Priten 10 njohje - Gazeta Express

22 ARTE
Të drejtat e njeriut, një realitet
Dokumentari «Divorc Shqiptar»
(2007, 66 min.) i regjisores Adela
Peeva ka hapur mbrëmë Festivalin
Ndërkombëtar të Filmit për të Drejtat
e Njeriut që mbahet deri më 10
tetor në Akademinë e Filmit dhe
Multimedias «Marubi» në Tiranë.
Regjisorja bullgare Peeva është
Ardian Jasiqi
ardian.jasiqi@gazetaexpress.com
Prishtinë, 5 tetor —
Festivali i Poezisë Polip (polyp apo
oktapodi) do të mbahet për herë
të parë në Prishtinë. Në të pritet të
marrin pjesë një numër i madh i
poetëve kosovarë, por edhe të huaj.
Sipas organizatorëve, polip apo
oktopodi ka diçka të përbashkët
me poetë dhe me poezinë. Sikurse
poeti, polipi punon me bojë. Ai
përdor bojë në një re të madhe për
të krijuar një mirazh të tij me qëllim
që t’i ngatërrojë grabitqarët dhe t’i
ikën sulmit të tyre. Prandaj, si poeti,
polipi është në gjendje të krijojë
diçka fiktive.
“Arti kreativ ‘polipian’ është i krahasueshëm
me përdorimin poetik
të gjuhës. Poeti krijon shtresa të
ndryshme të kuptimit duke bashkuar
fjalë në mënyra alternative,
dhe në këtë mënyrë, krijon një artifakt
të ri. Duke e vlerësuar këtë
cilësi, e kemi zgjedhur polip-in si
maskotë të festivalit tonë”, thuhet
në një komunikatë për shtyp të
Multimedias.
Polip është një festival ndërkombëtar
i poezisë që sjell në Prishtinë
poetë të rinj nga Shqipëria,
Austria, Bosnja dhe Hercegovina,
Kroacia, Gjermania, Kosova, Maqedonia,
Serbia dhe shtetet tjera, për
t’i prezantuar tekstet e tyre dhe për
të diskutuar rreth punës së tyre artistike.
Në të pritet që të prezantohen
zëra të rinj të cilët në gjuhë të
tërhequr nga historitë e dashurive,
martesave të burrave shqiptarë me
gra të huaja, kur ata studionin në
vendet e ish-Lindjes Komuniste.
Bëhet fjalë për vitin 1961, për
kohën kur Shqipëria prishi marrëdhëniet
me Bashkimin Sovjetik dhe
të huajat u akuzuan për spiunazh e
ndryshme, do të shpalosin meloditë,
muzikalitetin dhe ritmet e tyre
specifike.
Në këtë festival nuk pritet që të
këtë vetëm lexime poezish pasi që,
sipas organizatorëve, do të këtë
edhe një ë program të posaçëm
të koncerteve, poezive në rrugë,
punëtorive të përkthimit dhe të
shkrimit të poezisë, diskutime e
debate mbi rrjetet e letërsisë si dhe
praktikë përkthimi.
Drejtorë artistikë të këtij edicioni
të polip-it janë Lucia Zimmermann
dhe Jeton Neziraj. Disa nga poetët
e shkrimtarët që do të marrin
pjesë në Polip janë: Luise Boege
(Germani), Agron Tufa (Shqipëri),
Nikola Madžirov (Maqedoni), Tomislav
Markovic (Sërbi), Erëmira
Çitaku (Kosovë), Shpëtim Selmani
(Kosovë), Mirko Božic (Bosnjë
dhe Hercegovinë), Mara Genschel
(Gjermani), Ilir Ferra (Shqipëri/Austri),
Saša Ilic (Serbi), Trina Gojani
(Kosovë), Ana Brnardic (Kroaci),
Genc Salihu (Kosovë), Nora Prekazi
(Kosovë), Sibylla Hausmann (Gjermani),
Ballsor Hoxha (Kosovë), Miloš
Živanovic (Serbi) etj.
