Fachowy Instalator 3/2014

www.fachowyinstalator.pl 

MAJ 2014 NAKŁAD 6000 EGZ. WYDANIE NUMER 3/2014 

CIEPŁO. WENTYLACJA. ŻYCIE. 

Schiedel jest liderem w produkcji systemów kominowych i oferuje kompletne rozwiązania w zakresie 

ogrzewania i wentylacji, efektywności energetycznej, bezpieczeństwa, trwałości i komfortu życia. 

www.schiedel.pl 

Part of the BRAAS MONIER BUILDING GROUP

KLIMATYZATOR 

LET’S 

FALL IN 

LOVE 

DAIKIN EMURA NOWEJ GENERACJI 

Fall in love with Daikin Emura. 

NOWA DAIKIN EMURA - IKONA WSPÓŁCZESNEJ KLIMATYZACJI 

Daikin 

Emura to ponadprzeciętna 

Emura to 

technologia 

rezultat 

w wyjątkowo 

prowadzonych 

eleganckim opakowaniu. Wbudowana 

badań 

inteligencja 

nad 

i innowacyjne 

stworzeniem 

funkcje zapewniają 

najlepszych 

niskie zużycie energii. 

rozwiązań 

Zainstalowane czujniki gwarantują optymalne parametry komfortu w domu przez cały rok. Tak więc zawsze masz kontrolę poprzez łatwy w użytkowaniu zdalny sterownik oraz 

aplikację smartfona z intuicyjnym interfejsem Widzisz... nowy Daikin Emura ma wszystko, aby się w nim zakochać. 

Dowiedz 

klimatyzacyjnych 

się więcej w witrynie 

dla 

www.daikinemura.pl 

europejskich wnętrz. Nową generację klimatyzatorów charakteryzuje 

wyjątkowa funkcjonalność, dzięki której urządzenia te jeszcze bardziej odpowiadają europejskiej 

estetyce, standardom technicznym i wymaganiom użytkownika, dając pewność, że dostarczone 

przez nas rozwiązanie jest dla nich idealne. 

Najważniejsze cechy: 

• Stylowe wykończenie w kolorze srebrnym, antracytowym lub czystej, matowej bieli 

• Szeroki zakres pracy: -10 do 46°C w trybie chłodzenia i -15 do 20°C w trybie grzania 

• Wyjątkowo cicha praca - poziomy głośności, do 19dB(A) 

• Możliwość zdalnego sterowania 

• SEER do A*** 

• Nagroda Red dot award 2014

R. 

ST.SPIS OD REDAKCJI TREŚCI 

Uff… jak gorąco! A będzie jeszcze cieplej, bo lato dopiero przed nami. 

Jeszcze parę tygodni temu było nam zimno i tęskniliśmy za słońcem, a dziś 

– albo uruchamiamy klimatyzatory, albo narzekamy, że ich nie mamy. 

Jak tu zadowolić takie stałocieplne stworzenia, zwłaszcza, że wisi nad 

nami kryzys energetyczny? Mimo że wprowadzane na rynek urządzenia 

są coraz bardziej energooszczędne, to i tak zużywamy coraz więcej prądu, 

bo obrastamy gadżetami bardziej lub mniej potrzebnymi, ale wymagającymi 

zasilania. Czy problem choć w części rozwiążą pompy ciepła? Zimą 

grzeją, latem chłodzą pomieszczenia, a do tego znacznie większa część 

energii zasilającej system pochodzi z natury – gruntu, wody lub powietrza. 

Na to pytanie nie można jednoznacznie odpowiedzieć, ale można bliżej 

przyjrzeć się tym urządzeniom, które znalazły już swoich zwolenników 

i przyjmują bardzo silną pozycję na rynku. Zachęcam więc do lektury 

artykułu przybliżającego najnowocześniejsze rozwiązania zastosowane 

w gruntowych pompach ciepła. A dla miłośników chłodnego powiewu 

mamy pomocne informacje na temat klimatyzatorów. Na ten temat 

wypowiadają się na łamach Fachowego Instalatora specjaliści z branży, 

którzy dopowiadają na pytania czytelników. 

Przyjemnej lektury w komfortowym klimacie 

życzy Redakcja 

Wydawca: 

Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k. 

Gromiec, ul Nadwiślańska 30 

32-590 Libiąż 

Biuro w Warszawie: 

01-821 Warszawa 

ul. Hajoty 53, lok. 2 

tel. +48 22 635 05 82 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Redaktor Naczelna: 

Małgorzata Dobień 

malgorzata.dobien@targetpress.pl 

Dyrektor Marketingu i Reklamy: 

Robert Madejak 

tel. kom. 512 043 800 

robert.madejak@targetpress.pl 

Dział Promocji i Reklamy: 

Mariusz Ćwirta 

tel. kom. 728 950 227 

mariusz.cwirta@targetpress.pl 

Dyrektor Zarządzający: 

Robert Karwowski 

tel. kom. 502 255 774 

robert.karwowski@targetpress.pl 

Adres Działu Promocji i Reklamy: 

01-821 Warszawa 

ul. Hajoty 53, lok. 2 

tel./faks +48 22 635 41 08 

Prenumerata: 

prenumerata@fachowyinstalator.pl 

Skład: 

K2DESIGN Krzysztof Frankowski 

k2design.frankowski.@gmail.com 

Druk: 

VMG Print 

www.fachowyinstalator.pl 

inne nasze tytuły: 

Andrzej Kalbarczyk 

tel. kom. 531 370 279 

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl 

Ryszard Staniszewski 

tel. kom. 503 110 913 

ryszard.staniszewski@targetpress.pl 

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamó wionych, zastrzega sobie 

prawo ich re da gowania oraz skracania. 

Nie odpowia da my za treść zamieszczonych reklam. 

4 

Fachowy Instalator 3 2014

ST.SPIS ST. SPIS TREŚCI 

Fot.: Daikin 

temat numeru 

KLIMATYZATORY 

czytaj od strony 

34 

PRZEGLĄD 

central 

wentylacyjnych 

str. 47 

Informacje pierwszej wody............................................................................................8 

Nowości............................................................................................................................ 10 

Zawory w instalacjach przeciwpożarowych........................................................... 14 

Elektryczne podgrzewacze wody.............................................................................. 18 

Gruntowe pompy ciepła coraz bardziej efektywne.............................................. 22 

Pompa ciepła Haier - nowość w ofercie Iglotech.................................................. 26 

Pompy obiegowe do instalacji klimatyzacyjnych i chłodniczych 28 

Ciepło, gorąco, chłodniej… ....................................................................................... 34 

Przyrządy do pomiaru parametrów instalacji wentylacyjnych ........................ 38 

Oszczędzanie przy chłodzeniu powietrzem .......................................................... 42 

HRU-ERGO - niewielki rekuperator o wielkich możliwościach firmy Alnor 

Systemy Wentylacji ................................................................................................. 46 

Wybieramy centralę wentylacyjną - przegląd ..................................................... 47 

Centrale wentylacyjne Daikin................................................................................... 52 

Gruntowe wymienniki ciepła oraz rekuperatory................................................. 54 

Wentylatory osiowe kanałowe................................................................................. 58 

Wentylacja hybrydowa Schiedel Flow..................................................................... 62 

Wentylacja hybrydowa – co to takiego?.................................................................. 64 

Warsztat............................................................................................................................ 66 

6 


IP. 

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY 

Targi INSTALACJE oraz TCS 2014 za nami! 

Zakończyło się największe w Europie Środkowo-Wschodniej spotkanie branży instalacyjnej, 

ciepła systemowego, zabezpieczeń, ochrony pracy, pożarnictwa i ratownictwa 

oraz sektora mediów elektronicznych. Według zebranych tuż po zakończeniu 

targów danych - tegoroczną ekspozycję odwiedziło 24 200 zwiedzających. 

Swoją ofertę podczas targów prezentowało 

blisko 800 wystawców z Polski 

i zagranicy. Zaprezentowali oni aż 500 

nowości produktowych. Przez cztery 

dni teren Międzynarodowych Targów 

Poznańskich wypełniony były fachowcami 

z poszczególnych branż, a patronat 

nad wydarzeniem objął Janusz Piechociński, 

Minister Gospodarki. 

Instalacje bogate w wydarzenia 

Targi to nie tylko miejsce ekspozycji 

nowości rynkowych i nawiązywania 

efektywnych kontaktów biznesowych, 

ale także arena wymiany myśli 

i doświadczeń, dyskusji na najbardziej 

aktualne tematy oraz konkursowych 

zmagań profesjonalistów. 

IV Mistrzostwa Polski Instalatorów 

Po raz kolejny targom towarzyszył 

Finał Mistrzostw Polski Instalatorów, 

który wzbudził ogromne emocje. 

Przez pierwsze dwa dni trwały eliminacje, 

podczas których odnotowano 

ponad 300 startów, a więc o 1/3 więcej 

niż podczas ubiegłych mistrzostw. 

Najlepsza szesnastka instalatorów 

z każdego dnia eliminacji oraz kandydaci 

wyłonieni podczas RoadShow 

zmierzyli się w Wielkim Finale. O tytuł 

mistrza walczyło około 100 montażystów, 

którzy pod presją czasu zmagali 

się z precyzyjnymi wyzwaniami. Zadanie 

podzielone było na 16 etapów 

i zaczynało się od przymocowania głowicy 

termostatycznej do zaworu termostatycznego 

grzejnika, następnie 

trzeba było poradzić sobie z zaworami, 

pompą, przewodem zasilania, uzupełnić 

ciśnienie w instalacji, by wreszcie 

triumfalnie wcisnąć przycisk zatrzymujący 

zegar mierzący czas wykonania 

czynności. Najlepszy okazał się Dariusz 

Piotrowski, który wykręcił czas 1 minuty 

i 47 sekund. Zwycięzca wyjechał 

z targów nowym Mercedesem Citan! 

Targi Ciepła Systemowego 

Po udanym debiucie w 2012 roku Targi 

Ciepła Systemowego TCS na stałe 

związały się z INSTALACJAMI. Organizowane 

wspólnie z Izbą Gospodarczą 

Złoto dla najlepszych 

Ciepłownictwo Polskie wydarzenie 

dedykowane było branży ciepłowniczej. 

Targom towarzyszyła dwudniowa 

konferencja techniczna, która dotyczyła 

nowoczesnych, efektywnych i ekologicznych 

technologii w ciepłownictwie 

systemowym. 

Kolejna edycja Międzynarodowych 

Targów Instalacyjnych INSTALACJE – 

wiosną 2016 r. 

Spośród wielu nadesłanych zgłoszeń, Sąd Konkursowy uhonorował 16 produktów 

zgłoszonych do konkursu o Złoty Medal na targach INSTALACJE oraz TCS. Nagrodzono 

najbardziej innowacyjne i wykonane według najnowszych technologii produkty: 

1. Dwugazowy detektor typ GD - 8 - 

ALTER S.A. 

2. Zawór Energy Valve - BELIMO 

Automation AG 

3. DAIKIN URURU SARARA - DAIKIN 

INDUSTRIES Ltd. 

4. Hybrydowa pompa ciepła DAIKIN 

ALTHERMA - DAIKIN INDUSTRIES 

Ltd. 

5. ALEC – niskoenergetyczny system 

grzewczy firmy ATAG - ATAG Vervarming 

Nederland B.V. 

6. Gazowe kotły kondensacyjne ATAG 

XL70, XL105, XL140 - ATAG Vervarming 

Nederland B.V. 

7. Kolektor hybrydowy E-PVT2,0 - Energetyka 

Solarna Ensol sp. z o.o. 

8. Hydronickpack 4.0 - Fluid Desk sp. z o.o. 

9. Wysokotemperaturowa pompa ciepła 

solanka/woda Dimplex SIH 90TU 

[90 kW] - Glen Dimplex Deutschland 

GmbH 

10. Typoszereg pomp TPE z silnikami 

SaVer Motors - GRUNDFOS A/S 

11. System SIGMA-LI - Premium 

- P.P.U.H. „SIGMA-LI” sp.j. 

12. Palnik Pellas X Revo - Pellas X 

sp. z o.o. 

13. Modułowe grzejniki kanałowe 

REGULUS – system FRACTAL CANAL - 

Reguluj SYSTEM Wójcik sp.j. 

14. WC KERAMAG 4U – miska ustępowa 

lejowa, wisząca typu Rimfree 

- KERAMAG 

15. Pompa ciepła EcoHeatPro - Tweetop 

sp. z o.o. 

16. Kompensator mieszkowy do rur 

preizolowanych - Zakład Elementów 

Sprężystych i Lotniczych sp. z o.o. 

8 


INFORMACJE PIERWSZEJ WODY IP. 

Konkursy „Wygrywaj Nagrody z KAN-therm” 

rozstrzygnięte! 

Wyjątkowe nagrody trafiły do rąk zwycięzców konkursów 

„Wygrywaj nagrody z KAN-therm”. Wyniki zostały ogłoszone 

podczas uroczystej gali na targach Instalacje 2014 

w Poznaniu. 

„Wygrywaj nagrody z KAN-therm”, to dwa ogólnopolskie 

konkursy firmy KAN, z których jeden był skierowany do wykonawców, 

a drugi do projektantów. Uczestnicy mieli za zadanie 

wykonać instalację lub projekt instalacji w Systemie 

KAN-therm, a następnie wypełnić formularz zgłoszeniowy 

oraz udzielić odpowiedzi na pytanie: „Dlaczego zdecydowałaś/eś 

się na zastosowanie Systemu KAN-therm?”. Promocyjna 

akcja KAN trwała od maja ubiegłego roku, a jej uwieńczeniem 

było uroczyste wręczenie nagród zwycięzcom 

podczas gali na kwietniowych targach Instalacje 2014. 

Główną nagrodę w konkursie dla wykonawców – Mercedesa 

Citan – wygrała spółka instalacyjno-budowlana Probud 

z Krakowa. Z kolei wśród projektantów najlepsze okazało 

się Biuro Projektowe MPD Paweł Pająk z Tomaszowa Mazowieckiego, 

któremu przypadł kolorowy ploter HP Designjet 

T790 44-in ePrinter. Specjalne nagrody – dwa iPady Retina 

firmy Apple, przewidziane dla uczestników, którzy zgłoszą 

najwięcej instalacji lub projektów – trafiły do spółki Probud 

oraz do PMP Project Marcin Pasiak z Czułowa. 

Źródło: KAN 

Fot.: MTP 

Akademia Danfoss 

– półfinał za nami! 

14 maja na Politechnice Warszawskiej i Gdańskiej odbył 

się półfinał Akademii Danfoss. Po wnikliwej analizie prezentacji 

12 półfinalistów z województwa mazowieckiego 

i pomorskiego, komisja rekrutacyjna wyłoniła 6 finalistów 

programu. 

Do walki o 5000 PLN stypendium, gwarantowane, płatne 

praktyki w firmie Danfoss oraz opiekę mentorską staną 

studenci z województwa pomorskiego w składzie: Karolina 

Kaźmierczak, Ewelina Jacek i Jakub Zachacz oraz Dawid 

Lasek, Piotr Dąbrowski i Anna Sosińska z województwa 

mazowieckiego. 

Członkowie komisji rekrutacyjnej składającej się z reprezentantów 

instytucji patronackich oraz członków kierownictwa 

Danfoss Poland mieli trudny wybór, ponieważ prezentacje 

kandydatów były bardzo oryginalne i starannie 

przygotowane. Po burzliwych dyskusjach udało się jednak 

podjąć decyzję. 

Firma Danfoss już po raz czwarty organizuje program stypendialny 

– Akademia Danfoss, którego celem jest wspieranie 

rozwoju utalentowanych studentów oraz przygotowanie 

ich do świadomego poruszania się w świecie 

zawodowym. 

Źródło: Danfoss 

Iglotech 

- Dobra Marka 

2014 

Jakość, zaufanie, renoma 

i ogromny potencjał przyczyniły 

się do zdobycia przez 

firmę Iglotech tytułu Dobra 

Marka 2014. Wyróżnienie 

to, przyznawane przez redakcję 

Forum Biznesu oraz Biznes 

Trendy, miało na celu wyłonienie najbardziej rozwojowych 

i rozpoznawalnych marek obecnych na polskim rynku. 

Otrzymanie certyfikatu przez firmę Iglotech świadczy o wysokiej 

pozycji firmy i wysokiej jakości świadczonych usług. 

Iglotech od początku istnienia buduje pozycję lidera 

w branży HVAC&R, stale poszerzając i dopasowując 

ofertę do wymagań Klientów. W celu zapewnienia 

najwyższej jakości obsługi firma rozpoczęła produkcję 

agregatów skraplających Refcold, elementów wentylacyjnych 

Forvent oraz utworzyła sieć hurtowni w całej 

Polsce co znacznie ułatwia realizację zamówień. Grupa 

Iglotech posiada wyłączność na dystrybucję produktów 

wielu marek, które są kluczowe na rynku europejskim 

i światowym. 

Źródło: Iglotech 

Fachowy Instalator 3 2014 

9

N. 

NOWOŚCI 

Nowa odsłona odpowietrznika 

Na rynku armatury grzewczej coraz 

częściej pojawiają się produkty nie 

tylko funkcjonale, ale też estetyczne. 

Automatyczny odpowietrznik 

firmy AFRISO idealnie wpasowuje się 

w panujące trendy. Odpowietrznik 

automatyczny pionowy, z zaworem 

stopowym ½” GZ, przeznaczony jest 

do usuwania powietrza z instalacji 

grzewczych zamkniętych (zgodnie 

z normą EN 12828). Dzięki zastosowaniu 

zaworu stopowego możliwe 

staje się odłączenie odpowietrznika 

bez konieczności opróżnienia instalacji. 

Produkt można stosować w instalacjach 

z mieszaniną wody i glikolu, 

przy czym maksymalne stężenie 

Dwa w jednym 

Nowe spłuczki do niskich elementów 

do zabudowy podtynkowej 

glikolu nie może przekraczać 50%. 

Montażu odpowietrznika dokonuje 

się na szczytach pionów instalacyjnych, 

w grzejnikach ściennych, 

naczyniach wzbiorczych, kotłach 

grzewczych oraz w instalacjach z kolektorem 

słonecznym (solarna wersja 

odpowietrznika). To niewielkie, 

proste urządzenie zapewnia automatyczne 

odpowietrzanie instalacji 

grzewczych, zwiększając ich sprawność, 

trwałość i ekonomiczność. Sam 

odpowietrznik cechuje się przy tym 

wieloletnią żywotnością oraz wysoką 

odpornością na zanieczyszczenia. 

www.afriso.pl 

Centrala Protec 6100 

– nowa jakość w sygnalizacji pożaru 

Elementy do zabudowy podtynkowej Viega o wysokości 

830 lub 840 mm pozwalają na elastyczną aranżację wnętrza 

łazienki. Dzięki nim miska ustępowa, umywalka czy bidet 

mogą zostać umieszczone pod oknem lub spadzistym 

dachem. Oferta firmy Viega obejmuje także przystosowane 

do nich niskie spłuczki, uruchamiane od przodu lub od góry. 

Teraz Viega wprowadza na rynek nową, uniwersalną wersję, 

która upraszcza instalację i zamawianie produktu. Fabrycznie 

spłuczka ma wstępnie zamontowany mechanizm uruchamiający 

spłukiwanie od przodu, ale w razie potrzeby 

można za pomocą kilku prostych ruchów przenieść przycisk 

uruchamiający na górę. 

Pod względem technicznym nowa spłuczka do niskich systemów 

zabudowy podtynkowej jest niemal identyczna jak 

poprzednie wersje. Posiada wstępnie zamontowane przyłącze 

wody i niezmieniony zawór kątowy. Można ją łączyć 

ze wszystkimi płytkami uruchamiającymi z programu Visign, 

bez żadnych ograniczeń. 

www.viega.pl 

W ofercie firmy D+H Polska pojawił się system sygnalizacji pożarowej Protec 6100. Jest to interaktywna, 

cyfrowa i adresowalna centrala sygnalizacji pożarowej przeznaczona dla małych 

i średniej wielkości budynków, takich jak hotele, biura, sklepy, szkoły, magazyny, obiekty zabytkowe. 

System charakteryzuje się dużą odpornością na fałszywe alarmy, zwiększoną czujnością 

sensorów wykrywania zagrożenia pożarowego oraz łatwością w eksploatacji. Dzięki temu, jest 

to jedno z najbardziej niezawodnych rozwiązań na rynku. 

www.dhpolska.pl 

10 


NOWOŚCI N. 

Nowe kolektory słoneczne 

marki Junkers 

Junkers rozszerza swoją ofertę produktów o nowe kolektory 

słoneczne. W sprzedaży dostępne są już płaskie, pionowe 

kolektory słoneczne Comfort FKC-2S i Excellence FKT-2S 

o największej na rynku powierzchni apertury. 

Nowe kolektory słoneczne marki Junkers dopełniają ofertę 

kotłów fabrycznie wyposażonych w elementy instalacji 

solarnej (Cerapur Modul Solar, Cerapur Solar, Cerapur Solar 

Comfort). Dedykowane są do podgrzewu ciepłej wody 

użytkowej oraz wspomagania c.o. 

Płaski kolektor słoneczny FKC-2S typu Comfort ma kompozytową 

ramę oraz wyjątkowo równomierną i odporną 

na uderzenia powłokę absorbera. Powierzchnia apertury 

kolektora wynosi 2,25 m, a powierzchnia zewnętrzna 

2,37 m. W urządzeniu zastosowano harfowy układ jedenastu 

rur oraz obudowę z włókna szklanego wzmocnionego 

poliestrem w formie monobloku. 

Drugim nowym kolektorem słonecznym marki Junkers jest 

FKT-2S typu Excellence, który ma największą w swojej klasie 

powierzchnię apertury i pozwala na uzyskanie najwyższego 

dofinansowania z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska 

i Gospodarki Wodnej. Jego powierzchnia apertury 

liczy 2,43 m, a powierzchnia zewnętrzna 2,55 m². Zastosowany 

w kolektorze układ rury absorbera (podwójny meander) 

znacząco obniża opory przepływu i umożliwia połączenie 

szeregowe jednostronne aż do pięciu kolektorów, 

a także połączenie szeregowe dwustronne nawet dziesięciu 

kolektorów. 

Marka Junkers udziela na płaskie kolektory słoneczne dziesięcioletniej 

gwarancji. 

www.junkers.pl 

REKLAMA 

Profipress firmy Viega: 

łączy bezpieczeństwo 

z szybkością montażu. 

Cylindryczne wprowadzenie 

rury zapobiega wykrzywianiu 

rury oraz uszkodzeniom 

elementu uszczelniającego. 

Najwyższa stabilność dzięki 

podwójnemu zaprasowaniu 

podczas jednej czynności: 

przed i za karbem na złączce. 

System kontroli SC-Contur 

pozwala wykryć niezaprasowane 

połączenia podczas próby 

szczelności. 

Do wykonywania połączeń 

w instalacjach wody użytkowej, 

gazowych i grzewczych 

wystarczy jedna zaciskarka. 

Viega. Liczy się pomysł! Systemy połączeń zaprasowywanych firmy Viega umożliwiają bezpieczne i dokładne łączenie rur wykonanych 

z różnych materiałów takich jak miedź, brąz, stal nierdzewna czy tworzywo sztuczne. Więcej informacji: Viega Sp. z o.o. 

telefon 58 66 24 999 · telefaks 58 66 24 990 · info@viega.pl · www.viega.pl 

SC-Contur 

Viega 


11

N. 

NOWOŚCI 

Grzejnik radiacyjny 

z płynem grzewczym 

Baterie termostatyczne 

Galapagos to wyjątkowy grzejnik 

radiacyjny wypełniony specjalnym 

płynem. Model ten, w odróżnieniu 

od modeli z elementem grzewczym 

wykonanym z żeliwa bądź 

folii grzewczej, zawiera Fluide, czyli 

specjalny płyn grzewczy oraz grzałkę 

nurkową wykonaną z inoxu (moc 

punktowa 4,7 W/cm 2 ). Ten termoprzewodzący 

fluid przenosi ciepło 

w zamkniętym obwodzie przekazując 

je do obudowy zewnętrznej wykonanej 

z aluminium, która następnie, 

w sposób łagodny i długotrwały 

oddaje ciepło do pomieszczenia. Ponadto 

radiator ten posiada technologie, 

takie jak system STI gwarantujący 

dużą inercję cieplną urządzenia, 

dzięki której w całym pomieszczeniu 

odczuwamy stały komfort cieplny. 

System ASP z kolei to patent firmy 

Atlantic, który przeznaczony jest dla 

osób z problemami górnych dróg 

oddechowych i alergików. Polega on 

na eliminowaniu zjawiska cyrkulacji 

kurzu w ogrzewanym pomieszczeniu 

oraz jego osiadania w bezpośrednim 

otoczeniu urządzenia. 

Urządzenie posiada cyfrowy termostat 

temperatury z wyświetlaczem 

LCD i jest kompatybilne z systemem 

sterowania Pass Program. 

www.atlantic-polska.pl 

Baterie termostatyczne zapewniają nie tylko oszczędność 

wody, ale i spokojną relaksującą kąpiel bez nieprzyjemnych 

niespodzianek związanych z nagłą zmianą temperatury 

wody. Modele z taką funkcją znajdziemy w ofercie firmy 

Ferro. Nastawa termostatu jest bardzo prosta i wymaga 

jedynie wybrania na pokrętle odpowiedniej temperatury 

(płynny zakres regulacji od 0 do 50°C). Specjalna blokada 

umożliwi utrzymanie najbardziej optymalnej temperatury 

wody: +38°C. 

Ekonomia, wygoda i bezpieczeństwo użytkowania, a także 

jakość wykonania i zastosowane zabezpieczenia to główne 

zalety baterii Ferro. Urządzenia wyposażone zostały 

w specjalne filtry siatkowe, które chronią wnętrze baterii 

przed zanieczyszczeniami. Pokryte są także powłoką 

z najwyższej jakości chromu. W kolekcji Ferro znajdziemy 

baterie o atrakcyjnym wzornictwie. Minimalistyczne, opływowe 

kształty i ciekawy design, doskonale komponujące 

się z aranżacją nowoczesnej łazienki, zadowolą nawet najbardziej 

wymagających klientów. 

www.ferro.pl 

Panasonic zmodernizował linię pomp ciepła Aquarea T-CAP 

Panasonic rozbudował funkcje pomp 

ciepła powietrze-woda Aquarea T-CAP. 

Linia, obejmująca jednostki o mocy 9, 

12 i 16 kW, została wzbogacona m.in. 

o możliwość pracy w trybie automatycznym, 

wakacyjnym oraz opcję 

monitorowania poziomu zużycia 

energii. Urządzenia zostały zaprojektowane 

z myślą o zastosowaniu zarówno 

w nowych, jak i modernizowanych 

budynkach. Zapewniają stałą nominalną 

wydajność grzewczą nawet 

w temperaturach sięgających 15°C. 

Ponadto charakteryzują się wysokim 

współczynnikiem COP o wartości 4,74 

przy temperaturze zewnętrznej +7°C 

i temperaturze wody grzewczej na poziomie 

35°C. Jednostki pozwalają przy 

tym na produkcję wody użytkowej 

o temperaturze do 55°C, a opcjonalnie 

również na pracę w trybie chłodzenia, 

dostarczając zimną wodę o temperaturze 

minimalnej 5°C. Modele 

wykorzystują wysokowydajny czynnik 

chłodniczy R410A, a zastosowane 

w nich pompy obiegowe należą 

do klasy energetycznej A. 

www.aircon.panasonic.pl 

12 


NOWOŚCI N. 

