— Boletíns, de poucas páxinas, variado feitío e saídairregular (tanto que, <strong>en</strong> veces, vían a luz un ou dousnúmeros por todo), que publicaban con moito esforzo,algunhas sociedades pequ<strong>en</strong>as 24 .— Álbumes que tiñan por costume editar certas <strong>en</strong>tidades,unha soa vez ou <strong>en</strong> períodos que podían abarcar atéquince ou vinte anos. Difer<strong>en</strong>ciábanse das Memorias <strong>en</strong>que só aparecían por excepción, e tamén polo feito deque non reseñaban acordos das xuntas, nin balances, ninmovem<strong>en</strong>tos de asociados. Limitábanse a unha brevehistoria da sociedade, composición da súa directiva, einformación gráfica detallada das instalacións e dosservizos que ofrecía. (Publicaban Álbumes, sobre todo,as institucións que tiñan sanatorios, comunm<strong>en</strong>techamados “quintas”). Estaban impresos <strong>en</strong> bo papel,<strong>en</strong>cadernados <strong>en</strong> forma de libro, e alcanzaban unhaext<strong>en</strong>sión media de <strong>en</strong>tre 40 e 80 páxinas.— Programas de festas, nos que se incluían, á parte dapropaganda específica, poesías <strong>en</strong> galego (de Rosalía,Curros, Lamas...), algunha nota referida á historia,xeografía e costumes da comarca, e pouco máis. Amaioría do espazo ocupábano os anuncios comerciaiscos que se financiaba a edición, e inda viña quedandoalgún reman<strong>en</strong>te a favor da sociedade patrocinadora 25 .— Follas soltas de contido diverso: propaganda electoraldas institucións b<strong>en</strong>éficas; d<strong>en</strong>uncias de supostas________24 Neste traballo incluímos dúas publicacións cuxo título comeza coapalabra Boletín. Aclaramos: o da Asemblea de Apoderados do C<strong>en</strong>tro Galego,chámase así pero é algo moi difer<strong>en</strong>te, <strong>en</strong> contido e periodicidade. O que siresponde ás características ditas é o da sociedade “Unión Mugardesa”. Incluíusedeliberadam<strong>en</strong>te como mostra que permite ilustrar canto vimos explicando. Fóraqueda tamén deste apartado La voz del alumno, por tratarse dunha publicaciónde estudantes.25 A festa anual dalgunha sociedade, con data e d<strong>en</strong>ominación traídas dacomarca orixinaria. En Cuba non tiñan a m<strong>en</strong>or connotación relixiosa; eran, casesempre, polbadas, roscas e bailes nos xardíns da cervexería La Polar. Era célebrea d<strong>en</strong>ominada “Un día na eira do trigo” paráfrase da canción de Curros eSalgado, da Sociedad de B<strong>en</strong>efic<strong>en</strong>cia Naturales de Galicia.24
inmoralidades administrativas nalgunhas delas; campañasantiforais e anticaciquís; divulgación de ideas nacionalistas 26 ,etcétera.ColofónÉ sabido que son poucos os proxectos que madurec<strong>en</strong> porxeración espontánea. E cando tal ocorre hai que desconfiar unalgo, pois aínda as cousas b<strong>en</strong> matinadas non sempre resultan b<strong>en</strong>á hora de lles dar feitío.A idea do pres<strong>en</strong>te libro tivo o seu proceso, o seu levedam<strong>en</strong>to.De certa maneira comezou <strong>en</strong> Bu<strong>en</strong>os Aires, vai <strong>para</strong> vinte e cincoanos, cando iamos de porta <strong>en</strong> porta xuntando materiais <strong>para</strong>montar aquela primeira (e única) exposición do periodismogalego na Arx<strong>en</strong>tina, levando e tra<strong>en</strong>do polas rúas porteñas (<strong>en</strong>trolebús, <strong>en</strong> “subte” ou a pé), vellas revistas que eran algo asícomo a crónica resumida dos desacougos e inquedanzas dun poboandarego que <strong>en</strong>dexamais estivo disposto a esluírse nos camiños.Pasamos logo a Cuba; creamos, <strong>en</strong> 1969, a Sección Galega doInstituto de Literatura e Lingüística, botámonos a xuntar papeis ea sistematizar algunhas investigacións claves; e catro anosdespois, organizabamos a primeira exposición do periodismogalego na Illa. Disto xa levamos falado.Se traballo nos dera a mostra periodística de Bu<strong>en</strong>os Aires,moito máis deu a da Habana, <strong>en</strong> razón do seu volume e de ser<strong>en</strong>,<strong>en</strong> xeral, publicacións máis antigas. V<strong>en</strong>do xuntas estas colecciónse sab<strong>en</strong>do que inda quedaban outras por localizar, foi queplaneamos por consideralo de interese <strong>para</strong> Galicia e <strong>para</strong> Cubafacer unha reseña individualizada de todas elas. Pero o tempo