İLK ÇAĞ ANADOLU DEVLETLERİNDE ORDU

kazanamadılar. İyonya kolonileri için kesin olmak üzere bu kentlerin kurucularının
toprak soyluları değil, deniz tacirleri olduğunu kabul etmek yanlış olmayacaktır. 43
Şimdi genel bir değerlendirme yapılacak olursa, ordu kurumunun devleti
oluşturucu temel unsur olduğu görülecektir. Kurumsallaşmış bir kamu silahlı gücü
olmadan devletten söz edilmesi olanaksızdır. Devlet, bürokrasi, ticari ağ, meta üretimi
yapan meslek gruplarının varlığı (dolayısıyla kentler), yazı, para ve ordu gibi temel
ayaklar üzerinde var olabilir. Kurumsallaşmış bir kamu silahlı gücü yani ordu, hem
yaşamak için merkezileşen devletin, bu merkezileşmesini sağlayan zorlayıcı güç olarak,
hem ekonomik örgütlenmenin yaşaması için uygun güvenlik ortamını sağlayıcı güvence
olarak, hem kendisini yutmaya çalışan diğer devletlere karşı temsil ettiği toplumun
varlığını savunucu bir kalkan olarak, hemde soyluların, mülklerinden elde ettikleri gelir
günlük tüketim gereksinimleri ve lüksleri için yeterli olmaktan çıkınca, bir ek kazanç
sağlamanın doğal yolu dediğimiz fetihleri gerçekleştirici bir ekonomik güç olarak
ortaya çıkmaktadır.
Bu görüş ışığında İlkçağ Anadolu Devletlerine baktığımızda Oppenheimmer’in
devlet oluşum ve gelişim çizgisini izlemek mümkündür. Öyleyse, kara devletleri olarak
nitelendirilebilecek Hitit, Frigya, Lidya ve Urartu krallıkları ile deniz devletleri olan
İyon kent devletleri, kendi ordularını yerleşik ve çoban toplulukların zıtlığını
bütünleyici ve kaynaştırıcı bir politik araç ve doğrudan gelir sağlayıcı ve ticaret
yollarını kollayıcı bir ekonomik araç olarak kullanmışlardır denilebilir.
3.2. Ordunun ekonomik işlevi
3.2.1. Hititler
İlk merkezi Anadolu devleti olan Hititler, M.Ö. 3 bin yılında Kafkaslardan
gelen göçebe-çoban Nesilerle yerli halkın bir sentezidir. Ekrem Akurgal, mezar
buluntularına dayanarak, yerli halkın buraya sonradan göç eden ve daha üstün konuma
43 Oppenheimmer, 2005: 119.
23