, 

nynorsk Facebook, nynorske 

nettbankløysingar og gode 

nynorskbloggarar som spreier 

nynorsk tekst til ungdom utanfor 

skuletida. Og sjølv om det er – og 

alltid kjem til å vere – mykje bokmål 

og engelsk på nettet, opnar 

den nye teknologien for at nynorskbrukarar 

sjølv kan omsetje 

sider og tenester slik at dei vert 

parallellspråklege. Ved å ta språket 

i eigne hender kan vi sikre at det 

fi nst nynorske alternativ til alle 

som vil ha det i Noreg. 

Ein vinn-vinn-situasjon: Etter kvart 

har det kome mange nynorske 

nettløysingar. Dei som utviklar 

operativsystem, e-postlesarar eller 

kva det måtte vere, er generelt 

positive til at teksten deira blir 

omsett til nynorsk, då dei fl este 

ønskjer å kunne levere tenester på 

språket til brukaren. Om vi legg 

ned ein liten innsats, vil det arbeidet 

vi gjer, glede alle. Fleire produsentar 

av nettløysingar har allereie 

delt tekstfi lene sine, slik at det 

skal vere mogleg for brukarane 

sjølv om omsetje dei til sitt språk. 

Kva teneste saknar du på ditt eige 

språk? Meld frå til Målungdommen, 

så tek vi saka vidare. 

Korleis kan du bidra? Ein enkel stad 

å byrje vil vere nett-leksikonet 

Wikipedia. Her fi nst både ein 

nynorskversjon og ein bokmålsversjon, 

men bokmålsversjonen 

er soleklårt størst. Alt ligg til rette 

for at nynorskbrukarar fritt kan 

omsetje artiklar frå bokmål til 

nynorsk om alt i heile verda, eller 

skrive artiklar om emne som ikkje 

fi nst i bokmålsversjonen. I løpet 

av berre ein halvtimes lunsj-dugnad 

kan du vere med på å auke 

artikkeltalet på nynorsk Wikipedia 

med eit par artiklar. Om du vil 

lese meir om dugnaden vår, har 

vi oppretta ein dugnadssentral på 

nettet, dugnad.nynorsk.no, der du 

kan halde deg oppdatert og melde 

inn prosjekt eller få opplysningar 

om prosjekt du kan vere med på å 

omsetje. Så kast deg over tastaturet 

med den gule nynorskbibelen i 

hand – og skriv! 

Fem nynorskbøker nominerte til Brageprisen 

Fem nynorskbøker er nominerte 

til Brageprisen. Det er Gunstein 

Bakke med romanen Maud og 

Aud. Ein roman om tra kk (Oktober) 

og dei re Samlagsforfattarane 

Agnes Ravatn, Mette Karlsvik, 

Sunniva Relling Berg og 

Vegen til meir 

nynorsk på nettet 

går gjennom 

dugnadsarbeid. 

Norsk Målungdom har lansert 

noko dei kallar Nynorsk 

digitaldugnad. Dei unge nynorskforkjemparane 

ønskjer å 

leggje til rette for at kven som 

helst skal kunne bidra i arbeidet 

med å nynorskifi sere den 

digitale verda. 

– Planen er å engasjere 

tenestetilbydarar, vanlege nynorskbrukarar 

og våre eigne 

aktivistar og medlemer i ein 

felles innsats for digital nynorskvekst, 

seier Vebjørn 

Sture (23), nestleiar i Norsk 

Målungdom. 

Fritidsinnsats 

Sture vonar satsinga vil samle 

både nye og gamle nynorske 

internettaktivistar. 

– Det er mange nynorskingar 

der ute – både i og utanfor 

målrørsla – som har lagt ned 

mange timars gratisarbeid på 

fritida for å omsetje nettsider, 

programvare og applikasjonar 

til nynorsk. Med Nynorsk digitaldugnad 

ønskjer vi å styrkje 

det arbeidet, både gjennom 

å rette søkjelyset mot 

det, og gjennom å rekruttere 

fl eire bidragsytarar, forklarer 

Sture. 

Som ein paraply for pro- 

– Når Kulturdepartementet 

legg opp til å krevje norsk 

teksting av fi lmar som får 

statsstøtte, er det openbert 

at kravet må omfatte teksting 

på både nynorsk og bokmål, 

seier Janne Nygård (21), leiar 

i Norsk Målungdom. 

I juni sende Kulturdepartementet 

framlegg til endringar 

i fi lmstøttereglane ut på høyring. 

I høyringsbrevet føreslår 

departementet å krevje at alle 

statsstøtta fi lmar skal tekstast 

«på norsk» av omsyn til folk 

med nedsett høyrsle. 

Nygård meiner departementet 

bør presisere at 

«norsk» inneber både ny- 

Arnhild Skre som er nominerte 

i kvar sin Brage-kategori. Mette 

Karsvik er nominert i klassen for 

skjønnlitteratur for romanen Bli 

Björk. Det er stor førehandsinteresse 

for boka, som vert lansert 

23. november. Bli Björk er ein ro- 

Målungdommen 

lanserer digitaldugnad 

STYRKJE ARBEIDET: – Mange har lagt ned mange timars gratisarbeid på fritida for å omsetje nettsider, 

seier nestleiar Vebjørn Sture i NMU. Han vil ha eire med. Foto: sjølvportrett 

sjektet har Målungdomen 

oppretta ein eigen dugnadssentral 

på nettet, under den 

høvelege adressa dugnad.nynorsk.no. 

Dugnadssentralen 

skal fungere som rettleiing for 

dei som vil bidra, men kanskje 

ikkje veit heilt korleis, og som 

utstillingsvindauge for alt det 

som blir gjort. 

– Vi håpar folk bruker 

kommentarfelta til å skryte 

litt av seg sjølve når dei har bi- 

Krev fi lmtekst på begge måla 

norsk og bokmål. 

– Nynorsk og bokmål har 

vore jamstelte som offi sielle 

språk i Noreg sidan 1885. Så 

seint som i 2008 slo stortingsmeldinga 

Mål og meining 

fast at «det overordna målet 

for språkpolitikken byggjer 

på den erkjenninga at norsk 

er kløyvd i to skriftspråk». 

Kulturdepartementet seier 

ingenting om dette i denne 

saka, og med mindre dei presiserer 

det, risikerer vi at all 

fi lmtekstinga kjem på bokmål, 

utdjupar Nygård, som 

påpeiker at ekstrakostnadene 

ved å tekste fi lmane på begge 

språka er marginale. 

drege med noko. Det å få sjå at 

andre også er med og dreg lasset, 

verkar ekstra inspirerande 

for alle, smiler Sture. 

Utviding 

I første omgang blir dugnaden 

konsentrert om å bidra på 

Nynorsk Wikipedia, omsetje 

fi lmtekstar og omsetje fri programvare. 

NMU-nestleiaren 

varslar alt no at satsinga skal 

utvidast utover hausten og 

Departementet argumenterer 

sjølv for det nye kravet 

med å vise til at tekstekostnadene 

vert dramatisk reduserte 

som følgje av digitaliseringa 

av kinoane. Dimed vil det heller 

ikkje vere noko økonomisk 

problem å tekste fi lmane parallelt 

på bokmål og nynorsk. 

Den unge målungdomsleiaren 

meiner dette opnar for 

mykje større valfridom, både 

for kinoar og fi lmsjåarar. 

– Med teksting på både 

nynorsk og bokmål vil kinoar 

som ønskjer det, kunne vise 

fi lmar med nynorsk tekst. 

Samstundes vil tekstfi lene 

kunne brukast om att på 

man om Björk og familien hennar 

i tida før Björk slo gjennom som 

internasjonal artist. Agnes Ravatn 

er nominert i kategorien sakprosa 

med Folkelesnad som kom i vår, 

Arnhild Skre i kategorien biogra 

for Hulda Garborg. Nasjonal 

vinteren. 

– Vi er særleg interesserte 

i å omsetje fl eire tenester innanfor 

sosiale media. Likeins 

håpar vi også at vi får tilbydarar 

av ulike nettbanktenester 

og mobilordlister med på 

laget, slik at dei kan leggje til 

rette for dugnadsomsetjing 

av tenestene sine. Desse tinga 

kjem vi tilbake til så snart vi 

får på plass avtaler med tenestetilbydarane, 

lovar Sture. 

DVD, slik at brukarane sjølv 

får velje kva mål dei vil ha den 

norske teksten på. 

Nygård minner også kulturministeren 

om den gjeldande 

norske språkpolitikken 

som Kulturdepartementet 

sjølv utarbeidde i 2008: 

– Stortingsmeldinga «Mål 

og meining» slår tydeleg fast 

at nynorsk alltid høyrer med i 

samanhengar der norsk språk 

blir tematisert. Vi reknar med 

at departementet tek dette 

prinsippet til følgje og justerer 

forskriftsendringane til å omfatte 

teksting på både nynorsk 

og bokmål, slik at det er i tråd 

med gjeldande språkpolitikk. 


strateg, og Sunniva Relling Berg med 

ungdomsromanen Utfor i kategorien 

barne- og ungdomsbøker. 

– Eg er takksam for at dei nominerte 

forfattarane valde Samlaget 

som samarbeidspartnar for desse bokprosjekta. 

Eg er også imponert over 

Me har vore gjennom ei tid der 

samnorsktanken har vore dominerande. 

Heldigvis har Stortinget 

vedteke at tilnærmingspolitikken 

skal skrinleggjast. 

Bokmålsfolket har teke konsekvensen 

av dette og stramma 

opp bokmålet. Ein skulle tru at 

Noregs Mållag hadde gjenge inn 

for det same, men diverre så har 

ikkje det skjedd. For meg ser det 

ut til at det i Noregs Mållag er så 

mange samnorskforkjemparar at 

dei greier å forseinke oppstramminga 

av det nynorske skriftmålet. 

Det var etter at eg vart godt 

vaksen at eg kom aktivt inn i 

målrørsla, eg er sentral i styret 

både i Telemark Mållag og Vinje 

Mållag, men det er som privatperson 

eg skriv dette innlegget. 

Eg har med uro fylgt med i 

utviklinga i Noregs Mållag, og 

sett kor stor motstand dei har 

fått, dei som vil laga ein reinare 

nynorsk. 

Ein som har vore sentral i 

dette arbeidet er Arvid Langeland 

frå Voss mållag; dei skipa alt 

i 2004 til fyrste møtet for å samle 

støtte for ei ny rettskriving for 

nynorsk. 

