ШЫМКЕНТ КЕЛБЕТІ #97
Жұма 8 желтоқсан 2017 жыл
Жұма 8 желтоқсан 2017 жыл
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Заң және заман<br />
www.shymkala.kz<br />
№97 (1533)<br />
8 желтоқсан<br />
2017 жыл<br />
5<br />
Серік БАЙМҰРАТОВ,<br />
ОҚО адвокаттар алқасы төралқасының<br />
төрағасы:<br />
«Адвокаттық<br />
қызметтің<br />
жауапкершілігі<br />
жоғАры»<br />
– Серік Ширяздинұлы,<br />
әңгімемізді адвокатура саласындағы<br />
жаңалықтан<br />
бастасақ. Жақында адвокаттар<br />
туралы жаңа заң<br />
қабылданғалы жатыр деп<br />
естідік...<br />
– Иә, елімізде «Адвокаттық<br />
қызмет және заң көмегін көрсету<br />
туралы» жаңа заң жобасы<br />
әзірленіп жатыр. Қазір заң шығарушы<br />
органның қарауына жіберілді.<br />
Егер қабылданса, онда<br />
біраз өзгеріс болады. Мысалы,<br />
бұған дейін адвокаттар алқасына<br />
мүше болып ену үшін заңгерлер<br />
жарна төлеп келген болса,<br />
енді заң қабылданса, ол жарна<br />
жойылады. Яғни, адвокаттар<br />
тегін мүше болады алады деген<br />
сөз. Айта кетейік, адвокаттарға<br />
жеңілдік жасайтын бұл ұсынысты<br />
адвокаттар алқасы емес, әділет<br />
министрлігі жасап отыр.<br />
де әр түрлі. Мысалы, Алматы<br />
қаласында жарна көлемі<br />
1 миллион теңге шамасында<br />
болса, бізде, Оңтүстікте – 426<br />
мың теңге.<br />
– Бұл мүшелік жарна<br />
қайда жұмсалатын еді?<br />
– Орынды сұрақ. Жиналған<br />
мүшелік жарна адвокаттар алқасының<br />
әкімшілік құрамының жалақысына<br />
жұмсалады. Ол – 12<br />
адам. Оған қоса адвокаттар алқасының<br />
қосымша шығындарына,<br />
ғимаратты күтіп-ұстауға бағытталады.<br />
Салықтар төленеді.<br />
Медициналық сақтандыру қорының<br />
жарнасы төленеді.<br />
– Облыстық алқаның<br />
қанша мүшесі бар?<br />
– Облыстық адвокаттар алқасының<br />
қазіргі таңда 426 мүшесі<br />
бар. Оның ішінде аудандарда<br />
100 адвокатымыз болса,<br />
Шымкент қаласында 5 заң консультативі<br />
бар. Оның мүшелеріне<br />
келер болсақ, Еңбекші ауданында<br />
– 56, Әл Фараби ауданында<br />
– 53, Қаратау ауданында<br />
– 37, Абай ауданында 29 адвокат<br />
мүше. Бұған қоса бесіншісі<br />
заң кеңесі – ювеналды алқаның<br />
6 адвокат-мүшесі бар. Мұнымен<br />
қатар облыс аумағында<br />
87 заңгер жеке адвокаттық қызмет<br />
ұсынып жүр. Олар да біздің<br />
мүшеміз.<br />
– Жеке адвокат демекші,<br />
облыстық адвокаттар<br />
алқасына мүше<br />
болу міндетті ме? Сіздерге<br />
мүше болып тіркелмеген<br />
заңгер адвокаттық қызмет<br />
атқара ала ма?<br />
– Негізі, адвокат болғысы келетін<br />
адам әділет министрлігінен<br />
лицензия алуы керек. Ал біз сол<br />
азаматтың бұрын сотты болғанболмағанын,<br />
қоғамдық тәртібін<br />
қарап, мүшелікке қабылдай аламыз.<br />
Шектеу жоқ. Бірден айтайын,<br />
облыстық адвокаттар алқасына<br />
мүше болып тіркелу міндетті<br />
емес, ерікті. Дегенмен, осы<br />
тұста айта кетейін, адвокаттар<br />
