Fachowy Elektryk 6/2020

fachowy

L

TEMAT NUMERU

Automatyka

budynkowa

6/2020

Grudzień 2020

ISSN 1643-7209

Idealny duet.

Siedle Compact w połączeniu ze skrzynką na listy Siedle:

optymalny design, wysoka jakość zastosowanych

materiałów oraz technologii „Made in Germany”,

i to wszystko w przystępnej cenie.

www.siedle.pl

Drodzy Czytelnicy,

życzymy Wam, aby te Święta

były czasem spokoju i odpoczynku,

a nadchodzący rok przyniósł

dużo dobrej energii!

www.fachowyelektryk.pl

Wydawca:

Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k.

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30

32-590 Libiąż

Biuro w Warszawie:

ul. Przasnyska 6 B

01-756 Warszawa

tel. +48 22 635 05 82

tel./faks +48 22 635 41 08

Redaktor Naczelna:

Małgorzata Dobień

malgorzata.dobien@targetpress.pl

Dyrektor Marketingu i Reklamy:

Robert Madejak

tel. kom. 512 043 800

robert.madejak@targetpress.pl

Dział Promocji i Reklamy:

Andrzej Kalbarczyk

tel. kom. 531 370 279

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl

Dyrektor Zarządzający:

Robert Karwowski

tel. kom. 502 255 774

robert.karwowski@targetpress.pl

Adres Działu Promocji i Reklamy:

ul. Przasnyska 6 B

01-756 Warszawa

tel./faks +48 22 635 41 08

Prenumerata:

prenumerata@fachowyinstalator.pl

Skład:

As-Art Violetta Nalazek

as-art.studio@wp.pl

Druk:

MODUSS

inne nasze tytuły:

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamó wionych, zastrzega sobie prawo ich re da gowania

oraz skracania. Nie odpowia da my za treść zamieszczonych reklam.

Urządzenia komunikacyjne do

systemów automatyki domowej i budynkowej

Konwertery protokołów do łączenia różnych technologii sieciowych

i tłumaczenia standardów komunikacyjnych

• Intuicyjna konfiguracja i uruchomienie

(np. poprzez skanowanie sieci, szablony projektów)

• Niezawodna i certyfikowana interoperacyjność

• Możliwość dwukierunkowego sterowania oraz monitorowania

wszystkich parametrów i funkcji automatyki budynkowej

W Polsce produkty Intesis są dystrybuowane

przez firmę

a brand from HMS

for Building Automation

www.intesis.com

ID Electronics Sp. z o.o.

ul. Przy Bażantarni 11,

02 - 793 Warszawa

www.ide.com.pl

Fot. ABB

TEMAT NUMERU

Automatyka

budynkowa

czytaj od str. 22

Spis treści

36 Przegląd drukarek etykiet

6 Aktualności

8 Nowości

10 Rozwiązania konstrukcyjne poprawiające komfort,

szybkość i jakość montażu

15 Dobór obciążalności prądowej kabli zasilających,

praktyczne uwagi ekspertów technicznych

firmy HELUKABEL Polska Sp. z o.o.

18 Budownictwo – bezhalogenowe kable i przewody

20 Obudowy Spelsberg do pracy w trudnych warunkach

22 Panele do obsługi i zarządzania systemem

w domach inteligentnych

28 Cudze chwalicie, swego nie znacie…

30 Automatyka w sterowaniu oświetleniem

32 Chłodna głowa zamiast gorącego powietrza

34 Łączniki krańcowe typu PAP1V…J02

42 Tyle światła ile potrzeba!

46 Najnowsze trendy w oświetleniu przemysłowym

według Lena Lighting

48 Na co należy zwrócić uwagę w przypadku kieszonkowej

kamery termowizyjnej

50 Pompy ciepła a fotowoltaika

52 Urządzenia do pomiarów instalacji fotowoltaicznej

56 Detektory gazu gwarantują bezpieczeństwo!

59 Nowoczesne czujniki dymu i czadu

63 eVito i eSprinter – gwiazdorski duet z energią

64 Warsztat

65 Energotytan – promocje

66 Orange line narzędzia zapewniające maksimum

bezpieczeństwa

68 Pozytywna energia :)

4 Fachowy Elektryk

AKTUALNOŚCI

FACHOWEGO ELEKTRYKA

Superenergooszczędna iluminacja budynku

Wydziału Architektury Politechniki Poznańskiej

Realizacja projektu składała się z dwóch instalacji. Do pierwszej

wykorzystano oprawy zewnętrzne montowane na słupach o szczelności

IP66 z trwałością źródeł na poziomie 112 tys. godzin. W sumie

16 lamp z indywidualnie dopasowanym kątem świecenia każdej

z opraw. Moc maksymalna każdej oprawy to 24,4 W, a strumień

światła wynosi 3750 lm – daje to wydajność na bardzo wysokim

poziomie 154 lm/W, która była przy tym projekcie tak ważna.

MATERIAŁY PRASOWE FIRM

Łączna moc iluminacji nowego budynku Wydziału Architektury

Politechniki Poznańskiej nie przekracza 1 kW! Obiekt zaprojektowany

przez Sławomira Rosolskiego zachwyca nie tylko prostą bryłą i oszczędną

formą budynku, ale imponuje też podejściem do kwestii oświetlenia

zewnętrznego pod względem estetyki i energooszczędności. Za realizację

wizji architekta w tym zakresie odpowiadała Lena Lighting - producent

lamp i systemów oświetleniowych z Wielkopolski.

Budynek Wydziału Architektury Politechniki Poznańskiej powstał

na terenie Kampusu Piotrowo, w pobliżu Warty. Projektowi od początku

przyświecało bardzo proekologiczne podejście. W efekcie

powstał jeden z najnowocześniejszych i energooszczędnych obiektów

w Europie. Maksymalna energooszczędność była też głównym

założeniem architekta w zakresie iluminacji zewnętrznej – cały system,

złożony z dwóch instalacji nie mógł przekroczyć 1 kW.

Do iluminacji górnej części dachu użyto z kolei systemu opraw

zewnętrznych o szerokim rozsyle, gwarantującym efekt światła

zalewowego w specjalnej barwie chabrowej. Do wykonania

instalacji użyto 60 szt. opraw o mocy maksymalnej 5,5 W oraz

40 szt. opraw o mocy maksymalnej 4,5 W. Różnica w mocy

wynikała z konieczności zainstalowania części lamp ponad

istniejącą instalacją wentylacyjną, aby wyrównać natężenie

na elewacji oprawy te musiały mieć słabszą moc. Konieczne

było także stworzenie specjalnej konstrukcji, by nie uszkodzić

połaci dachu. W oprawach zamontowanych na poziomie podłoża

użyto specjalnych soczewek, które pomogły skupić światło

w odpowiednim miejscu elewacji. Dla uproszczenia montażu

i całej instalacji użyto specjalnych opraw z okablowaniem przelotowym.

Stopień szczelności oprawy to minimum IP66. Waga

pojedynczej oprawy nie przekracza 0,5 kg, co wpłynęło na niskie

obciążenie dachu.

Współczynnik mocy wykorzystanych do całej realizacji opraw wynosi

(cosinus ϕ) ≥ 0.9, dzięki czemu nie jest generowana moc bierna.

Zastosowane oprawy są też odporne na bardzo niskie i wysokie

temperatury.

Źródło: Lena Lighting

Ruszyła nowa seria podcastów od Schneider Electric

Schneider Electric rozpoczął realizację serii podcastów, w których

branżowi eksperci dzielą się swoimi spostrzeżeniami i doświadczeniami.

Tematem przewodnim jest przyspieszanie cyfryzacji, którego

doświadczamy w tym wyjątkowym dla świata momencie.

Sześć dostępnych bezpłatnie odcinków serii Executive Insights

przedstawia konkretne strategie, które pomogą profesjonalistom

z branży IT i pracownikom odpowiedzialnym za centra

danych upewnić się, że bez względu na sytuację ich praca

może być dalej bezpiecznie kontynuowana. Podcasty Executive

Insights są udostępniane regularnie na platformach Apple

Podcasts, Spotify Podcasts, Google Podcasts, Stitcher Podcasts.

Można je również oglądać na stronie SE.com.

Zachęcamy do zapoznania się ze wszystkimi odcinkami Executive

Insights, które dają wgląd w najlepsze praktyki pochodzące wprost

od światowych liderów branży. Witryna Executive Insights dostarcza

informacji o kolejnych podcastach i daje dostęp do dodatkowych

zasobów, takich jak oficjalne dokumenty (tzw. white papers) i blogi

dotyczące transformacji cyfrowej, rozwiązań dla centrów danych,

odporności, zdalnego monitorowania, pracy zdalnej, przetwarzania

brzegowego (edge computing) i innych rozwiązań.

Źródło: Schneider Electric

6 Fachowy Elektryk

AKTUALNOŚCI

FACHOWEGO ELEKTRYKA

Uprawa

pomidora malinowego

z zastosowaniem

technologii LED

Signify, dostarcza innowacyjne rozwiązania dla branży horti

pozwalające na efektywniejszą całoroczną uprawę owoców

i warzyw. Pierwsza instalacja opraw Philips LED w szklarni

pomidora malinowego Tomimaru Muchoo w Gospodarstwie

VegaPOL-Budyta okazała się dużym sukcesem i zachęciła

ogrodnika do wykorzystania nowoczesnego oświetlenia

LED’owego na kolejnych obiektach szklarniowych.

REKLAMA

Wszystkie szklarnie LED`owe działające w Gospodarstwie

Budyta są doświetlane światłem o intensywności 200 umol/s/m 2 ,

co w warunkach polskich jest poziomem o ok. +10% wyższym

niż obowiązujący w naszym kraju standard doświetlania

światłem tradycyjnym, tj. w technologii sodowej HPS.

Siła zastosowanego światła oraz specyfika technologii LED

pozwala efektywnie rozdzielić światło od ciepła płynącego

ze źródeł światła, co z kolei wpływa na wydajniejsze zarządzenie

klimatem szklarni oraz na uzyskiwanie lepszego plonu

niż w sytuacji uprawy ze światłem sodowym.

Udane zbiory pomidora uzyskiwane w poprzednich latach

w szklarniach z oświetleniem LED’owym pozwalają oczekiwać

równie pozytywnych rezultatów w nowo realizowanych

obiektach. Połączenie wiedzy ogrodnika z doświadczeniem

Signify w zakresie produkcji doświetlanej jest najlepszą gwarancją

sukcesu oraz pozwala uniknąć błędów. Dlatego też

klienci Signify mogą liczyć na wsparcie specjalisty ds. roślin

przez cały okres produkcji.

Zabezpieczenie i nadprądowe

d

i zwarciowe w obu biegunach.

Pełne zabezpieczenie przed

przeciążeniem, zwarciem,

porażeniem i iskrzeniem.

Przyłączenie zasilania jest możliwe

z obu stron, zarówno do zacisków

dolnych jak i górnych.

Źródło: Signify.

Fachowy Elektryk

Fachowy_elektryk_listopad_2020.indd 1 25.11.2020 13:38:10

7

NOWOŚCI

FACHOWEGO ELEKTRYKA

UV-C STERILON SQUARE

– oświetlenie LED i dezynfekcja UV-C w jednej oprawie

UV-C STERILON SQUARE to połączenie

komfortowego oświetlenia miejsca pracy

z funkcją dezynfekcji powierzchni. Hybrydowa

lampa od producenta z Wielkopolski została

wyposażona w energooszczędne moduły LED

i technologie niwelujące efekt olśnienia, a przy

tym ma wbudowane świetlówki UV-C skierowane

bezpośrednio na powierzchnię. Technologia

ta sprzyja skutecznej dezynfekcji. Światło

ultrafioletowe (UV-C) jest bowiem zdolne

usunąć z otoczenia wirusy, bakterie, grzyby lub

zniszczyć DNA czy RNA wszelkich mikroorganizmów,

które zostaną poddane naświetleniu.

UV-C STERILON SQUARE posiada też

odwrócony czujnik ruchu RCR, który zapobiega

przed przypadkowym wtargnięciem

w strefę bezpośredniego działania

promieni UV-C, przed którymi należy

chronić skórę i oczy.

To idealne rozwiązanie dla placówek medycznych,

biur, czy wszelkich obiektów

usługowych jak np. salony fryzjerskie, kosmetyczne,

czy hotele.

www.lenalighting.pl


Intuicyjne sterowanie pomieszczeniem

Zapotrzebowanie na wydajną technologię inteligentnych

budynków stale rośnie, dlatego

ABB wprowadza na rynek swoje intuicyjne

urządzenie sterujące pomieszczeniem – KNX

z technologią swipe.

Nowe urządzenie sterujące ABB RoomTouch®

zostało zaprojektowane w celu wspierania

klientów w prowadzeniu bardziej zrównoważonej

działalności zarówno dziś, jak

i w przyszłości. Charakteryzuje się nowoczesnym,

eleganckim wyglądem i prostą obsługą

– użytkownicy mogą kontrolować każdy element

swojego pokoju za pomocą jednego panelu

ściennego, po prostu przesuwając ekran.

Dla dodatkowej oszczędności energii urządzenie

zostało wyposażone w tryb czuwania

i włącza się automatycznie, gdy wykryje obecność

kogoś w pobliżu. Oferuje również tryb

dzienny i nocny, aby dopasować się do aktualnego

oświetlenia w pomieszczeniu.

ABB RoomTouch ® ma wyjątkowo smukłą,

11-milimetrową konstrukcję, elegancką

metalową ramę i wysokiej jakości szklany

panel. Jest dostępny w stylowym czarnym

lub białym kolorze. Przed instalacją użytkownicy

mogą zdecydować, czy chcą zainstalować

urządzenie poziomo czy pionowo.

Oprócz sektora mieszkaniowego panel ABB

RoomTouch® sprawdzi się w zastosowaniach

komercyjnych, takich jak sale konferencyjne,

biura i gabinety lekarskie.

Źródło: ABB

Nowy multimetr cyfrowy z pomiarem prawdziwej wartości

skutecznej

Firma Fluke wprowadza do sprzedaży w Polsce urządzenie Fluke 110

True-RMS. Kompaktowy miernik z pomiarem prawdziwej wartości

skutecznej pozwala na dokładny montaż instalacji elektrycznych

oraz wyszukiwanie i usuwanie awarii. Model 110 jest przeznaczony

do zastosowań profesjonalnych, w których wymagana jest znajomość

dokładnej wartości skutecznej, przeznaczony jest m.in. do pracy w środowisku

o dużej wilgotności czy wysokim stężeniu pyłu, np. dla elektryków

budowlanych w instalacjach mieszkaniowych i komercyjnych,

ale też dla elektryków pracujących na zewnątrz i w strefach niebezpiecznych.

Źródło: Fluke

8 Fachowy Elektryk

Smart Home.

Smart Building.

Smart Life.

gira.com/pl

Poczu j.

Przycisk? Czy

wystarczy tylko

dotknięcie? Klawisz

Gira Touchsensor 4

to więcej niż tylko

włącz i wyłącz. To

wyróżniająca się różnorodność

Designu.

Czysta intuicja. To

prosta konfiguracja

funkcji systemu KNX

takich jak rozrywka,

sterowanie żaluzjami,

temperaturą i

oświetleniem.

Klawisz, który

zapewnia nie tylko

odczucie prostej

obsługi Twojego

inteligentnego

domu, ale również

oferuje Ci pełną

Kontrolę.

TEMA 2 Sp. z o.o.

ul. Boryny 7

02-257 Warszawa

Tel. +48 22 878 03 55

www.tema.pl Gira / Czujnik przyciskowy Gira 4

osprzęt

elektroinstalacyjny

Rozwiązania konstrukcyjne

poprawiające komfort, szybkość i jakość montażu

Sposób zamontowania osprzętu elektroinstalacyjnego, takiego jak łączniki, gniazda czy puszki,

zależy od rodzaju instalacji, w której ten osprzęt ma pracować, ale też od rozwiązań wprowadzonych

przez samego producenta osprzętu. Usprawnienia ułatwiające montaż oraz późniejsze

korzystanie z osprzętu dotyczą nie tylko sfery samego sposobu jego mocowania pod tynkiem,

na tynku, czy na listwie, ale też rozciągają się na kwestie związane z materiałami z jakich jest

wykonany i ich właściwości w określonych warunkach.

Fot. KARLIK

Fot. 1.

Seria DECO: ramka uniwersalna z efektem szkła pojedyncza, czarna ze spodem czarnym + mechanizm łącznika jednobiegunowego

w kolorze grafitowym. Producent: Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o.

Zadania puszek, łączników i gniazd

– krótkie przypomnienie

Puszki instalacyjne mają za zadanie chronić

przewody elektryczne i umożliwiać montaż

łączników bądź gniazdek lub też służyć jako

rozgałęźniki co oznacza rozbicie instalacji

na kilka obwodów. Wiele z nich można łączyć

poziomo lub pionowo w wielokrotne szeregowe

moduły, ale produkowane są jednocześnie

puszki wielokrotne jednomodułowe, czyli

tzw. wielopolowe. Wszystkie one znajdują zastosowanie

w każdym rodzaju budownictwa

– począwszy od ogólnego, poprzez budownictwo

obiektów przemysłowych, a skończywszy

na budownictwie drewnianym (szkieletowym).

W każdym z wymienionych wyżej

typów budownictwa wyróżnia się dziś wiele

rodzajów i podrodzajów puszek – postępująca

specjalizacja i rosnące wymagania rynku wymusiły

to na producentach.

W przeciwieństwie do puszek, zwykle niewidocznych,

łączniki i gniazda stanowią

element montowany w sposób widoczny

i z tego powodu ich wygląd musi być estetyczny.

Zadaniem łączników – potocznie

nazywanych „włącznikami” – jest załączanie

i wyłączanie obiegu prądu w jednym lub

kilku obwodach elektrycznych. Ta bardzo

ogólna definicja obejmuje wiele rodzajów

łączników, które dzieli się według kilku

10 Fachowy Elektryk

osprzęt

elektroinstalacyjny

różnych klasyfikacji, przy czym w niniejszym

omówieniu chodzi głównie o łączniki

uniwersalne i niskonapięciowe, w których

przemieszczenie styków osiąga się ręcznie

poprzez przestawienie pozycji ruchomej

pokrywki z jednej skrajnej pozycji w drugą.

Gniazda elektryczne są również w pewnym

sensie łącznikami stanowiącymi integralną

część instalacji elektrycznej i służącymi

do przyłączania do niej odbiorników energii

elektrycznej. Gniazdo elektryczne stanowi

część łącznika wtykowego. Podobnie jak

wyżej opisane łączniki mogą występować

w różnych wersjach oraz w wykonaniu z mocowaniem

natynkowym jak i podtynkowym.

W ścianie i na ścianie:

rozwiązania usprawniające montaż

Omawiając rozwiązania konstrukcyjne

wpływające na poprawę szybkości i jakości

montażu osprzętu elektroinstalacyjnego, należy

do wspomnianych puszek, łączników

i gniazd dołączyć jeszcze rury elektroinstalacyjne,

które z puszkami wiążą się w sposób

nierozerwalny.

1. Rury elektroinstalacyjne. Możemy

je ogólnie podzielić na giętkie i sztywne,

bądź na takie, które nadają się do instalacji

natynkowej oraz te, które producent przeznaczył

do poprowadzenia pod tynkiem.

Wykonywane są z bardzo różnych materiałów

– PCV, polietylenu, stali, aluminium

czy innych metali. Te z tworzyw sztucznych

coraz częściej występują w wersjach

o średniej lub wysokiej udaro-odporności

i prawie zawsze są to wersje samogasnące

i nierozprzestrzeniające płomienia. Rury

giętkie karbowane z reguły dedykowane są

do instalacji naściennych wewnętrznych,

instalacji podtynkowych, instalacji w ścianach

gipsowych lub na powierzchniach

drewnianych. Zdecydowanie odradza się

zalewania ich betonem czy też stosowania

w instalacjach naściennych zewnętrznych.

Wszystkie bardzo łatwo przycina się

na potrzebny wymiar i wszystkie, nawet

przy średnicach rzędu 63 mm, zachowują

doskonałą giętkość.

Rury sztywne z tworzyw sztucznych,

łączone bardzo często systemem kielichowym,

większość producentów oferuje

ze stopniem ochrony na poziomie

IP 40-44 i dedykuje do praktycznie tych

samych zastosowań, co wyżej opisana

grupa. Różnica jest taka, że rury sztywne

zapewniają dużo lepszą ochronę przy

instalacjach natynkowych. Do pracy

w ekstremalnych warunkach (np. w temperaturach

od -45ºC do + 400ºC) nadają

się rury stalowe cynkowane galwanicznie

lub ogniowo-zanurzeniowo. Są to wyroby

dla przemysłu, wytrzymujące bardzo

silne udary, działanie różnych związków

chemicznych przy różnych temperaturach

oraz bardzo długo podtrzymujące wszelkie

funkcje, stąd ich częste zastosowanie

w systemach sygnalizacji pożarowej.

2. Puszki podtynkowe. W dużym uogólnieniu

można stwierdzić, że w budownictwie ogólnym

dominują – wręcz królują – puszki podtynkowe,

gdy tymczasem domeną puszek

natynkowych jest budownictwo przemysłowe.

Puszki podtynkowe uniwersalne wykonuje

się m.in. z twardego i samogasnącego

PCV, odpornego na temperatury od -5ºC do

REKLAMA

Fachowy Elektryk

11

osprzęt

elektroinstalacyjny

Fot. OSPEL

Fot. 2. Dla podniesienia estetyki producenci oferują wszelkie kolory, dodatkowe ozdobne ramki i różne opcje podświetlenia LED.

Fot. KOPOS

Fot. 3.

System puszek do zalania betonem z akcesoriami takimi jak wsporniki, rozpórki,

końcówki dla rur itd.

+60ºC. Większość z nich przechodzi bez

problemu testy próby rozżarzoną pętlą

o temperaturze 850ºC i współpracuje z przewodami

do 400 V i 16 A. Często spotyka się

je w wykonaniu w kolorze szarym. Ważną

wśród nich grupą, której znaczenie wciąż

rośnie, są podtynkowe puszki do ścian

gipsowo-kartonowych, zwane czasem też

puszkami do ścian pustych. Wykonywane

są np. z polipropylenu lub utwardzanego

PCV i mocowane na wkręty lub na pazurki

w uprzednio przygotowanych otworach –

najczęściej o średnicach Ø68 / Ø72 / Ø82.

Ich typowe napięcie pracy to 250-400 V (16

A). Spotyka się je bardzo często w wersji

samogasnącej, gdy wykonane są z bezhalogenowego

polipropylenu. Ich odporność

temperaturowa mieści się wówczas w zakresie

od -45 do +105ºC. Puszki do ścian

z gipso-kartonu są też często stosowane

w budownictwie drewnianym. Niezależnie

jednak gdzie się je zastosuje, mocuje

się je w ściance poprzez osadzenie od wewnętrznej

strony. W wielu przypadkach polega

to na wywierceniu otworu montażowego

i przykręceniu puszki za pomocą kilku

(często czterech) wkrętów z jednoczesnym

wsunięciem jej kołnierza do otworu.

Sprawne wykonanie wprowadzeń przewodów

umożliwiają takie rozwiązania jak

osłabienia w dnie lub całkowicie otwierane

dno puszki. Boki puszek z reguły dają możliwość

dojścia dwiema rurami sztywnymi

lub giętkimi peszlami o średnicy do 20 mm.

Wciąż dość nową grupę wśród puszek podtynkowych

stanowią tzw. puszki wiatroszczelne,

które wyposażane są w gumowane

membrany przebiciowe. Celem tych zabiegów

jest uzyskanie uszczelnienia przy

wprowadzaniu przewodu do puszki bezpośrednio

lub w rurze osłonowej bądź peszli

– i chodzi tu o szczelność dla wyeliminowania

przepływu powietrza. Jest to istotne

w budynkach ze ścianami szkieletowymi

oraz tych, w których obieg powietrza jest

ściśle kontrolowany (budynki pasywne).

Puszki do betonu jeszcze niedawno mocowano

w tym materiale poprzez wywiercenie

odpowiedniego otworu, co zważywszy

na właściwości betonu, przysparzało

zawsze wielu kłopotów. Dziś projektuje

się je tak, by umieszczać je we właściwych

miejscach jeszcze przed wylewkami

betonowymi. Mocowane są wówczas

do prętów zbrojeniowych lub ewentualnie

gwoździami (wkrętami) do szalunku,

zamykane szczelnie deklami, zalewane

– a po wszystkim pozbawiane dekli dla

uzyskania dostępu do wnętrza. Jest to kapitalne

usprawnienie konstrukcyjne zdobywające

ogromną popularność.

3. Puszki natynkowe. Puszki natynkowe dominują

w budownictwie przemysłowym,

oraz wszędzie tam, gdzie estetyka jest

nie na drugim, lecz trzecim lub znacznie

dalszym miejscu, ustępując miejsca choćby

względom bezpieczeństwa – chodzi

tu więc o pomieszczenia gospodarcze,

techniczne, magazyny, składy itp. Puszki

natynkowe narażone są często na działanie

niepożądanych sił mechanicznych,

temperatury czy czynników atmosferycznych

z uwzględnieniem promieniowania

UV. Dlatego ich odporność i szczelność

musi być na wysokim poziomie. Wersje

zamknięte plastikowe ogólnego stosowania

cechują się szczelnością w przedziałach

IP 40 / 54 / 65 / 66) i wykonywane są

z twardego PCV, ABS lub polipropylenu,

ale zastosowanie znajduje też polietylen

czy poliwęglan o wytrzymałości cieplnej

od -25ºC do +65ºC. Wersje zamknięte metalowe

wykonywane są z zachowaniem

szczelności IP 54-66 między innymi z róż-

12 Fachowy Elektryk

osprzęt

elektroinstalacyjny

nych stopów na bazie aluminium bądź ze

stali nierdzewnej. Producenci oferują w tej

grupie produktów różne rozmiary i wyposażają

je we wszelkie dodatkowe elementy

konstrukcyjne. szczególnie te dedykowane

dla przemysłu zaopatrywane są w takie

dodatki, jak m.in. metalowe wkręty mocujące,

zintegrowane elastyczne uszczelki

w otworach przeznaczonych do montażu

na podłożu, nierdzewne wkręty dla

instalacji pokrywki, szczelne nakładki

na łebki śrub montażowych, pierścienie

samouszczelniające, dławice (dławiki) IP

65-68, membrany do szczelnego wprowadzania

przewodów, kolorowe zaciski

montażowe dla przewodów 2,5 mm 2 czy

też specjalne uszy montażowe do mocowania

puszki w korytkach kablowych za

pomocą opasek zaciskowych. Niektórzy

producenci dorzucają jeszcze możliwość

plombowania obudowy, co często stanowi

duży atut produktu.

Ciekawym rozwiązaniem są puszki mocowane

w ociepleniach na elewacjach

budynków, na które składa się najczęściej

styropian pokryty siatką i tynkiem.

