ШЫМКЕНТ КЕЛБЕТІ #97
Жұма 8 желтоқсан 2017 жыл
Жұма 8 желтоқсан 2017 жыл
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Қоғам<br />
www.shymkala.kz<br />
№97 (1533)<br />
8 желтоқсан<br />
2017 жыл<br />
3<br />
лАТЫН – ÊелеØеÊТ²Œ ʲлТ²<br />
Ерболат НҰРМАХАНОВ,<br />
қалалық мәслихат<br />
депутаты:<br />
«Апострофты<br />
қолдану<br />
шарт емес»<br />
РУХАНИ<br />
ЖАҢҒЫРУ<br />
Ақерке БЕРТАЕВА,<br />
Әл-Фараби аудандық<br />
мемлекеттік кірістер<br />
басқармасының өндірістік емес<br />
төлемдерді әкімшілендіру бөлімінің<br />
жетекші маманы:<br />
«Оңды шешім<br />
әрі тарихи оқиға»<br />
– Латын әліпбиіне көшуді қолдаймын. Алайда, әліпбиді жасағанда бастапқы<br />
мақсатымызды ұмытпауымыз керек. Біздің мақсат – қазақ тілін үйренуді<br />
жеңілдету. Әсіресе, елімізге саяхаттап келетін еуропалықтар, шетелдіктер латын<br />
әліпбиімен жазылған қазақ жазуларын оқу үшін тағы бір әліпбиді жаттамай-ақ<br />
оқи білгені тиімді. Аса өзгеріске ұшыраған диграфпен немесе апострофпен<br />
жазу арқылы біз сондай жетістікке жете аламыз ба?<br />
Ағылшынның «W» (дабл ю) әрпі ешқашан «Ш» әрпінің рөлін атқара алмайды.<br />
Себебі, «дабл» деген «қайталау». Яғни «ю» әрібіндегі «и» немесе «у» екі<br />
рет қайталанады. Графикасы ұқсағаны үшін «W» дабл ю-ды «Ш»-ның орнына<br />
қолдану ешқандай елдің тәжірибесінде жоқ. Ал «S`» деп апострофпен жазып<br />
қазақтың қарапайым сөзінен анайы мағына жасап шығаруға жол бермей, «Sh»<br />
күйінде қалдыруды қолдаймын.<br />
Жалпы, латын әрпін пайдаланатын елдердің басым бөлігі Еуропада. Сондықтан<br />
Ұлыбританияның ағылшын әліпбиіне сүйене отырып, қазақ әліпбиін жасап<br />
шығаруды ұсынған болар едім. Өйткені, онда қазақтың «і», «ә», «ө», тіпті<br />
«ш» әріптері сол күйінде дыбысталатын әріптік таңбалары бар. «Р» әрпінің екі<br />
түрі бар. Ал француз тілінде латын әліпбиінің қолданысы өте күрделі. Тіпті,<br />
кей тұста французша бір дыбысты айту үшін әліпбиіндегі 7 әріпті қатар жазуға<br />
тура келеді. Тіл үйренуші әріптерді жаттап отыра ма әлде сөзді жаттайды ма?<br />
Тіл үйренуді қиындатпай, осы жағын ескеру қажет.<br />
Бір үтірдің өзі бір әріптің орнын алады. Апострофты қолдану шарт емес.<br />
Міне, латын әліпбиінде сондай еркіндік басым болса, қазақтың «қазысын»<br />
ағылшын да, итальяндық пен бразилиялық та «қазы» деп оқи алады.<br />
Қазақ тілінің кеңістігін кеңейту деген осы емес пе?!<br />
– Мемлекет басшысы Н.Ә.Назарбаев 2017 жылғы 26 қазанда «Қазақ тілі<br />
әліпбиін кириллицадан латын графикасына көшіру туралы» Жарлыққа қол<br />
қойды. Бұл, шын мәнінде, халқымыздың ғасырлар бойғы арман-мұраты жүзеге<br />
асқан тарихи күн болды. Еліміздің латынға оралуы – саяси қадам,<br />
оңды шешім әрі тарихи оқиға.<br />
Латын әліпбиінің қажеттілігіне біздің көзіміз айқын жетіп отыр. Әуелі<br />
тіліміздегі қазіргі жат дыбыстарды таңбалайтын әріптерді қысқартып, сол<br />
арқылы қазақ тілінің табиғи таза қалпын сақтауға мүмкіндік туады. Сондайақ,<br />
