HEHeHeİlB - TMMOB Makina Mühendisleri Odası Arşivi - Makina ...

More documents

Recommendations

Info

Tüketici açısından, makina mühendisi için yurdumuzda düzenli bir çelik piyasasının var olduğu iddia edilemez. Bazı istisnalar hariç, çelik satıcısından, sattığı çeliklerin kalitelerini öğrenmek mümkün olmamaktadır. Çoğunun yaptığı ayrım sadece: "demir", "çelik", "hava çeliği" gibi genel kavramlarda tükenmektedir. Büyük çaba sarfetmeden, bizzat büyük çelik fabrikalarımızın bazılarından dahi ürettikleri çelik kalitelerinin ne olduğunu öğrenmek imkansızdır. Yurdumuzda düzenli, bilinçli ve tüketiciye yardımcı olan bir çelik piyasasının oluşturulması görevi çelik müstahsillerine düşmelidir. Mevcut çelik üretim tesislerinin kapasite artışları ve yeni üretim tesitlerinin kurulması, dışalımın liberalleştirilmesi, bugünkü üretici lehine olan pazar dengesini yakında tüketici lehine ve gerçek rekabet ortamına çevirecektir. Çelik üreticileri kendilerini bu duruma hazırlamalı ve pazarlama yöntemlerini modernleştirmelidirler. Gelişmiş ülkelerde çelik piyasası, dengeyi tamamen tüketici lehine bozmuş ve çelik üreticisi bugün zor durumlara düşmüştür, tkinci dünya savaşı sonunda dünya çelik üretiminin % 50'sini, yani yarısını, elinde bulunduran ABD, bugün ancak % 11 gibi bir orana gerilemiştir. Federal Almanya ve diğer sanayileşmiş ülkelerden sık sık, büyük demir-çelik fabrikalarının birleştiği haberleri gelmektedir. Bu ülkelerde, örneğin Federal Almanya'da ham çelik üretimi 1091 yılında 41,6 milyon ton iken, 1982'de 35,9 milyon tona ve bu miktar 1983'de ise 35,7 milyon tona gerilemiştir. Sanayisinin büyüme hızı genelde yüksek olan Japonya'da bile çelik üretimi 1981'de 101,7 milyon ton-dan 1983'de 97,2 milyon tona gerilemiştir. TÜRKİYE'DE ÇELİK STANDARTLARI Yurdumuzda standart hazırlama, basma ve yayma görevlerini Türk Standartları Enstitüsü (TSE) yürütür. Bu ensitünün ilk görevi, gerekli bütün standartları düzenli bir şekilde hazırlayıp veya hazırlatıp kullanıma açmaktır. Dolayısıyla bu standartların kalitesinden de sorumludur. Türk Standartı (TS) olarak çıkan bu standartlar, sanayinin her kesimini ve hatta tarım ürünlerinin dahi kapsadığı için standartların hazırlanması TSE'ce enstitü harici meslek gruplarına yaptırılmaktadır. Çeliklerle ilgili TS'ler de bu meyanda zaman zaman değişen "metalürji grubu" tarafından düzenlenmektedir. Konumuzla ilgili olduğu için çelik standartlarından yayınlanmış olanlarını ve görüş almak için gönderilen taslaklarını inceliyoruz. Çeliklerle ilgili en önemli TS, bir çerçeve standart olan "Çelikler ve Demir Karbon Döküm Malzemesi Sınıflar ve İşaretler" isimli TS llll'dir. Bu standart Alman standartlarını (DİN) esas aldığı için Türkiye'deki çelik standartlarının kaynağının neresi olacağı baştan kesinleşmiş durumdadır. Alman standartları, yani DİN normları çok düzenli ve geniş kapsamlı standartlardır ve ülkemiz sanayisinin Alman sanayii ile öteden beri yakın ilişkileri vardır, üstelik teknik eğitimde de Alman ekolü yabancı değildir. Bu bakımdan yapılan seçim doğru görülebilir. Ancak TS'ler, DİN normlarının aynısı değildir. Bazen birkaç DİN normu