ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ...
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ...
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
1.GİRİŞ Feride SIĞIRCI<br />
Bakteriyofajlar genellikle kendileri için spesifik olan bakteri hücrelerine<br />
kuyrukları ve kapsidleri ile yapıştıktan sonra (adsorbsiyon), faj genomu (DNA veya<br />
daha az sıklıkla RNA yapısında) bakteri içine girer. Bunu takiben, bakteri hücresinin<br />
biyolojik fonksiyonları yeni fajların yapımı doğrultusunda yönlendirilir. Yani bir<br />
yandan faj DNA’sı (veya RNA genomu), diğer taraftan da fajın yapısal proteinleri<br />
bakteri hücresi tarafından, bakteriyofaj genomundaki bilgiler doğrultusunda<br />
sentezlenir. Kısa sürede bakteri hücresinin içinde, yeni sentezlenen faj birimleri<br />
birbiriyle birleşip olgun bakteriyofajları oluştururlar. Sonunda bakteri hücresinin<br />
erimesiyle, fajlar serbest hale geçerler ve yeni bakterileri enfekte ederler.<br />
Bazı bakteriyofajlar ise konak bakteri hücresini eritmeyip onunla birlikte<br />
ortak bir yaşam sürdürürler. Bu yaşam biçiminde faj DNA’sı, bakteri DNA’sı ile<br />
birleşip bütünleşmiştir (profaj). Bakteri DNA’sının replikasyonu sırasında, onunla<br />
bütünleşmiş olan faj DNA’sı da replike olur ve meydana gelen yavru bakterilerin<br />
genomu ana bakterilerinkine benzer. Genomlarında profaj taşıyan bakteriler<br />
hayatlarını bu şekilde sürdürebilirler. Ancak profajın bakteri DNA’sından ayrılıp,<br />
bakteri hücresi içinde bağımsız olarak replike olması sonucu, yeni oluşan faj<br />
partikülleri nedeniyle konak bakterilerin eridikleri de gösterilmiştir. Profaj ile<br />
biyolojik bir denge içinde yaşayan ancak dengenin herhangi bir nedenle bozulması<br />
halinde, sonunda kendisini de ölümüne yol açacak olan bakteriyofajları oluşturabilen<br />
böyle bakterilere "lizojenik bakteri", konak bakteri ile birlikte ortak bir yaşam süren<br />
bakteriyofaja da "temperent (ılımlı=iyi huylu) faj" adı verilmektedir.<br />
Özetle belirtmek gerekirse, transdüksiyonda bir bakteriyofaj aracılığı ile<br />
bakteriden bakteriye genetik materyal veya bir DNA segmenti aktarılmakta böylece<br />
alıcı bakteri, verici bakteriye ait bazı özellikleri kazanmaktadır.<br />
Salmonella, Shigella, Escherichia, Pseudomonas, Vibrio, Proteus cinsleri<br />
başta olmak üzere birçok gram negatif bakteri ile bazı gram pozitif bakterilerde<br />
(Bacillus, Corynebacterium cinsleri, stafilokok ve streptokokların bazılarında)<br />
transdüksiyon sonucu rekombinasyon oluşmaktadır. Transdüksiyonun değişik iki tipi<br />
bilinmektedir (Brown, 1997).<br />
21
Change language