2011 Yılı Faaliyet Raporu - Özelleştirme İdaresi Başkanlığı

FAALİYET RAPORU / 2011
Rakamsal gerçekleşmelere bakıldığında, küresel mali
kriz sebebiyle piyasaların yavaşladığı 2008 yılında İdare,
Türk Telekom’un halka arzından 1.9 milyar ABD Doları gelir
sağlamıştır. Türk Telekom’un halka arz işlemleri 2008 yılında
Türkiye’de yapılmış en büyük halka arz uygulaması olduğu
gibi, gelişmekte olan ülkeler arasında da en dikkat çekici
halka arz olmuştur. Türk Telekom’un halka arzı telekomünikasyon
alanında dünyada son dört yılda gerçekleştirilen en
büyük halka arz işlemidir. Özelleştirme uygulamaları neticesinde
2008 yılında PETKIM’in % 51’lik hissesinin Socar-Turcas-Injaz
Ortak Girişim Grubu’na devri ile 2 milyar 40 milyon
ABD Doları gelir elde edilmiştir. Özelleştirme uygulamaları
sonucu, TEKEL Sigara Sanayii İşletme ve Ticaret A.Ş.’ye ait 6
sigara fabrikası 1.7 milyar ABD Doları bedelle, Ankara Doğalgaz
Üretim A.Ş.’ye ait 9 adet jeotermal ve doğalgaz santrali
510 milyon ABD Doları bedelle özelleştirilmiştir. 2008 yılında
yapılan özelleştirmeler ile toplam 6.3 milyar ABD Doları
gelir sağlanmıştır. 2009 yılı içerisinde, aralarında Sakarya ve
Başkent EDAŞ’ın da yer aldığı toplam 2,3 milyar ABD Doları
özelleştirme uygulaması gerçekleştirilmiştir. 2010 yılında
Osmangazi, Çamlıbel, Uludağ, Çoruh, Yeşilırmak, Fırat Elektrik
Dağıtım A.Ş. ile TCDD’ye ait Samsun Limanı, Bandırma
Limanı, TEKEL’e ait Çamaltı ve Ayvalık Tuzlaları ile TEDAŞ,
TEKEL, TCDD ve Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’ye ait bazı
taşınmazların devir işlemleri tamamlanmıştır. Toplam 3.085
milyar ABD Doları tutarında özelleştirme işlemi gerçekleşmiş
olup, toplam rakamın % 84’ünü elektrik dağıtım şirketleri
oluşturmuştur. 2011 yılında ise Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş.
ile TCDD İskenderun Limanı özelleştirmeleri ile kuruluşlara
ait bazı taşınmazların devir işlemleri tamamlanmıştır.
1986 yılından bugüne kadar gerçekleştirilen özelleştirme
uygulamalarının toplam tutarı 43,1 milyar ABD Doları düzeyindedir.
Bir bölümü vadeli ve döviz cinsinden gerçekleştirilen
bu hisse senedi ve varlık satış işlemlerinden 31/12/2011
itibarıyla 32,4 milyar ABD Doları net giriş sağlanmıştır. Yıl
bazında uygulama tutarı ile net giriş tutarı arasındaki fark,
vadeli işlemlere ilişkin taksit ödemelerinden kaynaklanmaktadır.
Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlardan elde edilen
4,4 milyar ABD Doları temettü geliri ve 10,6 milyar ABD Doları
diğer kaynaklarla birlikte 1985-31/12/2011 dönemi toplam
kaynakları 47,4 milyar ABD Doları düzeyine ulaşmaktadır.
Aynı dönemde özelleştirme uygulamaları çerçevesinde
46,2 milyar ABD Doları tutarında kullanım gerçekleştirilmiştir.
Özelleştirme uygulamalarına ilişkin kullanımların %
99’luk bir bölümü, kapsamdaki kuruluşlara sermaye iştiraki,
kredi borçları ve personel ödemeleri, özelleştirme bonoları
ve Hazine’ye aktarmaya ilişkin ödenen tutarlardır.
Özelleştirme uygulamaları sonucunda elde edilen kaynakların
kullanımı 3 ana başlık altında toplanmaktadır:
Bunlardan ilki özelleştirme kapsamındaki kuruluşlara
yapılan ödemelerdir. 12,3 milyar ABD Doları düzeyinde ve
toplam kaynakların % 27’sini kapsayan bu tutar, kuruluşlara
yapılan sermaye iştirakleri, verilen krediler, çalışanlara yönelik
iş kaybı ve özelleştirme sonrası tazminatları ile emeklilik
primi ödemeleri gibi kullanım kalemlerinden oluşmaktadır.
İkinci büyük kullanım kalemini ise, aynı tarih itibariyle
22,3 milyar ABD Doları düzeyinde olan toplam kullanımların
% 48’ini kapsayan bölümü Hazine’ye ve Hazine bünyesinde
bulunan Kamu Ortaklığı Fonu’na (Kamu Ortaklığı Fonu’na,
26/05/2000 tarihinde yürürlüğe giren 4568 sayılı Kanun çerçevesinde,
2001 yılından beri aktarma yapılmamıştır. 2001
yılı sonrasında yapılan aktarmalar Özelleştirme Fonu’nun
nakit fazlası, Hazine’nin iç ve dış borç ödemelerinde kullanılmak
üzere Hazine hesaplarına intikal ettirilen tutarlardır.)
yapılan aktarmalardan oluşturmaktadır. Kamu Ortaklığı
Fonu’nun kullanım alanı ise mevzuatla sadece baraj, otoyol
ve içme suları gibi altyapı tesislerinin finansmanıyla sınırlandırılmıştır.
Üçüncü kullanım kalemi ise, özelleştirme uygulamaları
için çıkarılan bono ve tahvil ödemeleri gibi tutarlardan oluşmaktadır.
Bu ödemelerin toplamı da yine aynı dönemde 11
milyar ABD Doları düzeyinde olup, toplam kullanımların %
24’ünü kapsamaktadır.
Yukarıda belirtilen üç ana kullanım kalemi toplamı olan
45,5 milyar ABD Doları düzeyindeki tutar, toplam kullanımların
% 99’unu kapsamakta ve özelleştirme olgusu var olsa
da, olmasa da, devletin bir şekilde Hazinesi’nden yapmak
zorunda olduğu tutarlardan oluşmaktadır.
Bu arada özelleştirmeye bağlı olarak yapılan ve gidermasraf
olarak tanımlanabilecek, uygulamalar için yapılan
danışmanlık, ihale ilanları ile reklam ve tanıtım giderleri ise
toplam kullanımların yalnızca % 1’ini oluşturmaktadır.
T.C. BAŞBAKANLIK ÖZELLEŞTİRME İDARESİ BAŞKANLIĞI
73