Pokaż treść!
Pokaż treść!
Pokaż treść!
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
— 14 —<br />
i na całej ziemi. Potrzeba je zsumować, a wtedy dopiero<br />
rezultat ich przedstawi się w całej okazałości.<br />
Zaprawdę, trudno narazie uwierzyć, jak znaczne<br />
zachodzą zmiany w łonie ziemi nie tylko w ciągu roku,<br />
ale nawet w ciągu jednej godziny.<br />
Niemamy tu miejsca zastanawiać się szeroko nad<br />
temi rzeczami — dotknąć jednak wypada, abyśmy zobaczyli<br />
jak różnorodne są czynniki, rzeźbiące nieustannie<br />
powierzchnię kuli ziemskiej. Między niemi na pierwszym<br />
planie musimy postawić mechaniczne działanie wody.<br />
Wiemy dobrze, co to za potęga jest woda, czy to<br />
w strumykach, gdzie toczy zwir i piasek, czy w potokach<br />
i wodospadach — odłamujących i kruszących głazy—czy<br />
tóż w rzekach i morzach.<br />
Nie mniej prawie ważnem jest chemiczne działanie<br />
tejte wody. W ostatnich czasach dowiedziono, źe woda<br />
może rozpuszczać wszystkie ciała, prócz platyny, złota<br />
i srebra. Jakże to może być? zapyta nie obeznany<br />
z dziwami chemii czytelnik, aby woda miała żelazo<br />
i kamienie rozpuszczać? Oto woda atmosferyczna, t. j.<br />
padajaca jako deszcz lub śnieg, wsiąka w ziemię i z warstwy<br />
rodzajnej pochłania znajdujący się w niéj wolny<br />
kwas węglany. Ten to kwas węglany staje się dla niéj<br />
orężem, przy pomocy którego w dalszéj swej drodze<br />
pod powierzchnią ziemi sieje spustoszenia: rozpuszcza<br />
minerały.<br />
Niebędąc nigdy w kopalniach, trudno uwierzyć,<br />
jak wielką jest massa wody cyrkulującej wciąż we<br />
wnętrzu gór i skał. Nie ma skały, któraby absolutnie<br />
http://rcin.org.pl