Dosya Konusu: Kamuda Mimarlık - Mimarlar Odası Ankara Şubesi
Dosya Konusu: Kamuda Mimarlık - Mimarlar Odası Ankara Şubesi
Dosya Konusu: Kamuda Mimarlık - Mimarlar Odası Ankara Şubesi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
68<br />
69<br />
M Ý M A R Ý<br />
E S E R L E R Ý M Ý Z Ý N<br />
ÜLKEMÝZ, GELECEK ÝÇÝN ÇOK<br />
ÖNEMLÝ DEÐERLER TAÞIYAN<br />
KÜLTÜREL MÝRAS BAKIMINDAN,<br />
ÇOK AZ ÜLKENÝN SAHÝP<br />
OLABÝLDÝÐÝ ZENGÝNLÝÐE<br />
SAHÝPTÝR. BU MÝRASIN<br />
KORUNMASI VE<br />
DEÐERLENDÝRÝLMESÝ<br />
KONUSUNDA 1880'LÝ<br />
YILLARDAN ÝTÝBAREN PEK ÇOK<br />
ÇALIÞMALAR, DÜZENLEMELER<br />
YAPILMIÞ, YASALAR<br />
ÇIKARILMIÞTIR. ANCAK GEÇEN<br />
BU SÜREYE RAÐMEN ÇOK<br />
OLUMLU BÝR SEVÝYEYE<br />
GELDÝÐÝMÝZÝ SÖYLEMEK ÇOK<br />
ZORDUR.<br />
K O R U N M A S I<br />
Hayati BÝNLER<br />
Yüksek Mimar-Restorasyon Uzmaný<br />
Mimari ve kültürel miras<br />
Binlerce yýllýk uygarlýk tarihi içinde, insan eliyle<br />
meydana getirilen ve bugün “kültürel miras” olarak<br />
adlandýrýlan deðerlerin korunmasý; çaðýmýzda üzerinde<br />
önemle durulan bir olgudur ve tüm insanlýðýn ortak<br />
problemi olarak kabul edilmektedir.<br />
Bu kültürel miras, geçmiþ ve gelecek arasýnda bir köprü<br />
kuran, gelecek kuþaklar için tarih derinliði ve bilincini<br />
oluþturan, kimlik sorununu çözen ve onlarý diðer uluslar<br />
arasýnda etkin ve saygýn kýlýcý çok önemli bir unsurdur.<br />
Ülkemiz, gelecek için çok önemli deðerler taþýyan<br />
kültürel miras bakýmýndan, çok az ülkenin sahip<br />
olabildiði zenginliðe sahiptir. Bu mirasýn korunmasý ve<br />
deðerlendirilmesi konusunda 1880'li yýllardan itibaren<br />
pek çok çalýþmalar, düzenlemeler yapýlmýþ, yasalar<br />
çýkarýlmýþtýr. Ancak geçen bu süreye raðmen çok<br />
olumlu bir seviyeye geldiðimizi söylemek çok zordur.<br />
Koruma sorunu<br />
Toplum olarak yeterli kültür düzeyine, koruma bilincine<br />
eriþilememesi en önemli nedendir. Kültürel miras<br />
olarak kabul edilen varlýklarýn deðeri ve önemi, bunlarýn<br />
korunmasýnýn amacý ve gerekliliðini herkese kabul<br />
ettirilemediði sürece, bu konudaki çabalar istenilen<br />
sonuçlarý vermekten uzak kalacaktýr.<br />
Bu temel sorun dýþýnda, bugün kültür varlýklarýmýzýn<br />
korunmasý amacýyla çalýþmalar yapan kurumlar ve<br />
kiþilerin uygulamalarýnýn da çok baþarýlý sonuçlar<br />
veremediði, çaðdaþ yaklaþým, ilke ve metotlardan<br />
oldukça uzak olduðu bir gerçektir. Tabiatýn verdiði<br />
tahriplere ilave olarak bilinçsizce yapýlan tahripler<br />
yanýnda imkansýzlýklar içinde yapýlan koruma<br />
çalýþmalarý yoluyla da pek çok eser tahribe<br />
uðramaktadýr.<br />
Genel kültür eksikliði ve bilinçsizliði sorununun yanýsýra<br />
koruma çalýþmalarýnda karþýlaþýlan sorunlarýn<br />