Nowoczesna Nadia 

Nadia, nowy kominek w ofercie firmy 

kratki.pl, choć niedużych rozmiarów, 

kryje w sobie wiele ciekawych i mało 

spotykanych dotychczas na rynku rozwiązań. 

Nowoczesną formę tego modelu 

podkreślają bezramowy front oraz 

szyba dekoracyjna typu glass. Komora 

paleniska wyłożona została jasną wykładziną 

ceramiczną – Acumotte – podnoszącą 

efektywność spalania. Wkład 

ma sześciokątną komorę spalania, która 

dzięki swojej nietypowej budowie wpływa 

na ekonomiczność i czystość palenia. 

Dodatkowo Nadia posiada system 

dopowietrzenia, odpowiadający m.in. 

za nadmuch powietrza na wewnętrzną 

część szyby. Przekłada się to na jej czystość 

podczas całego procesy palenia. 

Wkład nie posiada rusztu. Dzięki wysokiej 

temperaturze, którą osiąga podczas 

pracy, wykorzystywane w nim drewno 

całkowicie ulega spaleniu pozostawiając 

po sobie niewielką ilość popiołu. 

Komora spalania dopowietrzana jest 

dwoma drogami. Po pierwsze - poprzez 

wspomniane wcześniej kanały znajdujące 

się na bokach kominka. Po drugie 

- systemem szczelin znajdujących się 

pomiędzy płytami dolnymi paleniska 

wykonanymi z Acumotte. Powietrze 

doprowadzane jest tam dzięki wbudowanemu 

w standardzie króćcowi dolotu 

świeżego powietrza z zewnątrz. Przy 

czym króciec ten został w standardzie 

wyposażony w przepustnicę, której regulacja 

znajduje się pod drzwiczkami 

wkładu. Dzięki zastosowaniu tego rozwiązania 

możemy w pełni regulować 

szczelność wkładu, dlatego Nadia jest 

doskonałym rozwiązaniem do domów 

z rekuperacją. 

www.kratki.pl 

Nowy gazowy podgrzewacz wody 

marki Junkers 

Junkers rozszerzył ofertę swoich gazowych przepływowych 

podgrzewaczy wody o nowe urządzenie, Maxi Power WP 11B 

o mocy 19,2 kW. Może ono podgrzać do 11 litrów wody w ciągu 

minuty, jednocześnie wydajnie zaopatrując w ciepłą wodę dwa 

punkty poboru. 

Maxi Power WP 11B posiada automatyczny zapłon elektroniczny 

i zasilany jest bateryjnie. Dzięki modulacji mocy i z uwagi na brak 

palnika zapalającego oraz płomyka dyżurnego, urządzenie 

to pracuje dużo oszczędniej niż podgrzewacze konwencjonalne. 

Konstruktorzy podgrzewacza zastosowali w nim rozwiązania 

zapewniające użytkownikowi bezpieczeństwo. Wyposażyli 

WP 11B w elektrodę jonizacyjną, która zapobiega utlenianiu się 

gazu w przypadku braku płomienia, a także w układ kontroli 

spalin wyłączający urządzenie w przypadku nieprawidłowego 

odprowadzania spalin oraz w ogranicznik temperatury zabezpieczający 

wymiennik ciepła przed przegrzaniem. 

Podgrzewacz Maxi Power WP 11B fabrycznie dostosowany jest 

do spalania gazu ziemnego GZ50, jednak można go przezbroić 

na inne rodzaje gazu, w tym na gaz płynny. Marka Junkers 

udziela do pięciu lat gwarancji na urządzenie. 

www.junkers.pl 


13

IS. 

instalacje specjalne 

Zawory 

w instalacjach 

przeciwpożarowych 

Specjalne zawory są w stanie zapewnić odpowiednie ciśnienie wody dostarczanej 

za pomocą instalacji przeciwpożarowej w przypadku pożaru. 

Tym sposobem zwiększa się bezpieczeństwo obiektów budowlanych, 

a dzięki skutecznej akcji gaśniczej minimalizowane są straty w przypadku 

pożaru. 

Mówiąc o przepisach prawa, 

regulujących kwestie związane 

z instalacjami pożarowymi i socjalno-bytowymi, 

należy mieć 

na uwadze przede wszystkim 

ustawę o ochronie przeciwpożarowej, 

która nakazuje stosowanie 

zaworów odcinających 

dopływ wody użytkowej 

w przypadku awarii tak, aby zapewnić 

możliwie jak największe 

ciśnienie wody w instalacji przeciwpożarowej. 

Zgodnie z Rozporządzeniem 

Ministra Spraw Wewnętrznych 

i Administracji z dnia 7 czerwca 

2010 r. w sprawie ochrony 

przeciwpożarowej budynków, 

innych obiektów budowlanych 

i terenów (Dz. U. nr 109, poz. 

719) w § 25 ust. 8 dopuszcza 

się możliwość przyłączania 

do przewodów zasilających 

instalacji wodociągowej przeciwpożarowej 

przyborów sanitarnych, 

pod warunkiem, 

że w przypadku ich uszkodzenia 

nie spowoduje to niekontrolowanego 

wypływu wody 

z instalacji. Z kolei § 25 ust. 9 

mówi, że ewentualny pobór 

wody do celów przeciwpożarowych 

o wymaganych parametrach ciśnienia 

i wydajności powinien być zapewniony 

niezależnie od stanu pracy innych 

systemów bądź urządzeń. 

Należy podkreślić, że wraz z powszechnym 

stosowaniem rur wykonanych 

z tworzyw sztucznych konieczne jest 

ograniczenie negatywnych skutków 

stopienia się tych rur w przypadku wystąpienia 

pożaru. Skutkiem może być 

bowiem obniżenie ciśnienia w instalacji 

hydrantowej, które uniemożliwia skuteczne 

przeprowadzenie akcji gaśniczej. 

FOT. 1. Sterowanie pracą zaworów elektromagnetycznych odbywa się na kilka sposobów. 

Fot.: Danfoss 

14 


instalacje specjalne IS. 

Zawory tradycyjne 

Niejednokrotnie zastosowanie znajdują 

zawory pierwszeństwa, które 

mają na celu utrzymanie parametrów 

wody przeznaczonych do celów ppoż. 

na odpowiednim poziomie. Elementy 

tego typu są montowane za odejściem 

na pion wewnętrznej instalacji ppoż. 

Średnica zaworów zależy od przekroju 

rur instalacji bytowo-gospodarczej. 

Za pomocą zaworu ustawiane jest minimalne 

ciśnienie wymagane w instalacji 

przeciwpożarowej, a do ich właściwej 

pracy nie jest potrzebne źródło zasilania 

w postaci energii elektrycznej. Zatem 

praca odbywa się w sposób niezależny 

od działania innych systemów. 

Podczas pracy w warunkach normalnych 

zawór pierwszeństwa jest otwarty, 

a co najważniejsze, pracuje jako regulator, 

utrzymując ciśnienie w instalacji 

wodociągowej bytowo-gospodarczej 

na stałym poziomie niezależnie od wahań 

parametrów wejściowych. Z kolei 

w przypadku pożaru, jeżeli w wewnętrznej 

instalacji hydrantowej w efekcie 

poboru wody do celów gaśniczych 

nastąpi spadek ciśnienia, zawór pierwszeństwa 

odcina wodę do instalacji wodociągowej 

bytowo-gospodarczej. Tym 

sposobem tylko instalacja hydrantowa 

jest zasilana wodą. Oprócz tego zawór 

zamyka dopływ wody do instalacji 


w przypadku jej uszkodzenia i niekontrolowanego 

wypływu wody. 

Warto również zwrócić uwagę na zawory 

priorytetu, które podczas normalnej 

pracy zapewniają swobodny przepływ 

wody do instalacji wodociągowej bytowo-gospodarczej 

bez regulacji ciśnienia. 

Z kolei na zaworach ograniczonego 

przepływu ustawiana jest maksymalna 

wartość przepływu, po przekroczeniu 

której zawór zamyka się tym samym odcinając 

dopływ wody do instalacji wodociągowej 

bytowo-gospodarczej. 

Zawory tego typu cały czas są otwarte, 

natomiast jeżeli dojdzie do pożaru napięcie 

jest podawane na cewkę elektrozaworu, 

a co za tym idzie, zamyka 

się przepływ wody. 

Zawory normalnie zamknięte (NC) 

znajdują zastosowanie w tzw. suchych 

pionach, które występują w nieogrzewanych 

budynkach lub ich częściach 

(np. na parkingach w centrach handlowych). 

W takim rozwiązaniu zawór 

ma za zadanie napełnienie instalacji 

hydrantowej podczas pożaru. Miejsce 

ich montażu zazwyczaj stanowi oddalona 

studzienka kanalizacyjna. Istotną 

rolę odgrywa dodatkowe zabezpieczenie 

w postaci chociażby zamontowanego 

na zaworze układu ręcznego 

otwierania. Tym sposobem zyskuje się 

otwarcie zaworu również w przypadku 

braku zasilania. Inne zastosowanie zaworu 

normalnie zamkniętego obejmuje 

budynki bez elektrycznego zasilania 

awaryjnego, gdzie zawory są cały czas 

pod napięciem, natomiast w przypadku 

pożaru, odłączenie napięcia powoduje 

zamknięcie zaworu, a co za tym 

Fot.: Honeywell Fot.: Danfoss 

FOT. 2. Zawory elektromagnetyczne 

produkowane są jako normalnie otwarte 

(NO) i normalnie zamknięte (NC). 

idzie, odcięcie dopływu wody użytkowej. 

Chcąc zapewnić dopływ wody 

użytkowej podczas awarii zasilania 

zaleca się zasilanie zaworu za pomocą 

zasilacza UPS. 

Rodzaje zaworów 

elektromagnetycznych 

Zawory normalnie otwarte (NO) znajdują 

zastosowanie w budynkach, w których 

jest zapewniony dostęp do zasilania 

awaryjnego energią elektryczną. 

FOT. 3. Zawory priorytetu DH 300 kontrolują ciśnienie na wlocie do instalacji. Mogą być one 

stosowane wszędzie tam, gdzie istnieje potrzeba utrzymywanie ciśnienia wejściowego na odpowiednim, 

ustalonym poziomie np. przy priorytecie zasilania wewnętrznych instalacji ppoż. 

Zawór pozostaje zamknięty do czasu, kiedy ciśnienie na wejściu osiągnie ustaloną wartość, 

w tym momencie następuje jego otwarcie i jednoczesna redukcja ciśnienia wejściowego. 


15

IS. 

instalacje specjalne 

Fot.: Danfoss 

FOT. 4. Zaleca się aby okresowo 

przeprowadzać kontrolę poprawności 

działania zaworu elektromagnetycznego. 

Specjalne zawory elektromagnetyczne 

zaprojektowano z myślą o pracy w wymagających 

instalacjach, gdzie przewidziano 

przepływy mediów wynoszące 

25–400 m³/h. W urządzeniach tego 

typu uwzględnia się złącze kołnierzowe 

FL: 2 1/2, 3 i 4 oraz przyłącza gwintowane. 

Od zaworów do medium o dużym 

przepływie wymaga się nie tylko bezawaryjnej 

pracy, ale również minimalizowania 

uderzeń hydraulicznych. Istotną 

rolę odgrywa wbudowany filtr układu 

pilotowego. Zawór elektromagnetyczny 

jest w stanie pracować w temperaturze 

otoczenia wynoszącej do 80°C. 

Z kolei ciśnienie różnicowe nie powinno 

przekraczać 10 bar przy maksymalnej 

lepkości medium 50 cSt. Materiał 

uszczelnień stanowi z kolei EPDM i NBR. 

gdy wymaga się aby zawór ponownie 

został otworzony dopiero po ręcznym 

odblokowaniu presostatu. 

Sterowanie zaworem może odbywać 

się również przy użyciu sygnału pochodzącego 

od sterownika instalacji przeciwpożarowej. 

Oprócz tego sterowanie 

pracą elektrozaworu może bazować 

na wyłączniku elektrycznym umieszczonym 

w miejscu, do którego zapewniony 

jest dostęp również w przypadku pożaru 

budynku. 

Należy podkreślić, że zapotrzebowanie 

na energię elektryczną zarówno zaworu 

jak i układu sterowania jest niewielkie, 

a co za tym idzie, zasilanie może odbywać 

się poprzez zasilacz UPS. Tym sposobem 

zyskuje się bezpieczeństwo pracy 

zaworu poprzez ciągłość zasilania. 

O czym warto pamiętać? 

Zaleca się, aby okresowo przeprowadzać 

kontrolę poprawności działania 

zaworu elekromagnetycznego. Czynności 

w tym zakresie wykonywane 

są przy każdym przeglądzie instalacji 

ppoż. Producenci zalecają stosowanie 

filtru siatkowego przed elektrozaworem 

oraz wykonanie obejścia by-pass zaworu 

elektromagnetycznego. Obejście takie 

jest szczególnie przydatne podczas 

prac związanych z konserwacją, gdyż 

PAMIĘTAJ! 

Wraz z powszechnym stosowaniem 

rur wykonanych z tworzyw 

sztucznych konieczne jest ograniczenie 

negatywnych skutków 

stopienia się tych rur w przypadku 

wystąpienia pożaru. Skutkiem 

może być bowiem obniżenie ciśnienia 

w instalacji hydrantowej, 

które uniemożliwia skuteczne 

przeprowadzenie akcji gaśniczej. 

nie jest wówczas wymagane wyłączenie 

instalacji z ruchu. Presostat zazwyczaj 

montuje się przy pomocy przyłącza 

tłumiącego, które zabezpiecza mieszek 

presostatu przed skokami ciśnienia 

w instalacji. 

Pamiętać należy, aby zawory elektromagnetyczne 

były montowane z cewką 

skierowaną do góry. Tym sposobem 

wyeliminowane jest zjawisko odkładania 

się zanieczyszczeń w tulei zwory. 

Sterowanie przez system 

zewnętrzny 

Dostępne na rynku centrale sterujące 

pracą systemów wykrywania i sygnalizacji 

pożaru pozwalają na objęcie ochroną 

zarówno budynków mieszkalnych, jak 

Fot.: Honeywell 

Sterowanie zaworami 

elektromagnetycznymi 

Sterowanie pracą zaworów elektromagnetycznych 

odbywa się na kilka 

sposobów. Stąd też niejednokrotnie 

w tym celu zastosowanie znajdują 

presostaty, które odpowiedzialne 

są za pomiar ciśnienia w instalacji hydrantowej. 

Do zamknięcia zaworu dochodzi 

w sposób automatyczny wraz 

z wykryciem spadku ciśnienia w instalacji 

przeciwpożarowej. Warto podkreślić, 

że w praktyce zastosowanie 

znajdują presostaty z automatycznym 

przełączaniem styków lub z blokadą 

FOT. 5. Zawory elektromagnetyczne MV 300 są głównie stosowane jako zawory odcinające 

np. w instalacjach tryskaczowych. Zawory te są sterowane przez wbudowany zawór elektromagnetyczny. 

16 


instalacje specjalne IS. 

FOT. 6. Zawory pierwszeństwa montowane są w instalacjach przeciwpożarowych 

w celu automatycznego odcięcia instalacji socjalno-bytowej w przypadku spadku 

ciśnienia wody w instalacji przeciwpożarowej. Zawory pierwszeństwa VV 300 

są kombinacją regulatora ciśnienia i zaworu priorytetu. Są stosowane do zapewnienia 

pierwszeństwa zaopatrzenia w wodę pitną szczególnie ważnych fragmentów 

sieci. Pozostałe fragmenty sieci są zasilane dopiero, gdy występuje odpowiednia ilość 

wody. Ponadto zawory VV300 regulują ciśnienie wyjściowe zabezpieczając instalację 

po stronie wylotowej przed przekroczeniem zadanego ciśnienia. 

Fot.: Honeywell 

i obiektów przemysłowych niezależnie 

od ich wielkości. W wielu instalacjach 

tego typu dodatkowe sygnały generowane 

przez centrale sterują pracą 

elektromagnetycznych zaworów odcinających. 

Warto podkreślić, że bardziej 

zaawansowane centrale przystosowane 

są do współpracy z systemami inteligentnych 

budynków. Funkcjonalność 

centrali pozwala na sterowanie pracą 

urządzeń zewnętrznych, takich jak bramy 

pożarowe czy też klapy oddymiające. 

Interesujące jest, że w przypadku 

systemów adresowalnych miejsce wystąpienia 

pożaru może być bardzo dokładnie 

zidentyfikowane z dokładnością 

do jednego czujnika. W przypadku wystąpienia 

alarmu centralka ma również 

za zadanie uruchomienie sygnalizacji 

oraz wyjść przekaźnikowych wewnątrz 

centrali. Niektóre urządzenia mogą być 

łączone z innymi centralkami, dzięki czemu 

zyskuje się możliwość rozbudowy 

systemu. Na rynku nabyć można modele 

central, które przekazują informacje 

do zewnętrznych stacji monitoringu. 

Ważna cecha dostępnych na rynku 

central to również maksymalnie uproszczona 

konstrukcja. W większości modeli 

zastosowanie znajdują akumulatory, 

które pozwalają na pracę w przypadku 

braku zasilania. Oprócz tego we wnętrzu 

umieszczona jest płyta główna oraz 

transformator sieciowy. 

Dobierając centralę pamiętać należy 

o możliwości współpracy z urządzeniami 

zewnętrznymi. Są to nie tylko zawory odcinające, 

ale również czujniki: pożarowe 

U W A G A ! 

W celu zapewnienia nieprzerwanej 

poprawności działania zaworu 

elektromagnetycznego, oprócz 

okresowych kontroli, zaleca się 

również stosowanie filtru siatkowego 

przed elektrozaworem 

oraz wykonanie obejścia by-pass 

zaworu elektromagnetycznego. 

Obejście takie jest szczególnie 

przydatne podczas prac związanych 

z konserwacją, gdyż nie jest 

wówczas wymagane wyłączenie 

instalacji z ruchu. 

optyczne i jonizacyjne dymu, nadmiarowo-różniczkowe 

ciepła, optyczno-temperaturowe, 

płomienia, temperaturowo- 

-płomieniowe, a także iskrobezpieczne. 

Z centralką współpracują również ręczne 

przyciski ostrzegające (wnętrzowe i zewnętrzne). 

Nie mniej istotne pozostają 

sygnalizatory akustyczne. 

Podsumowanie 

Przepisy o ochronie przeciwpożarowej 

w sposób jednoznaczny określają 

konieczność stosowania zaworów odcinających 

dopływ wody użytkowej 

w przypadku pożaru. Ważne jest bowiem 

zapewnienie odpowiedniego ciśnienia 

wody w instalacji przeciwpożarowej. 

Zawory tradycyjne mogą przybrać 

postać urządzeń regulujących ciśnienie 

poprzez utrzymanie ciśnienia w instalacji 


na stałym poziomie niezależnie od wahań 

ciśnienia wejściowego. Jeżeli dojdzie 

do pożaru, a w wewnętrznej instalacji 

hydrantowej w efekcie poboru wody 

do celów gaśniczych nastąpi spadek 

ciśnienia, to zawór pierwszeństwa odcina 

wodę do instalacji wodociągowej 

bytowo-gospodarczej. Niejednokrotnie 

zastosowanie znajdują zawory, które 

w czasie normalnej pracy zapewniają 

swobodny przepływ wody do instalacji 


bez regulacji ciśnienia. Zawory ograniczonego 

przepływu pozwalają na ustawienie 

maksymalnej wartości przepływu 

po przekroczeniu, którego zawór 

zamyka się, tym samym odcinając dopływ 

wody do instalacji wodociągowej 

bytowo-gospodarczej. 

Osobną grupę stanowią zawory elektromagnetyczne, 

które są zamykane 

lub otwierane za pomocą energii elektrycznej. 

Zawory tego typu mogą być 

sterowane za pomocą wyłącznika elektrycznego, 

presostatu lub przy użyciu 

odpowiedniego sygnału generowanego 

przez centrale elektronicznych systemów 

wykrywania i sygnalizacji pożaru. 

Damian Żabicki 

Literatura: 

1. Materiały informacyjne firm Danfoss 

i Honeywell. 


17

I. 

instalacje 

Elektryczne 

podgrzewacze wody 

Podgrzewacz ciepłej wody użytkowej to urządzenie stosowane w instalacji 

wodnej jako rozpowszechniony sposób przygotowywania ciepłej 

wody użytkowej. 

Przepływowy podgrzewacz 

wody stanowi urządzenie przeznaczone 

do przygotowania ciepłej 

wody, która przepływa przez 

podgrzewacz. Z kolei pojemnościowy 

podgrzewacz wody lub 

bojler (ang. boil - wrzeć, boiler 

- kocioł parowy) to zbiornik ciepłej 

wody użytkowej. Głównym 

elementem w takim rozwiązaniu 

Fot.: BSH 

FOT. 1. W oferowanych na rynku przepływowych 

podgrzewaczach wody stawia 

się na precyzyjne ustawianie temperatury. 

jest zasobnik ciepłej wody, wyposażony 

standardowo w wyjścia instalacji rurowych: 

odprowadzającej ciepłą wodę 

oraz instalacji zamkniętego przebiegu 

połączonej z systemem podgrzewania 

i zaworem bezpieczeństwa. O wyborze 

konkretnego rozwiązania decydują 

preferencje użytkowników instalacji 

wodnej, zapotrzebowanie na c.w.u. oraz 

możliwości instalacyjne. 

Podgrzewacze przepływowe 

W oferowanych na rynku przepływowych 

podgrzewaczach wody stawia się 

na precyzyjne ustawianie temperatury. 

Tym sposobem temperatura wody jest 

wybierana z dokładnością do 0,5°C, 

a informacja o nastawie jest dostępna 

na wyświetlaczu. Do pamięci urządzenia 

można wprowadzić dwie dowolne 

wartości temperatury, które przywołuje 

się jednym dotknięciem. Istnieje możliwość 

zaprogramowania tzw. oszczędnego 

wypływu ciepłej wody oraz 

maksymalnej bezpiecznej temperatury 

wody w celu ochrony przed poparzeniem. 

Podgrzewacze przepływowe 

są w stanie współpracować z pilotem 

zdalnego sterowania zarówno przewodowym, 

jak i bezprzewodowym, dzięki 

czemu zyskuje się sterowanie podgrzewaczem 

z innego pomieszczenia. 

Sterowanie mobilne 

podgrzewaczami przepływowymi 

Nowoczesne urządzenia, systemy 

i instalacje, które pracują w budynkach 

mieszkalnych i obiektach użyteczności 

publicznej nie obejdą bez sterowania 

za pomocą urządzeń mobilnych. 

Z możliwości w tym zakresie skorzystać 

można również w odniesieniu do przepływowych 

podgrzewaczy wody. Dzięki 

takiej technologii zyskuje się nie tylko 

korzyści w zakresie komfortowego 

sterowania ciepłą wodą, ale również 

dostęp do przejrzystych informacji dotyczących 

wskaźników zużycia wody 

i energii. Wszystkie podgrzewacze przepływowe 

w budynku mogą być intuicyjnie 

sterowane za pomocą tabletu 

dotykowego. Krótki rzut okiem na ekran 

wystarczy, aby sprawdzić parametry 

takie jak czas używania wody, ilość zużytej 

wody, ilość pobranej energii oraz 

koszt podgrzania wody w wybranym 

okresie. W typowej aplikacji tego typu 

wymiana danych bazuje na zintegrowanym 

serwerze z kontrolerem WLAN 

i module radiowym stanowiącym połączenie 

pomiędzy aplikacją sterującą 

a podgrzewaczem. W razie potrzeby 

zastosować można moduł sterowany 

radiowo przeznaczony do włączenia 

do systemu kolejnych podgrzewaczy. 

Z kolei aplikacja sterująca służy do komfortowego 

sterowania temperaturą. 

Podgrzewacze pojemnościowe 

W nowoczesnych podgrzewaczach 

pojemnościowych przewiduje się elektroniczną 

regulację z wielofunkcyjnym 

wyświetlaczem LCD. Ułatwia on odczytywanie 

informacji oraz umożliwia na- 

18 


instalacje I. 

stawianie podstawowych parametrów 

pracy urządzenia, takich jak wybrana 

temperatura wody, ograniczenie temperatury 

wody, nastawianie trybów 

pracy (grzałka zał./wył., szybkie nagrzewanie) 

czy też informacja o ilości 

ciepłej wody użytkowej pozostającej 

do dyspozycji w przeliczaniu na litry 

wody o temperaturze 40°C. Za pomocą 

wyświetlacza użytkownik jest informowany 

o ilości energii elektrycznej, 

wyrażonej w kWh, która jest potrzebna 

do podgrzania i utrzymywania zadanej 

temperatury c.w.u. Do dyspozycji użytkowników 

pozostaje również wskaźnik 

zakamieniania oraz wskazania usterek 

i zalecenia serwisowe. 

Oszczędność energii 

w podgrzewaczach 

pojemnościowych 

W kontekście oszczędności energii 

warto wspomnieć o podgrzewaczach 

z układami grzejnymi przystosowanymi 

do eksploatacji w II taryfie energetycznej. 

Oprócz tego warto wspomnieć 

o konstrukcji urządzenia pozwalającej 

na sposób napełniania wykorzystujący 

ciepłą wodę użytkową w ilości równej 

pojemności zasobnika bez spadku 

temperatury. Ciepła woda użytkowa 

nie miesza się z wpływającą do zasobnika 

wodą zimną. W nowoczesnych 

FOT. 2. W nowoczesnych podgrzewaczach 

pojemnościowych istotną rolę 

odgrywają rozwiązania pozwalające na 

oszczędność energii. 

Fot.: NIBE-BIAWAR 

FOT. 3. Nie mniej ważna jest estetyka podgrzewaczy. 

podgrzewaczach pojemnościowych 

szczególną uwagę zwraca się na dobre 

właściwości o charakterze izolacyjnym 

zbiornika. W niektórych modelach wybrać 

można pomiędzy programami 

kąpielowymi, takimi jak uodporniające 

na przeziębienie, odświeżające czy też 

poprawiające krążenie krwi. Dla skrócenia 

czasu oczekiwania na ciepłą wodę 

zastosowanie znajduje konstrukcja bazująca 

na dwóch niezależnych zasobnikach, 

a więc woda ciepła jest oddzielana 

od zimnej. Producenci podają, że zastosowanie 

takiego rozwiązania skraca czas 

potrzebny do podgrzania wody w objętości 

wystarczającej na 1 prysznic o 60%. 

Przydatne rozwiązanie stanowi funkcja 

pozwalająca na zapisywanie w pamięci 

sterownika bojlera czasu, w którym 

używano ciepłej wody, po czym jest 

ona tak przygotowana, aby woda była 

dostępna w czasie i ilości w jakiej zwykle 

jest potrzebna. Przez resztę czasu 

urządzenie utrzymuje jedynie niezbędną 

rezerwę ciepłej wody. Oprócz tego 

użytkownik może skorzystać z ustawień 

standardowych, zegara sterującego 

i urlopowego. W tym ostatnim trybie 

podgrzewacz może być tak zaprogramowany, 

aby załączył się określonego 

dnia i odpowiedniej godzinie. Z kolei 

używając pracy w trybie zegara sterującego 

urządzenie pracuje tylko w określonych 

godzinach, np. wieczorem czy 

też w czasie obowiązywania tańszej taryfy 

energetycznej. 

