Konfeksiyon Teknik September 2018

60
GÖRÜŞ
KONFEKSİYON TEKNİK
EYLÜL | SEPTEMBER | 2018
Avanta ekonomisi
bitmeden sanayileşemeyiz,
teknolojiyi sürekli kaçırırız
Başlığa şaşırdınız mı? Emek vermeden, buluş veya keşif yapmadan para kazanmanın
en yaygın olduğu bir ülkede yaşıyoruz. Üstelik bu durum her geçen yıl
kökleşiyor. Dünyada her yıl yayınlanan hukuk, şeffaflık, yolsuzluk, basın özgürlüğü
ve eğitimle ilgili konularda sürekli geriye gidiyoruz. İlk çağlarda yaşayan ve
suyun kaldırma kuvvetiyle taç için verilen Arşimet’in(MÖ 287, Siracusa - MÖ 212
Siracusa) başka bulukları da vardı. Sirakuza’ya saldıran Roma donanmasına ait
gemileri yakan aynalar icat etmişti. Atom bombasının babası diye adlandırılan
fizikçi RobertOppenheimer “Antik Yunan kültürünü ve onu izleyen Roma dönemini
düşünürsek, bilimsel devrimin o sırada ortaya çıkmamış olması tuhaftır” der.
Oppenheimer, yaklaşık 2 bin yıl sonra, 18. yüzyılda İngiltere’de başlayacak sanayi
devrimini kastediyor. (MS 10-ö. MS 70) yıllarında yaşamış olan İskenderiyeli Heron,
buhar gücüyle ve sıvıların basıncıyla çalışan sayısız düzenek icat etmişti. Kendiliğinden
açılan tapınak kapıları ve tiyatro düzenekleri icat etmişti.(*)
Heron’un yaptıkları çarklar ve dişlilerle çalışan makinelerdi. Ama aynı zamanda
minyatür bir kazandan çıkan su buharının basıncıyla hareket eden bir tahterevalli
de icat etmişti.
GÖRÜŞ
Ekrem Hayri Peker
Kimya Mühendisi
Tekstil Araştırmaları
Derneği Başkanı
Ya sibernetiğin kurucusu 1136 Cizre doğumlu El-Cezeri (1136-1206). El-Cezeri’nin
en önemli eserleri arasında mekanik saatler geliyor. Bu saatleri oluştururken
hidromekanik etkilerle denge kurma yöntemini kullanarak günümüzde bile görenleri
hayran bırakan karmaşık sistemler oluşturmayı başarmıştı. Birçok tekniği
kullanarak ortaya karmaşık, mekanik araçlar yapmıştır. “Sanayi devrimi antik
dönemde ortaya çıkabilir miydi” tartışması da buradan çıkıyor. Peki neden
çıkmadı? Devrimi engelleyen neydi? Neden 2 bin yıl daha geçmesi gerekti?
“Teknolojik gelişme tek başına devrimsel bir dönüşüm için yeterli değildir” diyor
kimi tarihçiler. Antik dönemde toplumsal yapının, üretim ilişkilerinin böylesine
köklü bir dönüşüm için uygun olmadığını söyleyen de var. Bu teknikler niçin, bu
aletler ve makineler niye üretilmedi, niçin insanların hayatına girmedi. Niye buhar
gücünün kullanımı ve makineler için sanayi devrimi beklendi. Bu sorunun
cevabını tarihi sadece savaşlar üzerinden değil, ekonomik acıdan inceleyen
ünlü tarihçi Fernand Braudel, “Bellek ve Akdeniz” kitabında bu soruya “Suçlanması
gereken köleci zihniyettir” diye cevap veriyor.
Öyle ya, köleler varken, buharla çalışan makinelere niye ihtiyaç olsun?
Kölelik, Braudel’e göre sadece bir cinayet değil, aynı zamanda insanlığı yerinde
saymaya mahkûm etmiş bir hataydı ve her türlü teknolojik devrimi baştan
engelliyordu. Antik Yunan’da çalışmak ayıptı. Çalışmak kölelere mahsus bir işti.
Roma’da da bakış pek farklı değildi. Tarihte katliamlar ilk çağlarda pek görülmez.
Katliamlar, Orta çağ’da mezhepsel, sonra dinsel olarak başlamıştır. Romalı
imparatorlar, Anadolu’daki komutanlarına “Savaş esirlerini tedavi etmelerini,
sağlığına dikkat etmelerini” yazan emirler göndermişlerdir. Gelelim bize, sahi
NASA ne zaman kuruldu, biliyor musunuz?(**) Altmışlı yılların sonlarına doğru
uzaya uydular, insanlı hava araçları gönderirken, aya araçlar inerken, Astronotlar
aya inerken (O zaman bilgisayar yoktu) ağzımızda bir söz vardı; “Eller aya,
biz yaya”. Ülkemizde uzayla ilgili çalışmalar altmış yıl sonra başladı. Geçenlerde
20 yıldır Belçika’da çeşitli projeler üzerinde çalışan endüstri mühendisi bir kadın
arkadaşımla konuştum. Kendisi şimdi endüstri 4.5.0 üzerine bir projede çalışıyor-