Mamy tu puszki do zainstalowania w zastanej

już izolacji cieplnej oraz puszki już

przez producenta zamontowane w małym

bloczku styropianu, który później zostaje

obudowany ociepleniem budynku.

W tym pierwszym przypadku są to często

typowe puszki osprzętowe pokrywane

na zewnątrz klejem akrylowym

dla mocnego zespolenia ze styropianem

i mocowane w uprzednio przygotowanym

otworze (np. Ø 82) poprzez wciśnięcie

i użycie elementów rozporowych

puszki. W drugim zaś przypadku puszki

są już fabrycznie zamontowane w bloku

styropianu przyklejanego do ściany budynku

z odpowiednim zapasem grubości,

co pozwala go – poprzez przycięcie – dopasować

do grubości nakładanego ocieplenia.

Rozwiązanie to znacznie skraca

czas montażu i jest niezwykle wygodne.

Inna specyficzna grupa puszek to puszki

podłogowe, które mocuje się w specjalnie

dla nich przeznaczonych osłonach

(ramach) podłogowych i zalewa betonem

o grubości do 10 cm po uprzednim

zastosowaniu płyty kryjącej, która po betonowaniu

zostaje usunięta. Puszki takie

przeznaczone są dla kabli o wtyczkach

łamanych jak i prostych i dla sprawnego

montażu wyposażone są z reguły w system

niwelacyjny, który pomaga w regulacji

ich wypoziomowania.

4. Łączniki i gniazda. Jak można się domyślić,

najważniejszym chyba usprawnieniem

wprowadzonym do łączników

i gniazd, jest otwarte połączenie zaciskowe

dla przewodów, które pozwala

zaoszczędzić sporo czasu każdemu instalatorowi.

Powinno być ono od razu

widoczne i dostępne, stabilne i wytrzymywać

ewentualne drgania, a więc gwarantować,

że kabel z czasem się nie wysunie.

Zarazem nie może też uniemożliwiać

wysunięcia kabla w sytuacji, gdy instalator

dokonuje demontażu lub poprawek.

Z pomocą często przychodzą tu dodatkowe

przyciski połączone z rozwieraczami

zacisków, których naciśnięcie powoduje

uwolnienie kabla. Pomocne jest też

boczne ułożenie otworów z zaciskami,

co pozwala optycznie kontrolować stan

połączenia w trakcie montażu. Do istotnych

rozwiązań zaliczają się też wszelkie

odmiany (w zależności od producenta)

mechanizmów rozprężnych, utrzymujących

łącznik lub gniazdo w puszce.

Chodzi tu oczywiście o tzw. rozprężne

pazurki, które z reguły są samopowrotne

dzięki mechanizmom sprężynowym

(nierdzewnym) lub w najprostszych modelach

dzięki zastosowaniu ściągającej

gumki. Zdarza się, że z powodu wyrobienia

puszki pazurki nie są w stanie utrzymać

w niej łącznika, wówczas z pomocą

przychodzą tzw. przedłużki pazurków,

które zwiększają zasięg i pozwalają ostatecznie

modułowi głównemu wczepić

się i zagnieździć w puszce. Nie można

jednak zapominać, ze na rynku funkcjonuje

mnóstwo gniazd i łączników moco-

Fot. ELEKTRO-PLAST NASIELSK

Fot. ELEKTRO-PLAST NASIELSK

Fot. 4. Przy natynkowym osprzęcie ważne dla montażu są osłabienia Fot. 5.

w dnie.

Schemat łącznika natynkowego pojedynczego z serii BERG.

Fachowy Elektryk

13

osprzęt

elektroinstalacyjny

Fot. OBO BETTERMANN

Fot. OBO BETTERMANN

Fot. OBO BETTERMANN

Fot. 6. Seria A to klasyczne puszki bezhalogenowe

Fot. 7.

o szczelności IP

55.

wanych za pomocą kołków rozporowych

bądź wkrętów. Tutaj świetnym rozwiązaniem

jest wstępne przygotowanie otworów

oraz takie ich usytuowanie, które

wspiera stabilność montażu naściennego

i zarazem go ułatwia, gdyż otwory znajdują

się daleko od rdzenia modułu, dzięki

czemu manewrowanie wkrętakiem (ręcznym

lub akumulatorowym) jest banalnie

proste. Oczywistymi rozwiązaniami są

dziś wytłoczone lub narysowane na ściankach

łączników schematy połączeń, które

od razu definiują rodzaj łącznika i pomagają

instalatorom maksymalnie skrócić

czas montażu. Bardzo dobrym rozwiązaniem

jest też rozbicie modułów na dwie

części, z których pierwsza – szkielet

konstrukcji – mocowana jest wpierw

w puszce lub natynkowo, zaś druga

– po przyłączeniu przewodów – jest na nią

wciskana i mocowana poprzez stabilne

zatrzaski. Taki zabieg pozwala łatwiej

manewrować kablami podczas ich przyłączania

do rdzenia modułu, gdyż można

je wysunąć poza obręb puszki, gdzie nic

nie ogranicza ruchów dłoni instalatora.

Powszechnym już rozwiązaniem są ramki

wielokrotne, które nie tylko są estetyczne

i porządkują wszystkie gniazda i łączniki,

ale też upraszczają cały montaż i pozwalają

przygotować miejsce pod ewentualne

przyszłe łączniki lub gniazda, które będzie

można bardzo szybko doinstalować.

Seria B wykonana z żywicy aminowej

dla odporności na silne wahania

temperatury.

Komfort przede wszystkim

Usprawnień wpływających na komfort korzystania

z łączników i gniazd jest równie

dużo, co tych związanych z samym procesem

montażu. Są to nie tylko rozwiązania

już nie raz tu opisywane, takie jak diody

podświetlające dla lepszej orientacji w nocy,

czy dodatkowe gniazda USB / HDMI towarzyszące

klasycznym gniazdom przyłączeniowym

230 V / 50 Hz, ale też mini lampki

LED służące jako oświetlenie wieczorowe

lub do czytania książek, bądź wmontowane

wyświetlacze LCD na których może się pojawić

dowolnie wybrany przez użytkownika

opis – na przykład informujący o funkcji

danego włącznika lub o tym, za które pomieszczenie

odpowiada. Bardzo duży postęp

producenci poczynili na polu uszczelniania

łączników i gniazd przed wnikaniem

pyłów i wody, dzięki czemu wiele z nich

można swobodnie zainstalować dość blisko

prysznica lub umywalki łazienkowej, bez

obawy o konsekwencje. Zastosowanie znajdują

tu przede wszystkim osłonki i wszelkiego

rodzaju klapki z uszczelką, które przy

tym wszystkim wykonywane są w sposób

estetyczny i elegancki. Z punktu widzenia

materiałów stosowanych w produkcji

łączników i gniazd, na czoło wysuwają się

tworzywa sztuczne takie jak poliwęglan,

poliamid i ABS, lecz coraz chętniej producenci

sięgają również po metale, drewno,

czy nawet szkło, bądź też kombinacje kilku

z nich. Osiąga się wówczas szalenie ciekawe

rozwiązania estetyczne, wspierające jednocześnie

higienę – choć to pewnie dziwnie

brzmi w kontekście tematu niniejszej analizy.

W dużym uogólnieniu chodzi tu o rozwiązanie

w postaci materiałów hamujących

lub przeciwdziałających rozwojowi drobnoustrojów

pozostawianych na łącznikach

przez użytkowników. Nie od dziś bowiem

Fot. 8.

Bardzo odporna seria puszek Mx

z aluminium dla zastosowania

w przemyśle.

wiadomo, że metale takie jak srebro czy złoto

cechują się właśnie takimi właściwościami.

Jednak są one zbyt drogie, dlatego niektórzy

producenci uzyskali identyczny efekt

sięgając po znacznie tańszy materiał, jakim

jest miedź oraz jej różne stopy, ze stopem

miedzi i niklu na czele. Dodatkowo warto

wskazać na właściwości powłoki niklowej,

która przeciwdziała utlenianiu powierzchni

osprzętu i nie dopuszcza do przebarwień.

Podsumowanie

Różnorodność rozwiązań konstrukcyjnych

i designerskich, oferowanych elektroinstalatorom

na polu puszek, łączników, gniazd

czy rur elektroinstalacyjnych, jest dziś bardzo

duża. Ale choć można odnieść wrażenie,

że specjalizacja tych produktów poszła

bardzo daleko zaś oferta rynkowa składa się

z dostatecznie wielu rodzajów i podrodzajów

produktów wyposażonych we wszelkie

możliwe usprawnienia, to prawda jest

jednak inna. W rzeczywistości producenci

wprowadzając kolejne innowacje, starają

się dogonić istniejące już potrzeby rynku,

który zawsze wyprzedza wytwórców, dając

im kolejne powody do badań i poszukiwań

nowych rozwiązań w konstrukcjach, materiałach

oraz wzornictwie.

Łukasz Lewczuk

Na podstawie materiałów

publikowanych m.in. przez: Simet S.A.,

Kopos Elektro PL Sp. z o.o.,

OBO Bettermann Polska Sp. z o.o.,

Karlik Elektrotechnik Sp. z o.o.,

Elektro-Plast Tadeusz Czachorowski Sp.J.

oraz Ospel S.A.

14 Fachowy Elektryk

kable

i przewody

PROMOCJA

Dobór obciążalności prądowej kabli zasilających,

praktyczne uwagi ekspertów technicznych

firmy HELUKABEL Polska Sp. z o.o.

Producent pierwotny,

odpowiedzialność za materiały

reklamowe i wnioski na podstawie

dyrektywy niskiego napięcia.

W roku 2014 opublikowano nową wersję

tak zwanej dyrektywy niskonapięciowej

(2014/35/UE), jak wiadomo jest ona europejską

regulacją prawną dotyczącą sprzętu

elektrycznego przeznaczonego do stosowania

w określonych granicach napięcia, a więc

w sensie formalnym dotyczy ona omawianych

zagadnień jedynie w części. Należy jednak

podkreślić, że pewne przesłanki logiczne

w niej zawarte można uznać, za mające szersze

zastosowanie (czyli dla wyrobów o wyższym

napięciu znamionowym).W punkcie 9. preambuły

dyrektywy czytamy zatem:

„Zważywszy, że producent posiada dokładną

wiedzę o procesie projektowania i produkcji,

jest on najbardziej kompetentny do przeprowadzenia

procedury oceny zgodności. W związku

z tym ocena zgodności powinna pozostać wyłącznie

obowiązkiem producenta. […]”

Powyższe stwierdzenie nie występowało we

wcześniejszej wersji dyrektywy, jest zatem

dość nowym, ale niezwykle ważnym, wręcz

rewolucyjnym podejściem do zagadnienia

wiedzy o wyrobie. Można powiedzieć,

że znacznie wcześniej o tym wiedziano, lecz

inną wagę ma obiegowa opinia, a inną oficjalne

prawo Unii.

W zasadzie można się było spodziewać

ewolucji przepisów w tym kierunku, ponieważ

coraz szybszy postęp techniczny i lawinowy

wzrost ilości wyrobów technicznych

na rynku, przy jednocześnie wzrastającym

opóźnieniu normalizacji względem globalnego

rozwoju produktowego oraz zazdrosnym

strzeżeniu wiedzy typu „know-how”

przez firmy produkcyjne – spowodował

narastającą dysproporcję pomiędzy wiedzą

skodyfikowaną i właściwościami wyrobów

w obrocie rynkowym. Po prostu usankcjonowano

prawnie stan faktyczny.

Fachowy Elektryk

15

kable

i przewody

Przewód Cu, izolowany XLPE, jednożyłowy, ekranowany, podłużnie i poprzecznie uszczelniony, płaszcz PE

Zatem jednocześnie wzrosła odpowiedzialność

producentów za wyroby, w sytuacji

wyprzedzenia przez projekt i/lub konstrukcję

ogólnodostępnych i zweryfikowanych

specyfikacji technicznych oraz na informowanie

o istotnych cechach – również w materiałach

reklamowych. 1

Wzmocniono nacisk na zapewnienie identyfikowalności

urządzeń elektrycznych w całym

łańcuchu dostaw. W ślad za tymi zapisami

obserwuje się określone tendencje w modyfikacji

norm zharmonizowanych. I tak przykładowo

bardzo ważna dla przemysłu norma

PN-EN 61439 „Rozdzielnice i sterownice

niskonapięciowe.” wprowadziła pojęcie producenta

pierwotnego dla systemu rozdzielnic

i sterownic, a także zasadę black-box konkretyzującą

sposób identyfikacji parametrów

urządzeń, z których w kolejnych stadiach przekształcania

wyrobowi towarzyszą określone

dane identyfikacyjne wyrobu nie tylko pod

względem typu, lecz także funkcjonalnym.

Zwrócono większą uwagę na zapewnienie

nie naruszenia cech sprzętu mających znaczenie

dla bezpieczeństwa wyrobu w całym

(czasem znacznie wydłużonym) łańcuchu

dostaw. Odnosząc się do powyższego przykładu,

można stwierdzić, że podmiot montujący

wyrób dla użytkownika końcowego (lub

kolejnego podmiotu z łańcuchu) jest zobligowany

zasadą domniemania do stosowania

się do zasad narzuconych przez pierwotnego

producenta systemu, który ma do tego prawo

– ponieważ wykonał szereg różnorodnych

działań konstrukcyjno-projektowo-badawczych

uzyskując tym samym przewagę wiedzy

nad producentami wtórnymi.

Kolejnym krokiem w kierunku dostosowywania

się do tempa postępu technicznego było

zrównanie dowodzenia zgodności na podstawie

norm międzynarodowych IEC, a nawet

krajowych wobec braku (i do czasu braku)

norm zharmonizowanych z dyrektywą na podstawie

mandatu Unii Europejskiej.

Oczywiście nie wszystkie wyroby elektryczne

podlegają dyrektywie niskonapięciowej, lecz

celem powyższych rozważań, było nie tylko

zwrócenie uwagi Czytelnika na system oceny

zgodności, lecz spojrzenie na pewne koncepcje

w nim występujące, jako na posiadające

znaczenie bardziej uniwersalne.

Kable średniego napięcia

– informacyjna rola producenta

wobec projektanta.

Jak wiadomo żyła powrotna kabla służąca

do odprowadzania prądów zwarciowych

powstałych w systemie energetycznym

najczęściej jest wykonana z drutów miedzianych

owiniętych spiralnie jedną lub

dwoma taśmami miedzianymi o przekroju

wymaganego prądami zwarcia – produkowane

są w różnych systemach zależnych

od potrzeb energetyki. Pod żyłą powrotną

jak i na niej stosuje się taśmy półprzewodzące,

które ograniczają kontakt metalowego

ekranu z układem izolacyjnym w przypadku

przepływu prądów zwarciowych

i wzrostu temperatury izolacji kabla oraz

pełnią funkcję wzdłużnego zabezpieczenia

przed wnikaniem wilgoci. Taśmy te, zabezpieczają

ekran izolacji przed wgnieceniami

drutów żyły powrotnej w przypadku

nagrzewania się kabla i wzrostu jego wymiarów

w kierunku promieniowym. Stanowi

też barierę neutralną, taką aby potencjał

ekranu izolacji, taśm, żyły powrotnej,

taśmy aluminiowej będącej barierą promieniowego

wnikania wilgoci był na tym

samym poziomie. Taśma aluminiowa aplikowana

jest wzdłużnie pod powłoką kabla,

z którą jest zespojona.

W sumie jak widzimy, kabel średniego napięcia

jest dość skomplikowaną konstrukcją, co

bardzo utrudnia lub nawet uniemożliwia ścisłą

ocenę jego parametrów dla określonych warunków

pracy na podstawie prostych wzorów.

Sytuację dodatkowo komplikuje fakt, iż producenci

nieustannie doskonalą swoje konstrukcje,

aby nadać im cechy korzystniejsze

z punktu widzenia przyszłego użytkownika.

Zatem z czasem producent staje się niezastąpionym

źródłem informacji na temat wyrobu.

Posłużmy się przykładem, aby lepiej przedstawić

istniejącą sytuację.

W ofercie firmy HELUKABEL znajdują się

między innymi kable jednożyłowe oznaczone

jako: N2XS(FL)2Y o przekrojach żyły

czynnej 120 i 185 mm 2 i żyły powrotnej

50 mm 2 . Przekrój żyły powrotnej jest w tym

przypadku dość znaczny. 2

• Kable te są wykonane ściśle zgodnie

z normami niemieckimi.

• Kable posiadają uszczelnienie zarówno

wzdłużne, jak i promieniowe, a zatem

charakteryzują się znaczną odpornością

na oddziaływanie wody.

• Podstawowa izolacja kabli jest bardzo

nowoczesna, ponieważ jest wykonana

z polietylenu sieciowanego, co daje im

znaczną odporność cieplną (temperatura

graniczna dla XLPE i EPR to 90 0 C).

Zatem przy obciążeniu ciągłym/długotrwałym

(load factor =100%) dana temperatura

nie może być przekraczana.

• Żyła powrotna ma praktycznie największy

stosowany w tego rodzaju kablach

1

Obecnie często trudno powiedzieć, co dokładnie jest informacją techniczną, a co marketingiem. Zatem informacja powinna być rzetelna w obu przypadkach, ponieważ najprawdopodobniej

będzie użyta przez projektanta jako jedyne dostępne źródło wiedzy.

2

Można także spotkać konstrukcje o znacznie mniejszych przekrojach.

16 Fachowy Elektryk

kable

i przewody

przekrój (50 mm 2 ), co pozwala na przyjęcie

mocy zwarciowej nawet do 220

MVA.

• Zakładając trójfazowe połączenie kablowe,

należy pamiętać, że ułożenie płaskie

kabli jednożyłowych zwiększa ich

obciążalność prądową z stosunku do

ułożenia trójkątnego w powietrzu około

1,13 razy (max. o 13%), przy ułożeniu

w ziemi stosunek ten jest mniejszy, na

poziomie około 1,05 razy (max. o 5%). 3

• Ułożenie kabli w powietrzu zwiększa

średnio o około 10% obciążalność.

Temperatura 90 0 C i współczynnik obciążenia 0,7

Temp. 90 0 C

i współczynnik obciążenia 0,7

Temp. 90 0 C

i współczynnik obciążenia 1,0

Temp. 65 0 C

i współczynnik obciążenia 1,0 4

I 90 0,7 I 90 1,0 = 0,93xI 90 0,7 I 90 1,0 = 0,93x0,8xI 90 0,7

461 A (ułożenie trójkątne) 428 A (ułożenie trójkątne) 342 A (ułożenie trójkątne)

498 A (ułożenie płaskie) 463 A (ułożenie płaskie) 370 A (ułożenie płaskie)

UWAGA: Dla napięć z przedziału od 1kV

do 30 kV należy układać kable jednożyłowe

tej samej linii w układzie płaskim

w odległości nie mniejszej niż 100 mm

od siebie. W układzie trójkątnym kable

zwykle stykają się.

Inżynierowie i eksperci techniczni firmy

HELUKABEL Polska Sp. z o.o. potrafią

doszacować dopuszczalne wartości prądów

zastępczych dla swoich typów przewodów

w relacji do podanych parametrów technicznych

dla porównywalnych kabli innych

producentów.

Przykład formuły obliczenia:

Wzór [1]:

Gdzie:

I’ – prąd ciągły długotrwały kabla w nowych

warunkach,

I – prąd ciągły długotrwały kabla w znanych

warunkach,

t c ’- temperatura żyły kabla w nowych warunkach,

t a ’- temperatura otoczenia kabla w nowych

warunkach,

t c – temperatura żyły kabla w znanych warunkach,

t a – temperatura otoczenia kabla w znanych

warunkach.

Zatem jeżeli, przykładowo kabel leży

w ziemi w zwykle przyjmowanej w danych

katalogowych temperaturze 20 0 C i temperatura

żyły dla obciążenia 400A wynosi

75 0 C, to dla temperatury żyły 90 0 C (maksymalnie

dla XLPE) jego dopuszczalny

prąd wyniesie:

Korzystając z tego prostego równania można

zatem szybko przeliczyć dla tego samego

kabla (i ewentualnie dla zmienionej temperatury

otoczenia) na jaki prąd można sobie

pozwolić, aby nie przekroczyć założonej

temperatury żyły (np. bezpiecznej dla materiału

izolacji).

Przeliczenie temperatury dla zmienionego

współczynnika obciążenia, nie jest niestety

już takie proste.

Poszukujemy prądu zastępczego, który

powinien wywołać taki sam skutek cieplny,

jak wiele różnych wartości prądu

obciążenia, które wystąpią w danym przedziale

czasu:

Wzór [2]:

Zatem:

Współczynnik obciążenia, to:

Gdzie I max – to w naszym przypadku prąd,

który w danych warunkach obciążenia nie

podniesie temperatury żyły powyżej 90 0 C.

I tu wobec braku danych rysują się dwa rozwiązania:

1. Wziąć dane z katalogu konkurencji dla

jak najbardziej zbliżonego kabla.

2. Przyjąć literaturowy 5 współczynnik korekcyjny

0,93, aby przejść ze współczynnika

obciążalności (load factor) 0,7

na pełną obciążalność długotrwałą 1,0.

Czyli, dla przykładu – tabela powyżej:

UWAGA: Nie są to badania laboratorium akredytowanego,

tylko szacunkowe obliczenia!

Z powyższego przykładu widzimy,

że albo należy zaufać współczynnikom

inżynierskim (z jakimś zapasem bezpieczeństwa,

co też kosztuje), albo zlecić

badania (w przypadku jednostkowej

aplikacji, co najmniej dyskusyjne ekonomicznie),

albo zaufać bezgranicznie

informacjom od producenta.

I w tym miejscu rodzi się zasadnicze pytanie,

czy wspomniane wyżej rozwiązanie 1.

– czyli skorzystanie z danych dotyczących

konkurencyjnego produktu jest lepsze, biorąc

pod uwagę iż firmy prowadzą zarówno

działania badawczo-rozwojowe, jaki i walkę

konkurencyjną.

Chyba jednak najpewniejsze jest korzystanie

z wiedzy producenta pierwotnego, tym

bardziej, że ponosi on odpowiedzialność za

swoje wyroby i rozpowszechniane informacje

na ich temat.

Marek Trajdos

HELUKABEL Polska Sp. z o.o.

3

Przytoczone dane należy traktować jako orientacyjne.

4

Zakładam typową temperaturę w ziemi 20 0 C. Wzór [1].

5

A jak wiadomo, często – „zdania uczonych są podzielone”.

Fachowy Elektryk

17

kable

i przewody

Budownictwo – bezhalogenowe kable i przewody

Rozwiązania bezhalogenowe wśród kabli i przewodów stają się coraz bardziej popularne. Do

niedawna jednym z głównych materiałów izolacyjnych był polichlorek winylu (PVC), w obrocie

handlowym występujący jako polwinit. Jednak ze względu na dużą zawartość związków halogenowych,

które w przypadku pożaru wydzielają znaczne ilości trujących substancji, materiały te

zaczęto zastępować tworzywami bezhalogenowymi. Główną zaletą kabli i przewodów bezhalogenowych

jest niskie wydzielanie dymu podczas pożaru, co ma szczególne znaczenie podczas

akcji ratunkowej – lepsza widoczność w budynku ułatwia ewakuację.

PROMOCJA

Zastosowanie

Kable i przewody bezhalogenowe zaleca się

stosować w budynkach użyteczności publicznej

oraz tam gdzie należy chronić majątek

o znacznej wartości, czyli:

• szpitale, lotniska, galerie handlowe,

wieżowce, hotele, teatry, kina, szkoły,

przedszkola, itd.;

• metro i tunele kolejowe;

• urządzenia do przetwarzania danych;

• elektrownie i zakłady przemysłowe

o znacznej wartości majątkowej oraz

o dużym potencjale zagrożenia;

• kopalnie, stocznie;

• instalacje awaryjnego zasilania, instalacje

ppoż, instalacje alarmowe, instalacje

wentylacji i klimatyzacji, schody

ruchome, windy, oświetlenie awaryjne,

sale operacyjne i intensywnej opieki

medycznej.

Podczas pożaru ogień w budynku może

rozprzestrzeniać się bardzo szybko, między

innymi poprzez instalację elektryczną.

Ogromne znaczenie ma wtedy to, jak w takiej

sytuacji zachowają się kable i przewody

w instalacjach w budynku, jak również

w urządzeniach sterowniczych.

Szczególnie istotne są następujące czynniki:

• zachowanie podczas działania płomieni;

• szkody w następstwie powstawania toksycznych

i korozyjnych gazów;

• zmniejszenie powstawania dymu.

Oferta bezhalogenowych kabli bezpieczeństwa

(kabli z zachowaniem ciągłości obwodu

podczas pożaru) oraz przewodów proponowanych

przez HELUKABEL zmniejsza niebezpieczeństwo

rozprzestrzeniania się ognia.

W naszej ofercie znajdują się kable i przewody

o określonych charakterystykach odporności

ogniowej. W tym również kable i przewody

bezhalogenowe, czyli nie zawierające chloru,

fluoru, jodu i bromu. Izolacja żył miedzianych

i powłoka zewnętrzna wykonane są z polimerów

na bazie poliolefin. Podczas pożaru charakteryzują

się niskim wydzielaniem dymu,

co ma szczególne znaczenie podczas akcji

ratunkowej – lepsza widoczność w budynku

ułatwia ewakuację. Dodatkowe zalety tych

kabli to niska toksyczność oraz korozyjność

ograniczająca niebezpieczeństwo zatrucia.

Fot. 1.

Bezhalogenowy przewód sterowniczy JZ-500 HMH.

W ofercie HELUKABEL warto zwrócić

uwagę przede wszystkim na bezhalogenowe

przewody sterownicze m.in. JZ-500 HMH/-C,

JZ-600 HMH/-C oraz HELUCONTROL ®

JZ-520-HMH/-C LS0H GREY.

JZ-500 HMH

Przeznaczony do stosowania jako przewód

pomiarowy, kontrolny i sterowniczy

w przemyśle maszynowym, przy przenośnikach

i ciągach technologicznych, w budowie

instalacji, hutnictwie i stalowniach.

Charakteryzuje się wyjątkową odpornością

na rozprzestrzenianie płomienia, jest również

olejoodporny.

18 Fachowy Elektryk

kable

i przewody

Fot. 2.

JZ-600 HMH

Przeznaczony również do zastosowania

jako przewód pomiarowy i sterowniczy

we wszelkiego rodzaju maszynach, przenośnikach

taśmowych, w liniach produkcyjnych,

jak również w instalacjach,

w urządzeniach klimatyzacyjnych i w hutach

stali. Charakteryzuje się jednak wyższym

napięciem pracy U o /U 0,6/1 kV oraz

Fot. 3.

Bezhalogenowy przewód sterowniczy JZ-600 HMH.

wyjątkową odpornością na rozprzestrzenianie

płomienia.

HELUCONTROL ®

JZ-520-HMH/-C LS0H GREY

Przeznaczony do stosowania jako przewód

sterowniczy w miejscach oraz budynkach

skupiających dużą ilość osób czyli w budynkach

o charakterze Zagrożenia Ludzi

Bezhalogenowy przewód sterowniczy, ekstremalnie ognioodporny HELUCONTROL

JZ-520-HMH LS0H GREY.

