Roman nedir? Nasıl yazılır? - Derin Düşünce

Roman nedir? Nasıl Yazılır?
etkileyici grup, patient kişinin akıl derecesine göre ” bilgi verici- sır tutucu”, zihni etkinliklere göre
“hedonique-pragmatique” veya “ethique” gibi farklı sebeplere bağlı çiftler oluşturur: Buna bağlı
olarak ” zorlayıcı -yasaklayıcı”, “aldatıcı- huzur bozan” , “Öğütleyici-öğütlemeyici” gibi gruplar ortaya
çıkar.”[17]
Böylece karakterleri, karakterlerin birbiriyle ilişkisini analiz etmek mümkün olur. Yine ilişkiler
sınıflaması yaparak “kronolojik sıraya bağlı ilişkilere bağımsız ilişkiler; aralarında fiziki veya mantıki
yönden yakınlık bulunan aynı türden ilişkilere bağımlı ilişkiler; sebep-sonuç ilişkisine, yani vasıta-engel
çiftine ayrı bir tip”[18] olarak bakılarak roller sisteminden hareketle olay ve aksiyonlardan oluşan bir
hikâyeyi kodlamak mümkün olur.
Roman tarihi içerisinde kahramanın fonksiyonu önemli değişiklikler göstermiştir. XVIII. yüzyılda
bireyci felsefe ve düşüncenin gelişimiyle, psikoloji biliminin bu yüzyıldan itibaren kabul görüp
gelişmesiyle birey romanın içine girmiş, romanın da önem kazanmasıyla birlikte roman kahramanı
üzerinde düşünülen, sorgulanan, eleştirilen bir olgu olarak karşımıza çıkmıştır. Başlangıçta roman
öncesi dönemin yazılı anlatımlarında, özellikle “Romans ve Destanlarda tanrı, yarı tanrı kahramanlar
varken ve bu türleri okutan ciddi sebeplerken, Romanda kahramanlar normalin biraz üstünde yaratıcı,
yetenekli kimselerin yanında normal olan insan prototipleri veya cüce, sakat, aptal karakterlerde
olabilirler. Normal insanın boyutlarını aşan bir karakter romana değil ancak romansa konu olabilir.
Böyle bir ayrımı yapmış olmak, bizi romanı tanıtmaktan ziyade bir tanıma doğru yönlendirir. Çünkü
tartışmasız bir şekilde roman sayılan eserlerdeki bazı karakterlerin mitik boyutlarını tayin etmek
güçtür. Karamazov Kardeşler’ deki Zossima Baba, buna örnek gösterilebilir.[19]
XIX. yüzyılda romanın en popüler tür olması, bu türün “klâsik dönemini idrak ettiği bu yüzyılda
zihinlerde derin izler bırakan unutulmaz figürlerini, kahramanlarını yaratır. Bu bağlamda, XIX. yüzyılın
romanı, kelimenin tam anlamıyla ‘birey’ eksenli romandır.”[20] Ancak XIX. yüzyılda, roman
kahramanlarının sayısı bir hayli düşer. Ortaya çıkan kahramanlar tipik kahramanlardır ve bu
kahramanlarda “sosyal bir sınıfın, bir mesleğin, kuvvetli bir duygunun bütün vasıfları”[21] toplanır.
“Etkisiz, basit, hemen hemen anonim bir kahraman anlayışı gelişirken, kahramanların şuuruna açılan
yolu bize doğrudan göstermesi bakımından, roman türü kendi içinde kapanma eğilimi gösterir.”
Romandaki her şey, yani “kahramanlar, konular, olaylar, durumlar, yine bu âlemde bulunan bir şuur
tarafından idrak edilmiş”[22]tir, bu da romandaki içe kapanma eğiliminin nedenidir. Zamanla anonim
kahramanın yerini bireysel kahraman alır. Özellikle realistlerin çalışmalarıyla kişiler tek boyutluluktan
sıyrılıp çok boyutlu bir yapıya kavuşurlar. Kahraman artık saf bir şuurun temsilcisi sayıldığı için
‘gramatikal şahsın’ yerini 1940′lardan itibaren Yeni Roman’da ‘kahraman’ alır ve Jean Ricadou’nun
düşüncesinde de ortaya çıkan “artık romanın bir maceranın yazılması değil de, bir yazının macerası”
olduğu görüşü ile artık sosyal bir grup veya bir roman kahramanının gelişimi söz konusu değildir, ama
bir metnin meydana gelişi ve şahıs zamirleriyle anılan kahramanlardaki değişiklikler söz
konusudur.[23] Kahramanın bir ismi bile yoktur artık, artık zamirlerle ifade edilen, geçmişini yitirmiş,
kendine ait her şeyi elinden alınmış bir figür olarak ortalıkta dolaşan bir varlıktır kahraman. Oysa tüm
anlatılarda bu durum böyle değildir, hâlâ Yeni Roman’a karşı çıkan yazarlar vardır, yani kendi
özellikleriyle olayların içinde, ismiyle dünyamıza dalan, iyi-kötü özellikleriyle benimsediğimiz ya da
nefret ettiğimiz kahramanlar edebiyat dünyamızı süslemektedir.
www.derindusunce.org Fikir Platformu
55