Fot.: Kospel 

Dla trwałości i niezawodności 

podgrzewaczy 

pojemnościowych 

Nie ma wątpliwości co do tego, że osadzający 

się na dnie zbiornika osad tworzy 

warstwę o niskiej przewodności 

cieplnej. W efekcie woda jest izolowana 

od podgrzewającej jej energii, a więc 

zmniejsza się przepływ ciepła, a to z kolei 

powoduje wzrost temperatury dna 

przy spadku temperatury wody. Skraca 

się więc nie tylko okres eksploatacji podgrzewacza, 

ale również systematycznie 

zmniejszana jest jego sprawność. Dąże- 

Fot.: BSH 

FOT. 4. Do pamięci urządzenia można 

wprowadzić dwie dowolne wartości 

temperatury, które przywołuje się jednym 

dotknięciem. 


19

I. 

instalacje 

FOT. 5. Nabyć można modele z automatyczną 

detekcją zbliżenia rąk. 


niem projektantów podgrzewaczy jest 

zatem ograniczenie tego zjawiska. 

Warto zwrócić uwagę na system, który 

zapobiega odkładaniu się osadu 

w zbiorniku przy pomocy strumienia 

wody wypływającej ze specjalnej dyszy 

na końcu rurki doprowadzającej wodę 

na dno podgrzewacza. Wypływający 

z dyszy spiralny strumień wody o znacznej 

prędkości, uderzając w dno zbiornika, 

powoduje silne wzburzanie się osadu. 

Zwraca się uwagę, że efekt spiralny 

zapewnia lepsze mieszanie kolumny 

wody, a więc zapobiega jej uwarstwieniu. 

Oprócz tego woda w zbiorniku nie 

układa się w warstwy o różnej temperaturze, 

gdy często pobierana jest 

niewielka ilość wody. Ciecz w górnej 

części zbiornika ma najwyższą temperaturę. 

To właśnie tym niedogodnościom 

ma zapobiegać efekt spiralny. 

Dla zapewnienia trwałości urządzenia 

płaszcze grzewcze wody użytkowej 

naciągane są epidianem (żywicą), 

która jest elastyczna i nie pęka, a więc 

gwarantuje ochronę przed korozją. Nie 

mniej ważne pozostaje przy tym aktywne 

zabezpieczenie bojlera przed korozją 

uzyskane w efekcie zastosowania bezobsługowej 

anody ochronnej. W niektórych 

rozwiązaniach dla zapewnienia 

ochrony antykorozyjnej przewiduje się 

nie tylko anodę w górnej części zbiornika, 

ale również izolowaną kryzę oraz 

rezystor umieszczony pomiędzy kołnierzem 

grzewczym a zbiornikiem wewnętrznym. 

Z kolei z zewnątrz zbiorniki 

pokrywane są idealnie gładką emalią. 

PAMIĘTAJ! 

Określenie poziomu zużycia ciepłej 

wody nie jest łatwe. Może 

ono bowiem wynosić, przy niskim 

zapotrzebowaniu, od 20 litrów 

na dzień, zaś przy wysokim zapotrzebowaniu, 

od 40 do 80 litrów. 

Dokładne zużycie zależne jest 

od konkretnych upodobań użytkowników 

instalacji. Przyjmuje się 

wobec tego, że średnie zapotrzebowanie 

na ciepłą wodę o temperaturze 

45°C w gospodarstwie 

domowym, wynosi 30 litrów na 

osobę w ciągu dnia. 

Interesujące rozwiązania w pojemnościowych 

podgrzewaczach wody przewidziano 

z myślą o instalatorach. Przede 

wszystkim zwraca się uwagę na rozwiązania 

konstrukcyjne podgrzewaczy 

pozwalające na montaż przy niewielkiej 

ilości przestrzeni. W jaki sposób? 

Otóż dzięki centralnemu zamocowaniu 

od przodu, odchylanej ramie, zmniejszonym 

rozmiarom obudowy tylnej 

oraz giętkim przewodom przyłączeniowym. 

Szerokość niektórych podgrzewa- 

Fot.: Kospel 

20 


instalacje I. 

czy pojemnościowych została zmniejszona 

do 36 cm. 

Jak wybrać podgrzewacz? 

Chcąc zastosować podgrzewacz elektryczny 

warto w pierwszej kolejności 

określić zapotrzebowanie na ciepłą 

wodę użytkową. Jeżeli jest to zaledwie 

kilka litrów na minutę dla jednego 

kranu warto zastosować podgrzewacz 

przepływowy zasilany napięciem 400 V. 

Jeżeli użytkownik dysponuje zasilaniem 

o napięciu 230 V lub zapotrzebowanie 

na wodę jest większe można zastosować 

podgrzewacz pojemnościowy. 

Jeżeli szczególną uwagę zwraca się 

na niskie koszty podgrzania wody 

warto rozważyć, rzecz jasna jeżeli 

budynek dysponuje przyłączem gazowym, 

urządzenie zasilane gazem 

ziemnym. W przypadku mniejszego 

zapotrzebowania na wodę wystarczy 

FOT. 7. Ogrzewacze przepływowe podgrzewają tylko tą wodę, która przepływa przez 

urządzenie. 

Fot.: Kospel 

FOT. 6. Chcąc zastosować podgrzewacz 

elektryczny warto w pierwszej 

kolejności określić zapotrzebowanie na 

ciepłą wodę użytkową. 

Fot.: BSH 

podgrzewacz przepływowy lub piec 

dwufunkcyjny. Z kolei gdy wody ma być 

więcej, dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie 

zasobnika podgrzewanego, 

w którym woda jest podgrzewana 

za pomocą kotła na gaz ziemny. 

Warto podkreślić, że określenie poziomu 

zużycia ciepłej wody nie jest łatwe. 

Może ono bowiem wynosić, przy 

niskim zapotrzebowaniu, od 20 litrów 

na dzień, zaś przy wysokim zapotrzebowaniu, 

od 40 do 80 litrów. Dokładne 

zużycie zależne jest od konkretnych 

upodobań użytkowników instalacji. 

Przyjmuje się wobec tego, że średnie 

zapotrzebowanie na ciepłą wodę 

o temperaturze 45°C w gospodarstwie 

domowym, wynosi 30 litrów na osobę 

w ciągu dnia. 

FOT. 8. W niektórych modelach 

wybrać można pomiędzy programami 

kąpielowymi, takimi jak uodporniające 

na przeziębienie, odświeżające czy też 

poprawiające krążenie krwi. 


Podsumowanie 

Należy odróżnić podgrzewacze pojemnościowe 

od przepływowych. W podgrzewaczu 

pojemnościowym odpowiednia 

temperatura wody uzyskana 

jest w zbiorniku. W ramach podgrzewaczy 

pojemnościowych nabyć możemy 

urządzenia ciśnieniowe i bezciśnieniowe. 

Ogrzewacze o charakterze 

ciśnieniowym, znajdują zastosowanie 

przede wszystkim w systemach centralnego 

zaopatrywania w c.w.u. Dzięki 

nim jest zapewniony stały dostęp wody 

o wymaganej temperaturze w każdym 

punkcie poboru. Modele bezciśnieniowe 

instalowane są powyżej punktu poboru 

wody. 

Ogrzewacze przepływowe podgrzewają 

tylko tą wodę, która przepływa 

przez urządzenie. Należy pamiętać, 

że podgrzewacze przepływowe dostępne 

są jako modele jedno- oraz wielopunktowe. 

Wersje jednopunktowe, 

które obsługują jeden kran, najczęściej 

instalowane są w pobliżu zlewozmywaka 

lub umywalki. Stąd też w niektórych 

wersjach, przewiduje się wylewkę, baterię 

lub rączkę natrysku. Modele wielopunktowe 

są w stanie obsłużyć kilka 

punktów poboru wody. 

Inny podział obejmuje modele nadumywalkowe 

i podumywalkowe. Na 

rynku dostępne są również ogrzewacze 

prysznicowe. 



21

O. 

ogrzewanie 

Gruntowe pompy ciepła 

coraz bardziej efektywne 

Rynek gruntowych pomp ciepła rozwija się niezwykle dynamicznie. 

Również polskich inwestorów przekonuje wizja darmowej energii pochodzącej 

z gruntu i niezależnej od warunków zewnętrznych. Nowoczesne 

układy sterowania, zastosowanie innowacyjnych technologii 

w zakresie projektowania poszczególnych elementów konstrukcyjnych 

oraz coraz szersze funkcje to tylko niektóre z nowinek ogłaszanych przez 

producentów. 

Fot.: DANFOSS 

FOT. 1. Funkcja skraplacza może być 

zrealizowana przez asymetryczny mikro- 

-płytowy wymiennik (na zdjęciu na dole 

po prawej). 

Działanie gruntowych pomp 

ciepła opiera się na naturalnych 

właściwościach tzw. dolnego 

źródła, czyli gruntu. Niezależnie 

od pory roku, warunków oraz temperatury 

zewnętrznej ok. 1,5 m pod powierzchnią 

gruntu utrzymuje się stała 

temperatura (8‐12°C), dodatkowo dolne 

źródło charakteryzuje się bardzo 

dobrymi parametrami eksploatacyjnymi. 

Jeśli system zostanie odpowiednio 

zaprojektowany i zwymiarowany, 

układ będzie działał z najwyższą 

sprawnością nawet przy temperaturze 

zewnętrznej spadającej do -20°C. Producenci 

pomp gruntowych proponują 

nowe rozwiązania służące osiągnięciu 

jak najwyższej wydajności przy jednoczesnym 

minimalnym zużyciu energii. 

Zwiększenie wydajności urządzenia 

możliwe jest dzięki zastosowaniu m.in. 

asymetrycznego wymiennika ciepła, 

elektronicznego zaworu rozprężnego 

oraz elektronicznych pomp obiegowych. 

Do tego dochodzą zaawansowane 

rozwiązania w zakresie sterowania 

urządzeniem. 

Nowoczesna sprężarka 

Układ chłodniczy pompy często nazywany 

jest „sercem” urządzenia, dlatego 

też uwaga producentów skupiła 

się także na usprawnieniu pracy tego 

elementu. W niektórych modelach 

gruntowych pomp ciepła zastosowano 

specjalną sprężarkę spiralną, 

umożliwiającą osiągnięcie wysokich 

temperatur skraplania przy niskich 

temperaturach parowania. Jeden 

z producentów opatentował zaś 

uszczelnienie w kierunku osiowym 

spirali (tzw. tip seal technology), która 

zapewnia wysoką sprawność wolumetryczną 

odpowiadającą za wysoki 

współczynnik efektywności COP 

w zmieniających się warunkach pracy. 

Poruszając temat nowoczesnych sprężarek, 

nie można zapomnieć również 

o bezołowiowych łożyskach polimerowych 

zapewniających wysokie osiągi 

pracy przy różnych obciążeniach. Warto 

zwrócić uwagę także na asymetryczny 

mikro-płytowy wymiennik, który 

może realizować funkcję skraplania 

(MPHE – Micro Plate Heat Exchanger) – 

jego asymetryczna forma, mikrokanały 

oraz porowata struktura poprawiają 

przepływ i wymianę ciepła. 

Nowością o dużym potencjale jest 

z pewnością technologia inwerterowa. 

Zastosowanie inwertorowo sterowanych 

sprężarek oznacza dostosowanie 

parametrów pracy do aktualnego 

zapotrzebowania na ciepło, skrócenie 

czasu rozruchu systemu, osiągnięcie 

optymalnej temperatury w krótszym 

czasie oraz mniejsze zużycie energii. 

22 


ogrzewanie O. 

(Zdalne) sterowanie 

Za poziom zużycia energii oraz parametry 

pracy urządzenia odpowiada m.in. 

sterownik. Zastosowany w urządzeniach 

jednego z producentów algorytm 

powoduje kontrolowane opóźnienie 

włączenia sprężarki przy niedopuszczeniu 

do spadku komfortu odczuwanego 

przez użytkowników, co stanowi o wiele 

bardziej efektywne rozwiązanie niż 

sterowanie oparte jedynie na analizie 

temperatury i warunków zewnętrznych. 

Oznacza to zmniejszenie ilości włączeń 

i wyłączeń sprężarki i – tym samym – 

mniejsze zużycie energii (a jednocześnie 

przedłużenie żywotności sprężarki). 

Zaawansowane sterowniki pozwalają 

ponadto na sterowanie kilkoma, nawet 

dziewięcioma, obiegami grzewczymi/ 

chłodniczymi, urządzenie może także 

współpracować z istniejącymi układami 

grzewczymi, jak również pracować 

w kaskadzie o dużej mocy (poza tym 

połączenie kilku pomp ciepła w kaskadę 

ze źródłem szczytowym umożliwia 

zestopniowanie mocy, które podnosi 

sprawność całego układu i zwiększa 

bezpieczeństwo). Oprócz tego gruntową 

pompę ciepła można oczywiście 

zintegrować z systemami zarządzania 

budynkiem. 

Najnowsze modele pomp ciepła często 

wyróżnia też możliwość monitorowania 

pracy z dowolnego urządzenia 

mobilnego podłączonego do internetu, 

z telefonu komórkowego (zarówno 

z systemem Android, jak i z iPho ne’a), 

tabletu lub komputera. Dotyczy to również 

sterowania urządzeniem. Właściciel 

może obniżyć temperaturę panującą 

CIEKAWE! 

Rozwiązaniem o dużym potencjale 

jest technologia inwerterowa. 

Zastosowanie inwertorowo sterowanych 

sprężarek oznacza dostosowanie 

parametrów pracy do 

aktualnego zapotrzebowania na 

ciepło, skrócenie czasu rozruchu 

systemu, osiągnięcie optymalnej 

temperatury w krótszym czasie 

oraz mniejsze zużycie energii. 

we wnętrzu budynku w przypadku nagłego 

wyjazdu lub podwyższyć ją przed 

powrotem do domu, a także sprawdzić, 

czy instalacja działa prawidłowo. W razie 

usterki na naszą pocztę mailową lub telefon 

komórkowy wysłana zostanie odpowiednia 

informacja, poinformowany 

może być również serwis. Co więcej, 

niektóre tego typu systemy pozwalają 

na monitorowanie kilku punktów jednocześnie, 

np. także domku letniskowego. 

Podłączenie do stałego łącza internetowego 

sprawia, że z korzystaniem 

z systemu nie wiążą się żadne dodatkowe 

koszty. 

C.o. i c.w.u. 

Coraz większe jest zainteresowanie 

urządzeniami realizującymi jednocześnie 

funkcję c.o., jak i podgrzewającymi 

wodę użytkową, czyli pompami kompaktowymi. 

Wydajność grzewcza od 4 

do ok. 16 kW oraz różne rozmiary zintegrowanych 

zbiorników c.w.u. (najczęściej 

160 l, jednak na rynku pojawiły 

się również zbiorniki o pojemności 

220‐300 l) sprawiają, że tego rodzaju 

urządzenia odpowiadają na potrzeby 

cieplne standardowego domu mieszkalnego. 

Niewielka pompa zasila kilka 

punktów poboru wody jednocześnie, 

zapewniając utrzymanie jej stałej 

temperatury (ok. 65°C). W razie potrzeby 

awaryjnego lub dodatkowego 

dogrzania wody możemy natomiast 

użyć grzałki elektrycznej, w którą wyposażone 

są niektóre modele. 

Pompa + kocioł 

Urządzenia typu „dwa w jednym” to także 

gruntowe pompy ciepła połączone 

z kotłem gazowym, czyli gazowe, 

adsorpcyjne pompy ciepła, bazujące 

na cieple z natury, a jednocześnie – 

na zaletach ogrzewania gazem. Według 

producentów takie rozwiązanie 

pozwala na obniżenie zużycia gazu 

o 25% w porównaniu do standardowej 

techniki kondensacyjnej oraz zwiększenie 

sprawności rocznej o 134%. Pompa 

wypełnia zapotrzebowanie cieplne budynku, 

natomiast w fazie desorpcyjnej 

jest wspomagana przez zintegrowany 

kocioł kondensacyjny pokrywający fazy 

wyższego zapotrzebowania. 


FOT. 2. Pompy ciepła to coraz częściej inteligentne 

urządzenia, których pracą możemy sterować 

za pomocą specjalnych paneli, a nawet 

smartfona z dostępem do internetu. 

Fot.: SOFATH 

FOT. 3. Do podgrzewania wody użytkowej 

wykorzystamy zbiornik c.w.u. lub jedno urządzenie 

- pompę kompaktową. 


23

O. 

ogrzewanie 

Fot.: STIEBEL ELTRON 

FOT. 4. Gruntowa pompa ciepła to energooszczędne źródło energii bazujące na naturalnych właściwościach gruntu. 

Rafał Magiera 

ekspert pomp ciepła Sofath 

z d a n i e m 

E K S P E R T A 

Błędy przy projektowaniu 

i wykonawstwie gruntowych 

pomp ciepła 

Pompy ciepła, jako urządzenia grzewcze, 

zapewniają komfort cieplny przy 

małych kosztach i minimalnym zaangażowaniu 

ze strony użytkownika 

podczas ich eksploatacji. Podstawowym 

warunkiem zadowolenia klienta 

podczas użytkowania pomp ciepła 

jest jej prawidłowe i efektywne działanie. 

To zaś można zapewnić jedynie 

w wyniku prawidłowego doboru urządzenia, 

doboru i wykonania wymiennika 

dolnego źródła oraz poprawnego 

wykonania instalacji grzewczej 

w budynku. 

Częstym błędem, powstającym już 

na etapie ofertowania urządzenia, 

jest nieprawidłowe oszacowanie 

strat ciepła w budynku. W przypadku 

niedoszacowania, prowadzi 

to do nadmiernego eksploatowania 

pompy ciepła oraz dolnego źródła, 

co powoduje brak komfortu cieplnego 

i wzrost kosztów energii elektrycznej 

potrzebnej do zasilania 

urządzenia. 

Kolejną nieprawidłowością jest błędne 

wykonanie wymiennika dolnego 

źródła, który jeśli jest zbyt mały, 

w porównaniu do wydajności samej 

pompy ciepła, szybko ulega wyeksploatowaniu 

i powoduje zwiększone 

koszty użytkowania instalacji. Również 

instalacja grzewcza w budynku 

wymaga od instalatora wiedzy i doświadczenia, 

aby nie powodowała 

nieprawidłowości działania układu, 

pomimo odpowiednio dobranych 

i wykonanych: dolnego źródła oraz 

pompy ciepła. 

Możliwość popełnienia wielu błędów 

i pomyłek powoduje, że w przypadku 

instalacji pomp ciepła nie ma miejsca 

na przypadkowe działanie czy 

zgrubne szacowanie wartości. 

Co jeszcze? 

Podgrzewanie wody użytkowej 

to jednak nie jedyna dodatkowa 

funkcja oferowana przez producentów 

gruntowych pomp ciepła. Dzięki 

wykorzystaniu specjalnego modułu 

wentylacyjnego urządzenie przejmuje 

zadanie wentylowania obiektu, także 

z energooszczędnym odzyskiem ciepła. 

Za pomocą tego samego sterownika 

może się także odbywać podgrzewanie 

wody w basenie oraz sterowanie 

systemem solarnym. 

Coraz popularniejsze jest także wykorzystanie 

pompy do schładzania obiektu, 

dzięki czemu zastępuje ona układ 

klimatyzacyjny. Chłodzenie może odbywać 

się na sposób naturalny, czyli 

pasywny, lub aktywny. Chłodzenie 

naturalne opiera się na różnicy temperatur 

pomiędzy dolnym i górnym 

źródłem ciepła, a proces jest tym skuteczniejszy, 

im ta różnica jest większa, 

tzn. szczególnie na początku sezonu 

letniego. Kiedy różnica temperatur maleje, 

można włączyć chłodzenie aktywne, 

realizowane za pomocą sprężarki. 

Oznacza to większe zużycie energii, ale 

też większy komfort w czasie upałów. 

Zasobnik lodowy 

Innowacyjnym rozwiązaniem, które 

stopniowo powinni wprowadzać także 

polscy producenci, jest wykorzystanie 

24 


ogrzewanie O. 

ciepła z zasobnika energii, tzw. zasobnika 

lodu jako dolne źródło ciepła dla 

pompy gruntowej. W przypadku pompy 

ciepła o mocy grzewczej do 17 kW 

układ będzie oparty o swego rodzaju 

„dzwon” betonowy częściowo wypełniony 

wodą oraz zakopany w gruncie 

na głębokości ok. 4 m i zaledwie kilka 

metrów od budynku. W zbiorniku, 

przy jego ściankach zanurzona jest 

wężownica regenerująca wymiennik 

ciepła. Przez wężownicę przepływa niezamarzający 

czynnik odpowiadający 

za transport energii pozyskiwanej z powietrznego 

absorbera solarnego, czyli 

w rzeczywistości kolektora słonecznego 

bez przykrycia, z rurami z tworzywa 

sztucznego montowanymi na elewacji 

lub dachu. Układ wykorzystuje więc 

różne źródła ciepła – powietrze atmosferyczne, 

promieniowanie słoneczne 

oraz ciepło gruntu, jednak jako akumulator 

źródła pierwotnego służy zbiornik 

zasobnika lodowego – pompa ciepła 

stopniowo pobiera energię z zasobnika, 

także w momencie, gdy temperatura 

FOT. 5. Niewielkie rozmiary pomp 

oraz estetyczne wykończenie sprawiają, 

że pompę zamontować można także 

w kuchni lub łazience. 

wody jest niższa niż 0°C (zmiana skupienia 

wody uwalnia dalszą ilość energii). 

Sterownik zarządzający systemem decyduje, 

czy pompa ciepła będzie pobierać 

energię z kolektorów, czy z zasobnika 

lodowego. 

Buderus Pompy-175x116,5 FachowyInstalator 14-05-19 21:18 Strona 1 

Fot.: VIESSMANN 

Istotna jest również głośność systemu, 

tym bardziej, że w sezonie zimowym 

gruntowa pompa ciepła pracuje nawet 

kilkanaście godzin na dobę. Poszczególne 

elementy urządzeń zostały tak 

zaprojektowane, aby zminimalizować 

poziom drgań pochodzący ze sprężarki 

oraz natężenia dźwięku emitowanego 

przez układ chłodniczy. Zastosowanie 

znajdują tu przede wszystkim gumowe 

tłumiki wibracji, dzięki którym ograniczone 

jest przenoszenie drgań na podłoże. 

Dzięki temu natężenie dźwięku 

wytwarzanego przez pompę nie będzie 

większe niż 43 dB, a urządzenie z powodzeniem 

zamontujemy w dowolnym 

pomieszczeniu, np. w kuchni. Swoim 

wyglądem nie będzie ono odbiegać 

od żadnego ze sprzętów gospodarstwa 

domowego. 

Iwona Bortniczuk 

Na podstawie materiałów firm: 

Danfoss, Nibe-Biawar, Viessmann 

oraz artykułu „Ogrzewanie lodem” 

Dawida Pantery 

REKLAMA 

Ziemia, woda i powietrze – to natura, 

w której tkwią nieograniczone zasoby 

darmowej energii. Dzięki pompom 

ciepła marki Buderus możesz 

wykorzystać tę energię 

do ogrzewania Twojego domu 

i to prawe bezpłatnie, bo aż do 80% 

energii funduje natura! W ten sposób 

odczuwalnie ograniczasz swoje 

bieżące wydatki. 

W naszej ofercie z pewnością 

znajdziesz rozwiązanie na miarę 

Twoich potrzeb. 

Chętnie doradzimy w dokonaniu 

właściwego wyboru. 

Czerp siłę z natury – 

z pompami ciepła marki Buderus 

Robert Bosch Sp. z o.o., 

ul. Jutrzenki 105, 02-231 Warszawa, 

Infolinia Buderus 801 777 801, 

www.buderus.pl 

Firma Robert Bosch Sp. z o.o. (gwarant) udziela nawet 

do 5 lat gwarancji na sprawne działanie urządzeń 

grzewczych, zgodnie z warunkami zawartymi w kartach 

gwarancyjnych poszczególnych urządzeń. 


25

O. 

ogrzewanie 

Pompa ciepła Haier 

- nowość w ofercie Iglotech 

PROMOCJA 

Pompa ciepła jest jednym z najbardziej nowoczesnych i wydajnych systemów 

podgrzewania ciepłej wody użytkowej. Urządzenie to czerpie energię 

z powietrza i z pomocą energii elektrycznej zamienia je na ciepło, które 

następnie przekazywane jest do instalacji grzewczej. 

Pompa ciepła powietrze-woda 

jest najmniej skomplikowanym, 

ale także ekologicznym urządzeniem, 

które jest alternatywą 

dla domów jednorodzinnych, 

stosujących tradycyjne metody 

ogrzewania, takie jak np. kocioł 

węglowy czy olejowy. Urządzenie 

to znajduje także zastosowanie 

w obiektach przemysłowych 

i komercyjnych (biura, szkoły, 

restauracje, hale produkcyjne, 

warsztaty samochodowe czy też 

stacje benzynowe). 

Największą rolę odgrywa latem, gdy 

instalacje stosujące tradycyjne metody 

wymuszają uruchomienie kotła 

w celu podgrzania wody. Zastosowanie 

pompy ciepła Haier eliminuje 

tę konieczność, zapewniając tym samym 

większy komfort, oszczędność 

i – przede wszystkim – czas. 

Pompę ciepła Haier HP250M1 charakteryzuje 

wysoka wydajność – COP 3,8 

(wg EN 255,3), a także szeroki zakres 

temperatur pobieranego powietrza 

- od -5 do 35°C. 

Pompa posiada elektroniczny regulator 

z panelem dotykowym, 

a także funkcję antylegionella. System 

automa tycznie nagrzewa całą 

wodę w zbiorniku do 65°C co 14 dni, 

aby zlikwidować mogące pojawić się 

w zbiorniku drobnoustroje. 

Dodatkową zaletą pompy ciepła jest zastosowanie 

anody magnezowej, która 

chroni zasobnik przed korozją międzykrystaliczną 

i wżerową, zwiększając żywotność 

i trwałość urządzenia. 

Pompa ciepła Haier ma możliwość 

pracy w czterech trybach, co pozwala 

na obniżenie kosztów zużycia energii. 

Tryb Boost wybierany jest w momencie 

kiedy użytkownik potrzebuje ciepłej 

wody w krótkim czasie. Pompa ciepła 

i grzałka elektryczna pracują wówczas 

w tym samym czasie. Tryb ECO sprawia, 

ze urządzenie pracuje tylko w trybie 

pompy ciepła, zapewniając tym samym 

duże oszczędności. Tryb wakacyjny 

pozwala na blokadę pracy pompy 

Tab. 1 Parametry pompy ciepła 

Haier HP250M1 

Model 

Objętość 

Zasilanie 

Ciśnienie 

Ochrona przed korozją 

Średni pobór mocy 

- tylko pompa ciepła 

Moc grzewcza 

Maksymalny pobór mocy 

- tylko pompa ciepła 


- pompa ciepła + grzałka elektryczna 

Moc grzałki elektrycznej 

HP250M1 

250 l 

230 V/50 Hz 

0.85 MPa 

Anoda magnezowa 

650 W 

2470 W 

950 W 

3100 W 

2150 W 

Zakres nastawy temperatury 35°C - 75°C 

COP 

3,80 (wg EN 255-3) 

2,77 (wg EN16147) 

Temperatura pracy (otoczenia) -5° do 35°C 

Wymiary 

Waga netto 

600 × 695 × 2250 mm 

127 kg 

ciepła na czas urlopu i automatyczne 

uruchomienie jej we wskazanym wcześniej 

dniu. Natomiast tryb komfortowy 

sprawia, że wykorzystywana woda 

jest produkowana przez pompę ciepła. 