(ZL), w których wymagane jest bezpieczeństwo

pożarowe na bardzo wysokim

poziomie m.in.: biurowce, wieżowce, szpitale,

instytucje oświaty oraz kultury, lotniska,

dworce, metro. Podczas pożaru przewód

nie wydziela dużej ilości dymu oraz

toksycznych i korozyjnych gazów, przez co

jest bezpieczny dla ludzi oraz wrażliwych

urządzeń elektronicznych. Stosowany również

jako przewód pomiarowy i sterowniczy

we wszelkiego rodzaju maszynach,

przenośnikach taśmowych, w liniach produkcyjnych,

jak również w instalacjach,

w urządzeniach i systemach klimatyzacyjnych

oraz w hutach stali.

Do ułożenia na stałe lub elastycznie przy

średnim obciążeniu mechanicznym, w sytuacji

gdy nie występują przypadkowe naciągi

(naprężenie rozciągające), cykliczny i wymuszony

ruch oraz obciążenia mechaniczne.

Nadaje się do stosowania w suchych,

wilgotnych i mokrych miejscach oraz natynkowo.

www.helukabel.pl

REKLAMA

NOWOŚĆ!

ELASTYCZNE PRZEWODY STEROWNICZE

HELUCONTROL® JZ-520-HMH/-C

Wyjątkowo Do instalacji prądu

płomienioodporne przemiennego

klasa CPR B2ca i stałego

Do obiektów

użyteczności

publicznej

ODPOWIEDNIE DO STOSOWANIA W SUCHYCH,

WILGOTNYCH A NAWET MOKRYCH MIEJSCACH

SPRAWDŹ

KOD QR LUB ODWIEDŹ

NASZĄ STRONĘ

www.sklephelukabel.pl

Fachowy Elektryk

19

osprzęt

elektroinstalacyjny

Obudowy Spelsberg do pracy w trudnych warunkach

Firma Spelsberg – światowy lider w produkcji obudów, skrzynek i puszek odgałęźnych z tworzyw

sztucznych, posiada w swojej ofercie wiele produktów dla wymagających obszarów zastosowań.

PROMOCJA

Rodzina TK

Obudowy z rodziny TK dostępne są w rozmiarach od 52x50 mm

do 360x254 mm w wersji z polistyrenu (TK PS) lub z poliwęglanu (TK

PC) z możliwością łączenia ze sobą.

Rodzina TG

Obudowy z rodziny TG dostępne są w rozmiarach od 84x82 mm

do 302x232 mm w wersji z tworzywa ABS (TG ABS) lub z poliwęglanu

(TG PC).

Podstawa TK może posiadać łatwe do wybicia przetłoczenia dla

dławnic metrycznych (oznaczenie „m”) lub gładkie boki (z oznaczeniem

„o” na końcu symbolu). Pokrywa TK przykręcana jest za

pomocą plombowanych śrub z tworzywa i do wyboru mamy wersję

nieprzeźroczystą lub przeźroczystą przyciemnioną.

Podstawa TG zawsze ma gładkie boki, a pokrywa wgłębienie

na naklejkę lub klawiaturę membranową. Pokrywa TG (do wyboru

nieprzeźroczysta lub przeźroczysta) przykręcana jest za pomocą

metalowych, sprężynowych śrub „quick-lock”, a w komplecie dostarczane

są tzw. „zawiesia” – dla jej podtrzymywania po otwarciu.

Cechy TK PS:

Cechy TK PC:

Cechy TG ABS:

Cechy TG PC:

Przykładowe wyposażenie dodatkowe:

• płyty montażowe (stalowe lub izolacyjne),

• zestawy zawiasów zewnętrznych,

• szyny TS-15 lub NS-35,

• zewnętrzne uchwyty montażowe,

• płyty montażowe lub uchwyty dedykowane dla elementów PCB,

• zestaw do zamykania pokrywy na kłódkę,

• nakładki na śruby pokrywy do obsługi bez użycia narzędzi,

• śruby pokrywy zapobiegające otwarciu przez osoby nieuprawnione,

• ścianki działowe wewnętrzne.

Przykładowe wyposażenie dodatkowe:

• płyty montażowe (stalowe lub izolacyjne),

• zestawy zawiasów wewnętrznych,

• szyny TS-15 lub NS-35,

• zewnętrzne uchwyty montażowe,

• nakładki do plombowania śrub pokrywy.

• Spełniają wymagania certyfikacji UL (Underwriters Laboratories)

– szczególnie przydatne na rynkach USA, Kanada.

• Ze względu na ponadprzeciętne parametry techniczne dedykowane

są dla zastosowań w przemyśle i dlatego opatrzone specjalnym

piktogramem „IQ” (jakość przemysłowa).

Zarówno podstawy jak i pokrywy obudów TK i TG mogą być przystosowane

wg potrzeb klienta już w fabryce np.: obróbka mechaniczna CNC,

Obudowy TK PC / TG PC (poliwęglan):

specjalne kolory, tampodruk, sitodruk, folie wykańczające, klawiatury,

indywidualne punkty mocowań, powłoki ekranujące, montaż akcesoriów

– szczegóły na zapytanie.

Więcej informacji: www.spelsberg.pl

Katalog pdf dostępny jest w zakładce „Serwis” → „Do pobrania”

Robert Marzec

20 Fachowy Elektryk

poprzez wzloty i upadki

...ponieważ liczy się bycie razem

Tej zimy możemy spojrzeć wstecz na rok, który postawił przed każdym

z nas bezprecedensowe wyzwania. Jednak pomimo obecnych

trudnych czasów z optymizmem patrzymy w przyszłość złość - dzięki Tobie

i

społeczności, na którą w firmie Spelsberg możemy liczyć każdego dnia.

Dlatego prosimy o zachowanie w czasie ferii tego poczucia wspólnej

siły i solidarności wśród rodziny i bliskich.

Życzymy bardzo Wesołych Świąt i przede

wszystkim stkim dobrego o zdrowia.

www.spelsberg.pl · robert.marzec@spelsberg.pl · Tel. +48 17 28325-21

automatyka

i sterowanie

Fot. ABB

Panele do obsługi i zarządzania

systemem w domach inteligentnych

Automatyka domowa, czyli w skrócie BMS, ma za zadanie sterować wszystkimi instalacjami funkcjonującymi

w tzw. inteligentnym domu (budynku) dla poprawy naszego bezpieczeństwa i komfortu

życia. Jednak sterowanie to powinno się odbywać po myśli nas – użytkowników systemu, którzy

muszą dawać stosowne wytyczne i robić to za pośrednictwem odpowiednich urządzeń, z których

najciekawszymi i zdecydowanie wiodącymi są panele sterowania.

BMS to w dużym skrócie system inteligentnej

automatyki, stosowanej z reguły w zaawansowanych

technicznie nowoczesnych

budynkach i działającej w oparciu o sieć

czujników, detektorów i mierników, które

zbierają dane i przekazują je do zintegrowanego

podsystemu zarządzającego wszystkimi

instalacjami. Systemy BMS powstają

dziś głównie z myślą o naszym komforcie,

ale tą pierwotną ideą, leżącą u podstaw ich

rozwoju, było bezpieczeństwo (zapobieganie

włamaniom i kradzieżom) oraz oszczędność

osiągana głównie poprzez optymalizację

efektywności energetycznej całego budynku

w którym system funkcjonuje. Dziś do tej

listy można jeszcze dodać aspekt ekologii

i ograniczania emisji szkodliwych zanieczyszczeń,

w tym i związków wpływających

na wzrost efektu cieplarnianego.

Systemy BMS niejako stwarzają inteligencję

budynków, działając według własnych

logicznych algorytmów lub według

programów narzuconych przez swoich

użytkowników. Dzięki nim inteligentne

domy same reagują na zmiany wewnątrz

jak i na zewnątrz, sterując poszczególnymi

instalacjami. Oczywiście działanie to opiera

się na wspomnianej armii czujników,

detektorów i mierników oraz na analizie

stale gromadzonych przez nie danych dotyczących

nie tylko warunków w budynku

i na zewnątrz, ale i danych dotyczących

stanu samych poszczególnych instalacji

(oświetlenie, ogrzewanie, wentylacja i klimatyzacja,

rolety, system przeciwpożarowy

i antywłamaniowy itd.). W efekcie systemy

BMS mogą na przykład włączać i wyłączać

oświetlenie – wg zaprogramowanych

przez użytkowników tzw. scen – i robić

to w określonych pomieszczeniach. Mogą

sterować alarmem, systemem czujek, stref

bezpieczeństwa, zamkami w drzwiach i oknach

czy lampami dla oświetlenia intruzów

– wszystko to dla naszego bezpieczeństwa.

Potrafią oczywiście sterować ogrzewaniem,

klimatyzacją, wentylacją i roletami tak,

by zapewniać optymalne warunki w poszczególnych

pomieszczeniach i odpowiednio

reagować na zmiany pogody. Umieją

w rzeczywistości o wiele więcej – pole

do popisu jest niemal nieograniczone – ale,

22 Fachowy Elektryk

automatyka

i sterowanie

Fot. 1.

Panele z serii SMART CONTROL to cała seria różnych formatów – również bardzo

dużych.

co ważne, potrafią też kontrolować zużycie

energii i optymalizować je dla tworzenia

efektów synergicznych, czyli takich w których

spotykają się: komfort użytkowników,

energooszczędność i ekologia.

Na zakończenie rozdziału warto jeszcze wspomnieć

o tym, że tłumaczenie skrótu BMS jako

„automatyka domowa” jest dziś bardzo mylące.

Wynika to z prostego faktu: systemy BMS

już dawno na dobre zagościły w budynkach

usługowych, publicznych oraz w obiektach

przemysłowych. Budownictwo mieszkaniowe

to tylko jedna z kilku domen dla BMS – wcale

nie koniecznie ta najistotniejsza.

Czym są panele do sterowania

automatyką domową

System inteligentnego domu to w pewnym

sensie architektura, w której centralna jednostka,

określana najczęściej terminem home

server, zarządza wszystkimi elementami systemu,

wywołując określone działania w obrębie

wszystkich podpiętych do niej instalacji

– od oświetlenia po inteligentne głośniki czy

inteligentne systemy odciągów dla transportu

brudnej odzieży do pralni. Użytkownicy systemów

w swoich smart domach potrzebują

bramy dostępowej do jednostki centralnej,

by się z nią komunikować i przekazywać jej

swoje polecenia, które następnie ona wykonuje,

niezależnie od tego czy jest to działanie

na bieżąco w bezpośrednim kontakcie

na żywo z użytkownikiem, czy też działanie

według zaprogramowanego wcześniej harmonogramu

lub zapisanej w pamięci sceny. Taką

bramą dostępową są właśnie dotykowe panele

Fot. ABB

Fot. APA GROUP

Fot. JUNG POLSKA

Fot. 2.

Wizualizacja z nakładką w formie przypominającej ideę

Augmented Reality czyni sterowanie niezwykle łatwym.

Fot. 3.

Kafelkowe menu interfejsu w systemie VISION BMS – prosto

i czytelnie.

Fachowy Elektryk

23

automatyka

i sterowanie

Fot. 4.

Fot. 5.

Dostęp do poszczególnych funkcjonalności ułatwia estetyczny i logicznie skonfigurowany

interfejs.

Graficzna prezentacja statystyk związanych z energooszczędnością jest bardzo

wygodna.

sterujące, wyrafinowane urządzenia multimedialne,

które z reguły prezentują się niezwykle

estetycznie. Nie należą co prawda do urządzeń

tanich – ich ceny wahają się od około 5-6 tysięcy

złotych do nawet kilkunastu za jeden panel,

a zdarza się, że w danym domu potrzebne są

dwa lub więcej paneli – jednak oferują niezwykle

wygodną formę obsługi systemu i prezentacji

informacji. Co więcej, ta forma komunikacji

z home server coraz częściej oprócz sterowania

poprzez multi-dotyk ekranu (kilka palców

jednocześnie na ekranie pojemnościowym,

tak jak w naszych smartfonach), oferuje również

sterowanie gestem i głosem, co pociąga

za sobą obecność kamery wysokiej rozdzielczości,

mikrofonu i głośnika w strukturze

urządzenia.

Panele sterowania BMS z reguły montowane

są na stałe w ścianach i można tu wskazać

zarówno wersje natynkowe (te średniej

wielkości i największe, do przekątnej ekranu

w okolicach 15–20 cali) jak i podtynkowe.

Przypominają znane wszystkim tablety,

Fot. 6.

Fot. JUNG POLSKA

Fot. JUNG POLSKA

przy czym jakość ich wykonania (spasowania)

i jakość użytych materiałów regularnie

przewyższa tablety z górnej półki cenowej.

Bardzo często ich powierzchnia to wysokojakościowe

szkło mineralne, a ramka obudowy

– jeśli jest – wykonana jest z aluminium,

ze stali, tworzywa sztucznego bądź

szkła. Rozdzielczości ekranów to sprawa

bardzo istotna – im jest wyższa tym lepiej.

Podobnie jak w tabletach z najwyższej półki,

także tutaj potrafi wynosić 3200 x 1800

(blisko standardu 4K) lub ewentualnie

2560 x 1600 pikseli (blisko standardu Full HD).

Wracając do kwestii montażowych, trzeba

zwrócić uwagę na dość istotny aspekt, jakim

jest połączenie ekranu z serwerem centralnym

i umiejscowienie serwera, bowiem w uogólnieniu

można wskazać dwa standardy na rynku

jakimi są serwery zawarte w panelu obsługowym

oraz serwery stanowiące odrębny

moduł, połączony z panelem łączem przewodowym.

W tym pierwszym przypadku panele

są nieco większymi urządzeniami, których

montaż podtynkowy wymaga stworzenia dla

nich większej przestrzeni w puszce montażowej

– pod warunkiem że jest to wariant podtynkowy.

Naturalnie panele dotykowe do obsługi

systemów BSM muszą mieć zasilanie,

stąd kolejny przewód przyłączeniowy w puszce

montażowej (np. 110 V czy 230 V z prądem

AC oraz 24 V z prądem DC). Obowiązkowe

połączenie z internetem wymaga pojawienia

się następnego przewodu, ponieważ standardem

jest tu pewność połączenia oraz jak najszerszy,

jak najszybszy i maksymalnie stabilny

przesył danych.

Praktycznie wszystkie panele cechują się złożonym

interfejsem dzielonym na co najmniej kilka

obszarów którymi steruje się niezależnie. Obszary

te mogą przyjmować postać segmentów,

Panel sterowania Control 19 Client 2 i uruchomiona funkcja domofonu z kamerą.

Fot. TEMA 2 SP. Z O.O., przedstawiciel GIRA

24 Fachowy Elektryk

automatyka

i sterowanie

lub pasków obsługi, lub być kombinacją obu

– wszystko zależy od pomysłowości producentów.

Często struktura interfejsu jest elastyczna

i użytkownik ma możliwość jej przebudowy

i skomponowania według własnych potrzeb

– jeśli nie na całej powierzchni to przynajmniej

na jej części. Trochę to przypomina układanie

własnego pulpitu w systemach takich jak MS

Windows czy Android i pozwala na przykład

na zgrupowanie funkcji zarządzania budynkiem

po prawej stronie panelu zaś skonfigurowanie

indywidualnych funkcjonalności (kamery,

pogoda, poczta e-mail, itp.) po lewej stronie

panelu sterowniczego. Standardem jest jednak

– na wzór wspomnianych przed chwilą systemów

operacyjnych – programowanie stałych

i nieusuwalnych pasków nawigacyjnych, które

uwzględniają funkcje takie jak m.in. wyświetlanie

godziny i daty, przycisk powrotu do menu

głównego czy przycisk „cofnij”.

Funkcjonalności paneli

Właściwie trudno o funkcjonalności potrzebne

mieszkańcom smart domów, które nie

zostały w ostatnich 5 latach uwzględnione

w panelach sterowania systemami BMS. Wykorzystuje

się je do centralnego sterowania

oświetleniem i żaluzjami, ogrzewaniem i klimatyzacją,

multimediami, scenami świetlnymi

czy symulowania obecności. Ponadto służą

do uzbrajania alarmu, optymalizacji zużycia

energii elektrycznej, sterowania oknami i koordynacji

działań pomiędzy poszczególnymi

instalacjami (programowanie harmonogramów

czy zarzadzania domofonem. Dosłownie

wszystko jest możliwe do zrealizowania.

I co więcej, często użytkownicy mają tu

do dyspozycji ukryte głębiej podmenu pojawiające

się w postaci na przykład wyskakujących

okienek. Wygląda to tak, że jeśli z listy

sprzętów użytkownik wybierze pojedynczą

żaluzję lub lampę, pojawi się dodatkowe

okienko z dostępnymi opcjami typu: opuść

żaluzję, podnieś do połowy, podnieś całkowicie,

zmień temperaturę barwową w żarówce

LED lampy podłogowej, włącz światło pełnej

mocy (max lumen) i tym podobne. Ważną

funkcjonalnością jest tu też sygnalizowanie

przez panel stanu każdej z podłączonych

do systemu instalacji i każdego jej elementu,

co pozwala szybko ocenić które lampy są

włączone niepotrzebnie, a które należy uruchomić,

bądź czy trzeba na przykład wyłączyć

system czujek ruchu.

Przede wszystkim jednak panele te w przystępny

i graficzny sposób prezentują całe

techniczne wyposażenie obiektu którym

można sterować, robiąc to albo w podziale

na pomieszczenia, albo w podziale na poszczególne

instalacje i podsystemy przyłączone

do serwera centralnego – za pośrednictwem

tzw. wizualizacji, generowanych

przez specjalny program, choć w praktyce

coraz częściej całe oprogramowanie paneli

określa się terminem „wizualizacja”. Jeśli

więc użytkownik wybierze wizualizację

któregoś pomieszczenia, opartą na przykład

na wgranym zdjęciu panoramicznym 360º

tego pomieszczenia, program wyświetli mu

wszystkie funkcje wszystkich instalacji dostępne

w tym pokoju, robiąc dodatkowe rozróżnienie

między instalacjami poprzez użycie

różnych kodów kolorystycznych bądź

oferując zapętlone przeskakiwanie przyciskiem

od jednej instalacji do drugiej. Innym

rozwiązaniem jest system wizualizacji

oferujących na najwyższym poziomie menu

podział na poszczególne zautomatyzowane

instalacje w skali całego domu, a dopiero

dalej wskazywanie poszczególnych miejsc

w wybranych pomieszczeniach. W takim

układzie jeśli użytkownik wybierze instalację

grzewczą, na wizualizacji ukażą mu się

wszystkie grzejniki w całym budynku wraz



Fot. 7.

Minimalistycznie zaprojektowany panel Gira G1 dostępny jest w dwóch kolorach.

Fot. 8.

Panel Gira G1 prezentujący kilka

funkcjonalności w układzie okienek.

Fachowy Elektryk

25

automatyka

i sterowanie

Fot. 9.

W systemie Vision BMS urządzenia mobilne stanowią uzupełnienie dla paneli, nie

zaś konkurencję.

Fot. APA GROUP

Fot. APA GROUP


Fot. 11. Pasek nawigacji na dole do złudzenia

przypomina te znane z urządzeń

mobilnych – intuicyjność obsługi

zapewniona.

Fot. 10.

Możliwość noszenia przy sobie osobistego centrum sterowania domem to dla wielu

duży atut.

z możliwością wskazania wybranego grzejnika

w określonym pomieszczeniu, którego

działaniem użytkownik chce obecnie sterować

by osiągnąć oczekiwaną temperaturę

w maksymalnie szybkim czasie.

Warto wrócić do pojęcia scen świetlnych.

Jest to opcja, w której użytkownicy mogą

skonfigurować i zapisać w pamięci urządzenia

– oraz finalnie w harmonogramie

– dowolne ustawienie oświetlenia w pojedynczym

pomieszczeniu lub całym domu. Jeśli

po powrocie wieczorem z pracy użytkownicy

nie chcą być witani pełnym światłem, lecz

tylko delikatnym, nastrojowym podświetleniem

w określonych punktach, wówczas

mogą to zaprogramować jako jedną z kilku

scen świetlnych obok innych, takich jak scena

na czas oglądania telewizji, scena na czas

treningu itp. Takie sceny można wręcz wyrzucić

na panel główny w segment „ulubione”

i mieć do nich natychmiastowy dostęp.

Z tą funkcjonalnością ściśle jest powiązana

opcja symulacji obecności w domu, którą

można programować m.in. poprzez odpowiednio

ułożoną sekwencję scen świetlnych

sprzężonych z systemem rolet. To doskonały

sposób na zwiększenie bezpieczeństwa domu

podczas gdy przez dłuższy czas pozostaje pusty

choćby z powodu wyjazdu weekendowego

lub wakacyjnego.

Na uwagę zasługują funkcjonalności takie jak

indywidualny dobór tapety do pulpitu w zależności

od pory dnia, sterowanie muzyką,

dane o pogodzie wraz z prognozą na najbliższe

dni, serwisy informacyjne (newsy, dane

o kursach walut) oraz poczta e-mail z dostępem

do kont wszystkich użytkowników

systemu. Nie są to kwestie pierwszej potrzeby,

jednak bardzo podnoszą komfort życia

i oszczędzają sporo czasu mieszkańcom inteligentnego

domu. Niemniej znacznie istotniejsze

są funkcjonalności takie jak domofon

i system kamer, które obok czujników gazów

(butan, dwutlenek węgla) i systemu czujek

ruchu wpisują się w funkcjonalności zapewniające

bezpieczeństwo.

Panele do sterowania inteligentnymi domami

dostarczają też sporo informacji o zużyciu

energii i zarządzaniu tym zużyciem przez

mieszkańców domu w rozbiciu na poszczególne

instalacje oraz urządzenia. Prezentują

zestawienia i generują statystyki według

zadanych przez użytkowników zmiennych

– wszystko dla optymalizacji zużycia energii

elektrycznej i cieplnej oraz mediów takich

jak woda czy gaz. Najbardziej zaawansowane

potrafią podpowiadać najlepsze rozwiązania

poprzez sugestie dotyczące m.in.

powiązania współpracy rolet lub żaluzji z systemem

ogrzewania. Im więcej mieszkańcy

wiedzą o gospodarowaniu swoim domem

i jego zasobami, tym lepiej nim zarządzają

i przechodzą na coraz bardziej ekologiczne

rozwiązania.

Łukasz Lewczuk

Na podstawie materiałów publikowanych

m.in. przez: AMX LLC by Harman,

ABB Sp. z o.o., Jung Polska,

Grenton Sp. z o.o., LCN Polska,

Tema 2 Sp. z o.o. oraz APA Sp. z o.o.

26 Fachowy Elektryk

automatyka

i sterowanie

Cudze chwalicie, swego nie znacie…

Fachowy elektryk przeglądając rozwiązania dostępne na rynku, ma do dyspozycji wiele systemów

automatyki budynkowej. Kształtujący się obecnie rynek inteligentnych rozwiązań oraz

BMS (Building Management System) daje wiele okazji do zdobycia ciekawych zleceń. Kwestię,

dlaczego warto, co można wykonać, jak to zrobić najlepiej, pozostawię do kolejnych artykułów.

PROMOCJA

Wśród wielu propozycji dostępnych obecnie

na rynku, kilka jest godnych uwagi.

Jednym z nich jest system polskiego producenta,

prężnie rozwijającej się firmy

Ampio. Jest to system dla wszystkich, którzy

szukają systemu stabilnego, niezawodnego

(system rozproszony) bardzo szybko

działającego, bezpiecznego, odpornego

na wszelkie zakłócenia (magistrala CAN),

o największej funkcjonalności wśród polskich

produktów.

Podjęcie decyzji, które rozwiązanie wybrać

warto poprzedzić kompleksową analizą

w ujęciu jego długofalowych korzyści. Nasi

Instalatorzy chcą dostarczać nowoczesne

instalacje szybko, fachowo, bez reklamacji,

tak aby każda kolejna inwestycja budowała

dobre relacje i wyśmienite referencje. Dlatego

warto zapoznać się z kilkoma faktami,

które pomogą nam zrozumieć jaki potencjał

ma dany system oraz jak może nam pomóc

w rozwoju naszych usług. Jak to zrobić?

Najprościej patrząc jednocześnie z perspektywy

instalatora jak i inwestora.

Instalator -> dlaczego warto

zainteresować się Ampio?

Ampio jest systemem przewodowym o inteligencji

rozproszonej. Jest także zgodny

z okablowaniem w standardzie KNX (magistrala

oparta o F/UTP cat5 lub EIB). To

bardzo ważna cecha z kilku powodów. Po

pierwsze system Ampio nie ma żadnego pojedynczego

elementu awarii (brak jednostki

centralnej, redundancja zasilania magistrali

CAN), jest bardzo szybki (moduły komunikują

się bezpośrednio ze sobą) i można

z łatwością rozbudowywać go w miarę kolejnych

potrzeb. Wielu profesjonalnych instalatorów

cechę prawdziwego rozproszenia

(brak jednostki centralnej) traktuje jako wyznacznik

jakości systemu, dyskwalifikując

do współpracy systemy nieposiadające tej

cechy. O magistrali komunikacyjnej, oraz

o tym, dlaczego systemy oparte o magistralę

rozproszoną to najlepsze rozwiązania automatyki

budynkowej będziemy pisać w kolejnych

artykułach. Ampio to najbardziej

rozbudowany polski system automatyki

budynkowej. To ponad 70 urządzeń, które

dostarczają zaawansowane rozwiązania

od małego mieszkania, poprzez duże domy,

rezydencje czy obiekty biurowe, handlowe,

czy zakłady produkcyjne. Przewód magistralny

w standardzie może mieć 1200 m,

a stosując odpowiednie mostki (sprzęgła

lub extendery) możemy magistralę dowolnie

rozbudowywać w zależności od potrzeb.

Wszystkie elementy systemu posiadają

5-letnią gwarancję, producent oraz dystrybucja

zapewnia wsparcie nie tylko techniczne,

ale także pomoc przy wykonywaniu

wycen, projektów, rozmów z inwestorami,

wszystko w bezpośredniej współpracy

z instalatorem. Ampio jest dostępne tylko

w modelu sprzedaży B2B. Sprzedaż polega

na kooperacji z Dystrybutorem, który

działając w danym województwie zajmuje

się współpracą bezpośrednio z Instalatorem

lub Architektem. Taki model sprawdza

się w tego typu rozwiązaniach z kilku powodów.

Nie jest to rozwiązanie typu DIY

(DO IT YOURSELF), dlatego dystrybucja

oferuje preferencyjne i bardzo ciekawe warunki.

Bardzo cenne w Ampio są jego możliwości.

System oferuje wiele interfejsów

integracyjnych. Standardami, które można

znaleźć w Ampio są MODBUS, RS232,

KNX, DALI, ZWAVE, TCP/IP. System ma

wsparcie pełnego API i umożliwia korzystanie

z integracji za pomocą wielu skryptów.

