tc süleyman demirel üniversitesi fen bilimleri enstitüsü kobalt

GS Caltex A.Ş., Güney Kore’den temin edilen Ni-Mo/γ-Al2O3 kullanılmış katalizör
numunesinden Mo kazanımını amaçlayan karbon adsorpsiyon yöntemi ve
desorpsiyon yöntemlerinin tek bir basamakta uygulanması ve selektif ayırma sonucu
>99% verimle kazanım elde edildiği gözlemlenmiştir. (Kyung Ho Park vd., 2006).
Yapılan çalışmalar sonucu, HDS katalizör numunesinin 40g/l Na2CO3 ve %6
hacimlik H2O2 asit çözeltisinde, oda sıcaklığı şartlarında 1 saat liç sürecine tabii
tutulması ile %85 molibden kazanımı elde edilmiştir. Ayrıca adsorpsiyon ve
desorpsiyon yöntemlerinin birlikte uygulanmasıyla liç çözeltisinden molibdenin
99,4% saflıkta MoO3 olarak geri kazanımı gerçekleştirilmiştir.
Lai vd., (2007), Taiwan da bulunan petrol arıtma hidro işlem ünitesinden elde
ettikleri kullanılmış HDS katalizör numunesi üzerinde birleştirilmiş asit liçi yöntemi
uygulayarak katı sıvı oranı, liç süresi etkilerini incelemiş ve metallerin elektrolitik
kazanımlarını çalışmışlardır. HNO3/H2SO4/HCL=2:1:1 birleşik asidinin, HNO3/
H2SO4=1:1 birleşik asidine göre daha iyi sonuçlar verdiği gözlemlenmiştir. 70ºC
sıcaklıkta, en iyi katı-sıvı oranı ve liç süresi, sırasıyla 40g/l ve 1 saat olarak
belirlenmiştir. Bu şartlarda elde edilen metal kazanımları sırasıyla 90% Mo, 99% Ni
ve 99% V olarak gerçekleştirilmiştir.
%12,5 Mo, %32,3 Al, %1,78 Co, %0.56 Ni, %0.32P, %0,23 Fe, %9,6 S ve %3,1 C
içeren katalizör atığından molibden, kobalt, nikel ve alüminyumun seçimli olarak
kazanılması için piro ve hidrometalurjik yöntemleri birarada kullanılmıştır. Mo, Co
ve Ni’in öğütülmemiş örnekten seçimli olarak kazanılması için, iki aşamalı alkali-asit
liç yönteminden karbon ve sülfürün uzaklaştırlması amacıyla katalizör atığı 500°C’
de kalsine edilmiştir. Sıcaklık artışının metal kazanımını olumlu yönde etkilediği
görülmüştür. Sülfürik asit ile liç edilen katalizör atığı öncelikle alkali çözeltilerle
muamele edilerek Mo seçimli olarak kazanılmıştır. Kobalt ve nikeli kazanmak için
alüminyumun elimine edilmesi gerekmektedir. Bu yüzden alüminyumun tüm
kazanım işlemlerinde kullanılan cyanex 272, karbon tetraklorit içinde seyreltilmiştir.
İki aşamalı liç yönteminde %98 Mo, % 93 Co, % 90 Ni ve % 21 Al kazanılmıştır.
Cyanex 272 reaktifinin, Co ve Ni bünyesinde bulunan alüminyumu ayırmada çok
etkili olduğu görülmüştür (Park vd.,2007).
41