Grzałka elektryczna jest uruchamiana 

wyłącznie w momencie dostarczenia 

zaprogramowanej temperatury. 

Łatwa instalacja, a także prosta obsługa 

sprawiają, że zastosowanie pompy 

ciepła zyskuje coraz więcej zwolenników 

i coraz częściej wykorzystuje się 

ją w wielu nowych obiektach. 

Generalnym dystrybutorem pompy ciepła 

Haier jest Iglotech sp.j. 

Więcej informacji znajduje się na stronie 

www.iglotech.com.pl. 

• 

26 


P. 

pompy i przepompownie 

Pompy obiegowe 

do instalacji klimatyzacyjnych 

i chłodniczych 

Pompa obiegowa jest maszyną roboczą. Wywołuje ona przepływ cieczy 

w obiegach zarówno pierwotnych, jak i wtórnych nie tylko w instalacjach 

grzewczych, ale również w klimatyzacyjnych i chłodniczych. 

28 


pompy i przepompownie P. 

W nowoczesnych pompach celem 

zagwarantowania oszczędności energii 

przewiduje się zintegrowaną przetwornicę 

częstotliwości. To właśnie tym 

sposobem zapewniono pracę pompy 

z różnymi prędkościami w zależności 

od zmiennego zapotrzebowania 

na temperaturę medium. Jako materiały 

wykonania korpusu uwzględniane jest 

żeliwo z powłoką kataforetyczną (KTL). 

Nie mniej ważna jest izolacja termiczna 

pompy w postaci polipropylenu. Wał 

wykonuje się ze stali nierdzewnej, a łożysko 

bazuje na węglu spiekanym z dodatkową 

impregnacją w postaci metalu. 

Wirnik zazwyczaj wykonywany jest 

z tworzywa sztucznego. W niektórych 

modelach pomp przewidziano sferycznie 

ukształtowany wirnik kulowy, osadzony 

na nieruchomym trzpieniu, który 

zakończony jest odpornym na ścieranie 

łożyskiem wykonanym z ceramiki. Należy 

podkreślić, że wirnik stanowi jedyną 

ruchomą część pompy. 

W nowoczesnych pompach stawia się 

na wyeliminowanie zjawiska blokowania 

pompy, co uzyskano dzięki szerokiej 

szczelinie pomiędzy wirnikiem a hermetyczną 

przegrodą, która umożliwia 

swobodny przepływ zanieczyszczeń. 

Istotna jest przy tym możliwość przechylania 

się wirnika na boki, a więc 

wymywane są cząstki zanieczyszczeń. 

Na uwagę zasługuje niewielka powierzchnia 

styku pomiędzy wirnikiem 

a łożyskiem kulowym. 

Projektanci pomp zwracają uwagę 

na szereg rozwiązań zwiększających 

odporność urządzenia na suchobiegi. 

Właściwości w tym zakresie zyskuje się 

dzięki odpowiednio dobranym materiałom 

wykonania łożyska o wysokim 

poziomie odporności na przegrzanie. 

Nie mniej ważne jest wyeliminowanie 

luzu łożyskowego pomiędzy wałkiem 

a łożyskiem wałka. 

Fot.: WILO 

Parametry 

pomp obiegowych 

Jako podstawowe parametry pomp 

obiegowych wymienia się przede 

wszystkim wydajność (Q), ciśnienie 

(∆p), wysokość podnoszenia (∆H), pobór 

mocy (P) oraz sprawność zespołu 

pompowego (η). Równie ważna jest 


29

P. 


prędkość obrotowa (n), a także nadwyżka 

antykawitacyjna (NPSH) oraz poziom 

hałasu (L). 

Na etapie wyboru pompy obiegowej 

bardzo często korzysta się z graficznych 

zależności między Q, ∆p, ∆H, P i η. 

Dla przypomnienia warto podkreślić, 

że to właśnie parametry w tym zakresie 

nazywane są charakterystyką pomp. 

Wyznacza się je w efekcie wyników badań, 

których metodykę określają normy 

techniczne. Charakterystyki wyznaczane 

są przy pompowaniu wody o gęstości 

1000 kg/m³ i lepkości kinematycznej 

‐ 1 mm²/s. Jeżeli do pompowania używana 

jest ciecz cechująca się innymi parametrami 

w postaci gęstości i lepkości 

to charakterystyki pompy powinny być 

przeliczone. 

Silniki komutowane 

elektronicznie 

W nowoczesnych pompach dla uzyskania 

wyższej sprawności, a co za tym 

idzie, zmniejszenia poboru energii elektrycznej 

uwzględnia się silniki komutowane 

elektronicznie (EC, ang. Electronically 

Commutated). W ich konstrukcji 

przewidziano magnes stały, który został 

wbudowany w wirnik. Tym sposobem 

nie zużywa się prądu do magnesowania 

wirnika. Jest on bowiem stale 

namagnesowany. Wirujące pole magnetyczne 

stojana poddaje się komutacji 

elektronicznej za pomocą układu 

mikroprocesorowego. To właśnie on 

odpowiada za przeliczanie parametrów 

i sterowanie przetwornicą częstotliwości. 

W efekcie zyskuje się optymalne zasilanie 

silnika, a co za tym idzie, płynną 

regulację prędkości obrotowej pompy. 

Silniki komutowane w sposób elektroniczny 

to modele synchroniczne, a więc 

napędzające pole magnetyczne porusza 

się dokładnie z tą samą prędkością 

co wirnik. Jest zatem eliminowane zjawisko 

poślizgu i strat. 

FOT. 1. W nowoczesnych pompach celem zagwarantowania oszczędności energii przewiduje 

się zintegrowaną przetwornicę częstotliwości. 

Tryby pracy 

Typowa pompa może pracować 

w trybach: regulacji ręcznej (n = stały), 

regulacji wg stałej różnicy ciśnień 

(Δp-c), regulacji wg zmiennej różnicy 

ciśnień (Δp-v) oraz regulacji wg różnicy 

ciśnień w zależności od temperatury 

(Δp-T). Funkcjonalność pompy 

można podzielić na funkcje ustawiane 

za pomocą pokrętła, automatycznie 

oraz zewnętrznie. Istotną rolę odgrywa 

również szereg funkcji związanych z sygnalizacją 

i wskazaniami. I tak przykładowo 

za pomocą pokrętła ustawia się 

rodzaj pracy, wartość zadaną różnicy 

ciśnień oraz automatyczną pracę w trybie 

obniżenia nocnego. Za pomocą 

pokrętła pompa jest również załączana 

i wyłączana oraz ustawia się prędkość 

obrotową. 

Kilka funkcji pompa realizuje automatycznie. 

Stąd też w sposób płynny dopasowywana 

jest wydajność w zależności 

od rodzaju pracy. Pompa może 

Fot.: GRUNDFOS 

również wejść w funkcje automatycznej 

pracy w trybie obniżenia nocnego. Samoczynnie 

inicjuje się funkcja blokady, 

łagodnego rozruchu oraz działa pełne 

zabezpieczenie silnika z wbudowanym 

wyzwalaczem elektronicznym. 

Sterowanie 

z zewnątrz i sygnalizacja 

Szereg funkcji pompy może być sterowanych 

z zewnątrz. I tak np. użyć 

można wyjścia sterującego „wyłączania 

z priorytetem” czy też wyjścia sterującego 

„przełączenie na minimum z priorytetem”. 

W niektórych modelach pomp 

przewidziano analogowe wejścia sterujące 

0‐10 V za pomocą, których może 

30 


pompy i przepompownie P. 

być przeprowadzana zdalna regulacja 

prędkości obrotowej oraz zdalna regulacja 

wartości zadanej. 

Celem zapewnienia komfortowej, 

a co najważniejsze, bezpiecznej pracy 

pomp obiegowych w instalacjach klimatyzacyjnych 

istotną rolę odgrywają 

funkcje związane z sygnalizacją i wskazaniami. 

Stąd też jest możliwa zbiorcza 

sygnalizacja awarii dzięki zastosowaniu 

bezpotencjałowego styku. Istotną rolę 

odgrywa przy tym indywidualna sygnalizacja 

pracy, świetlna sygnalizacja 

awarii oraz wyświetlacz LCD przeznaczony 

do wskazywania danych pompy 

i kodów błędów. 

Raz jedna, raz druga 

Producenci oferują podwójne pompy 

obiegowe. Urządzenia tego typu mogą 

zazwyczaj pracować w trzech trybach. 

Jest to bowiem praca naprzemienna, 

z rezerwą oraz w trybie pompy pojedynczej. 

Warto przyjrzeć się nieco bliżej 

poszczególnym trybom pracy. 

Podczas pompowania na przemian jedna 

pompa stanowi urządzenie robocze 

a druga rezerwowe. Czas przełączania 

jest stały lub zaprogramowany. Może 

się, zdarzyć, że pompa zostanie wyłączona 

w efekcie zakłócenia. Pompa 

rezerwowa w sposób automatyczny 

rozpocznie wtedy pracę. Przewiduje się 

takie zaprogramowanie, aby podczas 

przełączania obydwa urządzenia przez 

krótki czas pracowały jednocześnie. 

Jako zaletę takiego rozwiązania wymienia 

się przede wszystkim niski poziom 

hałasu przy przełączaniu. Możliwa jest 

również tzw. praca z rezerwą. W takim 

przypadku pompy przez cały czas pracują 

jako urządzenia: robocze i rezerwowe. 

Istotną cechą takiego rozwiązania 

jest bezpieczeństwo instalacji. Jeżeli 

dojdzie bowiem do wyłączenia pompy 

roboczej, na przykład w efekcie zakłócenia, 

automatycznie uruchomi się 

pompa rezerwowa. Oczywiście można 

zamienić kolejność pracy urządzeń 

a wtedy pompa rezerwowa jest roboczą. 

Najprostsze rozwiązanie stanowi 

pojedyncza praca pompy. Obydwa 

urządzenia pracują wtedy niezależnie 

bez jakiejkolwiek wymiany danych między 

sobą. 

Wymiana danych 

W nowoczesnych pompach obiegowych 

przewiduje się szerokie możliwości 

w zakresie wymiany danych. Tym 

sposobem zapewniono możliwość 

bardzo dokładnej regulacji wydajności 

do zmieniających się warunków instalacji, 

a w przypadku instalacji przemysłowych, 

do zmieniających się procesów 

technologicznych. Dodatkowe 

możliwości pozwalające na wymianę 

informację zazwyczaj zyskuje się dzięki 

dodatkowym modułom komunikacyjnym. 

Stąd też w niektórych pompach 

przewidziano szeregowy cyfrowy interfejs 

umożliwiający podłączenie pompy 

do systemu automatyki budynkowej. 

Niejednokrotnie zastosowanie znajduje 

szeregowy interfejs LON umożliwiający 

podłączenie do sieci LONWorks, który 

bardzo często stosowany jest w systemach 

klasy BMS. Przydatne rozwiązanie 

stanowi złącze na podczerwień. Zarówno 

w systemach automatyki budynkowej, 

jak i przemysłowej, bardzo często 

zastosowanie znajduje cyfrowy interfejs 

Modbus RTU umożliwiający podłączenie 

urządzeń poprzez system magistrali 

RS 485. Oprócz tego pompy obiegowe, 

dzięki specjalnym modułom komunikacyjnym, 

mogą wymieniać dane poprzez 

interfejs BACnet MS/TP Slave oraz CAN. 

FOT. 2. Podczas prac montażowych 

w pobliżu miejsca montażu pompy nie wolno 

pracować z płomieniem spawalniczym. 

O czym warto pamiętać? 

Na etapie montażu pompy należy pamiętać, 

aby urządzenie zawsze instalować 

pomiędzy dwoma elementami odcinającymi. 

W pobliżu miejsca montażu 

pompy nie wolno pracować z płomieniem 

spawalniczym. Rurociąg, na którym 

będzie instalowana pompa powinien 

być wolny od naprężeń. Z kolei wał 

pompy musi znajdować się w poziomie 

FOT. 3. W nowoczesnych pompach obiegowych przewiduje się szerokie możliwości w zakresie 

wymiany danych. 

Fot.: WILO Fot.: GRUNDFOS 


31

P. 


Fot.: WILO 

WARTO WIEDZIEĆ! 

Jako podstawowe parametry 

pomp obiegowych w instalacjach 

klimatyzacyjnych wymienia się 

przede wszystkim wydajność (Q), 

ciśnienie (∆p), wysokość podnoszenia 

(∆H), pobór mocy (P) oraz 

sprawność zespołu pompowego 

(η). Równie ważna jest prędkość 

obrotowa (n), a także nadwyżka 

antykawitacyjna (NPSH) oraz poziom 

hałasu (L). 

FOT. 4. Na etapie montażu pompy należy pamiętać, aby urządzenie zawsze instalować 

pomiędzy dwoma elementami odcinającymi. 

w sposób niezależny od korpusu urządzenia. 

Ważne jest aby podłączenie 

elektryczne bazowało na przewodach 

ułożonych na stałe. Zwraca się uwagę 

na podłączenie w zasilaniu silnika 

odłącznika wszystkich biegunów, których 

odległość otwartych zestyków 

powinna wynosić przynajmniej 3 mm. 

Celem ułatwienia ewentualnej wymiany 

pompy przyłącze elektryczne należy 

zapętlić. Niejednokrotnie chcąc zapobiec 

szumom sygnałów sterujących 

montuje się filtr zaporowy. 

Pamiętać należy, że zbyt małe ciśnienie 

robocze negatywnie wpływa 

na smarowanie łożysk ślizgowych pompy, 

a co za tym idzie, skraca się jej trwałość. 

W praktyce wymagane ciśnienie 

robocze zależy od typu pompy, maksymalnej 

temperatury czynnika oraz 

temperatury ciśnienia. Jeżeli położenie 

naczynia rozszerzalnościowego jest 

niewłaściwe, to podczas pracy pompy 

może wystąpić zjawisko dodatkowego 

spadku ciśnienia na dopływie. W efekcie 

przedostające się powietrze może 

doprowadzić do niewłaściwego smarowania 

łożysk. Ważne jest więc odpowiednie 

zwiększenie statycznego 

Fot.: GRUNDFOS 

ciśnienia roboczego. Pompy obiegowe, 

w których przewidziano sterowanie 

elektroniczne cechują się odpornością 

na zwarcia i nie wymagają stosowania 

zewnętrznego zabezpieczenia. 

Nowoczesne pompy bazują na konstrukcji 

bezdławnicowej, a więc medium 

używane jest również do chłodzenia 

silnika i smarowania obracających 

się części podczas pracy pompy. Producenci 

zapewniają, że dzięki zastosowaniu 

szeregu rozwiązań oszczędności 

energii mieszczą się pomiędzy 60 a 80% 

(w zależności od rodzaju i złożoności 

instalacji). Specjalne funkcje zapewniają 

automatyczne dostosowanie nastaw 

pompy do charakterystyki instalacji. 


FOT. 5. Projektanci pomp zwracają uwagę na szereg rozwiązań zwiększających odporność 

urządzenia na suchobiegi. 

32 


Pierwsza pompa dławnicowa 

o najwyższej sprawności 

do zastosowań w chłodnictwie. 

Wilo-Stratos GIGA zapewnia: 

ƒ szeroki zakres dopuszczalnej temperatury przetłaczanego medium: od -20°C do +140°C, 

ƒ możliwość komunikacji z nadrzędnym systemem w budynku tj: Modbus, BACnet, CAN, PLR, LON, 

ƒ cztery modele pracy w zależności od zapotrzebowania instalacji: Δp-c, Δp-v, PID oraz stałą prędkość obrotową, 

ƒ redukcję wagi oraz wielkości nawet do 55% w porównaniu do pomp z silnikami asynchronicznymi o podobnych 

parametrach hydraulicznych, 

ƒ unikalny system chłodzenia silnika, pozwalający na redukcję wolnego miejsca wokół pompy, 

ƒ oddzielny tryb roboczy wskazywania błędów pracy dla instalacji Klimatyzacji/Chłodzenia [AC] oraz Grzewczych [HV], 

ƒ wysoką sprawność silnika w technologii HED w klasie >IE4 z płynną regulacją prędkości obrotowej, zapewniającą 

oszczędność do 70% energii w porównaniu do standardowych pomp z silnikami asynchronicznymi, 

ƒ do trzech razy większy zakres regulacji w porównaniu do innych pomp z kontrolą wydajności (od 500 do 5120 obr./min.).

w. 

wentylacja i klimatyzacja 

Ciepło, gorąco, 

PYTANIA CZYTELNIKÓW 

chłodniej… 

Nadchodzi lato, a wraz z nim - mało komfortowe upały. Choć okres ten jest 

w naszej strefie klimatycznej dość krótki, to i tak niektórym może skutecznie 

popsuć samopoczucie. Dlatego coraz częściej i chętniej, obok instalacji 

grzewczych, montujemy systemy klimatyzacyjne. Wzrost zainteresowania 

rynku przekłada się na większą dociekliwość instalatorów w pogłębianiu 

tematu. Dowodem na to są pytania zadawane przez naszych czytelników. 

Na wybrane z nich odpowiadają poniżej specjaliści z branży. 

EKSPERCI FACHOWEGO INSTALATORA 

Marcin Markowski 

Product Manager firmy Zymetric sp. z o.o. 

Generalny Przedstawiciel Mitsubishi 

Electric w Polsce 

Paweł Pszczółkowski 

Kierownik Techniczny 

Toshiba 

mgr inż. Daniel Ładziak 

Daikin 

1. W jaki sposób optymalnie 

dobrać moc klimatyzatora? 

Czym grozi jego przewymiarowanie 

lub niedowymiarowanie? 

Najprostszy przelicznik podaje 

Marcin Markowski: - Przyjmuje 

się, że do schłodzenia 10 m 2 pomieszczenia 

potrzebny jest 1 kW 

mocy chłodniczej. Jeśli więc klient 

chce kupić klimatyzator do pokoju 

25 m 2 , powinien szukać urządzeń 

o wielkości 2,5 kW. Dobór mocy 

klimatyzatora zależy jednak nie 

tylko od powierzchni pomieszczenia, 

ale również od takich 

czynników jak nasłonecznienie 

czy chociażby przeznaczenie pomieszczenia 

(pomieszczenia techniczne, 

biura, mieszkania). Rzetelny dobór 

klimatyzatora należałoby przeprowadzić 

w oparciu o bilans zysków i strat 

ciepła w pomieszczeniu. To standardowa 

metodologia doboru, która daje 

najbardziej optymalne wyniki i najbardziej 

precyzyjny dobór. Warto również 

zwrócić uwagę na równowagę długości 

instalacji freonowej, która ma bezpośrednie 

przełożenie na rodzaj dobranego 

urządzenia. Optymalny dobór 

urządzeń jest bardzo ważny, ponieważ 

złe zwymiarowanie poskutkuje nie tylko 

brakiem komfortu w pomieszczeniach, 

ale również stratami finansowymi. 

I tak, niedowymiarowanie oprócz 

wspomnianego braku komfortu cieplnego, 

będzie się wiązało z wysokimi 

kosztami eksploatacji. Urządzenie, dążąc 

do osiągnięcia zadanej temperatury, 

będzie pracować w sposób ciągły, 

co dodatkowo spowoduje szybsze zużycie 

podzespołów. 

W przypadku przewymiarowania nie 

wykorzysta się pełnej dostępnej mocy 

urządzenia. Na inne aspekty takiej sytuacji 

zwraca uwagę Paweł Pszczółkowski: 

- Przewymiarowanie urządzenia 

będzie wiązało się po pierwsze z częstymi 

cyklami załączania i wyłączania 

urządzenia oraz przechładzaniem pomieszczenia. 

Nie bez znaczenia jest też 

34 


wentylacja i klimatyzacja w. 

FOT. 1. Urządzenia firmy Daikin posiadają technologię VRT dostosowującą temperaturę 

odparowania czynnika roboczego w bezpośredniej zależności od temperatury powietrza 

zewnętrznego. Wpływa to korzystnie na efektywność urządzeń. 

komfort akustyczny – większa jednostka 

to większy przepływ powietrza. Biorąc 

pod uwagę dzisiejszą technologię inwerterową 

wykorzystywaną w klimatyzatorach, 

a więc możliwość płynnego 

dopasowania się do aktualnych potrzeb, 

problem przewymiarowania jest mniejszy 

niż w przypadku jednostki zbyt małej. 

2. Czy montaż klimatyzatora typu 

split lub multisplit w bloku wymaga 

jakiś specjalnych procedur? 

Przed zamontowaniem jednostki zewnętrznej 

na elewacji lub na dachu 

budynku należy uzyskać zgodę administratora 

bądź wspólnoty mieszkaniowej. 

Warto też każdorazowo upewnić 

się, czy hałas zakupionego urządzenia 

nie będzie przekraczał dopuszczalnych 

norm, a co za tym idzie narazi właścicieli 

na skargi ze strony sąsiadów. Sam 

montaż urządzenia nie jest obarczony 

dodatkowymi procedurami. 

3. Czym się kierować przy wyborze 

miejsca na instalację jednostki zewnętrznej? 

Czy jest jakaś maksymalna 

odległość między tym urządzeniem 

a jednostką wewnętrzną 

Przy wyborze miejsca na posadowienie 

agregatu należy mieć na uwadze zalecenia 

producenta opisane w danych 

katalogowych (np. odległość od ściany 

budynku). Lokalizacja jednostki zewnętrznej 

często przysparza kłopotów 

ze względu na miejsce, estetykę czy 

FOT. 2. Agregat o stałej wydajności grzewczej w temperaturze zewnętrznej -15°C. 

Fot.: Daikin 

Fot.: Mitsubishi Electric 

hałas. Pod uwagę należy wziąć również 

ciężar jednostki, a w przypadku 

gdy urządzenie wykorzystywać będziemy 

do grzania pomieszczeń trzeba 

uwzględnić odpływ kondensatu 

w okresach rozmarzania. Kluczowym, 

pod względem działania systemu, jest 

zachowanie maksymalnych (podanych 

przez producenta) odległości między 

jednostką zewnętrzną a wewnętrzną. 

W tym przypadku im dłuższa instalacja, 

tym większy komfort w planowaniu 

rozmieszczenia urządzeń. 

4. Od czego zależy maksymalna fabryczna 

długość rurek łączących 

jednostki wewnętrzne i zewnętrzne? 

Czy można ją dowolnie modyfikować? 

Fabrycznej długości rurociągu nie należy 

modyfikować. Zagadnienie wyjaśnia 

Paweł Pszczółkowski: - Maksymalna 

długość rurociągu łączącego obydwa 

urządzenia jest zależna od mocy, typu 

sprężarki wykorzystanej w urządzeniu 

i dopuszczalnej w danym zakresie długości 

różnicy wysokości. Długość jest również 

podyktowana przepływem mieszaniny 

czynnika chłodniczego i oleju, która jest 

optymalnie dobrana przez producenta 

dla dopuszczalnej długości. 

5. Czy mając zamontowany klimatyzator 

typu split możemy go rozbudować 

przyłączając do agregatu 

kolejną jednostkę wewnętrzną? 

Daniel Ładziak z firmy Daikin tłumaczy: 

- Urządzenie typu Split to system zbudowany 

z jednej jednostki wewnętrznej 

i jednej jednostki zewnętrznej - i nie może 

być dowolnie rozbudowywany. Urządzenia, 

które pozwalają przyłączyć do jednej 

jednostki zewnętrznej więcej niż jedną 

jednostkę wewnętrzną określane są jako 

Multi, miniVRV lub VRV. 

6. Czy są jakieś sposoby by zminimalizować 

poziom hałasu generowany 

przez jednostkę zewnętrzną? 

Nie ma jednego uniwersalnego sposobu 

zalecanego przez producenta 

aby ograniczyć hałas. Należy zwrócić 

na to uwagę przy wyborze urządzenia. 

Na rynku są już dostępne takie, 

których jednostki wewnętrzne gene- 


35

w. 


Fot.: Daikin 

FOT. 3. Przed montażem jednostki 

zewnętrznej na elewacji budynku wielorodzinnego 

należy uzyskać zgodę administratora 

lub wspólnoty mieszkaniowej. 

rują dźwięk 20 dB – porównywalny 

do szeptu, a zewnętrzne 46‐50 dB. 

Można też wybrać modele posiadające 

tryby pracy nocnej. Zazwyczaj są one 

oparte na obniżeniu prędkości obrotowej 

sprężarki i wentylatora (związane 

niestety z obniżeniem wydajności 

chłodniczej układu). Inny sposób 

to dobór większej jednostki inwerterowej, 

która dzięki pracy w niższym zakresie 

obciążeń chłodniczych generuje 

niższy hałas (niestety zwiększa to koszt 

inwestycyjny). 

Fot.: Toshiba 

7. Dlaczego klimatyzator inwerterowy 

jest lepszy od tradycyjnego? 

Przede wszystkim ze względów ekonomicznych. 

Konwencjonalne urządzenie 

pracuje zawsze z tą samą wydajnością 

i co za tym idzie takim samym zużyciem 

energii niezależnie od potrzeb 

pomieszczenia. Dodatkowo narażone 

jest na częste cykle włącz i wyłącz. 

To wpływa na żywotność sprężarki, 

jak również jest czynnikiem zmniejszającym 

komfort w pomieszczeniu. 

Przerwa pomiędzy kolejnymi załączeniami 

powoduje wzrosty temperatur, 

a po załączeniu urządzenie mocno schładza 

pomieszczenie powodując swojego 

rodzaju huśtawkę temperaturową. 

Klimatyzator inwerterowy jest pozbawiony 

tych wad dzięki zastosowaniu 

elementów, które płynnie dopasowują 

się do aktualnego zapotrzebowania 

na chłód/ciepło w pomieszczeniu. Osiągając 

żądaną temperaturę nie wyłącza 

się utrzymując ją na zadanym poziomie 

a odchyłki pomiędzy temperaturą 

nastawy a rzeczywistą temperaturą 

w pomieszczeniu są minimalne. Niektóre 

z urządzeń mogą pracować na poziomie 

15% swojej wydajności nominalnej 

dając optymalne parametry komfortu. 

To wszystko wpływa korzystnie na ogólne 

zużycie energii, które czasem jest 

do kilkudziesięciu procent mniejsze 

w porównaniu z klimatyzatorem tradycyjnym. 

Nie można również zapomnieć 

o hałasie, który zazwyczaj w urządzeniach 

inwerterowych jest po prostu 

dużo niższy. 

8. Do jakiej temperatury zewnętrznej 

można wykorzystywać klimatyzator 

do ogrzewania pomieszczeń? 

Daniel Ładziak zauważa: - Nie ma jednej 

ściśle określonej temperatury zewnętrznej, 

każdy producent takie dane podaje 

w specyfikacjach produktów. Rozpatrując 

ekonomiczny aspekt tego zagadnienia 

warto wziąć pod uwagę inne dostępne 

w danej lokalizacji źródła ciepła. 

