8FULLı

TÜRKÇE 8 FİİLDE ÇATI - 1 (Özne - Yüklem İlişkisi)
1.
İşi yapan gerçek bir öznenin bulunduğu fiillere etken fiil, işi yapan gerçek bir öznenin bulunmadığı fiillere ise edilgen
fiil denir. Edilgen fiiller, fiil kök ya da gövdelerine “-l” veya “-n” eklerinin getirilmesiyle oluşturulur. Edilgen
çatılı fiillerde özne, işi yapan değil; yapılan işten etkilenen durumundadır. Yani nesne görevindeki öge, gerçek özne
belli olmadığından, öznenin görevini üzerine almakta ve sözde özne olmaktadır. Örneğin “Ahmet okula gitti.” cümlesinde
“Ahmet” sözcüğü gerçek öznedir. Ama “Ahmet dersten atıldı.” cümlesinde ise “Ahmet” sözcüğü “sözde özne”-
dir. Çünkü atılma işini Ahmet yapmamıştır. İşi yapan başkasıdır. Nesne olan sözcük, özne görevini üzerine almıştır.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözde özne vardır?
A) Onca soruna rağmen hâlen gülümsemeyi başarabiliyordu.
B) Sınıfın kapısının kolunu kırmış öğrenciler.
C) Tüm öğrenciler tören için bahçeye çıkmıştı.
D) Evdeki bütün eski eşyalar satıldı.
2.
Kimi zaman okuduğunu anlamazsın;
I
Sorarsın, kendi kendine bir şeyler dersin.
II
En güzel satırları hissetmezsin,
III
Asla düşündüğün kadar sevilmezsin!
IV
Bu dizelerde numaralanmış fiillerden hangisi özne-yüklem ilişkisi bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
3.
(I) 1994 yılının Kasım ayında, soğuk bir Ankara gününde, Sağlık Bakanlığının uzun ve kasvetli toplantı salonunda, mecburi
hizmet için kura çekimleri yapılıyordu. (II) 1994 Temmuz kurasında dönem arkadaşlarımın çoğu Anadolu’daki ücra sağlık
ocaklarına gitmişlerdi. (III) Biraz da böyle bir beklentiyle gittiğim kura salonundan mutlu bir şekilde çıkmıştım. (IV) Evime çok
yakın bir sağlık ocağına tayinim çıkmıştı.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi etken çatılı değildir?
A) I B) II C) III D) IV
138