System zapewnienia jakości / akredytacja w laboratorium badawczym
System zapewnienia jakości / akredytacja w laboratorium badawczym
System zapewnienia jakości / akredytacja w laboratorium badawczym
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI<br />
AKREDYTACJA W LABORATORIUM BADAWCZYM<br />
Ostróda – 07-08.10.2010 – RENATA PAWLAK
Akredytacja<br />
TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH SP. Z O.O.<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
2
Akredytacja<br />
LICZBA BADAŃ AKREDYTOWANYCH W ZAKRESIE MM-A, ASFALTY, KRUSZYWA, BETONY (TYLKO<br />
DROGOWNICTWO) W WYBRANYCH LABORATORIACH<br />
90<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
IBDiM<br />
ITB<br />
TPA<br />
Polit. Wroc<br />
SKANSKA<br />
LABOTEST<br />
B. VERITAS<br />
HYDROBUDOWA<br />
GEOTEKO<br />
WMPD<br />
PBDiM<br />
BARG<br />
EUROVIA<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
3
Zakres działalności / Atuty<br />
TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH SP. Z O.O.<br />
Obszary<br />
działalności<br />
Atuty<br />
• Badania i pomiary<br />
• Zapewnienie <strong>jakości</strong> wykonawstwa robót budowlanych<br />
• Szkolenia<br />
• Doradztwo / consulting, opinie<br />
• Innowacje, B & R, praca w gremiach<br />
• <strong>System</strong>y zarządzania / QM, ochrona środowiska<br />
• Specjalistyczne know-how: technologie mieszanek<br />
asfaltowych, technologia betonu, kruszywa,<br />
mechanika gruntów, budownictwo specjalne<br />
• Rozwinięta sieć organizacji laboratoryjnych<br />
• Szybki transfer know-how pomiędzy krajami<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
4
Lokalizacje laboratoriów TPA w Europie<br />
W Polsce:<br />
• siedziba w Pruszkowie<br />
• 4 oddziały<br />
• 45 laboratoriów<br />
• 256 laborantów, technologów, inżynierów<br />
TPA<br />
750 pracowników<br />
120 laboratoriów<br />
13 krajów + międzynarodowe projekty<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
5
Sztuka laboratoryjna<br />
TPA w Pruszkowie<br />
Rozporządzenie Parlamentu<br />
Europejskiego i Rady Unii<br />
Europejskiej (WE) nr 765/2008 z dnia<br />
09.07.2008 r. ustanawiające<br />
wymagania w zakresie akredytacji i<br />
nadzoru rynku<br />
Obowiązki akredytowanego<br />
podmiotu – <strong>laboratorium</strong><br />
badawczego<br />
<strong>System</strong> zarządzania w <strong>laboratorium</strong>
Rozporządzenie PEiRUE (WE) nr 765/2008<br />
Ustanawia wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku.<br />
Rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 stycznia 2010<br />
Cele:<br />
Wzmocnienie statusu akredytacji (<strong>akredytacja</strong> stanowi wiarygodne<br />
potwierdzenie technicznych kompetencji jednostek oceniających<br />
zgodność)<br />
Gwarancja uznawania akredytacji na całym terytorium Unii Europejskiej<br />
(uniknięcie wielokrotnych akredytacji)<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
7
Rozporządzenie PEiRUE (WE) nr 765/2008<br />
Cele cd.<br />
Zwiększenie zaufania do akredytacji nie tylko ze strony jednostek<br />
oceniających zgodność ale także ze strony władz publicznych<br />
Przykład:<br />
Ustawa z 16 kwietnia 2004 Dz.U. Nr 92 poz. 881 o wyrobach<br />
budowlanych<br />
Rozdział 4 Kontrola wyrobów budowlanych wprowadzanych do obrotu<br />
Art.. 26. 1. „Właściwy organ może zlecić badanie pobranych próbek<br />
wyrobu budowlanego lub próbek kontrolnych akredytowanemu<br />
<strong>laboratorium</strong>”<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
8
Rozporządzenie PEiRUE (WE) nr 765/2008<br />
Skutki rozporządzenia dla podmiotów akredytowanych:<br />
• Władze państwowe na terenie całej UE mają obowiązek uznawać<br />
sprawozdania z badań, protokoły z inspekcji, certyfikaty i inne<br />
zaświadczenia wydawane przez akredytowane jednostki oceniające<br />
zgodność<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
9
<strong>System</strong> oceny zgodności<br />