Paweł Pszczółkowski analizuje: - Im bardziej 

kosztowne ogrzewanie (elektryczne, 

olej opałowy) tym bardziej ekonomiczne 

wykorzystanie klimatyzatora w niższych 

temperaturach. W przypadku instalacji 

grzewczej zasilanej gazem ziemnym 

ogrzewanie klimatyzatorem powinno być 

ekonomiczne do temperatury zewnętrznej 

bliskiej zeru. Duże znaczenie ma tutaj 

oczywiście samo urządzenie, ponieważ 

sezonowy współczynnik efektywności 

energetycznej SCOP jest różny w zależności 

od klasy samego urządzenia. 

Na rynku znajdziemy już modele, których 

producenci deklarują możliwość 

ich wykorzystania, jako jedyne źródło 

ciepła przy temperaturze zewnętrznej 

sięgającej -25°C przy zachowaniu wydajności 

na poziomie 80%. 

FOT. 4. Klimatyzator wyposażony w sprężarkę inwerterową płynnie dopasowuje się do aktualnego 

zapotrzebowania na chłód/ciepło w pomieszczeniu. Osiągając żądaną temperaturę 

nie wyłącza się utrzymując ją na zadanym poziomie, a odchyłki pomiędzy temperaturą 

nastawy a rzeczywistą temperaturą w pomieszczeniu są minimalne. 

9. Czy ogrzewanie pomieszczeń klimatyzatorem 

jest ekonomicznie 

uzasadnione? 

Odnosząc się do odpowiedzi na powyższe 

pytanie istnieje wiele aplikacji, 

w których urządzenia klimatyzacyjne 

są jedynym źródłem ciepła, a w bilansie 

całorocznym, z ekonomicznego punktu 

widzenia, wynik jest korzystny. 

Marcin Markowski uzupełnia: - Obecne 

przepisy i dyrektywy europejskie 

(szczególnie dyrektywa ErP) przyczyniły 

się do znacznego ograniczenia zużycia 

energii elektrycznej przez urządzenia 

36 



FOT. 5. Klimatyzatory Mitsubishi Electric należą do najcichszych na rynku. Praca jednostek 

wewnętrznych to zaledwie 20 dB. 

klimatyzacji. Średniosezonowe współczynniki 

efektywności energetycznej 

w trybie grzania SCOP osiągane przez 

niektóre urządzenia są na poziomie 4,0 

(ErP) co oznacza, że w okresie grzewczym 

z 1 kW energii elektrycznej uzyskamy 

4 kW energii cieplnej. 

10. Jakie mogą być powody ubytku 

czynnika chłodniczego z instalacji? 

Najczęstszym powodem ubytku czynnika 

jest jego wyciek spowodowany 

nieszczelnością instalacji. Wpływ 

na to może mieć również użycie materiałów 

instalacyjnych niezgodnych 

z zaleceniami producenta. Niestety, 

zdarzają się też wady fabryczne samych 

urządzeń, które mogą występować częściej 

lub rzadziej w zależności od marki 

czy kraju produkcji itp. 

11. Jak często należy uzupełniać czynnik 

chłodniczy? 

Daniel Ładziak z firmy Daikin informuje: 

- Czynnik uzupełniany powinien być tylko 

w momencie gdy jest jego wyraźny spadek, 

określa się to przy działaniach serwisowych 

które powinny mieć miejsce minimum 

2 razy do roku, po i przed sezonem. 

12. Czym skutkuje niedobór czynnika 

chłodniczego w instalacji? 

Marcin Markowski przestrzega: - Urządzenia 

klimatyzacyjne pracują tak, aby 

osiągnąć zadany przez system sterowania 

parametr. Brak nośnika energii 

FOT. 6. Wszystkie klimatyzatory Daikin, to urządzenia oparte na energooszczędnych układach 

pompy ciepła współpracujących z inwerterem. Dzięki temu ilość zużywanej energii 

dostosowywana jest do bieżącego zapotrzebowania na chłód/ciepło. 

Fot.: Mitsubishi Electric 

Fot.: Daikin 

powoduje, że urządzenie nie osiąga nominalnej 

wydajności i pracuje w sposób 

ciągły, aby osiągnąć zadaną temperaturę 

w pomieszczeniu. Prowadzi to do niezapewnienia 

komfortu cieplnego użytkowników, 

wyższych kosztów eksploatacji 

oraz szybszego zużywania się urządzeń, 

a w skrajnych przypadkach do uszkodzenia 

urządzenia. 

13. Jakie czynności są niezbędne podczas 

serwisowania klimatyzacji? 

Podczas przeglądu technicznego, poza 

kontrolą parametrów pracy układu 

chłodniczego, ilości płynu chłodniczego 

i stanu przyłączy elektrycznych, należy 

oczyścić elementy systemu (wymiennik 

ciepła, filtry powietrza). Odpływ skroplin 

powinien zdezynfekowany. Takie działania 

przeprowadzone przez autoryzowany 

serwis pozwolą na ograniczenie 

zużycia energii elektrycznej, konsumowanej 

przez urządzenie, nawet o ponad 

32% w stosunku do urządzeń nie konserwowanych 

lub nieprawidłowo konserwowanych. 

14. W jaki sposób najlepiej odprowadzić 

skropliny z klimatyzatora? 

Najmniej awaryjnym i bezszelestnym 

sposobem odprowadzenia skroplin jest 

odpływ grawitacyjny (podobny do instalacji 

w zlewach, wannach, brodzikach 

itp.). Przy zastosowaniu tej metody należy 

pamiętać o montażu syfonu, który odseparuje 

zapach z kanalizacji od klimatyzatora. 

W sytuacji, kiedy nie ma możliwości 

odprowadzenia skroplin do kanalizacji, 

wykonujemy odpływ kondensatu na zewnątrz 

do zbiornika. W takim przypadku 

nie należy zapominać o prawidłowym 

doborze pojemnika – za mały przeleje 

się, za duży będzie zbyt ciężki i niewygodny 

do opróżnienia. Przykładowo, dla 

urządzeń o mocy chłodniczej ok. 4 kW 

dobrym rozwiązaniem jest zbiornik o pojemności 

5 l, który w normalnych warunkach 

meteorologicznych opróżniać będziemy 

raz dziennie. 

Innym sposobem odprowadzenia skroplin 

jest specjalnie skonstruowana pompka 

do skroplin, która wyposażona we własny 

system wykrywania wody, uruchamia 

się tylko kiedy jest to potrzebne. 

oprac. M. Dobień 


37

P. 

pomiary 

Przyrządy do pomiaru 

parametrów instalacji wentylacyjnych 

Nie ma wątpliwości co do tego, że instalacja wentylacyjna wymaga 

sprawdzenia odpowiednich parametrów technicznych. Z jednej strony 

są to pomiary wykonywane na okoliczność odbioru budynku, zaś z drugiej 

- okresowe czynności kontrolne. Podczas prac w tym zakresie istotną 

rolę odgrywają odpowiednie przyrządy pomiarowe. 

FOT. 1. Anemometr wiatraczkowy Testo 417 to urządzenie ze zintegrowaną sondą 

przepływu z pomiarem temperatury, wraz z baterią i protokołem kalibracyjnym. 

Fot.: Testo 

Podczas pomiarów kluczowe miejsce 

zajmuje sprawdzenie kompletności 

instalacji i urządzeń wentylacyjnych. 

Należy pamiętać o stwierdzeniu zgodności 

przebiegu instalacji z projektem. 

W pomieszczeniu powinna znajdować 

się określona w dokumentacji 

ilość nawiewników i wywiewników. Dla 

prawidłowej pracy instalacji wentylacyjnej 

niezbędne są określone urządzenia, 

takie jak chociażby filtry, wentylatory, 

chłodnice, nagrzewnice itp. Należy 

sprawdzić, czy wszystkie urządzenia 

wentylacyjne są kompletne. 

Instalacja wentylacyjna nie tylko powinna 

być kompletna, ale i sprawna. Sprawdzane 

są więc poszczególne elementy 

składowe instalacji pod kątem prawidłowej 

pracy zgodnej z dokumentacją 

urządzeń, instrukcjami eksploatacji 

i wymaganiami BHP. Podczas sprawdzania 

poprawności działania instalacji 

wentylacyjnej weryfikowane są przede 

wszystkim parametry, takie jak wartości 

temperatury powietrza nawiewanego, 

wywiewanego, wartości wilgotności 

względnej w powietrzu nawiewanym 

i wywiewanym, ilości powietrza wentylacyjnego 

nawiewanego i wywiewanego 

z pomieszczeń, a także prędkości 

powietrza, stopnia turbulencji w strefie 

przebywania ludzi oraz poziomu hałasu 

generowanego przez instalacje i urządzenia 

wentylacyjne. 

38 


pomiary P. 

Podczas prac w wyżej wymienionym 

zakresie istotną rolę odgrywają odpowiednie 

przyrządy pomiarowe. Nowoczesne 

urządzenia tego typu to przyrządy 

cyfrowe. 

Anemometry skrzydełkowe 

Anemometry skrzydełkowe znajdują 

zastosowanie przede wszystkim podczas 

pomiarów parametrów powietrza 

obejmujących jego prędkość, objętość, 

a także temperaturę. Nie mniej ważna 

jest przy tym możliwość pomiaru ciągu 

wentylacji grawitacyjnej/mechanicznej. 

Zyskuje się również możliwość regulacji 

HVAC i wykrywania nieszczelności. 

Za pomocą anemometru można mierzyć 

zarówno zaburzone, jak i nierównomierne 

przepływy przez kratki wentylacyjne, 

kontrolować pracę urządzeń 

grzewczych lub chłodniczych, a także 

dyfuzorów, nagrzewnic i filtrów. Po zakończonych 

pomiarach do dyspozycji 

użytkownika pozostaje prędkość i temperatura 

powietrza oraz wyniki obliczeń 

przepływów. Urządzenie podaje uśrednione 

wyniki pomiarów oraz wartości 

minimalne i maksymalne. 

W anemometrach skrzydełkowych 

istotną rolę odgrywa sonda wiatraczkowa, 

która zazwyczaj bazuje na wirniku 

z czterema łopatkami zakończonymi 

półkolistymi czaszami. To właśnie one 

obracają się pod wpływem przepływu 

czynnika. Obroty rejestruje licznik, 

którego wskazania są porównywane 

z sekundnikiem, na podstawie czego 

określana jest prędkość przepływu. 

W anemometrach ważna jest 

średnica sondy wpływająca na zakres 

pomiarowy oraz dokładność miernika. 

W niektórych modelach anemometrów 

przewiduje się zintegrowany pomiar 

wilgotności i termometr NTC. 

FOT. 2. Spektrum zastosowania 

termoanemometrów obejmuje przede 

wszystkim prace związane z regulacją 

i odbiorami instalacji wentylacyjnych. 

Fot.: Ibros 

W termoanemometrach istotną rolę 

odgrywa wbudowana automatyczna 

kompensacja temperatury, zazwyczaj 

w zakresie od -10 do 60°C. Czujnik teleskopowy 

o smukłej konstrukcji pozwala 

na przeprowadzenie pomiaru w wysoko 

położonych miejscach również 

we wnętrzach kanałów poprzez otwory 

w jego ściankach. Przydatne rozwiązanie 

odgrywa miarka wykonana 

na sondzie pomiarowej, która umożliwia 

pomiar prędkości w kanałach wentylacyjnych 

zgodnie z obowiązującymi 

metodami trawersowania. Czujniki, 

które umieszczone są w sondzie, pozwalają 

na pomiar temperatury, prędkości 

przepływu powietrza oraz przepływu 

objętościowego. 

Spektrum zastosowania termoanemometrów 

obejmuje przede wszystkim 

prace związane z regulacją i odbiorami 

instalacji wentylacyjnych. Pamiętać 

należy, że co prawda anemometry 

ciepłooporowe są dokładne, to jednak 

ich cechą jest podatność na błędy pomiarowe 

w przypadku, gdy czujnik sondy 

niewłaściwie ustawiono względem 

kierunku przepływu. Typowy przyrząd 

prędkość przepływu mierzy w zakresie 

od 0,1 do 25 m/s, z dokładnością 5% 

+ 1d przy czułości/rozdzielczości 0,01. 

Z kolei temperatura jest mierzona w zakresie 

od 0 do 50°C z dokładnością 1°C 

i czułością 0,1. 

Balometry 

Balometr to urządzenie, które przeznaczone 

jest do szybkiego pomiaru natężenia 

przepływu powietrza w kratkach 

wentylacyjnych oraz anemostatach 

umiejscowionych w ścianach, sufitach 

Fot.: IBROS 

Termoanemometry 

Termoanemometry to przyrządy pomiarowe 

przeznaczone do pomiaru prędkości 

przepływu powietrza. W urządzeniach 

tego typu zastosowanie znajduje zasada 

konwekcyjnej wymiany ciepła pomiędzy 

nagrzewaną energią elektryczną a omywającym 

ją gazem. W efekcie nagrzewania 

czujnika zmieniana jest proporcja 

natężenia prądu i oporności włókna. 

FOT. 3. Na rynku oferowane są testery dwukierunkowe, gdzie badanie odbywa się pod 

kątem ilościowej straty powietrza wynikającej z nieszczelnego wykonania kanałów 

wentylacyjnych. 


39

P. 

pomiary 

FOT. 4. Balometry urządzenie przeznaczone do szybkiego pomiaru natężenia przepływu 

powietrza w kratkach wentylacyjnych oraz anemostatach umiejscowionych w ścianach 

i sufitach. 

Fot.: Testo 

FOT. 5. Testo 425 to anemometr termiczny 

z podłączoną na stałę sondą przepływu 

(średnica końcówki sondy 7,5 mm), wraz 

z pomiarem temperatury i uchwytem 

teleskopowym (max. 820 mm), baterią i 

protokołem kalibracyjnym.. 

Fot.: IBROS 

lub podłogach. Istotną rolę w niektórych 

modelach odgrywa precyzyjny 

manometr współpracujący z kratownicą 

pomiarową umieszczoną w podstawie 

balometru. Należy podkreślić, 

że balometry pozwalają na przeprowadzane 

pomiarów w obu kierunkach 

przepływu. Parametr w zakresie natężenia 

przepływu jest mierzony bezpośrednio, 

czyli wystarczy wykonać tylko 

jeden pomiar bez potrzeby przeprowadzania 

obliczeń. 

Po przyłożeniu przyrządu do punktu 

pomiarowego w taki sposób, aby 

dzwon przykrywał całkowicie źródło 

powietrza, tworzy się kanał pomiarowy, 

który kieruje mierzony strumień na specjalny 

czujnik umieszczony w podstawie. 

W typowym balometrze czujnik 

spiętrzający uśrednia wynik z 16 punktów 

pomiarowych. 

Dzwony pomiarowe stanowią elementy 

wymienne. Różnią się one między 

sobą wymiarami, co pozwala na dopasowanie 

do istniejących kratek i anemostatów. 

Typowy zakres pomiarowy mieści 

się pomiędzy 42 a 4250 m 3 /h. Dzięki 

dodatkowym wymiennym sondom 

zyskuje się możliwość wykonywania 

pomiarów innych parametrów powietrza, 

takich jak temperatura, prędkość 

i wilgotność względna. 

Przyrządy wielofunkcyjne 

Dużym uznaniem wśród instalatorów 

cieszą się przyrządy wielofunkcyjne. Ich 

istotną cechą są rozbudowane możliwości 

pomiarowe, a mierzone parametry 

zależą od rodzaju podłączonej sondy 

pomiarowej. W zaawansowanych urządzeniach 

przewidziano wbudowany 

przetwornik ciśnienia różnicowego oraz 

ciśnienia barometrycznego. Sporządzanie 

protokołów czy też zarządzanie 

wynikami pomiarów z pewnością 

poprawi dołączone oprogramowanie 

komputerowe. Wymienne sondy pozwalają 

na pomiar CO, CO 2 

, prędkości 

powietrza, przepływu objętościowego, 

wilgotności, temperatury mokrego termometru 

oraz punktu rosy. 

Jednocześnie przeprowadzany jest 

pomiar i wyświetlanie pięciu mierzonych 

parametrów. Dzięki zastosowaniu 

specjalnych sond jest możliwy 

pomiar wilgotności względnej oraz 

parametrów pochodnych. W sposób 

automatyczny kompensuje się gęstość 

powietrza. W miejscach o utrudnionym 

dostępie warto zastosować sondę 

łamaną. 

Typowy przyrząd uniwersalny (przy 

użyciu odpowiedniej sondy) jest w stanie 

przeprowadzić pomiar prędkości 

powietrza w zakresie od 0 do 50 m/s 

z rozdzielczością 0,01 m/s. Z kolei pomiar 

prędkości powietrza (przy użyciu 

rurki Pitota/Prandtla) odbywa się w zakresie 

od 1,27 do 78,7 m/s. W zależności 

od wybranej sondy można mierzyć 

temperaturę wynoszącą od -18 do 93°C 

z dokładnością ±0,3°C. Stosując natomiast 

termoparę zyskuje się możliwość 

pomiaru temperatury w zakresie od -40 

do 650°C. Odpowiednie sondy pozwalają 

na pomiar wilgotności względnej 

od 0 do 95% RH. Mierzyć można również 

ciśnienie statyczne/różnicowe 

od –3735 do +3735 oraz barometryczne 

(atmosferyczne) w zakresie 517,15 

do 930,87 mm Hg. 

Akcesoria 

Mierniki przeznaczone do pomiarów 

parametrów instalacji wentylacyjnych 

mogą być wzbogacone o dodatkowe 

elementy i urządzenia, które z jednej 

strony pozwalają na zwiększenie możliwości 

pomiarowych, zaś z drugiej 

- poprawiają komfort obsługi urządzenia. 

Pamiętać należy, że akcesoria 

są dobierane do konkretnego przyrządu 

pomiarowego. 

40 


pomiary P. 

FOT. 6. Nowoczesne przyrządy pomiarowe 

nie obejdą się bez oprogramowania 

komputerowego i aplikacji mobilnych. 

Fot.: IBROS 

Przydać się mogą stożki pomiarowe 

do sond ciepłooporowych. Stożki 

tego typu przeznaczone są do współpracy 

z sondami termoanemometrycznymi. 

W efekcie ich zastosowania 

zyskuje się pomiar bardzo małych 

przepływów. Istotną rolę odgrywa 

specjalny uchwyt, dzięki któremu sonda 

teleskopowa jest unieruchomiona 

zawsze w stałym położeniu. 

Interesujące rozwiązanie stanowią nasadki 

stożkowe dla sond skrzydełkowych. 

To właśnie dzięki nim zyskuje 

się zwiększenie użyteczności anemometru 

skrzydełkowego poprzez możliwość 

użycia przyrządu jako narzędzia 

do bilansowania powietrza. Wybrać 

można stożki o przekroju prostokątnym 

lub okrągłym. 

Specjalne sondy jakości powietrza 

pozwalają na pomiar CO 2 

, temperatury, 

wilgotności i CO. Z kolei sondy 

termoanemometryczne pozwalają 

na pomiar prędkości powietrza, a także 

jego przepływu objętościowego i temperatury. 

Zastosować można również 

sondy teleskopowe łamane, których 

długości mogą być dowolnie regulowane. 

Zyskuje się więc ułatwiony pomiar 

„na wprost” nawiewnika. W niektórych 

modelach przewidziano czujnik 

oporowy pokryty ceramicznym płaszczem, 

co znacznie zwiększa odporność 

na uszkodzenia mechaniczne. 

Dzięki naniesionej na sondę podziałce 

pomiar jest zdecydowanie ułatwiony. 

Należy podkreślić, że sondy tego typu 

są bardzo dokładne i umożliwiają pomiar 

od 0 m/s. 

Podsumowanie 

W ramach podsumowania warto wspomnieć, 

że na rynku oferowane są specjalne 

testery szczelności instalacji wentylacyjnej, 

które zapewniają możliwość 

testowania instalacji oraz określenia 

ilościowego szczelności. Urządzenia 

tego typu to zazwyczaj testery dwukierunkowe, 

gdzie badanie odbywa się 

pod kątem ilościowej straty powietrza 

wynikającej z nieszczelnego wykonania 

kanałów wentylacyjnych. Pomiar 

natężenia przepływu jest wykonywany 

specjalnymi elementami pomiarowymi, 

a wynik pomiarowy wyświetlany jest 

w Pa i l/s. Dzięki elektronicznej regulacji 

prędkości wentylatora jest możliwe 

ustawienie wydajności/ciśnienia, które 

dostarczane jest przez tester. 


Literatura: 

Materiały informacyjne firm: IM TEAM, 

iBros technic, Test-Therm, Testo. 

REKLAMA 


41

w. 


Wentylatory filtrujące Rittal TopTherm 

PROMOCJA 

Oszczędzanie przy 

chłodzeniu powietrzem 

Na przykładzie nowych wentylatorów filtrujących TopTherm Rittal udowadnia, 

że w każdym szczególe konstrukcyjnym możliwe są znaczne 

ulepszenia. Innowacja polegająca na zastosowaniu diagonalnej techniki 

wentylacji zapewnia lepszą cyrkulację powietrza w obudowach i szafach. 

Poza łatwym montażem, bez potrzeby korzystania z narzędzi i wygodną 

konserwacją, wentylatory te przekonują również wysoką wydajnością. 

Szczegółowe testy potwierdzają oszczędności energii sięgające 43%. 

FOT. 1. Wentylatory filtrujące TopTherm firmy Rittal. 

Rozróżnia się dwa główne 

typy budowy wentylatorów: 

Do pierwszego należą tak zwane 

wentylatory osiowe, w których 

– podobnie jak w śmigle 

samolotu – powietrze porusza 

się zgodnie z kierunkiem osi 

obrotu. Natomiast w przypadku 

wentylatorów promieniowych 

powietrze rozprowadzane jest 

radialnie w stosunku do osi obrotu. 

Oba rodzaje mają wady 

i zalety. Wentylatory radialne 

wyróżniają się na przykład tym, 

że mogą wytwarzać względnie 

dużą różnicę ciśnień, a przez 

to także pokonując opór tłoczyć 

duże ilości powietrza. 

Wentylatory osiowe wytwarzają 

względnie małą różnicę ciśnień 

i są w porównaniu z wentylatorami 

promieniowymi bardzo 

płaskie, dlatego szczególnie dobrze 

nadają się do montowania 

w ścianie budynku lub szafy sterowniczej. 

Nowe wentylatory filtrujące 

Rittal TopTherm działają na innej 

zasadzie i wykorzystują zalety obu 

konstrukcji. W nowych wentylatorach 

znajduje zastosowanie tak zwana technika 

wentylatorów diagonalnych. Wentylatory 

zbudowane zgodnie z tą zasadą 

mają podobnie płaską konstrukcję, 

co wentylatory osiowe. Łopatki koła 

wentylatora są jednak ukształtowane 

tak, że wydmuchują powietrze skośnie 

na zewnątrz. W ten sposób wentylatory 

diagonalne mają bardziej stromą charakterystykę 

i lepszy wzrost ciśnienia. 

42 



FOT. 2. Nowe wentylatory filtrujące 

TopTherm jako pierwsze na świecie 

wykorzystują technikę wentylatorów diagonalnych, 

którą można rozumieć jako 

połączenie wentylatorów promieniowych 

i osiowych i która łączy zalety obu tych 

systemów. 

Z tego wynika większa stabilność ciśnienia 

oraz, w stanie zabudowanym w warunkach 

pracy, stała wysoka wydajność. 

Inną zaletą nowej techniki wentylatorów 

jest to, że przepływ powietrza 

po skosie gwarantuje jego lepsze rozprowadzenie 

w szafie sterowniczej, 

co przyczynia się do równomiernego 

rozkładu temperatur w szafie sterowniczej 

i uniknięcia gniazd ciepła. 

FOT. 3. Szczególnie łatwo wygląda 

konserwacja z wymianą filtra. Nowy 

mechanizm otwierania kratki płytkowej 

jest wbudowany w logo Rittal. 

O 43% mniejsze zużycie prądu 

Aby zademonstrować sprawność nowych 

wentylatorów filtrujących, Rittal 

przeprowadził liczne testy, które 

umożliwiły bezpośrednie porównanie 

starej nowej techniki. Dwie identyczne 

instalacje testowe wyposażono odpowiednio 

po zwykłym wentylatorze 

filtrującym i wentylatorze TopTherm. 

Zastosowane szafy sterownicze były 

wyposażone w grzałkę jako źródło ciepła 

oraz czujniki temperatury. Oba wentylatory 

filtrujące podczas trwającego 

półtora miesiąca testu były regulowane 

za pomocą cyfrowego regulatora temperatury 

w szafie sterowniczej. Dzięki 

zaletom nowego wentylatora filtrującego 

TopTherm – większa wydajność 

powietrza i równomierny rozdział powietrza 

w szafie – czas pracy wentylatora 

w tej instalacji był o 40 % krótszy 

niż w przypadku zwykłego wentylatora. 

Zużycie prądu było przy tym nawet 

o 43% niższe. Klient dzięki nowym wentylatorom 

filtrującym odnosi korzyści 

nie tylko ze względu na niższe koszty 

energii. Ze względu na krótszy czas pracy 

odpowiednio wydłuża się również 

żywotność wentylatora. Zmniejsza się 

także koszt konserwacji, ponieważ odpowiednio 

rzadziej muszą być wymieniane 

maty filtracyjne. 

Montaż bez narzędzi 

Podczas instalacji i konserwacji użytkownik 

może polegać na przemyślanych rozwiązaniach 

Rittal. Wymiary wycięć, które 

są niezbędne w szafie sterowniczej dla 

nowych filtrów, dokładnie odpowiadają 

wymiarom dotychczas stosowanych 

urządzeń. Dzięki temu można łatwo 

zastąpić poprzedniki nowymi wentylatorami 

bez konieczności dokonywania 

jakichkolwiek zmian w samej szafie. 

Optymalna konstrukcja, w zależności 

od modelu, jest do 15 mm bardziej płaska 

w kierunku do wnętrza szafy lub 

obudowy, przez co oferuje nawet nieco 

więcej przestrzeni pod zabudowę. 

Instalacja w przygotowanym otworze 

montażowym odbywa się jak dotychczas, 

za pomocą sprawdzonego, zatrzaskowego 

systemu szybkiego montażu. 

Zmiana kierunku tłoczenia również może 

przebiegać bez pomocy narzędzi. W tym 

FOT. 4. Po pociągnięciu palcem za logo 

kratka otwiera się do przodu i zatrzaskuje 

pod kątem otwarcia ok. 70°. W ten 

sposób do wymiany maty filtrującej 

wolne są obie ręce. 

FOT. 5. Cyfrowy wskaźnik temperatury 

wewnętrznej szafy jest teraz dostępny 

w wersji, która działa z wszystkimi napięciami 

zasilania. 

celu jedynie zwalnia się zamek bagnetowy 

wentylatora diagonalnego i ponownie 

zatrzaskuje po obróceniu jednostki 

wentylatora o 180 stopni. Podłączenie 

elektryczne w nowych wentylatorach 

filtrujących również jest możliwe bez 

użycia narzędzi. Aby to umożliwić, zastąpiono 

stosowane dotychczas zaciski 

śrubowe zaciskami sprężynowymi. Ponadto 

blok połączeniowy z zaciskami 

sprężynowymi daje się zatrzaskiwać 

w czterech różnych pozycjach, również 

nad zamknięciem bagnetowym. Dzięki 

temu użytkownik ma pełną elastyczność 

również w zakresie podłączenia elektrycznego 

i może je ustawiać w zależności 

od potrzeb sytuacji montażowej. 


