REVOLUCIJE STARE HELADE I RIMSKE REPUBLIKE

More documents

Recommendations

Info

1.2 Socijalne borbe 10 Revolucije stare Helade i Rimske Republike "Čovječe, prestani me oplakivati, jer premda ginem ovako protiv zakona i pravde, meni je bolje nego mojim ubicama" Posljednje riječi spartanskog kralja Agisa IV. pred svoje pogubljenje 15 Jedan od najčešćih uzroka stranačkih borbi u društvima antičkog Zapada bilo je socijalno pitanje. Čak bi se moglo reći da su se stranački i socijalni faktori uzajamno prožimali i dopunjavali na uzavreloj političkoj sceni antičkih država, dodatno doprinoseći dramatičnosti stranačkih borbi i unoseći u njih faktor masovnosti. Socijalno pitanje je pogañalo skoro sve slojeve stanovništva i ukoliko je postajala uzrok ili predmet stranačke borbe, tim prije je stranačka i uopće politička borba gubila karakter eksluziviteta rezervisanog samo za više slojeve društva koji su se po prirodi stvari najviše bave politikom. Skoro da nije ni bilo neke antičke države koja je bila imuna na sukobe čija je pozadina bila socijalne prirode. U pravilu su bogatiji dijelovi stanovništva podržavali oligarhijsku vlast, srednji sloj demokratsku, a siromašniji slojevi bilo demokratsku bilo monarhijsku opciju. Ali ovakvo strukturiranje ne treba smatrati apsolutnim, i bilo je dosta primjera kada su pojedinci iz najplemenitijih rodova ili sa najvećim bogatstvom bili nosioci demokratske stranke i obrnuto. Socijalno pitanje je inače bilo prisutno tokom cjelokupne ljudske historije. Činjenica je da su samo ona društva koja su imala dobro ureñen sistem socijalnih odnosa i uspijevala da prežive u teatru historije. Nasuprot, one zajednice i poredci koje su zanemarivale ovaj aspekt društva i ekonomike ili su se protiv siromaštva borili demagoškim i popularnim sredstvima nisu mogli da računaju na dugotrajniju svoju egzistenciju. Samo pravilno shvaćena i primijenjena u praksi ravnoteža u odnosima izmeñu različitih društvenih i ekonomskih odnosa i faktora i dobro ureñena socijalna politika i harmonija u odnosima izmeñu različitih socijalnih, imovinskih i profesionalnih grupacija jeste garancija opstanka i uspjeha odreñene zajednice. U moru filozofskih shvaćanja kojima je u antičko doba bila preplavljena Helada, postojale su i ideje koje su naglašavale socijalni aspekt unutrašnjeg ureñenja. A izmeñu pojave ideje i pokušaja njenog pretakanja u realni svijet potrebno je vrlo malo. Organizirana socijalna borba u antici, ali pokazaće se i toku cjelokupne ljudske historije, je kao cilj mogla imati ili korjenitu socijalnu preobrazbu i stvaranje društvene zajednice sa potpunom socijalnom unificiranošću ili se težilo samo pravednijoj socijalnoj politici, ne postavljajući sebi kao cilj izgradnju vještačke, praktično neizvodljive, socijalne jednakosti. Ovaj posljednji, umjereniji, pristup se zadovoljavao eliminiranjem posljedica nezakonitih postupaka koji su pojedince dovodili do enormnog bogatstva i njihovim ispravljanjem, mjestimično uz prisutno kažnjavanje krivaca. Antički pobornici socijalnih preslojavanja kao model svojih reformi su uzimali "zlatno doba čovječanstva", "drevne zakone" i "staru pravicu". U legendarnom "časnom i 15 Plut. Agis, 20
