türkmenıstanyň kanuny - The International Center for Not-for-Profit Law

58Kesgitlenen döwlet bahalaryny (nyrhlaryny) ulanmak bilen salgyt salynýanamallar geçirilende harydyň (işleriň, hyzmatlaryň) bahasyndan (nyrhyndan) uguralnyp kesgitlenýän, salgyt töleýjiniň islendik beýleki tarapdan alýan ýa-da almagahukugy bolan, goşulan baha üçin salgydyň pul möçberini öz içine alýan bahasalgyt özeni bolup durýar.Şunda goşmaça töleg tölenmeli harytlaryň bahasyna goşmaça tölegleriň pulmöçberi goşulýar.2.Harytlar ogurlananda ýa-da zaýalananda ýetirilen zyýanyň öwezinidolmagyň hasabyna günäkär tarapdan alnan pul möçberi, şeýle hem ätiýaçlandyryşöwezini dolmalaryň pul möçberi salgyt özenine goşulýar.Şu bölümiň düzgünleri şu Bitewi kanunyň 96-njy maddasyna laýyklykda,diňe salgyt binýady diýlip ykrar edilen we şu Bitewi kanunyň 106-njy maddasynalaýyklykda salgytdan boşadylmaýan harytlar babatynda ulanylýar.3.Harytlaryň, işleriň, hyzmatlaryň daşary ýurt pulundaky bahalary, şeýle hemsalgyt özenine goşulýan daşary ýurt pulundaky serişdeler Türkmenistanyň Merkezibankynyň salgyt salynýan amallaryň geçirilen senesindäki resmi hümmeti boýunçamanatda hasaplanýar.4.Degişli salgyt döwründäki salgyt özeni, degişli salgyt döwründe geçirilensalgyt salynýan amallaryň ählisi (şu maddanyň 2-nji bölüminde görkezilen pulmöçberini hasaba almak bilen) boýunça, salgyt özeniniň we şol salgyt döwründe şuBitewi kanunyň 106-njy maddasynda görkezilen salgyt salynýan amallar boýunçasalgyt özeniniň pul möçberini aýyrmak bilen, şu Bitewi kanunyň 101-njimaddasyna laýyklykda kesgitlenýän jemi hökmünde kesgitlenýär.Şu Bitewi kanunyň 103-nji maddasyna laýyklykda, dürli salgyt möçberleriniňulanylýan halatlarynda, salgyt özeni dürli möçberler boýunça salgyt salynýanamallaryň her bir görnüşi boýunça aýratynlykda kesgitlenýär.101-nji madda. Salgyt salynýan aýry-aýry amallar üçin salgyt özeninikesgitlemek1.Salgyt özenini kesgitlemek maksady üçin, şu Bitewi kanunyň 36-njymaddasynyň düzgünleri göz öňünde tutulyp, harytlaryň (işleriň, hyzmatlaryň)bahalary kabul edilýär.2.Harytlar muzdsuz berlende (işler ýerine ýetirilende, hyzmatlar edilende)salgyt özeni harytlar (işler, hyzmatlar) adaty, hak almak bilen ýerlenende salgyttöleýji tarapyndan ulanylýan bahalardan ugur alnyp kesgitlenýär.Öň ulanyşda bolan esasy serişdeler muzdsuz berlende salgyt özeni galyndybahasy boýunça kesgitlenýär.3.Geleşigiň taraplary tarapyndan çalşylýan harytlaryň (işleriň, hyzmatlaryň)bahalary kesgitlenmedik halatlarynda, salgyt özeni harytlar (işler, hyzmatlar) adatyýerlenende salgyt töleýji tarapyndan ulanylýan bahalardan ugur alnyp kesgitlenýär.Deň bolmadyk çalşykda çalşylýan harytlaryň (işleriň, hyzmatlaryň) bahasynaislendik möçberdäki goşmaça tölegler salgyt salynýan dolanyşyga goşulýar.4.Özüniň sarp etmegi üçin harytlar peýdalanylanda, işler ýerine ýetirilende,hyzmatlar edilende, degişli harajatlar peýda (girdeji) salgydyny hasaplamak üçin