mart2013

loglifetr bloglifetr
Ek olarak, kitabın dili de üzerinde
durulmaya değer noktalardan
bir tanesi. Anlatım, çoğunluğu
5-6 kelimelik, “bugün
buraya gittim”, “bana bunu
dedi”, “sonra kalktık sinemaya
gittik” gibi tek satırlık cümlelerden
ibaret. Dolayısıyla Yabancı,
okunması kolay bir kitap.
Bana kalırsa bu anlatım tarzı
Mösyö Meursault gibi bir ana
karakterin ağzından anlatılan
bir roman için biçilmiş kaftan;
çünkü okudukça “Sıcak güneş
yüzümü yakarken, alnımdan
akan ter damlalarının gözyaşlarıma
karıştığını fark ettiğim o
an…” gibi bir cümlenin Yabancı
gibi pek çok şeyi boşvermiş
bir adam için fazla süslü olacağını
fark ediyorsunuz. Camus
gerçekten olay örgüsünden
anlatımına kadar her şeyiyle
çok ince ince düşünülmüş bir
kitap çıkarmış ortaya.
Yazı çok uzuyor farkındayım
ama söylemeden geçemeye-
ceğim birkaç şey daha var;
mesela ana karakterimizin cinayeti
işleyiş sebebi olarak
güneşi göstermesi, ve dahi kitap
boyunca havanın devamlı
aşırı güneşli, bunaltıcı bir yapıda
olmasına tekrar tekrar
vurgu yapması gibi… Camus,
güneşi muhtemelen aydınlıkla
simgeleyip; karanlık-aydınlık
kavramına dikkat çekmek istiyor,
ve bunu gayet iyi başarıyor.
Keza dava esnasında jürinin
Yabancı’ya inanmaması
için de cinayet namına ortaya
sürülen ve “bizlere” absürt gelen
bir sebebin olması lazım.
Bu açıdan gene güneş, iyi
kullanılmış bir argüman. Ek
olarak, kitabın sonlarında yer
alan dava sahnesi gerçekten
çok başarılı. Savcının -aslında
Meursault’a göre hiçbir anlamı
olmayan- birbirinden tamamen
farklı olayları “normal” insanlara
göre yorumlayıp cinayete
giden yolun çakıl taşları gibi bir
sıraya dizmesi ve Yabancı’yı
bir cani gibi görüp idamını istemesi…
toplumun Yabancı’yı
nasıl “anlamadığına” dair çok
simgesel bir anlatım. Tabii bir
de bu kadar farklı olayları böyle
bir mantıksal sıraya dizebilmesi
Camus’nün dehasının
kanıtı.
Yani, bu davanın
benim dışımda
görülür gibi bir hali
vardı. Her şey ben
karıştırılmaksızın olup
bitiyordu. Kaderim,
bana fikir sorulmadan
belirleniyordu. – syf. 90
Son bir şey; kitabın başlarında
huzurevinin kapı görevlisinin
diğer sakinlere göre çok
basit bir görevi de olsa onlardan
kendini üstün görmesi de
yabana atılmayacak bir ayrıntı
idi. 2-3 cümleyle de olsa “diğerlerine”
göre toplumdaki en
ufak bir kademe artışının insan
psikolojisi üzerindeki yansımalarına
da değinmeden geçememiş
Camus.
Artık kurguyu bir yana bırakıp
kitabın yapısal özelliklerden
devam edersek, çeviri açısından,
Fransızca bilmediğimden,
çok bir şey söyleyemeyeceğim.
Ama kitapta birkaç yerde
kelime hatası gördüğümü de
belirtmeden geçemeyeceğim.
Bu kitap için pek çok farklı kapak
tasarımı var -39. basıma
ulaştığından!-, bendeki hali
yukarıda resmini gördünüz
edisyonu idi ve diğer herkese
bakan tek bir göz bence güzel
düşünülmüş bir tasarımdı.
122 123
Son olarak, Fransız edebiyatının
önemli temsilcilerinden Nobelli yazar
Albert Camus’ya kısaca bakacak
olursak, kendisi -kahramanımız gibi-
Cezayir’de doğmuş ve 25 yaşına
kadar orada kalmış bir filozof aslında.
Ardından Paris’e gitmiş ve kitap
çıkarmadan önce çeşitli dergilerde
editör olarak görev almış, bir yandan
da Cezayir Üniversitesindeki Felsefe
eğitimine devam etmiş. Maalesef
1960 yılında, 47 yaşındayken bir trafik
kazasında hayatını kaybetmiş.
Aslında bu kitap hakkında daha
söylenebilecek çok şey var ama bir
yerde kesmek lazım sanırım; o yüzden
özetle, Yabancı, 20. yüzyılın en
önemli eserlerinden biri olarak anılmanın
hakkını veren, ne söylense-ne
kadar anlatılsa da anlatmaya yetmeyecek
bir roman. Bana kalırsa siz iyisi
mi alın okuyun, Camus’nün dehasıyla
kendiniz tanışın.
Özge Akın
atalante86.blogspot.com