På landsmøtet i Noregs Mållag 

på Sand i år føreslo Voss 

mållag å sende denne fråsegna 

til Språkrådet og Kulturdepartementet 

om framlegget til ny ny- 

Det var den store kritikaren 

Samuel Johnson som først nytta 

omgrepet «the metaphysical 

poets» om den generasjonen av 

diktarar som John Donne (1572– 

1631) høyrde til. Og med det 

freista han å sirkle inn sentrale 

element i deira diktariske førestellingsverd. 

Seinare kritikarar, mellom 

anna T. S. Eliot, har vist oss at 

dette omgrepet til ei viss grad 

fungerer reduksjonistisk. Særleg 

viss ein tenkjer på at desse diktarane 

òg hadde hug til røyndomsnære, 

sanselege og meir profane 

skildringar av til dømes erotikk 

og kjærleik – altså ikkje berre den 

åndelege og sublimerte forma for 

kjærleik. I tillegg kjem Donne sin 

store sans for humor; mange av 

dikta tek form av ein lokkande 

dialektikk mellom alvor og leik. 

Vidd og humor er heilt sentrale 

ingrediensar i diktinga hans. Humoren 

kan gjerne ha ein makaber 

brodd, som til dømes i diktet 

e Relic. 

Litteraturhistorisk vert Donne 

klassifi sert som barokkdiktar, og 


redaksjonen i Samlaget som har fått 

fram re Brageprisnominerte på eit år, 

seier direktøren i Samlaget, Edmund 

Austigard, i ei pressemelding. 

Brageprisen vert delt ut for 20. 

gong i år, og det skjer i Oslo 24. november. 

(LNK) 

Me treng ei ny nynorsk rettskriving 

ytring 

norskrettskriving: 

«Framlegget til ny rettskriving 

for det nynorske skriftmålet opnar 

i urovekkjande grad for tilnærming 

til eller reint samanfall 

med bokmål. Det er ikkje vorte 

ei tydeleg, enkel og stram norm. 

Noregs mållag bed difor om at 

framlegget vert gjennomgjenge 

på nytt. 

Former og skrivemåtar som 

frå og med mellomkrigstida er 

komne inn i nynorsken med det 

overordna føremålet å nærma 

han til bokmålet, må takast ut, 

og nynorsken må atter tuftast 

på normeringsprinsippa til Aasen. 

At nynorsken soleis kan stå 

fram som eit tydeleg, sjølvstendigt 

standardspråk med minimal 

valfridom på line med andre europeiske 

standardsspråk, er ein 

viktig føresetnad for å stå imot 

presset frå det dominerande 

bokmålet.» 

Éin fl okk i landsmøtet ville 

akseptera tilnærming til bokmål, 

medan ein annan fl okk meinte 

at nynorsk er eit sjølvstendig 

språk og må dyrkast på sin eigen 

grunn. Landsmøtet greidde ikkje 

å samle seg om ei felles fråsegn, 

og dermed vart fråsegna som 

dei komplekse og hermeneutisk 

utfordrande dikta hans inneheld 

dei fl este av dei formelle kjenneteikna 

i barokkdiktinga. Mellom 

anna utprega bruk av parallellismar, 

antitesar, paradoks, utvida 

metaforar, dristig rimbruk, og intrikate 

og snirklete strofeformer 

og versmønster. 

Barokkdiktinga er gjerne retorisk 

i si utforming, og det gjeld 

til overmål for Donne òg. Desse 

styret i Noregs Mållag vedtok 

i februar ståande som Noregs 

Mållag sitt syn, og fråsegna deira 

enda slik: 

«Styret i Noregs Mållag meiner 

at rettskrivingsnemnda alt i 

alt har gjort eit godt arbeid, og at 

nemnda sitt framlegg som heilskap 

er eit godt framlegg i tråd 

med nemnda sitt mandat. […] 

Vi vil takke rettskrivingsnemnda 

for arbeidet deira.» 

Eg vil illustrera kva dei har 

takka for med to versjonar av ei 

lita forteljing: 

1. Den nye nynorskrettskrivinga 

som skal gjelda frå 1. august 

2012, bokmålsnær versjon: 

«Pål liker å svømme, og han 

er blitt den beste svømmaren 

på skolen. Han trener alle dagar; 

til og med søndag tar han seg ei 

økt. Søstrene hans er kritiske til 

all treninga hans. No må du gi 

deg, seier dei ofte til han når han 

møter dei i stua. No må dokker 

gi dokker sjølv, svarer han alltid 

da, dokker ville sjølv hatt godt av 

å bevege litt på dokker. 

Pål blir litt lei seg av denne 

kritikken, og da drar han gjerne 

ned på stranda og fi nn fl ate steinar 

som han kastar ut i bølgene 

mens han tenker: Skulle ønske 

at eg hadde søsken som skjønte 

meg.» 

John Donne i norsk språkdrakt 

John Donne 

Eit menneske er 

inga øy 

Dikt og prosa gjendikta 

av Åsmund Bjørnstad 

Aschehoug, 2010 

dikt 

formelle særmerka gjer ei overføring 

av Donne til norsk språkdrakt 

til ei gedigen utfordring. 

Men i det store og heile kjem 

Åsmund Bjørnstad temmeleg 

godt ut av oppgåva. Og det er 

ikkje mindre enn ei gjendiktarisk 

bragd, sidan han held fast 

på strofebygning og rimmønster. 

Bjørnstads versjon av e Relic 

(«Relikvien») er eit døme på kor 

godt grep han har på Donnes poesi. 

Eg siterer heile første strofe: 

Når mi grav ein dag blir graven 

opp 

og gjer rom for ein annan kropp 

(ei grav har lært av kvinnebein 

å vere seng for fl eir enn ein), 

og han som driv og spar, 

ser sløyfa av hår om våre to skjelett, 

då vert han still med eitt 

og tenkjer: Sjå der ligg eit kjærastpar, 

med framsyn nok til å gjere felles 

sak, 

så sjelene den ytste travle dag 

fekk møtast her og ha litt tid i lag? 

For å få det til å gå opp må 

2. Den nye nynorskrettskrivinga 

som skal gjelda frå 1. 

august 2012, versjon med vanleg 

nynorsk: 

«Pål likar å symja, og han er 

vorten den beste symjaren på 

skulen. Han trenar alle dagar; 

til og med sundag tek han seg ei 

økt. Systrene hans er kritiske til 

all treninga hans. No må du gje 

deg, seier dei ofte til han når han 

møter dei i stova. No må de gje 

dykk sjølve, svarar han alltid då, 

de ville sjølve hatt godt av å leda 

litt på dykk. 

Pål vert litt lei seg av denne 

kritikken, og då dreg han gjerne 

ned på stranda og fi nn fl ate steinar 

som han kastar ut i bylgjene 

han sjølvsagt dikta om, og difor 

vert den opphavlege meininga 

noko tøygd einskilde plassar. Det 

er gjendiktarens evige dilemma: 

skal rimmønstera fasthaldast, 

må den fi lologisk korrekte og 

leksikalske meininga ofte ofrast 

på rimets altar. Men Bjørnstad er 

god til å fi nne smidige løysingar 

som gjer at dikta fungerer godt 

på norsk òg. Sjølv om det i nokre 

vers fører til underlege konstruksjonar, 

og Bjørnstad held seg 

heller ikkje for god til å ta i bruk 

reine og skjære anakronismar. 

Aschehougs fi ne praksis med 

å gje ut tospråklege utgåver gjer 

det mykje lettare å følgje gjendiktarens 

arbeid. Dette er vanleg 

i fl eire europeiske land, men 

er diverre ikkje like innarbeidd 

i Noreg. Aschehoug er såleis eit 

føredøme i vår heimlege forlagsfl 

ora. 

Utvalet gjev oss dei mest 

kjende dikta frå diktarens ulike 

fasar, mellom anna perler frå 

kjærleiksdikta, elegiane og dei 

religiøse dikta. Bjørnstad har òg 

teke med nokre av Donnes prei- 

medan han tenkjer: Skulle ynskja 

at eg hadde sysken som 

skjøna meg.» 

Det er ikkje godt for «mannen 

i gata» å fylgje med i kva 

som skjer i Noregs Mållag, 

Språkrådet eller Kulturdepartementet. 

Men båe desse variantane 

av «nynorsk» skal no altså 

verta lovlege i offi siell rettskriving, 

dvs. i lærebøker og i statstenesta. 

Og ikkje nok med det; alle 

moglege kombinasjonar av desse 

versjonane vil òg verte lovlege. 

Som ein ser, er den nye norma 

ei regelrett normoppløysing, nynorsken 

hamnar i ein smeltedigel. 

Den 15. oktober skipa Nidaros 

mållag, Ullensvang mållag, 

Vinje mållag og Voss mållag til 

eit samrådingsmøte på Voss. Om 

lag førti frammøtte ivra for eit 

framlegg om å gje ut ei ordliste 

for tradisjonell nynorsk som verkeleg 

er tydeleg, enkel og stram, 

slik at me får eit tydeleg skilje 

mellom bokmål og nynorsk. 

Får vone at det er mange som 

skjønar kor viktig dette arbeidet 

er, når dei i nær framtid vil prøve 

å setja dette ut i livet. 

Edland 25.10.2011 

Ragnvald Christenson 

ker, som gjev oss eit døme på 

at diktarens retoriske skolering 

kom godt med etter at han vart 

prestevigd. Ikkje utan grunn vart 

desse preikene særs omtykte i 

diktarens samtid. 

Tittelen på boka har Bjørnstad 

henta frå ein av desse; den namngjetne 

syttande meditasjon, der 

ein fi nn den kjende setninga: 

«No man is an island, entire of 

itself; every man is a piece of the 

continent, a part of the main». 

Donne var ein samansett diktarpersonlegdom, 

og i mangt og 

mykje særs moderne i sin vakling 

mellom tvil og tru. Han var 

oppteken av dei nye naturvitskapane, 

noko ein kan sjå klare spor 

av i diktinga hans. Og kanskje 

er det denne spenninga mellom 

ulike motstridande impulsar 

som framleis gjer han aktuell og 

vel verd eit nærare studium? Eg 

kan tilrå Eit menneske er inga øy 

i alle høve til alle lesarar som har 

sans for klassisk og storfelt engelsk 

poesi. 

Kjetil Berthelsen 

21

– Tidleg start i barnehage heilt ufarleg 

Det er ikkje skadeleg for eittåringane 

å gå i barnehagen. Det 

er den eintydige konklusjonen 

i ein fersk rapport frå Folkehelseinstituttet. 