birleştirilmiş, bazen bir DİN normu kısaltılmış ve bazen de diğer 12 ülke standartlarıyla harmanlanmıştır. Bu arada zaman zaman bazı uyumsuzluklar ortaya çıkmaktadır. Bir standarta hazırlanışında gerekli itinayı göstermezseniz, o standart kullanıcı tarafından fazla rağbet görmez. Burada standardizasyonun önemini tekrar vurgulamaya gerek yok. Bunu, düşünen her mühendisin idrak etmiş olması gerekir. Çok önemli olarak nitelendirdiğimiz çerçeve standart TS 1111' i ele alırsak, burada itinasızlıkların adeta kol gezdiğini görüyoruz. TS llll'de malzeme numaralarının belirlenmesindeki esasları belirleyen bir çizelge var. DİN 17007'den alınan bu çizelgenin orijinalinde, 1.38xx ile başlayan malzeme numaralarının, belirli tür çeliklerin "nikelsiz" (nickelfrei) olanlarına ayrılmış bir hane vardır. Bu haneye tercüme hatası olarak TS llll'de "nikelli" yazılmıştır. Aynı çizelgenin diğer bir yerinde, orijinalinde 32 no. lu hane hız çeliklerinin kobaltlı olanlarına ayrılmıştır. TS llll'de aynı çeliklerin yeri - itinasızlık neticesi yatay olarak kaydırılmış ve 42. no.lu haneye konmuştur ve üstelik kobaltsız yazılmıştır. Sonunda örneğin hız çeliklerinin standardı hazırlanırken önce taslakta bu çeliklere malzeme numaraları verilmemiş, sonra standart kesinleşirken, yine -TS llll'e uymamasına ve ilgili çizelgede yerleri boş olmasına rağmen -1.32xx ve 1.33xx ile başlayan malzeme numraları verilmek durumunda kalınmıştır. TS llll'e ait olumsuz örnekleri çoğaltmak mümkündür. Diğer, son derece önemli bir Türk standartmı ele alırsak, TS 2162'yi, ki bu standart 1977 Şubat'ında yürürlüğe girmiştir, yani oldukça yeni bir standarttır. Burada da bazı talihsizlikleri görürüz. TS 2162 "genel yapı çelikleri" ni kapsar, yani en önemli çelik grubunu. TS 2162, Alman normlarından DİN 17100'ün Eylül 1966 baskısından çevrilmiştir. Çizelge il 6 ! Alman normları da diğer bütün standartlar gibi, dinamik bir yapıya sahiptir. Yani zamanla değişir ve kendini yeni gelişmelere uydurur. TS 2162'nin yürürlüğe sokulduğu tarihlerde DİN 17100'ün revizyon taslağı yayınlanmış durumda idi?. DİN 17100, Ocak 1980' de EURONORM 25, ISO 630 ve ISO 1052 ile uyum içinde yürürlüğe girince, TS 2162, yeni çıkmış olmasına rağmen demode durumda kaldı. Yine çeliklerle ilgili, Mart 1983'te yürürlüğe konulan yeni bir Türk Standartmı ele alalım: TS 3920 "Sıcak İş Takım Çelikleri". Stahl - Eisen- Werkstoffblatt 250 -63 de sıcak takım çeliği olarak 44'tür, Stahlschlüssel (1980)'de tam 50 tür çelik verilmiştir. TS 3920'de ise sadece beş tür çelik görüyoruz. Bu kadar radikal bir elemenin ancak bir nedeni olabilir: O da, diğer sıcak iş çeliklerinin standardizasyonuna gerek olmadığıdır. Böyle olunca, seçilen bu beş tür çeliğin yaklaşık bütün sıcak işlere yeterli olması gerekirdi. Oysa durum hiç de böyle değil. TS 3920'de çelikler şunlardır: 55NiCrMoV6 56NiCrM6V7 (1.2713) (1.2714) X38Cr5MolV (1.2343) X40Cr5MolV (1.2344) X32Cr3Mo3V (1.2365) Bu çeliklerden ilk ikisinin birbirinden pek farkı yok. İkisinin de yaklaşık bütün kimyasal ve fiziksel özellikleri MÜHENDİS VE MAKİNA DERGİSİ CİLT : 27 SAYI : 318 TEMMUZ 1986