43

w. 


Nowa technika 

regulacji 

dla wydajnej 

klimatyzacji! 

FOT. 6. Regulator obrotów SK jest teraz 

w wersji, która może być zasilana zarówno 

przez AC 110 V, jak też 230 V. 

Jeżeli w danej aplikacji niezbędny 

jest bardzo duży strumień powietrza, 

to jest to również bez problemu 

możliwe do zrealizowania za pomocą 

nowych wentylatorów filtrujących Top- 

Therm. Wentylatory można w tym celu 

połączyć szeregowo w całość, dzięki 

czemu w poziomie powstaje jednolita 

powierzchnia bez szczelin. Odpowiednie 

otwory w drzwiach i ściankach 

bocznych, także dla takich specjalnych 

zastosowań, mogą być przygotowane 

fabrycznie. 

Wentylatory filtrujące wymagają regularnej 

konserwacji. W zależności od obciążenia 

powietrza z otoczenia w określonych 

odstępach jest np. niezbędna 

W obszarze klimatyzacji systemowej Rittal zmodyfikował dwa swoje komponenty 

regulacyjne i przedstawia je obecnie w nowych wersjach. Na przykład 

cyfrowy wskaźnik temperatury wewnętrznej szafy jest teraz dostępny 

w wersji, która działa z wszystkimi napięciami zasilania. Poza DC 24 V – 60 V 

są również możliwe AC 115 V – 230 V przy 50 Hz lub 60 Hz. Temperatura 

zmierzona przez czujnik NTC jest pokazywana na wyświetlaczu. Można 

ustawić dwa punkty przełączania w zakresie od +5 do +55°C. Dwa wyjścia 

przekaźnikowe (przełączne i n.o.) mogą być obciążone maksymalnie 

6 A przy 230 V. 

Regulator obrotów SK, który w zależności od temperatury za pomocą regulacji 

fazy zmienia prędkość obrotową wentylatora filtrującego w celu zwiększenia 

efektywności i zmniejszenia hałasu, posiada również wersję, która 

może być zasilana zarówno przez 110 V AC, jak i 230 V. Ponadto moduł, który 

montuje się na szynie zatrzaskowej, w porównaniu z poprzednimi modelami 

stał się bardziej kompaktowy. Zakres ustawień wynosi tutaj od +20 

do +55°C. Można sterować wentylatorami o mocy elektrycznej do 300 W. 

Regulator obrotów jest zgodny z UL i dzięki temu bez problemów może być 

stosowany w urządzeniach przeznaczonych na rynek amerykański. 

44 



ne, aby wymienić matę filtracyjną. Nie 

trzeba szukać miejsca do odłożenia 

kratki płytkowej. To przemyślane rozwiązanie 

szczegółu oszczędza czas 

podczas konserwacji, a tym samym redukuje 

koszty. 

Nowe wentylatory filtrujące i odpowiednie 

filtry wylotu mają nowy układ 

płytek, który zapewnia idealną ochronę 

przed pryskającą wodą. Tym samym 

spełniają stopień ochrony IP54. Za pomocą 

nowych osłon przed wodą strumieniową, 

które są dostępne opcjonalnie, 

można go nawet zwiększyć do IP56. 

Osłony przed wodą strumieniową są łatwe 

do czyszczenia z zewnątrz i mają 

taką samą niebieską uszczelkę silikonową, 

jaka sprawdziła się w programie Rittal 

„Hygienic Design“. Dzięki temu nadają 

się nawet do obszarów krytycznych 

pod względem higieny. Wymiana filtra 

została znacznie uproszczona i odbywa 

się bez narzędzi, również przy zainstalowanych 

pokrywach. 

FOT. 7. Przez półtora miesiąca był prowadzony test porównawczy zwykłych wentylatorów 

filtrujących i nowych wentylatorów TopTherm. 

wymiana mat filtracyjnych. Również 

tutaj w nowych wentylatorach projektanci 

Rittal wprowadzili kilka przydatnych 

ulepszeń. Kratka płytkowa, która 

jest przymocowana z tyłu za matą filtracyjną, 

może być otwarta bez użycia 

narzędzi. Nowy mechanizm otwierania 

jest wbudowany w tabliczkę z logo 

Rittal. Po pociągnięciu palcem za logo 

kratka otwiera się do przodu i zatrzaskuje 

pod kątem otwarcia ok. 70°. W ten 

sposób pracownik ma obie ręce wol- 

Większy strumień objętości 

Podczas gdy dotychczasowe modele 

miały maksymalny strumień objętości 

700 m 3 /h, to nowe wentylatory Top- 

Therm w największej wersji dostarczają 

strumień do 900 m 3 /h. Jako napięcie 

zasilania można wybrać DC 24 V 

lub AC 115 V, 230 V i 400 V (50/60 Hz). 

Rittal rozwinął także program akcesoriów, 

który idealnie uzupełniają wentylatory 

filtrujące w klimatyzacji szaf 

sterowniczych. Cyfrowy wskaźnik temperatury 

wewnętrznej szafy jest teraz 

dostępny w wersji, która działa z wszystkimi 

napięciami zasilania. Poza DC 24 V 

– 60 V są również możliwe AC 115 V – 

230 V przy 50 Hz lub 60 Hz. W ten sposób 

możliwe jest bezproblemowe użycie 

wentylatora na całym świecie. 

• 

REKLAMA 


45

w. 


HRU-ERGO 

- niewielki rekuperator o wielkich możliwościach firmy Alnor Systemy Wentylacji 

Czy istnieją rzetelne badania potwierdzające wiarygodność parametrów przedstawianych 

przez producenta? Przed montażem zawsze pada pytanie: Co doradzić klientowi? Jak wybrać 

najlepsze urządzenie spośród wielu dostępnych na rynku? 

PROMOCJA 

Badania potwierdzające 

jakość 

Wychodząc naprzeciw oczekiwa 

niom rynku oraz naszych 

Klientów przeprowadziliśmy 

rze tel ne i kompleksowe badania 

w otoczeniu symulującym 

letnie i zimowe warunki atmosferyczne 

oraz różną wilgotność 

powietrza. 

Analizując pracę urządzenia 

HRU-ERGO otrzymaliśmy następujące 

wnioski: 

przeciwprądowy 

wykonany z celulozy cechuje 

wysoka przepuszczalność wilgoci 

oraz wysoka odporność 

na starzenie, 

 

wymiennik 

 

odzysk ciepła wg normy 

PN-EN 308 wynosi max. 84,5%, 

 

odzysk wilgoci pozwala 

w większości przypadków 

na rezygnację z dodatkowego 

nawilżacza w pomieszczeniu, 

stwarzając tym samym 

komfortowe warunki w całym 

domu, co jest szczególnie 

ważne dla alergików, 

 

system odszraniania – brak 

nagrzewnicy wstępnej wychodzi 

na plus! Ogrzanie 

wymiennika następuje dzięki 

zmianie stosunku powietrza 

ciepłego do zimnego wewnątrz 

wymiennika – ciepłe, 

wywiewane powietrze, będąc 

w nadmiarze w stosunku 

do powietrza nawiewanego, 

zabezpiecza wymiennik 

przed zamarzaniem, utrzymując 

w jego wnętrzu temperaturę 

dodatnią, 

 

brak nagrzewnicy wstępnej – pozwala 

zaoszczędzić energię elektryczną którą 

zużyłaby nagrzewnica; ponadto gdy 

na zewnątrz panują ujemne temperatury, 

odzysk następuje z większego ich 

zakresu, a więc jest bardziej efektywny. 

Rekuperator HRU-ERGO 

– dobry wybór! 

Urządzenia HRU-ERGO to: 

 

prosta konstrukcja rekuperatora i łatwa 

instalacja całego systemu; montaż 

możliwy w każdym typie budynku 

z możliwością montażu pod sufitem 

(oszczędność miejsca), na ścianie 

w układzie pionowym i poziomym; 

 

tygodniowy programator urządzania, 

niezależnie czy wykorzystywany 

w biurze czy w domu, pozwala 

na ustalenie stałego tygodniowego 

cyklu pracy który można ręcznie 

modyfikować; 

 

dostępne są rekuperatory z wymiennikiem 

przeciwprądowym o nominalnych 

wydajnościach: 250, 350, 500, 

650, 800 i 1000 m 3 /h. 

Wybierz system – to się opłaca! 

Wybierając producenta całego systemu 

nie tracisz czasu na transport i kompletowanie 

poszczególnych produktów od różnych 

dostawców! FLX-REKU to efektywna 

instalacja w podłogach i stropach w klasie 

szczelności C wg Eurovent. 

W skład systemu wchodzą: 

 

przewód elastyczny FLX-HDPE, 

 

skrzynki rozprężne, 

 

kompletny system kształtek dedykowany 

do systemu, 

 

anemostaty wywiewne i nawiewne, 

 

kratki, 

 

elementy dodatkowe – zaślepki PVC, 

uszczelki. 

Możliwy jest także montaż instalacji wykonany 

na kształtkach okrągłych typu 

SPIRAL. Łatwy montaż, nie ma ryzyka 

powstania nieszczelności dzięki uszczelkom 

EPDM. W skład systemu wchodzą 

również elementy dodatkowe – nawiewniki, 

wywiewniki, kratki, przepustnice, 

tłumiki i szereg akcesoriów montażowych. 

• 

46 


NA RYNKU R. 

Wybieramy 

centralę wentylacyjną 

Na rynku dostępnych jest wiele typów jednostek wentylacyjnych z odzyskiem 

ciepła. Ważne jest więc takie dobranie urządzeń, by jak najlepiej spełniały wymagania 

inwestora. 

Rozpoczynając przegląd urządzeń należy 

również zwrócić uwagę na takie cechy, 

jak komfort obsługi i użytkowania 

systemu, automatyka, zużycie energii 

oraz sprawność odzysku ciepła. Warto 

też sprawdzić, czy producent posiada 

certyfikaty potwierdzające jakość jego 

urządzeń. Przykładem mogą tu być 

wytyczne NFOŚiGW – dopłaty dla budynków 

jedno i wielorodzinnych (NF 

15, NF 40). Pomocny, aczkolwiek nie 

niezbędny, może być również certyfikat 

niemieckiego Instytutu Domów Pasywnych 

(Passive House Institute – PHI). 

Fot.: Zehnder 

Przyjrzyjmy się teraz szczegółom. Wentylacja 

mechaniczna powinna realizować 

kilka podstawowych funkcji. Jej 

praca musi być ciągła i powinna obsługiwać 

każde pomieszczenie, zapewniając 

stałą wymianę powietrza. Niezbędna 

jest możliwość łatwej, najlepiej automatycznej 

regulacji w celu dopasowania 

trybu działania wentylacji do zmieniających 

się warunków w pomieszczeniach 

oraz do pogody. Niemniej ważny jest 

aspekt ekonomiczny – dobra wentylacja 

musi być energooszczędna, pozwoli 

nam to nie tylko na oszczędności, 

ale sprawi również, że wentylowany 

budynek będzie bardziej ekologiczny. 

Aspekt ekonomiczny obejmuje również 

koszty eksploatacji, czyli np. wymianę 

filtrów czy okresową konserwację. System 

musi oczywiście pracować na tyle 

cicho, by nie wywoływać dyskomfortu 

u użytkowników budynku. Sercem instalacji 

jest centrala wentylacyjna. Aby 

cały system działał sprawnie i oszczędnie 

musi być dobrana stosownie do wymaganej 

wielkości wymiany powietrza, 

pojawiających się oporów instalacji, poziomu 

hałasu generowanego podczas 

pracy, energochłonności i sprawności 

odzysku ciepła. 

Najważniejsze parametry, na które trzeba 

zwrócić uwagę przy wyborze centrali 

wentylacyjnej to wydajność i spręż. 

Decydują one o tym, czy ciśnienie 

na wyjściu będzie na tyle duże, by móc 

pokonać opory instalacji wentylacyjnej 

czyli zapewnić obsługę wszystkich, nawet 

najbardziej oddalonych od centrali, 

pomieszczeń. Pamiętajmy, że każdy budynek 

jest inny. Dlatego dobór centrali 

wentylacyjnej powinien być przeprowadzony 

w oparciu o dane całego systemu 

wentylacji zaprojektowanej dla 

konkretnego domu. 

Bardzo istotna jest oczywiście ekonomiczność 

urządzenia, w tym przypadku 

jego sprawność energetyczna. Należy 

pamiętać, że centrala wentylacyjna 

to nie tylko wymiennik (rekuperator), 

który powinien charakteryzować się 

wysokim, temperaturowym odzyskiem 

ciepła, ale także inne urządzenia wchodzące 

w skład centrali, które będą zużywały 

energię elektryczną lub cieplną 

(wentylatory, nagrzewnice elektryczne, 

nagrzewnice wodne itp.). Aby oszacować 

sprawność energetyczną urządzenia 

należy wziąć pod uwagę bilans 

ilości energii, którą musimy dostarczyć 

(prąd, energia cieplna itp.) i energii uzyskanej 

w postaci ciepłego powietrza. 

Znając sprawność energetyczną możemy 

określić koszt związany z pracą wentylacji 

i potencjalne oszczędności, które 

uzyskamy, a co za tym idzie – opłacalność 

inwestycji. 

FOT. 1. Wybierając centralę wentylacyjną z odzyskiem ciepła należy zwrócić uwagę na 

komfort obsługi i użytkowania systemu, automatykę, zużycie energii przez wszystkie elementy 

urządzenia wymagające zasilania (wentylatory, nagrzewnice) oraz sprawność odzysku ciepła. 


47

R. 

NA RYNKU 

Przegląd central wentylacyjnych 

Producent BERLUF GmbH BERLUF GmbH Pro-Vent Systemy Wentylacyjne Pro-Vent Systemy Wentylacyjne 

Model SELEN II 500/500 BY PASS SELEN II 800/800 BY PASS MISTRAL PRO 400 EC MISTRAL P 3000 EC 

Przeznaczenie (maksymalna powierzchnia 

budynku) [m 2 ] 

- - do 200 m 2 do 1200 m 2 

Rodzaj wymiennika ciepła krzyżowo przeciwprądowy krzyżowo przeciwprądowy przeciwprądowy krzyżowy 

Maksymalny przepływ objętościowy 

powietrza nawiewanego [m 3 /h] 


powietrza wywiewanego [m 3 /h] 

680 910 450 3000 

680 910 450 3000 

Spręż dyspozycyjny nawiewu [Pa] 0 – 650 0 – 780 330 170 

Spręż dyspozycyjny wywiewu [Pa] 0 – 650 0 – 780 290 170 

Stopień odzysku ciepła [%] do 95 do 95 92 74 

Współczynnik SFP [W/m 3 /h] - - 0,23 0,19 

Rodzaj dmuchaw - - dmuchawy dwustronnie ssące EC promieniowe Radical EC 

Maksymalny pobór mocy wentylatorów [W] 190 288 2 × 1,8 2 x 3,2 

Wymiary (bez króćców przyłączeniowych) - 

dług. (głęb.) × szer. × wys. [mm] 

1846 × 988 × 397 1846 × 988 × 397 500 × 940 × 540 1450 × 1450 × 540 

Waga [kg] 82 84 45 125 

Średnica króćców wentylacyjnych [mm] 250 250 200 500 

Rodzaj zabezpieczenia przed zamarzaniem grzałka wstępna grzałka wstępna 

do wyboru: 

cykliczne wyłączanie nawiewu 

• wbudowana elektryczna nagrzewnica wstępna 

• kanałowa recyrkulacyjna przepustnica trójstronna 

do wyboru: 

cykliczne wyłączanie nawiewu 

• wbudowana elektryczna nagrzewnica wstępna 

• kanałowa recyrkulacyjna przepustnica trójstronna 

Poziom hałasu [dB] < 52 < 52 28 – 52 35 – 62 

Zintegrowany by-pass tak tak tak tak 

Możliwości sterowania tak tak 

• dedykowane oprogramowanie sterownika centrali 

umożliwia automatyczną i płynną pracę wentylatorów EC, 

układu rozmrożeniowego, by-passu, wymiennika ciepła 

• sterowanie dodatkowymi elementami zewnętrznymi 

(przepustnicami, nagrzewnicami, chłodnicami itp.) 

• kilka programów do wyboru 

• możliwość tworzenia własnych programów 

• dedykowane oprogramowanie sterownika centrali 

umożliwia automatyczną i płynną pracę wentylatorów EC, 

układu rozmożeniowego, wymiennika ciepła 

• sterowanie dodatkowymi elementami zewnętrznymi 

(przepustnicami, nagrzewnicami, chłodnicami itp.) 

• kilka programów do wyboru 

• możliwość tworzenia własnych programów 

Cechy charakterystyczne - - 

• przystosowany do współpracy z płytowym GWC 

• opatentowana konstrukcja rekuperatora, 

• wysoka skuteczność wymiany ciepła, 

• odporność na zamarzanie 

• okresowe działanie nagrzewnicy wstępnej 

• szczelny by-pass wymiennika 

• kompaktowa centrala podwieszana 

• lekka i łatwa do zabudowy 

• opatentowana konstrukcja rekuperatora, 

• dobra skuteczność wymiany ciepła, 

• duże wymienne filtry 

Wyposażenie opcjonalne - - 

• elektryczna nagrzewnica wtórna 

• wodna nagrzewnica, przepustnice trójstronne 

• elektryczna nagrzewnica wtórna 

• wodna nagrzewnica wtórna 

Cena katalogowa netto [PLN] 7200 10 900 6 950 + sterowanie 22 570 + sterowanie 

48 


NA RYNKU R. 


Viessmann 

Viessmann 

VITOVENT 200-D VITOVENT 300-W 

Miejscowa wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła (do ok. 25 m 2 ) Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła (do ok. 180 m 2 ) 

Krzyżowy przeciwprądowy wymiennik ciepła 

Przeciwprądowy wymiennik ciepła z tworzywa PETG 

• sterowanie przepływem powietrza 

55 300 

55 300 

- 100 

- 100 

do 90 

do 93(stopień odzysku ciepła wg Niemieckiego Instytutu Techniki Budowlanej) 

R. 

NA RYNKU 


Producent Alnor KLIMOR S.A. KLIMOR S.A. 

Model HRU-ERGO-500 Kompaktowa centrala KCO 

MODUŁOWA CENTRALA KLIMATYZACYJNA 

PODWIESZANA Z MODUŁEM POMPY CIEPŁA HPM 

Przeznaczenie (maksymalna 

powierzchnia budynku) [m 2 ] 

Rodzaj wymiennika ciepła 


powietrza nawiewanego [m 3 /h] 


powietrza wywiewanego [m 3 /h] 

300 m 2 300 m 2 900 m 2 

Wymiennik przeciwprądowy celulozowy 

z powłoką antybakteryjną 

obrotowy 

krzyżowy przeciwprądowy i układ pompy ciepła 

500 1200 2700 

500 1200 2700 

Spręż dyspozycyjny nawiewu [Pa] 70 (1. bieg), 100 (2. bieg), 120 (3. bieg) 450 400 

Spręż dyspozycyjny wywiewu [Pa] 70 (1. bieg), 100 (2. bieg), 120 (3. bieg) 450 400 

Stopień odzysku ciepła [%] max. 84,5 do 88 do 90 

Współczynnik SFP [W/m 3 /h] 0,51 (1. bieg), 0,44 (2. bieg), 0,45 (3. bieg) 1,5 1,8 

Rodzaj dmuchaw wentylator promieniowy AC 230 V wentylatory promieniowo-osiowe wentylatory promieniowo-osiowe 


wentylatorów [W] 

Wymiary (bez króćców 

przyłączeniowych) - dług. (głęb.) × 

szer. × wys. [mm] 

194 500 1500 

962 × 904 × 270 1287 × 722 × 981 2750 × 1932 × 355 

Waga [kg] 43 82 322 

Średnica króćców wentylacyjnych 

[mm] 

Rodzaj zabezpieczenia przed 

zamarzaniem 

200 4 × Ø 250 925 × 290 

• układ odszraniający 

• parametry pracy odszraniania programowane 

w kontrolerze 

• działanie: wentylator wyciągowy zwiększa wydajność, 

wentylator nawiewny zatrzymuje się 

chwilowe zmniejszenie obrotów wentylatora nawiewu 

by-pass wymiennika krzyżowego 

Poziom hałasu [dB] 25 (1. bieg), 31 (2. bieg), 33 (3. bieg) do pomieszczenia poziom mocy akustycznej 51 dB(A) do pomieszczenia poziom mocy akustycznej 75,2 dB 

Zintegrowany bypass tak nie wymaga tak 

Możliwości sterowania 

• sterowanie za pomocą kontrolera 

• zegar tygodniowy 

• zmiana biegów 

• ustawianie pracy układu odszraniania 

• ustawianie pracy układu by-pass 

• automatyka na wyposażeniu, sterowanie temperaturą nawiewu, 

obrotami wentylatorów 

• automatyka na wyposażeniu, m.in. sterowanie temperaturą 

nawiewu, obrotami wentylatorów 

Cechy charakterystyczne 

• wymiennik celulozowy 

• powłoka antybakteryjna 

• odzysk wilgoci 

• by-pass 

• system odszraniania 

• wysoka sprawność odzysku ciepła dla całego typoszeregu urządzeń 

• zwarta konstrukcja 

• przyjazne sterowanie pracą urządzenia 

• wysoka sprawność odzysku ciepła dla całego typoszeregu 

urządzeń 

• zwarta konstrukcja, przyjazne sterowanie pracą urządzenia 

• mała wysokość 

Wyposażenie opcjonalne 

możliwość sterowania GWC i kanałowymi wymiennikami ciepła 

dodatkowe sekcje nagrzewania, chłodzenia, tłumienia 

i oczyszczania powietrza 

Cena katalogowa netto [PLN] 5450 kalkulowana z doboru technicznego 

50 


NA RYNKU R. 


Daikin 

D-AHU PROFESSIONAL 

Daikin 

D-AHU ENERGY 

1100 ÷ 124 000 m 3 /h 

Powierzchnia uzależniona od procesu lub krotności wymian, powiązana z wielkością wyrażoną w przepływie powietrza 

Chłodnice/nagrzewnice: DX, CW, elektryczne, wodne, parowe 

Odzysk: wymiennik krzyżowy, rotor (odzysk ciepła, wilgoci) ze stałą i zmienną prędkością obrotową, wymiennik glikolowy 

1500 ÷ 70 000 m 3 /h 

Powierzchnia uzależniona od procesu lub krotności wymian, powiązana z wielkością wyrażoną w przepływie powietrza 

Chłodnice/nagrzewnice: DX, CW, elektryczne, wodne, parowe 

Odzysk: wymiennik krzyżowy, rotor (odzysk ciepła, wilgoci) ze stałą i zmienną prędkością obrotową, wymiennik glikolowy 

124 000 70 000 

124 000 70 000 

pokrywa potrzeby wszystkich aplikacji bytowych i przemysłowych 


płynna regulacja 

wysoki odzysk (>80%), uzależniony od zastosowanych wentylatorów, prędkości przepływu, 

wyposażenia centrali, oporów centrali i instalacji 

wentylatory EC komutowane elektronicznie z wbudowanym falownikiem i sterownikiem, wentylatory z napędem bezpośrednim, 

pasowym, z łopatkami pochylonymi do przodu lub do tyłu 

niski pobór prądu, uzależniony od zastosowanych wentylatorów, prędkości przepływu, 


zmienne wymiarowanie (tzw. Variable Dimensioning) – teoretycznie nieskończona liczba konfiguracji 

w krokach przyrostu szerokości i wysokości o 1 cm 

wynikowa, w zależności od aplikacji i założeń projektowych 




płynna regulacja 

wysoki odzysk (>80%), uzależniony od zastosowanych wentylatorów, prędkości przepływu, 


wentylatory EC komutowane elektronicznie z wbudowanym falownikiem i sterownikiem, wentylatory z napędem bezpośrednim, 

pasowym, z łopatkami pochylonymi do przodu lub do tyłu 

niski pobór prądu, uzależniony od zastosowanych wentylatorów, prędkości przepływu, 


zmienne wymiarowanie (tzw. Variable Dimensioning) – teoretycznie nieskończona liczba konfiguracji 

w krokach przyrostu szerokości i wysokości o 1 cm 



zabezpieczenie elektryczne 

zabezpieczenie elektryczne 

zredukowany przez zastosowanie wbudowanych tłumików dźwięku 

dostępny 

zredukowany przez zastosowanie wbudowanych tłumików dźwięku 

dostępny 

• automatyka typu PLUG&PLAY: panel sterowania, zaawansowany układ mikroprocesorowy, centralna automatyka 

zintegrowana z agregatami skraplającymi (ERQ/VRV) lub systemami wody lodowej. Możliwość podłączenia do systemu BMS. 

• czujniki temperatury, wilgotności, jakości powietrza oraz siłowniki, presostaty itp. – wszystko zainstalowane, okablowane 

i przetestowane fabrycznie. 

• Variable Dimensioning – zmienne wymiarowanie obudów, 

• możliwość zastosowania najbardziej wydajnych i energooszczędnych wentylatorów typu EC, 

• certyfikat EUROVENT i wysokie sklasyfikowanie w poszczególnych grupach, 

• automatyka typu PLUG&PLAY- wszystko zainstalowane fabrycznie, brak ingerencji do wnętrza centrali + łatwość 

podłączenia urządzeń peryferyjnych (agregatów skraplających/ERQ, VRV/, chillerów), 

• tzw. Pakiet Świeżego Powietrza (TOTAL SOLUTION), 

• przyjazny program doboru central, w szybkim czasie przekształcający dobór na wyczerpującą ofertę. 

• profile Thermal Break z podwójną „płetwą” 

• zabezpieczenie przed zamarzaniem 

• presostaty różnicy ciśnień 

• osłony napędów wentylatorów i przepustnic 

• aluminiowy dach 

• filtry absolutne, węglowe 

• okna inspekcyjne 

uzależniona od wielkości, wyposażenia i konfiguracji 

atrakcyjna, szczególnie w pakiecie PLUG&PLAY z agregatami skraplającymi lub chillerami DAIKIN 

• automatyka typu PLUG&PLAY: panel sterowania, zaawansowany układ mikroprocesorowy, centralna automatyka 

zintegrowana z agregatami skraplającymi (ERQ/VRV) lub systemami wody lodowej. Możliwość podłączenia do systemu BMS. 

• czujniki temperatury, wilgotności, jakości powietrza oraz siłowniki, presostaty itp. – wszystko zainstalowane, okablowane 

i przetestowane fabrycznie. 

• Variable Dimensioning – zmienne wymiarowanie obudów, 

• możliwość zastosowania najbardziej wydajnych i energooszczędnych wentylatorów typu EC, 

• certyfikat EUROVENT i wysokie sklasyfikowanie w poszczególnych grupach, 

• automatyka typu PLUG&PLAY- wszystko zainstalowane fabrycznie, brak ingerencji do wnętrza centrali + łatwość 

podłączenia urządzeń peryferyjnych (agregatów skraplających/ERQ, VRV/, chillerów), 

• tzw. Pakiet Świeżego Powietrza (TOTAL SOLUTION), 

• przyjazny program doboru central, w szybkim czasie przekształcający dobór na wyczerpującą ofertę. 

