öğretmenin dünyası

26 ÖĞRETMENİN DÜNYASInorm ve değerler ile problemin büyüklüğü önemli etkiye sahiptir. Grup normve değerlerine ters düşen bir davranış gösteren bir kimsenin lider olmasımümkün değildir (Celep, 1990, s. 71).Bu kuramda liderlik, grup içi ilişkiler, işin yapısı ve liderin sahip olduğupozisyon belirleyici rol oynar. Lider üye ilişkisi, liderin grup tarafından kabuledilip edilmeyişi ile belirlenir. İşin yapısı, görevi yerine getirmek için belli biryolun belirlenmesi ile ilgilidir. Liderin pozisyonu ise liderin sahip olduğu statü,yani örgüt ve üyelerden aldığı gücü ifade eder.Bu kuramın belirgin özellikleri şu biçimde sıralanmaktadır (Feidler,1968, s. 54):1. Üye ile ilişkisi iyi olan lider, görev yapısını katılma yoluyla belirlediğindenve makam otoritesi güçlü olduğundan, en yüksek etkililiğeulaşmaktadır.2. Görev yapısını belirleyen otorite yapısı doğrultusunda güç kullananlider, üye ile ilişkisi kötü de olsa yüksek üretim sağlamaktadır.3. Etkililiği en düşük olan lider, görev yapısını belirlemede ve makamyetkisini kullanmada, üye ile ilişki kurmada zayıf olan liderdir.4. Bir birimin veya grubun etkililiği, liderin veya yöneticinin belirli durumlardagöstereceği liderlik biçimine bağlıdır.5. Grubu oluşturan üyelerden her biri uygun ortam bulduklarından liderlikdavranışı gösterebilmektedir.Durumsallık Teorisi: Bu kuram, bir lideri lider yapan durumun üyelerinolgunluk düzeyi olduğu varsayımına dayanmaktadır. Üyelerin olgunlukdüzeyi; yaşantı, yeterlik, uzmanlık, liderden beklentileri, lideri algılama biçimleri,grup içindeki bağımsızlık düzeyi ve kişilik özellikleri gibi faktörlere bağlıdır(Başaran, 1982, s.70). Liderlikte durumsallık kuramını ilk kez Fred freidlerkullanmıştır.Freidler’e göre liderin kişiliği ile bulunduğu ortamın karmaşıklığı ve yapısalözelliği bir araya gelerek lideri oluşturur. Durumsallık yaklaşımına göreliderin etkililiği, öncelikle liderin örgüt içindeki bulunduğu yere ve karşı karşıyakaldığı koşullara bağlıdır. Bundan dolayı bazı liderler, bulunulan koşullaragöre bir örgütte başarılı olurken, başka bir örgütte başarısız olabilirler (Erdoğan,1991).Freidler’in durumsallık kuramına yönelik olarak yapılan araştırmalardaşu sonuçlara ulaşılmıştır (Başaran, 1992, s. 77).