Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
www.dinimizislam.com<br />
İbni Abidin hazretleri buyuruyor ki: Ticaret malının zekâtı verilir. Uşur<br />
vermesi gereken topraklardan hâsıl olan ve miras olarak ele geçen veya<br />
hediye gibi kabul edince mülk olan şeylerde, ticarete niyet edilse de, bunlar<br />
ticaret malı olmaz; çünkü ticaret niyeti, alış verişte olur. Mesela, uşrunu veren<br />
veya mirastan eline uruz [herhangi bir mal] geçen kimse, satmak niyetiyle<br />
saklasa, nisab miktarından fazla olsa ve bir yıldan fazla kalsa, zekâtlarını<br />
vermek gerekmez. (Redd-ül-muhtar)<br />
Bunları satınca veya kiraya verince, ele geçen mal ticaret malı olur. Zekât<br />
gününde nisaba dâhil edilir. Altın ve gümüş eşya ve kâğıt paralar, her ne<br />
suretle ele geçerse geçsin, zekât malı olurlar.<br />
Az mahsulün uşru<br />
Sual: Zekata muhtaç bir fakir, tarlasından, bahçesinden elde ettiği az<br />
ürünün uşrunu da vermek zorunda mıdır? Mesela böyle bir fakirin, 20 kilo<br />
domatesin, 30 kilo patlıcanın, 50 kilo elmanın, 500 kilo buğdayın uşrunu<br />
vermesi gerekir mi?<br />
CEVAP<br />
İmam-ı a’zama göre, her sebze ve meyve, az olsun, çok olsun, mahsul<br />
topraktan alındığı zaman, onda birini veya kıymetini altın olarak Müslüman<br />
fakirlere vermek farzdır. Hayvan gücü ile, dolap veya motor ile sulanan yerdeki<br />
mahsul elde edilince, yirmide biri verilir. Uşur verirken, hayvan, tohum, alet,<br />
gübre, ilaç ve işçi masrafları düşülmez. Bir sâ’dan az ürünün uşru verilmez. Bir<br />
sâ, 4 litreden biraz fazladır.<br />
İmam-ı Ebu Yusuf ile imam-ı Muhammede göre uşur vermek için,<br />
topraktan çıkan mahsulün, [normal şartlarda] bir yıl dayanıklı olması ve<br />
miktarının beş veskten çok olması lazımdır. Vesk, 250 litrelik bir hacim<br />
ölçüsüdür. Beş vesk, 5 x 250 = 1250 litre eder. Buna göre, iki imam, uşur için<br />
nisâbın 1250 litre olduğunu bildirmektedir. Fakat fetva İmam-ı a’zamın<br />
ictihadına göredir.<br />
Her ne kadar fetva İmam-ı a’zama göre ise de, zekât almaya muhtaç<br />
fakir, İmameynin ictihadına uyarak, bir yıl dayanıklı olmayan meyve ve<br />
sebzeler ile, 1250 litreden az olan buğday, arpa, mercimek gibi hububatın<br />
uşrunu vermezse günah olmaz. Diğer üç mezhepte ise, sebze çok olsa da<br />
uşrunu vermek gerekmez. Hanbeli'de cevizin uşru olmaz. Maliki ve Şafii’de,<br />
badem, susam, fıstık, keten tohumu, kimyon ve anasonun uşru olmaz.<br />
Hanbeli'de zeytinin uşru olmaz. Şafii ve Maliki’de ise zeytinin uşru verilir ve<br />
verilmez diye farklı iki kavil vardır. Maliki ve Şafii'de balın uşru olmaz. Üç<br />
mezhepte, meyvenin uşrunu tahminen vermek caizdir. Hanefi mezhebinde<br />
tahminen vermek caiz değildir, tartmak veya ölçmek gerekir. Bir zaruret veya<br />
ihtiyaç olunca, başka mezhep taklit edilir.<br />
Ev bahçesinin uşru<br />
Sual: Tam İlmihal'de, (Ne kadar olursa olsun, ev bahçesindeki meyve<br />
61
Change language