11 Revolucije stare Helade i Rimske Republike pravednom državnom ureñenju" 16 koji je navodno vladao u prošlosti socijalni reformatori su tražili uzore ali i opravdanje za svoje akcije. Dovoljno će biti navesti nekoliko primjera kako bi se na najjednostavniji način mogla reprezentovati socijalna borba. Obje historijske crtice koje smo uzeli za primjer potiču iz one grčke države koja je jedno vrijeme bila nosilac oligarhijskih ideja, pa čak i sinomin za oligarhiju, i koja se najviše trudila da sačuva krutost svoga društvenog i državnog ureñenja. Zato su socijalne borbe u Sparti i imale tako radikalan izraz. Socijalni pokreti u spartanskoj državi dogodili su se nakon što se već polako stišao val suparništva izmeñu demokratije i oligarhije, i kada su obje ideje bile u grčko-helenističkom svijetu već prilično potisnute od strane monarhijske ideje. Sa završetkom Peloponeskog rata, kao rezultat pobjede u ratu u Spartanskoj državi se nagomilalo bogatstvo, što je postalo prvom klicom buduće krize, koja je počela znatno ranije nego što je uopće došlo od iole ozbiljnijeg pokušaja reformi. Prvo je narušeno načelo državnog vlasništva nad zemljom u pokrajini Lakoniji, zatim načelo o jednakosti veličine posjeda čije su prinose koristili Spartanci i pravo zavještanja imovine. Na kraju je to proizvelo duboko socijalno raslojavanje i raspad strukture spartanskog društva. Sav zemljišni posjed Lakonije se uglavnom skoncentrisao u rukama malobrojnog sloja. Socijalno raslojavanje i kriza u spartanskoj državi su se znatno produbili od poč. IV. st. p. n. e. 17 Ali je u njoj još uvijek bila snažna tradicija starih vremena kada su Spartanci bili jednaki, bar teorijski, posebno u onim krugovima koji su odgojeni i obrazovani na sjećanju na stari spartanski sistem i slavu. Potrebu za pravednijom socijalnom politikom ili socijalnim reformama inicirali su, iz raznoraznih razloga, često predstavnici najvišeg državnog sloja. Tako su sinonim za grčke socijalne reformatore bili spartanski kraljevi Agis IV., Kleomen III. i Nabis, koji su reformama socijalne prirode nastojali oslabiti prevlast oligarhije i osigurati spas države čiji su bili titularni predstavnici. U Sparti se težilo povratku na zakone Likurga, koji su imali i religioznog garanta u vidu zakletve Pitijskom Apolonu. Upravo je u Sparti prevladao prvi ekstremni cilj socijalne borbe u drugoj polovini III st. p. n. e. To je i razumljivo kada se ima u vidu da je Sparta sredinom III st. p. n. e. bila samo sjena nekadašnjeg hegemona Helade. Ona je u to vrijeme spadala i u najzaostalije i u najsiromašnije države Helade. Kralj Agis IV. je prvi predvodio reformni pokret koji je trebao da Sparti vrati stari sjaj. On je pokušao sprovesti program preraspodjele zemlje i ukidanje dugova, ali je zahvaljujući spletkama protivnika reformnih zahvata, nakon insceniranog suñenja smaknut, 239. god. p. n. e. Spartanski model istovremene nagle i duboke promjene je poprimio nasilan i okrutan karakter. To je posebno došlo do izražaja kod kralja Kleomena III. (vl. 235 - 222. p. n. e. ) koji je ubio efore, koji su bili najčvršći antireformski stub i protjerao iz Sparte mnoge protivnike 18 . Da bi povećali bazu koja je podržavala reforme, reformatori su pribjegavali mjerama kojima su nastojali obezbijediti 16 Plut. Agis, 2 17 Plut. Agis, 3;5 18 Plut. Cle. 8
Page 1 and 2: Filozofski fakultet u Sarajevu REVO
Page 3 and 4: -----------------------------------
Page 5 and 6: SALMEDIN MESIHOVIĆ REVOLUCIJE STAR
Page 7 and 8: vii Revolucije stare Helade i Rimsk
Page 9 and 10: ix Revolucije stare Helade i Rimske
Page 11 and 12: xi Revolucije stare Helade i Rimske
Page 13 and 14: xiii Revolucije stare Helade i Rims
Page 15 and 16: Sadržaj xv Revolucije stare Helade
Page 17 and 18: 1. Uvod 1.1 Polis... Politija... Po
