detekcja i lokalizacja wyładowań atmosferycznych - Instytut ...

PAWEŁ BODZAK - DETEKCJA I LOKALIZACJA WYŁADOWAŃ ATMOSFERYCZNYCH
2. Historia badań nad wyładowaniami atmosferycznymi.
Wyładowanie atmosferyczne jest zjawiskiem, z którym człowiek zetknął się już na
progu swoich dziejów. Od momentu, w którym człowiek stał się istotą myślącą błyskawice
budziły w nim trwogę, a przez wiele stuleci przypisywano piorunowi mityczne pochodzenie.
W mitologiach ludów słowiańskich bogiem gromowładnym był Perun, na Litwie nazywany
Perkunem, a na Łotwie Perkonem. Dla Rzymian bogiem, który władał piorunami był Jupiter,
zaś dla Greków - Zeus. Indianie z plemion północnoamerykańskich byli przekonani, że
błyskawice są miotane przez oczy mistycznego ptaka, który trzepocząc skrzydłami wytwarzał
dźwięk gromu [7]. Dla starożytnych Greków pioruny były karą zsyłaną na głowy
grzeszników przez Zeusa, ojca Bogów, lub innych członków jego rodziny. Natomiast Jupiter
ciskał gromami nie tylko w przypadku kary, ale także, kiedy chciał kogoś przestrzec przed
niewłaściwym zachowaniem. Wikingowie wierzyli, że pioruny powstawały, gdy Thor,
podczas przejażdżki przez chmury uderzał młotem w swoje kowadło. Co ciekawe angielska
nazwa piątego dnia tygodnia - Thursday pochodzi od nazwy Thor’s day czyli – Dzień Thora.
W języku niemieckim piąty dzień tygodnia to – Donnerstag, czyli w wolnym tłumaczeniu:
dzień grzmotów (Donner po niemiecku oznacza grzmot, tag – dzień). Po włosku – Giovedi
oznacza dzień Jowisza, gromowładnego Boga [3].
Stosunkowo najdłużej zajęło badaczom obalenie teorii o nadprzyrodzonej, czy wręcz
mistycznej, naturze pioruna. W Skandynawii wierzono, że meteoryty są tzw.: burzowymi
kamieniami będącymi ukruszonymi kawałkami młota Thora. Także w wielu innych kulturach
wierzono, że meteoryty są powiązane z burzą i piorunami, bardzo często przypisywano im
magiczną moc chroniącą przed wyładowaniami atmosferycznymi. W czasach średniowiecza,
uważano, że burzy można przeciwstawić się biciem w dzwony. Pogląd ten przetrwał do
drugiej połowy XVIII wieku. Później zaczęto wysuwać różne hipotezy o wyładowaniach
atmosferycznych. Jedna z nich mówiła o tym, że powodem błysku i grzmotu jest wybuch
gazu, nie zdołano tylko ustalić, jaki to gaz. Natomiast różne wierzenia i zabobony związane z
piorunami przetrwały prawie do naszych czasów. Wystarczy wspomnieć, że jeszcze
kilkadziesiąt lat temu na polskich wsiach panował pogląd, że przed uderzeniem pioruna
można się skutecznie obronić wystawiając w oknie świecę, tzw.: „gromnicę”. Bardzo
popularny był też pogląd, że osobę trafioną przez piorun może tylko uratować zakopanie w
ziemi aż po szyję.
- 8 -