Wstęp - Gandalf

programów i wartości.
6. Ewolucja wiąże się z przechodzeniem przez trzy odrębne formy
różnicowania: (a) segmentacje, (b) stratyfikacje, (c) różnicowanie
funkcjonalne.
7. Różnicowanie ewolucyjne zwiększa złożoność systemu i jego relacji ze
środowiskiem 23 .
Warto jeszcze zwrócić uwagę na pewien model teoretyczny bardzo
ważny z punktu widzenia omawianej problematyki. Chodzi o „model
s p e n c e r o w s k i”. Jego istota opiera się na podkreślaniu roli ewolucji,
a zatem zmian społecznych przebiegających stopniowo, ale
przejawiających efekt kumulacyjny („ewolucja” w przeciwieństwie do
„rewolucji”). Jest to istotne z punktu widzenia tej pracy bowiem
jej celem jest znaleźć odpowiedz na pytanie, czy w latach 70. w Polsce
dokonała się rewolucja obyczajów, czy mieliśmy do czynienia ze
zmianami ewolucyjnymi. Przybliżmy wiec dokładniej charakter tego
modelu. Proces ten często nazywany jest „dyferencjacją struktury”
(różnicowaniem kultury). Najprościej rzecz ujmując chodzi
o przejście od tego, co proste, niewyspecjalizowane i nieformalne, do
tego, co złożone, wyspecjalizowane i formalne. Modelem tym często
posługiwali się socjologowie Emil Durkheim i Max Weber. Durkheim
choć w wielu aspektach nie zgadzał się z Herbertem Spencerem
(socjolog), to jednak poszedł w tym samym kierunku opisując przemiany
społeczne w kategoriach ewolucji. Wskazywał on na „mechaniczną
solidarność” (solidarność wśród ludzi podobnych do siebie), która
ustępowała bardziej złożonej „solidarności organicznej”, w której ludzie
nawzajem się uzupełniają dzięki wzrastającemu podziałowi pracy w
społeczeństwie 24 .
23 Tamże, s.77-80.
24 P. Burke, Historia i teoria społeczna, Warszawa 2000, s. 164-174.
15