belirlenmesi ve çözümlenmesi çok önemlidir.<br />
Burada, bu sorunlarla en çok karþý karþýya kalan<br />
insanlar olarak bizlere sorunlarýmýzý iletmek amacýyla<br />
bir imkan verilmiþ olmasýndan dolayý çok mutlu ve<br />
çözümler için de çok umutlu olduðumuzu özellikle<br />
belirtmek istiyorum. Bizlerle birlikte ayný endiþeyi<br />
duyan, ayný sorumluluðu hissederek çözüm yollarýný<br />
arayan baþka insanlarýn da var olduðunu bilmek,<br />
bundan sonraki çalýþmalarýmýzda bizlere ayrý bir þevk<br />
verecektir.<br />
Daha net bir þekilde ortaya koyabilmek için, sorunlarý,<br />
koruma olayýnýn kapsamý ve aþamalarý içinde<br />
açýklamaya çalýþacaðým.<br />
Korumanýn ilk basamaðý: Tespit çalýþmalarý<br />
Koruma olgusunun ilk aþamasý neyin korunacaðýnýn<br />
belirlenmesi, diðer bir deyiþle tespit çalýþmasýdýr. Yurt<br />
çapýnda tespit iþlemlerinin tamamlanmasý ilk hedef<br />
olmalýdýr. Ancak bu iþ için yeterli sayýda uzman eleman<br />
ve süre gerekmektedir. Üniversitelerin ilgili birimlerinin<br />
katkýlarý mutlaka saðlanmalýdýr. Bu ana kadar<br />
tamamlanabilen tespitler de henüz bilgisayar ortamýna<br />
tam olarak geçilememiþtir.<br />
Tespit iþlemlerinin tamamlanamamýþ olmasý, ikinci<br />
aþama olan program çalýþmalarýný doðrudan<br />
etkilemektedir. Belirli kriterler kullanýlmasýna raðmen<br />
hazýrlanan programlarýn, eksik tespitler nedeniyle çok<br />
saðlýklý olduklarý söylenemez.<br />
Unutulan bir konu: Bakým<br />
Çok önemli noktalardan birisi de eserlerin periyodik<br />
bakýmlarýnýn bazý müstesnalar dýþýnda yapýlamamasýdýr.<br />
Hazýrlanan programlarda her ne kadar büyük onarýmlar<br />
yanýnda bazý yapýlarýn basit onarým ve bakýmlarý da ele<br />
alýnmaktaysa da, acil müdahale bekleyen eser sayýsýnýn<br />
çok fazla olmasý nedeniyle pek çok eserin ufak<br />
müdahalelerle halledilebilecek basit onarýmlarýný<br />
gerçekleþtirmek mümkün olamamaktadýr. Bu da<br />
giderek eserin daha fazla bozulmasýna, büyük<br />
çalýþmalar gerektirir hale gelmesine yol açmaktadýr.<br />
Fazla bir mali yük getirmeyen ve çok fazla uzmanlýk<br />
gerektirmeyen bu tür onarýmlar için ayrý bir kadro<br />
oluþturulmasý, restorasyon çalýþmalarýnda görev<br />
yapmakta olan mevcut deneyimli uzman personeli<br />
büyük ölçüde rahatlatacaktýr.<br />
Programa alýnarak onarýmý planlanan bir eserde,<br />
onarýma baþlanmadan önce yapýlmasý gereken çok<br />
uzun bir çalýþma süreci vardýr. Fazla detaya girmeden,<br />
baþlýklar halinde bu safhalardan bahsederek sorunlarý<br />
açmak istiyorum.<br />
Fotografik belgeleme ve rölöve<br />
Çalýþmanýn ilk aþamasý, yapýnýn mevcut durumunun<br />
tespiti, yani, fotografik belgeleme ve rölövelerinin<br />
hazýrlanmasýdýr. Rölöve iþlemi bugün arazide uzun,<br />