I alt 13 000 barn er 

med i undersøkinga frå Folkehelseinstituttet. 

Forskarane meiner 

barna stort sett står like godt 

rusta, både når det gjeld språk 

SUKSESS: Fotballkommentator Arne Scheie og operasongar Trond 

Gudevold kunne gle seg over godord og fulle hus då fotballoperaen 

i fjor hadde premiere i Opera Nordfjord. No blir fotballoperaen sett 

opp på Det Norske Teatret i Oslo. Foto: Margunn Sundfjord / NPK 

Det Norske Teatret byr på 27 

ulike framsyningar fordelt på 

tre scener i programmet for 

2012. 

I eit vidt spekter frå Bertolt 

Brecht til ellevill fotballopera, 

har teatersjef Erik Ulfsby 

komponert i alt 27 heilaftans 

framsyningar. 

– Vi har moderne, internasjonal 

samtidsdramatikk, 

klassikarar i nye innpakningar 

og nye norske storsatsingar. 

Og faktisk også ein opera, 

oppsummerer Ulfsby. 

På hovudscena vil «Det 

gode mennesket frå Sezuan» 

av Brecht ha premiere 13. 

januar med Ane Dahl Torp 

og Tobias Santelmann i hovudrollene. 

Brecht-kjennaren 

Philip Tiedemann står for regien. 

– Eg såg stykket for ei tid 

tilbake på Nationaltheatret. 

Akkurat no går eg berre og 

Gloppen kommune i Nordfjord 

i Sogn og Fjordane tronar øvst 

som den beste kulturkommunen 

i landet i undersøkinga Telemarksforskning 

har gjort. 

Konklusjonen til Telemarksforskning 

sin rapport om Norsk 

kulturindeks 2011, som undersøkinga 

heiter, er slik: 

– Årets kulturkommune 2011 

er Gloppen kommune i Nordfjord 

i Sogn og Fjordane. Kommunen, 

som nettopp har blitt 

vertskap for ein ny knutepunktfestival, 

skåra høgt på dei fleste 

indikatorane. 

– Vi er så glade og stolte over 

og tryggleik, anten dei brukte 

dei første 18 levemånadene sine 

heime, eller blei passa av andre, 

skriv Aftenposten. 

Det er ikkje haldepunkt for å 

seie at det er skadeleg for barn 

flest å byrje når dei er rundt eitt 

år, seier forskar Synnøve Schølberg. 

(NPK) 

Frå Brecht til ellevill 

Kalvø-opera 

dagdrøymer og lengtar etter å 

kome i gang, seier Dahl Torp 

til NTB. 

– Dette stykket er både interessant 

og tankevekkjande, 

seier ho. 

På hovudscena med premiere 

23. mars kjem den 

sprudlande og komiske operaen 

«Norge-Brasil», sett saman 

av tekstar av Are Kalvø 

og musikk av Helge Førde. 

– Ein tullete opera om 

sterke kjensler frå junidagen 

i 1998 då Noreg slo Brasil i 

ein kamp i fotball-VM, seier 

Kalvø. 

Musikalen «Evita» er også 

sett opp på hovudscena neste 

år, men der må publikum 

ha litt meir tolmod. I regi av 

Svein Sturla Hungnes og med 

Heidi Gjermundsen Broch og 

Frank Kjosås i hovudrollene, 

er stykket først premiereklart 

31. august neste år. (NPK) 

Gloppen er årets kulturkommune 

å ha blitt kåra til Noregs beste 

kulturkommune, seier ein nøgd 

kultursjef, Jan-Kjetil Øygard, til 

lnk.no. 

– Før valet så såg det ikkje ut 

som om vi skulle vere i nærleiken 

av toppen, men når eg ser kva 

Telemarksforskning har lagt vekt 

på, forstår eg kvifor vi blir best. 

– Vi toppar ingen av indikatorane, 

men vi skårar på breidd og 

på frivilligheit. Vi har mange frivillige 

lag og organisasjonar som 

er aktive og flinke til å arrangere 

aktivitetar. Vi har mellom anna 

ni festivalar i Gloppen i løpet av 

året, held Øygard fram. (LNK) 

målgåver 

Dette er ei liste med dei som har gjeve gåver til Noregs Mållag frå 25. august til 

22. september. Samla gåvesum er 126 320. På grunn av tekniske problem har 

vi dessverre ikkje med namna på dei som har sendt oss gåveinnbetalingar etter 

22. september. Desse kjem med på gåvelista i neste nummer. 

AUST-AGDER MÅLLAG 

Torfinn Brokke 

Telleif Engenes 

Rolf Fredriksen 

Gunnar Hagelia 

Johannes Havstad 

Gunnar Heldal 

Knut K. Homme 

Ånund K. Homme 

Gerd Fosse Hovden 

Jorunn Bråten Karlsen 

Gunnar E. Lande 

Pål Nomeland 

Rune Nylund 

Sigrid Bjørg Ramse 

Olav Riisland 

Johannes G. Torstveit 

Odd Einar Ufsvatn 

Anker Vassend 

Olav Vehus 

Jens Vellene 

AUSTMANNALAGET 

Ingerid Berntsen 

Ole Bjerke 

Jon Steinar Bredeveien 

Jostein Budal 

Gunnar Eide 

Torhild Ekre 

Frode Erstad 

Ola Fjeldet 

Olav Haraldseid 

Ola Martin Haugen 

Odd Reidar Hole 

Alma Høgvoll 

Per Rolf Johnsen 

Ola Jonsmoen 

Ragnhild Kjorstad 

Ola Klepp 

Nils Kristian Lie 

Øystein Losnegard 

Mildrid J. Lunder 

Øyvind Nordli 

Oddvar Romundset 

Nils Steinar Slapgård 

Kåre Sveinhaug 

Magne Teppen 

Olav Veka 

Bjørn Liavaag Visø 

Mathias I. Øvsteng 

Svein Øye 

BUSKERUD MÅLLAG 

Oliv Bakkeplass 

Tor O. Bergum 

Odd Oleivsgard 

Knut V. Seim 

Syver Sollien 

Rolf Harald Sæther 

Einride Tinjar 

Arne Oddmund Tuv 

Dagfinn Ystad 

FYLKESMÅLLAGET VIKVÆRINGEN 

Laila Akslen 

Ruth Amdahl 

Sigmund Birkeland 

Erlend Bleie 

«Hjartesmil» flyttar 

Bloggar Mariell Øyre er handplukka 

til å blogge med fem av dei mest 

lesne og akta bloggarane i Noreg. 

Tema for bloggen hennar «Hjartesmil» 

er alt frå kunst, foto, kjærleik 

og kvardagslege hendingar. Den 

nye nettstaden bloggen hennar skal 

liggje på, heiter Grayzine.no, og ho 

deler nettstaden med bloggarane 

Hæge Marie Roholdt Brunvatne 

Tormod Bønes 

Tove Karina Eidhammer 

Einar Eldøy 

Arne Eri 

Ingar Daffinrud Fjeld 

Ivar Fjøsne 

Mass Flatråker 

Gunnvald Grønvik 

Morten Grønvold 

Asbjørn Haug 

Øystein Havrevoll 

Vola Hem 

Audun Heskestad 

Edvard Hoem 

Halldor Hoftun 

Tormod Hallstein Høgåsen 

Laurits Killingbergtrø 

Kristi Klouman 

Harald Sverdrup Koht 

Johannes Kvammen 

Tove Harriet Eeg Larsen 

Edvard Lauen 

John Petter Lindeland 

Aaslaug Lode 

Martinus Løvik 

Finn Måge 

Øystein Njål Nordang 

Sigurd Nordlie 

Reidun Prestbø 

Jan-Magne Rinde 

Asbjørn Roaldset 

Olav Røvang 

Olav R. Skage 

Arne O. Skjelvåg 

Geir Skorpen 

Arve Skutlaberg 

Sissel L Sæbø 

Olav Nils Thue 

Arne Wåge 

Bergfinn Aabø 

Solveig Fiskvik Aamodt 

Kristina Aarekol 

Kåre Årsvoll 

HORDALAND MÅLLAG 

Harald Aga 

Ann-Britt Almenningen 

Olaf Almenningen 

Svein Schrøder Amundsen 

Ingvard Andreassen 

Anders Askeland 

Erlend Bakke 

Eli Bergsvik 

Dagrun Berntsen 

Siri Solvik Bertelsen 

Narve Bjørgo 

Bjørn Bjørlykke 

Asbjørn Bjørnset 

Jostein Brattabø 

Elfrid Brekke 

Jostein Buene 

Helge Buer 

Hans Bugge 

Kjell Jostein Bø 

Inger Berit Bøyum 

Siv Anne Bøyum 

Nils Eidhammer 

Ragnhild Eikeland 

Nils M. Engelsen 

Dead Fleurette, Jostein Wålengen, 

Maja Casablancas, Sunniva Havstein 

og Synne RF. Øyre er stolt over å 

vere plukka ut i dette selskapet. 

– Det er sjølvsagt fantastisk å 

kjenne seg sett i ein så stor jungel 

som bloggverda. Eg er eigentleg 

berre veldig stolt og letta over at me 

endeleg er i gang, seier Øyre. (NPK) 

Magne Engevik 

Øystein Erstad 

Olav Fagerbakke 

Nina Fiskaaen 

Normann Fjeldstad 

Sverre Fjell 

Harald Frønsdal 

Olga Frøystein 

Berly Mjøs Giljarhus 

Guro Sofie Gjelland 

Eldbjørg Gunnarson 

Inge Håvard Habbestad 

Arnbjørg Hageberg 

Dag Oddvar Hallaråker 

Anna Sylvia Haukås 

Asbjørn Haustveit 

Aslak T. Helleve 

Jan Kåre Henriksbø 

Henning Henriksen 

Kåre Herdlevær 

Robert Hermansen 

Torolv Hesthamar 

Marit Hjartåker 

Erling Holmås 

Sverre Hope 

Gjertrud Hårklau 

Hans Kr. Kahrs 

Trygve Kråkevik 

Haldor K. Lid 

Hans Severin Litlatun 

Anstein Lohndal 

Marit Merete Lunde 

Olav Mjånes 

Kristi Ytredal Moe 

Olav K. Morken 

Ola Mykkeltveit 

Einar Myster 

Odlaug Måge 

Marit Nedreli 

Øyvind Nitter 

Aud Oppedal 

Anfinn Otterå 

Jan Reidar Rasmussen 

Astrid Reigstad 

Lars Riise 

Oddvar Rommetveit 

Inger-Johanne Rossebø 

Kaare Rundhovde 

Lars K. Sandven 

Olav Johannes Skeie 

Arnlaug Skjæveland 

Per Skjæveland 

Oddvar Skre 

Asbjørg Solberg 

Magnhild Steine 

Nelly Storebø 

Ingebjørg Dønhaug Sæbø 

Arne Tokheim 

Ingun Torheim 

Arne Torp 

Torgeir Torvik 

Harry Tunestveit 

Kjell Thore Tungesvik 

Rune Tveit 

Knut Tveitnes 

Olav Ulveset 

Kari Langklopp Veland 

Berit Vatne Vik 

Samson Øpstad 

Nils Ivar Østerbø 

Solveig Åsvang 

22 Norsk TideNd Nr. 5 – 2011

Padde på Utsira 

Det er oppdaga ei padde på 

Utsira. 

