Bu Devir Böyle Giderse, Bu Dünya Biter… - Kırsal Çevre Derneği

Kırsal Çevre Yıllığı ’2009
ii) Mahalle Kavramı ve Özellikleri
Toplumun en küçük yapı taşı olan aileden bölgeye kadar uzanan sıralama
şu şekildedir (ÖZTAN, 1990).
• Aile • Mahalle • Şehir
• Aile Grubu • Semt • Bölge
Aile anne, baba ve çocuklardan oluşan en küçük toplumsal birimdir. Birden
fazla ailenin bir araya gelmesi ile oluşan aileler topluluğu ise “aile grubu”
olarak tanımlanır. Aile grubu, ortalama üç ile beş aileden oluşur.
Mahalle ise, insanların kentleşmeye doğru bir adım attığı daha üst seviyede
organizasyon gerekli olan fiziki, sosyal ve idari yönden bir birimdir. Mahalle;
doğal veya yapay eşiklerle tarif edilebilen, belirli nüfusu ve belirli büyüklüğü
olan kentsel bir alt bölgedir.
Diğer bir tanımla mahalle; belli bir yerdeki ailelerin sosyal ilişki, fiziksel
bütünlük ve büyük bir aile ünitesi yönünden kombine edilmesi durumudur
(ÖZTAN, 1990).
Mahallenin özellikleri;
• Halkın ilgisini çeken odak noktasına (ilkokul, ibadet yeri v.s.) sahip
olmalı,
• Park ve diğer rekreasyon alanlarına bitişik konutlar olmalı,
• Çarşı sitesi olmalı,
• Mahallenin alan ölçüsü 20-100 dekar arasında olmalıdır,
• Okul, oyun alanları, alışveriş merkezi olmalı,
• Bir mahallenin nüfusu 5000-6000 kişi arasında olmalıdır (Bu nüfusun
350 kadarı ilkokul ve kreşe giden çocuk olarak kabul edilir, ortalama
1300 aileden oluşur),
• Herhangi bir mahallenin sınırı ile diğer bir mahalle sınırı arasında doğal
bir topoğrafik yapı (dere, tepe, orman, tarım alanı, ana yol, trafik yolu,
demir yolu, mezarlık, golf sahası gibi) değişmez karakterde bir unsur
olmalıdır.
Çizelge 1’ de 15 000 kişiden oluşan bir mahallede gerekli donatı alanları ile
m 2 / kişi miktarları verilmiştir.