Od ponad 1,5 roku wspiera integracje za

pomocą MQTT, co obecnie pozawala mu

integrować się z każdym urządzeniem oferującym

komunikację za pomocą IoT czy

bramkami MODBUS TCP IP, Zigbee, IO

itp. System ma też kilka własnych, unikalnych

rozwiązań pozwalających na ciekawe

implementacje. Przykładem takich urządzeń

28 Fachowy Elektryk

automatyka

i sterowanie

może być np. MLED obsługujący do 16 źródeł

oświetlenia (prądowe, napięciowe, oraz

Ledy Ampio) na jednym standardowym

przewodzie YDY 3x1,5. Każde takie źródło

może być sterowane indywidualnie lub grupowo,

oraz ściemniane w zakresie 0-100%.

Innym przykładem jest czujnik magistralny

(nie wymaga dodatkowego okablowania)

oferujący pomiar temperatury, ciśnienia,

wilgotności, jakości powietrza IAQ, poziomu

hałasu oraz nasłonecznienia, posiada

także obustronną bramkę IR.

Rys. 1.

Zalety systemu AMPIO.

Inwestor -> przedstawmy teraz

perspektywę inwestora, dlaczego

warto zainwestować w system Ampio?

Patrząc na system od strony użytkownika

końcowego (Inwestora), ważna przede

wszystkim jest sprawa wyglądu urządzeń

sterujących oraz kwestie związane ze

zmianą konfiguracji. Ampio od początku

przyjęło założenie stworzenia najlepszego

rozwiązania wzorowanego na produktach

światowych marek. Ważnym aspektem

zawsze było i jest, aby produkt był dostosowany

do warunków polskiego rynku.

Klient może otrzymać od instalatora po zakończeniu

instalacji i konfiguracji dostęp

do systemu oraz oprogramowania. Wracając

do sterowania systemem, klient ma do wyboru

wiele możliwości. System obsługuje

dowolne włączniki zwierne, niezależnie

od producenta osprzętu. Podłączone do

Ampio zyskują one wiele nowych opcji

i możliwości. Dostępne są liczne rodzaje

paneli szklanych, część z nich posiada także

wyświetlacze. Kolor szkieł, ikony oraz napisy

dostosowywane są indywidualnie do konkretnego

pomieszczenia czy obsługiwanych

funkcjonalności. Zastosowanie paneli pozwala

rozwiązać duży problem związany

z umieszczaniem sporej ilości włączników,

które często mają mało wspólnego z ergonomią

obsługi systemu. Dla klientów, którzy

mają specjalne wymagania istnieje możliwość

integracji z panelami w standardzie

KNX. Ważna jest też kwestia aplikacji mobilnej,

dostępu zdalnego oraz polityki przechowywania

danych w systemie. Wszystkie

te kwestie od lat są priorytetem rozwoju

systemu. Dzięki takiemu podejściu system

obecnie oferuje praktycznie wszystkie możliwości

jakie potrzebne są do zapewnienia

profesjonalnego rozwiązania. System

obsługuje wszystkie elementy spotykane

w domach, mieszkaniach, biurach czy hotelach.

Działanie systemu możemy łączyć/

integrować w połączeniu z innymi systemami

(np. alarmem czy danymi z Internetu

lub stacji pogodowej). Warto też przekonać

się „na żywo” jakie opcje integracji posiada

Ampio w jednym z showroomów. Obecnie

integracja z dowolnym urządzeniem IoT,

Telewizorem Smart czy urządzeniami Audio,

AGD, czujnikiem, kosiarką czy nawet

samochodem elektrycznym jest możliwa

dzięki zastosowaniu MQTT lub innych dostępnych

bramek integracyjnych.

Jak zostać instalatorem?

To proste, wystarczy skorzystać z formularza

na stronie i zgłosić chęć odbycia szkolenia.

Od nowego roku dostępna będzie

specjalna strona, gdzie Ampio dostarczać

będzie szkolenia w formie online. Więcej

informacji znajdziecie Państwo na stronie

www.ampio.pl

W kolejnych artykułach przedstawimy więcej

szczegółów nt. poszczególnych elementów

systemu oraz przedstawimy detale realizowane

w konkretnych instalacjach.

Rys. 2.

Informacja o Aplikacji Mobilnej Ampio.

Wojciech Michnowicz

w.michnowicz@ampio.pl

Fachowy Elektryk

29

automatyka

i sterowanie

Automatyka w sterowaniu oświetleniem

Współczesne rozwiązania w dziedzinie sterowania dotyczą również instalacji oświetleniowych.

Pomagają poprawiać komfort życia automatyzując wiele czynności, jednocześnie obniżając zużycie

energii elektrycznej. Zazwyczaj inne rozwiązania stosujemy dla instalacji zewnętrznych

(przekaźniki zmierzchowe, zegary astronomiczne) i tych znajdujących się wewnątrz budynków

(przekaźniki bistabilne, automaty do klatek schodowych, czujniki ruchu i obecności oraz systemy

inteligentnego budynku). Finder posiada w swojej ofercie produkty z każdej z powyższych

grup, krótko scharakteryzujemy kilka z nich.

PROMOCJA

Zegary astronomiczne

Bardzo łatwo znaleźć lampy oświetlające

drogi czy parki, które wbrew logice świecą

w słoneczny dzień, generując niepotrzebne

koszty. Zazwyczaj powodem takiego stanu

rzeczy jest zabrudzony czujnik poziomu

światła w przekaźniku zmierzchowym.

Można temu zaradzić w prosty sposób zatrudniając

latarnika, który uruchomi instalację

na czas, ale nie o to chodzi w automatyzacji.

My proponujemy bardziej niezawodne rozwiązanie

– zegar astronomiczny (fot. 1).

Choć nazwa sugeruje kosmiczną technologię,

w rzeczywistości jest ona bardziej

przyziemna. Korzystając z wbudowanego

kalkulatora godzin wschodu i zachodu słońca,

aparat ten uruchomi instalację zgodnie

z naszymi oczekiwaniami, niezależnie

od miesiąca i pory roku. Zegar, by uzyskać

swą funkcjonalność, będzie potrzebował

od nas dwóch informacji: kraju, w którym

jest zainstalowany i dwóch pierwszych cyfr

kodu pocztowego. Dodatkowym atutem pozwalającym

oszczędzać energię jest opcja

przerwy nocnej, na czas której automatycznie

wyłączymy oświetlenie, nie angażując

latarnika. Intuicyjna aplikacja mobilna Finder

Toolbox pomaga łatwo wgrać ustawienia

do zegara za pomocą transferu NFC.

Czujniki ruchu i obecności

Najpopularniejszym sposobem detekcji

ruchu jest technologia PIR (Passive Infra

Red), w której sensor reaguje na zmiany

promieniowania podczerwonego na określonym

obszarze. Rozpoznawane jest przemieszczanie

się obiektu o temperaturze innej

niż temperatura otoczenia. Czujniki zbudowane

w tej technologii są tak precyzyjne,

że pozwalają wykrywać nie tylko znaczny

ruch, ale również ten minimalny – mówimy

wówczas o detekcji obecności człowieka

(fot. 2). Zapewniamy oświetlenie pomieszczenia

przez cały czas, gdy ktoś w nim przebywa

oraz to, że zostanie wyłączone automatycznie

po pewnym czasie od ostatnio

wykrytego ruchu.

Przystosowanie czujnika do naszych potrzeb

możliwe jest dzięki zmianie trzech

parametrów:

• Czasu zadziałania – liczonego od ostatniej

detekcji ruchu.

• Regulacji czułości – przystosowuje

czujkę do środowiska pracy, pozwala

zapobiegać niechcianym włączeniom.

• Progu czułości świetlnej – bada oświetlenie

zewnętrzne i przy określonym poziomie

jego natężenia uruchamia styk

wewnętrznego przekaźnika.

Konfiguracji ustawień dokonujemy zazwyczaj

przy pomocy pokręteł umieszczonych

Rys. 1. Zegar astronomiczny serii 12.81 z komunikacją NFC. Rys. 2. Czujnik ruchu i obecności PIR – serii 18.51.

30 Fachowy Elektryk

automatyka

i sterowanie

Rys. 3. Aktuator systemu YESLY – ściemniacz

Rys. 4.

serii

15.21.

w obudowie. Dla większej wygody regulacji

renomowani producenci udostępniają

wersje z pilotem lub komunikacją Bluetooth.

Odpowiednio dobrane adaptery pomagają

nam zainstalować czujnik ruchu w suficie

podwieszonym, puszce podtynkowej

lub bezpośrednio na ścianie lub powierzchni

sufitu.

BEYON – bezprzewodowy przycisk

sterujący systemu YESLY.

System YESLY

Projektantom YESLY przyświeca kilka

idei: łatwość instalowania, uruchamiania

i rozbudowy o nowe elementy oraz wygodne

sterowanie dla zwiększenia komfortu

w codziennym życiu. System pozwala sterować

urządzeniami elektrycznymi – w tym

oświetleniem.

Specjalne elementy wykonawcze – aktuatory

(fot. 3) wyposażone są w moduł Bluetooth.

Po wmontowaniu w instalację elektryczną

pozwalają sterować oświetleniem za

pomocą tradycyjnych przycisków, aplikacji

mobilnej lub specjalnych przycisków bezprzewodowych

BEYON (fot. 4). Sterowanie

ściemniaczem wymaga użycia jedynie

jednego przycisku monostabilnego – krótkie

naciśnięcie włącza lub wyłącza instalację,

przytrzymanie wciśniętego przycisku reguluje

poziom jasności.

Specjalną funkcją systemu jest możliwość

programowania scenariuszy, czyli sekwencji

kilku zdarzeń. Przykładowo – zamykamy

wszystkie rolety, wyłączamy oświetlenie

główne i ściemniamy wybrane punkty świetlne

by osiągnąć komfort potrzebny do wieczornego

wypoczynku. A wszystko za pomocą

jednego przycisku!

Dodatkowe informacje o systemie YESLY

można znaleźć na stronie

https://yesly.findernet.com/pl/

REKLAMA

Twój inteligentny dom

w kilku prostych krokach

FINDER YESLY to innowacyjny

system wygodnego życia,

umożliwiający inteligentne

sterowanie oświetleniem i roletami,

zwiększając komfort

w Twoim domu.

Finder Yesly

FINDER Polska Sp. z o.o.

ul. Malwowa 126, 60 - 175 Poznań

Tel. 61 865 94 07

Faks 61 865 94 26

finder.pl@findernet.com

findernet.com

YESLY(175x116_5)PL_3.indd 1 23/11/20 12:36

Fachowy Elektryk

31

automatyka

i sterowanie

Chłodna głowa zamiast gorącego

powietrza

Aby osiągnąć cele klimatyczne, musi zostać obniżony ślad węglowy budynków, ponieważ są one

odpowiedzialne za 36% emisji i 40% zużycia energii w UE. Do głównych odbiorców należą przede

wszystkim klimatyzatory.

HMS Networks dostrzega duży potencjał

wzrostu w zakresie automatyki budynkowej,

ponieważ może ona wnieść trwały wkład

w poprawę ogólnej efektywności energetycznej

budynków, zgodnie z wymogami zmienionej

dyrektywy UE EPBD.

Intesis – nowa marka produktów HMS

Networks dla automatyki budynkowej

Rozszerzenie portfolio produktów o rozwiązania

komunikacyjne dla automatyki budynkowej

sięga przejęcia hiszpańskiej firmy

Intesis w 2016 roku, która od tego czasu należy

do grupy HMS. Od tego roku HMS Networks

sprzedaje produkty Intesis poprzez światowe

kanały sprzedaży HMS. W ten sposób firma

kończy integrację Intesis jako Business Unit

dla automatyki budynkowej i od 1 stycznia

posiada czwartą markę produktów z Intesis

- obok Anybus, Ewon i Ixxat.

„Rozwiązania komunikacyjne Intesis dla automatyki

budykowej doskonale uzupełniają

nasze dotychczasowe portfolio produktów.

Sprzedając poprzez nasze ogólnoświatowe

kanały sprzedaży, możemy znacznie

zwiększyć naszą obecność na różnych

rynkach zbytu. Wzrastająca potrzeba np.

w klimatyzowanych budynkach biurowych

ze względu na globalne ocieplenie w Europie

Środkowej i Północnej z jednej strony

i zredukowanie zużycia energii z drugiej

strony wymagają inteligentnych i sieciowych

systemów. Dlatego w kolejnych latach

spodziewamy się rosnącego popytu na rozwiązania

Intesis dla regionu D/A/CH w ciągu

najbliższych kilku lat”, wyjaśnia Thilo

Döring, dyrektor zarządzający HMS Industrial

Networks GmbH.

Komfort w górę, koszty w dół

Automatyka budynkowa oznacza w skrócie

wszelkie urządzenia do automatycznego sterowania,

regulacji, monitorowania i optymalizacji

w budynkach. W tym celu wszystkie

czujniki, elementy wykonawcze, elementy

obsługi, odbiorniki i inne jednostki techniczne

w budynku są ze sobą połączone

w sieć. System zarządzania budynkiem

(BMS) realizuje wówczas automatycznie

określone funkcjonowanie automatyki domowej

zgodnie z określonymi wartościami

nastawczymi.

Często złożone techniczne wyposażenie budynku

jest poprzez to zarządzane wydajnie

i centralnie. Wartość dodana tych integracji

dla klientów lub użytkowników końcowych

polega na podniesieniu komfortu i obniżeniu

kosztów energii. Celem jest zawsze energooszczędna,

ekonomiczna i bezpieczna eksploatacja

budynku, jak również maksymalny komfort

dla użytkowników lub mieszkańców.

Zazwyczaj do łączenia w sieć różnych systemów

w budynku używane są bramki, ponieważ

kilka technologii komunikacyjnych

w tym samym budynku jest często używanych

do różnych zastosowań.

32 Fachowy Elektryk

automatyka

i sterowanie

Integracja różnych urządzeń

w systemie zarządzania budynkiem

Za pomocą konwerterów protokołów różne

urządzenia obiektowe w budynku są integrowane

z systemem BMS. Konwertery protokołów

mogą łączyć dwie różne sieci, dzięki

temu, że przeprowadzają konwersję protokołów.

W przypadku bramek Intesis możliwe są

dowolne kombinacje KNX, Modbus, BACnet,

DALI, M-Bus, LON i ASCII.

Szczególną uwagę zwrócono na łatwość

obsługi i możliwie jak najszybsze oddanie

do eksploatacji. W tym celu w darmowym

oprogramowaniu konfiguracyjnym

MAPS zaimplementowano kilka funkcji:

Na przykład automatyczne skanowanie

sieci, szablony urządzeń i projektów

oraz narzędzia diagnostyczne. Istniejące

projekty automatyki mogą zostać zaimportowane

przez Excel lub, w przypadku

KNX, z ETS.

Dzięki dopuszczeniu rodziny BACnet

do BMS, gwarantowana jest płynna współpraca

między urządzeniami podrzędnymi

BACnet i BMS jako BACnet-Master. Dzięki

funkcjonalności bramki BACnet Explorer,

wszystkie podłączone urządzenia BACnet

będą automatycznie identyfikowane z ich

obiektami. Alternatywnie można importować

pliki EDE BACnet-Slaves. Przyspiesza

to znacznie oddanie do eksploatacji, ponieważ

nie jest konieczna ręczna konfiguracja

urządzeń obiektowych.

Bramki M-Bus oferują również automatyczne

skanowanie, aby szybko i łatwo znaleźć

podłączone liczniki energii elektrycznej,

wody lub gazu. W rodzinie M-Bus znajduje

się również przetwornik poziomu do 120

liczników. W oparciu o standard DALI 2.0

dostępna jest również funkcja skanowania

służąca do sterowania oświetleniem. Ponadto

bramki te obsługują czujniki DALI i aplikacje

typu multi-master.

Integracja technologii ogrzewania,

wentylacji i klimatyzacji

Integracja urządzeń HVAC (tj. systemów

ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji) z systemem

zarządzania budynkami w odniesieniu

do budynków komercyjnych od 290 KW

(np. biurowce, centra handlowe czy hotele)

będzie obowiązywała w UE od 2025.

Zastrzeżone interfejsy wielu systemów klimatyzacji

stanowią ogromną przeszkodę

w spełnieniu tej dyrektywy UE.

W ciągu ostatnich 10 lat firma Intesis dostarczyła

na całym świecie ponad 700.000

interfejsów AC - bramek do systemów klimatyzacji,

które przyczyniły się do szacunkowej

oszczędności energii na poziomie ok.

1.371 GWh i do redukcji emisji CO 2 o ok.

121.290 ton. Odpowiada to w przybliżeniu

rocznemu zużyciu energii w mieście liczącym

ok. 200 000 mieszkańców. Interfejsy

te zostały opracowane w ścisłej współpracy

z producentami systemów klimatyzacji, którzy

przetestowali i zweryfikowali produkty.

Indywidualne interfejsy AC służą do integracji

pojedynczej jednostki wewnętrznej urządzenia

klimatyzującego z BMS. Sterowanie

urządzeniem wewnętrznym jest wówczas

możliwe z poziomu BMS poprzez komunikację

dwukierunkową, a jednocześnie przy

użyciu z pilota lub sterownika ściennego

producenta. Portfolio produktów Intesis

umożliwia integrację systemów klimatyzacji

wszystkich odpowiednich marek z BMS poprzez

KNX, Modbus, BACnet i/lub WLAN.

Z drugiej strony scentralizowane bramki

są w stanie zintegrować kilka urządzeń

wewnętrznych z jedną pojedynczą bramką

w BMS. W tym celu szczególnie ważne jest

znalezienie i zidentyfikowanie wszystkich

podłączonych urządzeń wewnętrznych.

Wbudowana funkcja skanowania w scentralizowanych

interfejsach AC ułatwia oddanie

do eksploatacji, ponieważ wszystkie

urządzenia wewnętrzne i ich parametry są

automatycznie wyszukiwane i przypisywane

do odpowiednich obiektów BACnet,

rejestrów Modbus lub sygnałów KNX.

Wnioski

Automatyka budynkowa w istotny sposób

przyczynia się do zwiększenia efektywności

energetycznej budynków i osiągnięcia celów

klimatycznych. Szczególnie ważną rolę odgrywa

sterowanie urządzeniami grzewczymi,

wentylacyjnymi i klimatyzacyjnymi. Przy

użyciu interfejsów AC marki Intesis systemy

klimatyzacji mogą w prosty i płynny sposób

zostać zintegrowane z systemem zarządzania

budynkiem.

David Garcés

Deputy Director

jednostki biznesowej Intesis

w HMS Networks

Rozwiązania Intesis zostaną zaprezentowane

na targach Light+Building we Frankfurcie,

na stanowisku HMS w hali 9.1-A96.

Fachowy Elektryk

33

automatyka

i sterowanie

Łączniki krańcowe typu PAP1V…J02

Odpowiadając na zapotrzebowanie firm oraz indywidualnych Klientów, „POKÓJ” Spółdzielnia

Elektrotechniczna wprowadziła do oferty łączniki krańcowe typu PAP1V…J02 przeznaczone

do pracy w urządzeniach, w których wymagane jest niezależne i niejednoczesne przełączenie

zestyków torów prądowych.

Łączniki krańcowe typu PAP1V…J02 mają zastosowanie w aplikacjach

związanych ze sterowaniem bram, żaluzji, maszyn i urządzeń

przemysłowych. Wyposażone są one w dwa zestyki NC. Obrót dźwigni

z pozycji wyjściowej powoduje otwarcie zestyku toru prądowego związanego

z kierunkiem obrotu dźwigni. Drugi tor pozostaje w tym czasie

zamknięty. Obrót w kierunku przeciwnym powoduje reakcję odwrotną.

Konstrukcja łączników zapewnia stopień ochrony IP65.

PROMOCJA

Dane techniczne:

• zgodność z normą IEC 60947-5-1

• napięcia znamionowe łączeniowe Ue AC: 24 / 120 / 240 / 400V 50/60 Hz

• prądy znamionowe łączeniowe Ie AC: 10 / 6 / 3 / 1,8 A

• kategoria użytkowania AC-15

• napięcie znamionowe izolacji Ui 500 V A600

• stopień ochrony IP65

• trwałość mechaniczna V41, V51, V52 10x10 cykli

• ochrona przeciwporażeniowa klasa II

• temperatura otoczenia -25...+70°C

• przekrój przewodów przyłączeniowych 1 lub 2x 0,75 - 2,5 mm

• pozycja montażu dowolna

• materiał obudowy tworzywo

Do oferty zostały wprowadzone łączniki krańcowe z następującymi

rodzajami głowic: PAP1V41J02 (nr kat. 37-HANJ), PAP1V51J02

(nr kat. 37-HAOJ, PAP1V51J02 (nr kat. 37-HAPJ)

Poza tym „POKÓJ” Spółdzielnia Elektrotechniczna poleca bogatą

ofertę łączników krańcowych przeznaczonych do pracy w układach

sterowniczych, kontrolnych, zabezpieczających i pomiarowych, np.

w obrabiarkach, osprzęcie technologicznym w przemyśle spożywczym,

w maszynach pakujących itp. Głowice napędowe mogą być

montowane w jednej z czterech możliwych pozycji ( co 90). Konstrukcja

członów zestykowych umożliwia skuteczne przełączenie zestyków

działających niezależnie (migowo) lub zależnie.

Są to łączniki o następujących stopniach ochrony:

• IP65 - Korpus wykonany z tworzywa – typ PAP1, PDP1.

• IP66 - Korpus wykonany z metalu – typ PAM1, PBM1, PDM1.

• IP67 - Korpus wykonany z metalu – typ PEM1, PEM2.

Do zestyków podłączony jest na stałe przewód (1mb) co zapewnia

trwałą i bardzo dobą szczelność. Łączniki wyposażone są w wiele

rodzajów głowic o różnych możliwościach aplikacyjnych. W ofercie

również wykonania z resetem.

Szczególne miejsce zajmują łączniki krańcowe awaryjnego stopu

PSP1, PSM1, PSBM1, z których to wyróżniamy trzy grupy:

• z kluczem – otwarcie pokrywy lub drzwi powoduje wyjęcie

z gniazda, współpracującego z łącznikiem klucza i przełączenie

zestyków.

• z dźwignią lub wałkiem – umożliwiają kontrolę osłon lub uchylnych

drzwi.

• linkowy – stosowany w maszynach i taśmociągach, gdy niemożliwe

jest zamontowanie odpowiednich osłon. Działa zarówno na

pociągnięcie, jak i zerwanie linki.

Łączniki posiadają:

• certyfikat na znak B i CE

• badania typu UDT uprawniające do stosowania w układach sterowania

i sygnalizacji dźwigów i dźwignic.

Szczegóły techniczne oraz materiały do projektowania znajdują się

na stronie internetowej www.pokoj.com.pl

•

34 Fachowy Elektryk

PRZEGLĄD

FACHOWEGO ELEKTRYKA

Przegląd drukarek etykiet

WWW.BRADY.PL

Drukarka etykiet Brady BMP21-PLUS

Trwała na zewnątrz. Inteligentna wewnątrz.

WWW.BRADY.PL

Drukarka etykiet Brady BMP61

Jakość pracy, która sprosta Twoim oczekiwaniom:

Zaawansowane ręczne drukowanie etykiet.

Gdy raz poznasz niezwykłe możliwości drukarki do etykiet BMP21-PLUS, nie zechcesz

się nią dzielić z nikim. Pod wytrzymałą obudową kryją się inteligentne rozwiązania

umożliwiające drukowanie etykiet do oznaczania przewodów, kabli oraz

powierzchni płaskich. Drukarka etykiet BMP21-PLUS umożliwia drukowanie na

7 różnych rodzajach materiałów ciągłych o szerokości od 6 do 38,10 mm (rozdzielczość

203 DPI).

Charakterystyka urządzenia:

• Specjalistyczne aplikacje służące do ułatwienia procesu tworzenia określonych

typów etykiet

• Funkcja automatycznego formatowania etykiet owijanych do przewodów, etykiet

listew zaciskowych, paneli krosowniczych, etykiet z flagami do oznaczania kabli

oraz zastosowania ogólnego.

• 104 symbole elektryczne, bezpieczeństwa, telekomunikacyjne i ułatwiające zorganizowanie

przestrzeni domowej.

• Możliwość korzystania z drukarki zasilanej 6 bateriami AA lub opcjonalnym akumulatorem

litowo-jonowym do wielokrotnego ładowania

• Łatwy w obsłudze interfejs graficzny

• Instalacja nośnika w jednym kroku i łatwe w obsłudze kasety drukujące.

• Bardzo wytrzymała obudowa z kształtowanymi gumowymi elementami ochronnymi.

• Odbiornik etykiet: po odcięciu etykieta zostaje przytrzymana przez drukarkę.

• Narzędzie wielofunkcyjne składa się z magnesu, latarki oraz składanego stojaka

drukarki. Silny magnes umożliwia zamocowanie drukarki do metalowej powierzchni,

pozwalając na drukowanie bez użycia rąk.

Drukarka BMP61 zapewnia znakomitą efektywność dostosowaną do Twoich oczekiwań

i wymogów. Jest mobilna, szybka, a dzięki bezprzewodowej łączności i szerokiej

gamie trwałych etykiet sprosta wielu wyzwaniom z zakresu identyfikacji.

Dzięki specjalnie zaprojektowanej gumowej obudowie oraz wysokiej jakości ekranowi

dotykowemu wytrzymała i niezawodna drukarka etykiet BMP61 stanie się Twoim

zaufanym partnerem pierwszego wyboru we wszystkich realizowanych zadaniach

identyfikacji.

Możesz samodzielnie projektować etykiety w wybranych kształtach lub wymiarach,

konkretnych kolorach lub wzorach, a także z wstępnie nadrukowanym logotypem.

Wystarczy włożyć przygotowane na zamówienie etykiety do drukarki BMP61, by poradzić

sobie z każdym zadaniem identyfikacyjnym.

Wysoka wydajność

Dzięki prędkości druku na poziomie 33,8 mm/s, gotowym wzorom etykiet, kreatorom

projektowania etykiet, wbudowanej obcinarce etykiet i funkcji serializacji danych

drukarka BMP61 jest wytrzymałym urządzeniem sprawdzającym się podczas pracy

w terenie.

Charakterystyka urządzenia:

• Formowane gumowe zabezpieczenia zapewniające odporność na upadki

• Duża przestrzeń załadunkowa przyspieszająca wymianę materiałów ety-kietowych

• Technologia kaset Smart Cell umożliwiająca automatyczną kalibrację

• Duży kolorowy ekran dotykowy z przyciskami na ekranie: łatwe sprawdza-nie, która

kaseta jest zainstalowana i ile etykiet pozostało do wykorzysta-nia. Szybka weryfikacja

wyświetlanej etykiety przed drukiem, co pozwala uniknąć pomyłek

• Prędkość drukowania 33,8 mm/s: nie musisz już czekać na potrzebne etykiety

• Akumulator NiMH zwiększający autonomię

36 Fachowy Elektryk

PRZEGLĄD

FACHOWEGO ELEKTRYKA

Drukarki etykiet

Etykiety jakie powstają dzięki nowoczesnym drukarkom pozwalają na oznaczanie kabli, przewodów

(elektrycznych, hydraulicznych, pneumatycznych, teletechnicznych itp.), aparatów,

urządzeń, tras kablowych, przewodów itp.