W procesie oceny zgodności uczestniczą:<br />
• Producenci (w tym importerzy, dystrybutorzy) (PN-EN ISO/IEC 22000,<br />
PN-EN ISO/IEC 9001 i inne)<br />
• Jednostki certyfikujące (PN-EN ISO/IEC 17021)<br />
• Jednostki kontrolujące (PN-EN ISO/IEC17020)<br />
• Laboratoria (PN-EN ISO/IEC 17025)<br />
• CERTYFIKACJA – potwierdzenie zgodności z wymaganiami<br />
• AKREDYTACJA – potwierdzenie kompetencji<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
10
Obowiązki akredytowanego podmiotu<br />
- <strong>laboratorium</strong> badawczego<br />
• Utrzymywanie systemu zarządzania zgodnego z PN-EN ISO/IEC<br />
17025<br />
• Przestrzeganie wytycznych Polskiego Centrum Akredytacji m.in.:<br />
– DA-05 Polityka PCA dotycząca wykorzystywania badań biegłości /<br />
porównań międzylaboratoryjnych w procesach akredytacji i<br />
nadzoru laboratoriów<br />
– DA-06 Polityka PCA dotycząca <strong>zapewnienia</strong> spójności pomiarowej<br />
– DA-02 Zasady stosowania symboli akredytacji PCA<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
11
<strong>System</strong> zarządzania w <strong>laboratorium</strong> <strong>badawczym</strong><br />
<strong>System</strong> zgodny z norma PN-EN<br />
ISO/IEC 17025:2005<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
12
Wymagania dotyczące zarządzania<br />
ROZDZIAŁ 4 NORMY PN/EN ISO/IEC 17025<br />
4.1 Organizacja<br />
4.2 <strong>System</strong> zarządzania<br />
4.3 Nadzór nad dokumentami<br />
4.4 Przegląd zapytań, ofert i umów<br />
4.5 Podwykonawstwo badań i wzorcowań<br />
4.6 Zakupy usług i dostaw<br />
4.7 Obsługa klienta<br />
4.8 Skargi<br />
4.9 Nadzorowanie niezgodnych z wymaganiami badań<br />
4.10 Doskonalenie<br />
4.11 Działania korygujące<br />
4.12 Działania zapobiegawcze<br />
4.13 Nadzór nad zapisami<br />
4.14 Audity wewnętrzne<br />
4.15 Przegląd zarządzania<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
13
Wymagania techniczne<br />
ROZDZIAŁ 5 NORMY PN-EN ISO/IEC 17025<br />
5.2 Personel<br />
5.3 Warunki lokalowe i środowiskowe<br />
5.4 Metody badań i wzorcowań oraz ich walidacja<br />
5.5 Wyposażenie<br />
5.6 Spójność pomiarowa<br />
5.7 Pobieranie próbek<br />
5.8 Postępowanie z obiektami do badania i wzorcowania<br />
5.9 Zapewnienie <strong>jakości</strong> wyników badania<br />
5.10 Przedstawianie wyników<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
14
Personel (5.2)<br />
Wymagania techniczne PN-EN ISO/IEC 17025<br />
Laboratorium powinno:<br />
• Posiadać kompetentny personel upoważniony do wykonywania badań<br />
• Opracować plan szkoleń<br />
• Oceniać skuteczność podejmowanych działań dotyczących szkoleń<br />
• Utrzymywać aktualne opisy obowiązków personelu zaangażowanego<br />
w badania<br />
• Utrzymywać zapisy dotyczące stosownych upoważnień, kompetencji,<br />
wykształcenia, szkoleń …<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
15
Warunki lokalowe i środowiskowe (5.3)<br />
Wymagania techniczne PN-EN ISO/IEC 17025<br />
Laboratorium powinno:<br />
• monitorować, nadzorować, rejestrować<br />
warunki środowiskowe zgodnie z wymaganiami określonych<br />
specyfikacji, metod i procedur lub tam, gdzie warunki środowiskowe<br />
wpływają na jakość wyników<br />
• Badania powinny być wstrzymane, kiedy warunki<br />
środowiskowe zagrażają poprawności wyników badań<br />
• Należy zapewnić odpowiednie środki do utrzymania<br />
<strong>laboratorium</strong> w należytej czystości i porządku<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
16
Metody badań i wzorcowań oraz ich walidacja (5.4)<br />
Wymagania techniczne PN-EN ISO/IEC 17025<br />
• Laboratorium powinno dawać pierwszeństwo metodom<br />
znormalizowanym<br />
• Jeśli klient nie określił metody, <strong>laboratorium</strong> ma obowiązek<br />
poinformować go o metodzie, którą zamierza zastosować i która musi<br />
odpowiadać jego potrzebom<br />
• W wypadku, gdy <strong>laboratorium</strong> stosuje metodę nieznormalizowaną,<br />