Page 19 and 20: 3 Revolucije stare Helade i Rimske
Page 25: 9 Revolucije stare Helade i Rimske
Page 29 and 30: 1. Anarhijska godina 13 Revolucije
Page 43 and 44: 1.2 Katastrofa Egospotama 37 Slika
Page 49 and 50: 1.3 Peloponeski rat 33 Revolucije s
Page 55 and 56: 1.5 Atensko iskustvo 39 Revolucije
Page 77 and 78:
61 Revolucije stare Helade i Rimske
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
1.9 Atena izmeñu nestanka i mira
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
“Prijedlog koji te vrati, ja ga i
Page 109 and 110:
Page 111 and 112:
Page 113 and 114:
Page 115 and 116:
Page 117 and 118:
101 Revolucije stare Helade i Rimsk
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Page 133 and 134:
Page 135 and 136:
Page 137 and 138:
Page 139 and 140:
Page 141 and 142:
Page 143 and 144:
Page 145 and 146:
Page 147 and 148:
Page 149 and 150:
Page 151 and 152:
Page 153 and 154:
Page 155 and 156:
Page 157 and 158:
Page 159 and 160:
Lisander ponovo u Atici 143 Revoluc
Page 161 and 162:
Page 163 and 164:
Page 165 and 166:
Page 167 and 168:
Page 169 and 170:
Page 171 and 172:
Page 173 and 174:
Page 175 and 176:
Page 177 and 178:
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
Page 205 and 206:
Page 207 and 208:
Page 209 and 210:
Page 211 and 212:
Page 213 and 214:
Page 215 and 216:
2.5 Agrarni zakoni (leges agraria)
Page 217 and 218:
• A bilo je i dosta onih koji su
Page 219 and 220:
Page 221 and 222:
Page 223 and 224:
Page 225 and 226:
Page 227 and 228:
Page 229 and 230:
Page 231 and 232:
Page 233 and 234:
Rod (gens) 217 Revolucije stare Hel
Page 235 and 236:
Page 237 and 238:
Page 239 and 240:
Page 241 and 242:
Page 243 and 244:
Page 245 and 246:
Page 247 and 248:
Page 249 and 250:
Page 251 and 252:
Page 253 and 254:
Page 255 and 256:
Page 257 and 258:
Page 259 and 260:
Page 261 and 262:
Page 263 and 264:
Page 265 and 266:
Page 267 and 268:
Page 269 and 270:
Page 271 and 272:
Page 273 and 274:
Page 275 and 276:
Page 277 and 278:
Page 279 and 280:
Page 281 and 282:
Page 283 and 284:
Page 285 and 286:
Page 287 and 288:
Page 289 and 290:
Page 291 and 292:
Page 293 and 294:
Page 295 and 296:
Page 297 and 298:
Page 299 and 300:
Page 301 and 302:
Page 303 and 304:
Page 305 and 306:
Page 307 and 308:
Page 309 and 310:
Page 311 and 312:
Page 313 and 314:
Page 315 and 316:
Page 317 and 318:
Page 319 and 320:
Page 321 and 322:
Page 323 and 324:
Page 325 and 326:
Page 327 and 328:
Slika 2.26.1 Sjednica Rimskog Senat
Page 329 and 330:
Page 331 and 332:
2.27 Usvajanje zakona 315 Revolucij
Page 333 and 334:
Page 335 and 336:
Page 337 and 338:
Page 339 and 340:
Page 341 and 342:
Page 343 and 344:
Page 345 and 346:
Page 347 and 348:
Page 349 and 350:
Page 351 and 352:
Kazna za patriotizam 335 Revolucije
Page 353 and 354:
Page 355 and 356:
Page 357 and 358:
Page 359 and 360:
Page 361 and 362:
Page 363 and 364:
Page 365 and 366:
Page 367 and 368:
Page 369 and 370:
Page 371 and 372:
2.37 Duh Grakha “O muzo! reci za
Page 373 and 374:
Page 375 and 376:
Fulvija 359 Revolucije stare Helade
Page 377 and 378:
Page 379 and 380:
Page 381 and 382:
Page 383 and 384:
Page 385 and 386:
Page 387 and 388:
Page 389 and 390:
Skraćenice 373 Revolucije stare He
Page 391 and 392:
Page 393 and 394:
Pindar, 1952.: Pindar, Ode i Fragme
Page 395 and 396:
Recenzije: 379 Revolucije stare Hel
Page 397 and 398:
Page 399:
Biografija 383 Revolucije stare Hel
show all

REVOLUCIJE STARE HELADE I RIMSKE REPUBLIKE

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?