W szczególności mogą być oznaczane pojedyncze

przewody, osłony kablowe, listwy

zaciskowe, aparatura sterownicza, a także

przyciski i sygnalizatory. Powstałe etykiety

są trwałe dzięki odporności na działanie paliw,

kwasów, rozpuszczalników, olejów oraz

substancji jakich używa się do czyszczenia

urządzeń elektrycznych i aparatów.

Dzięki drukarkom etykiet można łatwo oznaczać

kable i przewody sygnałowe, teletechniczne

i elektryczne. Ponadto jest możliwe

oznaczanie innych elementów i urządzeń

takich jak gniazda elektryczne, przełączniki,

aparaty elektryczne, trasy kablowe itp.

Cechy

Oferowane na rynku przenośne drukarki

etykiet dobiera się w zależności od konkretnej

aplikacji i wydajności. Stąd też specjalną

drukarkę można dobrać pod kątem

oznaczania przewodów kabli oraz płaskich

powierzchni. Ważna jest przy tym funkcja

automatycznego formatowania etykiet owijanych

do przewodów, a także etykiet listew

zaciskowych, paneli krosowniczych, etykiet

z flagami do oznaczania kabli oraz zastosowania

ogólnego.

Inne wersje drukarek pozwalają na drukowanie

symboli laboratoryjnych z automatycznym

dobieraniem rozmiaru fiolki lub

probówki.

Specjalne drukarki można dobrać pod kątem

zróżnicowanych zastosowań. Chodzi np.

o drukowanie etykiet na przewody, na koszulkach

termokurczliwych, etykiet do znakowania

paneli, na listwach zaciskowych,

na panelach typu patch panel oraz ogólnych

etykiet identyfikacyjnych.

Niektóre wersje drukarek mają ekrany dotykowe.

Stąd też tworzenie, edycja czy

formatowanie etykiet odbywa się poprzez

duży ekran obsługiwany palcem. Oprócz

tego drukarkę można podłączyć do komputera

PC i modyfikować czcionki lub grafiki.

Warto zwrócić uwagę na szybkie wpisywanie

tekstu na klawiaturze, która jest bardzo

podobna do klawiatury komputerowej. Ponadto

drukarka ma automatyczną obcinarkę.

Jest możliwe ręczne modyfikowanie

etykiet oraz drukowanie kodów kreskowych

i grafik. Długość drukowanej etykiety może

być ustawiana samodzielnie. Indywidualne

ustawienia i dane mogą być zachowane dla

kilku użytkowników.

Fot. ADOBESTOCK

Fachowy Elektryk 37

PRZEGLĄD

FACHOWEGO ELEKTRYKA

Cechy ogólne

Dzięki oferowanym na rynku przenośnym

drukarkom można drukować funkcjonalne

i trwałe etykiety, których szerokość jest dobierana

w zależności od potrzeb konkretnej

aplikacji. Np. chcąc umieścić na etykiecie

więcej informacji należy zastosować etykiety

o szerokości 25,4 mm. Z kolei drukując etykiety

na materiałach wyciętych zyskuje się

ujednolicony i profesjonalny wygląd, natomiast

jeżeli konieczne jest dostosowanie długości

etykiety to warto używać materiałów

ciągłych.

Wiele modeli drukarek dzięki komórkom pamięci

przechowuje indywidualnie stworzone

obrazy i projekty etykiet. Skorzystać można

z nich praktycznie w dowolnym momencie.

Etykiety w określonym rozmiarze są przycinane

za pomocą mechanizmu tnącego.

W nowoczesnych drukarkach stawia się

na łatwy dostęp do urządzenia i prostą obsługę.

Przygotowaną etykietę można podejrzeć

na wyświetlaczu oraz ewentualnie

przeprowadzić edycję informacji. Wyświetlacze

najczęściej wykonuje się w technologii

LCD, a pracę w miejscach zaciemnionych

zapewni podświetlenie.

Podczas pracy z drukarką w miejscach

o ograniczonej przestrzeni sprawdzi się kompaktowa,

lekka obudowa. Ponadto przyda się

pasek na ramię lub na szyję, gumowy uchwyt

oraz walizka zapewniająca bezpieczeństwo

przy transporcie urządzenia.

Możliwości typowej drukarki obejmują drukowanie

kilku linii tekstu oraz najczęściej

używanych symboli elektrycznych i audio/

wideo. Ważna jest przy tym

możliwość zmiany stylu

druku, formy obramowania

i rozmiaru czcionki, a niektóre

urządzenia umożliwiają drukowanie

kodów kreskowych.

W niektórych urządzeniach

zastosowanie znalazł przycisk

pozwalający na wykonanie

etykiety w najbardziej powszechnych

zastosowaniach.

Wiele drukarek współpracuje

z komputerem bezprzewodowo.

Można również drukować

sekwencyjnie.

Specjalne technologie umożliwiają

automatyczne konfigurowanie

formatu etykiety

bez konieczności wcześniejszego

przeprowadzania kalibracji. Ponadto

przyda się funkcja dopasowywania odpowiednich

taśm, co gwarantuje optymalną

trwałość wydruków.

Podczas pracy z drukarką do wyboru są różne

kasety drukujące. Komfort użytkowania

zapewnia również konstrukcja umożliwiająca

szybką zmianę kasety z etykietami. Są

one łatwe w użyciu, w transporcie i w przechowywaniu.

W efekcie wymiana materiałów

eksploatacyjnych sprowadza się jedynie

do włożenia odpowiedniej kasety.

Trwałe etykiety

Dla zapewnienia trwałości oznaczenia ważna

jest odpowiednia etykieta. Warto więc

postawić na trwałe etykiety o trwałości

przemysłowej przy odporności na blaknięcie,

złuszczanie i ścieranie również pod

wpływem działania światła, ciepła czy

środków czyszczących. W nowoczesnych

taśmach eksploatacyjnych wykorzystuje

się kleje o wysokiej wytrzymałości, co

zapewnia dobre przyklejanie bez względu

na rodzaj powierzchni. Ważna jest przy tym

odporność na zarysowania i rozdarcia oraz

możliwość stosowania zarówno wewnątrz,

jak i na zewnątrz pomieszczeń.

Powstałe oznaczenia nie przesuwają się

na przewodzie. Specjalne etykiety oferuje

się pod kątem przyklejania na powierzchnie

zakrzywione i okrągłe. Stąd też etykiety

tego typu bardzo często wykorzystywane są

przy flagowaniu kabli.

Niektóre drukarki pozwalają na drukowanie

na rurkach termokurczliwych, które nakłada

się na przewód, a następnie podgrzewa

do obkurczenia. Rurki termokurczliwe wykonywane

są z samogasnących poliolefin.

Materiał ten cechuje się wytrzymałością

na działanie czynników mechanicznych

i substancji chemicznych. Dla umożliwienia

drukowania rurki są odpowiednio spłaszczone

i nawinięte na rolkach. Ponadto rurki

cechują się elastycznością, są izolatorami

elektrycznymi a ich budowa bazuje na cienkich

ściankach.

Wybór

Na etapie wyboru odpowiedniej drukarki

trzeba wziąć pod uwagę przynajmniej

kilka cech i parametrów. Ważny jest więc

typ klawiatury (np. ABCD z oddzielnym

zestawem klawiszy numerycznych). Ponadto

istotną rolę odgrywa nóż obcinający

(np. ręczny, ręczny z funkcją pauzy), zasilanie

(np. 6x baterie alkaliczne lub zasilacz)

oraz wyświetlacz LCD (np. podświetlany,

16 znaków x 2 wiersze w układzie graficznym).

Przydatnym rozwiązaniem jest funkcja

obsługi różnych rozmiarów taśmy (np. 6, 9,

12, 18, 24 mm). Dobiera się maksymalną

wysokość druku (np. 18 mm), szybkość wydruku

(np. 10 mm/sekundę), rodzaj czcionki

(np. Helsinki, Sans Serif), style pisma (np.

normalny/pogrubiony/podkreślony/italic/

italic pogrubiony/italic podkreślony). Ważna

jest liczba klatek (np. 15), dopasowanie

poziome (np. do lewej, do prawej, wyśrodkuj,

wyjustuj), a także druk lustrzany, druk

poziomy, wielkość znaków w pkt (np. 6, 9,

12, 18, 24, 36, 48, auto), drukowanie wielowierszowe

(np. od 1 do 7

wierszy) oraz liczba: bloków

(np. maks. 50), znaków (np.

373), symboli (np. 164).

Wybierając drukarkę

uwzględnia się również ustawienie

długości etykiety (np.

6-999 mm) oraz drukowanie

kodów kreskowych (np.

CODE39, CODE 128, EAN8,

EAN 13, EAN 128, UPC-A,

UPC-E, I-2/5 (ITF), CODA-

BAR). Warto mieć na uwadze

maksymalną ilość znaków

na etykiecie (np. 500 znaków

średnio), pamięć tekstową/

drukowanie kopii (np. maks.

2000 znaków), numerowanie

sekwencyjne (np. 1-99),

Fot. ADOBESTOCK

38 Fachowy Elektryk

ustawienie marginesu taśmy (np. 2-99 mm)

oraz zmianę języka wyświetlacza. W drukarkach

można zmieniać jednostki (cm/cal)

oraz mogą być one wyposażone w funkcję

transferu z komputera PC (np. 10 szablonów

i obrazów własnych użytkownika, 1xbaza

danych).

Producent/dystrybutor

Model

PRZEGLĄD

FACHOWEGO ELEKTRYKA


WEIDMÜLLER

THM MULTIMARK

Oprogramowanie

Proste programy pozwalają zmieniać

sposób tworzenia i drukowania etykiet

oraz oznaczeń zapewniając przy tym

zestaw potrzebnych i prostych narzędzi.

Ponadto specjalne oprogramowanie można

wybrać pod kątem oznaczeń stosowanych

w przemyśle.

Przydatnym rozwiązaniem jest oprogramowanie

umożliwiające tworzenie, edytowanie

i drukowanie etykiet za pomocą

smartfonu z systemem Android. Mając zainstalowany

program na smartfonie można

projektować etykiety, edytować istniejące

etykiety oraz tworzyć i edytować szablony.

Przesył danych do drukarki odbywa się poprzez

technologię Bluetooth.

Jest możliwe importowanie plików z programu

Microsoft Excel, zapisywanie plików

etykiet na urządzeniu mobilnym oraz

używanie kodów kreskowych, symboli

i piktogramów. Typowa aplikacja umożliwia

drukowanie oznaczeń: ogólnych

i kodów kreskowych, listew zaciskowych,

listew BIX, paneli krosowych, listew 110

i 66, przewodów/kabli, etykiet z flagami.

Technologia druku

Drukarka

Przenośna /Stacjonarna

Masa (bez baterii

i kasety z taśmą)

Wymiary urządzenia

(wysokość x szerokość

x głębokość)

Zasilanie

Komunikacja

(urządzenia/technologie)

Oprogramowanie

Prędkość druku

(przesuwu taśmy)

Druk czarno-biały

/kolorowy [Cz-B/K]

termotransferowy

P/S

5,8 kg

253 × 253 × 320

100-240 V AC

USB (2.0), Ethernet

M-Print ® PRO

150 mm/s

Cz-B

Rozdzielczość druku 300

Szerokość taśm 100

Oznaczanie na

powierzchniach płaskich

/zakrzywionych

P/Z

Podsumowanie

Od właściwie oznakowanych przewodów

i kabli zależy bezpieczeństwo użytkowania

oraz szybkość i skuteczność serwisowania

instalacji elektrycznych. Zyskuje się bowiem

błyskawiczne lokalizowanie połączeń

przewodów i kabli. Na etapie wyboru odpowiedniej

drukarki należy pamiętać o odpowiednich

materiałach eksploatacyjnych.

Jeżeli aplikacja tego wymaga warto postawić

na drukarkę z zamkniętą wytrzymałą obudową

najlepiej z gumowymi odbojnikami

na narożnikach. Obudowy są ergonomiczne,

dobrze wyważone a karbowany uchwyt

ułatwia przenoszenie. Tym sposobem zyska

się optymalną ochronę w przypadku upadku

oraz podczas użytkowania w warunkach powodujących

szybsze zużycie.

Rozwiązania

ułatwiające

eksploatację

i zwiększające

przydatność

urządzenia

Opis materiałów

eksploatacyjnych

THM Multimark wykorzystuje efektywną technologię druku termotransferowego.

Umożliwia szybki i niezawodny wydruk praktycznie wszystkich typów etykiet

do opisu elementów szafy sterowniczej.

Oznaczenia charakteryzują się doskonałą jakością, są łatwe do odczytania

i odporne na ścieranie. Zintegrowane narzędzia do cięcia i perforacji

umożliwiają tworzenie oznaczników o dowolnej długości z rolki,

ułatwiając tym samym prace z cięciem i przyporządkowywaniem

poszczególnych etykiet.

Dzięki MultiMark zyskujemy szybki i pewny system opisujący dający możliwość

zastosowania praktycznie dowolnego typu opisu.

Oznaczanie złączek, przewodów, kabli lub urządzeń .

Drukarka może pracować z oznacznikami i etykietami z rodziny MultiMark,

a także z innymi materiałami ciągłymi, etykietami tekstylnymi i poliestrowymi,

koszulkami termokurczliwymi czy etykietami sterowników PLC.

Kompaktowa budowa i mała waga umożliwiają zastosowanie

drukarki THM MMP - THM Multimark praktycznie wszędzie.

Damian Żabicki

Fachowy Elektryk 39

PRZEGLĄD

FACHOWEGO ELEKTRYKA


Producent/dystrybutor BROTHER BROTHER

Model PT-E110VP PT-E550WVP

Technologia druku Termotransfer Termotransfer

Drukarka

Przenośna /Stacjonarna

Masa (bez baterii

i kasety z taśmą)

Wymiary urządzenia

(wysokość x szerokość

x głębokość)

Zasilanie

Komunikacja

(urządzenia/technologie)

Oprogramowanie

Prędkość druku

(przesuwu taśmy)

Przenośna

Przenośna

400 g 1,05 kg

111 x 204 x 58 mm (szer. x gł. x wys.) 126 x 250 x 94 mm (szer. x gł. x wys.)

Zasilacz sieciowy AD-24ES

Baterie 6 x AAA

Zasilacz sieciowy AD-E001

USB 2.0, Wi-Fi

P-touch Editor, iPrint&Label, Cable Label Tool

20 mm/s 30 mm/s (przy użyciu zasilacza)

Druk czarno-biały

/kolorowy [Cz-B/K]

Cz-B

Cz-B

Rozdzielczość druku 180 180

Szerokość taśm 3,5 / 6 / 9 / 12 mm 3,5 / 6 / 9 / 12 / 18 / 24 mm

Oznaczanie na

powierzchniach płaskich

/zakrzywionych

P i Z

P i Z

Rozwiązania

ułatwiające

eksploatację

i zwiększające

przydatność

urządzenia

PT-E110VP oferuje szereg funkcji, dzięki którym drukowanie czytelnych

etykiet jest proste i wygodne przy oznaczaniu kabli czy powierzchni

płaskich. Model może drukować standardowe etykiety, jak również

flagi i owijki. Specjalna klawiatura QWERTY z dużym graficznym

wyświetlaczem LCD oraz wyróżnionymi 5 klawiszami skrótowymi

pozwala na obsługę urządzenia w szybki i intuicyjny sposób. Pozwala

m.in. na wygodną zmianę wielkości i kroju czcionki oraz szerokości

tekstu. Urządzenie oferuje obsługę języka polskiego. Model

PT-E110VP charakteryzuje się wysoką prędkością druku, wynoszącą

aż 20 mm na sekundę. Dostępna funkcja drukowania sekwencyjnego

pozwala otrzymać do 9 etykiet, a wbudowana ręczna gilotyna umożliwia

szybkie odcinanie wydrukowanych etykiet. Model drukuje

do 2 linijek tekstu i oferuje 200 symboli, w tym oznaczenia elektryczne,

teleinformatyczne, audio-wizualne i bezpieczeństwa. Umożliwia szybkie

przywołanie 7 ostatnio wykorzystanych symboli. Urządzenie oferowane

jest w pomarańczowo-czarnej wersji kolorystycznej. Może być zasilane

6 bateriami typu AAA lub za pomocą zasilacza sieciowego.

Doskonale sprawdzi się w pracy instalatorów, elektryków oraz

monterów sieci teleinformatycznych, telekomunikacyjnych, systemów

audio/wideo i bezpieczeństwa, potrzebujących niezawodnego

narzędzia do profesjonalnego drukowania etykiet. Urządzenie

pozwala na szybkie i bezproblemowe drukowanie oznaczeń kabli,

przewodów, gniazdek elektrycznych, przełączników oraz paneli

krosowniczych. Model P-touch E550WVP oferuje wysoką prędkość

druku, wynoszącą do 30 mm/s. Urządzenie umożliwia druk na

etykietach o szerokości od 3,5 mm do 24 mm. Drukarka, posiadająca

wytrzymałą obudowę, wyposażona została w mocną automatyczną

gilotynę z funkcją nacinania i możliwością ustawienia pożądanej

długości etykiet. Po podłączeniu do komputera przy użyciu kabla USB,

drukarka P-touch E550WVP umożliwia kompleksowe projektowanie

zindywidualizowanych etykiet – użytkownicy mają możliwość dodawania

logotypów oraz symboli przemysłowych. Urządzenie pozwala także

na pobieranie oraz przechowywanie etykiet oraz baz danych, dzięki

czemu nie zachodzi konieczność tworzenia oznaczeń za każdym razem

przed wydrukowaniem. P-touch E550WVP może być połączona drogą

bezprzewodową z tabletami bądź smartfonami,

z poziomu których można wykonywać edycję i druk etykiet. Model

oferuje obsługę aplikacji Brother iPrint & Label oraz Mobile Cable

Label Tool, umożliwiających wybieranie szablonów etykiet i dodawanie

obrazów za urządzeń mobilnych. Z kolei aplikacja Mobile Transfer

Express pozwala na wysyłanie plików bezpośrednio z poczty e-mail

lub serwisu Dropbox do pamięci drukarki. Wszystkie aplikacje można

bezpłatnie pobrać z witryn App Store lub Google Play.

Opis materiałów

eksploatacyjnych

Drukarka P-touch E110VP jest kompatybilna

z taśmami o szerokości: 3.5, 6, 9 i 12 mm i drukuje na taśmach

Brother TZe, w których została opatentowana przez producenta

technologia laminowania, zapewniająca odporność na zarysowania.

Laminowane taśmy TZe składają się z sześciu warstw, tworzących

cienką i wytrzymałą etykietę. Tego typu rozwiązanie zabezpiecza

wydruk przed działaniami cieczy, tarcia, temperatury, chemikaliów

i światła słonecznego. Taśmy TZe dostępne są w wielu różnych

kolorach i rozmiarach.

Drukarka P-touch E550WVP jest kompatybilna z taśmami

o szerokości: 3.5, 6, 9, 12, 18 i 24 mm i drukuje na taśmach

Brother TZe, w których została opatentowana przez producenta

technologia laminowania, zapewniająca odporność na zarysowania.

Laminowane taśmy TZe składają się z sześciu warstw, tworzących

cienką i wytrzymałą etykietę. Tego typu rozwiązanie zabezpiecza

wydruk przed działaniami cieczy, tarcia, temperatury, chemikaliów

i światła słonecznego. Taśmy TZe dostępne są

w wielu różnych kolorach i rozmiarach.

40 Fachowy Elektryk

PRZEGLĄD

FACHOWEGO ELEKTRYKA


PHOENIX CONTACT

THERMOMARK GO

PHOENIX CONTACT

THERMOMARK GO.K

termotransfer

przenośna i stacjonarna

termotransfer

przenośna

750 g 656 g

70 x 170 x 135 mm 230 x 98 x 69 mm

100-240 V AC, 50/60 Hz / akumulator / 6 baterii alkaicznych AA 100-240 V AC, 50/60 Hz / akumulator / 6 baterii alkaicznych AA

Android i iOS (USB, Bluetooth, NFC)

Marking System App

USB

Project COMPLETE

15 mm/s 12 mm/s

druk czarno-biały

czarno biały

203 dpi 203 dpi

do 24 mm

do 24 mm

płaskich

płaskich

• Kompletna obsługa urządzenia za pomocą urządzeń cyfrowych

(telefon i tablet z system Android lub iOS) z aplikacją MARKING system

• Możliwość podłączenia do komputera i wykorzystanie aplikacji Project Complete –

drukarka mobilna zamienia się w stacjonarną

• Wbudowana bateria z czasem działania do 7 h

• Wygodna obsługa za pomocą kontekstowego menu aplikacji MARKING system i

szablony do łatwego tworzenia oznaczników dostosowanych

do danej aplikacji

• Łatwa wymiana materiałów dzięki jednolitemu systemowi

kartridżów GO SERIES

• Automatyczna detekcja używanego materiału zmniejsza ryzyko pomyłek

• Dodatkowe akcesoria (torba, zaczepy do paska, uchwyty magnetyczne) ułatwiające

transport i pracę

• Proste wprowadzanie danych bezpośrednio z klawiatury lub

po podłączeniu do oprogramowania Project COMPLETE

• Posiada ponad 300 znaków specjalnych oraz pamięć wewnętrzną dzięki której

możemy zapisać do 20 projektów

• Możliwość wygenerowania 8 różnych kodów kreskowych

• Możliwość zasilania poprzez akumulator lub za pomocą zwykłych

baterii alkaicznych

• Łatwa wymiana materiałów dzięki jednolitemu systemowi kartridżów GO SERIES

• Automatyczna detekcja używanego materiału zmniejsza ryzyko pomyłek

• Dodatkowe akcesoria (torba, zaczepy do paska, uchwyty magnetyczne) ułatwiające

transport i pracę

• Nadruk na materiałach pociętych i niedzielonych, etykietach

samoprzylepnych, tabliczkach i koszulkach termokurczliwych

• Możliwość drukowania na oznacznikach do 24 mm szerokości i aż 8m

długości, w tym na rurkach termokurczliwych o średnicy przewodu do 9,5mm

• Kompleksowe oznaczenie urządzeń, złącz, przewodów, kabli

i instalacji, w tym m.in.: – Oznaczniki złącz klejone MM-TML, – Oznaczniki złącz

wsuwane MM-TMT, – Oznaczniki przewodów termokurcze MM-WMS,

– Oznaczniki przewodów wsuwane MM-EMT,

– Oznaczniki kabli klejone MM-WML, – Etykieta elastyczna winylowa MM-EMLF,

– Etykieta elastyczna tkaninowa MM-EMLC, – Etykieta poliestrowa MM-EML

• Możliwość drukowania na oznacznikach do 24 mm szerokości

i aż 8 m długości, w tym na rurkach termokurczliwych o średnicy przewodu do 9,5 mm

• Kompleksowe oznaczenie urządzeń, złącz, przewodów,

kabli i instalacji, w tym m.in.: – Oznaczniki złącz klejone MM-TML,

– Oznaczniki złącz wsuwane MM-TMT, – Oznaczniki przewodów termokurcze MM-WMS,

– Oznaczniki przewodów wsuwane MM-EMT, – Oznaczniki kabli klejone MM-WML,

– Etykieta elastyczna winylowa MM-EMLF, – Etykieta elastyczna tkaninowa MM-EMLC,

– Etykieta poliestrowa MM-EML

Fachowy Elektryk 41

oświetlenie

elektryka

Fot. ADOBESTOCK

Tyle światła ile potrzeba!

Sterowanie oświetleniem ma za zadanie poprawić komfort jego użytkowników oraz znacząco

wpływać na optymalizację wykorzystania energii elektrycznej. Nie od dziś wiadomo, że w nieużywanych

pomieszczeniach trzeba „gasić światło”. O ile w budynkach mieszkalnych jest to

proste do egzekwowania nawet przez dzieci, o tyle w pomieszczeniach biurowych, zwłaszcza

z dużym przepływem pracowników, wymaga odgórnego nadzoru a najlepiej automatycznego

sterowania.

Oświetlenie w miejscu pracy musi być tak

zorganizowane przez pracodawcę, aby światło

było zgodne z przepisami. Co to oznacza?

– w dużym skrócie to, że natężenie światła

powinno być odpowiednio wysokie, że światło

powinno pozytywnie wpływać na samopoczucie

pracowników i nie powodować

dyskomfortu (np. efekt olśnienia wskutek ciągłego

oślepiania) bądź pogłębiania ewentualnych

wad wzroku. W gruncie rzeczy światło

biurowe powinno jak najbardziej udanie naśladować

światło dzienne. Z punktu widzenia

polskiego prawa, gdy przychodzi do rozmowy

o oświetleniu dla biur, należy wskazać

na przepisy zawarte w Rozporządzeniu Ministra

Pracy i Polityki Społecznej w sprawie

ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny

pracy oraz na dwie polskie normy (zgodne

z europejskimi): PN-EN 12665:2008, o nazwie

„Światło i oświetlenie – Podstawowe

terminy oraz kryteria określania wymagań

dotyczących oświetlenia” i PN-EN 12464-

1:2012, o nazwie „Światło i oświetlenie –

Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca

pracy we wnętrzach”. Z dokumentów tych

wynika obowiązek zapewnienia pracownikom

wymaganego natężenia światła na płaszczyźnie

pracy wzrokowej, przy czym nie

może dochodzić do zbyt dużych różnic luminacji

w bliższym i dalszym otoczeniu powierzchni

pracy. Oczywiście wymóg ten nie

może stać w sprzeczności z aspektami energetycznymi,

co oznacza, że działania zmierzające

do zmniejszenia zużycia energii przez

oświetlenie nie mogą powodować pogorszenia

aspektów związanych z postrzeganiem.

Rozporządzenie zaznacza ponadto, że wskazane

jest wykorzystanie światła dziennego

– i to w sposób maksymalny, gdyż jest ono

najzdrowsze dla naszego zmysłu wzroku.

Przede wszystkim czujniki

Sterowanie oświetleniem i zautomatyzowanie

jego zachowania to droga do oszczędności

i wygody, oparta o całe zaplecze

osprzętu towarzyszącego oprawom LED,

bez którego sterowanie oświetleniem nie

jest możliwe. I nie chodzi tu o piloty czy

manipulatory montowane w ścianach – które

są oczywiście niezbędne – lecz w głównej

mierze o czujniki o różnych możliwościach

i zróżnicowanym przeznaczeniu.

Na ich czele stoją czujniki ruchu i czujniki

obecności. Różnicę między nimi można

najkrócej opisać w następujący sposób:

czujniki obecności wykrywają nie tylko aktywne

przemieszczanie się ludzi, ale przede

wszystkim bardzo nikłe ruchy, niewielkie

zmiany w pozycji osób przebywających

niemal nieruchomo w polu wykrywania

(pracownik przed komputerem), zaś czujniki

ruchu to „specjaliści” od detekcji ruchu

polegającego na aktywnym przemieszczaniu

się osób w biurze (pracownik przechodzący

od biurka do kserokopiarki). Ich działanie

oparte jest najczęściej na technologii

PIR (Passive Infra Red), czyli na detekcji

promieniowania cieplnego wykrywanych

obiektów.

