13.06.2013 Views

30 mars - 12 prill 2007 - KASH | Keshilli Agrobiznesit shqiptar

30 mars - 12 prill 2007 - KASH | Keshilli Agrobiznesit shqiptar

30 mars - 12 prill 2007 - KASH | Keshilli Agrobiznesit shqiptar

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>30</strong> <strong>mars</strong> - <strong>12</strong> <strong>prill</strong> <strong>2007</strong><br />

AGROMETEOROLOGJI<br />

Agrobiznesi<br />

ULETINI AGROMETEOROLOGJIK<br />

VLERAT MES. SHUMËVJEÇARE TË TREGUESVE<br />

AGROKLIMATIKË PËR PERIUDHËN<br />

21 - 31 MARS<br />

Gjatë kësaj periudhe pritet një<br />

shtim i numrit të ditëve me ngrica<br />

sidomos në lartësitë mbi 600 - 700 m.<br />

24 <strong>mars</strong>i, dita<br />

botërore kundër<br />

tuberkulozit<br />

Dita boterore e tuberku<br />

lozit eshte 24 <strong>mars</strong>i,<br />

dhe në të njëjtën kohë është<br />

edhe <strong>12</strong>5 vjetori i zbulimit të<br />

bakteres që shkakton sëmundjen<br />

e mushkërive. Por shumë ekspertë<br />

thonë se njerëzimi nuk ka<br />

njohur shumë përparime në<br />

luftën kundër kësaj sëmundje që<br />

nga zbulimi i saj, duke përdorur<br />

mjete kurimi që janë thuajse po<br />

aq të vjetëra. Ilaçi më i përdorur<br />

ndaj Tubekulozit u zbulua rreth<br />

<strong>30</strong> vjet më parë, ndërkohë që<br />

forma të sofistikuara të<br />

sëmundjes po i nxjerrin jashtë<br />

përdorimit ilaçet.<br />

Tuberkulozi ka tipare aziatike,<br />

afrikane, arabe, apo te kujdo<br />

tjetër, por tiparet e jashtme<br />

të pacientëve janë vetëm dallime<br />

sipërfaqësore, pasi të gjithë ata<br />

vuajnë nga të njëjtat probleme:<br />

vështirësi të marrin frymë pasi<br />

bakteria e tuberkulozit po u shkatërron<br />

mushkëritë.<br />

Organizata Botërore e Shëndetësisë<br />

thotë se rreth nëntë<br />

milion vetë në mbarë botën janë<br />

të prekur nga tuberkulozi<br />

ndërkohë që rreth 1, 8 milionë<br />

vdesin çdo vit. Pasojat më të<br />

rënda vërehen në Azinë e jugut<br />

dhe të lindjes, ndjekur nga Afri-<br />

Reshje dëbore e shiu të mundshme<br />

në lartësitë mbi 600m dhe në pjesën<br />

VL e JL të vendit.<br />

ka dhe rajonet e Paqesorit<br />

Perëndimor, duke kapur kështu<br />

rreth 85 përqind të numrit total<br />

në botë.<br />

Sipas drejtorit të programit<br />

për ndalimin e tuberkulozit me<br />

Organizatën Botërore të Shendetësisë,<br />

Mario Ravilionei, vdekjet<br />

mund të parandalohen pasi<br />

mjekimi gjashtë mujor i të<br />

prekurve nga tuberkulozi me ilaçet<br />

e zbuluara dhjetëra vite me<br />

parë mund të shërojë pjesën<br />

dërmuese të rasteve. “Është<br />

skandaloze që në vitin <strong>2007</strong>,<br />

në këtë stad ku jemi, ne mund<br />

të kurojmë kryesisht të gjitha<br />

rastet e trajtueshme me barna<br />

dhe ne akoma shohim rreth<br />

4 mijë e 500 vdekje në ditë.<br />

Bota duhet të zgjohet”, thotë<br />

ai.<br />

Bakteria e tuberkulozit kalon<br />

në mutacione dhe fiton rezistencë<br />

ndaj ilaçeve gjë që e bën<br />

më të vështirë kurimin sepse<br />

shumë pacientë nuk arrijnë të<br />

çojnë deri në fund kurat.<br />

Drejtuesi i kërkimeve për<br />

tuberkulzoin në institutin kombëtar<br />

të qeverisë amerikane<br />

për alergjitë dhe sëmundjet<br />

ngjitese, Clifton Berry, thotë se<br />

kjo është një kurë që merr kohë.<br />