латын әліпбиіне көшу қазақ тілінің халықаралық дәрежеге шығуына жол<br />
ашады. Қазақ тіліне компьютерлік жаңа технологиялар арқылы халықаралық<br />
ақпарат кеңістігіне кірігуге тиімді мүмкіндік туады. Және түбі бір түркі<br />
дүниесімен рухани, мәдени, ғылыми, экономикалық қарым-қатынасты, өзара<br />
байланысты нығайта түседі. Тұтастай алғанда латын әліпбиіне көшуіміз<br />
– дұрыс таңдау. Жастар жағы латын әліпбиіндегі қазақ жазуын тез меңгеріп<br />
алады. Мектепте ағылшын тілі оқытылатындықтан, олар латын әліпбиін тез<br />
қабылдайтыны сөзсіз. Жаңа латын әліпбиі қолдануға өте ыңғайлы, әлемдік<br />
жаңа технологияларға бейімделген, қазақ тілінің, сондай-ақ Қазақстанда тұрып<br />
жатқан басқа да сан ұлттың тілдік жағдайын қамтитын жақсы әліпби<br />
болады деп ойлаймын. Қазіргі әлем елдері дүниежүзілік өркениетке латын<br />
жазуы арқылы ұмтылып жатқан тұста біз де осы латын әліпбиі арқылы кемелдене<br />
түспекпіз. Яғни, мәдени интеграцияға латын әліпбиі арқылы жақындаймыз.<br />
Бұдан біз ұтпасақ, ұтылмаймыз. Жалпы, латын әліпбиін игеруге<br />
бүгінгі қазақ қоғамы дайын деп ойлаймын.<br />
Жаңа әліпби –<br />
рухани серпілу негізі<br />
ұлан» мектебінің кітапханасында<br />
тәрбие және идеологиялық жұмыстар<br />
басқармасының ұйымдас-<br />
«Жас<br />
тырумен Елбасы Н.Назарбаевтың «Болашаққа бағдар:<br />
Рухани жаңғыру» бағдарламалық мақаласының<br />
аясында «Рухани даму жаңа әліпбиден бастау<br />
алады» тақырыбында оқырмандар конференциясы<br />
өтті.<br />
Айкен ОСПАнҚҰЛОВА,<br />
Сабыр Рахымов атындағы «Жас ұлан»<br />
мектебінің кітапханашысы<br />
Жиынды мектеп басшысы,<br />
полковник Ғазиз Тулеушев<br />
ашты. Конференцияда кітапханашы<br />
Л.Мырзабекова «Қазақ<br />
тілін латын әліпбиіне көшіру<br />
- заман талабы» тақырыбына<br />
баяндама жасаса, мектеп дәрігері<br />
Ғ.Ережепова «Латинский<br />
язык - язык будущего и новых<br />
технологии», ағылшын мұғалімі<br />
Д.Ақбердиева «Латын әліпбиі<br />
– жаһандық өркениет» тақырыбында<br />
баяндамалар жасады.<br />
Конференция барысында<br />
мектеп басшылары, мұғалімдер<br />
өздерінің пікірлерін<br />
білдіріп, атсалыса отырып, латын<br />
әліпбиіне көшуді қолдады.<br />
Шараны мектеп бастығының<br />
орынбасары, тәрбие және<br />
идеологиялық жұмыстар басқармасының<br />
бастығы подполковник<br />
М.Мадрахимов қорытындылай<br />
келе, оқырман конференциясына<br />
қатысқан барлық<br />
қатысушыларға алғыс<br />
айта отырып, жиынның өте<br />
әсерлі өткенін және маңызды<br />
екенін атап өтті.<br />
ÌереЙ<br />
ХАбАрлАНДЫрУ<br />
Партия қатарына<br />
қабылданды<br />
Отан» партиясы<br />
құрылған алғашқы<br />
жылдары «Нұр<br />
өңірімізден шамамен 9 мың<br />
адам мүшелікке өткен-ді.<br />
Қазіргі таңда бұл көрсеткіш<br />
110 мыңнан асып отыр.<br />
Ақмарал МОЛДИЯРҚЫЗЫ<br />
aashirova@shymkala.kz<br />
Қазақстан Республикасының<br />
Тұңғыш Президенті күніне<br />
орай партияның ОҚО филиалы<br />
төрағасының бірінші орынбасары<br />