Ze względu na bardzo wysoką skuteczność

w biurach z reguły stosuje się czujniki obecności

oparte na falach ultradźwiękowych

oraz na falach wysokiej częstotliwości.

W tych pierwszych fale wysyłane są aktywnie

przez czujnik i obejmują całe pomieszczenie.

Ich odbicie analizowane jest zgodnie

z zasadą Dopplera. Czujniki ultradźwiękowe

reagują niezawodnie nawet na najmniej-

42 Fachowy Elektryk

oświetlenie

elektryka

z możliwością regulacji strumienia świetlnego

typu open-source, o nazwie DALI.

Za jego pomocą można kontrolować indywidualnie

do 64 elektronicznych układów

zasilających przy pomocy dwużyłowej linii

sterującej, która jest niezależna od linii zasilającej.

Możliwości DALI są bardzo duże,

gdyż jest on uniwersalnym interfejsem

dla wszystkich składników: sterowników

oświetleniowych, czujników ruchu i obecności,

cyfrowych ściemniaczy, układów zasilających

i samych opraw. W tym systemie

grupy opraw oświetleniowych nie muszą

być przypisywane na etapie projektowania

– można je później ustawić przy pomocy

sterownika, (pojedyncze oprawy jak i grupy

opraw nie są ze sobą połączone na stałe

lecz przypisywane przez sterownik, przy

Aktualne trendy

sze ruchy lub przemieszczenia obiektów

w przestrzeni wykrywania. Wykrywają ruch

nawet wtedy, gdy od poruszającej się osoby

dzieli je np. typowa ścianka działowa. Ich

wadą jest to, że nie odróżniają obiektów żywych

od przedmiotów martwych, dlatego

często łączy się je z czujnikami PIR.

Czujniki wysokich częstotliwości, zwane

czujnikami HF (High Frequency) oparte

są na emisji fal wysokiej częstotliwości

(5,8 GHz), które mogą przechodzić przez

szklane ściany lub ścianki z lekkich materiałów

oraz przez drewno. Ich powracające

do czujnika echo przechodzi analizę przez

moduł elektroniczny i jeżeli wewnątrz obszaru

wykrywania, ruch obiektu zmieni

obraz echa, wówczas czujnik wyśle impuls

do centralki systemu lub samej oprawy

(wszystko zależy od konfiguracji systemu).

Podstawą w systemach sterowania oświetleniem

są też czujniki zmierzchowe, czyli

takie, które badają ile światła dziennego jest

w danym pomieszczeniu. Przy ustawionym

przez użytkownika progu, po którego przekroczeniu

dziennego światła jest już zbyt

mało w pomieszczeniu, czujniki wysyłają

sygnał o potrzebie uruchomienia oświetlenia

które kompensuje brak dziennego światła.

Oczywiście gdy powraca światło dzienne

i jego natężenie notowane jest powyżej ustawionego

progu, czujniki decydują o wyłączeniu

oświetlenia.

Sterowanie i automatyka

– inteligentne światło w biurze

Bazą dla systemów sterowania oświetleniem

w biurach jest z reguły standard interfejsu

dla elektronicznych układów zasilających,

W świecie automatycznego oświetlenia biurowego pojawiło się ostatnio

kilka nowych trendów – i nie chodzi tu o tendencję do przestawiania się

na energooszczędne źródła światła, na diody LED, bądź starania o maksymalnie

wierne odwzorowywanie barw otoczenia dzięki zastosowaniu optymalnego

światła, gdyż są to już działania mainstream’owe. Chodzi o kilka

nowatorskich idei i rozwiązań dopiero zaznaczających swoją obecność

na rynku, z których dwa najciekawsze zostały opisane poniżej.

• Wiadomo, że światło wpływa na naszą psychikę, nastroje, nasze samopoczucie.

Wiadomo też, że światło naturalne – słoneczne – zmienia

się w ciągu całego dnia. Południowe silne światło jest dla nas naturalne

i oczywiste o swojej właściwej porze, jednak późnym wieczorem

spowoduje dyskomfort. Podobnie ze światłem wieczorowym – nie jest

oczekiwane w porze wczesnego przedpołudnia – a gdyby wówczas się

pojawiło, powodowałoby uczucie rozdrażnienia, wywołałoby poczucie,

że „coś jest nie tak”. W biurach często spędzamy czas od godzin porannych

do wieczornych, podczas których naturalne światło zmienia się

stopniowo – pozornie w sposób niezauważalny, ale jednak podświadomie

przez nas odczuwany. Producenci oświetlenia od pewnego czasu podejmują

próby naśladowania zmian naturalnego światła, by zapewnić nam

większy komfort i robią to poprzez rozwiązania regulujące natężenie,

temperaturę barwową czy stopień rozproszenia światła, udanie naśladując

naturę. Takie produkty pozwalają też na zakłócanie cyklu, gdy jest

to uzasadnione. Jeśli wieczorem pracowników czeka wytężony wysiłek

umysłowy, to wówczas ich zmęczenie można w dużej mierze pokonać

poprzez ustawienie światła typowego dla godzin przedpołudniowych,

kiedy to z reguły pracują najintensywniej przy białym świetle. Narzucone

w ten sposób ostre światło zmobilizuje mózgi pracowników do bardziej

wytężonej pracy, niejako trochę je oszukując.

• Inteligentne systemy oświetleniowe mogą się uczyć zwyczajów dotyczących

korzystania z oświetlenia w określonych pomieszczeniach lub całych

kompleksach pomieszczeń. Producenci takich rozwiązań dostarczają

moduły, które zapamiętują w ciągu tygodnia lub kilku tygodni wszystkie

powtarzające się praktyki, tworząc z nich swoistą mapę, czy też raczej

program, na którym system zaczyna się coraz intensywniej opierać. Pozwala

to często zwolnić użytkowników z nieco mozolnej chwilami pracy,

jaką jest programowanie ustawień na dni robocze i na dni, gdy biura pozostają

puste. System robi to za nich – sam się uczy i stopniowo wdraża

dopracowany grafik oparty na autentycznej obserwacji tego, co się dzieje

w określonych pomieszczeniach. Dzięki temu uruchomienie oświetlenia

w kluczowych miejscach tuż przed rozpoczęciem prac w biurach oraz

wygaszenie go po określonym czasie może odbywać się automatycznie

bez potrzeby programowania tej funkcji przez człowieka. Oczywiście jeśli

któryś pracownik zostaje dłużej po godzinach, czujniki pilnują, by jego

stanowisko pracy było właściwie oświetlone.

Fachowy Elektryk

43

oświetlenie

elektryka

Fot. ADOBESTOCK

czym składy grup można w każdej chwili

modyfikować). Do włączania oświetlenia

nie używa się przekaźników – odbywa się

to wyłącznie poprzez linię sterującą. Ważną

cechą systemu DALI jest zgłaszanie przez

uszkodzone oprawy swego aktualnego statusu

do sterownika, który następnie prezentuje

stosowny raport – jest to bardzo przydatne

w przypadku dużych projektów.

Producenci oświetlenia dla biur oferują

często rodzime systemy oparte na DALI,

sygnowane swoimi własnymi nazwami i pozwalające

na kontrolę oświetlenia w pojedynczych

pomieszczeniach biurowych jak

też na całych piętrach. Praktycznie wszystkie

zapewniają sterowanie z poziomu kontrolera

naściennego, tabletu i smartfona, czy też

komputera podłączonego do lokalnej sieci

WiFi. Instalacje oparte na DALI dają niespotykaną

elastyczność, pozwalają oprzeć się

na czujnikach, które załączają światło przy

zbyt małej luminacji w biurze i zawsze wtedy,

gdy zostaną tam wykryte osoby, ale też

dają możliwość zdalnego sterowania światłem

bez oglądania się na czujniki. Co więcej

– pozwalają ustawiać cykliczne i powtarzalne

harmonogramy zachowania oświetlenia

w danym pomieszczeniu lub w grupie pomieszczeń.

Systemy oparte na protokole

DALI łatwo też integrują się z istniejącymi

systemami automatyki budynków i pomieszczeń

i dotyczy to również współpracy z systemami

KNX. Taką współpracę umożliwiają

konwertery DALI-KNX, które pozwalają

na wymianę informacji między obydwoma

sieciami i są łatwe w konfiguracji.

W kontekście systemów inteligentnego sterowania

oświetleniem w biurach opartych

na DALI i sprzężonych z KNX, protokół ten

pozwala na ogromne oszczędności dzięki powiązaniu

tych systemów z systemami kontroli

okien, rolet czy systemami wentylacyjnymi.

Przykładem niech będzie jedno z rozwiązań

możliwych do realizacji w średniej wielkości

sali biurowej, w której znajduje się kilka poszczególnych

boksów dla pracowników:

• oświetlenie w biurze jest załączane manualnie

i aktywuje w ten sposób czujnik

ruchu ze stałą kontrolą natężenia

oświetlenia,

• oświetlenie gasi się automatycznie po

wyjściu pracowników (reakcja na brak

ruchu i obecności),

• system kontroluje jednocześnie precyzyjne

przysłanianie rolet dla osiągnięcia

optymalnego poziomu światła dziennego

w biurze,

• gdy w biurze nie ma nikogo latem, rolety są

zasłaniane, by pomieszczenie się nie nagrzewało,

zimą zaś odwrotnie – są odsłaniane.

Gdy zepniemy taki system kontroli oświetlenia

z pozostałymi systemami wchodzącymi

w skład lokalnego KNX, osiągamy

następujące przykładowe współzależności:

czujniki i wprogramowane w nie wartości

progowe powodują wysunięcie rolet przy

zbyt mocnym nasłonecznieniu pomieszczenia

biurowego, ale jeśli wywołuje to zbyt

duże wychłodzenie, czujniki wymuszają

domknięcie rozszczelnionych dotychczas

okien i jednoczesne uruchomienie ogrzewania

(system wentylacyjny).

Jak wynika z powyższego, system KNX

to sposób na sterowanie pomieszczeniami

(biurami) lub budynkiem w sposób całościowy

– jest to system, w którym oświetlenie

to jeden z elementów całej układanki

– jednakże bardzo ważny – na którą składają

się również wentylacja, klimatyzacja,

instalacja alarmowa, ogrzewanie, sterowanie

roletami i oknami itp. Warto zauważyć,

że liczba producentów oferujących wyroby

gotowe do włączenia ich w strukturę KNX

rośnie na świecie w tempie zawrotnym.

Wśród nich są oczywiście producenci czujników

i opraw – ci najlepsi już od dawna

oferują swoje produkty w wersjach zwykłych

i w wersjach przygotowanych zarówno

dla systemu DALI, jak i KNX.

Łukasz Lewczuk

Na podstawie materiałów publikowanych

m.in. przez: Lange Łukaszuk Sp. j. sp. k.,

Steinel Vertrieb GmbH, Es-System S.A.,

Osram Lighting Sp. z o.o.,

Philips Lighting Poland,

Lena Lighting S.A.

i Trilux Polska Sp. z o.o.

44 Fachowy Elektryk

oświetlenie

elektryka

Najnowsze trendy

w oświetleniu przemysłowym

według Lena Lighting

Najważniejsze cechy i parametry

oświetlenia przemysłowego

Oczekiwania inwestorów względem

oświetlenia stały się w ostatnim czasie

bardzo duże. Wciąż najistotniejsze wydają

się być wysokie parametry efektywności

świetlnej i energooszczędności

oraz jakość produktu rozumiana jako

jego niezawodność, hermetyczność i wytrzymałość.

Obecnie nie ma już miejsca

na kompromisy. Idealny produkt musi

spełniać najwyższe standardy, zarówno

pod kątem jakości światła, jak i pozostałych

parametrów – optyki, uderzenioodporności

i szczelności. Lampy powinny

też oferować możliwość inteligentnego

sterowania światłem. Co dzisiaj znaczy

wysoki parametr? W skuteczności świetlnej

to już nawet do 178 lm/W. Do tego

stopień szczelności IP67 oraz odporność

na uszkodzenia na poziomie IK09.

Fot. 2.

Zastosowanie szybkozłączy i uchwytu z tolerancją montażową do 100 mm to

udogodnienia, które znacznie wpływają na oszczędność czasu przy montażu

i serwisie.

Fot. 1.

Funkcja MULTI pozwala na samodzielne sterowanie mocą i strumieniem świetlnym

lampy, poprzez specjalny microswitch, znajdujący się w jej wnętrzu.

Ekologia i łatwe dostosowanie

oświetlenia do bieżących potrzeb

Nowoczesne lampy przemysłowe są

wyposażone w inteligentne sterowanie

i mogą współpracować z czujnikami

DALI, co pozwala na automatyczne dostosowanie

natężenia oświetlenia do warunków

panujących w otoczeniu.

Nowa generacja produktów oferuje też możliwość

zmiany ustawienia w samej lampie

- dzięki specjalnemu microswitchowi można

samodzielnie dostosowywać moc i strumień

światła. Taką opcję daje m.in. TYTAN

MULTI LED ze sprawdzonej rodziny

TYTAN LED od Lena Lighting. Rozwiązanie

to jest szczególnie praktyczne w miejscach,

gdzie zmienia się sposób wykorzystania

oświetlanej przestrzeni, a wraz z nim

wymogi norm i potrzeby oświetleniowe.

Modyfikacja oświetlenia następuje bez konieczności

wymiany lamp.

46 Fachowy Elektryk

oświetlenie

elektryka

Fot. 3.

Fot. 4.

Fot. 5.

Fot. 6.

TYTAN LED PRO to najsilniejsza wersja lampy z rodziny TYTAN. Osiąga imponującą

skuteczność świetlną do 178 lm/W. Taką efektywność uzyskano dzięki precyzyjnie

dobranym komponentom najwyższej jakości. Lampa spełnia najwyższe standardy,

zarówno pod kątem jakości światła, jak i pozostałych parametrów – optyki, uderzenioodporności

i szczelności podwyższonej względem podstawowej wersji lampy.

Moc nominalna [W]: 13-70, Strumień świetlny [lm]: 2500-12000, stopień szczelności:

IP67, stopień odporności na uderzenia: IK09

Lampy z rodziny TYTAN LED mogą

być z powodzeniem stosowane

w obszarach o zwiększonej wilgotności

i zapyleniu.

Podstawa i klosz wykonane

z poliwęglanu, zapewniają lampom

bardzo wysoki stopień odporności

na uderzenia – IK09.

Dzięki zintegrowaniu klosza

z modułem LED, istnieje możliwość

zamówienia i samodzielnej wymiany

modułów świetlnych.

Oświetlenie,

które sprawdzi się w przyszłości

Na eksploatację oświetlenia inwestorzy

patrzą z różnych perspektyw. Chcą produktów,

które zapewnią wysokie parametry

oraz będą służyć przez lata. Wiedzą

jednak, że technologia stale się rozwija

i dlatego coraz chętniej wybierają lampy

z możliwością samodzielnej wymiany modułu

LED. Gwarantuje to nie tylko łatwy

serwis, ale pozwala także na modyfikację

produktu w przyszłości, bez konieczności

demontażu całych lamp.

Udogodnienia w zakresie montażu

Dla inwestorów liczy się też czas i wygoda,

nie tylko w zakresie dostawy towaru.

Nie tylko w zakresie dostawy towaru.

Niezwykle pożądane są wszelkie udogodnienia

zapewniające łatwy i szybki montaż.

Mowa tu na przykład o zastosowaniu zwieszanego

elementu świetlnego, szybkozłączy,

czy uchwytu z tolerancją montażową.

Ważne też, by lampa oferowała możliwość

doprowadzenia zasilania z kilku stron, bo to

ułatwia montaż nawet w trudnodostępnych

miejscach.

Design, wysokie parametry

i praca w trudnych warunkach

Nowym trendem w oświetleniu przemysłowym

jest poszukiwanie produktów

o wysokich parametrach, które sprawdzą

się w najtrudniejszych warunkach. Przykładem

może być OCULUS LED – inspirowana

lasem lampa HIGH-BAY od Lena

Lighting, która bardzo szybko stała się

przebojem w swojej kategorii. Rozwiązania

dotyczące gospodarki cieplnej tego

modelu wzorowane były na naturalnych

zjawiskach przyrodniczych. Budowa

Fot. 7.

Fot. 8.

Kształt korpusu ze zintegrowanym,

efektywnym radiatorem oraz wysokiej

jakości materiały zapewniają

maksymalne odprowadzanie ciepła

od modułu LED. Zewnętrzna,

odseparowana od korpusu komora

drivera gwarantuje optymalne warunki

termiczne pracy dla układu

zasilania. Dzięki temu możliwa

jest praca lampy w temperaturze

otoczenia nawet 60°C.

Dobrze przemyślana konstrukcja

lampy OCULUS LED zapewnia bardzo

wysokie wartości strumienia

świetlnego (aż do 49200 lm) oraz

efektywność świetlną do 176 lm/W.

radiatora, który rozgałęzia się, by jak

najefektywniej odprowadzić ciepło, inspirowana

jest ukształtowaniem roślin.

Efektem jest designerski produkt o bardzo

wysokiej wartości strumienia świetlnego

(aż do 49200 lm) oraz efektywnością

świetlną do 176 lm/W, a przy tym

przystosowany do pracy w temperaturach

do 60°C.

www.lenalighting.pl

Fachowy Elektryk

47

badania

i pomiary

Na co należy zwrócić uwagę w przypadku

kieszonkowej kamery termowizyjnej

Termografia znalazła tak szerokie zastosowanie podczas wyszukiwania i usuwania awarii oraz

utrzymania ruchu, że, oprócz szerokiego wyboru funkcji, dostępne są różne rozmiary przyrządów,

w tym kieszonkowe.

Jeśli zastanawiasz się, jak wiele funkcji i jak

dużą trwałość może zapewniać przyrząd wielkości

smartfona, możesz się zdziwić. Rozmiar

przyrządów elektronicznych stale się zmniejsza,

co umożliwia umieszczenie większej liczby

funkcji w mniejszej obudowie. Profesjonalne

kamery termowizyjne są teraz dostępne

w kieszonkowym rozmiarze.

Kamera termowizyjna tego rozmiaru doskonale

sprawdza się w pierwszej fazie wyszukiwania

i usuwania awarii. Służy do szybkiego skanowania

urządzeń elektrycznych, pomp, silników,

instalacji budynkowych, instalacji grzewczych,

klimatyzacyjnych

i wentylacyjnych, a także urządzeń sterujących

procesami w poszukiwaniu gorących i zimnych

punktów, które mogą stanowić wczesne oznaki

problemów.

Kieszonkowe kamery termowizyjne z łatwością

mieszczą się w kieszeni koszuli lub spodni,

co ułatwia ich noszenie. Są one zwykle na tyle

przystępne cenowo, że powinien je mieć każdy

technik. Warto starannie wybierać kieszonkową

kamerę termowizyjną, ponieważ, tak jak

w przypadku pełnowymiarowych kamer, mogą

występować istotne różnice w rozdzielczości,

trwałości i funkcjonalności tych przyrządów.

Poniżej przedstawiono kilka kluczowych kryteriów,

istotnych z punktu widzenia oceny kieszonkowych

kamer termowizyjnych.

1. Wytrzymałość

Kieszonkowa kamera termowizyjna, tak jak

telefon komórkowy, musi wytrzymać wiele

wypadków przy pracy. Musi być odporna

na trudne warunki pracy, a nawet przypadkowe

upuszczenia. Wytrzymałość kieszonkowej kamery

termowizyjnej oznacza więcej niż tylko

to, czy przyrząd będzie działał po upuszczeniu

na podłogę. Przyrządy użytkowane w środowisku

przemysłowym muszą być odporne na pył,

olej i wodę. Istotna jest też jakość konstrukcji,

aż po najdrobniejsze detale. Czy pokrywa akumulatora

łatwo się zamyka i pozostaje zamknięta?

Jak dobrze ekran dotykowy znosi stałe

użytkowanie i przechowywanie w kieszeni?

Istotne jest wzięcie pod uwagę reputacji producentów

podobnych produktów w zakresie jakości.

Firma Fluke słynie na przykład od dawna

z wytrzymałych i niezawodnych ręcznych

przyrządów pomiarowych. Niedawno poszerzyła

ona funkcjonalność kieszonkowej kamery

termowizyjnej PTi120, wyposażając ją w wiele

profesjonalnych funkcji.

2. Oznaczanie zasobów

i bezprzewodowe przesyłanie obrazów

Możliwość szybkiego przesyłania zebranych

obrazów i łączenia ich z poszczególnymi zasobami

pozwala zaoszczędzić czas i przechowywać

obrazy we właściwym pliku zasobów.

Model Fluke PTi120 ma również funkcję Fluke

Connect ® Asset Tagging, które umożliwia

skanowanie kodu kreskowego lub kodu QR

środków trwałych, a następnie bezprzewodowe

przesyłanie obrazów do właściwego pliku

zasobów na komputerze lub w chmurze.

Zapewnia to łatwy i szybki dostęp z dowolnego

miejsca do jednej spójnej historii zasobu,

umożliwiając jej przeanalizowanie i wykorzystanie

do porównania w celu usprawnienia

organizacji pracy związanej z zarządzaniem

zasobami i zaoszczędzenia czasu.

3. Rozdzielczość

Rozdzielczość kamery termowizyjnej określa jakość

obrazu i dokładność gromadzonych informacji

o temperaturze. Każdy piksel obrazu termowizyjnego

przedstawia pomiar temperatury. Im wyższa

rozdzielczość, tym łatwiej będzie określić stopień

nasilenia problemów wykrytych podczas kontroli.

Rozdzielczość detektora jest określona w pikselach

detektora — im wyższa jest ich liczba, tym wyższa

rozdzielczość. Pomiar jest zazwyczaj tym dokładniejszy,

im więcej pikseli jest skupionych na celu. Warto

poszukać kieszonkowej kamery termowizyjnej o rozdzielczości

wystarczającej do dokładnej identyfikacji

gorących i zimnych punktów oraz podstawowych informacji

diagnostycznych, które umożliwiają szybkie

wykrywanie poważnych problemów.

4. IR Fusion ®

Funkcja nakładania obrazów w świetle widzialnym

i podczerwieni. Wiele współczesnych

kamer termowizyjnych łączy obrazów

w świetle widzialnym i podczerwieni

na jednym ekranie. W kieszonkowej kamerze

48 Fachowy Elektryk

badania

i pomiary

termowizyjnej powinny się znaleźć takie same

funkcje. Połączony obraz pomaga w wykrywaniu

anomalii termicznych, umożliwiając

szybkie i dokładne zlokalizowanie problemów

widocznych na obrazie wykonanym w podczerwieni

w konkretnym urządzeniu. Kamera

PTi120 jest wyposażona w tę samą opatentowaną

technologię IR Fusion®, która jest dostępna

w innych kamerach termowizyjnych

firmy Fluke. Technologia IR Fusion umożliwia

automatyczną, jednoczesną rejestrację

obrazu w paśmie światła widzialnego i obrazu

w podczerwieni, pozwalając przeglądać wyniki

przy różnych stopniach łączenia – od pełnej

podczerwieni po pełne światło widzialne.

5. Udostępnianie obrazów pracującym

zdalnie członkom zespołu

Możliwość udostępniania termogramów

z kamery innym osobom korzystającym ze

smartfona lub komputera przyspiesza znalezienie

rozwiązania problemu lub przeniesienie

jego rozwiązania na wyższy poziom.

Istnieje również możliwość natychmiastowego

wskazywania potencjalnych problemów

klientom lub współpracownikom, co przyspiesza

podejmowanie decyzji w sprawie kolejnych

kroków. Za pomocą aplikacji mobilnej

Fluke Connect można udostępniać za pośrednictwem

Internetu zdjęcia z kieszonkowej kamery

termowizyjnej Fluke pracującym zdalnie

członkom zespołu. Po zapisaniu w usłudze

Fluke Cloud termogramy są stałe dostępne dla

osoby, która je wykonała, i innych upoważnionych

użytkowników w zespole. Istnieje

również możliwość niemal natychmiastowego

tworzenia profesjonalnych raportów, które zostaną

następnie przedstawione kierownikom

lub klientom.

6. Czas pracy na akumulatorach

Czas użytkowania kieszonkowej kamery termowizyjnej

pomiędzy cyklami ładowania zależy

od poziomu dostępnych funkcji i systemu

zarządzania energią przyrządu. Akumulator

zapewnia co najmniej dwie godziny pracy

pomiędzy cyklami ładowania. Akumulatory

litowo-jonowe (podobne do akumulatorów stosowanych

w telefonach komórkowych) zapewniają

dużą gęstość energii i wolno się

rozładowują. Ponadto technologia litowa zapewnia

zwykle pięcioletni okres eksploatacji

akumulatora i często umożliwia jego recykling.

Aby maksymalnie wydłużyć okres eksploatacji

akumulatorów litowo-jonowych, warto używać

ich aż do całkowitego rozładowania, a następnie

ładować je do pełna. Procedurę tę należy

powtórzyć 5–10 razy na początku użytkowania.

7. Duża pojemność pamięci

Każdy, kto korzysta ze zwykłego aparatu

cyfrowego, wie, że zdjęcia mogą szybko

wyczerpać jego pamięć. Ma to jeszcze

większe znaczenie w przypadku obrazów

w podczerwieni. Dlatego przy wyborze

kieszonkowej kamery należy sprawdzić,

czy została ona wyposażona w wystarczająco

pojemną pamięć. Dobrym punktem

wyjścia jest ok. 4 gigabajtów, co pozwala

na zapisanie około 500 obrazów. Zapisywanie

obrazów w formacie .is2 umożliwia

dalsze przetwarzanie i analizowanie obrazów

oraz ich eksportowanie do wielu powszechnie

używanych formatów plików.

Dysponując wystarczającą ilością pamięci,

można przechowywać bazę danych obrazów

termicznych bezpośrednio w przyrządzie

kieszonkowym, a także korzystać

z niej w dowolnej chwili do celów porównawczych.

8. Ergonomia

Dzięki niewielkim rozmiarom i masie kieszonkowa

kamera termowizyjna wydaje

się automatycznie łatwiejsza w obsłudze.

Nie zapominajmy jednak o szczegółach.

Czy przyrząd mieści się wygodnie w dłoni?

Jak łatwo dostępne są przycisk zasilania

i elementy sterujące? Czy przyrząd jest

wyposażony w pasek ułatwiający przenoszenie

i trzymanie?

Kieszonkowa kamera termowizyjna

Fluke PTi120 w skrócie

Ta profesjonalna kamera termowizyjna

może pomóc w szybkim i łatwym wyszukiwaniu,

ocenianiu i rozwiązywaniu problemów

o znaczeniu krytycznym.