Debatet dhe leximet do të moderohen
nga Shkëlzen Maliqi, Lucia
Zimmermann e Jeton Neziraj. Në
organizimin e këtij edicioni janë
të përfshirë edhe Qerim Ondozi e
Nita Hasani. Si muzikantë që do
të marrin pjesë Erëmira Çitaku e
Agon Xharra, Visar Kuqi si dhe Jan
Böttcher ndërsa, përveç nga vetë
poetët, poezitë do të lexohen nga
aktorët Anisa Ismaili dhe Shkelzen
Veseli.
u dëbuan për në vendet e tyre. Në
kohën kur xhironte dokumentarin
«E kujt është kjo këngë», regjisorja
bullgare dëgjoi dhe njohu nga afër
historitë e disa shqiptarëve nga
Korça. Personazhet e saj janë kryesisht
intelektualë, profesionistë,
inxhinierë që kanë studiuar në Rusi,
Ardian Jasiqi
ardian.jasiqi@gazetaexpress.com
Prishtinë, 5 tetor —
Shfaqja “Bobok”, nga Polonia
ka hap natën e dytë të Festivalit
Ndërkombëtar të Teatrove.
Regjisori Besim Rexhaj
ka thënë se shfaqja “Bobok”
është një shfaqje e imazhit vizual,
e punuar mbi fragmente
të ndryshme të shkrimtarit të
rus Fjodor Dostojevski. “Në të
vërtetë kemi të bëjmë me një
fantazmagori mistike e cila si
e tillë e regjisorit Ivanov, i ka
dhënë material të mjaftueshëm
që të bëjë depërtime të tilla në
psikologjinë e personazhit.
Nuk dua të theksoj elemente
që janë të karakterit statistikor,
por të theksoj se në qendër të
shfaqjes sipas perceptimit tonë
është trajtuar drama e artistit
e shkrimtarit e artikuluar me
një gjuhë të pazakonshme, me
gjuhën e groteskes dhe ajo që
është krejt pazakonshme për
këtë shfaqje teatrore është
fakti se kemi të bëjmë me një
shfaqje e cila përbëhet nga fare
pak tekst dramatik”, tha Rexhaj.
Bullgari, Poloni etj.. Me këtë histori,
regjisorja Adela Peeva ka fituar Prix
Arté më 2007, kur Akademia Evropiane
e Filmit e nominoi për Çmimin
e Dokumentarit më të Mirë.
«Heshtja» («Silence», 2008) me regji
të Ava Lanche, është filmi i dytë që
u projektua në ekranin e «Marubit».
Në një debat të organizuar
në orët e pasdites kanë qenë
edhe aktorët e shfaqjes; Iwan
Iwanowitz, Lukasz Chruzuszcz,
Siemion Ardalionowicz dhe Sebastian
Cybulski.
Aktorët kanë thënë se kjo
është hera e dytë që shfaqja
“Bobok” del jashtë Polonisë.
“Në fillim hezituam për shkak
të barrierave gjuhësore që
mund të hasnim mirëpopas
përfundimit të shfaqjes e cila
rezultoi me sukses jemi ndarë
shumë të kënaqur”, tha njëri
prej aktorëve.
Ata kanë folur edhe për problemet
e teatrove evropiane sidomos
të pjesës perëndimore
ku është praktikimi i efekteve
speciale në skenë.
“Mendojmë se teatri nuk ka
nevojë për elemente të tilla pasi
E mërkurë, 6 tetor 2010
Në tre minuta tregohen «efektet e
padukshme të propagandës».
Nga kinemaja gjermane u shfaq
filmi «Shoqja Kulturë» (2009) i
regjisorit Marco Willms, që ironizon
sistemin në RDGJ-në e kohës.
Edhe pse ngjyra zyrtare e komunizmit
është e kuqja, socializmi i
‘POLIP’ NE PRISHTINE “BOBOK, BOBOK”
Me organizimin e qendrës Multimedia
në Prishtinë, nga data 14 deri me 17 tetor
do të organizohet edicioni i parë i festivalit
të poezisë Polip.
