Prizma 8

İSKANDİNAVYA'NIN
Yazı ve fotoğraf: Ayhan Ünlü / Kopenhag
EN BÜYÜK BİT PAZARI
Türkiye 'den duymaya alışık
olduğumuz, hani şu "
Ortadoğu ve Balkanlar 'ın en
büyük ... " diye başlayan deyimini
hatırlarsınız. işte size iskandinavya ve
Kuzey Avrupa 'nın en büyük
bitpazarzmn öyküsü: ·
Skarholmen,Û bitpazarıÛileÛünlüÛbirÛ
semt.ÛEski,ÛbüyükÛbirÛgarajĨdaÛyÞüzlerceÛ
mÈasa,ÛküçükÛküçükÛbirçokÛdükkĬanÛveÛ
kökleriÛdünyanınÛdörtÛbirÛyanındaÛolanÛ
iriliÛufaklıÛbirÛsürüÛ eşyayıÛalmakÛiçinÛ
didişen,ÛkökleriÛyineÛdünyanınÛdörtÛbirÛ
yanındaÛolanÛsayısızÛinsanÛ...Û
İçeriÛgirdiğinizdeÛneyeÛveÛkimeÛ
bakacağınızıÛşaşırıyorsunuz.ÛKullanılmışÛ
elektronikÛaletler,Ûmobilyalar,Ûgiysiler,Û
rengaĒrenkÛbiblolarÛveÛporselenler,ÛfığrfığrlıdÛanÛteÛ1©1©ÛiÛ
çocukÛ elbisleri,Û çeyizlikÛ
havlularÛ...Û Masalar,Û evdekiÛfazlaÛ
eşyalarıÎnıÛ satmakÛisteyenÛinsanlarÛ
taraf¾ındanÛkiralanabiliyor.ÛTazeÛekmekÛ
bileÛsatılıyorÛburada.ÛBuradaÛyok,Ûyok.Û
EskiÛpulÛveÛfoĜtoğrafkolleksiyonlarındanÛ
tutunÛ da,ÛbeyazÛ eşyayaÛ değinÛ herÛşeyiÛ
bulmakÛmümkün;Û sankiÛbirÛanılarÛ
mezarlığıÛburası.Û
YčaÛinsanlar?|ÛAmiyaneÛtabirleÛ72ÛmilletÛ
burada.ÛBuÛkadarÛulusÛbirÛaradaÛolurÛdaÛ
bizimÉkilerÛolmazÛmı?|Û
BizeÛilkÛsöylenen,Û "o ayıp şeyleri satan
Türk 'ü bulun "oldu.Û "Ayıp şey "
dedikleriÛbirÛpomoÛdükkanı.ÛSahibiÛbirÛ
Türk,Û İsmail.ÛTabiiÛ adıÛ çıkmışÛ PomoÛ
İsmail'e.Û BütünÛ çabalarımızaÛ karşın,Û
dergĠiÛiçinÛsöyleşiÛisteğimiziÛgeriÛ
çeviriyor.Û KendiniÛaçıklamaÛihtiyacıÛ
duymadığınıÛsöylüyor.Û ÇtokÛnazikÛveÛ
olumluÛdavranıyorÛbize.Û
İsmail'ÛinÛ dükkanından,Û birÛ pornoÛ
dükkanındanÛalınabilecekÛherÛşeyiÛalmakÛ
mümkünÛ değil.Û DahaÛ çokÛeskiÛ pornļoÛ
fiělmleriÛ veÛkitaplarÛ satıyor.Û BirkaçÛ
kırbaç,ÛbirkaçÛtaneÛdeÛplastikÛ...Û
DahaÛ sonraÛ İsmail'ÛinÛ komşusuÛ
kuyumcuyaÛuğruyoruz,ÛMardin'liÛYosefÛ
Usta'ya.Û
Mardinli Yosef Usta
Nezaman veneredengeldinİsveç 'e?