Najważniejsze cechy

• Rozdzielczość 120 × 90

• Oznaczanie zasobów poprzez skanowanie

kodów kreskowych lub kodów QR

• IR Fusion — łączenie obrazów widzialnych

i w podczerwieni

• Wytrzymałość na upadek z wysokości 1 m

• Stopień ochrony IP54

Branże

• Produkcja procesowa

• Produkcja dyskretna

• Zastosowania

• Pompy elektryczne

• Silniki

• Systemy sterowania budynkami

• Instalacje grzewcze, klimatyzacyjne

i wentylacyjne

•

Fachowy Elektryk

49

instalacje

fotowoltaiczne

Pompy ciepła a fotowoltaika

PROMOCJA

Instalacje fotowoltaiczne, to sprawdzona i znana technologia, która pozwala na wytwarzanie

taniej energii elektrycznej. Pompy ciepła zdobywają coraz większą popularność jako wydajna metoda

ogrzewania lub chłodzenia budynków. Niestety wymagająca sporych ilości energii elektrycznej.

Jak się okazuje, połączenie tych dwóch technologii daje doskonały efekt w postaci ekologicznego

i zeroemisyjnego rozwiązania do podgrzewania c.w.u., ogrzewani i chłodzenia budynków

i zasilania pozostałych odbiorników elektrycznych. A wszystko za około 20 zł rachunków (opłat

stałych) miesięcznie.

Jak dobierać?

Projekt takiego rozwiązania należy rozpocząć

od analizy potrzeb inwestora – zarówno

w ciepło (zimno), ciepłą wodę użytkową,

jak i energię elektryczną. Wychodząc

od energochłonności budynku [kWh/

(m2•rok)], ilości mieszkańców, sposobu korzystania

przez nich z nieruchomości, rodzaj

głównych odbiorników energii elektrycznej

(obecnych i przyszłych) można dość precyzyjnie

określić roczne zapotrzebowanie

na energię elektryczną. A to już prosty krok

do wyliczenia mocy instalacji fotowoltaicznej,

która wyprodukuje w tym samym okresie

zbliżoną ilość energii ze Słońca. Należy

jednak pamiętać, że profile produkcji i zużycia

energii elektrycznej są z reguły dość

mocno rozbieżne, a zatem konieczne będzie

korzystanie z mechanizmu tzw. net-meteringu,

tj. magazynowania nadwyżek produkowanej

energii w sieci OSD. Forma „opłaty”

za takie magazynowanie, zwana opustem,

wynosi 20% dla instalacji do 10kWp i 30%

oddanej energii – dla instalacji większych.

A zatem najbardziej korzystne jest zużywanie

produkowanej energii bezpośrednio

poprzez odbiorniki w budynku, mówimy

wówczas o wysokim poziomie zużycia

własnego (PZW).

Monitorowanie

Pierwszym krokiem do zaawansowanej

współpracy pomiędzy fotowoltaiką a pompą

ciepła jest zaawansowane monitorowanie

zużycia energii. Jeden inteligentny licznik

energii firmy Fronius montuje się na styku

budynku i sieci OSD. Daje nam możliwość

monitorowania energii zużytej na potrzeby

własne, oddanej do sieci i pobranej z sieci.

Jeszcze większe możliwości daje instalacja

kolejnych liczników inteligentnych. Pozwalają

one monitorować wybrane, energochłonne

odbiorniki, takie jak bojler c.w.u.,

pompę ciepła, ładowarkę samochodu elektrycznego,

itp. Dzięki takiemu rozwiązaniu

mamy stały podgląd na działanie tych urządzeń

oraz związane z tym koszty energii.

Zarządzania energią

Dzięki zintegrowanemu z falownikiem

Fronius systemowi zarządzania energią,

wszystkie energochłonne odbiorniki w gospodarstwie

domowym mogą być automatycznie

włączane lub wyłączane w zależności

od dostępnej nadwyżki energii PV.

Dostępne są aż cztery cyfrowe wyjścia,

które umożliwiają falownikowi sterowanie

CO JEST POTRZEBNE, ABY WDROŻYĆ ZARZĄDZANIE ENERGIĄ FRONIUS?

URZĄDZENIE TYP UWAGI

Falownik

Fronius Symo GEN24 Plus lub Primo i wszystkie

falowniki SnapINverter z kartą począwszy

od Datamanager 2.0 oraz wszystkie starsze

falowniki fi rmy Fronius i falowniki zewnętrzne

z urządzeniem Datamanager Box 2.0

Fronius smart meter

63A-1; 63A-3; 50kA-3

TS 100A-1; TS 65A-3; TS 5kA-3

/ Nadaje się do sieci jednofazowych i trójfazowych

/ Mierzy zużycie energii i energię z sieci

Oprzewodowanie wyjść cyfrowych

/ Do oprzewodowania wyjść cyfrowych wymagany jest przewód do transmisji danych (CAT 5 lub

wyższy), który jest przeznaczony do sterowania zewnętrznymi przekaźnikami 12V. Przy wyborze

przekaźnika 12V należy wziąć pod uwagę maksymalną zdolność łączeniową jednostki komunikacyjnej:

Seria SnapINverter (Datamanager): 3,2W / GEN24 Plus: 6W / Zalecamy na przykład przekaźnik

FINDER typu 39.11.0.012.00060

Komunikacja falownika z inteligentnym

licznikiem fronius smart meter

Połączenie kablowe (CAT5 lub nowszy) przez Modbus RTU (RS485)

50 Fachowy Elektryk

instalacje

fotowoltaiczne

zewnętrznymi przekaźnikami. Dzięki temu

przekaźniki włączają urządzenia, gdy tylko

zostanie osiągnięty określony próg nadwyżki

energii. Ponadto możliwe jest zdefiniowanie

minimalnego lub maksymalnego

czasu działania urządzeń oraz ustawienie

priorytetu załączania obciążeń.

Przekaźniki mogą załączać odbiornik bezpośrednio

i jest to zalecane do prostych odbiorników,

jakimi są np. grzałki w bojlerach

c.w.u. Do sterowania bardziej złożonym

układem, takim jak pompa ciepła, zaleca

się wykorzystanie dedykowanych wejść

„Smart Grid ready”. Dają one sygnał logiczny

do odbiornika informujący o niskiej taryfie

energii – bezpłatnej energii ze Słońca.

Na tej podstawie w zależności od warunków

panujących w budynku to pompa ciepła podejmuje

decyzję, czy podnieść temperaturę

pomieszczenia, załadować bufor, itp.

Inne otwarte interfejsy

Dzięki otwartym interfejsom w falowniku

Fronius można łatwo zintegrować komponenty

innych firm, np. ładowarkę samochodu

elektrycznego lub system automatyki

domowej. Wówczas sterowane za pomocą

nadwyżki energii PV czy magazynowanie

energii choćby w formie ciepła może być

jeszcze bardziej inteligentne.

ZALETY W SKRÓCIE

• Łatwa integracja komponentów innych firm

• Bezpośrednia kontrola urządzeń w przypadku nadwyżki

energii PV

• Zwiększenie stopnia zużycia energii na potrzeby własne

• Mniej energii pobieranej z sieci, a tym samym większe

oszczędności

Fronius Polska Sp. z o.o.

ul. G. Eiffel’a 8

44-109 Gliwice

tel. (32) 621 07 00

pv-sales-poland@fronius.com

www.fronius.pl/solar

Fachowy Elektryk

51

instalacje

fotowoltaiczne

Urządzenia do pomiarów

instalacji fotowoltaicznej

Poprawna i bezpieczna praca poszczególnych elementów instalacji fotowoltaicznej powinna

być potwierdzona wykonaniem odpowiednich pomiarów i wystawieniem właściwych protokołów.

Wszystko po to aby korzystanie z instalacji fotowoltaicznej było bezpieczne. Dużym

uznaniem podczas pomiarów tego typu cieszą się przyrządy wielofunkcyjne. Z jednej strony,

cechuje je uniwersalność, zaś z drugiej, są wyposażone w szereg funkcji dedykowanych instalacjom

fotowoltaicznym.

Mierniki wielofunkcyjne

Dużą popularnością wśród instalatorów

obsługujących instalacje fotowoltaiczne

cieszą się mierniki wielofunkcyjne. Ich zaleta

to przede wszystkim uniwersalność

dzięki czemu mogą być używane zarówno

w instalacjach prądu stałego jak i przemiennego.

Stąd też urządzenia tego typu spełniają

wymagania normy PN-EN 61557 oraz

PN-EN 61010. Ważna jest przy tym dokładność

i bezpieczeństwo obsługi. Funkcjonalność

przyrządów jest wykorzystywana podczas

sprawdzeń ochrony przeciwpożarowej,

a także przy analizie jakości energii elektrycznej.

W odniesieniu do badań instalacji

fotowoltaicznych przyrządy mogą być używane

na potrzeby testów kategorii 1 określonych

w normie PN-EN 62446. Chodzi tutaj

o pomiar takich parametrów jak ciągłość połączeń

ochronnych, rezystancja uziemienia,

rezystancja izolacji po stronie DC, napięcie

otwartego obwodu, a także prąd zwarcia, prądy

pracy i moce po stronie DC i AC inwertera

oraz sprawność inwertera.

Warto pamiętać, że mierząc prąd zwarcia

czy napięcie otwartego obwodu jest

możliwe stwierdzenie poprawności połączeń

modułów w tzw. stringu określając

przy tym ich właściwą polaryzację i pracę.

Ponadto jest możliwe wykonywanie

pomiarów zarówno dla całego łańcucha

paneli jak i pojedynczego modułu. Parametry

znamionowe dla poszczególnych

elementów instalacji PV podają producenci

przy założeniu pomiarów wykonywanych

w warunkach STC (Standard Test

Conditions). Na potrzeby porównania

miernik automatycznie przelicza wyniki

do warunków STC. W takim przypadku

ważne jest aby parametry katalogowe paneli

fotowoltaicznych były zapisane w bazie

modułów, którą zawiera przyrząd. Pozwala

to na sprawne wykonanie obliczeń

oraz przeprowadzenie oceny uzyskanych

wyników pomiarów.

Warto pamiętać, że pomiar ciągłości połączeń

ochronnych i rezystancji uziemienia po stronie

prądu stałego wykonuje się identycznie

jak w przypadku instalacji odbiorczych AC.

Ważne jest również aby pomiar prądów roboczych

oraz mocy pod stronie prądu stałego

i przemiennego był wykonywany w czasie

gdy obie instalacje pracują. W oparciu o tak

przeprowadzone pomiary można zweryfikować

różnice między sprawnością deklarowaną

przez producenta a rzeczywistą wartością

tego parametru. Zebrane dane można przedstawiać

w raportach tworzonych przez dedykowane

oprogramowanie.

Rys. 1.

By zapewnić bezpieczeństwo pracy instalacji fotowoltaicznej niezbędne jest wykonanie

pomiarów jej poszczególnych elementów zakończone opracowaniem protokołu z badań.

Mierniki rezystancji uziemienia

oraz pomiaru rezystancji

Za podstawowe przyrządy jakie są używane

przy montażu instalacji fotowoltaicznej,

oprócz przyrządów do pomiaru podstawowych

wielkości elektrycznych, uznaje się

mierniki rezystancji uziemienia oraz pomiaru

rezystancji.

W bardziej zaawansowanych przyrządach

pomiar uziemień wykonuje się przy użyciu

52 Fachowy Elektryk

instalacje

fotowoltaiczne

Fot. SONEL

Rys. 2.

Przyrządy do pomiarów instalacji fotowoltaicznych powinny spełniać wymagania norm PN-EN 61557 oraz PN-EN 61010.

metody technicznej (3p, 4p). Pomiar może

być przeprowadzony prądem o częstotliwości

125 Hz co zapewnia odporność

na zakłócenia, które pochodzą od sieci elektroenergetycznej.

Jest możliwy pomiar rezystywności

gruntu i niskich reaktancji.

Nowoczesne mierniki cechuje pomiar rezystancji

małym prądem z sygnalizacją

akustyczną i optyczną. Zakres pomiarowy

przyrządów przeznaczonych do oceny

rezystancji izolacji niejednokrotnie przekracza

100 GΩ. Napięcia pomiarowe są

wybierane w zakresie 50, 100, 250, 500

oraz 1000V. W niektórych przyrządach

przewidziano płynną regulację pomiędzy

50 a 1000 V z dokładnością 10 V. Pomiar

przeprowadza się metodą dwu- oraz trójprzewodową.

Niektóre modele pozwalają

na pomiar za pomocą adaptera w gnieździe

sieciowym. Jest przy tym przeprowadzana

automatyczna analiza kombinacji pomiarowych

ze wskazaniem prądu upływu. Istotne

pozostaje samoczynne rozładowanie

pojemności mierzonego obiektu po zakończeniu

pomiaru rezystancji izolacji. Wykonuje

się bezpośredni pomiar jednego lub

dwóch współczynników absorpcji. Przyrząd

zapamiętuje ustawienia wartości napięcia

i czasów. Z pewnością przydatne

rozwiązanie stanowi pomiar napięcia stałego

i przemiennego oraz pomiar pojemności

badanego obiektu. W sposób akustyczny są

wyznaczane pięciosekundowe odcinki czasu,

które ułatwiają zdjęcie charakterystyk

czasowych przy pomiarze rezystancji izolacji.

W niektórych modelach przewidziano

możliwość pomiaru ciągłości połączeń

ochronnych i wyrównawczych prądem

≥200mA (zgodnie z normą PN-EN 61557-4)

z jednoczesnym przeprowadzeniem autokalibracji

przewodów pomiarowych.

Przenośne modele elektronicznych mierników

rezystancji izolacji, dzięki niewielkiej,

kompaktowej obudowie, mogą być stosowane

niemal w każdym miejscu. W zależności

od wersji przyrządy tego typu pozwalają

na pomiar różnymi napięciami. Nowoczesne

mierniki cechują się bardzo szerokim zakresem

rezystancji izolacji. Ważne jest aby

miernik przeprowadził automatyczne rozładowanie

sprawdzanych obiektów po zakończonym

pomiarze.

Testy kategorii 1

Testy zaliczane do kategorii 1 wykonuje

się w odniesieniu do wszystkich instalacji

bez względu na ich rozmiar i stopień rozbudowy.

Sprawdzeniu poddaje się stronę

DC i AC instalacji. Trzeba tutaj pamiętać

aby sprawdzenie strony napięcia przemiennego

było wykonane w oparciu o wymagania

normy PN-HD 60364-6. Dopiero

po ich zakończeniu przystępuje się sprawdzenia

strony napięcia stałego. Po stronie

DC wykonuje się testy z uwzględnieniem

odpowiedniej kolejności – ciągłość połączeń

uziemiających/wyrównawczych,

test polaryzacji, test połączenia instalacji

(combiner-boxów), napięcie otwartego

obwodu Voc dla danego stringu, prąd

zwarciowy Isc lub prąd pracy danego

stringu, sprawdzenia funkcjonalne, rezystancja

izolacji obwodów. Warto podkreślić,

że testy polaryzacji oraz prawidłowego

połączenia należy przeprowadzać

zanim będą połączone ze sobą różne

stringi. Niejednokrotnie jako alternatywę

w stosunku do pomiarów napięcia otwartego

i prądów wykonuje się test charakterystyki

zaliczane do kategorii 2.

Testy kategorii 2

Testy, które zalicza się do kategorii 2 przeprowadzane

są dopiero wtedy gdy testy

należące do kategorii 1 wypadną pozytywnie.

Testy zaliczane do kategorii 2 w zasadzie

odnoszą się bardziej do efektywności

Fachowy Elektryk

53

instalacje

fotowoltaiczne

instalacji a nieco mniej do jej bezpieczeństwa

tak jak to ma miejsce w kategorii 1.

Stąd też sprawdzane są charakterystyki

prądowo-napięciowe (I-V) danego stringu

oraz wykonuje się inspekcję za pomocą kamery

termowizyjnej. Warto również mieć

na uwadze testy dodatkowe, które są uzupełnieniem

kategorii 1 i 2. Przeprowadza

się je np. podczas lokalizowania usterek

w pracy. Chodzi tutaj m. in. o sprawdzenie

napięcia względem ziemi, pomiar poziomu

izolacji na mokro, test diody zaporowej oraz

ocenę zacienienia.

Dokumentacja pomiarowa

Z wykonanych pomiarów powstaje odpowiednia

dokumentacja, która jest przekazywana

inwestorowi. Musi ona zawierać

dane pozwalające w sposób jednoznaczny

zidentyfikować instalację – lista obwodów

poddanych oględzinom i pomiarom, wyniki

oględzin, wyniki pomiarów, datę kolejnego

(okresowego) sprawdzania instalacji.

Raport musi zawierać również dane kontaktowe

osoby wykonującej pomiary łącznie

z podpisem.

Podsumowanie

Urządzenia i instalacje fotowoltaiczne

muszą spełniać odpowiednie wymagania

wynikające w norm technicznych. Mowa

tutaj przede wszystkim o normie wieloarkuszowej

PN-EN 62446, która określa

Rys. 3.

Rys. 4. MPI-540-PV firmy SONEL to wielofunkcyjny miernik parametrów instalacji elektrycznych

i fotowoltaicznych.

sposób oraz zakres kontroli w odniesieniu

do bezpieczeństwa instalacji fotowoltaicznej.

Trzeba jednak pamiętać nie tylko o bezpieczeństwie

poszczególnych elementów

instalacji ale i o efektywności jej pracy.

W normie PN-EN 62446 zwraca się uwagę

na podział badań na testy kategorii 1 i 2

oraz testy dodatkowe. W pierwszej kolejności

wykonuje się jednak wszystkie badanie

instalacji odbiorczej po stronie prądu

przemiennego uwzględniając przy tym

normę PN-HD 60364. Chodzi tutaj o parametry

takie jak ciągłość połączeń ochronnych,

rezystancja uziemienia, rezystancja

izolacji po stronie DC, napięcie otwartego

obwodu UOC, a także prąd zwarcia ISC,

prądy pracy i moce po stronie DC i AC inwertera

oraz sprawność inwertera. Dopiero

wtedy przystępuje się do pomiarów zaliczanych

do kategorii 1.

Dużą popularnością wśród instalatorów obsługujących instalacje fotowoltaiczne cieszą

się mierniki wielofunkcyjne.

Fot. SONEL

Damian Żabicki

54 Fachowy Elektryk

AMAXX®

ROZDZIELNICE ODPOWIADAJĄCE WSZYSTKIM POTRZEBOM

IP 44 lub IP 67

Wyjątkowo prosty i

szybki montaż

Kompletne

wyposażenie

Bezkonkurencyjna

wytrzymałość obudów

Więcej informacji o AMAXX® na :

www.MENNEKES.com

Hensel Polska Sp. z o.o.

61-248 Poznań

ul. Wiktora

Jankowskiego 1

tel.: +48 61 876 61 46

fax: +48 61 879 93 50

e-mail: hpl@hensel.com.pl

www.hensel-electric.pl

badania

i pomiary

PROMOCJA

Detektory gazu gwarantują bezpieczeństwo!

Zapotrzebowanie na detektory gazu systematycznie wzrasta. Stosuje się je w coraz to nowych miejscach.

Przyczyniają się do tego nie tylko systematyczne zmiany w przepisach, ale również podnoszenie

się poziomu kultury technicznej społeczeństwa. Wzrasta świadomość zagrożeń oraz wiedza

na temat ich ograniczania.

Początkowo stosowano detektory gazów aby

ostrzegać przed groźbą wybuchu lub zatrucia

w kopalniach. To na potrzeby kopalni

wynaleziono pierwsze urządzenia do wykrywania

obecności gazów 1) . Obecnie stosuje

się je głównie do ochrony stanowisk pracy

zgodnie z obowiązującymi przepisami, w budownictwie

do zminimalizowania zagrożenia

wybuchu gazowych nośników energii

i zatrucia tlenkiem węgla oraz z przyczyn

ekonomicznych. Trudno znaleźć pieczarkarnię

czy przechowalnię płodów rolnych bez

analizatorów atmosfery. Ma to kluczowe

znaczenie dla osiągnięcia wysokich plonów

pieczarek i długotrwałego przechowywania

warzyw i owoców. Detektory stosowane

są w akumulatorowniach do sygnalizowania

nadmiaru wodoru, w oczyszczalniach

ścieków do ostrzegania przed zagrożeniem

metanem i siarkowodorem. W chłodniach

amoniakalnych spotkamy detektory amoniaku,

w lakierniach detektory par rozpuszczalników,

detektory styrenu przy produkcji

styropianu, detektory alkoholi przy produkcji

leków i kosmetyków. Rafinerie, zbiorniki

gazu i paliw płynnych, magazyny substancji

niebezpiecznych i łatwopalnych, stacje

56 Fachowy Elektryk

badania

i pomiary

paliw, terminale przeładunkowe, magazyny

substancji niebezpiecznych i łatwopalnych

muszą być monitorowane. W szpitalach

monitorowane są gazy anestezjologiczne

i tlenek etylenu stosowany do dezynfekcji.

Obszar zastosowań detektorów stale rośnie.

Sensory w automatycznym

sterowaniu wentylacją

Alarmujące informacje o zanieczyszczeniu

atmosfery i efekcie cieplarnianym przekonują

do detekcji freonów w obiektach

klimatyzowanych. Nawet obecna pandemia

zapewne spowoduje wzrost zainteresowania

urządzeniami do badania jakości

powietrza, bo intensywne wietrzenie pomieszczeń

jest wskazane w walce z wirusami.

Intensywne wietrzenie powoduje spadek

temperatury zimą i wzrost temperatury

latem, co podnosi koszty energii. Aby to

ograniczyć warto zastosować automatyczne

sterowanie wentylacją w oparciu o pomiar

stężenia CO 2 , który jest doskonałym

parametrem jakości powietrza w pomieszczeniach,

w których przebywają ludzie.

Takie podejście określane jest jako „sterowanie

wentylacją zgodnie z zapotrzebowaniem”

(demand control ventilation) 2) .

Aby określić stężenie gazu należy dokonać

konwersji jego stężenia na wielkość elektryczną

(napięcie, prąd, rezystancja), którą

łatwo zmierzyć.

Skonstruowano wiele rodzajów sensorów

gazu, które to realizują wykorzystując różne

zjawiska fizykochemiczne. Są sensory

katalityczne, elektrochemiczne, półprzewodnikowe,

absorpcyjne w paśmie podczerwieni

(infrared), termo-konduktometryczne,

płomieniowo-jonizacyjne (FID),

temperatury płomienia (FTA), foto-jonizacyjne

(PID), interferometryczne, światłowodowe.

Powszechnie stosuje się cztery

pierwsze 3) .

Serwis i właściwa kalibracja

Wszystkie sensory zmieniają swoje parametry

w czasie i należy regularnie dokonywać

korekty wskazań sensora czyli

kalibracji. Kalibracja musi być przeprowadzana

zgodnie z procedurą określoną

przez producentów detektorów. Należy

zapewnić odpowiednią temperaturę, wilgotność,

prędkość przepływu mieszaniny

wzorcowej. Precyzyjnie wykonuje się to

w laboratoriach wzorcujących na specjalnie

przygotowanych stanowiskach. Oczywiście

można wykonać kalibrację w monitorowanym

obiekcie, ale może być ona

obarczona istotnym błędem. Szczególnie,

gdy utrudniony jest dostęp do detektorów,

co często się zdarza. Wystarczy nieprecyzyjne

podanie mieszaniny wzorcującej

na sensor lub jej nieodpowiednia temperatura

lub wilgotność. Mobilna aparatura

kalibracyjna nie jest tak precyzyjna jak

laboratoryjna.

Detektory

w systemach cyfrowych

W ciągu ostatnich lat zdecydowanie wzrosło

zainteresowanie systemami cyfrowy-

Wszystkie detektory firmy Gazex wyposażone są w wymienny moduł

sensora. Taki moduł zawiera sensor gazu i wszystkie niezbędne elementy

elektroniczne potrzebne do jego kalibracji. W przypadku konieczności

kalibracji użytkownik może we własnym zakresie wymontować moduł

sensora i przesłać go do właściwego laboratorium w celu kalibracji bądź

wymienić na inny, już skalibrowany. Operacje te są przeprowadzane bez

konieczności demontażu detektora z instalacji. To unikatowe rozwiązanie

techniczne znakomicie ułatwia i obniża koszty eksploatacji systemów

detekcji gazów. Inteligentne moduły sensorów wyposażone są w procesory

i zapamiętują parametry pracy sensora takie jak: ilość alarmów,

czas pracy w stanach alarmowych, ilość przekroczeń zakresów pomiarowych

oraz ewentualne stany awaryjne. Przy kalibracji można prześledzić,

w jakich warunkach pracują detektory i, w razie potrzeby, dokonać

korekt w ustawieniach parametrów pracy systemów, bądź zaproponować

zmianę sensorów na inne, bardziej odpowiednie dla konkretnych

warunków panujących w monitorowanym obiekcie. W przypadku zmiany

technologii w zakładzie pracy i zmiany rodzajów substancji niebezpiecznych

nie trzeba wymieniać systemu detekcji – wystarczy wymienić moduły

sensorów na odpowiednie do zmian, co jest rozwiązaniem prostszym,

szybszym i tańszym. Co ważne, moduły te sygnalizują konieczność

kalibracji sensorów.

Fot. 1.

Moduł z sensorem elektrochemicznym.

Fot. 2.

Moduł z sensorem infra-red.

Fot. 3.

Moduł z sensorem katalitycznym.

Fachowy Elektryk

57

badania

i pomiary

Gazex od lat ma w ofercie Cyfrowy Systemy Detekcji Gazu (CSDG) pracujący

w standardzie RS 485 zgodnie z protokołem MODBUS RTU. Jednostka

nadrzędna moduł MDD-256/T może nadzorować do 224 detektorów

i do 21 modułów uzupełniających pracujących w jednej magistrali 4) .

Ma wbudowaną nieulotną pamięć konfiguracji systemu, rejestr zdarzeń

i może współpracować z zewnętrznym komputerem. Zastosowanie modułów

dodatkowych MDD-L32/T (wizualizacja stanów 32 detektorów),

MDD-C32/T (32 wyjścia typu OC), MDD-R4/T (dodatkowe wyjścia stykowe),

MDD-1 (dołączanie do magistrali detektorów standardowych), MDD

-N1 (dołączanie do magistrali odrębnych systemów detekcji), MDD-S2

(sterowanie sygnalizatorami alarmowymi bezpośrednio z magistrali),

MDD-ZW (sterowanie zaworami odcinającym dopływ gazu MAG-3) pozwala

nie tylko łatwo i czytelnie wizualizować stany alarmowe detektorów

ale również realizować skomplikowane scenariusze działania urządzeń

wykonawczych.

Fot. 4.

Moduł MDD-1xT.

mi z urządzeniami adresowalnymi. Wraz

z rozwojem procesorów ich cena stała się

przystępna. Wymagają one, co prawda,

specjalistycznej obsługi, ale dla osób, które

na co dzień posługują się biegle smartfonem

czy tabletem i potrafią korzystać

z najróżniejszych aplikacji obsługa central

cyfrowych nie jest „czarną magią”.

W obiektach, w których zachodzi konieczność

zastosowania dużej ilości detektorów

uzasadnione jest stosowanie systemów

adresowalnych bo upraszcza to instalację.