musi dowieść, iż została ona zwalidowana<br />
• Laboratorium powinno potwierdzić, że jest w stanie prawidłowo<br />
realizować metody znormalizowane, zanim wprowadzi je do badań<br />
• Laboratoria powinny mieć i stosować procedury szacowania<br />
niepewności pomiaru<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
17
Wyposażenie (5.5)<br />
Wymagania techniczne PN-EN ISO/IEC 17025<br />
do pobierania próbek<br />
do pomiarów i badań<br />
• Wyposażenie powinno być sprawdzane i/lub wzorcowane przed<br />
użyciem<br />
• Powinny być utrzymane zapisy dotyczące każdego obiektu<br />
wyposażenia istotnego dla wykonywania badań<br />
• Laboratorium powinno mieć procedury dotyczące bezpiecznego<br />
postępowania, transportowania, magazynowania, użytkowania i<br />
planowych konserwacji wyposażenia pomiarowego aby zapewnić<br />
jego właściwe funkcjonowanie i zabezpieczenie przed<br />
zanieczyszczeniem i uszkodzeniem<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
18
Spójność pomiarowa (5.6)<br />
Wymagania techniczne PN-EN ISO/IEC 17025<br />
• Całe wyposażenie używane do badań (w tym do pomiaru warunków<br />
środowiskowych), które ma znaczący wpływ na dokładność lub<br />
miarodajność wyników badania lub pobrania próbki powinno być<br />
wzorcowane przed oddaniem do użytkowania.<br />
DA-06 „Polityka PCA dotycząca <strong>zapewnienia</strong> spójności<br />
pomiarowej”<br />
• Wyposażenie powinno być wzorcowane przez GUM albo przez<br />
akredytowane laboratoria wzorcujące<br />
• Wzorcowanie wyposażenia pomiarowego jest podstawą <strong>zapewnienia</strong><br />
spójności pomiarowej<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
20
Pobieranie próbek (5.7)<br />
Wymagania techniczne PN-EN ISO/IEC 17025<br />
Gdy <strong>laboratorium</strong> samodzielnie pobiera próbki to:<br />
• plany i procedury pobierania próbek<br />
• metody pobierania próbek i techniki statystyczne<br />
• próbki – reprezentatywne dla problemu klienta<br />
• ustalenia dotyczące sterowania <strong>jakości</strong>ą<br />
• sposób dokumentowania pobierania próbek<br />
• Jeśli zasady pobierania próbek są znormalizowane lub podane w<br />
normie dotyczącej badań, to informacje o zmianach w stosunku do<br />
tych zasad muszą zostać umieszczone w sprawozdaniu z badań<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
21
Postępowanie z obiektami do badania i wzorcowania (5.8)<br />
Wymagania techniczne PN-EN ISO/IEC 17025<br />
Postępowanie z obiektami do badań obejmuje cały okres ich<br />
„pobytu” w <strong>laboratorium</strong>:<br />
• Przyjęcie w <strong>laboratorium</strong><br />
• <strong>System</strong> identyfikacji<br />
• Postępowanie z obiektem / próbką w <strong>laboratorium</strong><br />
• Magazynowanie<br />
• Pozbywanie się obiektów / próbek<br />
w bezpieczny dla środowiska sposób<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
22
Zapewnienie <strong>jakości</strong> wyników badania (5.9)<br />
Wymagania techniczne PN-EN ISO/IEC 17025<br />
• Laboratorium powinno mieć procedury sterowania jakścią w celu<br />
monitorowania miarodajności podejmowanych badań. Monitorowanie<br />
może obejmować:<br />
– Korzystanie z certyfikowanych materiałów odniesienia<br />
– Udział w programach porównań miedzylaboratoryjnych lub badań<br />
biegłości<br />
– Powtarzanie badań przy wykorzystaniu tych samych lub innych metod<br />
– Powtórne badanie tych samych obiektów po jakimś czasie<br />
• Dane otrzymane w procesie sterowania <strong>jakości</strong>ą powinny być<br />
analizowane, a gdy wcześniej zaplanowane kryteria zostaną<br />
przekroczone, należy podjąć zaplanowane działania korygujące<br />
DA-05 Polityka PCA dotycząca wykorzystania badań biegłości / porównań<br />
międzylaboratoryjnych w procesie akredytacji i nadzoru laboratoriów<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
23
Zapewnienie <strong>jakości</strong> wyników badania (5.9)<br />
