TBMM'nin Hükümeti Denetleme İşlevi Açısından ... - Yasama Derneği
TBMM'nin Hükümeti Denetleme İşlevi Açısından ... - Yasama Derneği
TBMM'nin Hükümeti Denetleme İşlevi Açısından ... - Yasama Derneği
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
TBMM’nin <strong>Hükümeti</strong> <strong>Denetleme</strong> <strong>İşlevi</strong> <strong>Açısından</strong> Bir Model Olarak<br />
Avam Kamarası Bünyesindeki Bakanlıklar ile İlgili Özel Komisyonlar<br />
47<br />
Kamarasındaki sistemin uygulanması mümkün değildir. Bununla beraber<br />
Meclis araştırmasında bu sınırın, konu ayrımı gözetilmeksizin her komisyon<br />
için bağlayıcı olması uygulamada sorunlara yol açmaktadır. Bu nedenle “üç<br />
ay” ibaresinin İçtüzükten çıkarılması ve sürenin konunun özelliğine göre Genel<br />
Kurul tarafından belirlenmesi; bu ilk sürenin bitiminden itibaren ise mevcut<br />
1 aylık kesin sürenin verilmesi yerinde olacaktır.<br />
Her iki sistemde, komisyonların çalışmalarında benzer metodlar izlenir.<br />
Nitekim hem bakanlıklar ile ilgili özel komisyonlar hem de Meclis araştırması<br />
komisyonları, tanık dinlemekte, uzman görevlendirmekte, bilgi ve belge toplamakta<br />
ve çalışma gezileri yapmaktadır. TBMM uygulamasında komisyonların<br />
yurtdışında çalışıp çalışamayacağı, konunun gündeme gelmesi halinde<br />
tartışılmakta ve “egemenliğin sınırı” gerekçesiyle olumsuz bakılmaktadır.<br />
Ancak bakanlıklar ile ilgili özel komisyonların da İngiltere dışında yetkilerini<br />
kullanması mümkün olmamakla beraber diğer ülke uygulamalarını gözlemlemek<br />
amacıyla yabancı ülkelere gidebileceği kabul edilir. Meclis araştırması<br />
komisyonlarına da İçtüzüğe eklenecek bir madde ile sözü edilen amaçla sınırlı<br />
olarak, alt komisyonlar aracılığıyla yurtdışında çalışma imkanı getirilmelidir.<br />
Komisyonların yaptırım yetkileri konusunda da her iki sistem arasında<br />
belirgin bir farklılık göze çarpmaktadır. Bakanlıklar ile ilgili özel komisyonlar,<br />
bilgi vermeyen veya toplantıya katılmayan ilgilileri Avam Kamarası yoluyla<br />
zorlayabilirken; Meclis araştırması komisyonlarının böyle bir durumda alabileceği<br />
bir önlem bulunmamaktadır. Bakanlıklar ile ilgili özel komisyonların<br />
yaptırım gücünün temelinde, İngiliz Parlamentosunun—tarihi dayanakları<br />
olan—kişi özgürlüğünü kısıtlama yetkisi yatmaktadır. Türk Hukukunda ise<br />
kişi özgürlüğü ancak bir yargı kararı ile kısıtlanabilir. Bu nedenle Meclis araştırması<br />
komisyonlarının yetkilerinin kullanılmasında mahkeme aracılığıyla<br />
yaptırım uygulaması sağlanmalıdır. Nitekim Meclis soruşturması komisyonlarının<br />
yetkilerini düzenleyen İçtüzüğün 111 inci maddesi, komisyonların, Ceza<br />
Muhakemeleri Usulü Kanununun tanıklarla, bilirkişilerle, zapt ve arama ile<br />
ilgili olarak adli mercilere verdiği hürriyeti kısıtlayıcı yetkilerin genel hükümler<br />
çerçevesinde kullanılmasını, gerekçesini bildirmek suretiyle adli merciden<br />
yazıyla isteyebileceğine amirdir. Meclis araştırması komisyonları için de benzer bir
Change language