Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Erkan Tercan<br />
1. Genel Giriş<br />
Büyük oranda çok ortaklı şirketlerle<br />
çalışan bir hukukçu olarak<br />
en sık karşılaştığım soruların<br />
başında yönetim kurulu üyelerinin<br />
sorumluluğuna ilişkin olanlar<br />
gelmekte. Çekici bir kariyer basamağı<br />
haline gelen bağımsız yönetim<br />
kurulu üyeliğinin zorunlu<br />
hale gelmesi ile birlikte bu sorular,<br />
kontrol sahibi ortaklarla ilişkisi<br />
olamayan “bağımsız” üyeler<br />
tarafından da sıklıkla dile getirilir<br />
olmuştur. Bağımsız üye olarak biz<br />
de mi sorumlu olacağız?, Sorumluluğumuzun<br />
sınırı nedir? gibi.<br />
Konunun detaylarına girmeden<br />
önce belirtmek isterim ki, bu<br />
çalışma sıkıcı bir hukuk makalesi<br />
olmak yerine, hitap ettiği kesimin<br />
keyifle okuyup, hafızalarına bir<br />
kaç kolay prensip yerleştirebilecekleri<br />
bir yazı olarak kaleme<br />
alınmıştır. Bu çerçevede değerlendirilmesinde<br />
fayda bulunmaktadır.<br />
2. Bağımsız Üyelerin<br />
Durumu Nedir?<br />
Sermaye Piyasası Kurulu<br />
(“SPK”) kurumsal yönetim düzenlemeleri<br />
ile bağımsız yönetim kurulu<br />
üyelerinin seçimine ilişkin<br />
prosedürleri tanımlamış, bağımsızlık<br />
kriterlerini belirlemiş ve<br />
belirli büyüklükteki şirketler için<br />
kendisine bağımsız üyeleri reddetme<br />
yetkisi tanımıştır. SPK düzenlemelerinde<br />
bağımsız üyelerin<br />
diğer üyelere nazaran daha özenli<br />
davranmaları gerektiğine ilişkin<br />
bir hüküm olmadığı gibi, bu üyeleri<br />
sorumluluktan kurtaracak bir<br />
ayrıcalık da bulunmamaktadır.<br />
Üyelerin farklılaşan tek yükümlülüğü<br />
bağımsızlıklarını kaybetmeleri<br />
halinde bunu derhal yönetim<br />
kuruluna bildirmektir. Ayrıca<br />
kurumsal yönetim ve riskin erken<br />
saptanması komitelerinin başkanlarının,<br />
denetim komitesinin<br />
ise tamamının bağımsız yönetim<br />
kurulu üyelerinden oluşması gerekmektedir.<br />
Aşağıda biraz daha<br />
detaylı olarak verilecek olmakla<br />
birlikte, önemli işlevler üstlenen<br />
bu komitelere başkanlık etmek<br />
veya üye olmak, bağımsız üyeler<br />
için komitelerdeki görevleri nedeniyle<br />
sorumluluk nedeni olabilecektir.<br />
Görüldüğü üzere, bağımsız<br />
üye yönetim kurulu organının<br />
dışında, hukuki ve cezai sorumluluktan<br />
ari biri değildir. Hukuki<br />
ve cezai sorumluluk da dahil her<br />
bakımdan diğer yönetim kurulu<br />
üyelerinin tabi olduğu aynı hukuki<br />
rejime tabi olup, bağımsızlığa<br />
ilişkin bildirim ve komitelerdeki<br />
görevleri nedeniyle sorumluluk<br />
risklerinin daha da yüksek olduğu<br />
söylenebilir. Bağımsız üye<br />
görevlerini, diğer yönetim kurulu<br />
üyeleri gibi tedbirli bir yöneticinin<br />
özeniyle yerine getirmek<br />
ve şirketin menfaatlerini dürüstlük<br />
kurallarına uyarak gözetmek<br />
durumundadır. Özen ve bağlılık<br />
yükümlülüğü olarak tanımlanan<br />
bu yükümlülüğe ve Türk Ticaret<br />
Kanunu (“TTK”) ile esas sözleşmede<br />
yer alan diğer yükümlülüklere<br />
aykırı davrandığında, diğer<br />
üyeler ile aynı şekilde hukuki ve<br />
cezai sorumlulukları doğabilecektir.<br />
Sorumluluktan ari tutulmayan<br />
bağımsız yönetim kurulu üyeleri<br />
