CLUBE DE LECTORES - Biblos

As Entrevistas do Diario Cultural
10
Manuel Rivas
«A memoria en
“Os libros arden mal”
é como unha enerxía
alternativa nas historias
que vai cara a adiante»
Ana Romaní
Directora do Diario cultural
—Como vive estes momentos da
saída da novela, porque imaxino
que é consciente das expectativas
que esperta.
—Non sei se son consciente ou inconsciente,
porque estou nun momento
no que máis que mirar cara
a fóra teño unha relación de excitación
coa crianza, unha relación máis
persoal porque aínda non acabo de
despedirme de todo do que veño
de facer e quizais tampouco sexa
tan doado facelo no futuro. Estou
a desprenderme, a cortar o cordón
que me une á obra para que pase a
ser cousa dos lectores.
—Pois entremos en materia. Materias
que en Os libros arden mal son
moitas, pero que sobre todo semella
ser outra memoria.
—Efectivamente, é a memoria como
o humus que fecunda toda obra
literaria, pero que aquí actúa tamén
como unha especie de protagonista,
como unha enerxía interior da historia.
Memoria é unha palabra que de
tanto usala pode perder o sentido e
parecer que cando falamos dela exclusivamente
o facemos dunha ollada
saudosa ou polo retrovisor, moi
obsesionada polo pasado. Pero a
concepción que eu teño dela neste
caso é a dun ser vivo que definiría
como unha enerxía alternativa, interior,
que está dentro das historias,
e que máis que avanzar cara a atrás
faino cara a adiante. Aquí son moitas
historias moi entrenzadas nunha
novela que reproduce unha esfera
armilar que marcan as distintas ór-
bitas dos astros. Estes hai ocasións
en que conflúen, aínda que ás veces
os propios seres que están a virar
na órbita non sexan conscientes de
que están a cruzarse con outros. En
Os libros arden mal están un pouco
todas as clases da sociedade galega:
o mundo ao redor do espazo porturario
nun ir e vir continuo que é a
existencia humana e, en particular,
a nosa como pobo.
—Nalgún momento pódese falar
de thriller.
—Un dos eixos que atravesa a novela
dunha forma máis ou menos evidente,
ao comezo de modo latente e
logo emerxente, é unha historia clara
de suspense entre os xéneros de
serie negra, policíaco e de espionaxe
que se converte na parte máis intensa
da novela cara ao final, cando nos
situamos nos anos sesenta.
—No que fai á estrutura, cando
alude aos capítulos ten feito
referencia a Rayuela como posibilidade
de lelos de forma independente.
—Digo que pode ter unha estrutura
algo cortazariana. Ten 92 capítulos,
cada un deles cun título, moi entrenzados,
pero cada un deles cunha historia
autónoma, propia. O ideal é que
se lea de comezo a fin, e eu sería feliz
con que alguén o fixese e chegase ao
final. Pero é posible esa outra lectura
de se ir movendo polos capítulos
un pouco ao chou, que eu penso que
funciona, aínda que non ten unha influencia
directa de Rayuela.
—Na novela conflúen moitos dos
motivos, historias e mesmo per-
sonaxes do seu mundo literario:
o heroe, a figura do boxeador, referencias
dalgúns dos relatos anteriores...
é como un reencontro con
todo o seu mundo literario.
—O boxeador está situado nunha
época distinta... pero é verdade que
ás veces son como reencarnacións ou
prolongamentos: no Lapis do carpinteiro
xa había unhas lavandeiras que
en páxina e media socorrían a un ferido.
Quedaron aí. E sen ter nada que
ver con elas, aínda que dalgunha maneira
hai fíos históricos que as relacionan,
aquí unha delas convértese nun
personaxe central, dos que chamaríamos
condutores porque ten unha
percepción moi especial das cousas.
Digamos que hai seres que noutras
obras pasaban por alí, e que aquí se
quedan. Pero estamos a falar dun libro
moi cheo de xente, moi poboado,
e hai algúns personaxes que si teñen
algunha conexión, que acompañaban
a outros en obras anteriores, pero tamén
hai moita xente nova.
—¿Cal diría que é o tema, de
que trata?
—Está a historia dramática da cultura.