Najczęściej stosuje się je w zakładach

przemysłowych, gdzie służby utrzymania

ruchu mogą w pełni wykorzystać ich możliwości.

Również w obiektach typu inteligentny

budynek (Building Management System

– BMS) stają się powszechne, bo tu również

ma kto obsługiwać centralę.

W przypadku systemów z niewielką ilością

detektorów nadal preferowane są rozwiązania

tradycyjne. Projektant musi wybrać

jaki system zastosować, adresowalny

czy standardowy kierując się wiedzą, doświadczeniem

i rachunkiem ekonomicznym.

Np. w dużym, wielopoziomowym

garażu w biurowcu gdzie funkcjonuje

centrala BMS, może być właściwe zastosowanie

systemu adresowalnego wpiętego

do centrali BMS. Natomiast garaże

Fot. 5. Detektor DG.EN/M. Fot. 6. Moduł MDD-R4 T.

wspólnoty lub spółdzielni mieszkaniowej

nie mają stałej obsługi, a ponadto, trudno

tam znaleźć bezpieczne miejsce na centralę.

W takich miejscach preferowane

są detektory serii WG – autonomiczne,

bezobsługowe, a równie skutecznie sterujące

wentylacją 5) . Podobnie w kotłowniach,

gdzie instaluje się najczęściej

jeden detektor w zupełności wystarczy

urządzenie sygnalizacyjno-odcinające dopływ

gazu z modułem MD-1Z. Natomiast

w dużej hali ogrzewanej kilkunastoma

promiennikami gazowymi kalkuluje się

już zastosować system adresowalny.

Ostatnie nowelizacje przepisów przeciwpożarowych

postawiły projektantom dodatkowe

wyzwanie. Muszą dobierać przewody

uwzględniając nie tylko ich parametry elektryczne

ale również dotyczące palności izolacji.

W zależności od lokalizacji przewodów,

klasyfikacji pomieszczeń muszą je tak

dobrać aby były zgodne z Rozporządzeniem

Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr

305/2011 (CPR). Szczegóły w normie N

SEP-E-007:2017-096).

Krzysztof Chmielewski

www.gazex.pl

Aby dowiedzieć się więcej skorzystaj z:

1)

https://www.gazex.com/publikacje/krotkahistoria-detektorow-gazow

2)

https://www.gazex.com/publikacje/ekonomiczny-sterownik-wentylacji-dla-szkol-biur-restauracji-i-budynkow-mieszkalnych/

3)

https://www.gazex.com/publikacje/co-wartowiedziec-o-detektorach-gazu

4)

https://www.gazex.com/produkty/typ/mdd-

256-t

5)

https://www.gazex.com/publikacje/systemydetekcji-co-i-lpg-w-garazach-podziemnychwielostanowiskowych

6)

https://www.gazex.com/projektowanie/aktyprawne

58 Fachowy Elektryk

badania

i pomiary

Nowoczesne czujniki dymu i czadu

Czujniki czadu wykorzystują ogniwo elektrochemiczne. Jeżeli w powietrzu występuje minimalna

obecność tlenku węgla to na elektrodzie urządzenia zachodzi reakcja jego utleniania. Następuje

wtedy przepływ prądu oraz załącza się sygnał alarmowy.

Fot. ADOBESTOCK

Czujniki czadu są montowane w pomieszczeniach

gdzie pracują urządzenia grzewcze

takie jak chociażby piece na paliwa stałe,

piece kaflowe, piece naftowe itp. Jak wiadomo

tlenek węgla utrzymuje się na niewielkiej

wysokości dlatego też czujniki czadu

należy montować na wysokości 140-150

cm. Ponadto czujnik montuje się blisko potencjalnego

źródła emisji tlenku węgla ale

nie dalej niż 6 m od niego.

Oferowane na rynku czujniki czadu różnią

się między sobą budową i funkcjami. Na

etapie wyboru odpowiedniego urządzenia

należy zwrócić uwagę na deklarację zgodności,

która potwierdza spełnianie przez

czujnik wymagań normy PN-EN 50291.

Najważniejszym zadaniem czujników jest

zapewnienie ciągłego monitoringu stężenia

tlenku węgla w pomieszczeniach poprzez

wykrywanie jego obecności za pomocą czujnika

fotoelektrycznego. W przypadku modeli

zasilanych z baterii użytkownik jest informowany

o niskim poziomie energii. Inne

modele są zasilane z bezpośrednio z gniazda

sieciowego. Warto podkreślić, że detektory

czadu mogą być używane jako czujniki przeciwpożarowe

w przypadku materiałów, przy

których spalaniu wydziela się CO.

W przypadku przekroczenia dopuszczalnego

poziomu CO załącza się sygnalizacja optyczna

i akustyczna. Pulsacyjny alarm dźwiękowy

generuje hałas na poziomie 80-90 dB.

Bardziej zaawansowane czujniki wyposaża

się w wyświetlacz LCD. Ważna jest również

większa dokładność pomiaru stężenia tlenku

węgla od 30 ppm do 999 ppm.

W niektórych urządzeniach wysoki poziom

dokładności zyskuje się dzięki zastosowaniu

detektorów tlenku węgla z dwoma czujnikami

– elektrochemicznym i temperatury oraz

odpowiednich układów sterujących. Przydatna

jest również funkcja test/reset, dzięki któ-

Fachowy Elektryk

59

badania

i pomiary

Fot. SATEL

Fot. SATEL

rej można przeprowadzić poprawność działania

czujnika. W przypadku wykrycia usterki,

na panelu LCD pojawia się informacja o wykrytym

błędzie oraz włącza się ostrzegawczy

sygnał dźwiękowy. Czujnik można również

podłączyć do systemu alarmowego. Obsługa

może odbywać się poprzez aplikację. Jest

również możliwe skonfigurowanie powiadomienia

poprzez SMS.

2 w 1 – czujniki czadu i gazu

Oferowane na rynku czujniki czadu i gazu

pozwalają na ciągłe monitorowanie obecności

tlenku węgla oraz gazu ziemnego/LPG

w powietrzu. Jest możliwe przy tym wykrywanie

i alarmowanie przekroczenia maksymalnego

bezpiecznego stężenia tych gazów.

Niektóre urządzenia tego typu są podłączane

bezpośrednio do gniazda sieciowego.

Konstrukcja tego typu bazuje na dwóch oddzielnych

czujnikach półprzewodnikowych

przeznaczonych do wykrywania gazu oraz

czujniki elektrochemicznym wykrywającym

tlenek węgla. Pracą czujników steruje

układ elektroniczny. W przypadku wykrycia

niebezpiecznego stężenia tlenku węgla

lub gazu w powietrzu, urządzenie generuje

alarm akustyczny i optyczny. Przydatne rozwiązanie

stanowi wyjście przekaźnikowe,

które można wykorzystać np. do podłączenia

syreny zewnętrznej.

Dodatkowo urządzenie wyposażone jest

w wyjście przekaźnikowe umożliwiające

np. podpięcie syreny zewnętrznej.

Zasady montażu i eksploatacji

Montując czujniki należy pamiętać aby nie

instalować ich w pobliżu miejsc, gdzie występuje

duży ruch powietrza. Chodzi tutaj

głównie o kratki wentylacyjne, okna, drzwi,

wentylatory itp. Ponadto czujników nie instaluje

się w miejscach gdzie temperatura

przekracza dozwolone wartości dla prawidłowej

pracy urządzenia. Przykładowo temperatura

w bliskiej odległości rozgrzanego

pieca kaflowego może przekraczać 50°C,

montaż czujnika w takich warunkach powoduje

uszkodzenie sensora i nieprawidłową

pracę urządzenia.

Należy unikać tzw. „martwych stref”. Są to

m. in. szczyty dachów i górne części sufitu.

Czujników nie montuje się również w miejscach,

w których może on być zasłonięty

przeszkodami w postaci regałów, szafek itp.

Oprócz tego w pobliżu miejsca instalacji nie

powinno być aerozolowych odświeżaczy

powietrza. Unikać trzeba również miejsc,

gdzie sensor sygnalizatora będzie nadmiernie

narażony na działanie wilgoci, kurzu,

brudu, tłuszczu, chemii domowej (np.

bezpośrednio nad kuchenką, zlewem, itp.).

Czujników nie montuje się również na zewnątrz

budynków.

Detektory wielogazowe

W zaawansowanych systemach bezpieczeństwa,

oprócz wykrywania pożaru, niejednokrotnie

przewiduje się detektory gazów.

W większości przypadków są one przeznaczone

do wykrywania tlenku węgla oraz

gazu ziemnego lub propan butan. W urządzeniach

do detekcji obecności tlenku węgla

po przekroczeniu określonego stężenia

CO i czasu ekspozycji, uruchamia się op-

60 Fachowy Elektryk

badania

i pomiary

tyczna i akustyczna sygnalizacja detektora.

Jest ona załączana w przypadku stężenia

przekraczającego 0,005% CO po czasie

ekspozycji wynoszącym ponad 60 min. lub

przy stężeniu 0,01% po czasie 10 min. oraz

przy stężeniu 0,03% w ciągu 3 min.

Detektory dwugazowe uwzględnia się przy

jednoczesnym wykrywaniu tlenku węgla

i gazu ziemnego (propan butan). Jeśli dojdzie

do przekroczenia wartości stężenia

gazu wynoszącego około 15% dolnej granicy

wybuchowości natychmiast zadziałają

sygnalizatory.

Oferta rynkowa w zakresie domowych detektorów

gazów jest szeroka, a co za tym

idzie, można nabyć kilka wersji urządzeń.

Zastosowanie znajdują chociażby modele

z wyjściem pozwalającym na podłączenie

dodatkowej syreny. Przydać może się

również wyjście stykowe sterujące wentylatorem

lub systemem alarmowym. Dla

zapewnienia bezpieczeństwa zbieranych

sygnałów przewidziano odseparowane

wejścia.

W rozbudowanych systemach detekcji gazów

istotną rolę odgrywają centrale, które

zbierają i przetwarzają sygnały pozyskane

z czujników. W zależności od modelu obsługa

urządzenia jest zapewniona przez podświetlany

wyświetlacz LCD lub diodowy

wskaźnik słupkowy. Przydatne rozwiązanie

stanowi wbudowany rejestrator zdarzeń.

Wiele central projektuje się z myślą o zastosowaniach

przemysłowych z możliwością

współpracy z urządzeniami automatyki.

Stąd też w niektórych modelach kluczowe

pozostają wejścia i wyjścia pętli prądowej

(4-20 mA) i napięciowej (0-10 V). Istotną

rolę, szczególnie przy sterowaniu urządzeniami

zewnętrznymi, odgrywają przekaźniki

o maksymalnym napięciu obciążenia

wynoszącym 250 VAC. Niektóre obudowy

central są przystosowane do montażu

na szynie DIN.

Fot. SATEL

Fot. ADOBESTOCK

Podsumowanie

Nowoczesne detektory czadu bazują

na technologii elektrochemicznej co zapewnia

wysoki poziom precyzji działania przy

gwarancji długotrwałej i stabilnej pracy

czujnika. Znacznie wydłużona jest również

trwałość czujnika.

Należy zwrócić uwagę na odpowiedni poziom

dźwięku sygnalizacji alarmowej.

W niektórych wersjach jest możliwe zaprogramowanie

komunikatów głosowych

z rozróżnieniem wykrytego zagrożenia.

Funkcja test/reset pozwoli na kontrolę i obsługę

urządzenia. Inna funkcja umożliwia

wyciszenie sygnału dźwiękowego alarmu.

Dzięki zasilaniu bateryjnemu jest możliwe

podtrzymanie ochrony w przypadku zaniku

zasilania sieciowego. Użytkownik jest informowany

o rozładowanej baterii. Czujnik

może być zamontowany zarówno na ścianie

jak i na suficie. Warto wspomnieć o mechanizmie

zabezpieczającym przed przypadkowym

demontażem czujnika i baterii.

Przydatnym rozwiązaniem jest sygnalizacja

nieprawidłowej pracy i końca działania

czujnika.

Damian Żabicki

Fachowy Elektryk

61

Aktualności Technologie Produkty Oświetlenie Warsztat Normy i przepisy Systemy i programy Forum

Dowiedz się więcej:

www.fachowyelektryk.pl

PORADY

PRODUKTY

AKTUALNOŚCI

Aktualności Technologie Produkty Oświetlenie Warsztat Normy i przepisy Systemy i programy Forum

warsztat

elektryka

eVito i eSprinter

– gwiazdorski duet z energią

Po naszych miastach cały dzień kręcą się dostawcy świeżej żywności,

kurierzy, serwisanci, handlowcy. Krótkie przejazdy, dużo

parkowania, często presja czasu – to idealne zadania dla elektrycznych

pojazdów, takich jak eVito i eSprinter


Wraz z uruchomieniem dopłat państwowych zmiana pojazdu dostawczego

z konwencjonalnego na elektryczny, ma również sens ekonomiczny.

Zwłaszcza jeśli wziąć pod uwagę nie tylko cenę zakupu,

a całkowite koszty eksploatacji. A poza tym – elektryk nie oznacza

już rezygnacji z kluczowych parametrów dla biznesu. Zasięg eVito

czy eSprintera pozwala w przypadku wielu usług na wydajną pracę

przez cały dzień na jednym ładowaniu. Do tego dochodzą rzadsze

wizyty w serwisie i dodatkowe przywileje, takie jak bezpłatne parkowanie,

możliwość jeżdżenia buspasami i wjazdy do stref ograniczonego

ruchu. Kierowcy zaś, którzy dotąd spędzali cały dzień w hałasie,

są mniej zmęczeni pracą w cichym pojeździe.

W dodatku obydwa elektryki ze stajni Mercedes-Benz Vans to nie

tylko samochody. Użytkownika wspiera też odpowiedni ekosystem

usług, w tym Mercedes PRO z usługą „Zdalne e-Ładowanie”.

Bardzo praktycznym rozwiązaniem jest aplikacja EQ Ready, którą

można pobrać na smartfon, i dzięki niej sprawdzić, czy np. nasze

codzienne trasy moglibyśmy pokonywać elektrykiem. Jednocześnie

do końca roku wszyscy klienci wraz z zakupem dowolnego

elektrycznego modelu otrzymują za symboliczną złotówkę ładowarkę

Wallbox. W pakiecie są również cztery bezpłatne przeglądy.

Taka jazda to zatem czysty – dosłownie – zysk!

eVito w skrócie

• Bateria o mocy 35 kWh (użytkowa)

• Szacowany zasięg 150 km

• Moc silnika 85 kW, moment obrotowy do 295 Nm

• Przestrzeń ładunkowa od 6,0 do 6,6 m 3

• Prędkość maksymalna 80 km/h, 100 km/h lub 120 km/h

• Dwa rozstawy osi: 5140 (pomieści 1048 kg ładunku)

i 5370 (pomieści 1073 kg)

• Dopuszczalna masa całkowita 3200 kg

• Do końca roku ładowarka Wallbox za 1 zł

• „Zdalne e- Ładowanie” – zdalne ustawienie klimatyzacji

i poziomu ładowania w ramach usług Mercedes PRO

eSprinter w skrócie

• Do wyboru baterie o mocy 35 kWh lub 47 kWh (użytkowe)

• Szacowany zasięg 115 (z baterią 35 kWh) 150 km (z baterią 55 kWh)

• Moc silnika 85 kW, moment obrotowy do 295 Nm

• Przestrzeń ładunkowa 11 m 3

• Ładowność od 891 kg (z baterią 55 kWh) do 1045 kg (z baterią

35 kWh)

• Prędkość maksymalna 80 km/h, 100 km/h lub 120 km/h

• Dopuszczalna masa całkowita 3500 kg

• Do końca roku ładowarka Wallbox za 1 zł

• „Zdalne e- Ładowanie” – zdalne ustawienie klimatyzacji

i poziomu ładowania w ramach usług Mercedes PRO

Fachowy Elektryk

63

warsztat

elektryka

Ciepło i komfort pracy bez względu na pogodę

Seria odzieży podgrzewanej m12 pozwala profesjonalistom wykonywać

swoją pracę niezależnie od warunków atmosferycznych, nawet

gdy temperatura spada poniżej zera. Zasilane akumulatorami M12

REDLITHIUM kamizelki, bluzy i kurtki puchowe MILWAUKEE®

posiadają strefy grzewcze z włókna węglowego rozprowadzające ciepło

po klatce piersiowej i plecach, a także po kołnierzu lub kieszeni. Bluza

podgrzewana HH BL3 lub GREY3 posiada trzy strefy grzewcze, kurtka

podgrzewana damska HJ LADIES2 – cztery, a kurtka podgrzewana premium

HJ BL4 lub GREY4 aż pięć stref grzewczych.

Dzięki temu zmniejszają potrzebę zastosowania grubych warstw materiału.

Dodatkowo w bluzach zastosowano podszewkę z tkaniny o splocie

gofrowym, które efektywniej gromadzi ciepło, zatrzymuje je i poprawia

komfort noszenia. Odzież posiada przyciski z widoczną sygnalizacją

diodami LED, za pomocą których można wybrać jedno z trzech ustawień

intensywności grzania.

Odzież podgrzewana M12 wykorzystuje specjalnie opracowane materiały

poliestrowe, które zwiększają wytrzymałość przed rozdarciami

i elastyczność, ułatwiając pracę,

Uniwersalne narzędzie MILWAUKEE ®

Ogrzewanie odzieży M12 bazuje na uniwersalnych akumulatorach

REDLITHIUM, które znajdują zastosowanie w kilkudziesięciu innych,

unikalnych produktach Milwaukee ® .

Źródło: Milwaukee ®


Naświetlacze kompatybilne

z systemem Bosch Professional 18V

Rodzina lamp MAGNUM BATTERY, produkowana przez Lena

Lighting w Środzie Wielkopolskiej, powstała w odpowiedzi na zapotrzebowanie

na nowoczesne rozwiązania, zapewniające profesjonalne,

przenośne i bezprzewodowe oświetlenie miejsc pracy. Dzięki

wielu przydatnym funkcjom oraz licznym akcesoriom można

je z powodzeniem stosować wszędzie, gdzie potrzebne jest mocne

oświetlenie, wytrzymała konstrukcja o długiej żywotności oraz liczne

usprawnienia ułatwiające pracę.

Jednym z innowacyjnych rozwiązań zastosowanych w trzech nowych

lampach jest kompatybilność z ustandaryzowanym akumulatorem

firmy Bosch z linii Bosch Professional 18 V System, współpracującym

ze 180 różnymi elektronarzędziami tej marki.

Lampy Magnum Battery posiadają włącznik z 4-stopniową regulacją

strumienia świetlnego, który wynosi w obrębie rodziny

od 200 lm do 9250 lm. W zależności od pojemności baterii,

modelu lampy i ustawionego strumienia świetlnego czas

pracy bez ładowania wynosi od 1 do aż 37,5 h.

Regulowana jest nie tylko wartość strumienia świetlnego,

ale i kierunek. Można go wygodnie ustawić i skierować

dokładnie na oświetlaną przestrzeń.

MAGNUM BATTERY zapewnia maksymalny strumień

światła przy minimalnym zużyciu energii.

Dzięki wyjątkowej efektywności diod LED lampa

uzyskuje parametry ponad 20% lepsze niż w przypadku

porównywalnych opraw świetlówkowych,

czy też halogenowych. Charakteryzuje ją

także bardzo długa żywotność – 50.000 godzin.

Źródło: Lena Lighting

64 Fachowy Elektryk

warsztat

elektryka

PROMOCJA

ENERGOTYTAN - PROMOCJE 12/2020

WT

profesjonalna POL

tworzywowym dnem

made in Germany

W

W

199 zł netto

Praska hydrauliczna do kabli HH622 6-300 mm²

dwubiegowy system hydrauliczny

metalowa walizka transportowa

Zaciskarka do tulejek Z-10SA 0,25-10 mm²

do zaciskania tulejek izolowanych i nieizolowanych

odel Zakres Waga Cena netto

Z 0,25-10 mm²

Model Zakres Seria Cena netto

6-300 mm² EXPERT

Zestaw wycinaków do otworów WHP-SET

zawiera wycinaki PG i wycinak 45x45 mm

TEST

V V

V V V V V V

T

Kierunek wirowania faz: tak

Jednobiegunowy wykrywacz fazy: tak

odel IP Waga Cena netto

Model Seria Cena netto

WHP-SET

STAN

DARD

www.energotytan.com

Fachowy Elektryk

65

warsztat

elektryka

ORANGE LINE narzędzia zapewniające

maksimum bezpieczeństwa

PROMOCJA

Seria ORANGE, bo pod taką nazwą kryją się te narzędzia, to absolutna nowość na rynku. Specjalna,

opatentowana konstrukcja narzędzia pozwala na cięcie przewodów, bądź zaprasowywanie

końcówek kablowych na przewodach będących „pod napięciem” o maksymalnej wartości

1000 V. Jest to rozwinięcie linii ręcznych narzędzi spełniających standard IEC60900. Dodatkowe

badania narzędzi ORANGE określa standard IEC62841-1.

Testowane

i certyfikowane zgodnie

z normą IEC 60900

napięcie pojawiające

się w głowicy roboczej

nie „przechodzi”

do obudowy,

specjalna konstrukcja

osłony zapobiega

przypadkowemu

kontaktowi z częścią

narzędzia będacą

„pod napięciem” (zdj.1).

Praca w środowisku do 1000 V jest bardzo

często codziennością. Do tej pory

jej bezpieczeństwo gwarantowały ręczne

narzędzia izolowane. Nasza nowa seria

ORANGE jako pierwsza pozwala na zaprasowywanie

końcówek (zdj. 2) lub cięcie

przewodów (zdj. 3) w bezpieczny sposób

z użyciem narzędzi akumulatorowych.

Fot. 1. Bezpieczny uchwyt ORANGE LINE. Fot. 2. Praska akumulatorowa

Fot. 3.

EKM6022ISM.

Nożyce akumulatorowe ESM50ISM.

66 Fachowy Elektryk

warsztat

elektryka

Fot. 4.

Akumulatorowy zestaw do bezpiecznego cięcia kabli mogących być pod napięciem.

Nasze narzędzia serii ORANGE zapewniają

wyższy poziom bezpieczeństwa

podczas pracy. Z doświadczenia wiadomym

jest, że najlepszym zabezpieczeniem

jest brak zasilania, ale jednak narzędzia

serii ORANGE pozwalają w zakresie

do 1000 V wprowadzić dodatkowe bezpieczeństwo.

Instalacje elektryczne w wielu przypadkach

nie mogą być tak poprowadzane,

aby wykluczyć wszelkie prace „pod napięciem”.

Nasza seria ORANGE – praski

i nożyce – pozwala na bezpieczną i komfortową

pracę w takich przypadkach. Jest

ona dopuszczona do prac w strefie napięcia

do 1000 V – począwszy od montażu

złączy kablowych, np. w instalacjach

napowietrznych, po montaż i naprawy

systemów oświetlenia ulicznego. Znane

z narzędzi funkcje, dostępne są także

w narzędziach serii ORANGE. Nadal

mamy wyświetlacz LCD z podstawowymi

komunikatami, a także obracalne głowice

robocze.

Jako dodatkowe narzędzie do obsługi kabli

mogących być pod napięciem proponujemy

profesjonalne akumulatorowe nożyce

do cięcia kabli mogących być pod napięciem

HOLGER CLASEN GIS (zdj. 4). Zostały

one zaprojektowane i zbudowane pod

kątem najcięższych prac elektroinstalacyjnych

w trudnodostępnych miejscach. Urządzenie

zbudowane jest zgodnie z normą

DIN EN 50340. Ultralekka i przystosowana

do użytku zewnętrznego i wewnętrznego

konstrukcja głowic zapewnia obsługę kabli

i przewodów w zakresie do Ø 85–120 mm.

Zastosowana konstrukcja pompy akumulatorowej

to najnowszy model z wbudowanym

automatycznym przeciążeniowym

zaworem bezpieczeństwa. Nowy napęd

i innowacyjne głowice tnące zapewniają

długotrwałą żywotność i funkcjonalność

nawet w najtrudniejszych warunkach

pracy. Zestaw akumulatorowy zapewnia

ochronę operatora w przypadku omyłkowego

przecięcia przewodów będących pod

napięciem do 30 000 V.

Ze względu na swoją uniwersalność praski

i nożyce akumulatorowe stanowią bardzo

interesującą alternatywę dla urządzeń zasilanych

tradycyjnie, czego dowodzi znaczący

wzrost ich sprzedaży na polskim rynku.

Mamy nadzieję, że chociaż skrótowo udało

nam się przybliżyć Państwu tą ciekawą

grupę urządzeń – w przypadku pytań jak

zwykle pozostajemy do Państwa dyspozycji

i zachęcamy do zapoznania się z naszą

ofertą na www.energotytan.com

Adrian Zając

www.runpotec.pl

Fachowy Elektryk

67

POZYTYWNA ENERGIA :-)

FOT: AdobeStock

- Puk, puk!

- Kto tam?

- Merry.

- Jaka Merry?

- Merry Christmas!

Po świętach Bożego Narodzenia do

psychiatry przychodzi mały Jasio i mówi:

- Panie doktorze, z moim tatą jest coś

nie w porządku. Przed kilkoma dniami

przebrał się za starego dziadka i

twierdził, że nazywa się św. Mikołaj!

Szalona zabawa sylwestrowa.

Gdy zegar wybija północ, gospodarz

bierze swój kieliszek i rozpromieniony

wznosi toast:

- Moi drodzy, wydaje się, że Nowy Rok

będzie dobrym rokiem. Zaczął się

punktualnie co do minuty.

Wieczór wigilijny. Cała rodzina

gotowa, stół zastawiony, czekają tylko

na pierwszą gwiazdkę. Oczywiście przy

stole jedno dodatkowe, puste miejsce.

Nagle pukanie do drzwi.

- Kto tam?

- Strudzony wędrowiec,

czy jest dla mnie miejsce?

- Jest.

- A mogę skorzystać?

- Nie.

- Ale dlaczego?!

- Bo tradycyjnie

musi być puste!

/ Perfect Welding / Solar Energy / Perfect Charging

FRONIUS SYMO GEN24 PLUS

JUŻ W SPRZEDAŻY

NIE BOIMY SIĘ PRZERW W DOSTAWIE ENERGII

A TY JAKIE MASZ WYZWANIA W FOTOWOLTAICE?

Fronius GEN24 Plus to wybitnie wszechstronny falownik hybrydowy ze

zintegrowaną funkcją zasilania rezerwowego, stanowiący idealne rozwiązanie do

zasilania energią słoneczną.

Niezależnie od tego, czy jest on stosowany w fotowoltaice w połączeniu z systemami

magazynowania energii, zasilania rezerwowego, ogrzewania czy e-mobilności,

Fronius GEN24 Plus oferuje wyjątkową gamę rozwiązań i dlatego odgrywa wiodącą

rolę w rewolucji energetycznej w domu.

www.fronius.pl/solar/gen24plus

Fachowy Elektryk 6/2020

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?