Нұрмахан Жолдасовтың<br />
төрағалығымен салтанатты<br />
жиын өтті. Төраға жиынды<br />
партия қатарына жаңадан қабылданған<br />
азаматтарды Тұңғыш<br />
Президент күнімен құттықтап,<br />
партиялық билеттерін табыстау-<br />
мен бастады.<br />
«Нұр Отанға» мүше болғандар<br />
қатарында «NAR TV» телеарнасының<br />
директоры Ерсұлтан<br />
Әмірбек, «Казахинстрах» АҚ<br />
ОҚОФ директоры Қанат Есенбеков,<br />
облыстық политехникалық<br />
колледждің директоры Әлихан<br />
Ысқақов және белгілі кәсіпкер,<br />
«Бал Текстиль» ЖШС директоры<br />
Талғат Ысқақов бар.<br />
– Қоғамдағы игі шараларға<br />
атсалысып, демеушілік жасап,<br />
қамқорлық танытудан бас тартқан<br />
емеспіз. Партия мүшелігіне<br />
өту көптен бергі мақсатым еді.<br />
Бүгін партиялық билетті алдым.<br />
Ел мерейін асыруды көздейтін,<br />
ел мен Елбасымыздың саясатын<br />
жүргізетін «Нұр Отан» партиясымен<br />
мен де бір мақсатта еңбек<br />
ететін боламын, – деді кәсіпкер<br />
Т.Ысқақов.<br />
Бұл күні ең үздік бастауыш<br />
партия ұйымы байқауының<br />
жеңімпаздарына диплом және<br />
сыйлық табысталды.<br />
– І орынды иемденген Манкент<br />
шипажайы, Киелі тас, Майлыкент<br />
бастауыш партия ұйымдарының<br />
құжаттары біздің облыстың<br />
атынан республикалық<br />
байқауға жолданды. Оның қорытындысы<br />
желтоқсан айының ортасында<br />
белгілі болады, – деді<br />
Н. Жолдасов.<br />
Бұдан кейін «Нұр Отан» партиясының<br />
беделі мен мәртебесін<br />
көтеруге және қазақстандықтардың<br />
жарқын болашағы үшін жасалған<br />
игі істерді қолдауда белсенділік<br />
танытқан азаматтар алғыс<br />
хаттармен марапатталды.<br />
Сондай-ақ, 2017 жылы партияның<br />
саяси менеджмент мектебін<br />
табысты аяқтаған қалалық<br />
мәслихаттың депутаттары<br />
Б. Төлегенов, Қ.Мейрманов, Г.<br />
Құрманбекова, И. Болдина және<br />
Ғ.Ахметбаев арнайы сертификаттарға<br />
ие болды.<br />
Салық төлеуші<br />
назарына!<br />
Сіздің меншігіңіздегі мүлікке,<br />
жерге, көлікке және банкілік<br />
шоттарға (есеп, жалақы, депозиттік)<br />
шектеулердің қойылуын<br />
алдын алу мақсатында, сонымен<br />
қатар, Қазақстан Республикасы<br />
аумағынан шет елдерге шығуға<br />
шектеуді болдырмау үшін өздеріңізге<br />
тиесілі салықтарыңызды<br />
уақытылы әрі толық мөлшерде<br />
төлеуге және салықтық қарыздардың<br />
болу/болмауын тексеріп<br />
отыруға шақырамыз!<br />
Салықтық қарыздарды ҚР<br />
ҚМ Мемлекеттік кірістер комитетінің<br />
www.kgd.gov.kz ресми<br />
сайтында тексеруге болады,<br />
ол үшін сайттағы «Электронды<br />
қызмет/Салықтық қарыздың<br />
болу/болмауы туралы мәліметтер»<br />
бөліміне кіру қажет.<br />
Сонымен қатар, салықтық<br />
қарыздарды www.egov.kz электрондық<br />
үкімет порталындағы<br />
«Салықтар және қаржылар/Салықтық<br />
қарызды көру және төлеу»<br />
бөлімінде тексеріп, төлеуге<br />
болады.<br />
Шымкент қаласы<br />
бойынша Мемлекеттік<br />
кірістер басқармасы
Change language