– Eg trudde først det var 

ein sauelort, noko som ville 

vore langt meir vanleg her 

ute, seier Atle Grimsby som 

er miljø og plansjef i Utsira til 

NRK. 

Men då «sauelorten» byrja 

Noregs Mållag takkar for gåvene! 

KARMSUND MÅLLAG 

Gjert Fjeldheim 

Lars Grønstad 

Ingeborg Heitmann 

Torill Borge Horneland 

Olav Torfi nn Jondahl 

Svend Kjetland 

Kyrre Lindanger 

Paul Mølstre 

Lars Gunnar Oma 

Ingeborg Onstein 

Helga Reinertsen 

Askild Rullestad 

Olav Magne Skigelstrand 

Ernst Arne Sælevik 

Lars Sævereide 

Ola Øverland 

Yngve Øvstedal 

Sigbjørn Aalvik 

NAUMDØLA MÅLLAG 

Åslaug Arnesen 

Toralf Engesnes 

Åshild Fjær 

Lillian Marie Govasli 

Kjell Nyland 

NORDLAND MÅLLAG 

Kåre Belsheim 

Ludvig Kvandal 

Finn Myrvang 

NORDMØRE MÅLLAG 

Anne Grete Witzøe Botten 

Styrkår Brørs 

Eva Susanne Bårdseth 

Rakel Flå 

Odin Hals 

Jorunn M. Kvendbø 

Tor Mogstad 

Rolv Sæter 

Eirik S. Todal 

ROGALAND MÅLLAG 

Sigmund Alsvik 

Gunvor Dalva Amdal 

Sigmund Andersen 

Johannes Bakka 

Lars Bakka 

Anders B. Erga 

Else Fagerheim 

Jan Finjord 

Solveig Moe Fisketjøn 

Hjalti Heimir Gislason 

Rune Gramstad 

Borghild Gudmestad 

Ranveig Gudmestad 

Oskar Gusevik 

Sigurd Hagen 

Anny Hagesæter 

Marta Hauge 

Inge Haugland 

Håkon Haus 

Marit Hegland 

Terje Håland 

Magne Jakobsen 

Carl Aasland Jerstad 


å hoppe, forstod Grimsby at 

han hadde med noko høgst 

uvanleg å gjere. Han fekk fotografert 

det som er den første 

registrerte padda på avsidesliggjande 

Utsira. 

– Teorien er at nokon må 

ha tatt med padda frå fastlandet, 

men sidan padda kan 

Ole Johannessen 

Sigrid Kjetilstad 

Reidar Kydland 

Jon Laland 

Daniel Moe 

Reidar Nesheim 

Bjarne Nevestveit 

Siv Omdal 

Åshild Osaland 

Svein Risa 

Magne A. Roth 

Atle Røe 

Th orhild L. Rørheim 

Rolf Salte 

Bergljot Selvåg 

Jostein Selvåg 

Dagny Markhus Skretting 

Målfrid Snørteland 

Tom Soma 

Torgeir Spanne 

Marit Rommetveit Staveland 

Odd Sigmund Sunnanå 

Brit Sværen 

Einar Sæland 

Svein Kåreson Søyland 

Ove Th u 

Kristoff er Tjessem 

Kåre Torvanger 

Ottar Vandvik 

Alv Hermann Vistnes 

Audun Ytre-Arne 

Audun Aarfl ot 

ROMSDAL MÅLLAG 

Dagrun Gjelsvik Austigard 

Niels Juel Drejer 

John Ekroll 

Per Hestad 

Arnhild Digernes Krøvel 

Oddmund Svarteberg 

SOGN OG FJORDANE MÅLLAG 

Ragnhild Anderson 

Georg Arnestad 

Olaug Marie Bjelde 

Jan Asle Bolset 

Nils Distad 

Dag-Erik Eriksmoen 

Kjellrun Fossdal Fitje 

Johannes Flaten 

Britt Krøvel Flatjord 

Erik Fortun 

Jan Martin Frislid 

Einar Gautefall 

Håkon Giil 

Oddvar Gjelsvik 

Helga Hjetland 

Nils Husabø 

Sverre Indrehus 

Rannveig Tveit Kirkebø 

Oddborg Hellebø Klævold 

Olina Kolbotn 

Magny Kårstad 

Atle Hagen Lunde 

Terje Moe 

Knut Ole Myren 

Oddvar Natvik 

Audun Normann Nedrebø 

Jofrid Aardalsbakke Nedrebø 

bli tretti år gammal, anar vi 

ikkje når ho har kome hit, seier 

Grimsby. 

Det er ikkje første gong 

Utsira får seg ei amfi bieoverrasking. 

Seinast i fj or blei det 

oppdaga fl eire froskar på øya. 

– Før 1989 var det ikkje 

froskar her. Men då var det 

Anna Njøs 

Kolbjørn Nord 

Stein Næss 

Oddbjørn Ramstad 

Asbjørn Rutledal 

Bjørn Rørtveit 

Karoline Råd 

Leif Alfred Skaar 

Henrik Stokkenes 

Ola Magne Strand 

Liv Støverstein 

Karsten F. Sunde 

Gjertrud Lovise Tretteteig 

Reidar Tveit 

Borgny Ulltang 

Jens Vestrheim 

Margit Wedvik 

SUNNMØRE MÅLLAG 

Åsmund Arne 

Knut S. Barstad 

Veronika Bonaa 

Liv Brekke 

Ole Arild Bø 

Jostein Drabløs 

Liv Eikrem 

Jostein Fet 

Otto Per Gjerde 

Margitt Jarlsdotter Grimstad 

Ingunn Haus 

Jan Heltne 

Steinar Arne Holmeset 

Astri Hunnes 

Reidun Hunnes 

Jakob O. Kjersem 

Liv Kari Krøvel 

Stein Olav Kvalø 

Einar Landmark 

Idar Mjånes 

Kåre Sigmund Opsahl 

Einar Os 

Eldrid Ose 

John Osnes 

Torleiv Rogne 

Gunder Runde 

Bjørn Røyneland 

Randi Sandnes 

Jarle Solheim 

Linbjørg Bjørkavåg Sunde 

Anne Elisabet Ose Velle 

Eldrid Vik 

Sveinung Walseth 

Knut Ytterdal 

TELEMARK MÅLLAG 

Eva Bergø 

Gunhild Ettestad 

Olav Felland 

Anne Karin Funner 

Hans Magne Gautefall 

Lavrans Grimstveit 

Mona Grønnerud 

Ingeborg Gunleiksrud 

Knut T. Haugen 

Ragnhild Hovda 

Åse Klakegg 

Håvard Kleiv 

Jakob Olimstad 

Tone Jøran Oredalen 

ein barnehagelærar som 

tok med seg froskar frå 

fastlandet i eit prosjekt der 

ungane skulle få sjå korleis 

froskane formeira seg, 

fortel Grimsby. 

– Sikkert ein innfl yttar, 

seier Ragnar Hovland i ein 

kort kommentar. 

Birger Risnes 

Helge Rykkja 

Endre E. Sandland 

Bjørn Seljebotn 

Jon Solberg 

Margit Ryen Steen 

Olav Stranna 

Anund O. Stuvrud 

Hans Sønderland 

Olav Th o 

Kari Tveit 

Jon Tvitekkja 

Ingebjørg Helkås Vaa 

Einar Versto 

Dag Hallvard Østtveit 

Halvor Øygarden 

TROMS OG FINNMARK MÅLLAG 

Bente Benjaminsen 

Torstein Engelskjøn 

Torgeir Engstad 

Eldbjørg Gjelsvik 

Aud Hauan 

Kjell Heggelund 

Erna Lyssand Hætta 

Ole Edgar Nilssen 

Guro Reisæter 

Guri Skeie 

Sunniva Skålnes 

Gunn Utkvitne 

TRØNDERLAGET 

Kjell Bardal 

Ivar Berg 

Bjarne Espås 

Anders Gjelsvik 

Mikal Gorsetseter 

Gunhild Grue 

Sivert Hestveit 

Eirik Aksel Larsen 

Terje Leinhardt 

Arne Mehl 

Lars Kolbjørn Moa 

Sverre Mikal Myklestad 

Magne Måge 

Helge Raftevold 

Ragnhild Saur 

Bergliot Skei 

Ingebjørg Sogge 

Arnljot Solstad 

Solveig Stamnes 

Odd Sigmund Staverløkk 

Eiliv Størdal 

Jan Sørås 

Nils Søvik 

Kirsten Tagseth 

Reidar Tunold 

Per Inge Venås 

Oddveig Vikan 

Anne Kristin Grøn Wanvik 

Svein Aarnes 

VALDRES MÅLLAG 

Eli Marit Fuglesteg 

Randi Før 

Bjørg Lerhol 

Jan Arne Sebuødegård 

Magnor Wigdel 

VEST-AGDER MÅLLAG 

Roald Andersen 

Anne Kathinka Aslaksen 

Magne Attestog 

Gunvald Bauge 

Bernt-Henrik Berg 

Åse-Berit Fidjeland 

Vigleik Frigstad 

Halvdan Furholt 

Anna Gravelsæter 

Ola Reidar Haaland 

Berit Fiskaa Haugjord 

Magne Heie 

Eivind Helle 

Ingunn Hovda 

Alf Georg Kjetså 

Svein Kjørvik 

John Lauvdal 

Målfrid Lindeland 

Oddvar Moen 

Molla Moi 

Hilda Helene Neset 

Laurits Repstad 

Magnhild Synnøve Skjeggedal 

Svein Slettan 

Asbjørn Stallemo 

Nils Harald Stallemo 

YRKESMÅLLAG 

Bjørgulf Claussen 

Arne Ekeberg 

Sissel Hole 

Eirik Holten 

Rønnaug Kattem 

Kjell Harald Lunde 

Viking Mestad 

Pål Morten Paulsen 

Linda Plahte 

Haldor Slettebø 

Arne Stensvand 

Arve Sæbø 

Sigrid Tyssen 

Birger Valen 

Vidar Ystad 

ØSTFOLD MÅLLAG 

Arnstein Hjelde 

Øyvind Bremer Karlsen 

Arne Kvernhusvik 

Arild Løvestad 

Gunnar Ottne 

Kjeld Qvortrup 

Lars Vik 

DIREKTEMEDLEMER 

Anfi nn Bondhus 

Synnøve A. Rogstad 

Oddvar Steinrud 

Audun Sydnes 

Johannes Hjønnevåg 

Døme på padde. 

