İLK ÇAĞ ANADOLU DEVLETLERİNDE ORDU

yürüdü, kenti kuşatıp eline geçirdi ve oturulamayacak derecede yıkıma uğrattı. Kent, bu
yıkımdan sonra otuz yıl süreyle boş kaldı. Lidya’nın son kralı Krezüs ise tümüyle bir
mali oligarşinin egemen olduğu ve o zamanlar tiranlarca yönetilen ve Lidya ticari
gücüne çok şeyler katabilecek Efesos'a karşı harekete geçti. Heredot'a göre Krezüs,
Efesos başarısından sonra Anadolu'daki tüm Yunan kentlerine egemen oldu ve bunları
kendine vergi ödemeye zorunlu kıldı; yalnızca Miletos bazı ayrıcalıklar elde etti.
Alyattes'in baştanbaşa yakıp yıktığı Smyrna kentinin yeniden ve esaslı biçimde Krezüs
zamanında iskân edilerek ticari canlılığa yeniden kavuşmuştur. M.Ö. 545 tarihinde son
bulmuş olan bu yeni yerleşme kuşkusuz ki, Lidya kralının özel izniyle kurulmuştu.
Tabii Lidya ordusunun ekonomik hamlesi sadece İyonya kentlerini ticari maksatla ele
geçirmek değildi. Özellikle Heredot, Alyattes zamanında Lidya ile Miletos arasındaki
on bir yıl süren savaşta, Lidyalıların çiftlikleri yakıp yıkmadığını, yalnızca ağaçları
kestiklerini, ekini kaldırıp döndüklerini söyler. Lidyalıların amacı, Miletosluları tekrar
çalıştırıp yorgun düşürmek ve gelecek akında yağmalayacak bir şeyler bulabilmektir. 76
Burada da tarımsal zenginlik elde etmekle askeri stratejinin ordu eli ile bir arada
uygulandığı görülmektedir. Son olarak, ordu-iktisat ilintisinin ilgi çekici bir yanı olarak,
sikke bastırılmasının askerlerin maaşını ödemek üzere ortaya çıkan bir gereksinim
karşılığı olduğu bile ileri sürülmektedir. 77
Bir başka Anadolu krallığı da Frigya’dır. Eski yazarlardan Herodot ve Strabon'a
göre, o zamanlar Brygler ya da Birgler admı taşıyan Frigler, Anadolu'ya Makedonia ve
Thrakia'dan boğazlar yoluyla girmişlerdir. Örneğin Herodot bu konuda Makedonialılar'a
göre Frygialıların, Avrupa'da oturdukları zaman Bryg adını taşıdıklarını ve onların
komşuları olduklarını, Asya'ya geçtikten sonra yurtlarıyla birlikte adları da
değiştirdiklerini söyler. 78 Frigya özellikle bir köylü ve çiftçi ülkesiydi. Kralları tüm
çabalarını ve dikkatlerini tarıma verirlerdi. Köylerdeki üretici tarım kitlesi yanında
kentlerdeki aydın tabakanın varlığı çerçevesinde değerlendirildiğinde düzenli ve güçlü
Frigya ordusunun tıpkı Hitit, Urartu ve Lidya orduları gibi tarım ürünü, hayvanlar,
maden gibi ganimetlerin yanı sıra tutsaklar getirdiği ve ticaret yollarını koruduğu
çıkarımı yapılabilir. Çünkü kaynaklar bu konuda yeterli bilgi sunmamaktadır. Fakat
76 Heredot, 2006: 13.
77 Sevin, 1982: 250.
78 Sevin, 1982: 250.
37