Çizelge 1 Genel Yapı Çeliklerinin Alman (DİN). TUrk (TS) ve Avrupa Ortak Standartlarındaki Sınıfları DİN 17100 (Ekim 1957) St34 - St34 U St34 R St34 St34-2 U St34-2 R St34-2 M St34-2 MU St34-2 MR St34-2 St34-3 M St34-3 St37 U St37 R St37 St37-2 U St37-2 R St37-2 M St37-2 MU St37-2 MR St37-2 St37-3 M St37*3 St42 U St42 R St42 St42-2 U St42-2 R St42-2 M St42-2 MU St42-2 MR St42-2 St42-3 M St42-3 - - - - - - - St52-3 M St52-3 St50 St50-2 M St50-2 St60 St60-2 St70-2 DİN 17100 (Eylül 1966) St33-1 St33-2 - U St.34-1 R St34-1 - U St34-2 R St34-2 - - - - - - U St37-1 R St37-1 - U £t37-2 R St37-2 - - - St37-3 - - U St42-1 R St42-1 - U St42-2 R St42-2 - - - St42-3 - - - - - R St46-2 St46-3 - St52-3 - St50 St50-2 - St60-l St60-2 St70-2 DİN 17100 (Ocak 1980) - St33 - - - - - - - - - - - - - - St37-2 U St37-2 R St37-2 - - - St37-3 - - - - - - - - - - - - - St44-2 St44-3 - - - - St52-3 - - St50-3 - - St60-2 St7O-2 MÜHENDİS VE M AKİN A DERGİSİ CİLT : 27 SAYI : 318 TEMMUZ 1986 Pazar (EURONORM) TS 2162 (Şubat 1977) Fe33-1 Fe33-2 - K Fe34-1 S Fe34-1 - K Fe34-2 S Fe34-2 - - - - - - K Fe37-1 S Fe37-1 - K Fe37-2 S Fe37-2 - - - Fe37-3 - - K Fe42-1 S Fe42-1 - K Fe42-2 S Fe42-2 - - - Fe42-3 - - - - - S Fe46-2 Fe46-3 - Fe52-3 - Fe50-l Fe50-2 - Fe60-l Fe60-2 Fe70-2 EU 25 (Kasım 1972) - Fe310-0 - - - - - - - - - - - - Fe360-A - - Fe360-BFU Fe360-BFN - - - Fe360-C (Fe360-D) - - - - - - - - - - - Fe430-A Fe430-B Fe430-C (Fe430-D) - - Fe510-B Fe510-C (Fe510-D) Fe490-l Fe490-2 - Fe590-l Fe590-2 Fe690-2 13
Page 1: HEHeHeİlB TMMOB makina mühendisle
Page 5 and 6: Temmuz I July '86 Cilt: 27 Sayı: 3
Page 7 and 8: İnşaat - montaja dönük proje y
Page 9 and 10: Şekil 3 Şekil 2'deki İnşaat - m
Page 11 and 12: Çernobil yeni bir dönemeç mi? Si
Page 13 and 14: Çizelge I yeryüzündeki Nükleer
Page 15: Çelik malzemeler; makina mühendis
Page 19 and 20: Erd. Kal. No. 1003 1009 1110 1112 1
Page 21 and 22: SONUÇ VE ÖNERİLER a) Yurdumuzda
Page 23 and 24: Mg parçaları buharlaştınhr ve y
Page 25 and 26: Çizelge ^Titanyumun TIG/WIG kayna
Page 27 and 28: Güneş yardımlı ısı pompası i
Page 29 and 30: Sistemin Termik Analizi Birleşik s
Page 31 and 32: Şekil 8 sistemin kumanda seması K
Page 33 and 34: Buharlaşan kondens yerine alınan
Page 35 and 36: Besleme Rampası Kazan ic Şekil 5
Page 37 and 38: ortalama her 8.42 ayda birkez onar
Page 39 and 40: BELGE NO 396 474 867 931 1192 1317
Page 41 and 42: Hostaflon (Polytetrafloretilen) SAN
Page 43 and 44: K4TES K4TES ELEKTRİKLİ AZAMİ GÜ
Page 45 and 46: •Üretimini Uluslararası standar
Page 47 and 48: orularda ısı kaybına kesin çöz
Page 49 and 50: ELKON KONVEYÖR RULOLARI r 0 60 - 8
Page 51 and 52: KİMYA TESİSLERİ MADEN TESİSLER
Page 53 and 54: Flanşlı küresel vana ASA 150 Lbs
Page 55 and 56: A Bizi %Xğ tanıyanlara V
Page 57 and 58: IFANTINI CS? AYVAZ İŞTE KALİTE !
Page 59 and 60: T£FLON®Du fbm's ngis&mi mdemark T
Page 61 and 62: KALİTEMİZ GÜVENCEMİZDİR UKSELE
Page 63 and 64: i COtJUÛ ^^CÜfb | TÜRBOMAKİNALA
Page 65 and 66: R12R22R502-FREON R12R22R502 UTM •
Page 67:
KALDIRMA ÜNİTELERİ ve MAKİNA SA
show all

HEHeHeİlB - TMMOB Makina Mühendisleri Odası Arşivi - Makina ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?