Foto: wikipedia commons 

23

24 

25 kroner 

(100 for 5 bøker) 

— Kriton og Faidon, Platon, omsett av 

Anfi nn Stigen (1973) 

— Gjestebodet, Platon, omsett av 

Anfi nn Stigen (1972) 

— Voluspå (Edda), omsett av 

Ivar Mortensson-Egmund (1974) 

NORRØNE BOKVERK: 

— Kongsspegelen (1976) 

— Eigilssoga (1978) 

— Sverresoga (1995) 

— Njålssoga (2003) 

— Syng gudinne – inspirasjon og litteratur, 

Sigrid Bø Grønstøl (2008) 

— Vi har så korte armar, 

Olaug Nilssen (2002) 

— Hybrideleg sjølvgransking, 

Olaug Nilssen (2005) 

— Dr. Munks testamente, 

Ragnar Hovland (1996) 

— Utanfor sesongen, 

Ragnar Hovland (1988) 

— Paradis og Eline og Julie tar ferja 

(to romanar i ei bok), Ragnar Hovland 

(2006) 

— Ei vinterreise, Ragnar Hovland (2001) 

— Åleine i Alpane, Ragnar Hovland (1999) 

— 1964, Ragnar Hovland (2006) 

— Lykkefeltet, Ingvild Holvik (2010) 

— Media og det menneskelege, 

Lars Arve Røssland (2007) 

— Quintilians Institutio Oratoria 

(Opplæring av talaren), omsett av 

Hermund Slaattelid (2004) 

— Økonomisk sosiologi, 

Trond Løyning (2006) 

— Landfastlykke, Brit Bildøen (2001) 

— Alt som er, Brit Bildøen (2004) 

— Olav H. Hauges poetikk, Jon Fosse 

(1993) 

— Sprang, Sigrid Merethe Hanssen (2007) 

— Når livet røyner på – livskriser og 

meistring, Bjarte Stubhaug (2008) 

— Vegen til Neverland, 

Øystein Orten (2005) 

— Alle mine kjære, Alice Sebold, til norsk 

ved Anne Karin Torheim (2002) 

— Nesten evig, Alice Sebold, til norsk ved 

Anne Karin Torheim (2002) 

— Alselerare, T. Hellesen (2006) 

— Blodlenka, Olav Kristiseter (2006) 

— Vinterbarn, Oddmund Hagen (2007) 

— Muntergang, Atle Berge (2010) 

— Krinsereglane, 

Edmund Austigard (2005) 

— Blenda, Eldbjørg Brekke (2007) 

— Ekstasar, Øystein Vidnes (2006) 

— Sex under Hitler, 

Anna Maria Sigmund (2008) 

— Ho som ror, Marit Kaldhol (2007) 

— Ingen er så trygg i fare, 

Jørgen Norheim (2002) 

— Saman er ein mindre aleine, Anna Gavalda, 

til norsk ved Tove Bakke (2005) 

— Lykka er ein sjeldan fugl, Anna Gavalda, 

til norsk ved Tove Bakke (2009) 

Kryss av, klipp ut eller kopier 

og send tinginga til: 

Noregs Mållag, 

Postboks 474 Sentrum, 

0150 Oslo 

Gje kloke gåver til jul også i år 

JON FOSSE: 

— Hund og engel (1992) 

Du kan også tinge ved å sende e-post 

til nm@nm.no, ringje 23 00 29 30, 

fakse til 23 00 29 31 eller ved å gå inn 

på www.nm.no 

Porto kjem i tillegg. 

— Og aldri skal vi skiljast (1994) 

— Andvake (2007) 

— Blod. Steinen er (1987) 

— Prosa frå ein oppvekst (1994) 

— Flaskesamlaren (1991) 

— Nokon kjem til å komme (1996) 

— Gnostiske essay (1999) 

— Bly og vatn (1992) 

— Melancholia I-II (1995-1996) 

— Jenta i sofaen (2003) 

— To forteljingar (1993) 

— Dikt 1986-1992 (2001) 

— Svevn. Varmt (2006) 

— Dei døde hundane. Sa ka la (2005) 

— Det er Ales (2004) 

— Auge i vind (2003) 

50 kroner 

— Dikt i utval, Einar Økland (2002) 

— Alt er politikk – Hagbard Berner og 

hans tid, Sindre Hovdenakk (2007) 

— 50/50 (essay), Frode Grytten (2010) 

— Flytande bjørn, Frode Grytten (2005) 

— Rom ved havet, rom i byen, 

Frode Grytten (2007) 

— Popsongar, Frode Grytten (2001) 

— Kroppsspråk, Helene Uri (2007) 

— Adjutanten, Jørgen Norheim (2008) 

— Skriftfest - Einar Økland 70, redigert 

av Kjartan Fløgstad, Sverre Tusvik og 

Jorunn Veiteberg (2010) 

— Fanden på fl at mark – historier frå 

Kviterussland, Per Anders Todal (2009) 

— Sjelsord, Helge Torvund (2008) 

— Litterær salong (essay), Brit Bildøen 

(2009) 

— XU – I hemmeleg teneste 1940-45, 

Einar Sæter og Svein Sæter (2007) 

— Fiolinane, Jan Roar Leikvoll (2010) 

— Poetens andlet – om lyrikaren Olav H. 

Hauge, Hadle Oftedal Andersen (2002) 

— Artiklar om litteratur, Åse Marie Nesse 

(2001) 

— Skyformasjonane på San Fransiscos 

sørhimmel i grålysninga 30. april 1882 

og grunnane til at vi ikkje har sett 

namn på dei – reiser mellom språk, 

Rolf eil (2007) 

— Eventyr, tårer og latter, Kjell Snerte og 

Arthur Arntzen (2007) 

— Røff guide til samtidslitteraturen, 

Marta Norheim (2007) 

— Einar Førde – ein biografi , 

Tor Obrestad (2007) 

— Dikt i samling, Åse Marie Nesse (1999) 

Barnebøker 

MINE SMÅ LEKSIKON: 

— Ulven — God natt 

— Universet — Babyen 

— Ved sjøen — Delfi nar og kvalar 

— På hjul! — I dyrehagen 

Namn: 

Postnr. 

— Malla syklar, Eva Eriksson (2003) 

— Eg kan ikkje sove no, Stein Erik Lunde 

og Øyvind Torseter (2008) 

— Kom til Lukas, Akin Buzakin (2003) 

— Pinne, grisen og vesle vennen, Lena 

Anderson (2007) 

— Bjørnen Alfred og hunden Samuel forlèt 

pappkartongen, Ragnar Hovland og 

Peter Schössow (1993) 

— Fy å fy, Jon Fosse (1997) 

— Så kom det eit kort, 

Stein Helge Mandelid (2007) 

— Foten veit, fortalt av Marry, prinsesse 

av Europa (2009) 

— Ho kirsti og eg, Kine Hellebust (2005) 

— Dyrehagen Hardanger, 

Jon Fosse (1993) 

— Perry og usynlege Wrolf, 

Inger og Lasse Sandberg (1976) 

— Det spirer og gror, 

Solveig Hellmark (2005) 

— Ut til vår og sommar, 

Fredrik Heitkøtter (1987) 

— Ut til haust og vinter, 

Fredrik Heitkøtter (1988) 

— Rottefangaren frå Hameln, Robert 

Browning og Jon Ranheimsæter, gjendikting 

ved Halldis Moren Vesaas (1997) 

For litt større barn 

— Drakeguten, Asbjørn Rydland (2010) 

SKAMMARSERIEN: 

av Lene Kaaberbøl, til norsk 

ved Øystein Rosse 

— Skammarens dotter (2003) 

— Skammarteiknet (2003) 

— Slangens gåve (2004) 

— Skammarkrigen (2004) 

100 kroner 

— Den store epleboka, Astrid Grønsnes og 

Sara Grethe Eitrheim (2002) 

— I nynorskens skog, Oddvar Torsheim 

(2008) 

— Mitt liv var draum, ein biografi om Olav 

H. Hauge, Knut Olav Åmås (2004) 

— Språk og nasjon 1739-1868, Jens Johan 

Hyvik (2009) 

— Å vera i livet – ei bok om Halldis Moren 

Vesaas, Olav Vesaas (2007) 

— Viljen til språk – ei nynorsk kulturhistorie, 

Ottar Grepstad (2006) 

— Songfuggel i karmen, Odd Nordstoga 

(2007) 

— Landsgymnaset, Gudleiv Forr og Helge 

Vold (2007) 

— Rasmus Løland – barnebokpioneren frå 

Ryfylke, Ernst Berge Drange (2007) 

Adresse: 

! 

Poststad: 

Hugs at vi går fort 

tom for bøker! 

Ver rask med å 

tinge, så får du 

det du vil ha. 


— Medlemskap i gåve: Kjenner du 

nokon som burde ha vore med i Mållaget? 

Gje dei medlemskap i gåve! Det 

kostar 200 kroner. 

JA TAKK, 

eg tingar: 

— stk. T-skjorte 

«Gjennom ord blir 

verda stor!» NO OGSÅ FOR BORN! Er å 

få i fargane raud, oransje og grå. 

Storleikar: Herre: S, M, L, XL, Dame: S, 

M, L, XL, Born: 3-4 år, 7-8 år, 9-11 år 

Kr 150 

Hugs å melde om storleik! 

— stk. MEDLEMSBEVIS som eg kan gje 

vekk i gåve. Kr 200 

— stk. PC-HYLSTER med slagordet 

Mange røyster – felles mål. Storleik: 

15". Kr 100 

— stk. Takk, Ivar Aasen-JAKKE- 

MERKE. Kr 10 (kr 50 for 20 stk) 

— stk. Slepp nynorsken til-JAKKE- 

MERKE. Kr 10 (kr 50 for 20 stk) 

— stk. MATBOKS i plast. 16x11 cm. 