“Është mjaft e vështirë për t’u<br />

bërë, duhet të kemi parasysh<br />

se pacientët duhet të marrin<br />

ilaçe për gjashtë muaj”.<br />

Për vite me radhë, Organizata<br />

Botërore e Shëndetësisë ka pro-<br />

VLERAT MESATARE TË TREGUESVE AGROMETEOROLOGJIKË<br />

PËR PERIUDHËN: 11 - 28 MARS <strong>2007</strong><br />

SITUATA AGROMETEOROLOGJIKE PËR<br />

PERIUDHËN 11- 20 MARS <strong>2007</strong><br />

M J E K E S I<br />

movuar mbikëqyrjen e drejtpërdrejtë<br />

të terapisë me punonjës<br />

lolalë të shendetësisë të cilët<br />

shkojnë nëpër shtëpitë e pacientëve<br />

për t’u siguruar që ata<br />

po marrin ilaçet. Por në vende<br />

të varfëra me sistemi shendetësore<br />

të dobëta, nuk ka punonjës<br />

të mjaftueshëm për të realizuar<br />

këtë praktikë. Si rezultat, po shtohen<br />

efektet rezistuese të bakteries<br />

tek dy lloje ilaçesh të tuberkulzoit,<br />

duke e bërë të<br />

nevojshme nxjerrjen e ilaçeve<br />

më të kushtueshme dhe më me<br />

efekt.<br />

Joann Carter është me grupin<br />

jo qeveritar Results, e cila ndihmon<br />

financimin e projekteve<br />

shendetësore në vendet në zhvillim.<br />

Ajo thekson se një lloj i<br />

ri më i rrezikshëm tuberkulozi<br />

është shfaqur kohët e fundit.<br />

Mutacioni i bakteries ka krijuar<br />

forma rezistuese ndaj pjesës<br />

dërrmuese të ilaçeve të vjetëra<br />

dhe të reja. Ky lloj i ri tuberkulozi<br />

i quajtur XDR u pa për herë<br />

të parë në Afrikën e Jugut,<br />

ndikuar nga epidemia e Hiv-it<br />

që dobëson aftësitë e pacientit<br />

për të luftuar një sëmundje të<br />

tilla . Ajo e quan atë një mikrob<br />

shumë të frikëshëm që vret 70<br />

deri 80 përqind të të infektuarve<br />

dhe rrezikon të kthejë<br />

mbrapësht progresin në trajtimin<br />

e Sidës. “Vendet me raste<br />

të shumta HIV-i kanë gjithashtu<br />

një numër të madh ras-<br />

Kjo dekadë u karakterizua mot<br />

të qëndrueshëm, me ruajtjen e<br />

nivelit të temperaturave të ajrit, mbi<br />

vlerat e normës, të cilat ndonëse<br />

pak më të ulta se periudha e mëparshme,<br />

ngelën 3-5ºC mbi mesataren<br />

shumëvjeça-re. Ndërkohë,<br />

në shkallë vendi u ruajt mot me<br />

tesh me tuberkuloz. Kështu që<br />

kur bashkon llojet e tuberkulozit<br />

që u rezistojnë ilaçeve me<br />

HIV-in, shtohet mundësia e<br />

shpërthimit të një sëmundje<br />

mjaft vdekjeprurëse”, thotë<br />

zonja Carter.<br />

Specialistja e mushkërive<br />

Lee Reichman e qendrës studimore<br />

mjekësore të Nju Xhersit<br />

për tuberkulozin thotë se ilaçet<br />

e reja dhe mjetet e diagnostikimit<br />

do të dështojnë në vendet<br />

e varfëra, ku sistemet shendetësore<br />

nuk janë në gjendje për<br />

t’i përdorur ato me efektivitet.<br />

Por specialitja thotë se lloji i ri<br />

i tuberkulzoit mund të kurohet<br />

përmes përpjekjeve politike dhe<br />

origjinalitet në hartimin e metodave<br />

mjekësore.<br />

Një<br />

mikro-procesor<br />

i ri optik<br />

që ndihmon të<br />

verbërit<br />

Shkencëtarët thonë se<br />

janë pranë përfundimit<br />

të plotë të punës për një mikro-procesor<br />

të ri që transmeton<br />

imazhe në tru. Një pajisje<br />

e ngjashme ka kohë që është<br />

përdorur tek të verbërit duke<br />

reshje të pakta, të cilat kryesisht<br />

u vrojtuan në fund të periudhës.<br />

