4. KOBİ'ler ve Verimlilik Kongresi Kongre Bildiri Kitabı

A.Y. Gündüz
ekonomik yapının tesis edilmesi için desteklenmelidir. Ancak, bu yaklaşım kaynakların belli kesimlere
transferi şeklinde olmamalıdır. KOBİ’ler için kurulan ve bir ihtisas bankası olan Halk Bankası bile
KOBİ’ler için yeterli kaynağı kullandıramamaktadır (GÜLTEKİN, 1999: 19).
Azgelişmiş ülkelerde kamu destekleri, sözkonusu kuruluşlara, ekonomik gereklere göre değil,
politik gerekçelerle yaklaşılmakta ve taraflara kaynak aktarma şeklinde olmaktadır. Oysa ki belli
amaçlara ve alanlara göre olmalıdır. Ayrıca parasal teşviklerin uygulanmasında istismar ve teşvike dönük
rasyonel olmayan yatırımlar ve girişimler gündeme gelmekte, kaynakların rasyonel kullanımı
engellenmektedir. Dolayısıyla parasal kaynakların mümkün olduğunca az, bilgilendirme, eğitim,
danışmanlık hizmetlerinin de mümkün olduğunca yaygın ve etkin olması gerekir.
Sınırlı miktarlarda parasal teşviklerin yanı sıra Ar-Ge faaliyetlerinin belli kamu kurumları ile
ortak yürütülmesi, personel eğitiminin kamu tarafından üstlenilmesi, kalite ve standartlarda gösterilen
kolaylıklar, ihracat imkanlarının geliştirilmesine yönelik fuar, tanıtım organizasyonları vb gibi
desteklerde etkili olabilir. Uygun koşullu kredi yerine KOBİ’lerin finansal kaynaklara ulaşmada
karşılaştıkları ipotek, kefalet ve geri ödeme riski gibi ilave yükler getiren uygulamaların kaldırılması
etkili bir destek olacaktır. Türkiye’de bulunan KOBİ’lerin en büyük sıkıntılarından birisi bilgi
yetersizliğidir. Yatırım tercihleri geleneksel usullerle yapılmakta, rasyonel ve bilimsel ölçütler pek
dikkate alınmamaktadır. Özellikle kırsal kesimlerde bulunan girişimcilerin eğitilmesi, bilgilendirilmesi ve
yönlendirilmesine ilişkin çalışmalar hızlandırılmalıdır. Her ne kadar KOSGEB bu tür faaliyetlerde
bulunsa da yeterli olduğu söylenemez. Dünyada yatırım danışmanlığı özel kesim tarafından
yapılmaktadır. Ülkemizde bu alanda bir gelişme yok denebilecek bir düzeydedir. Girişimcilerin özellikle
bilgilendirilmesi ve gerekiyorsa yönlendirilmesi fonksiyonunu belli bir süre devlet tarafından (özellikle
DPT gibi kuruluşlarca) yürütülmelidir.
Bugün Türkiye ekonomisi güç bir dönem yaşamaktadır. Başka bir deyişle hem ana sektörler ve
şirketler, hem de KOBİ’ler önemli kaynak ve Pazar sorunu yaşamaktadır. Ülke ekonomisinde bu kadar
önemli yeri olan KOBİ’lere gerekli özenin gösterilmesinin kalkınmanın ön koşulu olduğu uluslar arası
kuruluşlarda kabul etmektedir. Anadolu sanayinin bel kemiğini oluşturan KOBİ’ler, önlerindeki
kısıtlamalar ve engeller kaldırıldığı takdirde istikrarlı bir ortam içinde ülke kalkınmasına en büyük katkıyı
sağlayacak potansiyele sahiptir.
5. EKONOMİK KALKINMADA KOBİ’LER
Küçük ve Orta Ölçekli işletmeler çağımızın vazgeçilmez temel ekonomik birimleri olarak ortaya
çıkmaktadır. Bu tür küçük üretim birimleri üretim türü farklılaşması sergilerler ve esnek üretim sistemine
sahiptirler. Bugün, Türkiye’deki KOBİ olarak adlandırılan ve büyüklük tanımı çalışan kişi sayısı dikkate
alınarak yapılan bu işletmeler ülke ekonomisinin lokomotifi olarak kabul edilirler. Ülke ekonomisi içinde
yaratılan katma değer, istihdam ve ihracattaki önemli payı olduğu görülen KOBİ’ler, aynı zamanda
yarattıkları ekonomik ve sosyal dışsal faydalar nedeniyle ekonomi politikalarının da önemli bir
unsurudur. KOBİ’ler daha az yatırımla daha çok üretim ve ürün çeşitliliği sağlarken, aynı zamanda daha
düşük yatırım maliyetleriyle istihdam imkânları da yaratmaktadırlar. Yapıları itibariyle ekonomik
dalgalanmalardan daha az etkilenmektedirler. Talep değişikliklerine ve çeşitliliklerine daha kolay uyum
gösterebilen sözkonusu işletmeler, teknolojik yeniliklere daha yatkın olup, gelir dağılımındaki
çarpıklıkları asgariye indirerek bölgelerarası dengeli kalkınmayı da sağlarlar. KOBİ’ler, ferdi tasarrufları
teşvik eder, yönlendirir ve aynı zamanda büyük sanayi işletmelerinin vazgeçilmez destekleyicisi ve
tamamlayıcısıdırlar(BELLEK, 1997: 95).
Ekonominin lokomotif sektörleri olarak adlandırılan bu sektörler sırası ile metal eşya-makine,
teçhizat, ulaşım aracı, mesleki ölçme aletleri sanayi, dokuma-giyim eşyası ve deri, orman ürünleri ve
mobilya sanayi, gıda, içki ve tütün gibi sanayilerdir. Bu sanayiler, toplam istihdam ve işyeri sayısının
%26’lık payına sahipken, katma değere yaptığı katkı %30, bu sektörün sabit sermayeye, 1997 yılı içinde
yapılan ilaveler açısından katkısı, toplam imalat sanayine ait katkının %37’si gibi çok önemli bir
yüzdesini oluşturur. Gıda, içki ve tütün sanayi, istihdam ve işyeri sayısı açısından küçük imalat sanayinin
8