EUROPA. NASZA HISTORIA.

ROZDZIAŁ VI | Wspólnoty religijne w średniowieczu
IL. 3. Świątynia Hagia Sophia w Konstantynopolu (dziś Stambuł),
wzniesiona z rozkazu cesarza Justyniana w VI w. – najważniejsza
bazylika Koscioła wschodniego. Widoczne na zdjęciu
wieże (minarety) dobudowano w XV w. po przekształceniu
świątyni w meczet.
Patriarcha – tytuł najwyższych biskupów w Kościele prawosławnym.
Schizma – rozłam w Kościele.
Podział na Kościół wschodni i zachodni
Chrześcijańskie kościoły Europy znajdowały się pod duchowym
wpływem Rzymu, w którym rezydowali papieże,
uznawani za następców św. Piotra. Jednak papieże nie
byli uważani za jedynych duchowych przywódców chrześcijaństwa.
Nie mniejszym poważaniem na Wschodzie
cieszyli się patriarchowie Antiochii, Aleksandrii, Jerozolimy
oraz Konstantynopola, który Bizantyjczycy uważali
za „nowy Rzym”. Między papieżem a patriarchą Konstantynopola
zrodził się konflikt o pierwszeństwo i zwierzchność
nad całym chrześcijaństwem. Patriarchowie Konstantynopola,
wspierani przez cesarzy bizantyjskich,
odmawiali uznania zwierzchnictwa papieży, czyli biskupów
Rzymu. W VIII w. pojawiły się poważne rozbieżności
na tle religijnym między Bizancjum a Rzymem, np.
używanie w liturgii Kościoła rzymskiego wyłącznie łaciny,
a w Kościołach wschodnich – greki i innych języków.
Konflikty te doprowadziły do trwającej od 1054 r. do dziś
wielkiej schizmy wschodniej, czyli podziału na zachodni
Kościół rzymski (łaciński) i wschodni Kościół grecki (bizantyjski),
czyli prawosławny.
PRZESZŁOŚĆ W TERAŹNIEJSZOŚCI
Schizma – rozłam w Kościele.
Różnice, które doprowadziły do wielkiej schizmy wschodniej, mimo upływu ponad tysiąca lat, nadal dzielą Kościół
rzymskokatlicki i Kościoły prawosławne. Poniżej opisano najważniejsze z nich:
Znaczenie
nazwy
Zwierzchnictwo
i organizacje
Liturgia
Liczba
wiernych
i ich rozmieszczenie
KOŚCIÓŁ RZYMSKOKATOLICKI
grec. katholicos – powszechny
Jedynym zwierzchnikiem Kościoła katolickiego
jest papież, uważany za następcę
św. Piotra Apostoła. Podlegają mu wszystkie
arcybiskupstwa i biskupstwa katolickie.
Biskupstwa dzielą się na parafie.
Kalendarz liturgiczny bazuje na kalendarzu
gregoriańskim. Dopiero od pocz. lat 60.
XX w. Msze św. są odprawiane przez księży
stojących przodem do wiernych i w językach
narodowych. Wcześniej Msze św.
odprawiane były wyłącznie po łacinie.
Około 1,2 mld wyznawców głównie
w Afryce Środkowej, Azji Południo wo-
-Wschodniej, Ameryce Środkowej oraz
Południowej, w Europie Zachodniej,
Południowej i Wschodniej.
KOŚCIOŁY PRAWOSŁAWNE (ORTODOKSYJNE)
grec. όrthos – prawdziwy, właściwy
grec. dόkeo – wierzyć
Dziewięć Kościołów lokalnych, utworzonych wokół
patriarchatów (4 z nich powstały w starożytności) oraz
6 Kościołów autokefalicznych (niezależnych). Tytularne
pierwszeństwo ma patriarchat konstantynopolitański.
Patriarchowie zarządzają samodzielnie Kościołami.
Kalendarz liturgiczny oparty jest na kalendarzu juliańskim,
dlatego święta obchodzi się później niż w innych
Kościołach chrześcijańskich. Msze są odprawiane przez
księży stojących tyłem do wiernych, a przodem do ołtarza.
Liturgie są odprawiane są w różnych językach,
np. greckim lub starosłowiańskim. Ważną rolę odgrywa
kult ikon (świętych obrazów).
Około 300 mln ludzi w Europie Wschodniej i Południowo-
-Wschodniej, nieliczne skupiska w Ameryce Północnej.
?
1. Poszukajcie w parach informacji o budowie świątyni Hagia Sophia i przygotujcie na ten temat krótką prezentację.
2. Przedstaw najważniejsze różnice pomiędzy Kościołem katolickim a Kościołami prawosławnymi.
126