Trivnaðarkanningin - Føroya Pedagogfelag
Trivnaðarkanningin - Føroya Pedagogfelag
Trivnaðarkanningin - Føroya Pedagogfelag
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1.2 Ástøði<br />
5<br />
Granskingardepilin fyri samfelagsmenning<br />
vit meta geva eina fjølbroytta mynd av arbeiðsumstøðunum á dagstovnum kring<br />
landið.<br />
1.2.1 Starvsfólk á dagstovnum í refleksiva samfelagnum<br />
Tey berandi ástøðiligu hugtøkini í frágreiðingini/viðgerðini av trivnaðinum verða<br />
krøv, ávirkan og stuðul. Kanningar av arbeiðsumstøðum og trivnaði aðrastaðni hava<br />
víst, at hesir tríggir faktorar eru altavgerandi fyri trivnaðin í einum arbeiði (Karasek &<br />
Theorell, 1990; Staff, 2002). Hugtøkini verða lýst nærri niðanfyri, men fyrst skulu vit<br />
gera eina stutta lýsing av, hvørji krøv okkara samfelag sum heild setur til einstaklingin<br />
og arbeiðið.<br />
Fyri at greina arbeiðsumstøðurnar hjá starvsfólkum á dagstovnum, er av stórum<br />
týdningi at skilja tær kreftir, sum eru galdandi fyri samfelagið í dag. Samfelagsligar<br />
broytingar kunnu lýsast á ymiskan hátt, men ofta verða tær lýstar sum eitt skifti frá<br />
einum traditionellum til eitt modernað samfelag. Í hesum liggur, at vit eru farin frá<br />
einum bóndasamfelag til eitt ídnaðarsamfelag og nú inn í tað, sum ofta verður kallað<br />
refleksiva samfelagið, har lyklaorðini eru globalisering og refleksivitetur.<br />
Tað, sum eyðkennir globaliseringsgongdina, er, at geografiskar og politiskar forðingar<br />
fyri búskaparligum virksemi minka og í nógvum førum hvørva. Eitt annað sermerki<br />
við globaliseringsgongdini er, at ymiskar mentanir ávirka hvør aðra, og at<br />
samskiftismøguleikarnir nærum eru óavmarkaðir. Globaliseraði heimurin gevur<br />
okkum eitt ótal av møguleikum. Bretski sosiologurin Anthony Giddens tosar um, at<br />
tað er hend ein radikalisering av modernitetinum. Við hesum meinar Giddens, at vit<br />
fyrihalda okkum til, hvussu vit fyrihalda okkum – haðani hugtakið refleksivitetur.<br />
Lívið er vorðið eitt prosjekt, har tað sentrala er okkara evni at broyta okkum og at seta<br />
spurningar við lívsins viðurskifti. Tíð og stað eru býtt sundur. Vit kunnu samskifta við<br />
fólk úr øllum heiminum uttan at flyta okkum geografiskt. Vitan er vorðin alneyðug, tí<br />
vit sum menniskju støðugt skulu taka avgerðir– ikki bara taka avgerðir, men tær røttu<br />
avgerðirnar. Manglandi vitan kann føra til skeivar avgerðir. Týski sosiologurin Ulrich<br />
Beck brúkar hugtakið “váðasamfelagið.” Beck leggur dent á, at samstundis sum vit fáa<br />
frælsi at velja, so er vandin fyri at velja skeivt alla tíðina til staðar. Harafturat eru vit