Ngricat ishin të pakta dhe u vrojtuan<br />

vetëm në lartësi mbi 700m<br />

dhe në pjesën VL e JL të territorit.<br />

Ato nuk u paraqitën problematike<br />

për veprimtarinë<br />

bujqësore.<br />

rikthyer tek ata shikim të<br />

pjesshëm. Pajisja e re synon<br />

rikthimin e plotë të të parit.<br />

Hymen Marder ështrë<br />

pjesërisht i verbër. Retina e<br />

dëmtuar e lejon atë të shohë në<br />

mënyrë të kufizuar. Ai thotë se<br />

ka raste që mendon se sheh diçka,<br />

por në fakt nuk e shikon<br />

derisa kthen kokën në një kënd<br />

të caktuar.<br />

Por njerëzit si Marder së<br />

shpejti mund të marrin ndihmë<br />

nga shkencëtari Mark Humayun,<br />

pranë institutit Doheny në<br />

Kaliforni, i cili po krijon një<br />

mikro-procesor të kompjuterizuar<br />

për të anashkaluar retinën<br />

duke komunikuar imazhet<br />

drejtpërdrejt në tru. Ai e quan<br />

metodën e tij “bajpass” në sy.<br />

Pajisja përbëhet nga një mikro-procesor<br />

që vendoset në<br />

mënyrë kirurgjike mbrapa syrit<br />

(retinës). Një kamera e<br />

vogël montohet në një palë<br />

syze dhe transmeton imazhe<br />

tek mikroprocesori, i cili i<br />

nëpërmjet nervit optik i<br />

përcjell sinjalet në trurin e pacientit.<br />

Doktor Humyan thotë<br />

se një version i herëshëm i<br />

kësaj pajisjeje ka ndihmuar<br />

personat plotësisht të verbër<br />

që të shikojnë pjesërisht. Versioni<br />

i vjetër përbëhej vetëm<br />

nga 16 mikro-elektroda, ndërsa<br />

tani po bëhen prova me një<br />

version të ri me 60 mikro-<br />

7<br />

Gjatë kësaj periudhe u krijuan<br />

kushte të përshtatshme agrometeorologjike<br />

për punimet mekanike me<br />

tokën, mbjelljet pranverore dhe shërbimet<br />

tjera në kulturat drufrutore.<br />

Fillimi i lëvizjes së lëngjeve dhe startimi<br />

i vegjetacioni u vrojtua dhe më<br />

në lartësi, ku një gjë e tillë vërehet<br />

rreth 2 javë më vonë. Lagështia e<br />

tokës u ruajt në nivele të kënaqshme<br />

dhe nuk ishte problematike.<br />

elektroda.<br />

Doktor Humyan shpreson<br />

se mikroprocesori me 60 elektroda<br />

do të lejojë një të verbër<br />

të shikojë, por jo aq sa<br />

mund të lexojë ose të njohë<br />

fytyrat.<br />

Arritjet e tij, shkencëtari i<br />

njoftoi në takimin vjetor të<br />

shoqatës amerikane për përparime<br />

shkencore. Ai thotë se<br />

versioni i ri i mikro-procesorit<br />

është 4 herë më i vogël se versioni<br />

i parë, por mund të dërgojë<br />

më shumë sinjale në tru.<br />

Agjencia federale e ushqimeve<br />

dhe ilaçeve ka miratuar përdorimin<br />

eksperimental të mikro-procesorit<br />

të ri në klinikë.<br />

Doktor Humyan, pranë institutit<br />

Doheny, thotë se kjo do<br />

të ndihmojë ekipin e tij për<br />

kryerjen e provave të tjera për<br />

ta bërë pajisjen edhe më të fuqishme.<br />

Synimi i tij është krijimi i<br />

një mikroprocesor me deri në<br />

1 mijë elektroda, në mënyrë<br />

që pacienti të jetë në gjendje<br />

të dallojë fytyrat dhe të mos<br />

quhet më i verbër. Ai shpreson<br />

që mikro-procesori për rikthimin<br />

e të parit të dalë në treg<br />

brenda 2 ose 3 vjetësh. Deri në<br />

fund të këtij viti, është parashikuar<br />

që mikro-procesori i ri<br />

të provohet klinikisht tek 50 të<br />

verbër.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!