Wymagania techniczne PN-EN ISO/IEC 17025<br />
DA-05<br />
• W okresie ważności akredytacji <strong>laboratorium</strong> badawcze powinno w<br />
każdym cyklu akredytacji uczestniczyć z pozytywnym wynikiem<br />
przynajmniej w jednym programie dla każdej z podstawowych<br />
dziedzin/pomiarów objętych zakresem akredytacji<br />
• W przypadku niezadowalającego wyniku uczestnictwa, udział w<br />
programie dotyczącym tej dziedziny badań/pomiarów powinien być<br />
powtórzony jeszcze w tym cyklu, jeżeli jest to możliwe lub w<br />
następnym cyklu akredytacji powinno być zaplanowane dwukrotne<br />
uczestnictwo<br />
• Niezadowalające wyniki w trzech kolejnych rundach będą<br />
podstawą do zawieszenia akredytacji<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
24
Zapewnienie <strong>jakości</strong> wyników badania (5.9)<br />
Wymagania techniczne PN-EN ISO/IEC 17025<br />
cd. DA-05<br />
• Organizator programu PT/ILC powinien mieć wdrożony system<br />
zarządzania <strong>jakości</strong>ą właściwy dla zakresu jego działalności<br />
• PCA preferuje wybór programów PT/ILC, które spełniają wymagania<br />
ISO/IEC Guide 43-1 a ich organizator spełnia wymagania ILAC-G13<br />
• Preferuje się organizatorów posiadających akredytację<br />
UWAGA:<br />
Planowana nowelizacja DA-05 (uwzględnienie rozporządzenia PN-EN ISO/IEC<br />
17043:2010 oraz wytycznych EA-4/18:2010)<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
25
Udział w porównaniach międzylaboratoryjnych<br />
TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH SP. Z O.O.<br />
10<br />
8<br />
6<br />
4<br />
2<br />
0<br />
5<br />
5<br />
4<br />
4<br />
2<br />
1 1 1<br />
2006 2007 2008 2009 2010<br />
Organizator<br />
Zewnętrzny<br />
Organizator<br />
TPA<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
26
Przedstawianie wyników (5.10)<br />
Wymagania techniczne PN-EN ISO/IEC 17025<br />
Sprawozdania przekazywane przez <strong>laboratorium</strong> ich klientom powinny<br />
zawierać:<br />
• podstawowe informacje wymienione w punkcie 5.10 normy 17025 -<br />
podpunkty a)…do k)<br />
• informacje wymagane przez klienta i uzgodnione w wyniku przeglądu<br />
zlecenia<br />
• odchylenia, uzupełnienia albo ograniczenia metody badawczej –<br />
odstępstwa<br />
• stwierdzenie, gdy to istotne, zgodności / niezgodności ze<br />
specyfikacją<br />
• opinie i interpretacje w przypadku, gdy to właściwe i potrzebne<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
27
Przedstawianie wyników (5.10)<br />
Wymagania techniczne PN-EN ISO/IEC 17025<br />
Dodatkowo, gdy jest to konieczne do interpretacji wyników badań należy<br />
podawać:<br />
• wartość oszacowanej niepewności pomiaru<br />
– jeśli wymaga tego klient<br />
– jest to istotne dla miarodajności wyników badania<br />
– niepewność ma znaczenie dla zgodności z wyspecyfikowanymi<br />
wartościami granicznymi<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
28
Wytyczne dotyczące stwierdzania zgodności<br />
ze specyfikacją<br />
ILAC-G8:03/2009<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
29
Wytyczne dotyczące stwierdzania zgodności<br />
ze specyfikacją<br />
ILAC-G8:03/2009<br />
Wyniki niezgodne<br />
• Przypadek 1<br />
Wynik pomiaru + niepewność rozszerzona<br />
przy poziomie ufności ….(zalecany 95%) nie<br />
przekracza granicy – stwierdzamy<br />
zgodność ze specyfikacją<br />
Dolna granica jest traktowana podobnie<br />
• Przypadek 4<br />
Wynik pomiaru pomniejszony o niepewność<br />
rozszerzoną przy poziomie ufności<br />
...(zalecany 95%) przekracza granicę<br />
podaną w specyfikacji stwierdzamy<br />
niezgodność ze specyfikacją<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
30
Wytyczne dotyczące stwierdzania zgodności<br />
ze specyfikacją<br />
ILAC-G8:03/2009<br />
Wyniki niezgodne<br />
• Przypadek 2 i 3<br />
Jeżeli wynik pomiaru zwiększony /<br />
pomniejszony o niepewność rozszerzoną<br />