1999 në Dodonë
Të hënën mbrëma në
teatrin “Dodona u dha
premiera e shfaqjes
‘1999’, me tekst dhe
regji të Mentor Zymberajt,
Albana S. Muja
albana.muja@gazetaexpress.com
Prishtinë, 5 shtator —
‘1999’ kishte një mesazh, prekte
në pikën më të dobët të secilit prej
shikuesve. Shfaqja quhet ‘1999’,
Shfaqja “Bobok”
me regji të G.
Lifanov ka sjellë
në Prishtinë një
shfaqje të një
stili tjetër, e cila
element kryesor ka
imazhet vizuale.
mirëpo është dhe viti 1999, koha e
cila me emocion të veçantë trajtohet
në shfaqje.
Sipas autorit dhe regjisorit të shfaqjes
‘1999’, Mentor Zymberajt, për
të ardhur deri tek premiera është
punuar që nga viti i kaluar, ndonëse
intensivisht është punuar në korrik,
gusht dhe shtator.
“Sa i përket kohës, ne i kemi kushtuar
mjaftë, kemi studiuar mjaftë edhe
anën e tekstit por edhe atë regjisoriale
dhe lojën e aktorëve, përkushtimi
jonë për këtë shfaqje ka qenë
maksimal”, u shpreh Zymberaj. Për
rreth 60 minuta aktorët, Florentina
Ademi,Fatlum Hasani, Lyra Xhoci,
Besarta Fejza, Fisnik Sykaj, Artan
Berisha, Miran dhe Mrika Zymberaj,
M. Zymberaj të personifikuar në personazhe
të imagjinuara të vitit 1999,
mbajtën nënë tension audiencën e
cila me shumë vëmendje bashkëndjeu
lojën e aktorëve.
Për Zymberajn nuk është hera e parë
që është autor, regjisor dhe aktor në
një shfaqje. “Bazën kryesisht e kam
nëpër inskenimin e monodramave,
në të cilat, këto tri funksione i kam
kryer vet, në tri monodramat e fundit
kam qenë regjisor, autor dhe aktor”,
tha Zymberaj.
Sipas Zymberajt kjo është një
përvojë e mirë por është edhe një
përgjegjësi shumë e madhe.
“Gjithmonë jam munduar, që ta kem
që nuk mund të bëhet një paralele
me filmin. Ajo që bëhet në
skenë duhet të jetë kryekëput e
bazuar tek aktorët. Para angazhimit
në këtë projekt regjisori
na bëri pyetjen: Çfarë mendoni
për Dostojevskin? Dhe mendimi
i parë ishte diçka e errët,
groteske apo ndonjë skenë baleti.
Mirëpo ishte diçka ndryshe
dhe shumë e pranueshme”.
Dramaturgu dhe skenaristi
Shefqet Gjocaj tha se: “Kompleksi
i inferioritetit është
ai që e shoqëron Ivanoviqin
deri në kufirin e paranojës. Si
produksion teatri polak na ka
dhënë një shembull shumë të
mirë dhe të gjitha efektet që
pamë në këtë shfaqje që nga
skenografia ishin funksionale
përshirë edhe trekëndëshin e
mrekullueshëm të aktorëve”.
një formë dhe koncept të veçantë,
e të jem sa më origjinal në shfaqjet
të cilat inskenoj. Deri më tani kam
realizuar afër 20 tekste dhe regji të
cilat janë inskenuar, besoj që “1999”
është kjo njëra prej atyre shfaqjeve të
suksesshme të cilat i kam realizuar”,
u shpreh ai.
‘1999’ është realizim i Shtëpisë
Teatrore Filmike AKT. Do të jetë pjesë
e repertorit të “Dodonës”, repriza e
parë është dhënë mbrëmë (e martë),
ndërsa repriza e dytë pritet të jepet
javën që vjen.
Realizimi i shfaqjes, kërkon një
bashkëpunim me të gjerë, muzika
është bërë nga Andin Randobrava,
Skenografia dhe kostumet: Zeni
Ballazhi, Disajn drirash: Skender Latifi
dhe Zerimi: Fadil Bekteshi.