You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
yfir C. Við byrjum <strong>á</strong> að reikna út óbreyttu þætti fylkis A yfir K með því að koma fylkinu XI −A <strong>á</strong><br />
smith kórgerð yfir K[X]. A og B <strong>á</strong>móta yfir K þýðir að til er andhverfanlegt fylki S yfir K þannig<br />
að<br />
SAS −1 = B<br />
Þ<strong>á</strong> m<strong>á</strong> líka skoða.<br />
92. Dæmi 102: Sýnið að Q ⊗Z Q ∼ = Q. Sýnið líka að (Z/nZ) ⊗Z Q = {0} fyrir sérhverja n<strong>á</strong>ttúrlega<br />
tölu n > 0.<br />
Lausn: Athugum að Z⊗Z Q ∼ = Q. Auðvelt er að f<strong>á</strong> mótanir í b<strong>á</strong>ðar <strong>á</strong>ttir: Margföldunin Q×Q → Q<br />
er tvílínuleg yfir Z og gefur því af sér línulega vörpun µ : Q ⊗Z Q → Q, x ⊗ y → xy. Svo er til<br />
línuleg vörpun κ : Q → Q ⊗Z Q, y → 1 ⊗ y. Ljóst er að<br />
fyrir öll y ∈ Q, svo<br />
Svo að κ er hægri andhverfa µ. Athugum nú að<br />
(µ ◦ κ)(y) = µ(1 ⊗ y) = 1 · y = y<br />
µ ◦ κ = idQ<br />
(κ ◦ µ)(x ⊗ y) = κ(xy) = 1 ⊗ xy<br />
Svo spurningin er, gildir að 1 ⊗ xy = x ⊗ y? Augljóst er að µ er <strong>á</strong>tæk, en ef við getum sannað<br />
að hún sé eintæk, þ<strong>á</strong> er dæmið komið, það er hinsvegar svoldið kraðak, þ<strong>á</strong> þyrfti að sýna að ef<br />
µ( n i=1 xi ⊗ yi) = 0 þ<strong>á</strong> n i=1 xi ⊗ yi. En hinsvegar er nóg að skoða þetta fyrir tvö stök og gera<br />
síðan restina með þrepun. Athugum nú<br />
a1<br />
b1<br />
⊗ c1<br />
+<br />
d1<br />
a2<br />
⊗<br />
b2<br />
c2<br />
=<br />
d2<br />
a1b2<br />
⊗<br />
b1b2<br />
c1<br />
+<br />
d1<br />
a2b1<br />
⊗<br />
b2b1<br />
c2<br />
d2<br />
= a1b2( 1<br />
⊗<br />
b1b2<br />
c1<br />
) + a2b1(<br />
d1<br />
1<br />
b2b1<br />
= 1<br />
⊗<br />
b1b2<br />
a1b2c1<br />
+<br />
c2<br />
1<br />
⊗<br />
b1b2<br />
a2b1c2<br />
d2<br />
= 1<br />
⊗ (<br />
b1b2<br />
a1b2c1<br />
c2<br />
+ a2b1c1<br />
)<br />
c2<br />
⊗ c2<br />
)<br />
d2<br />
Með því að nota nú þrepun fæst að Q ⊗Z Q = {x ⊗ y|x, y ∈ Q}. Athugum nú að ef µ(x ⊗ y) = 0<br />
þ<strong>á</strong> er x = 0 eða y = 0, svo að x ⊗ y = 0 sem sýnir að µ er eintæk, svo að µ er þar með gagntæk.<br />
, þ<strong>á</strong> gildir<br />
Sýnum nú hitt, gildir að 1 ⊗ xy = x ⊗ y? L<strong>á</strong>tum x = a<br />
b<br />
1 ⊗ xy = 1 ⊗ ac<br />
bd<br />
= b ac<br />
⊗<br />
b bd<br />
= b( 1 ac<br />
⊗<br />
b bd )<br />
= 1 bac<br />
⊗<br />
b bd<br />
= 1 ac<br />
⊗<br />
b d<br />
= a( 1 c<br />
⊗<br />
b d )<br />
= a c<br />
⊗<br />
b d<br />
og y = c<br />
d<br />
93. Dæmi 103: K sé kroppur. Gefin sé eintæk K-línuleg vörpun ϕ : V1 → V2 og vigurrúm W yfir K.<br />
Sýnið að K-línulega vörpunin ϕidW : V1 ⊗ W → V2 ⊗ W sé líka eintæk.<br />
21