ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ...

4. BULGULAR VE TARTIŞMA Feride SIĞIRCI
4. BULGULAR VE TARTIŞMA
Özellikle antibiyotiklerin bulunmasıyla birlikte enfeksiyon hastalıklarının
tedavisinde büyük başarılar sağlanmıştır. Bununla birlikte kullanıma bağlı olarak
bakteriler arasında yüksek düzeyde ve hızlı bir direnç gelişimi meydana gelmiştir.
Bakterilerdeki antibiyotik dirençliliğinin hızla artmasında yaygın antibiyotik
kullanımı önemli bir rol oynamıştır. Tek bir antibiyotiğe veya birden fazla
antibiyotiğe dirençlilik gelişimi özellikle plazmid ve transpozon gibi
ekstrakromozomal genetik yapıların bakteriler arasında transfer edilmesiyle
yaygınlaşmıştır. Özellikle son 20 yılda insan ve hayvanlardaki bakteri
enfeksiyonlarının tedavisi ile tarım ve hayvancılık alanında antibiyotik kullanımının
hızla yaygınlaşması bakteriler arasındaki antibiyotik dirençliliğini de artırmıştır
(Levy, 1998; Guardabassi ve ark, 1998). Hayvan işletmeleri ve şehir atıksularının
kontrolsüz şekilde boşaltılmaları su ortamındaki antibiyotik dirençliliğinin
artmasında etken olmuştur (Huys ve ark, 2001).
Plazmidler ve transpozonlar konak hücreye normalde bulunmayan çeşitli
yetenekler kazandırırlar. Bu yeteneklerini özellikle konjugasyon mekanizması ile
(Transpozonlar doğal konjugatif yapılardır) diğer mikroorganizmalara aktararak
taşıdıkları özelliklerin yayılmasına neden olurlar (Arda, 1995).
Bakterilerin değişik çevrelere gösterdikleri adaptasyonlar sonucunda,
günümüzde, yeni kullanıma girmiş antibiyotiklerin çoğuna dirençlilik gelişmiştir
(Kish ve lambky, 1983; Saunders,1984). Dirençlilik gelişimi plasmid ve transposon
şeklinde adlandırılan ekstrakromozomal DNA yapılarının taşımış olduğu dirençlilik
determinantının büyüklüğüne bağlıdır (Poppe ve Gyles, 1988).
Acridine orange ve ethidium bromide DNA bazları arasına interkalasyon
şeklinde yerleşerek ekstrakromozomal yapıların eliminasyonuna neden olmaktadırlar
(Poppe ve Gyles, 1988; Hardy, 1993).
35