Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Makale<br />
Millet ve Etnisite<br />
Gazi Ünv. Öğretim Üyesi Prof. Dr. İskender ÖKSÜZ<br />
Diplomatlar bilir, bir konudaki<br />
toplantı veya tartışmada söylenenler<br />
kadar, hattâ söylenenlerden<br />
de daha önemlisi, o konuda<br />
bir toplantı yapılmasıdır. Veya<br />
yapılmaması...<br />
Türkiye’de ve şimdi “Millet<br />
Kavramı” başlıklı bir toplantı yapıyoruz.<br />
Çok yerinde, çok zamanında.<br />
Fakat önce “niçin yerinde<br />
ve zamanında buluyoruz” diye<br />
sormak lâzım. Kanunî devrinde<br />
“Millet Kavramı”, “Devlet Kavramı”<br />
başlıklı bir toplantı yapar<br />
mıydık O zamanlar bir kimlik<br />
tartışmamız var mıydı<br />
Peki, bugün, Amerika Birleşik<br />
Devletleri’nde veya Almanya veya<br />
Fransa’da “Amerikan milleti”, “Alman<br />
milleti”, “Fransız milleti” başlıklı<br />
beyin fırtınası yapılır mı<br />
Diplomatlar bilir, bir<br />
konudaki toplantı<br />
veya tartışmada<br />
söylenenler kadar, hattâ<br />
söylenenlerden de daha<br />
önemlisi, o konuda bir<br />
toplantı yapılmasıdır.<br />
Veya yapılmaması...<br />
Kimliğimizi bundan önce en<br />
son ne zaman tartışmıştık Yirminci<br />
asrın başında. Osmanlıcılık,<br />
İslamcılık, Türkçülük... Bu<br />
tartışmalardan yirmi yıl sonra<br />
devletimizin yarıdan çoğunu<br />
kaybediverdik. %80’in üzeri<br />
Türk çoğunluğu bulunan ve<br />
Anadolu’dan önce Türkleşen ana<br />
yurdumuz Rumeli dâhil. Bugünkü<br />
Türkiye’mizin büyük kısmı da<br />
gidiyordu ki Millî Mücadele ile<br />
geri alındı.<br />
Biz çıkış yolu bulmak için<br />
kimliğimizi tartışırken emperyalistler<br />
de giriş yolu bulmak<br />
için tartışıyordu. Türkoloji’nin ve<br />
oryantalizmin Batıda en faal olduğu<br />
dönem bizim kimlik sorgulamamızla<br />
çakışır: 19. asır sonu,<br />
20. asır başı. Millî Mücadele’den<br />
sonra Türkoloji o ülkelerde cazibesini<br />
kaybetti.<br />
Ben 1960’larda ABD’de öğrenciyken<br />
en popüler bilimsel araştırma<br />
alanı “Güneydoğu Asya<br />
İncelemeleri” (Southeast Asian<br />
Studies) idi. Tesadüfe bakın; o<br />
sırada Vietnam Savaşı sürüyordu.<br />
Duyduğuma göre bu günlerde<br />
“Orta Doğu İncelemeleri”,<br />
“İslamik İncelemeler” ile “Orta<br />
Asya İncelemeleri” moda imiş.<br />
Çin İncelemeleri de... Rusya<br />
İncelemeleri’nin popülerliği biraz<br />
düşmüş.<br />
* * *<br />
Millet devleti, “nation state”in<br />
dünyadaki devlet formuna kesin<br />
hâkimiyetinden sonra, yani 18.,<br />
19., 20. ve 21. asırlarda, millet,<br />
devletin yegâne meşruiyet kaynağıdır.<br />
Modern sosyolojide bu<br />
gerçek şöyle ifade edilebilir:<br />
“ Modern dünyada, milletlerin<br />
içersinde rekabet ettiği bir milletler<br />
evreni icat etmek zorundayız.<br />
Gellner’in bize anlattığı gibi, bir<br />
milliyet yok olsa, bir başka milliyet<br />
bu boşluğu hızla doldururdu.<br />
Yüksek kültürün yaygınlaştığı bir<br />
dünyada millî olmayanı hayal<br />
bile edemeyiz. Modern devlet ve<br />
ekonomi, işlevini, millet denilen<br />
kabın içinde yürütmektedir.<br />
Gellner(’in dediği gibi), ’Milliyetçilik,<br />
belki her zaman tahripkâr<br />
değildir ama, yer çekimi gibi<br />
48<br />
Eğitimin Sesi
Change language