"ś 1976'da,ÛLübnan'danÛgeldimIJ,ÛamIJaÛTü¿rkÛ
olarakÛehliyetimÛvar.Û
Nasılehliyetyani?...
EeeÛ ...ÛNasılÛdiyorsunuz?|ÛPasapro?|Û...Û
HahÛNüfuĞsÛCĀüzdamÊ!ŖÛ NüfuĞsÛcüzdanımÛ
var.Û
Lü­banan'anasılgrittin?
Türkiye'ÛdenÛSuriye'yeÛgittim.ÛSonraÛdaÛ
Suriye'denÛLübnan'aÛgittim.ÛAmaÛasılÛ
memleket:ÛTürkiye,Û Mardin,ÛYenikapıÛ
Mahallesi.Û
Türkyiye 'dennezaman ayrıldın?
12Ûyaşındaydım.Û
Türkiye'ye gidiyor musun?
Hayır,ÛçıktığımdanÛberiÛhiçÛgitmedim.Û
GitmekÛistiyorum,Û amaÛgidemiyorum.Û
KĆorkuyorumÛ...ÛAskerliğimiÛyapmadım.Û
Seıı²İsveçvatandaşımısın?
He.Û
İsveç vatandaşı olarak da mı
gidemiyorsun?
BenimÛTürkÛvatandaşlıkÛöldürmüşler,Û
öldürmemişlerÛbilmiyorum.ÛİsmailÛdiyorÛ
ki,Û 'seni beraber götüreyim, korkma '.
'Yok !ol Beni içeri korlar ' diyorum.Û
OÛgünÛteleviz©yondaÛçºıktılar:ÛDedilerÛki;Û
'60 'a kadar 70 'e kadar da, /00 'e
kadar da askerlik yapmamışsa
yapacak'.
SonraÛdedilerÛkiÛ'yaşı bu kadar olursa,
askerlik yapmamış olursa, Türkiye 'ye
gidebilirse Türk vatandaşı olarak
yapacak'.
Seni askerealsalar neyapacaklar?
Artıkyaşınıbaşıı³ııalmışsın?"
MutfaktaÛçalıştırırlar,ÛsoğanÛkestirirler.Û
Suriye'deyapmadınmıaskerlik?
YĎok,ÛLübnan'daÛdaÛyok.ÛBurdaÛdaÛyok.Û
DörtÛmemleket,ÛamaÛaskerlikÛyok.Û
Mardinli Yosef Usta askerlik işini bir
halledebilse Türkiye'ye gidecek.
Sana nasıl kız verdiler? Dört
memleket, hiçbirindeaskerlikyokz.
VerdilerÛişte.Û
Tü rkçeyi nasıl unutmadın?
Unutadım.ÛAtatürkÛİlkokÅuluÛ'naÛgimiştimÛ
Mardin'deÛ...ÛOkumak,ÛyazmakÛbiliyorum.Û
KonuşmakÛ daÛ biliyorum.Û
Suriye'deÛTürkçeÛkonuşuyordumÛ
arkadaşlarla.Û
İs°veç'egeldiğindeLübnan'dasavaşmı
vardı ?
Evet.ÛSavaşÛolduğuÛiçinÛİsveç'eÛgeldim.Û
OradaÛbirÛdükkanımÛvardı,Û altınlarım.Û
İkiÛarabamÛvardı.ÛTaksiÛişlettiriyordum.Û
BirÛevimÛvardı.ÛHepsiÛsavaştaÛgitti."Û
Bombalandı mı ?
"Yok,ÛbombalardanÛkaçtık,ÛeviÛbırakıp.Û
EviÛçaldılar,ÛdükkanıÛçaldılar,ÛarabalarıÛ
kırdılar.ÛHiçbirÛşeyÛkalmadı.ÛKalktıkÛbizÛ
deÛburayaÛgeldik."Û
19Û