Kr 50 

— stk. Ivar Aasen-almanakk-OM- 

SLAG i skinn som varer i mange år. 

A- plan-/Filofax-system. Burgunder 

farge. Passar for innmat storleik 96 

x 167 mm. Du byter ut innmaten for 

kvart år. I dette lausbladsystemet er 

det også mykje anna tilleggsutstyr 

å få kjøpt, m.a. lausark for eigne notat. 

Kr 250 

— stk. FRIMERKEMAPPER frå Posten 

med førstedagsbrev med frimerket 

som Posten laga i høve hundreårsjubileet. 

Kr 50 

— stk. PARAPLY med trehandtak. 

Svart med kvit logo og slagord: Mange 

røyster – felles mål. Diameter om lag 1 

meter. Kr 70 

Kryss av, klipp ut eller kopier 

og send tinginga til: 

Noregs Mållag, 

Postboks 474 Sentrum, 

0150 Oslo 


Gje nyttige gåver 

Du kan også tinge ved å sende e-post 

til nm@nm.no, ringje 23 00 29 30, 

fakse til 23 00 29 31 eller ved å gå inn 

på www.nm.no 

Porto kjem i tillegg. 

T-SKJORTE! 

Namn: 

Postnr. 

Gjennom ord 

blir verda stor! 

KRUS OG KOPP! 

NO OGSÅ FOR BORN! 

Er å få i fargane raud, oransje og grå. 

Storleikar: Herre: S, M, L, XL, XXL 

Dame: S, M, L, XL 

Born: 3-4 år, 7-8 år, 9-11år 

Kr 150 

Hugs å melde om storleik! 

— stk. kaffi krus kr 100 

Svart dekor og brun tekst. 

Det endaa koma kann den Dag, 

daa Retten fram kann sleppa 

Ivar Aasen, 1875 

— stk. kaffi krus (2008) kr 100 

Svart dekor og gulltekst. 

Kruset er nytrykk av jubileumsserviset. 

Det går mangt eit menneske og ser 

seg fritt i kring for Ivar Aasens skuld 

Tarjei Vesaas 1950 

— stk. kaffi krus kr 100 


Skogen stend, 

men han skifter sine tre 

Olav H. Hauge, 1965 

— stk. tekrus med skål (2008) kr 150 


Nynorsken kviskrar: Dette går ikkje an. 

Kristin Auestad Danielsen,2007 

— stk. frukostasjett (2008) kr 100 


Nokon må elske ordet og reinske bort 

ugras der det gror. Nokon må bruke ordet. 

Berre ved bruk blir det vakkert. 

Marie Takvam, 1987 

Adresse: 

Poststad: 

Til barnehagekampanjen: 

— stk. song- og teiknehefte: 

Kvart lokallag får dei fyrste 50 

eks gratis, deretter 2 kroner per 

sett. Gratis! 

— stk. TIPSHEFTE som gjev god lelesestart med gode tips til nynorske 

barnebøker. 16 sider. Gratis! 

— stk. FLYGEBLAD til dei tilsette: 

«Gjennom ord blir verda stor»kampanje 

for nynorsk i barnehagen. 

4 sider. Gratis! 

— stk. FLYGEBLAD til foreldra: 

«Gjennom ord blir verda stor»kampanje 

for nynorsk i barnehagen. 

2 sider. Gratis! 

— stk. JAKKEMERKE: «Gjennom 

ord blir verda stor». Gratis for 

inntil 20 jakkemerke! Deretter 

1 krone per stykk. 

— stk. RULLEBANNER: 

«Gjennom ord blir verda stor». 

2 meter høg. Kr 500 

! 

Hugs at vi kan gå 

tom for somme 

artiklar! Det er såleis 

ikkje sikkert at 

du får alt du tingar. 

25

Prent: Nr1Trykk as 

Opplag: 12 000 

Abonnement: kr. 250,– per år 

Annonsar: 

Annonseprisar: kr 9,00,–/mm 

Tillegg for tekstside: kr 0,50,–/mm 

Spaltebreidd: 45 mm 

Kvartside: kr 4 000,– 

Halvside: kr 7 000,– 

Heilside: kr 12 000,– 

Tillegg for fargar 

Ilegg til avisa: kr 1,00 pr. stk. 

Alle prisar er eks. mva. Ved lysing 

i fl eire nummer kan vi diskutere 

særskilde avtalar. 

Stoff rist nr. 1 – 2012: 

20. januar 2012 

NOREGS MÅLLAG 

Tilskrift: Boks 474 Sentrum, 

0105 OSLO 

Telefon: 23 00 29 30 

Telefaks: 23 00 29 31 

E-post: nm@nm.no 

Kontoradresse: 

Schweigaardsgt. 16 

Bankgiro: 3450.19.80058 

Leiar: Håvard B. Øvregård 

mobil: 917 73 157 

havard@nm.no 

Tilsette: 

Gro Morken Endresen, dagleg leiar, 

tlf. 23 00 29 37, 957 85 560, 

gro.morken@nm.no 

Tuva Østvedt, 

organisasjonskonsulent, 

tlf. 23 00 29 34, 

tuva.ostvedt@nm.no 

Berit Krogh, økonomikonsulent, 

tlf. 23 00 29 35, 

berit.krogh@nm.no 

Ingar Arnøy, skulemålsskrivar, 

tlf. 23 00 29 36, 975 29 700, 

ingar.arnoy@nm.no 

Hege Lothe, informasjonskonsulent, 

tlf. 57 86 53 60, 926 48 348, 


Kjartan Helleve, redaktør Norsk Tidend, 

tlf. 23 00 29 32, 943 97 998, 


Else Elise Sætre Bullus, 

kontormedarbeidar, 

tlf. 23 00 29 30, 

else.bullus@nm.no 

Tarjei Vågstøl, IT-medarbeidar, 

tlf. 23 00 29 50, 452 31 489, 

tarjei.vagstol@nm.no 

NORSK MÅLUNGDOM 

www.nynorsk.no/nmu 

Tilskrift: Postboks 285 Sentrum, 

0103 Oslo 

Telefon: 23 00 29 40 

Telefaks: 23 00 29 31 

E-post: nmu@nynorsk.no 

Bankgiro: 3450 65 48707 

Leiar: Janne-Kristin Svarstad Nygård, 

tlf.: 916 16 637, 23 00 29 40, 

janne@nynorsk.no 

Skrivar: 

Johanne Marie Kydland Torund, 

tlf.: 23 00 29 40, 

skriv@nynorsk.no 

www.nm.no 

26 


Stilfullt frå vikingtida 

Bjarte Sindre i Florø 

er godt i gang med 

ein stor serie med 

historiske romanar 

for eit breitt publikum. 

Serien har 

fått namnet Odins 

smykke, handlinga 

er frå vikingtida, 

og bøkene er på 

nynorsk. 

Dei fi re første bøkene kom ut 

på Selja Forlag i Førde frå hausten 

2010 til våren 2011. Dette 

forlaget kjem ikkje til å gi ut 

fl eire bøker i serien, men Bjarte 

Sindre er i kontakt med andre 

om å halde fram bokserien. 

Han har tolv bøker til liggjande 

i manuskript, éi bok som er 

halvskriven, og resten av bøkene 

klare i hovudet. Til saman 

reknar forfattaren med å skrive 

20 eller 21 bøker i serien. 

Frå Eirik Blodøks si tid 

Den første boka startar i året 

923. Dette året kjem kong Eirik 

Blodøks attende til Noreg 

etter vikingferder. Han er fødd 

på øya Bru – i dag Svanøy – i 

Sunnfj ord. På Bru bur også hovudpersonen 

i bøkene, Asgeir 

Åsason, som er seksten år når 

boka startar. 

Asgeir Åsason er foreldrelaus 

og veit ikkje kven faren 

hans er. Fram gjennom oppveksten 

har andre mobba han 

for det. Men vismannen Tormod 

Frode har tatt seg av han 

og lært han opp, mellom anna 

i symjing og bogeskyting. Av 

trælen Angus har Asgeir lært 

seg engelsk. Som gjetar ute på 

øya Kinn møter han munkar 

som lærer han latin. Asgeir møter 

dronning Gunnhild, kona 

til Eirik Blodøks. Ho skjønar at 

det er noko meir med guten, og 

ho hjelper han fram. 

Den morlause Asgeir har eit 

vanskeleg forhold til kvinner. 

Han er vakker, og mange kvinner 

– ofte eldre enn han – blir 

interesserte i han. Han fører 

ulukke over mange av dei, noko 

som plagar han sterkt. 

Saman med Eirik Blodøks 

Tore Kvæven 

Hard er mitt lands lov 

Debutanten Tore Kvæven har 

skrive ein forrykande og spennande 

historisk roman. Inspirert av 

islendingssogene og med eit vell 

av historisk kunnskap om Afrika og 

vikingkultur tar han lesaren med 

på eit uforgløymeleg tokt. 

Det norske skipet Havjerven 

ligg til hamn i Roma då høvdingen 

blir utfordra og drepen i sverdkamp 

av grønlendingen Ulfr. Ulfr 

tar høvdingtittelen på skipet og 

lokkar mannskapet med seg på 

ei vill havferd nedover kysten av 

Store Serkland (Afrika), vidare opp 

Kongo-elva og mot det indre av 

Afrika. 

DEI FIRE FØRSTE: Bjarte Sindre med dei fi re bøkene som så langt er komne ut i den historiske bokserien Odins 

smykke. Foto:Magnus Helge Torvanger 

reiser Asgeir nordover til Bjarmeland 

ved Kvithavet. Han blir 

også med på andre lange ferder. 

I bok fem har kong Atelstan av 

England - fosterfar til Håkon 

den gode - ei viktig rolle. I bok 

seks kjem Asgeir til Miklagard, 

dagens Istanbul, som den gongen 

heitte Konstantinopel og 

var hovudstad i det austromerske 

keisarriket. 

Ingen barbarar 

Bjarte Sindre har lagt stor vekt 

både på å fl ette inn verkelege 

personar frå samtida til Asgeir 

og på å få geografi en rett. Han 

har vore alle stader i Noreg 

som han har skildra i bøkene. 

Ein historisk person som den 

islandske skalden og krigaren 

Egil Skallagrimson er med i 

fl eire av bøkene. Farfar hans 

var frå same området som Asgeir 

Åsason. 

– Det var ærefullt og viktig 

for vikingane å fare vidt omkring 

og vinne seg gjetord. For 

Asgeir er det viktigare enn for 

andre, for han har inga slekt. 

