Ocak-Haziran 2010 - İlahiyat Fakültesi - Harran Üniversitesi

58 Kur‟ân-ı Kerimde “Mütref” Kavramı ve ĠliĢkili Olduğu Diğer Kavramlar
şımarttığı Karun adındaki bir kişiden bahsetmektedir. Bu kişinin, hep zenginlik
hobisiyle yaşayarak servetinin kaynağının Allah değil de kendi bilgisi,
becerisi olduğunu ileri sürecek derede azıtması sonucunda, başta Hz. Musa
olmak üzere, halkından mü’min olanların, kendisine öğütler verdiğini, ancak
kendisinin hiçbir öğüt dinlemeyerek şımarıklığını sürdürmesi sonucunda
ibret olarak tüm servetiyle beraber yerin dibine batırıldığını bildirmektedir. 1
Kur’ân- Kerim’de Kasas Suresinin bazı ayetlerinde Karun’dan şöyle bahsedilir:
انَّ‏ قَارُوَن كَا ‏َن مِ‏ ‏ْن قَوِْم مُوسَى فَبَغَى عَلَيْهِ‏ ‏ْم وَآَتَيْنَاهُ‏ مِ‏ ‏َن الْكُنُوِز مَا إِ‏ ‏َّن
‏ٌَن
تَفْرَحْ‏ إِ‏ ‏َّن اللَّوَ‏ ‏َال ‏ُيُِب الْفَرِحِ‏
مَفَاِتَِوُ‏ لَتَنُوءُ‏ بِالْعُصْبَِة أُوِل الْقُوَّةِ‏ إِْذ
‏َال لَوُ‏ قَوْمُوُ‏ قَاَل
“Gerçek şu ki Karun, Musa'nın kavmindendi, ancak onlara karşı azgınlaştı.
Biz, ona öyle hazineler vermiştik ki, onun anahtarları birlikte (taşımaya)
davranan güçlü bir topluluğa ağır geliyordu. Hani kavmi ona; "Şımararak
sevinme çünkü Allah şımararak sevince kapılanları sevmez." demişti.” 2
Karun’la ilgili bu ayette geçen, فرح “ferah” kavramı, mal ve evlat çokluğuyla
öğünerek şımarma anlamındadır. 3
الفراهة e. el-Ferahe
Bu kelime kök olarak Kuran-ı Kerim’de yer almamakla beraber, sadece
bir yerde, ism-i fail kalıbının ikinci çoğul sahsı olarak “fârihin” فارهين şeklinde
geçmektedir.”farih” kavramı, güçlü binek atı, güzel yüzlü adam, yetenekli
adam, obur kişi gibi anlamlara gelmektedir. 4
Kur’ân-ı Kerim’deki kullanılış şekline gelince, nasıl ki, ‘Ad medeniyetinin
önde gelen özelliği sırf ihtişamlarını göstermek üzere yüksek sütunlu binalar
ve ölümsüzlülerini simgelemek üzere heykeller yapmak idiyse, Semud medeniyetinin
eski kavimler arasında meşhur olan özelliği de yine aynı amaçla
kayalık dağlarda evler oymalarıydı. 5 Semûd kavminin refahtaki aşırılık ve
şımarıklıklarını konu alan ayetler çerçevesinde, Şu‘ara suresinin 149. Ayetinde
geçen bu kelimeyle ilgili değişik görüşler ileri sürülmüştür. İbnü’l-
Arabî; ‏,فره“‏ “ferihün” kelimesi, فرح “ferihun” kelimesi gibidir, dolaysıyla bolluk
1 Bkz. Kasas, 28: 81; Ankebût, 29:40.
2 Kasas, 28: 76.
3 Bkz. Ebü’l-Berekât Abdullah b. Ahmed en-Nesefî, Medarikü’t-Tenzîl ve Hakaikü’t-Te’vîl, c.II,
(et-Tab’atü’l-Ûlâ. Beyrut: Darü’l-Kelimu’t-Tayyib, 1998) s.656
4 Bkz. el-Cevherî, es-Sihah, c.VI (et-tab‘atü’r-Rabi a. Beyrut: Darü’l-İlm. 1987 ), s.2242; İbn
Manzur, Lisanü’l-Arab, c. XIII (et-Tab‘atüs-Salise. Beyrut: Darü Sadir, 1414 h.) s. 521
5 El-Mevdudî, Tefhimü’l-Kur’ân, terc. Muhammed Han KARANÎ, Yusuf KARACA, Nazife
ŞİŞMAN, c. IV, (İkinci basım. İstanbul: İnsan Yay. 1991)s. 54