• profile Thermal Break z podwójną „płetwą” 

• zabezpieczenie przed zamarzaniem 

• presostaty różnicy ciśnień 

• osłony napędów wentylatorów i przepustnic 

• aluminiowy dach 

• filtry absolutne, węglowe 

• okna inspekcyjne 

• nawilżacze izotermiczne, adiabatyczne, złoża zraszane, 

• odzysk ciepła glikolowy 

uzależniona od wielkości, wyposażenia i konfiguracji 

atrakcyjna, szczególnie w pakiecie PLUG&PLAY z agregatami skraplającymi lub chillerami DAIKIN 


51

w. 


Centrale wentylacyjne 

Daikin 

PROMOCJA 

Firma Daikin, lider z zakresu urządzeń freonowych o umocnionej pozycji 

w segmencie produkcji chillerów, wkroczyła na rynek polski z nową gamą 

urządzeń – centralami wentylacyjnymi. 

Jakość powietrza odgrywa bardzo istotną rolę dla przebywających 

w danym środowisku ludzi oraz w przypadku procesów przemysłowych 

na działanie zainstalowanych maszyn i jakość produktów. 

Ewolucja central, które są dobrze 

znane na rynkach światowych, 

sięga 1966 r. Klienci doceniają to, 

co w filozofii Daikina jest najważniejsze: 

jakość, trwałość, energooszczędność 

oraz przyjazność 

montażu i eksploatacji, a wszystko 

to przy zachowaniu idealnego 

kompromisu cenowego. 

Centrale wentylacyjne Daikin 

ujęte w trzech seriach: 

 

EASY – od 500 do 30 tys. m 3 /h, 

 

PROFESSIONAL – od 800 

do 140 tys. m 3 /h, 

 

ENERGY – od 1500 do 

70 tys. m 3 /h, 

należą do najbardziej przyjaznych 

dla środowiska urządzeń 

na rynku. 

W połączeniu z niewielkimi wymiarami 

(optymalizacja wielkości 

i tzw. „szycie na miarę” 

w krokach co 1 cm) centrale stanowią 

najlepsze z dostępnych 

rozwiązań. Znajduje to pozytywne 

przełożenie na cenę (klient 

płaci tylko za to, co rzeczywiście 

potrzebuje) i nie wpływa na wydłużenie 

czasu dostawy. 

Zwrot 

inwestycji 

Oszczędności te w głównej mierze czynione 

są przez zastosowanie: 

 

najwydajniejszych wentylatorów, 

 

szczelnych i dobrze izolowanych 

obudów, 

 

najbardziej efektywnych wymienników, 

w szczególności do odzysku 

ciepła i chłodu (obrotowych/CSD 

i VSD, także z odzyskiem wilgoci, 

krzyżowych, glikolowych), 

 

efektywnych agregatów skraplających 

lub chillerów Daikina w pakiecie 

Total Solution. 

Szczególny nacisk kładziony jest 

na pobór prądu i moc uzyskiwaną 

przez wentylatory (SFP). Dlatego też 

zdecydowano o zastosowaniu wentylatorów 

typu EC. Mają one praktycznie 

same zalety nad konwencjonalnymi 

rozwiązaniami – energooszczędność, 

zakres pracy, trwałość, możliwość bezpośredniego 

sterowania itd. W pełni 

zintegrowana konstrukcja (zintegrowanie 

falownika, silnika i sterownika 

FOT. 1. Unikatowa technologia energooszczędnych wentylatorów typu EC, z wbudowanym 

falownikiem i sterownikiem 

52 



złączek. Radykalnie skraca to czas montażu, 

eliminuje ryzyko błędu i obniża 

koszty instalatora. Odbiór techniczny 

staje się prosty i szybki. Automatyka 

ta zapewnia także łatwą możliwość 

współpracy z systemem BMS. 

Koncepcja Plug&play to również pełne 

zintegrowanie zainstalowanych 

w centrali wymienników z jednym 

centralnym sterownikiem centrali, 

który to umożliwia pewną komunikację, 

stabilną i dokładną regulację temperatury 

za pomocą agregatów skraplających 

Daikina (ERQ lub VRV) lub 

chillerów. 

Centrale mogą mieć wbudowane także 

zawory rozprężne. W przypadku zastosowania 

wymienników DX rury miedziane 

wyprowadzone są na zewnątrz 

(zalutowane króćce, instalacja napełniona 

azotem). 

Fabryczne zainstalowanie tych elementów 

w ciasnych przestrzeniach 

oszczędza koszty montażu i przekłada 

się na szybkość i fachowość montażu. 

FOT. 2. Unikalne połączenie sekcji za pomocą szybkozłączek. 

na wale) pozwala zredukować o 2/3 

cenną przestrzeń sekcji, względem 

konwencjonalnych wentylatorów. 

Koncepcja Plug&Play 

Daikin opracował wyjątkowy system 

sterowania umożliwiający zarządzanie 

wszystkimi podzespołami centrali. 

Automatyką nie jest (jak w przypadku 

często spotykanych rozwiązań) tzw. 

„zestaw do samodzielnego montażu”. 

Wszystkie elementy wykonawcze 

są fabrycznie zamontowane, okablowane, 

podłączone do panelu sterującego 

z zabezpieczeniami i skonfigurowane 

na sterowniku. Całość jest 

przetestowana fabrycznie. Sekcje łączone 

są za pomocą szczelnych szybko- 

FOT. 3. Urządzenie typu Plug&Play. Podłączamy tylko zasilanie do mufy i włączamy 

FOT. 4. Na zewnatrz wychodzą tylko 

króćce, brak ingerencji do wnętrza 

centrali. 

FOT. 5. Całość jest fabrycznie wylutowana, 

zawory rozprężne zamontowane są 

fabrycznie w środku. 

Oprogramowanie 

Centrale Daikin są szybko i profesjonalnie 

dobierane za pomocą najnowocześniejszego 

oprogramowania. Jest ono 

w stanie skonfigurować dowolny i każdy 

typ produktu zgodnie z najbardziej 

wymagającymi wytycznymi. Raport 

techniczny można łatwo i szybko przekształcić 

na wyczerpującą ofertę. 

W rezultacie otrzymujemy ofertę 

ze wszystkimi danymi technicznymi 

i rysunkami, wykresem I-X i charakterystykami 

pracy wentylatorów, a także 

z analizą hałasu. 

Konfiguracje central klimatyzacyjnych 

Daikin zapewniają wszechstronny zakres 

funkcji. Nasze systemy oferują 

liczne, także niestandardowe opcje 

wyposażenia. 

• 


53

w. 


Efektywna gospodarka powietrzem i energią w obiektach energooszczędnych 

Gruntowe wymienniki ciepła oraz rekuperatory 

PROMOCJA 

Ograniczenie zużycia energii do zera - ta idea przyświeca budownictwu nisko energetycznemu. 

W związku z rosnącymi cenami konwencjonalnych źródeł energii lansuje 

się nie tylko szczelne, ciepłe konstrukcje budynków, ale również systemy grzewczo- 

-chłodzące maksymalnie wykorzystujące naturalne zasoby energii oraz mechaniczne 

systemy wentylacyjne, które nie tylko optymalizują komfort życia, ale również pozwalają 

na oszczędne gospodarowanie ciepłym i chłodnym powietrzem. 

Już w niedalekiej przyszłości nieruchomościami 

o największej 

wartości będą budynki energooszczędne 

i pasywne. Dlatego 

coraz większe rzesze inwestorów 

decydują się na wznoszenie 

domów i obiektów użyteczności 

publiczne zgodnie z nowoczesnymi 

zasadami. Stają oni 

wówczas oko w oko z wyborem 

odpowiedniego systemu 

grzewczego i wentylacyjnego, 

który pozwala na ekstremalne 

obniżenie kosztów eksploatacyjnych. 

W kwestii wyboru takiego 

systemu musimy mieć świadomość, 

że taniej a wręcz darmowej 

energii możemy poszukiwać 

w najbliższym otoczeniu naszej 

nieruchomości. 

Jednym z najbardziej unikatowych 

i jednocześnie sprawnych 

rozwiązań są gruntowe wymienniki 

ciepła umożliwiające pozyskanie 

naturalnego, zmagazynowanego 

w ziemi: ciepła – zimą 

i chłodu – latem. Urządzenia 

te, sprzężone z mechanicznymi 

centralami wentylacyjnymi, 

wyposażonymi w odzysk ciepła 

wywiewanego powodują znaczne 

ograniczenie kosztów ogrzewania, 

zapewnienie zdrowego 

powietrza zimą i latem oraz zapewnienie 

pożądanego chłodu 

w okresie letnich upałów. 

Urządzenia tego typu w swojej 

ofercie posiada firma Pro-Vent. 

W zależności od konfiguracji mogą 

one efektownie pracować zarówno 

w budynkach o mniejszej, jak i większej 

kubaturze. 

Rekuperator i gruntowy wymiennik 

ciepła – oszczędność i poprawa 

mikroklimatu 

Rozwiązaniem proponowanym przez 

firmę Pro-Vent dla mieszkalnych budynków 

energooszczędnych i pasywnych 

jest GEO-SYSTEM, którego zasada działania 

polega na wykorzystaniu ciepła 

i chłodu magazynowanego w gruncie, 

optymalnym gospodarowaniu powietrzem 

wentylacyjnym oraz energią w budynku. 

Stosując go, użytkownicy uzyskują 

komfortowy mikroklimat pomieszczeń 

przy jednoczesnych bardzo niskich kosztach 

eksploatacyjnych. System działa 

jako uzupełniające źródło ciepła, dzięki 

czemu inwestor może instalować główne 

źródła energii o mniejszej mocy. 

GEO-SYSTEM powstał w wyniku długoletnich 

badań prowadzonych przez 

producenta, firmę Pro-Vent. Składa się 

z wysokosprawnego, bezprzeponowego 

gruntowego wymiennika ciepła 

PROVENT GEO oraz instalacji wentylacyjnej 

z centralą z rodziny urządzeń MISTRAL. 

GEO-SYSTEM, w każdym indywidualnym 

przypadku projektowany jest z uwzględnieniem 

konstrukcji budynku, jego bezwładności 

cieplnej, zapotrzebowania 

na chłód poszczególnych pomieszczeń, 

optymalnej organizacji powietrza, minimalnych 

potrzeb wentylacyjnych dla 

okresu zimowego i innych. 

FOT. 1. W urządzeniu MISTRAL PRO zastosowano rekuperator prze ciwprądowy, który dzięki 

innowacyjnej konstrukcji charakteryzuje się bardzo wysoką sprawnością w odzyskiwaniu 

ciepła na poziomie 85 - 94%. 

54 



Jak działa i jak zbudowany jest 

gruntowy wymiennik ciepła? 

Gruntowy wymiennik ciepła PROVENT 

GEO pozwala na obróbkę powietrza 

wentylacyjnego poprzez pozyskiwanie 

zawartego w gruncie chłodu latem i ciepła 

zimą. Dzięki innowacyjnej konstrukcji 

może efektywnie pracować na głębokości 

zaledwie 0,9 m, a jego modułowa budowa 

pozwala na instalowanie układów 

o wydajności od 200 do 30 tys. m 3 /h. 

Zasada działania wymiennika PROVENT 

GEO jest bardzo prosta. Polega ona 

na zasysaniu powietrza poprzez czerpnię 

gruntową, następnie przetransportowanie 

go do wymiennika, gdzie zależnie 

od jego temperatury następuje grzanie 

lub chłodzenie. 

Wymiennik PROVENT GEO należy do grupy 

urządzeń bezprzeponowych. Oznacza 

to, że powietrze transportowane przez 

wymiennik ma bezpośredni kontakt 

z gruntem. Cecha ta powoduje wysoką 

sprawność urządzenia, a powietrze obrabiane 

zyskuje odpowiednie właściwości: 

zostaje zminimalizowana zawarta w nim 

ilość bakterii i grzybów, zima poprawia się 

jego wilgotność, a latem zmniejsza. 

Bezprzeponowy przepływ powietrza 

w wymienniku płytowym umożliwia odprowadzenie 

bezpośrednio do gruntu 

kondensatu powstającego w procesie 

schładzania powietrza. Takie rozwiązanie 

zapobiega rozwojowi grzybów i pleśni 

wykorzystując stabilizujące działanie naturalnej 

flory gruntu. 

Dzięki innowacyjnej konstrukcji wymiennik 

zapewnia minimalizację strat ciśnienia 

transportowanego powietrza oraz 

ukształtowanie jego strugi w taki sposób, 

że wymiana ciepła następuje z maksymalną 

skutecznością. 

FOT. 2. Zastosowanie gruntowego wymiennika ciepła w systemie rekuperacji poprawi 

efektywność energetyczną instalacji wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. 

Gruntowny wymiennik ciepła – 

gdzie poszukiwać i jak wykorzystać 

darmową energię? 

GWC PROVENT GEO latem, w okresie 

upałów, jest w stanie ochłodzić czerpane 

powietrze z poziomu 25 - 35°C 

do poziomu 13 - 16°C. Uzyskanie temperatury 

takiego rzędu jest warunkiem 

niezbędnym do stworzenia korzystnego 

mikroklimatu w obiekcie wentylowanym 

w zakresie temperatury i optymalnej wilgotności 

powietrza. Dodatkowo w okresie 

upałów z powietrza przepływającego 

przez wymiennik wykrapla się część 

zawartej w nim pary wodnej i powietrze 

jest częściowo osuszane. Mniejsza wilgotność 

powietrza latem polepsza odczucie 

komfortu w wentylowanych pomieszczeniach. 

Natomiast zimą, przy założeniu temperatury 

powietrza na poziomie 

-20°C, wymiennik będzie podgrzewał 

je do ok. +2°C. Dodatkowo - w odróżnieniu 

od okresów letnich - cechą charakterystyczną 

dla wymiennika PROVENT GEO 

jest zdolność dowilżania powietrza. 

Praktyka pokazuje, że powietrze wychodzące 

dowilżane bywa do wartości ponad 

90% aż do końca grudnia. Jest to bardzo 

pożądana cecha, bowiem znacząco 

poprawia parametr wilgotności powietrza 

w budynku podczas chłodów. 

Naturalnie stała temperatura ok. 10°C, 

która gwarantuje stabilną pracę GWC 

znajduje się na ok. 7 m w głąb ziemi. 

Posadowienie wymiennika na takiej 

głębokości byłoby kłopotliwe, nie tylko 

ze względu na prace ziemne, ale również 

ze względu na występowanie wód gruntowych. 

Dzięki zastosowaniu odpowiedniej 

izolacji urządzenia już na głębokości 

0,9 m uzyskuje się swoistą symulację warunków 

istniejących w rzeczywistość ponad 

6,1 m niżej. Dzięki temu producent 

gwarantuje efektywną pracę urządzenia, 

a jego instalacja nie sprawia kłopotów. 

Wymienniki PROVENT GEO można instalować 

zarówno na terenie otwartym jak 

i pod posadzką budynku. 

Centrala wentylacyjna 

z rekuperatorem – efektywna 

gospodarka powietrzem 

Gruntowe wymienniki ciepła najlepiej 

sprawdzają się w przypadku pracy wraz 

z centralą wentylacyjną. Nie inaczej jest 

w przypadku Geo-System gdzie urządzenie 

PROVENT GEO współpracuje z centralami 

z rodziny MISTRAL. Dzięki tym 

urządzeniom powietrze po „obróbce” 

w wymienniku gruntowym transportowane 

jest do budynku i zainstalowanej 

tu centrali wentylacyjnej. Następnie systemem 

kanałów i anemostatów rozdzielane 

jest do poszczególnych pomieszczeń. 

Natomiast zużyte powietrze w budynku 

usuwane jest na zewnątrz. Zastosowanie 

w centralach rekuperatorów przeciwprądowych 

pozwala na odzyskiwanie ze zużytego 

powietrza do 94% ciepła. 

Jedną z najbardziej efektywnych central 

wentylacyjnych w ofercie firmy 

Pro-Vent jest urządzenie MISTRAL PRO. 

Zastosowano w niej rekuperator przeciwprądowy, 

który dzięki innowacyjnej 

konstrukcji charakteryzuje się bardzo wysoką 

sprawnością w odzyskiwaniu ciepła 

na poziomie 85 - 94%. Jego efektywność 

najbardziej widoczna jest zimą, kiedy 

to większość tradycyjnych rekuperatorów 

może zamarzać. Dzieje się tak, ponieważ 

zimne powietrze wpływające do rekuperatora 

powoduje zamarzanie kondensatu 

z wilgotnego powietrza usuwanego 

z budynku. Negatywnym efektem tego 

zjawiska jest spadek sprawności urządzenia. 

Dlatego w tradycyjnych rekuperato- 


55

w. 


rach stosuje się wstępne nagrzewnice 

powietrza, które zużywają dodatkową 

energię. W wypadku rekupera to rów 

MISTRAL PRO nagrzewnica jest urządzeniem 

opcjonalnym, ale gdy współpracują 

one z gruntowym wymiennikiem powietrza 

jest całkowicie zbędna. Dodatkową 

ochronę przeciwzamrożeniową stanowi 

funkcja rozmrażania recyrkulacyjnego realizowana 

poprzez okresowe pobieranie 

ciepłego powietrza z holu domu. Funkcja 

ta włącza się na 15 minut średnio co 80 - 

100 minut. 

Centrale MISTRAL PRO sterowane 

są poprzez zastosowane, dedykowane 

oprogramowanie, które umożliwia automatyczną 

pracę wentylatorów, układu 

rozmożeniowego, by-passu wymiennika 

ciepła, sterowanie dodatkowymi elementami 

zewnętrznymi. W przypadku 

współpracy centrali z GWC oprogramowanie 

staje się szczególnie przydatne, 

ponieważ w zależności do pory roku 

i panujących warunków zewnętrznych 

pozwala na optymalne dostosowanie 

wydajność wentylacji. Rozbudowana automatyka 

sterująca pozwala na uruchomienie 

wielu dodatkowych funkcji i dostosowanie 

pracy centrali wentylacyjnej 

do warunków struktury instalacji. 

Oszczędny system wentylacyjno 

– grzewczy dla budynków 

wielkogabarytowych 

W ofercie firmy Pro-Vent znajduje się również 

rozwiązanie, które znajduje zastosowanie 

w obiektach użyteczności publicznej, 

halach widowiskowo-sportowych, 

pawilonach handlowych, usługowych, 

halach produkcyjnych, które charakteryzują 

się niskim zapotrzebowaniem na ciepło 

a w szczególności pasywnych i energooszczędnych. 

System GEO-KLIMAT 

w odróżnieniu od GEO-SYSTEM może 

być stosowany jako głównie źródło ciepła 

i spełnia funkcje wentylacji, ogrzewania 

nadmuchowego lub chłodzenia w zależności 

od pory roku. 

W skład tego systemu wchodzą: gruntowy 

wymiennik ciepła, centrala klimatyzacyjna 

z pompą ciepła (MULTIVENT lub 

GEO-VENT), automatyka sterująca oraz 

instalacja dystrybucji powietrza. Gruntowy 

wymiennik ciepła służy do ogrzewania 

powietrza wentylacyjnego w sezonie 

FOT. 3. Układ Geo-KLimat w szkolnej hali sportowej. 

grzewczym. Energia cieplna z powietrza 

zużytego bądź bezpośrednio z GWC służy 

do zasilania powietrznej pompy ciepła 

central (MULTIVENT, GEO-VENT). Zatem 

gruntowy wymiennik ciepła stanowi dolne 

źródło zasilające układ wentylacyjny 

i grzewczy obiektu. 

Zastosowane w systemie centrale wentylacyjne 

wyposażone są w pompy ciepła 

o zmiennej wydajności typu DC lub 

AC INVERTER. W systemie powodują one 

dodatkowe podgrzanie lub schłodzenie 

powietrza wstępnie „obrobionego” przez 

gruntowy wymiennik ciepła. W przypadku 

podgrzewania maksymalna wartość 

dla nawiewu dla pompy ciepła central 

GEO-VENT i MULTIVENT to 45°C. Dodatkowe 

dogrzanie może realizować wtórna 

nagrzewnica elektryczna lub wodna, 

która jest zainstalowana opcjonalnie. 

Chłodzenie realizowane jest w dwojaki 

sposób. Poprzez załączenie by-passu powietrze 

po przejściu przez GWC nawiewane 

jest z ominięciem rekuperatora. 

Wartość temperatury nawiewu z GWC 

to około 15–18°C. W drugim przypadku 

załączenie pompy ciepła w trybie chłodzenia 

daje możliwość ustalenia temperatury 

nawiewu w przedziale 6–15°C. 

Dla systemu GEO-KLIMAT charakterystyczne 

jest to, że pracuje on bez przerwy 

na jednym poziomie, z niewielkim 

tylko (1–2°C) obniżeniem temperatury 

nocnej – dla grzania. Wykorzystuje się 

w ten sposób maksymalnie akumulację 

cieplną budynku. Szczególnie w sezonie 

letnim wraz z odpowiednią ochroną 

przed bezpośrednim nasłonecznieniem 

GEO-KLIMAT może w pełni pokryć zapotrzebowanie 

na chłód. W trakcie całego 

roku następuje wymiana energetyczna 

pomiędzy otoczeniem, gruntowym wymiennikiem 

ciepła i obiektem. Jednocześnie 

system charakteryzuje radykalna minimalizacja 

strat wentylacyjnych układu. 

Za sprawą wstępnego podgrzania powietrza 

w GWC zimą do wartości co najmniej 

+3°C oraz wyjątkowo wysokiej sprawności 

rekuperatora przeciwprądowego 

(do 92%) i optymalizacji wydajności 

wentylacji na podstawie zawartości CO 2 

, 

straty wentylacyjne wynoszą praktycznie 

tylko od 4% do 6% zapotrzebowania 

na ciepło całego obiektu. 

Oszczędność, efektywność, zdrowie 

i ekologia 

Gruntowe wymienniki ciepła PROVENT- 

-GEO w połączeniu z centralami wentylacyjnymi, 

wyposażonymi w rekuperatory: 

 

zmniejszają straty ciepła zimą poprzez 

maksymalny odzysk ciepła do 96%; 

 

zapobiegają nadmiernej suchości 

poprzez dowilżanie powietrza zimą 

w sposób naturalny wilgocią zawartą 

w gruncie; 

 

zapobiegają duszności poprzez dostarczanie 

pożądanego chłodu w porze 

letnich upałów; 

 

działają antybakteryjnie poprzez znaczące 

zmniejszenie liczby drobnoustrojów 

w nawiewanym powietrzu; 

 

w przypadku zastosowania centrali 

wentylacyjnych z pompą ciepła mogą 

być głównym źródłem energii cieplnej; 

 

charakteryzują się najniższymi kosztami 

eksploatacyjnymi. 

Ze szczegółową ofertą firmy Pro-Vent 

można zapoznać się odwiedzając strony: 

www.pro-vent.pl oraz www.wymiennikgruntowy.pl. 

• 

56 


w. 


Wentylatory 

osiowe kanałowe 

Mimo że kanałowe wentylatory osiowe to urządzenia o długiej tradycji stosowania, 

powinniśmy precyzyjnie dopasować je do wymagań danej instalacji. 

Źle dobrane parametry czy nieprawidłowy montaż mogą wpłynąć na 

działanie całego systemu. 

Fot.: Istpol 

FOT. 1. Nowoczesne wentylatory kanałowe mogą posiadać zalety urządzeń osiowych, m.in. prostolinijny przepływ, a jednocześnie - 

osiągać parametry pracy jak w wysokowydajnych wentylatorach promieniowych. 

58 



Wentylatory osiowe kanałowe to proste 

urządzenia o ugruntowanej już pozycji 

na rynku oraz o szerokim spektrum zastosowania. 

W urządzeniach tego typu 

oś obrotu wirnika jest równoległa do kierunku 

przepływu tłoczonego powietrza. 

Przeznaczone są do wentylacji ogólnej, 

instalacji klimatyzacyjnej oraz oddymiającej 

w pomieszczeniach o charakterze 

użytkowym oraz przemysłowym. Wykorzystuje 

się je w instalacjach w budownictwie 

mieszkalnym, hurtowniach, 

magazynach, warsztatach, halach produkcyjnych, 

parkingach, lokalach handlowych, 

szklarniach itp. 

FOT. 2. Oprócz odpowiedniego doboru urządzenia niezwykle istotną kwestią jest dobry 

projekt instalacji oraz prawidłowy montaż. 

Ważny: projekt 

Aby system wentylacyjny, klimatyzacyjny 

lub oddymiający działały prawidłowo, 

należy pamiętać nie tylko 

o prawidłowym doborze wentylatora, 

ale także – kilku zasadach związanych 

z projektowaniem instalacji oraz montażem 

jej poszczególnych komponentów. 

Najefektywniejszy przepływ powietrza 

osiągniemy, jeśli na swojej drodze spotka 

ono jak najmniej przeszkód typu 

krawędzie, załamania, skręty czy przewężenia, 

które mogłyby powodować 

straty energii oraz wzrost głośności systemu. 

Dokonując zabudowy wentylatora, 

musimy zaś umożliwić łatwy dostęp 

w razie prac serwisowych lub obsługi. 

W doborze odpowiedniego urządzenia 

pomogą nam z pewnością karty katalogowe 

poszczególnych producentów. 

Nie możemy zapomnieć, że opisane 

w nich charakterystyki wentylatorów 

czy parametry pracy są możliwe do osiągnięcia 

przy konkretnych, optymalnych 

warunkach aerodynamicznych po stronach 

napływu oraz wylotu z wentylatorów, 

czyli prawidłowo zaprojektowanej 

i wykonanej instalacji. Podstawową 

zasadą jest pozostawienie po stronie 

tłocznej i ssącej prostych odcinków kanałów 

o długości równej 2,5 × średnica 

wentylatora osiowego, inaczej może 

dojść do powstawania straty wydatku 

(np. w przypadku, gdy wentylator jest 

zabudowany zaraz za kolanem). Na tych 

odcinkach nie powinno się także stosować 

filtrów. Zwróćmy uwagę także 

na króciec elastyczny, większy o dwie 

wielkości od wentylatora, który poprawi 

napływ powietrza oraz warunki akustyczne. 

Zalecany jest również montaż 

złącz przeciwdrgających pomiędzy 

wentylatorem a kanałami wentylacyjnymi, 

które zapobiegną przenoszeniu 

drgań z urządzenia na inne konstrukcje. 

Jeśli powietrze płynie od przodu 

z komory lub z kanału o większej niż 

urządzenie średnicy, warunki napływu 

można poprawić poprzez zastosowanie 

większego króćca elastycznego 

oraz dyszy. W razie ryzyka tworzenia się 

skroplin, tzn. przy powietrzu o wysokiej 

wilgotności oraz zmiennej temperaturze, 

otwory do odprowadzania skroplin 

powinny być drożne i skierowane 

ku dołowi. 

Budowa 

W zależności od zastosowania wykorzystuje 

się wirniki budowane 

z różnych materiałów. Standardowym 

wykonaniem jest siedem profilowanych 

łopatek z tworzywa sztucznego 

(np. termoplastu wzmocnionego włóknem 

szklanym), inne materiały to także 

stal i aluminium – niezależnie od wykonania 

elementy powinny być odporne 

na uszkodzenia mechaniczne oraz 

promieniowanie UV. Wirniki z tworzywa 

przeznaczone są do pracy w temperaturze 

od ok. -30° do + 60° C (czy też 

-40° – +60° C; wentylatory w wykonaniu 

specjalnym są odporne na temperatury 

Fot.: BSH 

nawet +100), natomiast dla powietrza 

o wyższej temperaturze (np. w obiektach 

przemysłowych) poleca się wirniki metalowe. 

