2008 Revista do Arquivo Geral da Cidade do Rio de ... - rio.rj.gov.br
2008 Revista do Arquivo Geral da Cidade do Rio de ... - rio.rj.gov.br
2008 Revista do Arquivo Geral da Cidade do Rio de ... - rio.rj.gov.br
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
79<<strong>br</strong> />
Que<strong>br</strong>ava-se ali um protocolo estabeleci<strong>do</strong> déca<strong>da</strong>s antes pelo próp<strong>rio</strong> Dom<<strong>br</strong> />
Pedro II, que até então jamais havia agracia<strong>do</strong> um chefe <strong>de</strong> missão estrangeira<<strong>br</strong> />
credita<strong>do</strong> no Brasil, senão no momento <strong>de</strong> sua parti<strong>da</strong> <strong>do</strong> país. O senti<strong>do</strong> <strong>do</strong><<strong>br</strong> />
ato inédito para com o diplomata português não chegou a ser explicita<strong>do</strong> pelas<<strong>br</strong> />
autori<strong>da</strong><strong>de</strong>s <strong>do</strong> <strong>Rio</strong> <strong>de</strong> Janeiro, para além <strong>da</strong> afirmação <strong>da</strong> antiga e conheci<strong>da</strong><<strong>br</strong> />
retórica <strong>da</strong> fraterni<strong>da</strong><strong>de</strong> luso-<strong>br</strong>asileira. A menos <strong>de</strong> quatro meses <strong>da</strong> <strong>de</strong>rroca<strong>da</strong><<strong>br</strong> />
<strong>do</strong> Impé<strong>rio</strong> e <strong>da</strong> Proclamação <strong>da</strong> República, o gesto cerimonial <strong>do</strong> Impera<strong>do</strong>r<<strong>br</strong> />
po<strong>de</strong> ser compreendi<strong>do</strong> à luz <strong>da</strong> atuação <strong>de</strong> Duarte Nogueira Soares no episódio<<strong>br</strong> />
contra o último Impera<strong>do</strong>r, em <strong>de</strong>fesa política <strong>da</strong> monarquia no Brasil – não em<<strong>br</strong> />
seu foro diplomático, o que <strong>de</strong> fato não lhe cabia a competência, como assinalava<<strong>br</strong> />
a imprensa republicana, mas sim junto ao complexo emaranha<strong>do</strong> social que<<strong>br</strong> />
envolvia a imigração <strong>de</strong> Portugal e o regime <strong>de</strong> <strong>gov</strong>erno vigente nos <strong>do</strong>is países.<<strong>br</strong> />
Fontes <strong>de</strong> arquivo<<strong>br</strong> />
Ofício nº25 <strong>de</strong> Duarte Nogueira Soares,<<strong>br</strong> />
ministro plenipotenciá<strong>rio</strong> <strong>de</strong> Portugal no<<strong>br</strong> />
Brasil, a Henrique <strong>de</strong> Barros Gomes, ministro<<strong>br</strong> />
<strong>do</strong>s Negócios Estrangeiros <strong>de</strong> Portugal; <strong>Rio</strong><<strong>br</strong> />
<strong>de</strong> Janeiro; Legação Diplomática <strong>de</strong> Portugal<<strong>br</strong> />
no <strong>Rio</strong> <strong>de</strong> Janeiro, correspondência recebi<strong>da</strong>,<<strong>br</strong> />
1888/1889, caixa 222, maço 8, AHD-MNE.<<strong>br</strong> />
Anexo s/nº: Recorte <strong>de</strong> jornal. Editorial<<strong>br</strong> />
“Gabinete Portuguez <strong>de</strong> Leitura” <strong>do</strong> Diá<strong>rio</strong><<strong>br</strong> />
<strong>de</strong> Notícias, <strong>Rio</strong> <strong>de</strong> Janeiro, 10.09.1889, s/nº.<<strong>br</strong> />
<strong>Arquivo</strong> Histórico-Diplomático <strong>do</strong> Ministé<strong>rio</strong><<strong>br</strong> />
<strong>do</strong>s Negócios Estrangeiros <strong>de</strong> Portugal.<<strong>br</strong> />
Ofício reserva<strong>do</strong> nº10 <strong>de</strong> Duarte Nogueira<<strong>br</strong> />
Soares, ministro plenipotenciá<strong>rio</strong> <strong>de</strong> Portugal<<strong>br</strong> />
no Brasil, a Henrique <strong>de</strong> Barros Gomes,<<strong>br</strong> />
ministro <strong>do</strong>s Negócios Estrangeiros <strong>de</strong><<strong>br</strong> />
Portugal; <strong>Rio</strong> <strong>de</strong> Janeiro, 25.07.1889; Legação<<strong>br</strong> />
