30.04.2013 Views

Trivnaðarkanningin - Føroya Pedagogfelag

Trivnaðarkanningin - Føroya Pedagogfelag

Trivnaðarkanningin - Føroya Pedagogfelag

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

1.2 Ástøði<br />

5<br />

Granskingardepilin fyri samfelagsmenning<br />

vit meta geva eina fjølbroytta mynd av arbeiðsumstøðunum á dagstovnum kring<br />

landið.<br />

1.2.1 Starvsfólk á dagstovnum í refleksiva samfelagnum<br />

Tey berandi ástøðiligu hugtøkini í frágreiðingini/viðgerðini av trivnaðinum verða<br />

krøv, ávirkan og stuðul. Kanningar av arbeiðsumstøðum og trivnaði aðrastaðni hava<br />

víst, at hesir tríggir faktorar eru altavgerandi fyri trivnaðin í einum arbeiði (Karasek &<br />

Theorell, 1990; Staff, 2002). Hugtøkini verða lýst nærri niðanfyri, men fyrst skulu vit<br />

gera eina stutta lýsing av, hvørji krøv okkara samfelag sum heild setur til einstaklingin<br />

og arbeiðið.<br />

Fyri at greina arbeiðsumstøðurnar hjá starvsfólkum á dagstovnum, er av stórum<br />

týdningi at skilja tær kreftir, sum eru galdandi fyri samfelagið í dag. Samfelagsligar<br />

broytingar kunnu lýsast á ymiskan hátt, men ofta verða tær lýstar sum eitt skifti frá<br />

einum traditionellum til eitt modernað samfelag. Í hesum liggur, at vit eru farin frá<br />

einum bóndasamfelag til eitt ídnaðarsamfelag og nú inn í tað, sum ofta verður kallað<br />

refleksiva samfelagið, har lyklaorðini eru globalisering og refleksivitetur.<br />

Tað, sum eyðkennir globaliseringsgongdina, er, at geografiskar og politiskar forðingar<br />

fyri búskaparligum virksemi minka og í nógvum førum hvørva. Eitt annað sermerki<br />

við globaliseringsgongdini er, at ymiskar mentanir ávirka hvør aðra, og at<br />

samskiftismøguleikarnir nærum eru óavmarkaðir. Globaliseraði heimurin gevur<br />

okkum eitt ótal av møguleikum. Bretski sosiologurin Anthony Giddens tosar um, at<br />

tað er hend ein radikalisering av modernitetinum. Við hesum meinar Giddens, at vit<br />

fyrihalda okkum til, hvussu vit fyrihalda okkum – haðani hugtakið refleksivitetur.<br />

Lívið er vorðið eitt prosjekt, har tað sentrala er okkara evni at broyta okkum og at seta<br />

spurningar við lívsins viðurskifti. Tíð og stað eru býtt sundur. Vit kunnu samskifta við<br />

fólk úr øllum heiminum uttan at flyta okkum geografiskt. Vitan er vorðin alneyðug, tí<br />

vit sum menniskju støðugt skulu taka avgerðir– ikki bara taka avgerðir, men tær røttu<br />

avgerðirnar. Manglandi vitan kann føra til skeivar avgerðir. Týski sosiologurin Ulrich<br />

Beck brúkar hugtakið “váðasamfelagið.” Beck leggur dent á, at samstundis sum vit fáa<br />

frælsi at velja, so er vandin fyri at velja skeivt alla tíðina til staðar. Harafturat eru vit

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!