yorucu ve bazen de hayatî tehlike arz eden bir ekip<br />
çalýþmasýný gerektiren araç ve yöntemlerle<br />
yapýlmaktadýr. Bu da mevcut eleman gücünün bu iþlem<br />
için çok fazla zaman harcamasýna yol açmaktadýr.<br />
Neticede ise çok daha önemli olan diðer aþamalar için<br />
süre çok kýsalmakta, hatta hiç kalmamaktadýr.<br />
Bu yöntemlerle hazýrlanan projelere de çok hassas<br />
olamadýðýndan bazý amaçlar için yetersiz<br />
kalabilmektedir. Örneðin, yapýdaki statik aksaklýklarý,<br />
bu yolla tespit ve takip mümkün olamamaktadýr.<br />
Rölöve süresini çok kýsaltan ve sonuçta çok hassas<br />
projeler elde edilmesini saðlayan çaðdaþ imkanlarýn<br />
mutlaka saðlanmasý zorunludur.<br />
Araþtýrma safhasýnda yapýlacak<br />
çalýþmalar:<br />
1) Arazide, yapýnýn kendi üzerinde yapýlan<br />
araþtýrmada, yapý üzerindeki izlerin ve yakýn çevresinin<br />
incelenmesi yoluyla yapýnýn uðramýþ olduðu tahribat,<br />
tamirat ve tadilatýn saptanmasý amaçlanmaktadýr.<br />
2) Arazi çalýþmasý dýþýnda eser hakkýnda yapýlmasý<br />
gereken araþtýrmada eser, bulunduðu yer ve yapýldýðý<br />
devir hakkýnda bilgi verebilecek her türlü arþiv belgesi<br />
ve diðer yazýlý dokümanlarýn araþtýrýlmasýný<br />
kapsamaktadýr.<br />
3) Toplanan malzeme örneklerinin laboratuar<br />
çalýþmalarý ile fiziksel, kimyasal ve biyolojik<br />
bozulmalarýnýn mahiyeti ve nedenlerinin tespiti<br />
amaçlanmaktadýr.<br />
4) Kýsmen veya tamamen tahrip olmuþ yapýlar için,<br />
belirli bir zaman dilimi ve bölge kapsamýndaki kültür<br />
varlýklarý ile yapýlan mukayeseli analiz çalýþmalarý<br />
þeklinde belirttiðimiz araþtýrma sonuçlarýnýn<br />
birleþtirilerek yapýnýn deðerlendirilmesi ve Restitüsyon<br />
Projelerinin yani ilk yapýldýðý devredeki durumun<br />
belirlenmesi amaçlanmýþtýr.<br />
Çok kapsamlý ve titiz bir araþtýrma ve inceleme<br />
gerektiren bu çalýþma, onarým ilke ve karakterinin<br />
belirlenmesi aþamasýný doðrudan etkilemesi nedeniyle<br />
restorasyon çalýþmasýnýn en önemli aþamalarýndan<br />
birisidir.<br />
Restorasyon projesi aþamasý<br />
Yapýda uygulanacak restorasyon ilke ve kararlarýnýn<br />
belirlenmesi kapsamýnda yapýlmasý gereken iþlemleri<br />
çok özet olarak þu þekilde sýralamak mümkündür:<br />
· Eserin mevcut bölümlerinin saðlýklaþtýrýlmasý için<br />
ilke ve yöntemlerin belirlenmesi,<br />
· Mevcut olmayan bölümler için ilke ve yöntemlerin<br />
belirlenmesi,<br />
· Eserin özgün yapýsýnda mevcut olmadýðý halde<br />
çeþitli nedenlerle eklenmesi zorunlu elemanlarla<br />
ilgili ilke ve yöntemlerin belirlenmesi,<br />
· Statik aksaklýklarýn giderilmesi için gerekli<br />
iþlemlerin tespiti,<br />
· Belirlenen ilke ve yöntemler doðrultusunda<br />
Restorasyon Proje ve detaylarýnýn hazýrlanmasý.
Change language