A. Alper AKÇAM Yeni Hayat'ta Yeni Bir Hayat ... - alperakcam.com

geliş yolculuklarına katılmışlardır. Ortaçağ Avrupası’nın en önemli yazın ustası olarak anılanDante, binlerce yıllık karnaval kültürünü grotesk imgeler ve hayatla ölüm arasındaki gidişgelişlerle yaşatmayı başarmış, Rönesans romanında bu öğelerin yeniden doğuşunun en büyükkaynaklarından birisi olmuştur. “Dante’nin tasavvur ettiği dünya kendine has özellikler taşır.Onun dünyasında, zamana önemli bir rol atfedilir, ama uzamsal değer taşıyan bütün Dantemetaforları çıkış ve düşüş şeklinde salt dikel bir eğilim gösterir (...). Zamanda ve uzamdayakında veya uzakta duran nesnelere ait akılda kalıcı bir imgeye nadiren rastlarız. HemDivinia Commedia’da (İlahi Komedya) hem Vita Nuova’da (Yeni Hayat) Beatrice imgesi,hiyerarşinin ışığında görülür. Düşüş, bu imgeyi uzaklaştırır; yükselen ruhsa yaklaştırır. Şairiâşığından ayıran sonsuz mesafe, bir anda aşılabilir veya sonsuza kadar aşılmamak üzere bakikılınabilir. (...) Buna karşın, aşkın nesnesinden uzaklık, kişiyi âşığa götüren yolların uzunluğuve güçlüğü ve bekleyişin somut zamanı, popüler halk şarkı sözlerinde çok belirleyici bir roloynar. Dante’nin eserinde de zaman değersizleştirilmiştir” (M. Bahtin, Rabelais ve Dünyası,s. 434-435).Dante’nin Beatrice’si, Rilke’nin meleği ve Osman’ın Canan’ı, uzun yolculukların sonundavarılabilinecek yerlerdedir artık; değişimin, dönüşümün, yenileşmenin olduğu yerdedirler;eşik uzamların, kriz ânlarının ötesinde bir gün karşılaşılacaklardır.,. Zaman ve uzam içindehareketli imgeler, Dante’de olduğu gibi yalnızca dikey boyutta, aşağı yukarı doğru değildir;Rabelais romanıyla başlayan Rönesans yatay hareketliliğini de kazanmışlardır; yataydüzlemdeki imgesel hareket, karayolları boyunca, geçiş, kaza anlarına doğrudur…Demiryolu politikasının karşısına konulmuş karayollarının durmaksızın çarpışan, ölümlere veülke ekonomisinde kayıplara yol açan otobüsleri, paradoksal bir anlatımla, roman için biryozlaşmanın ve çıkar örgütlenmesinin açığa çıkarıldığı gönderge nesnesi, tematik bir değiniolarak değil de, hayatla ölüm arasındaki geçişlerin gerçekleştiği, meleklerin kahramanlarlabuluştuğu kriz ve eşik ânlarının yaratıcıları olarak seçilmiş gibidirler. Dante ölmüş sevgilisiBeatrice’nin yanına gidip gelirken ölümle yaşam arasındaki sınırı olmamışa döndürür;Rilke’ye göre, ölüm, her şeyin çevresinde olgunlaştığı bir meyvedir. Orhan Pamuk’un KaraKitap’ta başlayan aşk yolculuğu bitmemiştir.“Senin bakışlarını melek, çünkü kitabın vaat ettiği eşsiz an, şimdi görüyorum ki, buymuş. İkidiyar arasında bir geçiş zamanı. Ne oradayken, ne de buradayken, ben şimdi, hem oradaykenhem de buradayken anlıyorum çıkış denen şeyin ne olduğunu; huzurun ölümün ve zamanınne olduğunu, ne mutlu anlıyorum.” (O. Pamuk, Yeni Hayat, s. 82)2