foipasando, e o proxecto non saíu de tal. M<strong>en</strong>tres, dedicámonos a________26 Amais dos <strong>en</strong>víos masivos por correo, estas follas soltas eran xeralm<strong>en</strong>te<strong>en</strong>tregadas <strong>en</strong> man <strong>en</strong> lugares a onde concorrían galegos: C<strong>en</strong>tro Galego, Hijasde Galicia, Sanatorio La B<strong>en</strong>éfica, sanatorio Concepción Ar<strong>en</strong>al, C<strong>en</strong>tro deDep<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes, xardíns da cervexería La Polar... As que emitía a XuntanzaNazonalista Galega d’Habana estaban escritas <strong>en</strong> galego, e t<strong>en</strong>nos dito FucoGómez que se valían de tres ou catro rapaces <strong>para</strong> esparexelas. En veces, a partirde d<strong>en</strong>uncias, os rapaces eran detidos “por difundir propaganda subversiva”.25
- Page 2 and 3: Edita:Xunta de GaliciaConsellería
- Page 5: Na memoria de Ramón Armada Teixeir
- Page 9 and 10: XéneseNa mañá do 10 de outubro d
- Page 11 and 12: A primeira publicación galega —m
- Page 13 and 14: en diferentes épocas e con caracte
- Page 15 and 16: Algúns destes homes chegaron a Cub
- Page 17 and 18: aínda que duraron pouco, reflicten
- Page 19 and 20: trátase de noticias de arrombo, qu
- Page 21 and 22: primeiros anos do século XX. A ori
- Page 23: opositores, cando os había 22 . Ac
- Page 27 and 28: 3. Elaboración do traballo que ago
- Page 29: RESEÑA DE PUBLICACIÓNS
- Page 32 and 33: Santa María; un traballo arredor d
- Page 34 and 35: José Lesta Meis, Ramón Carballal,
- Page 36 and 37: Escriben estas páxinas Juan Pachec
- Page 38 and 39: profesional de artes y oficios, y c
- Page 40 and 41: 15. BOLETÍN DE LA ASAMBLEA DE APOD
- Page 42 and 43: 17. CENTRO, ELBoletín de curta vid
- Page 44 and 45: Tal como fixeron, antes e despois,
- Page 46 and 47: director, sen máis; outras como
- Page 48 and 49: 23. ECO DE GALICIA, ELRevista seman
- Page 50 and 51: Un feito significativo foi que cand
- Page 52 and 53: Outeiro 65 . E Xan de Masma (pseud
- Page 54 and 55: Teixeiro e outros; narracións de M
- Page 56 and 57: interior; estando próximo a cumpli
- Page 58 and 59: Naquela primeira edición, do 25-7-
- Page 60 and 61: Rosetti, M. Gondell Linares e Domin
- Page 62 and 63: Aires da miña Terra. A cargo da ad
- Page 64 and 65: 36. GALICIANO, ELPeriódico mensual
- Page 66 and 67: Saíu o derradeiro número en agost
- Page 68 and 69: 1913, como “Órgano de las Socied
- Page 70 and 71: inclúense algunhas poesías de Ros
- Page 72 and 73: Fuco G. Gómez, e tivo nun tempo co
- Page 74 and 75:
Nas súas primeiras páxinas dá co
- Page 76 and 77:
no teatro do Centro Galego a obra N
- Page 78 and 79:
1908. Estaba dirixida, sobre todo,
- Page 80 and 81:
Nos días en que comeza a saír est
- Page 82 and 83:
avisos e chamamentos para que os em
- Page 84 and 85:
nos. En apaixonados editoriais arre
- Page 86 and 87:
Comezou a publicarse en xuño de 19
- Page 88 and 89:
inserción de fotografías de meni
- Page 90 and 91:
en aumento, e cincuenta anos despoi
- Page 93:
IQUINCE NOMES *________* Soamente q
- Page 96 and 97:
96uns novos estatutos da entidade,
- Page 98 and 99:
98o seu poemario Soidades (1894). C
- Page 101:
IITESTEMUÑO GRÁFICO
- Page 104 and 105:
104
- Page 106 and 107:
106
- Page 108 and 109:
108
- Page 110 and 111:
110
- Page 112 and 113:
112
- Page 114 and 115:
114
- Page 116 and 117:
116
- Page 118 and 119:
118
- Page 120 and 121:
120
- Page 122 and 123:
122
- Page 124 and 125:
124
- Page 126 and 127:
126
- Page 128 and 129:
128
- Page 130 and 131:
130
- Page 132 and 133:
132
- Page 134 and 135:
134
- Page 136 and 137:
136
- Page 138 and 139:
138
- Page 140 and 141:
140
- Page 142 and 143:
142
- Page 144 and 145:
144
- Page 146 and 147:
146
- Page 148 and 149:
148
- Page 150 and 151:
150
- Page 152 and 153:
152
- Page 154 and 155:
154Waldo Álvarez Insua, fundador d
- Page 156 and 157:
156Un Álbum.
- Page 158 and 159:
158Unha prensa de denuncia.
- Page 160 and 161:
160
- Page 162 and 163:
162
- Page 164 and 165:
164Fotografía de José WongCasa da
- Page 166 and 167:
166Fotografía de José WongCasa da
- Page 168 and 169:
Fotografía de José WongCasa da r
- Page 171:
PUBLICACIÓNS DOCENTRO RAMÓN PIÑE
- Page 174 and 175:
LINGüÍSTICA: FRASEOLOXÍAI, W Act
- Page 176 and 177:
I Informe de literatura 1996. Blanc
- Page 178 and 179:
CD178I Nós. Páxinas gallegas do d
- Page 180 and 181:
FILOSOFÍA E ENSAIOI A filosofía k
- Page 183:
Í N D I C EEditorial . . . . . . .