için herhangi bir avantaj, bağımsızlık<br />
teminatı vs. de öngörülmemiştir.<br />
3. <strong>Yönetim</strong> Kurulu Üyeleri<br />
Hangi Hallerde Dava<br />
Edilebilirler?<br />
Son sözü başta söylemek gerekirse,<br />
bir yönetim kurulu üyesinin<br />
şirket zararı nedeniyle tazminat<br />
davası ile muhatap olması<br />
için, şirkete “kasıtlı olarak” zarar<br />
vermiş olması gerekmez. “Hafif<br />
bile olsa” “kusurlu” davranması<br />
yeterlidir. <strong>Yönetim</strong> kurulu üyesi<br />
işini yeterince iyi yapmadı ise,<br />
kararlarını bilgiye dayalı almadı<br />
ise, “ihmali” davrandı ve bu ihmal<br />
şirketin zararı ile sonuçlandı<br />
ise dava edilebilir. Üyenin hafif<br />
kusurlu olması ancak mahkum<br />
olunacak tazminat miktarını etkileyebilir,<br />
sorumluluğu ortadan<br />
kaldırmaz.<br />
Çoğunlukla yazılı olarak düzenlenmese<br />
de, yönetim kurulu<br />
üyesi ile şirket arasında bir sözleşme<br />
mevcuttur. Bu sözleşme vekalet<br />
veya hizmet sözleşmesi olarak<br />
değerlendirilebilir. <strong>Yönetim</strong><br />
kurulu üyelerinin kanun ve esas<br />
sözleşme ile kendilerine yüklenilen<br />
görevleri kusurları ile ihlal<br />
etmeleri bu sözleşmeye aykırılık<br />
teşkil edecek ve aykırılık nedeniyle<br />
şirket zarar etti ise yönetim<br />
kurulu üyesi bu zarardan sorumlu<br />
tutulabilecektir. Bu durum, yönetim<br />
kurulunun genel sorumluluk<br />
halidir. TTK’nın özel olarak düzenlediği<br />
sorumluluk hallerini,<br />
(sermaye artırımı, birleşme gibi<br />
durumlarda düzenlenen belgelerin<br />
ve yapılan beyanların yanlış<br />
olması, sermaye hakkında yanlış<br />
beyanlarda bulunulması, değer<br />
biçmede yolsuzluk yapılması<br />
gibi) bu yazının amacı bakımından<br />
bir kenara koyuyoruz.<br />
Peki bu genel sorumluluk halinde<br />
atıf yapılan, kanunun yönetim<br />
kurulu üyelerine yüklediği<br />
yükümlülükler nelerdir. TTK’da<br />
yer verilen, şirketle işlem yapmama,<br />
şirkete borçlanmama,<br />
rekabet etmeme, kendisini ilgilendiren<br />
görüşmelere katılmama<br />
gibi kaldırılabilir, yumuşatılabilir<br />
yükümlülük ve yasaklar bulunmamakla<br />
birlikte, sorumluluğun<br />
yaygın kaynağı özen ve bağlılık<br />
yükümlülüğünün ihlalidir. TTK<br />
madde 369 bu yükümlülüğü şu<br />
şekilde tanımlamıştır: “<strong>Yönetim</strong><br />
kurulu üyeleri ve yönetimle görevli<br />
üçüncü kişiler, görevlerini<br />
tedbirli bir yöneticinin özeniyle<br />
yerine getirmek ve şirketin menfaatlerini<br />
dürüstlük kurallarına<br />
uyarak gözetmek yükümlülüğü<br />
altındadırlar.”<br />
SPK<br />
düzenlemeleri<br />
ve TTK<br />
uyarınca<br />
zorunlu olan<br />
komiteler,<br />
Denetimden<br />
Sorumlu<br />
Komite,<br />
Riskin Erken<br />
Saptanması<br />
Komitesi ve<br />
<strong>Kurumsal</strong><br />
<strong>Yönetim</strong><br />
Komitesidir.<br />
Komitelerin<br />
bağımsız<br />
üyelerden ve<br />
icrada görevli<br />
olmayan<br />
üyelerden<br />
oluşması<br />
öngörülmüştür.<br />
<strong>Yönetim</strong> kurulu<br />
üyesi olmayan,<br />
konusunda<br />
uzman kişilerin<br />
denetim<br />
komitesi<br />
dışındaki<br />
komitelere üye<br />
olabilmelerine<br />
müsaade<br />
edilmiştir.<br />
SONBAHAR 2014 TKYD / 59
Change language