Eu penso que esa é unha das
partes importantes que latexa en
todo o libro, que é o papel tan contraditorio
e dramático da cultura (a
relixión e moitas outras cousas en
relación con ela) que pode ser invocada
para unha cousa e para outra.
Está resumido na figura dun personaxe,
un maxistrado bibliófilo practicamente
desde a infancia, moi culto
e amador dos libros, pero que na
súa actuación na vida como persoa
vai deixar moito que desexar.
Fotos: Xoán G.
MANUEL RIVAS
Os libros arden mal
Novela que se desenvolve nun período
que vai do 1881 deica os nosos días, entre
o falecemento de George Borrow e o
dun vello anarquista galego chamado
Polca. A protagonista principal é a linguaxe:
a loita entre as palabras feitas para
dominar, e as palabras eivadas, entre
a linguaxe do poder autoritario e a que
sobrevive na penumbra, a linguaxe bélica
e o latexo dionisíaco da fala popular.
Unha obra que intenta pescudar, con sutileza
e sen dogma, no inexplicáble histórico
e faino cunha estrutura interna de
esfera armilar.
Xerais
Rústica 14,5 × 22 cm 752 páxinas
ISBN: 84-9782-461-X
22,80 €
1 A
2 Retorna
3 Confeso
4 As
5 Felicitámonos
6 Teño
7 Chega
Breviario
Ramón Nicolás
figura e mais a obra de Celso
Emilio Ferreiro están máis vivas
que nunca. A carón dun espléndido
número da revista Arraianos dedicado
á memoria do poeta e presentado
a finais de agosto en Celanova, no
que se inclúe un valioso monllo de
documentos, fotografías e referencias
inéditas, xúntaselle a preparación, por
Producións Culturais Artesa, dunha
edición de coleccionista de Longa noite
de pedra, con gravados de Silverio
Rivas. O mesmo título sairá tamén
traducido ao castelán en Rinoceronte
Editora.
o crítico cinematográfico e
narrador Miguel Anxo Fernández
ao ámbito da novela negra co título
Luar no inferno; un xénero no que non
resulta doado manexarse sen caer no
tópico e que, porén, goza de moita
vitalidade nos últimos tempos.
a miña devoción pola escrita
de Unai Elorriaga, de quen puidemos
ler na nosa lingua Un tranvía cara a
SP e mais O pelo de Van´t Hoff. Chega
arestora Vredaman, tamén en lingua
galega e mesmo co-traducido polo
escritor éuscaro, na que sigo a advertir
ese espírito lúdico, reflexivo e mesmo
subversivo que lle outorga á súa escrita.
Porén, os lectores galegos semellan
non outorgarlle a confianza que lle
prestaron aos dous volumes anteriores.
Pregúntome a razón.
últimas propostas de Rivas e
Suso de Toro concitan, en xeral, o
beneplácito da crítica galega e ao
meu ver é xusto que así sexa. Curioso
resulta observar o frío silencio que
acolle un texto irreverente, xa tachado
de periférico, reiterativo e machista,
como a última novela de Cid Cabido.
Afirmar iso é non entender nada do
seu Blúmsdei.
pola recuperación
de textos históricos que non
puideron cumprir o papel que lles
correspondería no seu tempo. Velaí
A nova vida de Lois Tobío ou Intres
de Luís Manteiga. Parabéns tamén a
Ediciós do Castro e a Isaac Díaz Pardo
por estas, e tantas, regalías ás que nos
ten afeitos.
para min que cómpre insinuar
camiños para que os lectores máis
novos coñezan e gocen a poesía galega.
Por iso colectáneas ou poemarios para
primeiros lectores como os de Marica
Campo, Concha Blanco, García
Teijeiro, o tándem Pepe Cáccamo
e Marisa Núñez e, sobre todo, o
Poetízate de Fran Alonso, cumpren un
papel fundamental para divulgala e
permitir o seu acceso.
ás miñas mans unha requintada
memoria das actividades desenvoltas
no Ateneo Republicano de Galicia.
Sorprende a cantidade inxente de actos
que a institución levou a cabo nos
tres últimos anos. Mágoa da escasa
repercusión que estes teñen fóra da
cidade herculina e mágoa de que a
lingua vehicular da memoria non sexa
a galega.
Breviario
11