алқасына мүше емес азаматтар<br />
заңгерлік кеңес бере алады.<br />
Олар тек азаматтық істерде<br />
ғана қорғаушы болып қызметін<br />
ұсына алады. Және іске<br />
қатысты адамның сенімхатымен<br />
ғана. Ал біздің адвокатураның<br />
мүшелері лицензиясы негізінде<br />
азаматтық та, әкімшілік те,<br />
қылмысты да істерде адвокат<br />
бола алады.<br />
– Адвокаттар алқасына<br />
мүше болудың мерзімі<br />
бар ма?<br />
– Адвокаттар алқасына<br />
мүше болудың шектеулі мерзімі<br />
жоқ. Бір мүше болып енген<br />
адам сол күйі қалады. Ай сайын<br />
мүшелік жарнасын төлеп<br />
тұрған жағдайда.<br />
– Адвокаттар алқасында<br />
қандай жаңалықтар<br />
бар?<br />
– Біз ай сайын дөңгелек<br />
үстел өткізіп тұрамыз. Ай сайын<br />
соттарды, тергеушілерді,<br />
әділет органының өкілдері,<br />
адвокаттарды өзімізге шақырып,<br />
жиналыс жасаймыз. Онда<br />
азаматтық дау, әкімшілік дау,<br />
қылмысты дауларды талқылаймыз.<br />
Одан кейін айына екі<br />
рет іс-тәжірибеден өтіп жүрген<br />
жас заңгерлерге тағылымдама<br />
өткізіледі. Сабақ өтеміз. Онда<br />
жас мамандар өздерінің кәсіби<br />
біліктілігін арттырады. Бұған<br />
қоса адвокаттар алқасы жылына<br />
екі рет ашық есік күнін өткіземіз.<br />
Оған облыс және қала<br />
тұрғындары келеді, заңгерлік<br />
көмекке мұқтаж жандар тегін<br />
ақыл-кеңес ала алады. Мысалы,<br />
жер дауы, мүлік дауы, алимент<br />
дауы деген секілді күрделі<br />
мәселелерде кеңес береміз.<br />
Әсіресе, соңғы кездері<br />
банк алдындағы қарыз мәселесі<br />
өршіп тұр.<br />
– Яғни, сіздердің көмектеріңізге<br />
мұқтаж азаматтар<br />
аз емес шығар?<br />
– Адвокаттарға жүгінетіндер<br />
саны арта түсуде. Мысалы,<br />
қазіргі таңда халықтың, бұрынғыдай<br />
емес, құқықтық сауаты<br />
арта түскен. Заңдарды жақсы<br />
білетін азаматтар көбейіп келеді.<br />
Дегенмен, осы тұста таяқтың<br />
екінші ұшы бар екенін де<br />
ескеру керек. Құқықтық сауат<br />
арта түскен сайын соттасу мәселесі<br />
де көбейді. Қазір тек<br />
күрделі дауларды ғана емес,<br />
отбасылық жанжалды, көрші<br />
араздығы, қаржылық мәселе,<br />
мүлік бөлу секілді мәселелерді<br />
сотпен шешу жағдайы жиі тіркелуде.<br />
Айталық, бір адамға<br />
екінші адам 50 мың теңге қарыз<br />
болса, соны өтеу үшін де<br />
сотқа жүгінеді. Сөйтіп, екі тарап<br />
адвокат жалдауға мәжбүр<br />
болады. Жоғарыда айтып өткендей,<br />
банк алдындағы қарыз<br />
бойынша да мысалдар<br />
жеткілікті.<br />
– Дауласқан екі тарапты<br />
сотқа дейін татуластыру<br />
жағы қалай?<br />
– Сіздің айтып отырғаныңыз<br />
медиация ғой. Біздер, адвокаттар,<br />
медиациямен айналыспаймыз.<br />
Ол үшін өз алдына медиаторлар<br />
бар. Бірақ, адвокаттар<br />
сот ұйғарымының орындалуын<br />
жеңілдетуге көмек бере алады.<br />
Мысалы, істі болған адамға ірі<br />
сомадағы ақша төлеу міндеттелсе,<br />
адвокаттар соны бөліп<br />
