bölüm ı giriş
bölüm ı giriş
bölüm ı giriş
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
düzenli, Azeri müziğinde ise düzensiz tampere edilmiştir. O yüzden tampere edilmiş<br />
çalg<strong>ı</strong>larda (özellikle piyanoda) Azeri makamlar<strong>ı</strong> seslendirildiği zaman, özellikle üçlü ve<br />
alt<strong>ı</strong>l<strong>ı</strong> aral<strong>ı</strong>klarda baz<strong>ı</strong> uyumsuzluklar duyulmaktad<strong>ı</strong>r. Azeri müziğinde büyük üçlü,<br />
tampere edilmiş üçlüye göre daha küçük, küçük üçlü ise daha büyüktür. Fark ortalama 1<br />
koma kadard<strong>ı</strong>r. 4’lüler ve 5’liler ise tampere edilen 4’lü ve 5’li ye uymaktad<strong>ı</strong>r. 26<br />
çal<strong>ı</strong>nabilir. 27<br />
Üçlü aral<strong>ı</strong>klar<strong>ı</strong>n piyanoda uyumsuzluğuna karş<strong>ı</strong>n, örneğin, tarda art<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>lm<strong>ı</strong>ş ikili<br />
Burada Azeri ve Türk modlar<strong>ı</strong>n<strong>ı</strong>n benzer özellikleri görülmektedir.<br />
Sadettin Arel’in kitab<strong>ı</strong>nda gösterdiği gibi; Türk makamlar<strong>ı</strong>nda kullan<strong>ı</strong>lan ikili<br />
aral<strong>ı</strong>klar birbirinden daha büyük olmak üzere beş türlüdür: Bakiye (B), Küçük<br />
mücennep (S), Büyük mücennep (K), Tanini (T), Art<strong>ı</strong>k ikili (A) 28<br />
Bu aral<strong>ı</strong>klarda koma say<strong>ı</strong>s<strong>ı</strong> şöyledir:<br />
Koma - - F – 1 koma<br />
Bakiyye - - B – 4 koma<br />
Küçük mücennep - - S – 5 koma<br />
Büyük mücennep - - K – 8 koma<br />
Tanini - - T – 9 koma<br />
Art<strong>ı</strong>r<strong>ı</strong>lm<strong>ı</strong>ş ikili A - 9 koma<br />
Burada, tüm dizileri piyanoya uyarlamak zorunda olduğumuz için bir aç<strong>ı</strong>klama<br />
getirilmesi gerekir: 1 koma çok küçük bir ar<strong>ı</strong>za olduğu için sesi etkilemez, yani<br />
do eşittir do naturel. Bakiye (4 koma) ve küçük mücennep (5 koma) yar<strong>ı</strong>m ses fark<br />
eder: si ( 8 koma) ve Tanini (9 koma) ayn<strong>ı</strong> kuralla bir ses fark eder: si eşittir<br />
si , do eşittir do x.<br />
3.4. Türk Makamlar<strong>ı</strong>nda Kullan<strong>ı</strong>lan Dörtlüler ve Beşliler<br />
Türk müziğinde 13 basit makam vard<strong>ı</strong>r: Çargâh, Buselik, Kürdi, Rast, Uşşak,<br />
Hüseyni, Neva, Hicaz, Hümayun, Uzzal, Zirgüle, Karc<strong>ı</strong>ğar, Suzinâk. Bu makamlardan<br />
26<br />
Üzeyir Hac<strong>ı</strong>beyov (1985): s. 21.<br />
27<br />
Ayn<strong>ı</strong>; s. 22.<br />
28<br />
Hüseyin Sadettin Arel, (1993): Türk Musikisi Nazariyat<strong>ı</strong> Dersleri, Kültür bakanl<strong>ı</strong>ğ<strong>ı</strong> Yay<strong>ı</strong>nlar<strong>ı</strong>, Ankara:<br />
s. 8.
Change language