You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
10 CAÙCH NGAÊN NGÖØA<br />
THOAÍ HOAÙ KHÔÙP<br />
BS. Huỳnh Bá Lĩnh<br />
Thoái hóa khớp là nguyên nhân hàng đầu gây<br />
ra chứng đau khớp ở người trưởng thành.<br />
Từ chuyên môn gọi là viêm xương khớp<br />
(osteoarthritis). Trước đây người ta xem nó là căn<br />
bệnh của người cao tuổi. Tuy nhiên nhiều nghiên cứu<br />
gần đây cho thấy có rất nhiều người dưới 40 tuổi<br />
cũng bị thoái hóa khớp. Thường gặp nhất là do chấn<br />
thương và khớp làm việc quá tải. Ngoài ra còn một<br />
nguyên nhân trước đây ít gặp nhưng nay khá phổ<br />
biến là bệnh béo phì. Hiếm gặp hơn là các nguyên<br />
nhân về di truyền (gen) hay khiếm khuyết bẩm sinh<br />
về xương khớp.<br />
Ðiểm lại các nguyên nhân thường gặp, chúng<br />
ta thấy rõ thoái hóa khớp là bệnh có thể ngăn ngừa<br />
được. Sau đây là 10 biện pháp được các nhà chuyên<br />
môn đề nghị:<br />
1. Duy trì trọng lượng cơ thể ở mức độ thích hợp<br />
Khi bạn càng béo, sức nặng đè lên khớp càng lớn, nhất là<br />
vùng lưng, khớp háng, khớp gối và bàn chân.<br />
2. Siêng vận động<br />
Luyện tập thể dục, thể thao vừa sức sẽ giúp cơ bắp khỏe<br />
mạnh, máu huyết lưu thông dễ dàng. Ðó là yếu tố giúp<br />
tăng cường dinh dưỡng cho lớp sụn khớp. Cơ bắp khỏe<br />
mạnh sẽ giúp giảm lực đè ép lên khớp xương trong vận<br />
động.<br />
3. Giữ tư thế cơ thể luôn thẳng<br />
Tư thế tốt sẽ giúp bảo vệ các khớp tránh sự đè ép không<br />
cân đối. Ở tư thế thẳng sinh lý, diện tích tiếp xúc giữa<br />
hai mặt khớp sẽ đạt mức tối đa, vì thế lực đè ép sẽ tối<br />
thiểu. Hơn nữa, khi đó sẽ có sự cân bằng lực giữa các dây<br />
chằng và cơ bắp quanh khớp, giúp giảm bớt nhiều nhất<br />
lực đè ép lên hai mặt sụn khớp.<br />
4. Sử dụng các khớp lớn trong mang vác nặng<br />
Khi nâng hay xách đồ nặng, bạn cần chú ý sử dụng lực<br />
cơ của các khớp lớn như ở tay là khớp vai, khớp khuỷu;<br />
ở chân là khớp háng, khớp gối. Khéo léo sử dụng nguyên<br />
tắc đòn bẩy ở những khớp lớn để tránh làm tổn thương<br />
các khớp nhỏ như cổ tay, cổ chân, bàn tay, bàn chân.<br />
5. Giữ nhịp sống thoải mái<br />
Bạn nên sắp xếp công việc hợp lý, hài hòa giữa nghỉ ngơi<br />
và lao động. Nên nhớ rằng các cơ quan trong cơ thể đều<br />
cần có sự nghỉ ngơi để tái tạo lại năng lượng. Không nên<br />
lặp đi lặp lại một công việc hay tư thế làm việc kéo dài<br />
quá sức chịu đựng của cơ thể. Lực tác động không lớn<br />
nhưng nếu lặp đi lặp lại trong thời gian quá dài sẽ làm<br />
tổn thương khớp.<br />
6. Phải biết “lắng nghe” cơ thể<br />
Cơ thể chúng ta có cơ chế báo động rất tuyệt vời. Khi có<br />
vấn đề nó sẽ báo động ngay cho bạn. Trong đó đau là dấu<br />
hiệu báo động chủ yếu. Phải ngưng ngay lập tức các vận<br />
động nếu chúng gây đau.<br />
7. Thay đổi tư thế thường xuyên<br />
Nên thường xuyên thay đổi các tư thế sinh hoạt. Tránh<br />
nằm lâu, ngồi lâu, đứng lâu một chỗ vì sẽ làm ứ trệ tuần<br />
hoàn và gây cứng khớp. Có thể đây là yếu tố chính yếu<br />
gây ra thoái hóa khớp do nghề nghiệp, nhất là ở những<br />
người lao động trí óc.<br />
8. Sự luyện tập “như một chiến binh” sẽ làm hại bạn<br />
Khi khớp của bạn có vấn đề, lời khuyên nên vận động<br />
của bác sĩ có thể được bạn hăng hái thực hiện một cách<br />
quá mức. Nguyên nhân thường là nỗi lo sợ thầm kín báo<br />
hiệu tuổi già của những người thành đạt trong cuộc sống,<br />
là sự âu lo nếu bạn là trụ cột của gia đình. Những lý do<br />
này khiến bạn vội vã lao vào tập luyện như những người<br />
lính cứu hỏa dập tắt đám cháy. Tuy nhiên điều này không<br />
thể áp dụng cho tổn thương khớp. Do sụn khớp phải trải<br />
qua một thời gian dài tác động mới bị hư hỏng (thoái<br />
hóa), vì vậy khi bạn cảm thấy đau nghĩa là nó đã hư khá<br />
nặng. Sự nghỉ ngơi sẽ làm ngừng gia tăng mức độ tổn<br />
thương. Còn sự vận động sẽ giúp nó phục hồi nhưng cần<br />
phải tăng dần cường độ. Nếu bạn quá gắng sức hay nóng<br />
nảy trong luyện tập để đốt giai đoạn, thì vô tình sẽ làm<br />
chết lớp sụn mới còn non yếu do các lực tác động quá<br />
mức của chính mình. Nên bắt đầu bằng những động tác<br />
nhẹ nhàng và chậm rãi, sau đó mới tăng dần lên tùy vào<br />
sự phản ứng của cơ thể.<br />
9. Bảo vệ cơ thể trước những bất trắc trong sinh<br />
hoạt<br />
Khi ra khỏi nhà, bạn nên cẩn thận chuẩn bị những<br />
dụng cụ bảo vệ cổ tay và khớp gối, nhằm đề phòng những<br />
tình huống bất ngờ có thể làm bạn bị chấn thương.<br />
10. Ðừng ngại ngần khi có yêu cầu trợ giúp<br />
Bạn không nên cố gắng làm một việc gì đó quá sức của<br />
mình. Nếu cảm thấy khó khăn, nên nhờ người khác trợ<br />
giúp. Mang vác hay xách một vật nặng có thể làm bạn<br />
đau nhức kéo dài nhiều ngày. Tình trạng đau nhức này<br />
thể hiện sự tổn thương của cơ thể. Từ những lỗ nhỏ có<br />
thể phát triển thành những sang thương lớn hơn trên mặt<br />
sụn khớp. ●<br />
54 YÙ Daân soá <strong>401</strong>