Niezależnie od materiału powinny 

charakteryzować się niską głośnością 

pracy (także pracą bezwibracyjną) oraz 

wysoką sprawnością. Z kolei obudowa 

wentylatora jest najczęściej wykonana 

z lakierowanej, ocynkowanej blachy stalowej, 

a silnika – z odlewu aluminiowego. 

Do zadań specjalnych 

Oprócz wentylatorów standardowych 

na rynku dostępne są urządzenia odpowiadające 

na indywidualne potrzeby 

instalacji. Są to np. urządzenia przeznaczone 

do systemów wentylacyjnych, 

FOT. 3. W doborze odpowiedniego 

urządzenia pomogą karty kata logowe 

poszczególnych producentów, pamiętajmy 

jednak, że opisane w nich parametry 

pracy są możliwe do osiągnięcia jedynie 

przy prawidłowo zaprojektowanej 

instalacji. 

Fot.: Konwektor 


59

w. 


Fot.: BSH 

FOT. 4. Wentylatory dobieramy również 

w zależności od zastosowania. Np. 

uzupełnieniem instalacji zagrożonej 

wybuchem nie mogą być standardowe 

wentylatory oddymiające. 

w których silnik musi pozostawać poza 

strumieniem powietrza z powodu podwyższonej 

temperatury lub transportu 

zapylonego powietrza (wentylatory 

o napędzie pasowym). Producenci oferują 

również wentylatory osiowe kanałowe 

dedykowane do odciągów znad 

pieców czy też wentylatory rewersyjne 

przystosowane do pracy jako urządzenia 

nawiewne i wyciągowe, przeznaczone 

wyłącznie do zastosowań awaryjnych, 

pracy krótkotrwałej (do lokali 

Fot.: Harmann 

odporne przede wszystkim urządzenia 

oddymiające. W tym przypadku obudowa 

wirnika jest najczęściej wykonana 

z blachy stalowej kwasoodpornej zwiniętej 

w kształcie rury, z przymocowanymi 

pierścieniami. Silnik elektryczny wraz 

z wirnikiem zamocowuje się na wsporniku 

umieszczonym wewnątrz obudowy. 

Wirnik osadza bezpośrednio na wale silnika 

i zabezpiecza zespołem krążka dociskowego 

z podkładką odginaną, również 

wykonaną z blachy kwasoodpornej. 

Z kolei kwasoodporna siatka ochrania 

wlot i wylot wentylatora. Wentylacja oddymiająca 

pozwala na usunięcie z danego 

miejsca objętego pożarem dymu oraz 

ciepła odprowadzając je do wywiewu 

oraz zapewnia nawiew kompensacyjny 

świeżego powietrza. Urządzenie mocuje 

się w pozycji pionowej, podwieszone 

pod sufitem przy pomocy wsporników 

montażowych wraz z tłumikami (w niektórych 

modelach) oraz wyposażeniem 

dodatkowym jak deflektory, które umożliwiają 

pokonywanie przez strumień odsysanego 

powietrza ewentualnych przeszkód, 

np. belek stropowych. 


Część nowoczesnych, wysokowydajnych 

wentylatorów osiowych 

w razie potrzeby również może 

pracować rewersyjnie. Specjalny 

przełącznik zwrotny pozwala 

na uzyskanie nawiewu albo wywiewu 

powietrza. Urządzenie pracujące 

odwrotnie charakteryzuje 

się jednak mniejszą wydajnością 

– o ok. 1/3. 

Standardowe wentylatory oddymiające 

nie mogą być stosowane w miejscach 

zagrożonych wybuchem, nie służą także 

do odsysania mediów zapylonych, 

agresywnych czy zawierających frakcje 

pyliste – zanieczyszczenia mogłyby 

osadzać się na łopatkach oraz korpusie, 

co w dalszej perspektywie doprowadziłoby 

do zakłócenia jego pracy. Do pracy 

w miejscach zagrożonych wybuchem, 

np. przy specjalistycznych odciągach 

w zakładach produkcyjnych, stosuje się 

urządzenia wyposażone w specjalny 

przeciwwybuchowy silnik elektryczny. 

Fot.: Konwektor 

FOT. 5. Aby wentylator nie był zbyt 

głośny, pamiętajmy o izolacji akustycznej 

elementów instalacji. 

handlowych, hal przemysłowych, magazynowych 

oraz obiektów użyteczności 

publicznej). Część nowoczesnych, 

wysokowydajnych wentylatorów osiowych 

w razie potrzeby również może 

pracować rewersyjnie. Specjalny przełącznik 

zwrotny pozwala na uzyskanie 

nawiewu albo wywiewu powietrza. 

Urządzenie pracujące odwrotnie charakteryzuje 

się jednak mniejszą wydajnością 

– o ok. 1/3. 

Na wysokie temperatury muszą być 

FOT. 6. Oferta producentów jest bardzo szeroka. Oprócz standardowych urządzeń na 

rynku znajdziemy również wentylatory do odciągów znad pieców i wentylatory rewersyjne. 

60 



FOT. 7. Przy doborze zwróćmy uwagę na wydajność wentylatora, prędkość przepływu 

przetłaczanego medium, ciśnienie, temperatura i przetłaczanego czynnika oraz poziom 

dźwięku. 

Kierunek przepływu 

Przed zakupem wentylatora należy 

zadecydować o kierunku przepływu 

powietrza przez urządzenie (ssanie/ 

tłoczenie przez silnik). Późniejsza zmiana 

kierunku przepływu jest oczywiście 

możliwa w większości wysokowydajnych 

urządzeń osiowych, jednak wymagana 

jest przy tym zmiana kierunku 

wirowania silnika przez przełożenie 

przewodów na listwie zaciskowej oraz 

ściągnięcie i odwrotne nałożenie wirnika. 

W niektórych urządzeniach może 

się to wiązać ze spadkiem wydajności 

nawet o 1/3. 

Fot.: Istpol 

Fot.: Harmann 

FOT. 8. Przed zakupem wentylatora należy 

zadecydować o kierunku przepływu 

powietrza przez urządzenie. 

Dobór wentylatora 

Podstawowymi parametrami, które należy 

wziąć pod uwagę podczas doboru 

urządzenia są przede wszystkim: wydajność 

wentylatora (V), prędkość przepływu 

przetłaczanego medium (v), ciśnienie 

(p), temperatura przetłaczanego 

czynnika (T), skład przetłaczanego medium 

oraz poziom dźwięku (L). Wymaganą 

wydajność wentylatora bez problemu 

obliczymy, kierując się objętością 

wentylowanego pomieszczenia, przyjętą 

ilością wymian powietrza w ciągu godziny, 

zapotrzebowaniem na świeże powietrze 

(które uzależnione jest od ilości 

osób przebywających we wnętrzu oraz 

rodzaju wykonywanej przez nie pracy) 

oraz prędkością przepływu powietrza. 

Optymalna prędkość przepływu zależy 

z kolei od wymagań technologicznych 

procesu wentylacyjnego oraz od rodzaju 

dostarczanego z pomieszczenia 

lub odprowadzanego na zewnątrz medium. 

Przykładowo, według zaleceń 

Norm Europejskich, krotność wymian 

powietrza w kawiarni powinna wynieść 

10‐12, w biurze 4‐8, a w zakładzie hutniczym 

aż 30‐60. Z kolei zapotrzebowanie 

na świeże powietrze na osobę wykonującą 

pracę biurową wynosi 20‐25 m³/h, 

a przy cięższej pracy fizycznej – 60 m³/h. 

Przy doborze urządzenia i projektowaniu 

instalacji należy uwzględnić poziom 

głośności wentylatora oraz hałasu 


Według zaleceń norm europejskich, 

krotność wymian powietrza 

w kawiarni powinna wynieść 

10-12, w biurze 4-8, a w zakładzie 

hutniczym aż 30-60. Z kolei zapotrzebowanie 

na świeże powietrze 

na osobę wykonującą pracę biurową 

wynosi 20-25 m³/h, a przy 

cięższej pracy fizycznej – 60 m³/h. 

wytwarzanego przez elementy kanałów, 

agregaty, kratki itp., szczególnie, 

jeśli prędkość powietrza jest zbyt duża. 

Za maksymalną, ale pozwalającą na uzyskanie 

odpowiednich warunków akustycznych 

uważa się ok. 7 m/s. W walce 

z decybelami może pomóc izolacja akustyczna 

kanałów wentylacyjnych oraz 

stosowanie tłumików hałasu. 

Oprócz charakterystyki i parametrów 

pracy wentylatora istotne są także inne 

kryteria, jak budowa, rodzaj silnika oraz 

jego regulacja, zabezpieczenia, energochłonność, 

żywotność. Część producentów 

udostępnia programy komputerowe 

ułatwiające dobór, dzięki czemu 

z łatwością dostosujemy poszczególne 

parametry urządzenia do wymagań 

każdej instalacji. 

Iwona Bortniczuk 

Na podstawie materiałów firm: BSH, 

Istpol, Venture Industries, Konwektor 


61

w. 


Wentylacja hybrydowa 

Schiedel Flow 

PROMOCJA 

Firma Schiedel pragnie przedstawić system wentylacji hybrydowej 

Schiedel Flow i jego zastosowanie w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych. 

System ten uzyskał rekomendację Narodowej Agencji Poszanowania 

Energii SA NAPE na podstawie oceny energetycznej z dnia 2 stycznia 

2014 r. (Schiedel Flow NAPE 1/2014). 

System ten jest idealnym rozwiązaniem 

na problemy dotyczące 

wentylacji w budynkach mieszkalnych. 

Jest innowacyjny i łączy 

zalety wynikające z wentylacji 

naturalnej oraz mechanicznej. 

System ten działa naprzemiennie 

w zależności od warunków 

atmosferycznych, wykorzystując 

siły natury wynikające z różnicy 

temperatur i zewnętrznego ruchu 

powietrza (wiatru) oraz mechanikę 

pracy niskoszumowego 

wentylatora wytwarzającego 

w kanale wentylacyjnym warunki 

pozwalające na spełnienie normatywów 

higienicznych w pomieszczeniach 

wentylowanych. 

Schiedel Flow nieprzerwanie 

dostosowuje powietrze do potrzeb 

optymalnego mieszkania. 

Pozwala ona użytkownikowi wykorzystywać 

zalety dwóch systemów: 

naturalnego i mechanicznego 

przy minimalizacji kosztów 

wynikających z uciążliwości pracy 

mechanicznej wentylatora. 

Dzięki możliwości zastosowania 

sterowania w każdym pomieszczeniu 

wentylacja działa tylko 

w takim stopniu, w jakim jest 

to konieczne. 

FOT. 1. Zasada działania wentylacji hybrydowej Schiedel Flow. 

Schiedel Flow jest wentylacją hybrydową 

– mieszaną (naturalno-mechaniczną 

wywiewną), składającą się z przewodów 

pionowych (kanały wentylacyjne 

Schiedel), jednostki wentylacyjnej 

(wentylator Fenko), sterowanych ręcznie 

elemen tów powietrza nawiewnego 

(nawiewnik ścienny), kratki wywiewnej 

oraz opcjonalnie sterownika odpowiedzialnego 

za pracę wentylatora. 

W związku z tym, że ilość świeżego 

powietrza potrzebnego w pomieszcze- 

62 



FOT. 2. Elementy systemu wentylacji hybrydowej Schiedel Flow. 

niu wynika m.in. z poziomu wilgotności, 

która zmienia się stosownie do ilości 

i aktywności obecnych osób, wentylacja 

ta posiada systemy automatycznej 

kontroli pozwalające spełnić normowe 

warunki higieniczne. Sterowanie 

to może być oparte na poziomie wilgotności 

względnej w pomieszczeniu 

przy zastosowaniu czujnika Higster lub 

wywiewnej kratce wentylacyjnej Ellan. 

Elementy składowe wentylacji 

hybrydowej Schiedel Flow 

Schiedel Fenko został zaprojektowany 

dla potrzeb wentylacji kanałowej 

w budynkach mieszkalnych. Jego zadaniem 

jest zapewnienie właściwych 

wartości ciągu w kanałach wentylacyjnych. 

W przypadku optymalnych warunków 

atmosferycznych, tzn. odpowiedniej 

różnicy temperatur oraz zewnętrznego 

ruchu powietrza (wiatr) układ pracuje 

jako nasada grawitacyjna. W takiej sytuacji 

podciśnienie wywołane w kanale 

wentylacyjnym wystarcza na uzyskanie 

właściwego poziomu strumienia 

powietrza wentylacyjnego usuwanego 

z kuchni, łazienek czy pomieszczeń 

WC. W przypadku braku optymalnych 

warunków atmosferycznych lub gdy 

istnieje konieczność zwiększenia ciągu 

wentylacyjnego, użytkownik może włączyć 

mechaniczną pracę wentylatora. 

Pustaki wentylacyjne produkowane 

są z keramzytobetonu o gęstości 

1200 kg/m 3 i wytrzymałości na ściskanie 

minimum 3 MPa. Wybudowane 

z pustaków kanały wentylacyjne 

charakteryzują się małą ilością fug, 

co zmniejsza opory przepływu powietrza 

i tym samym zwiększa ich wydajność. 

Moduł wysokości pustaków 

to 33 cm. Pustaki są produkowane 

FOT. 3. Ocena energetyczna dla systemu 

wentylacji hybrydowej Schiedel Flow 

NAPE 1/2014 

w wersjach jednokanałowych i wielokanałowych 

(od 1 do 4 przewodów 

wentylacyjnych w jednym pustaku). 

Nawiewniki ścienne Schiedel Flow- 

-In o regulowanym przepływie pozwalają 

dostosować intensywność 

nawiewu w zależności od potrzeb, 

szczególnie w takich pomieszczeniach 

jak sypialnia, pokój dziecięcy, salon, biuro 

itd. W przypadku gdy w pomieszczeniu 

występuje czasowo mniejsza emisja 

zanieczyszczeń, istnieje możliwość 

ograniczenia przepływu powietrza. 

Regulacja ręczna polega na ustawieniu 

pokrętła specjalnej przesłony w odpowiednio 

wybranej pozycji. Czerpnie 

powietrza z siatką do ochrony przed 

owadami chroni otwór nawiewny 

przed wniknięciem wody deszczowej. 

Kolor czerpni powietrza może zostać 

dopasowany do koloru fasady zewnętrznej. 

Element ten wykonany jest 

z poliamidu i charakteryzuje się dużą 

odpornością na oddziaływanie warunków 

atmosferycznych, jak również promieniowanie 

UV. 

Kratka wywiewna Flow-Out (Standard) 

jest dekoracyjnym wykończeniem 

przewodu wentylacyjnego 

i sprzyja odpowiedniemu przepływowi 

powietrza wewnątrz pomieszczenia. 

Kratka wywiewna Flow-Out ze sterownikiem 

(ELLAN). Aby dostosować 

przepływ powietrza do zmieniających 

się potrzeb związanych z różną zawartością 

pary wodnej w pomieszczeniu, 

można zastosować kratkę wywiewną 

Ellan, która wyposażona jest w dodatkowy 

sterownik z czujnikiem wilgotności 

i światła. Działanie kratki polega na automatycznym 

włączeniu pierwszego biegu 

silnika wentylatora w sytuacji, gdy 

wartość zmierzonej w pomieszczeniu 

wilgotności względnej przekroczy wartość 

progową. W przypadku oświetlenia 

czujnika światła zostaje załączony drugi 

bieg wentylatora. Urządzenie pracuje 

w tym trybie, dopóki czujnik światła pozostaje 

oświetlony. 

inż. Roman Nowak 

Dyrektor Techniczny 

Schiedel Sp. z o.o. 

www.schiedel.pl 


63

w. 


Wentylacja hybrydowa 

– co to takiego? 

PROMOCJA 

Wielu użytkowników obserwuje w swoich mieszkaniach bezruch powietrza 

w kanałach wentylacyjnych, a w skrajnych przypadkach ciągi 

wsteczne, w których kratka wentylacyjna wywiewna zamienia się nagle 

w nawiewną i nieprzyjemne chłodne powietrze z różnymi zapachami 

w sposób niekontrolowany rozchodzi się po pomieszczeniu. 

FOT. 1. Wywietrzniki DUO na obiekcie 

Odpowiada za to wiele czynników 

- usytuowanie budynku 

względem najczęściej występujących 

kierunków wiatru, 

jego wysokość, umiejscowienie 

wywietrznika na dachu – częste 

są przypadki gdy wywietrznik 

jest zabudowany w strefie 

występujących zawirowań powietrznych, 

temperatury powietrza 

zewnętrznego, temperatury 

pomieszczenia, jak również sposobu 

doprowadzenia powietrza 

do budynku czy pomieszczenia. 

Oczywiście można zaradzić tym 

negatywnym efektom wentylacji 

naturalnej, spełniając wszystkie kryteria 

dobrego jej doboru i właściwego 

podejścia do niej już na etapie projektowym. 

Mamy jednak w naszej świadomości 

zakorzenioną termomodernizację 

i tym samym stosujemy ciepłą, 

wręcz hermetyczną stolarkę okienną 

i trudno jest nas przekonać do stosowania 

nawiewnej kratki wentylacyjnej. 

A przecież nawet najlepiej zaprojektowany 

na świecie wywietrznik nie 

wytworzy, przy optymalnych dla jego 

pracy warunkach pogodowych, takiego 

podciśnienia, które wystarczy by przeciągnąć 

powietrze z pomieszczenia 

na zewnątrz. Producenci wywietrzników 

prześcigają się w pomysłach: konstrukcje 

Zefir, Bora, Bryza, Sir - każdy 

z nich odpowiednio użyty potrafi zapewnić 

normatyw wentylacyjny w pomieszczeniu, 

ale nie sam. Konieczny jest 

odpowiednio skonstruowany, o dużym 

przekroju kanał wentylacyjny, dobrze 

oczywiście zaizolowany, niskooporowa 

kratka wentylacyjna zamontowana 

w pomieszczeniu wentylowanym i właściwie 

rozwiązany sposób dopływu powietrza 

zewnętrznego do pomieszczenia 

i, wreszcie jakże istotny punkt – duża 

świadomość użytkownika, że bez spełnienia 

tych kryteriów dobrze nie będzie. 

Jak temu zaradzić? 

„Przejść na wentylację mechaniczną” 

- chciałoby się powiedzieć. Uwaga jak 

najbardziej trafna, tutaj ciągła praca 

wentylatorów stworzy właściwe strumienie 

powietrza w kanałach wentylacyjnych 

i jeśli projektant przeliczył 

dokładnie opory sieci i właściwie dobrał 

wentylatory, normatywy higieniczne 

ilości powietrza wywiewanego, będą 

spełnione. Pojawia się problem hałasu 

i zasilania elektrycznego - te dwa czynniki 

zmuszają do stosowania urządzeń 

nowoczesnych, wyposażonych w energooszczędne 

silniki, a wentylatory nierzadko 

muszą być wyposażane w tłumiki 

akustyczne i to zarówno od strony 

wlotowej, jak i wylotowej. 

64 



FOT. 2. Wywietrzniki (od lewej): SIR, Zefir, Bryza/schiedel, Bora, Bryza, WLO. 

FOT. 3. Wentylatory: DAs, SZTIL, Silwent. 

FOT. 4. Wentylator FEN. 

Co jednak będzie, gdy z różnych powodów 

następuje zatrzymanie pracy koła 

wirnikowego wentylatora? Oczywiście 

do czasu usunięcia usterki, pomieszczenia 

są całkowicie „zakorkowane”, wirnik 

wentylatora, wraz z całą jego konstrukcją, 

skutecznie blokuje drogę dla ruchu 

powietrza w kanale wentylacyjnym 

i wentylacja w sposób naturalny ustaje. 

Wróćmy więc do początku tekstu 

tego artykułu i „dodajmy nieco finezji” 

- wykorzystajmy system wentylacji 

hybrydowej. Jest to swoisty znak czasu 

w rozwoju technik wentylacyjnych, wykorzystujący 

zalety działania obu systemów 

– mechanicznego i naturalnego. 

System taki działa naprzemiennie, wykorzystując 

siły natury, gdy potrafią być 

na tyle wydolne by zapewnić poprawną 

jakość powietrza w budynku lub 

mechanikę pracy wirnika wentylatora, 

stwarzającego w tym przypadku warunki 

podobne jak siły natury. Wentylacja 

hybrydowa, działa więc naprzemiennie 

w sposób mechaniczny lub naturalny. 

Pozwala to użytkownikowi czerpać z zalet 

tych dwóch systemów w sposób jednoczesny, 

zarazem minimalizując koszty 

wynikające z uciążliwości pracy mechanicznej 

wentylatora. 

Wentylatory hybrydowe są urządzeniami 

energooszczędnymi, wystarczy 

powiedzieć, że dwubiegowy silnik wentylatora 

FENKO zużywa odpowiednio 

9,5 lub 6,2 W w zależności od wybranego 

biegu pracy silnika i zapewnia 

dla jednego pomieszczenia wydajność 

na poziomie 180 m 3 /h lub odpowiednio 

na niższym biegu 120 m 3 /h. Proste przeliczenie 

cen mówi, że nawet w przypadku 

gdyby wentylator pracował ciągle 

na wyższym biegu łączny koszt zużytej 

energii elektrycznej wynosiłby nieco 

ponad 30 zł rocznie. 

Niebagatelna zaletą jest również jego 

cicha praca - 41 dBA lub 33 dBA bezpośrednio 

przy nim, co powoduje, 

że w pomieszczeniu jest praktycznie 

niesłyszalny. Można go również montować 

na przewodach wentylacyjnych 

różnej konstrukcji, jest wariant montowany 

na: kanał tradycyjny z cegły, pustak 

wentylacyjny typ P, rurę wentylacyjną 

o średnicy 160 mm. Istnieją poza 

tym adaptacje na dachówkę typu Brass, 

jak również szeroko rozpowszechnione 

bloczki wentylacyjne typu Schiedel, 

na które w zależności od konfiguracji 

budowlanej stworzono kilka odmian 

wentylatora. 

• 

FOT. 5. Wentylatory hybrydowe Fenko 

z podstawą i Fenko PCV. 

FOT. 6. Wentylatory hybrydowe (od lewej) Fenko Braas, Fenko/Schiedel SV, Fenko/ 

Schiedel SP i MAG. 


65

W. 

WARSZTAT 

Zamień metrówkę na precyzyjny pomiar laserowy! 

Na polskim rynku pojawił się nowy dalmierz 

laserowy – Bosch PLR 15. Urządzenie 

jest najmniejszym i najlżejszym dostępnym 

w Polsce dalmierzem. PLR 15 błyskawicznie 

mierzy odległości do 15 metrów i jest niezwykle 

prosty w obsłudze. Umożliwia znacznie 

szybszy i dokładniejszy pomiar pomieszczeń 

niż przy użyciu tradycyjnej metrówki, 

a w porównaniu do dalmierzy ultradźwiękowych, 

które są najczęściej spotykane w segmencie 

popularnych narzędzi pomiarowych 

do użytku domowego, wyróżnia się dwiema 

ważnymi zaletami: jest dużo dokładniejszy 

i bardziej niezawodny. PLR 15 podaje precyzyjnie 

odległość pomiędzy jego dolną krawędzią 

a powierzchnią, na którą pada wiązka 

lasera. Wynik pomiaru natychmiast pojawia 

się na wyświetlaczu. Czerwony przycisk widoczny 

po włączeniu urządzenia pozwala 

zapisać aktualny pomiar, który można potem 

wygodnie odczytać z wyświetlacza. 

Źródło: Robert Bosch 

Adapter USB XR Li-lon od DeWALT 

Adapter USB od DeWALT został zaprojektowany 

specjalnie z myślą o profesjonalistach 

pracujących na budowach, 

gdzie dostęp do prądu jest zawsze 

„na wagę złota”. Coraz większa potrzeba 

posiadania pod ręką naładowanego 

telefonu czy tabletu powodowała 

do tej pory konieczność ładowania 

tych urządzeń w samochodach lub 

w oddalonych miejscach na placu budowy, 

tworząc tym samym dodatkowe 

utrudnienia podczas pracy. Nowy Adapter 

USB od DeWALT® rozwiązuje ten 

problem, gdyż dzięki niemu urządzenia 

mobilne mogą być ładowane bezpośrednio 

w miejscu pracy profesjonalisty. 

Adapter posiada dwa gniazda USB o prądzie 

1,5 A i współpracuje z wszystkimi 

akumulatorami XR DeWALT o napięciu 

10,8 V, 14,4 V oraz 18 V. DCB090 umożliwia 

równoczesne ładowanie dwóch 

urządzeń mobilnych. DCB090 wyposażono 

nie tylko w dwa gniazda USB, ale 

także LED-owy wskaźnik naładowania 

baterii XR, z której pobierany jest prąd. 

Adapter, który wchodzi w skład szerokiej 

gamy bezprzewodowych produktów 

XR Li-Ion, jest poręczny, mały i lekki. 

Źródło: Stanley Black & Decker 

Nowa odsłona Fiata Ducato 

Nowy Fiat Ducato to najnowsza odsłona 

bestsellera, który przez 33 lata, przez 

5 generacji, udowadnia, że jest najlepszym 

kompanem w podróży i partnerem 

w pracy dla ponad 2,6 miliona 

klientów, którzy zdecydowali się na jego 

zakup od 1981 roku. Aby zachować pozycję 

lidera, pojazd ten wyposażono 

w szereg nowych rozwiązań spełniających 

potrzeby klientów – za sprawą 

nowoczesnej technologii, większej efektywności, 

a co za tym idzie - większego 

zysku dla jego użytkowników. 

Nowy styl nadwozia jest wynikiem nowoczesnego 

wzornictwa, który wraz 

z koncepcją prawdziwego lekkiego 

samochodu dostawczego daje nieodparte 

poczucie dynamizmu, bezpieczeństwa, 

jakości i wytrzymałości. 

Ducato w większym niż dotąd stopniu 

odpowiada na potrzeby globalnego 

rynku i potrafi sprostać coraz ostrzejszym 

wyzwaniom eksploatacyjnym. 

Jest to zasługa zwiększonej wytrzymałości 

i niezawodności pojazdu w efekcie 

wzmocnienia konstrukcji nadwozia 

i drzwi, zwiększenia komfortu jazdy, 

zastosowania trwalszego i wydajniejszego 

układu hamulcowego, układu 

zawieszenia i sprzęgła o wydłużonej 

żywotności oraz nowego, o wysokiej 

jakości białego lakieru nadwozia 

zachowującego nieskazitelną barwę 

w dłuższym okresie czasu. 

Aby w dużym stopniu ograniczyć zużycie 

paliwa, Nowy Ducato oferuje między 

innymi trzy technologie: zautomatyzowaną 

skrzynię biegów Comfort-Matic 

(dostępną dla silników o pojemności 2,3 

i 3 litrów), która zapewnia oszczędność 

zużycia paliwa do 5% oraz podwyższony 

komfort prowadzenia; funkcję 

Start&Stop, która pozwala zredukować 

zużycie paliwa do 15% w cyklu miejskim 

(dostępna dla silników 2.3 MultiJet 

o mocy 130 i 150 koni); oraz wskaźnik 

zmiany biegów Gear Shift Indicator, 

pomagający zoptymalizować styl prowadzenia 

pojazdu, sugerując załączenie 

właściwego biegu i tym samym zmniejszając 

zużycie paliwa. 

Źródło: Fiat Auto Poland 

66

Fachowy Instalator 3/2014

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?