przy poziomie ufności ….(zalecany 95%)<br />
zachodzi na granicę nie można stwierdzić<br />
zgodności ani niezgodności.<br />
Proponuje się zapisy:<br />
Przypadek 3: „Nie można stwierdzić<br />
zgodności”<br />
Przypadek 2: „Nie jest możliwe stwierdzenie<br />
zgodności przy poziomie ufności …… dla<br />
niepewności rozszerzonej, chociaż wynik<br />
pomiaru znajduje się poniżej granicy”<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
31
Wytyczne dotyczące stwierdzania zgodności<br />
ze specyfikacją<br />
ILAC-G8:03/2009<br />
Wyniki niezgodne<br />
• Jeżeli krajowe lub inne przepisy<br />
wymagają podjęcia decyzji dotyczącej<br />
odrzucenia lub akceptacji to przypadek<br />
2 może być uznany jako zgodność a<br />
przypadek 3 jako niezgodność z<br />
granicą podaną w specyfikacji<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
32
Przedstawianie wyników (5.10)<br />
Niepewność pomiaru<br />
Interpretacja rozszerzonej niepewności pomiaru<br />
U<br />
U<br />
X-U<br />
X<br />
X+U<br />
Xp – nieznana wartość prawdziwa<br />
X – wynik pomiaru<br />
U – niepewność rozszerzona<br />
X ≠ Xp<br />
Xp w przedziale [X-U, X+U]<br />
Xp = X U<br />
X p<br />
Niepewność rozszerzona –<br />
wielkość określająca przedział wokół<br />
wyniku pomiaru, od którego to<br />
przedziału oczekuje się, że obejmuje<br />
on dużą część rozkładu wartości,<br />
które w uzasadniony sposób można<br />
przypisać wielkości mierzonej<br />
P(X-U≤Xp≤X+U)=1-α 1- α = poziom ufności Najczęściej 1- α = 0,95<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
33
ILAC-G17:2002<br />
Wprowadzenie problematyki niepewności pomiaru w badaniach w związku z wejściem do<br />
stosowania normy ISO/IEC 17025<br />
Jeżeli norma badawcza podaje typową niepewność pomiaru dla<br />
wyników badań, pozwala się laboratoriom cytować tą wartość, jeżeli<br />
mogą wykazać pełną zgodność z metodą badawczą<br />
W pewnych przypadkach wystarczające może być podanie<br />
jedynie odtwarzalności<br />
Wówczas S R – (odchylenie standardowe odtwarzalności pomiaru)<br />
traktujemy jako złożoną niepewność standardową – Uc<br />
U - Rozszerzona złożona niepewność przy przedziale ufności w<br />
przybliżeniu 95% wynosi => U= 2 x Uc zatem:<br />
U = 2 x S R Xp = X U<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
34
Powtarzalność<br />
• r – granica powtarzalności – charakterystyka metody badania lub<br />
określonej procedury, gdy wyniki badania są uzyskane w warunkach<br />
powtarzalności<br />
• S r - odchylenie standardowe powtarzalności pomiaru (może być<br />
oszacowane na podstawie serii analiz wykonywanych w dwóch<br />
powtórzeniach)<br />
• Warunki powtarzalności: Warunki, w których niezależne wyniki<br />
badania otrzymano przy zastosowaniu tej samej metody do<br />
identycznych obiektów badania, w tym samym <strong>laboratorium</strong> i przez<br />
tego samego wykonawcę, stosując takie samo wyposażenie, w<br />
krótkich przedziałach czasu<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
35
Odtwarzalność<br />
• R – granica odtwarzalności – charakterystyka metody badania lub<br />
określonej procedury, gdy wyniki badania są uzyskane w warunkach<br />
odtwarzalności<br />
• S R - odchylenie standardowe odtwarzalności pomiaru (może być<br />
oszacowane na podstawie np. porównań międzylaboratoryjnych)<br />
• Warunki odtwarzalności: Warunki, w których wyniki badania<br />
otrzymano przy zastosowaniu tej samej metody do identycznych<br />
obiektów badania, w różnych laboratoriach i przez różnych<br />
wykonawców, stosując różne wyposażenie<br />
• Uwaga: R=2,8 x S R => S R = R/2,8<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
36
Dziękuję za uwagę<br />
mgr inż. Renata PAWLAK<br />
Kierownik ds. Jakości TPA INSTYTUT BADAŃ TECHNICZNYCH SP. Z O.O.<br />
renata.pawlak@tpaqi.com<br />
SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI / AKREDYTACJA<br />
OSTRÓDA 07-08.10.2010<br />
R. PAWLAK<br />
37
Change language