– Boka er først og fremst ei 

spenningshistorie, men undervegs 

har eg nok også prøvd å formidle 

ein slags heider til det individualistiske 

mennesket, til natur og ein 

kultur som er borte, seier Kvæven. 

Vikingtida var ei handlingstid, 

med sterke motsetningar 

mellom heidendom og kristendom, 

mellom ei sentral 

kongemakt og lokale hovdingar. 

Det kristne Europa gjekk 

i realiteten til åtak på Nord- 

Europa. Vikingferdene var ein 

forsvarskrig. Vikingane var 

slett ingen barbarar. Dei var dei 

mest reinslege i Europa, og det 

var viktig for mennene å kle seg 

vakkert og å ha vakre våpen, 

seier Bjarte Sindre. 

Meir malmfullt 

Bjarte Sindre er fødd i 1936 i 

Flora. Han er cand. philol. med 

nordisk hovudfag og historie. 

Han har vore lektor ved Volda 

Gymnas og inspektør og rektor 

ved Flora vidaregåande 

skule. Kort tid før han gjekk av 

med pensjon i 2003, tok han 

til å skrive på bokserien Odins 

smykke. 

Bjarte Sindre fortalde Torkjell 

Djupedal i Selja Forlag om 

bokprosjektet. Forlagssjefen 

las manuskripta til dei to før- 

Kristin Tofte 

Song for Eirabu 

«Storslagen debut. Kristine 

Tofte har skapt ei fargerik og 

komplisert soge, inspirert av 

norrøn mytologi», skreiv May 

Grethe Lerum i VG då Song for 

Eirabu – slaget på Vigrid kom ut 

i 2009. Det var debuten til Kristine 

Tofte. Til våren kjem band 

2 Vargtid. 

Tofte har skapt eit fi ktivt 

univers med utspring i norrøne 

mytar, fylt med kvinnelege 

hovudpersonar, off erprestinner, 

gudar og andre mytiske 

skapnader. 

Menneska sin vilje og eigne 

val blir sett opp mot gamle 

ste bøkene, vart oppglødd og 

sende dei over til konsulenten 

Ove Eide, som også meinte at 

bøkene måtte komme ut. 

– Bøkene om Asgeir Åsason 

kan lesast av alle frå tolv-fj orten 

år og oppover. Mange eldre 

fortel meg at dei er blitt hekta 

på bøkene og spør om det ikkje 

kjem fl eire. Eg har også fått positive 

tilbakemeldingar frå ungdom, 

seier Bjarte Sindre. 

– Det er kanskje lettare å 

skrive godt om vikingtida på 

nynorsk, særleg sagastilen med 

bokstavrim og anna. Det blir 

også meir malmfullt og stilfullt 

på nynorsk, meiner forfattaren. 

Tidlegare har han skrive 

ein god del noveller, og han var 

leiar i Sogn og Fjordane Skrivelag 

i fem år. Han har også skrive 

ei bok om postkort frå Florø 

og omland. Bjarte Sindre fekk 

Flora Mållag sin Målpris i 1994 

og Flora kommune sin kulturpris 

i 2011. 

MAGNUS HELGE TORVANGER 

spådomar og gudane sine 

krefter. Med psykologisk innsikt 

og eit sikkert og litterært 

språk gjer Tofte kampen mot 

verdas undergang levande og 

gripande for lesaren. 


sagt sidan sist 

– Hva er det viktigste i livet ditt akkurat 

nå? 

– Å få bokmålsaviser til å sitere 

meg på nynorsk. 

Nationaltheatrets Kjersti Botn 

Sandal til Dagbladet Magasinet 

– Det er ikkje noko ideologisk bak 

det, eg vil berre ikkje på «Skavlan» 

eller andre slike program på fjernsyn. 

Eg skjønar jo at dei må fylle 

faenskapen med noko, men eg vil 

helst sleppe. 

Jon Fosse til Dagbladet Magasinet, 

som siterer han på nynorsk 

– Fordi jeg reiste så mye, brukte jeg 

fem år på artium og tror jeg var like 

stolt over den siste nynorskeksamenen 

min som av OL-gullet. 

Lasse Kjus til Budstikka 

«Svensktalande Bättre Folk» 

Namn på song 

av Anna Järvinen 

– Leser i lørdagens TK om «Mjølkvika» 

i Kristiansund. Alle sier jo 

«Mælkvikan», har nynorsk folket 

fått fotfeste her også? Hvorfor har 

vi ikke hørt om dette tidligere, slik 

at man kunne protestere? Nå heter 

det visstnok Kristiansund sjukehus 

i samme slengen. De få bokmålsordene 

vi har skal altså bort fordi 

noen har bestemt det? Patetisk! 

Lesar i Tidens Krav 

– Kommunalministeren kom med 

innlegg på ledersiden mandag 24. 

oktober. Jeg snuste på starten av det 

skrevne. Det begynte slik: «Tillit hjå 

innbyggjarane er avgjerande ...». Da 

oppdaget jeg at min språkfølelse 

fikk seg en trykk igjen, og det ble 

stopp i lesingen videre. Hva menes 

med tillit hjå: Er det tillit hos? Eller 

kanskje til? Eller fra? Videre spekulasjoner 

lar jeg være, og resten av 

innlegget blir ulest. Det er mange 

innlegg som blir ulest av samme 

årsak, altså på grunn av språkbruken, 

og jeg er ikke alene om dette. 

Synd, for mange som kan bidra 

med innlegg til samfunnsdebatten 

blir uleste. 

Lesar i Tidens Krav. Samme? 

– Det kunne endt alvorlig om en av 

bussrne eller vareleverandørrne til 

butikken hadde kjørt nedi. Ingenting 

rundt tilsa at hullet skulle være 

så stort. Det var hilt tilfeldig at jeg 

oppdaga hullet, sier Rysjedal, som 

er skremt over hvordan vann kan 

fare med veiene på kort tid. 

– Jeg opplever stadig små «vulkaner» 

i veien, spesielt i Solheimsdalen, 

når det har regnet mye. 

Generelt er veiene våre et skrøplig 

kapittel. Det er best å køjøre forsiktig, 

oppmoder Rysjedal. 

Merk! Saken er oversatt fra nynorsk 

til bokmål. 

Nettavisen kunne moglegvis ha 

spart seg den omsetjinga 

Løysing på barnekryssord 


kryssord 

ved Laurits Killingbergtrø 

Kryss NT nr 5-2011 

LAGA ROTEN TELE- 

SKOP STARTE 

PRO- 

SJEKTIL 

PÅLEGG 

LEDD 

LUKE 

UKLARE 

VESAAS- 

ROMAN 

FISK 

ELLER 

SJØMANN 

VELTE 

SLÅ 

SY I 

LÊR 

SETER- 

HUS 

UNGE 

SONGARAR 

MEDISIN 

SLYNG- 

PLANTE 

LITE HUS 

Kryss NT nr 4-2011 

BÅT 

PREST I 

BIBELEN 

IKKJE 

SAM- 

SKIPNAD 

løysing 

FESTE- 

MIDDEL 

ØYBUAR 

SPORTS- 

UNDER- 

LAG 

FOT- 

BUNAD 

KØYR! 

SKIKKELEG 

NORSK 

FORFATTAR 

I 1. 

ETASJE 

FORSØME 

PREGA 

AV ELDE 

LARVER 

BUSK 

KONGE 

LAGE 

SVÆRT 

UPOPULÆR 

LYT 

REVERS 

KORT 

BOKSE- 

SLAG 

VALSE- 

RYTME O STOR- 

ELV 

FUGL METALL- 

BLAD S SUNN 

DRIKK U SKARP- 

ING G 

HA DET 

MORO- 

SAMT L 

HØGDE 

KOSELEG Å VER 

STILL! HELSING S SNAKKA 

BERGENSK 

T R E F J E R D E D E L S T A K T 

SPONSA R LIKE 

GREIN O O LENGD T REISER N 

EI I 

SJØ- 

PARADISET 

MÅLTID 

PLANTER U E MATRETT V A TONN 

R E K L A M E F I N A N S I E R T 

EKSPERT 

PÅ KART 

DU OG EG 

OG 

ÅTAKET 

KOMPASS V I SETJE 

I SEG E T E FOSTRA 

FLEIP O L ILLE A DANSK FRAM- 

ØY IFRÅ R KORN- 

SORT 

O R I E N T E R I N G S L Ø P A R 

TELE 

BUTIKK I S HANN- 

DYR 

ÅTE E SPØK SKÅL R RENDE 

SNU 

INN UT A K A SPISSAR R ODDE U 

M A T V A R E F O R R E T N I N G 

STAD Å 

SOVE ØMFINT- 

1. PERSON 

LEG KLAGE- E SONG G 

I NORD- 

LAND 

GRUS R A N A 

ITALIA 

VEKT I 

LARVE 

BUKSE- 

FALDEN Å M E REI- 

SKAP 

O V E R N A T T I N G S P L A S S 

FOSTRING 

STYRE I A NOREG NO L TORTU- 

RERER 

FOR- 

TØRNA U INNAN- 

VEKST VIRVAR 

FOR G 

SLAG- 

DISSE PLASS 

1177 R E FINARE 

UTROP FERSKE A 

T R E P A R T I R E G J E R I N G 

MEDIE- 

YTER 

LEIAR G LURING I R 

POSITIV 

KVILTE 

FUTTEN ELEK- 

BAKEN 

TRODE O YTTRIUM 

"EG" I 

MOLDE 

RETNING 

SAUME 

Y S S TONE KRAFTIG Y BERG 

K R I N G K A S T I N G S S J E F 

EIN MED 

EKSTRA E PIFF 

LÅGT 

TAL E 

FYR 

GJERE 

VONDT O N A PLASS- 

ERER KVINNE- 

NAMN G FORSYN 

DEG! 

ODDE E T 

INN- 

EMNE GJER- 

DING J 

O V E R S K O T S M E N N E S K E 

HAV- PREP. 

