öğrenme psikolojisi ders notları - KPSS EĞİTİM MERKEZİ

Sistematik
DuyarsızlaĢtırma
KarĢı karĢıya
Getirme
Ġtici uyarıcılara
KoĢullama
--Köpek korkusu olan bir çocuğa önce sevimli köpek resimleri gösterme, daha
sonra evci hayvanların satıldığı yerde köpek gösterme, daha sonra köpeğe
dokundurma sonucunda çocuğun köpek korkusunu yenmesi.
-2007- Köpeklerden korkan bir çocuğa, bu korkusunu yenmesi için, önce
köpek resimleri, daha sonra oyuncak köpekler gösterilmiĢtir. Bunların
ardından, çocuğun canlı bir köpeği önce uzaktan, daha sonra yakınlaĢarak
izlemesi sağlanmıĢtır. Son aĢamada ise çocuk köpeğe dokunarak onu
sevmiĢtir.
AġAMA-KADEME-AĞIR AĞIR YAKLAġTIRMA KELĠMELERĠ ĠPUCUDUR
EDĠMSEL KOġULLAMADA DETAYLI ĠġLENECETĠR
- KoĢullu tepkinin sönmesi için koĢullu (korkulan) uyarıcı ile kiĢi belli bir süre
bir arada tutulur. Bir süre sonra koĢullu tepkinin sönmesi beklenir.
- KoĢullu tepkinin sönmesi için korkulan uyarıcı ile organizma uzun süreli
olarak bir arada tutulur.
ÖRNEKLER
- Balon fobisi olan bir çocuk içi balon dolu bir odaya konur
- Kediden korkan bir çocuğun kedi olan bir odaya sokularak orada bir
süreliğine kalması sağlanır. Kedi korkusunun bir süre sonra ortadan kalkması
beklenir
** KORKUNLA KARġI KARġIYA GEL
- Bazı uyarıcılar çekici olduğu için organizma tarafından tercih edilir.
Ancak bu durum bazı problem davranıĢları ortaya çıkarır. Problemli
davranıĢı ortadan kaldırmak için bu uyarıcının çekiciliği ortadan kaldırılır.
- Bazı uyarıcılar kiĢi için çekici durumda olduğundan tercih edilmektedir. Bu
çekicilik bazı problem durumlarının yaĢanmasına da sebep olur. Ortaya çıkan
bu problemli davranıĢı ortadan kaldırmak için uyarıcının çekiciliğini azaltmak
gerekir.
ÖRNEKLER:
- Alkol bağımlısı birine alkolün çekiciliğine karĢı kokusuyla mide bulantısı eĢleĢtirilerek
tedavi yapılır. Önce mide bulantısı yapan ilaç verilir hemen arkasından alkol verilir bu
birkaç kez tekrarlanınca bireyin alkole dönük alıĢkanlığı ortadan kaldırılır.
- Sigara içmekten hoĢlanan bir bireye sigara içmeden önce mide bulantısına yol açan
bir ilaç verilir. Bir süre sonra bireyin içtiği sigara ile mide bulantısı arasında bir iliĢki
kurması sağlanır. Böylelikle itici bir uyarıcıyla iliĢkilendirilen sigara çekiciliğini yitirecek
ve sigara istenmeyen bir uyarıcı haline dönüĢecektir.
-Tırnak yeme alıĢkanlığı olan çocuğun tırnaklarına oje sürülmesi
Teddy’den Üç Mektup
Tedyy Stallard’ı 15 yıl önce, beĢinci sınıfta, iki yıllık bir öğretmenken tanıdım. Sınıfıma ilk girdiği günden beri
Teddy’den nefret etmiĢtim. Hiçbir çocuğa özel bir antipati göstermemem gerektiğini biliyor. Ama insan doğası
gereği, parlak, güzel ve zeki insanları tercih etme eğilimindedir. Tedyy pis bir çocuktu. Hem de ara sıra değil, sürekli
olarak pis kokan bir çocuktu. Ayrıca, bir türlü adlandıramadığım tuhaf bir kokusu vardı. Fiziksel kusurlarının
çokluğuna ek olarak, zihinsel durumu da pek parlak değildi. Ġlk haftanın sonunda, onun sınıftaki diğer çocuklara
göre umutsuz bir biçimde geri kaldığını anlamıĢtım. Yalnız yetersiz bilgiye sahip olmakla kalmıyordu, yavaĢ öğrenen
bir çocuktu. Hızla ondan uzaklaĢmaya baĢladım. O yıl en iyi öğrencilerim ve onları izleyenler üzerinde yoğunlaĢtım.
Ġtiraf etmeye utanıyorum, kırmızı kalemimi kullanmaktan sapıkça bir zevk alıyor ve ne zaman Teddy’nin ödevlerini
kontrol etsem, zaten bol kullandığım yanlıĢ iĢaretlerini iyice koyu kırmızı yapıyordum. “Yetersiz bir çalıĢma” diye
yazıyordum kağıtların üstüne. Çocuğu açıkça hırpalamadığım halde, sınıf tutumumu fark etmiĢti. Kısa sürede Teddy
sınıfın günah keçisi oldu. Sevilmeyen ve sevilmesi mümkün olmayan, dıĢlanmıĢ bir kiĢi haline geldi. Ondan
hoĢlanmadığımı biliyor, fakat nedenini anlamıyordu. Aslında ben de ona karĢı neden böyle yoğun bir hoĢnutsuzluk
duyduğumu bugün bile anlayabilmiĢ değilim. Tek bildiğim, bu küçük çocuğa kimsenin aldırmadığı ve benim de
durumu düzeltecek hiçbir Ģey yapmadığımdır. Bir yılbaĢı günü çocuklardan gelen hediyeleri açıyordum. Sıra
Teddy’ninkine geldi, paketin içinden taĢların çoğu dökülmüĢ gösteriĢli bir bilezik ve yarısı boĢalmıĢ bir kolonya
düĢtü. Bileziği koluma taktım ve kolonyayı sürdüm. Teddy yanıma gelerek “Tıpkı annem gibi kokuyorsunuz, bileziği
size çok yakıĢtı, beğendiğinize sevindim.” dedi ve hızla sınıfı terketti. Ben kapıyı kilitleyip, masama oturdum ve
ağlayarak, Teddy’ye çektirmiĢ olduğum yoksunluğu telafi etmeye, ilgili bir öğretmen olmaya karar verdim. Teddy ile
özel olarak ilgilendim. Ders çalıĢtırdım, ödevlerini kontrol ettim ve eksikliklerini tamamlamaya çalıĢtım. Hızlı fakat
emin adımlarla sınıf seviyesine yetiĢiyordu. Notlar giderek yükseldi, sınıfın en iyileri arasına girdi. O yıl okuldan
ayrıldı. Daha sonra üç mektup aldım. 15 yıl sonra aldığım üçüncü mektubunda “Bugünden itibaren ben tıp doktoru
Theodore J. Stallard’ım.” diyordu ve beni nikâhına davet ediyordu. Ben de kendisini tebrik ettim ve “kutlarım,
baĢardın, hem de kendi baĢına, benim gibilere rağmen” diye cevap yazdım. Nikâhında SAYFA 26