төлеу секілді жолдарын ұсынуы<br />
мүмкін.<br />
– Өзіңіздің адвокаттық<br />
жолыңызда есіңізде қалған<br />
іс бар ма?<br />
– Мен қазір адвокаттар алқасының<br />
төрағасы болғандықтан,<br />
жеке адвокаттықпен айналыса<br />
алмаймын. Дегенмен, осыдан<br />
бірнеше жыл бұрынғы іс есіме<br />
түсіп отыр. Бір жігіт есірткімен<br />
ұсталып, сотты болды. Есірткі<br />
болғанда героин. Егер кінәсі дәлелденсе,<br />
ол 15 жылға сотталып<br />
кетер еді. Бірақ, мен айыпталушыны<br />
ақтап шықтым.<br />
– Қалай? Оның кінәсіз<br />
екенін қалай білдіңіз?<br />
– Іс материалдарымен танысу<br />
кезінде шұғыл өкілдердің әрекеті<br />
түсірілген таспа бар екен,<br />
соны көрдім. Видеода полицейлер<br />
күдіктінің үйін тінтіп жүр. Біреуі<br />
камераға түсіріп тұр. Кенет<br />
тәртіп сақшыларының бірі жүктің<br />
астынан бір түйіншекті алып, үстелдің<br />
үстіне қоя салады. Бұл<br />
сәт бейнекамераға түскен. Міне,<br />
осы сәтті басты назарда ұстадым.<br />
Себебі, тергеуші қателік жіберген.<br />
Ол заң бойынша күдікті<br />
затты көрген сәтте тиіспеуі керек<br />
еді. Қалыс азаматтарды шақырып,<br />
бейнекамераға жақсылап<br />
түсіріп алып, содан кейін ғана<br />
қолғап киген қолымен ақырын<br />
алып, мұқият орауы тиіс болатын.<br />
Ал тергеуші түйіншекті бірден<br />
жалаң қолымен ұстай салды.<br />
Және ол жүктің астында есірткі<br />
жатқанын қайдан білді? Міне,<br />
осы сұрақтар мен оның жауабын<br />
негізге ала отырып, айыпталушыны<br />
қорғауға кіріскенімде<br />
тергеушілердің өздерінің ұсынысымен<br />
іс қысқартылды.<br />
– Енді алдағы жоспарларыңызбен<br />
бөлісе отырсаңыз.<br />
– Алға қойған жоспарымыз<br />
көп. Соның ең негізгісі – адвокаттар<br />
алқасынан оқу орталығын<br />
ашсақ дейміз. Яғни, адвокаттарды<br />
оқу-үйрету, олардың<br />
білімін жетілдіру орталығы.<br />
Себебі, бұрын бір заң шығып,<br />
ол біраз уақытқа дейін өзгермей<br />
тұратын. Ал қазір қандай<br />
да бір заң болмасын оған<br />
өзгерістер мен толықтырулар жиі<br />
енгізіліп тұрады. Ал білікті адвокат<br />
болу үшін заңгерлер сол<br />
өзгерістің әрқайсысынан хабардар<br />
болып, білуі тиіс. Жоғарыда<br />
айтып өткендей, қазір адвокаттардың<br />
қарауындағы іс көп,<br />
заңның өзгерістерін хабардар<br />
болуға уақыттары да жете бермейді.<br />
Міне, осы мәселені ескере<br />
отырып біз оқу-үйрету орталығын<br />
ашсақ дейміз. Оған заң<br />
саласындағы профессорларды,<br />
тәжірибелі адвокаттар мен зейнетке<br />
шыққан судьяларды, тағы<br />
да басқа сала мамандарын шақырып,<br />
адвокаттарға соңғы жаңалықтарды<br />
түсіндірсек деген<br />
жоспарымыз бар.<br />
– Ал бұл жарна көлемі<br />
қазір қанша?<br />
– Қазақстан бойынша орта<br />
есеппен 850 мың теңге деп<br />
белгіленген. Дегенмен, әр өңір-<br />
– Ендеше, жұмыстарыңызға<br />
сәттілік тілейміз!<br />
Әңгімеңізге рахмет!<br />
Сұхбаттасқан<br />
Нұрлан БЕктАЕв
Change language