BOTN OKSYGEN I BREN- 

SEL V E D IKKJE E I 

TONE 

50 E SKRAP R A V L 

K O N T I N E N T A L S O K K E L 

Løysing på kryssord 3 – 2011 

kryssord for barna ved Einar Søreide 

VISPA 

FLØYTE 

SELSKAPS- 

KJOLE 

PLANTE 

STAT 

I USA 

SKRIK 

FRAM- 

GANG 

LEVE 

HUSTAK 

EPOKE 

DEL AV 

INDIA 

FESTEN 

KVINNE- 

NAMN 

STEINANE 

GLANE 

I AKERS- 

HUS 

SMÅFUGL 

EKSIS- 

TERE 

1. Julie Kristin Ness, 

Bergen 

VINN 

START PÅ 

FASTA 

DRIKK 

ARVERETT 

KOMIKA- 

RAR 

2. Rannveig Tveit Kirkebø, 

Førde 

3. Arne Olav Nilsen, 

Glesvær 

Namn: 

Adresse: 

Postnummer/-stad: 

GRAVERT 

METALL 

UNNGÅ 

HUMØR 

SKEISE- 

RENNAR 

FÅ TAK I 

TJUVEN 

(Løysinga finn du nedst på sida) 

NAUD- 

BUSTAD 

IFRÅ 

SPØRJE- 

ORD 

Kryssordvinnarar i nr. 4 – 2011 

PLANT- 

ENE 

TRAKKE 

MØDE- 

SAMT 

SANSAR 

SPØR 

HEVE SEG 

GAMLE 

TEIKN 

Send løysinga til: 

Noregs Mållag 

Postboks 474 Sentrum 

0105 Oslo 

SKAM 

DEG! 

KALD 

UTKOPLA 

MINKANDE 

PAR 

Frist: 20. januar 2012 

Merk konvolutten «Kryssord». 

Rett løysing kjem i neste utgåve. 

Tre vinnarar vert trekte 

ut og får fin premie. 

NORRØN 

GUD 

TE 

SKAM- 

LAUST 

ST. 

MATTER 

HEIS 

27

Nynorsk redaktørpris 

til Bente Riise 

Bente Riise, redaktør for tidsskriftet 

Syn og Segn, er tildelt Nynorsk 

redaktørpris for 2011. Prisen blei 

delt ut under Dei nynorske mediedagane 

i Oslo. 

Juryen meiner Riise har gjort 

ein stor og viktig innsats for nynorsk 

som mediespråk dei åra ho 

har vore redaktør for bladet. 

– Ho har modernisert og popularisert 

det gamle og ærverdige 

tidsskriftet. Gjennom dette arbeidet 

har ho klart å gjera tidsskriftet 

til ein interessant arena også for 

journalistar, forfattarar, forskarar 

og andre skribentar som ikkje i utgangspunktet 

trur dei kan eller vil 

skriva nynorsk, heiter det i grunngjevinga. 

Juryen peikar vidare på 

at Riise driv utstrekt talentspeiding 

blant yngre potensielle gode pennar 

og arbeider systematisk med 

coaching og tilbakemeldingar for 

å halda høg kvalitet både når det 

gjeld innhald og språk. 

Engasjementet for nynorsk 

mediespråk avgrensar seg ikkje 

berre til eigen redaksjon. Gjennom 

vervet som leiar i Norsk tidsskriftforening 

og det store kontaktnettet 

sitt har Riise også gjort eit stort 

og viktig arbeid med å gjera nynorsken 

synleg og naturleg i fleire 

miljø der han ikkje står høgt på 

agendaen, meiner juryen. 

I perioden Bente Riise har vore 

redaktør for Syn og Segn, har tidsskriftet 

både blitt kåra til Årets 

tidsskrift i Noreg og Årets tidsskrift 

i Norden. (NPK) 

NYNoRsk HEidER: Redaktør i Syn og Segn, Bente Riise (t.h.), blei 21, oktober 

tildelt Nynorsk redaktørpris av leiar i Mediemållaget Berit Rekve. Foto: Margunn Sundfjord/NPK 

Fagbokpris for museumsforteljingar 

Nynorsk fagbokpris for 2011 går til 

Sigrid Lien og Hilde Nielssen (UiB) 

for prosjektet «Museumsforteljingar: 

minne og tagnad i kulturhistoriske 

utstillingar». I boka vil forfattarane gje 

ei innføring i teoretiske og metodiske 

grunnlagsproblem knytte til kulturhistoriske 

museumsutstillingar. Kva 

forteljingar blir fortalde gjennom desse 

utstillingane? Korleis blir det fortalt? Og 

kva blir det tagd om? 

Sigrid Lien er professor i kunsthistorie 

ved Universitetet i Bergen, og Hilde 

Nielssen post.doc. i antropologi same 

stad. 

Nynorsk fagbokpris er på 100 

000 kroner og er oppretta av og vert 

forvalta av Skuleboknemndi åt Studentmållaget 

i Oslo og Det Norske 

Samlaget. 

Juryen for prisen dette året har vore 

samansett av Birgitta Lim Ersland og 

Astrid Marie Grov (frå Skuleboknemndi 

åt Studentmållaget i Oslo) og Kjetil Sjølie 

og Beate Homlong (frå Det Norske 

Samlaget). 

Sigrid Lien og Hilde Nielssen får pris for prosjekt om museumsforteljingar. 

i nynorskens skog 

LaNdskviNNa: Herborg Kråkevik vil vere humoristisk, 

men også vise eit visst alvor i den nye framsyninga 

si «Kjære landsmenn!» Foto: Mona Nordøy / Herborgkrakevik.no 

I Herborgs sinn 

Teatersalen er verda til Herborg 

fram til jul – og der ser ho med 

skrått blikk på Noreg. 

Om framsyninga «Kjære landsmenn!» med undertittelen 

«Mellom bakkar og Himmelbjerg» 

heiter det at ho har samla mot til å stå fram som 

«dansk kikkar på det norske». 

– Eg er inspirert av at eg har budd vekke frå 

landet mitt i nokre år, og sett det utanfrå, seier 

Kråkevik, som fann seg dansk ektemann og 

stifta familie i landet der det er herleg å vere 

norsk. 

Humor og alvor 

Likevel var det norske tema som kverna rundt i 

hovudet hennar då ho byrja å lage små tekstar, 

fortel ho til NTB. 

– Først tenkte eg dei som mellomtekstar til 

ein konsert, men så vart det til teater. For at eg 

skulle kunne vere både frekk nok og audmjuk 

nok om Noreg, trong eg eit større format. Då 

trong eg ein stad der eg fekk gjere begge deler 

– både å vere humoristisk, men også få vise eit 

visst alvor. 

Ein del andre stader ønskte seg visst berre 

den morosame Herborg. Derfor slo ho seg i lag 

med Det Norske Teatret, og fekk teatersjefen 

sjølv – Erik Ulfsby – som regissør i ein samproduksjon. 

– Alle må innsjå at livet er kort og at vi skal 

døy av det. Då må vi tenkje etter kva vi skal 

bruke det til. Ting som dette vil eg filosofere 

over, før eg må gå vidare i framsyninga til neste 

post; akkurat slik vi må i livet, seier Kråkevik. 

– Hulter til bulter 

«Kjære landsmenn!» vert karakterisert som 

ei blanding av kabaret og teatermonolog, der 

brevskrivaren bryt ut i song, parodiering, trylling, 

resitasjon og dans når det trengst. 

Denne dagen skal Kråkevik presentere eit utdrag 

frå framsyninga, samtidig som ho skal promotere 

plata «Alltid i mitt sinn» – der songane 

ho gjer på teatret er spelte inn i studio. 

– Det er teatermusikk, men det let så fint at 

vi lagde plate også! 

Musikalsk leiar for framsyninga og produsent 

for plata er Kjetil Bjerkestrand. Dei to 

jobba saman også om «Herborgs verden» frå 

1998. 

Gitte Johannessen 

NPK 

Tips oss! Vi vil gjerne vite kva som spring som ville hestar gjennom nynorskens skog. Send e-post til kjartan.helleve@nm.no. 

Gode karakterar i 

sogn og Fjordane 

Avgangselevane i grunnskulen i 

Sogn og Fjordane har levert gode 

resultat i år, viser karakteroversikta 

frå Utdanningsdirektoratet. Sogn og 

Fjordane har best resultat i norsk sidemål. 

I norsk hovudmål, engelsk og 

matematikk har ingen betre resultat, 

men fleire andre fylke ligg likt. 

Elevane i Sogn og Fjordane held 

seg i landstoppen når det gjeld engelsk, 

matematikk og norsk. I norsk 

sidemål går dei heilt til topps med eit 

snitt på 3,7 der det nasjonale snittet 

er 3,2. For hovudmålet er tala 3,6 for 

fylket og 3,5 for heile landet. (NPK) 

opplysningspris til 

Wikimedia Noreg 

Wikimedia Norge har fått Folkeopplysningsprisen 

2011, som blir gitt til 

personar eller organisasjonar 

for framifrå 

arbeid med å gjere 

kunnskap og læring 

tilgjengeleg for alle. 

Leiar av Wikimedia 

Noreg, Jarle Vines, var 

glad for prisen. 

– Det er ei stor ære og ei heidring 

av Wikipedia som kunnskapsdugnad 

i Noreg. Folkeopplysninga byggjer 

på å spreie kunnskap mellom vanlege 

folk. Wikipedia tek dette eit steg 

vidare ved at det er vanlege folk som 

er folkeopplysarane og står for kunnskapen. 

Med vår visjon om å gjere all 

verdas kunnskap tilgjengeleg for alle 

menneske, vågar eg påstanden at 

Wikipedia er det største folkeopplysningsprosjektet 

i verdshistoria, seier 

styreleiar Jarle Vines. 

Knut Fausko Foto: Hallingdølen 

Målpris til Fausko 

Tidleg i oktober skipa Hemsedal 

Mållag til dialektfest i Kultursalen på 

kommunehuset. 

– No skal me gjere litt stas på deg, 

sa Kjell Snerte i mållaget etter at 

Knut Fausko hadde spelt hardingfele 

og var på veg av scena. 

– Knut er ein veldig viktig pionér 

for å halde ved like og bruke hallingdialekten. 

Han har gjort mykje i 

kulturlivet i Hemsedal dei siste 30–40 

åra, fortalde Snerte. 

– Etter kvart som turismen har 

auka, har både halling og nynorsk 

kome i klem. Difor er det utruleg 

viktig at slike som Knut ser verdien 

av å bruke dialekten og nynorsken i 

næringslivet, meinte Snerte. 

– Dette var veldig triveleg, sa 

Fausko etter å ha teke imot prisen. 

Han undrar seg over kvifor ikkje nynorsk 

blir meir brukt i næringslivet. 

– Det er heile profilen vår. Det 

er naturleg å bruke nynorsk som 

skriftmål og hallingdialekten i Fausko 

skysstasjon, sa han. (Hallingdølen)

Norsk Tidend 5-11 - Noregs Mållag

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?