Diplomática <strong>de</strong> Portugal no <strong>Rio</strong> <strong>de</strong> Janeiro,<<strong>br</strong> />
correspondência recebi<strong>da</strong>, 1888/1889, caixa<<strong>br</strong> />
222, maço 8. AHD-MNE.<<strong>br</strong> />
Anexos diversos ao Ofício<<strong>br</strong> />
reserva<strong>do</strong> nº10:<<strong>br</strong> />
a) Anexo nº1a: Relató<strong>rio</strong> <strong>de</strong> Bernardino<<strong>br</strong> />
Ferreira <strong>da</strong> Silva, chefe <strong>de</strong> polícia <strong>da</strong> 1º<<strong>br</strong> />
Delegacia <strong>de</strong> Polícia <strong>do</strong> Município Neutro<<strong>br</strong> />
[16.07.1889];<<strong>br</strong> />
b) Anexo nº1b: Recorte <strong>de</strong> jornal. Editorial<<strong>br</strong> />
“O Sr. Ministro Portuguez”, <strong>de</strong> José Ferreira<<strong>br</strong> />
<strong>de</strong> Souza Araújo, na Gazeta <strong>de</strong> Notícias, <strong>Rio</strong> <strong>de</strong><<strong>br</strong> />
Janeiro [28.07.1889];<<strong>br</strong> />
c) Anexo nº2: Recorte <strong>de</strong> jornal. Editorial “A<<strong>br</strong> />
colonia portugueza, o Brazil e o Sr. Ministro<<strong>br</strong> />
<strong>de</strong> Portugal”, <strong>de</strong> João Sal<strong>da</strong>nha Marinho,<<strong>br</strong> />
publica<strong>do</strong> na “Columna Republicana” em O<<strong>br</strong> />
Paiz, <strong>Rio</strong> <strong>de</strong> Janeiro, 28.07.1889;<<strong>br</strong> />
d) Anexo nº3: Discurso <strong>do</strong> diplomata Duarte<<strong>br</strong> />
Nogueira Soares proferi<strong>do</strong> em assembléia no<<strong>br</strong> />
Real Gabinete Português <strong>de</strong> Leitura, <strong>Rio</strong> <strong>de</strong><<strong>br</strong> />
Janeiro, 24.07.1889. Jornal <strong>do</strong> Commercio, <strong>Rio</strong><<strong>br</strong> />
<strong>de</strong> Janeiro, 25.07.1889.<<strong>br</strong> />
e) Anexo nº5: Recorte <strong>de</strong> jornal. Editorial<<strong>br</strong> />
“Chronica <strong>da</strong> Semana” <strong>da</strong> Gazeta <strong>de</strong> Notícias,<<strong>br</strong> />
<strong>Rio</strong> <strong>de</strong> Janeiro [22.07.1889];<<strong>br</strong> />
f) Anexo nº6: Carta <strong>de</strong> Raymun<strong>do</strong> Capello,<<strong>br</strong> />
ex-cônsul <strong>de</strong> Portugal em Salva<strong>do</strong>r (BA) e São<<strong>br</strong> />
Luís (MA). Recorte <strong>de</strong> jornal. Gazeta <strong>de</strong> Notícias,<<strong>br</strong> />
<strong>Rio</strong> <strong>de</strong> Janeiro [26.07.1889];<<strong>br</strong> />
g) Anexo s/nº: Recorte <strong>de</strong> jornal. Diá<strong>rio</strong> <strong>do</strong><<strong>br</strong> />
Commercio, <strong>Rio</strong> <strong>de</strong> Janeiro, 25.07.1889.<<strong>br</strong> />
Bibliografia<<strong>br</strong> />
BRASIL. Decretos <strong>do</strong> Governo Provisó<strong>rio</strong> <strong>da</strong><<strong>br</strong> />
Republica <strong>do</strong>s Esta<strong>do</strong>s Uni<strong>do</strong>s <strong>do</strong> Brazil,<<strong>br</strong> />
1889/1891. <strong>Rio</strong> <strong>de</strong> Janeiro: Typographia Nacional,<<strong>br</strong> />
1893.<<strong>br</strong> />
CARVALHO, José Murilo <strong>de</strong>. Os bestializa<strong>do</strong>s,<<strong>br</strong> />
o <strong>Rio</strong> <strong>de</strong> Janeiro e a República que não foi. São<<strong>br</strong> />
Paulo: Cia. <strong>da</strong>s Letras, 1987.<<strong>br</strong> />
CERVO, Ama<strong>do</strong> Luiz; MAGALHÃES, José<<strong>br</strong> />
Calvet <strong>de</strong>. Depois <strong>da</strong>s caravelas. As relações<<strong>br</strong> />
entre Portugal e o Brasil, 1808/2000. Lisboa:<<strong>br</strong> />
Instituto Camões, 2000.<<strong>br</strong> />
COSTA, Emília Viotti <strong>da</strong>. Da monarquia à República.<<strong>br</strong> />
7ª ed. São Paulo: Unesp, 1999.